Keep an Eye MagjeZienenHoren #3, november 2019

#3/2020

Ik geloof niet in kunst, ik geloof in kunstenaars. Marcel Duchamp

ok in 2019 heeft de Keep an Eye Foundation weer meer jong talent in diverse kunstdisciplines ondersteund. Zo hebben we voor het eerst samengewerkt met klassieke-muziekfestival Wonderprijswinnaars, professionals feel. Ook nieuw: samen met en partners. Zo krijg je een blik Graphic Matters, festival voor grafische vormgeving in Breda, achter de schermen bij de Keep an Eye masterclass van Wimie biedt Keep an Eye masterclasWilhelm. Beeldend kunstenaar ses aan. Wie ons langer kent, Marjolijn de Wit vertelt over weet dat Keep an Eye iets met jazz heeft. We zagen een mooie de tweede Spacemakers-editie in onze Galerie Pouloeuff. Een kans om jong talent letterlijk interview met Martijn Paulen, een podium te bieden tegen directeur Dutch Design Founeen fatsoenlijke betaling. Kom dation, mag natuurlijk niet zelf naar jazz luisteren, elke ontbreken. Georges Mutsaerts, eerste zondag van de maand directeur festival Wonderfeel, in de villa van Singer Laren vertelt over zijn sprookjesbos (of ’s zomers in de beeldenvoor volwassenen. tuin naar klassieke muziek). Waar let een jury op bij de In 2019 ging Keep an Eye de lucht in! Althans, sommige van International Jazz Awards? Jazzzangeres Fay Claassen de winnaars van de Keep an geeft je een kijkje in de keuken. Eye Circus and Performance Mark van Vorstenbos is sinds Award. We zijn trots dat we al 2019 afdelingshoofd van de deze mooie projecten hebben afdeling Mode en Textiel kunnen realiseren met onze van de KABK. Juliette vroeg nieuwe partners. hem naar zijn visie. Wat moet In deze derde editie van Mageen echt goede fotograaf in jezien (en horen) een special zich hebben? Arie Versluis, over design. Keep an Eye heeft juryvoorzitter van de Fotovakal tientallen jonge ontwerpers school Award, geeft antwoord. van de Design Academy Eindhoven ondersteund. Sinds 2016 En wat is goede filmmuziek? Bob Zimmerman, juryvoorzitgaat de Keep An Eye Design ter van de Keep an Eye FilmTalent Grant naar alumni met score Award, vertelt hoe hij enige werkervaring, en sinds zelf te werk gaat. Nieuwsgierig 2018 is ook de Dutch Design naar meer jong talent? Blader een Foundation partner. Een dit Magjezien door of kom naar mooi moment om terug te een van de shows, festivals, blikken op wat al dat designconcerten of tentoonstellintalent de afgelopen jaren heeft gen. Volg ons online, via social bereikt en wat de belangrijkste media en laat van je zien en thema’s zijn. Journalist en horen! designkenner Jeroen Junte (de Volkskrant) maakt de balans op in een uitgebreid artikel in ons Catherine Clavaux Senior projectleider Keep an tijdschrift. Eye Foundation In dit nummer maak je ook Hoofdredacteur Magjezien kennis met andere projecten die we in 2019 ondersteunden. Juliette de Swarte interviewde Keepaneye@spinenweb.nl

Dit mag je zien (en horen)

N EN

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

PIE TER KU N

COVER: KEEP AN EYE DESIGN TALENT GRANT, SIMONE POST, FOTO: BRITT ROELSE; BINNENKANT COVER, KEEP AN EYE PRODUCTIEPRIJS, DIAMANDA DRAMM, FOTO: PIETER KUNNEN; HIERNAAST: KEEP AN EYE DESIGN TALENT GRANT: NINAMOUNAH, FOTO: WOODY BOS

VAN DE REDACTIE

PIETER KUNNEN

uittip Je mist niets dankzij de tips van deze kunstkenners

partners Hoe we samen het speelveld voor talent vergroten

Amy Stenvert 11

Museum IJsselstein

Anna-Maria Nitschke 20

Conservatorium van Amsterdam

Frederiek Dijkstra 33

Dutch Design Foundation

Maria Dzodan 53 KABK

Henk Smits 59

8 12 78 79 80 80 81 81

Team Keep an Eye Galerie Pouloeuff Singer Laren Does Interieurs Art: Is Shop! Prins Bernhard Cultuurfonds Museum IJsselstein Dooyewaard Stichting

DOES Interieurs

Keep an Eye zet talent volop in de spotlights

Tamar BrĂźggemann 73 Wonderfeel

5 9 10 13 13 14 18 21 22 24 28 50 54 60 68 74 76

Van de redactie Keep an Eye Academy Opgepikt talent Spacemakers Pouloeuff publieks award International Jazz Award The Records 2017 Awards Summer Jazz workshops Awards Jong Metropole Filmacademie Festival Design Talent Grant KABK Fashionshow Masterclasses Amsterdams Kleinkunst Festival Grand Grant Event Klassiek productieprijs Masterclass Graphic Matters Keep an Eye Circus and Performance Acts

REINOUT BOS

RALF KOKKE

keep an eye

86/87

Contact Dank Colofon

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

JAAP VAN RIJN

INHOUD

De jongste generatie Nederlandse ontwerpers is nauwelijks nog geĂŻnteresseerd in roem en geld

interview

BASTIAAN DE NENNIE

38-49

15 Fay Claassen

Jazzzangeres en jurylid Keep an Eye International Jazz Award

Insider insights, tips en trucs; Juliette de Swarte voerde meesterlijke gesprekken met topprofessionals uit alle disciplines

26 Bob Zimmerman

Componist en arrangeur voor het Metropole Orkest

30 Martijn Paulen

Directeur Dutch Design Foundation

57 Wimie Wilhelm,

Actrice en regisseur

65 Ari Versluis

Fotograaf, docent en juryvoorzitter

70 Georges Mutsaerts

Bedenker en organisator Wonderfeel

82 Marjolijn de Wit Kunstenaar

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

PIETER KUNNEN

Catherine Clavaux

Team

Ine van der Horn

Catherine Clavaux Senior projectleider en hoofd redacteur Magjezien (en horen)

Alles begint met goed kijken. Dan kun je bewonderen, verwonderen, genieten, in verwarring raken, kennis opdoen, discussiëren en plezier hebben. Kunst en cultuur zorgen hiervoor, echt zien moet je zelf doen. Wat ik het liefst doe, is mensen enthousiasmeren voor kunst en cultuur. Opgeleid als kunsthistoricus en museoloog heb ik een brede interesse. Als projectleider bij Keep an Eye kom ik met uiteenlopende kunstdisciplines en veel jong talent in aanraking. Dat is echt een feest. Samen met onze partners stem ik af hoe de evenementen en de communicatie eromheen eruit komen te zien. Uiteenlopend van modeshow tot tentoonstelling

PIETER KUNNEN

Bij de Keep an Eye Foundation werken mensen die gedreven zijn om de missie van de stichting te realiseren. Stuk voor stuk met hart voor kunst, en oog voor jong talent. We stellen ze graag aan je voor.

PIETER KUNNEN

Keep an Eye

Charlotte Hoitsma

en van concert tot festival. Als hoofdredacteur van het Keep an Eye tijdschrift Magjezien kan ik alle mooie, bijzondere projecten en grote talenten opnieuw voor het voetlicht brengen. Charlotte Hoitsma Projectleider en schrijver van de rubriek BlogSpot

Ik ben altijd al enorm geïnteresseerd geweest in kunst en cultuur. Tijdens mijn studie Kunstgeschiedenis werkte ik met veel plezier bij Galerie Pouloeuff. In juli 2019 ben ik aan de slag gegaan als projectleider bij de Keep an Eye Foundation. Het is

fantastisch om op deze manier mee te kunnen werken om jong talent te ondersteunen. Ik word telkens weer geïnspireerd door het jong talent waarmee ik door de stichting in aanraking kom en kijk er elke keer naar uit om verrast te worden! Ine van der Horn Curator Galerie Pouloeuff

Sinds 2013 run ik Galerie Pouloeuff, samen met een team van vijf jonge medewerkers. Ik ben als curator en coördinator verantwoordelijk voor het samenstellen van de exposities en alles wat hierbij komt kijken. De jonge

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE

Keep an Eye Academy vakinhoudelijke masterclasses

Juliette de Swarte

kunstenaars die wij in de galerie presenteren, kom ik doorgaans tegen tijdens hun eindexamenpresentaties. Hiervoor reis ik in de examenperiodes heel Nederland af. Wanneer ik niet in de galerie werk, ben ik als beeldend kunstenaar meestal te vinden in mijn atelier in Utrecht. In 1987 ben ik afgestudeerd aan de kunstacademie AKI in Enschede. Juliette de Swarte Social media manager & inter viewer Keep an Eye en Galerie Pouloeuff

Er zijn veel redenen te bedenken waarom werken voor de Keep an Eye Foundation zo leuk is. Eentje is dat ik het werk van jonge talenten mag zien en horen als ze op het punt staan om door te breken bij het grote publiek. Deze jonge talenten zijn vaak ontwapenend, bescheiden en altijd vreselijk goed. Velen zijn inmiddels doorgegroeid en toonaangevend als bekende namen. Welke talenten nu nog onbekend zijn bij het grote publiek, maar waar we snel meer van gaan horen en zien? Ik weet er wel een paar...

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

ER IE T

Ondernemerschap is misschien niet het leukste onderdeel van de beroepspraktijk als je aan een kunstopleiding studeert, dat begrijpen we heel goed. Wel is het een essentieel onderdeel om succesvol je brood te kunnen verdienen in je eigen vakgebied. Vanaf 2019 gaat de Keep an Eye Academy on tour. Met onze samenwerkingspartners organiseren we jaarlijks een masterclass aan twee opleidingsinstituten. In deze masterclasses staat ondernemerschap centraal, terwijl samen met de betreffende opleiding de vakinhoudelijke kant wordt vormgegeven. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een gerenommeerde kunstenaar een week in residentie is bij een kunstopleiding, met de studenten aan het werk gaat en portfolio’s beoordeelt. Keep an Eye maakt het mogelijk om iets extra’s aan te bieden buiten het curriculum van de opleiding. Een ervaring die een onvergetelijke indruk maakt op de studenten. In 2018 startten we een serie masterclasses in samenwerking met het Amsterdams Kleinkunst Festival (AKF) onder de titel ‘Keep an Eye Masterclasses,

seminar Artist in Business’. Deze vakinhoudelijke masterclasses werden gegeven door topprofessionals als Herman van Veen, Raoul Heertje, Theo Nijland en Wimie Wilhelm. Daarnaast organiseerde het AKF samen met het Conservatorium van Amsterdam een seminar met workshops over onderwerpen als carrièreplanning, muziekstreamingdiensten, crowdfunding en social media. In 2019 zijn er masterclasses aangeboden bij de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag (KABK).

WINDOW OF OPPORTUNITY Podium voor jonge getalenteerde kunstenaars in Singer Laren

indow of Opportunity is een serie presentaties waarin een getalenteerde jonge beeldend kunstenaar een kunstwerk maakt voor het monumentale raam in de gevel van het nieuwe Singer theater. Het werk is zowel voor bezoekers als voor voorbijgangers te zien. Tijdens openingstijden is het kunstwerk zonder museum- of theaterkaartje te bezichtigen. Window of Opportunity is een samenwerking tussen de Keep an Eye Foundation, Singer Laren en DoesZevenendzes. Keep an Eye Foundation ondersteunt getalenteerde jonge kunstenaars, designers,

musici en andere creatieven door hen een springplank te bieden naar het grote publiek. Deze samenwerking biedt een kans om jonge kunstenaars in de spotlights te zetten in een gerenommeerd museum. Daarnaast krijgen de kunstenaars de kans om nieuw werk in opdracht te maken. Een belangrijk uitgangspunt is dat de kunstenaar daarvoor een eerlijke betaling krijgt. De Fair Practice Code vormt hiervoor een leidraad. In 2019 maakte Mathieu Klomp een nieuwe beeldengroep speciaal voor Window of Opportunity. Zijn levensgrote beelden lijken van hout, metaal of marmer. Maar schijn bedriegt: Klomp maakt de indrukwekkende figuren van gesmolten plastic. Speciaal voor Window of Opportunity creëerde hij een aantal

nieuwe beelden rondom Holporum, een werk dat in 2017 in het Centraal Museum Utrecht te zien was. ‘Al sinds 2016, toen ik aan dit werk begon, was het de bedoeling dat het zou uitgroeien tot een beeldengroep. Nu heb ik daar eindelijk de gelegenheid voor,’ vertelt Klomp. ‘Het werk is ontworpen vanuit de randvoorwaarden van de tentoonstelling: een langwerpige ruimte en een werk dat zowel binnen als van buiten zichtbaar is. Ik breng elementen en motieven samen die binnen dat kader passen en de suggestie van een verhaal oproepen. Daarbij denk ik niet aan verhalen, maar kijk ik enkel naar wat ik qua vorm interessant vind en naar welke interacties tussen figuren ik wil uitdrukken. Ik speel met de menselijke drang om verhalen af te lezen en dingen subjectief te duiden. Ik probeer een gevoel van inleving op te roepen, terwijl de verhalende context niet compleet en niet consistent is.’

Mathieu Klomp studeerde in 2013 af aan de HKU, Utrecht. In datzelfde jaar was hij genomineerd voor de HKU-award. In 2014 won hij de Kunstliefdeprijs.

PIETER KUNNEN

Singer Laren biedt theater-, kunsten tuinliefhebbers, maar ook iedereen die langs het gebouw loopt, de mogelijkheid te genieten van de kunstwerken uit de serie Window of Opportunity. Window of Opportunity wordt mogelijk gemaakt door Singer Laren, DOESZevenendZes, Keep an Eye Foundation en Galerie Pouloeuff.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

Het blote oog

PIETER KUNNEN

Amy Stenvert conservator tentoonstellingen Museum IJsselstein

uimte en rust, het zijn veelgehoorde wensen in de hectiek van de huidige tijd. Maar waar vind je deze elementen nog? Ze zijn minder ver weg dan je in eerste instantie zou denken. Al jaren ben ik liefhebber van het werk van James Turrell (Los Angeles, 1943). Deze Amerikaanse kunstenaar specialiseert zich in werken met licht. Het medium fungeert daarbij niet alleen als materiaal, maar ook als object. Zijn bekendste project is misschien wel Roden Crater, een ‘observatorium voor het blote oog’ in een uitgedoofde vulkaan in de Painted Desert in Arizona, waar Turrell sinds 1977 aan werkt. Mede dankzij een kapitaalinjectie van tien miljoen dollar van hiphopartiest en multitalent Kanye West lijkt de opening van het observatorium dichterbij dan ooit. Maar je hoeft niet naar de andere kant van de oceaan om het betoverende werk van Turrell te ervaren. Ook in Nederland heeft hij zijn sporen nagelaten. WEDGEWORK III IN MUSEUM DE PONT (1969) Dit werk uit 1969 werd door Turrell bij de opening van De Pont in 1993 opnieuw geïnstalleerd. Sindsdien maakt het onderdeel uit van de vaste collectie. Stap via de sluis de donkere ruimte binnen. Laat je ogen even wennen en ervaar de illusie van tastbare begrenzingen. Hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet. Neem de tijd.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

HEMELS GEWELF IN KIJKDUIN (1996) Turrell creëerde in een duinpan bij Kijkduin een plek om de bekende Hollandse luchten intensief te kunnen waarnemen. Zet eerst flink wat stappen op het houten pad om op de top van het duin te komen en loop vervolgens door de tunnel. Als je geluk hebt, kun je in je eentje of samen – liggend op het bankje – genieten van het schouwspel dat zich voor je ogen ontvouwt.

ANTOINE VAN KAAM

SKYSPACE IN MUSEUM VOORLINDEN (2016) Museum Voorlinden nodigde Turrell uit een ontwerp te maken voor een Skyspace. Het is een ruimte met een scherp uitgesneden vierkant in het dak. Kijk naar boven en zie de schilderachtige lucht aan je voorbij trekken. Andere bekende en imposante Sky spaces vind je in de National Gallery of Australia, Canberra, en MoMA PS1, New York.

KUNST BIJ KOPERS THUIS

Toekan komt thuis n de zomer van 2018 hing er een bijzonder dier in Galerie Pouloeuff, de Toekan van Koen Jacobs (1989). Zijn werk gaat over het herbeleven van herinneringen aan de kindertijd. Met verfijnde, beweeglijke sieraden en marionetten laat hij ons op een speelse manier de wereld (her-) ontdekken. Hij laat zich daarbij inspireren door de natuur.

kan wil ik graag hebben. Zullen we die kopen?’ Ze besluiten er nog even over na te denken, maar de Toekan laat hen niet meer los. Annemarie heeft in haar kindertijd in de tropen gewoond, net als Koen. Het werk herinnert haar aan die tijd. Ze besluiten het werk aan te kopen. Na de expositie komt Koen het kunstwerk zelf bij hen thuis brengen. De Toekan komt naast de huiskamerdeur te hangen, met een mooie rustige achtergrond. Daar hangt het werk altijd in het zicht. Voorheen hing hier een mobile van een andere kunstenaar, die heeft een nieuwe plek gekregen. Als de deur opengaat, beweegt de Toekan zachtjes op de wind en tovert hij een glimlach op het gezicht van zijn nieuwe baasjes.

Nando Dolleman, Local Optimum

POULOEUFF PUBLIEKS AWARD PIETER KUNNEN

Op de dag van de opening trok de Toekan meteen de aandacht van Annemarie en haar man Nico. Ze komen regelmatig in de galerie om werk van jonge kunstenaars te ontdekken. ‘De kunstenaars zijn altijd aanwezig bij de openingen en het is mooi om te zien hoe enthousiast en passievol zij over hun werk vertellen. Ook Koen kan geweldig vertellen over zijn werk en de opleidingen die hij heeft gevolgd. Wat hij maakt, toont ambacht.’ Annemarie was onder de indruk van het fijne werk, gemaakt met verschillende technieken en materialen. ‘Krachtig en kwetsbaar tegelijk.’ Als Annemarie en Nico de deur uitlopen, zegt zij: ‘Die Toe-

PIETER KUNNEN

unstenaars leren bij Galerie Pouloeuff hoe ze hun eigen netwerk en dat van hun collega’s kunnen inzetten om de aandacht voor hun werk te vergroten. Social media spelen daarbij een belangrijke rol. De galerie organiseert bij exposities een online verkiezing waarmee de exposanten de Pouloeuff Publieks Award kunnen winnen, een aanmoedigingsprijs van € 500. Onder de publiekstemmers wordt een dinercheque verloot. Welke kunstenaar slaagt erin om zijn netwerk het meest doeltreffend in te zetten? Houd de website in de gaten en stem op jouw favoriete kunstwerk. 2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

PIETER KUNNEN

GALERIE POULOEUFF

vlnr: Pris Roos, Felipe van Laar, Marjolijn de Wit, Mayke Verhoeven, Janneke Kornet, Meg Forsyth

Spacemakers #2

n 2018 hebben we in Pouloeuff voor het eerst de masterclass Keep an Eye Spacemakers georganiseerd. Tijdens Spacemakers worden de grenzen tussen artistieke disciplines doorbroken. Na het succes van het eerste jaar namen vijf jonge, getalenteerde kunstenaars weer hun intrek in Galerie Pouloeuff, van 26 augustus tot 23 september 2019. Opnieuw werd de galerie een experimenteerruimte voor jonge talenten. Zij kregen gedurende een maand carte blanche en werden begeleid door beeldend kunstenaar Marjolijn de Wit, van wie werk te zien is in galeries en musea in binnen- en buitenland.

et afgelopen jaar was veelbelovend voor kunstenaar Ralf Kokke (1989), die in februari 2017 nog exposeerde in Galerie Pouloeuff. In september 2018 ontving hij een Werkbijdrage Jong Talent van het Mondriaan Fonds. Kort daarop kreeg hij een subsidie van de gemeente Dordrecht om een eerste boek met recent schilderwerk uit te geven. Na een bezoek aan zijn atelier besloot de Vereniging van het Dordrechts Museum het schilderij A Tiger aan te kopen met geld van het Schefferfonds,

bedoeld voor werken van jonge kunstenaars die passen in de hedendaagse collectie van het museum. In zijn werken toont Ralf Kokke fantasiefiguren die hij op een intuïtieve manier vastlegt, aan de hand van herkenbare, klassieke composities en de kleurenleer van Johannes Itten. Door een sfeer van gelukzaligheid en treurnis te mengen, creëert hij een denkbeeldige wereld waarin de toeschouwer zich kan herkennen en in zou willen verdwijnen. A Tiger Fantasiefiguur van Ralf Kokke

RALF KOKKE

Vijf kunstenaars met totaal verschillende stijlen, materiaalgebruik en conceptuele ideeën gingen samen aan het werk. Zij werkten op locatie, waar samenwerkingen konden ontstaan en ze werden uitgedaagd om buiten hun comfortzone te stappen en hun artistieke praktijk te vernieuwen. Bovendien kwam hun werk op een nieuwe manier onder de aandacht van het publiek. Tijdens Keep an Eye Spacemakers #2 was Pouloeuff zowel atelierruimte als galerie. De ruimte was constant in beweging doordat werken werden toegevoegd, weggehaald en weer veranderden. Voor de bezoekers een mooi proces om te volgen. De aansluitende expositie was te zien van 29 september tot en met 3 november 2019.

Tijger in het museum

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

PIETER KUNNEN

e Keep an Eye Foundation heeft iets met jazz. In 2009 namen we samen met het Conservatorium van Amsterdam het initiatief tot de Keep an Eye Jazz Award, een competitie onder aanstormend jazztalent van het Conservatorium van Amsterdam. De Jazz Award kreeg snel een internationaal karakter. De Jazz Award is niet alleen een prijs, maar vooral een onvergetelijke ervaring. Een kans om met internationale studiegenoten samen te spelen, workshops te volgen en vrienden te maken voor het leven. Elk jaar wordt er een compilatie-cd gemaakt van de Jazz Awards. Intussen hebben we een indrukwekkende verzameling. Veel oud-winnaars zijn doorgebroken en hebben zelf albums uitgebracht. We zijn trots dat we aan de wieg hebben gestaan van hun carriĂ¨re. Elk jaar krijgt de winnaar van het festival de Award en een bijbehorende geldprijs uitgereikt. Daarnaast worden er ook cd-opnames, workshops en een plaats op de belangrijkste podia in Amsterdam verzorgd.

Winnaars 2019 1e prijs: Focusyear Band 19, Basel 2e prijs: Liquid Identities, CvA Best non-CvA soloist: Jacob Patrone, NY Best CvA soloist: Adrien Losco Best European Real Book Arrangement: Anthony Pearlman, NY

Keep an Eye International Jazz Award

Meer informatie? www.conservatoriumvanamsterdam.nl/agenda/festivals-concoursen/keep-an-eye-jazz-award/

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

REINOUT BOS

INTERVIEW FAY CLAASSEN

REINOUT BOS

jazz

Wie zijn leven geeft voor de jazz, doet dat met hart en ziel Fay Claassen zingt jazz, maar ook pop en tegenwoordig zelfs Nederlands talig. Eigenlijk kiest ze gewoon nummers die ze mooi vindt. Nummers die ritmisch goed in elkaar steken. Daar ligt haar kracht: een waanzinnig gevoel voor timing. Tijdens de Keep an Eye International Jazz Award was ze jurylid. Van wat ze daar zag en hoorde, werd ze heel gelukkig. ‘De muzikanten staan zo sterk en zelfverzekerd op het podium.’ Je wordt gezien als Nederlands beste jazzzangeres, maar zingt ook popnummers. Je laatste cd Dutch Songbook is een muzikale ode aan het Nederlandse lied. ‘In de jazz vinden ze dat ik uitstapjes maak naar de pop. In de pop noemen ze wat ik doe jazz. Ik wil alles doen, ik zing wat ik mooi vind. Ik begon op de kleinkunstacademie. Daar kwam ik met jazz in aanraking en begon de twijfel. Wilde ik wel een carrière in de musicalwereld? Na het eerste jaar stapte ik over naar het conservatorium. Ik ben met alle soorten muziek opgegroeid en houd van mooie melodieën, harmonie en ritmiek. Ik ben heel blij dat ik in de muziekwereld kan werken. Dat wereldje bevalt me duizend keer beter dan de musicalwereld. Ellebogenwerk, elkaar de loef afsteken, dat is niet cool in de jazzwereld. Je moet het doen met wat je kunt. Je staat naast elkaar in plaats van tegenover elkaar.’ >

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Je laatste cd Luck Child is een symbolische samensmelting van je jeugd en het krijgen van een kind. De cd heeft je twee Edisons opgeleverd. ‘Ik dacht altijd dat ik me nooit honderd procent aan de muziek zou kunnen wijden als ik een kind kreeg. Tijd voor een kind leek me onmogelijk als zangeres. Gelukkig heb ik dat idee losgelaten, want mijn dochter heeft me juist ongelofelijk veel gebracht. Ik ben een vollediger mens geworden. De vreugde die een kind geeft, dat hoor je terug in m’n muziek. Het is geweldig dat je als verhaal in je muziek kunt stoppen.’

STEVIE WONDER

Muziek is een wereld op zich, met een taal die we allemaal verstaan.

STEF NAGEL

Je staat al heel wat jaren op het podium. Sta je er anders dan toen je begon? ‘Ik kan nu echt genieten van het optreden, maar het was een lange weg om daar te komen. Het kostte veel moeite om te ontdekken wie ik ben op dat podium. Als je net begint, wil je een eigen sound ontwikkelen. Ik was druk bezig iets neer te zetten. Het kon altijd beter. Ik was gefocust op details en nuances – welke noot waar. Nu spring ik er losser mee om. Ik durf ten volle uit te zingen en nu ik meer ervaring heb, kan ik betekenis geven aan wat ik zing. Geen angsten meer, niet elk nootje op een weegschaal. Er is nu ook ruimte om beter te luisteren naar de musici, waardoor alles in elkaar overvloeit. Werkelijk helemaal in de muziek zijn. De muziek vieren, ik doe het nu gewoon.’ Tijdens de Keep an Eye International Jazz Award spelen kersverse conservatorium-jazzbands. Wat voor generatie jazzmusici zie je? ‘Gefascineerd ben ik door muzikanten die al vroeg weten wie ze zijn. Die op dat podium staan met zo’n volwassen houding, zo wijs. Ook tijdens de Keep an Eye Jazz Award. In mijn tijd moesten we ons meer onderwerpen aan leraren. Dat begon al op de Kleinkunstacademie. Het was heel zwaar. Alle emotionele trucjes worden met een sabel neergehaald, je wordt binnenstebuiten gekeerd en afgepeld. Op het Conservatorium hadden we ook strenge leraren die puur voor de muziek

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW FAY CLAASSEN

Je brood verdienen in de Nederlandse jazz is niet eenvoudig, maar jou is het altijd gelukt. Wat is daarvoor nodig? ‘Muziek maken bestaat uit twee dimensies: de kunst van de muziek werkelijk begrijpen en doorgronden. En dan: hoe breng je het aan de man? Dat zijn twee kanten die ik zelf in balans moet brengen. Benjamin Herman zei eens: ‘Ik wil dat mensen zich lekker voelen en dat ze een leuke tijd hebben.’ Ik vind dat, meer nog dan vroeger, ook belangrijk. Mensen gelukkig maken, ze meenemen, het publiek ophalen. Dat ze naar huis gaan en aan me denken. Dat het iets heeft losgemaakt. Maar het moet meer zijn dan leuk. Met mijn muziek hoop ik mensen op alle mogelijke manieren te raken – met plezier, diepgang, boosheid. Nu moet ik wel zeggen dat als je daar je brood mee wilt verdienen, het wel een moeilijke zaak wordt.’ Blijf je tot in de eindigheid zingen? ‘Ik ben bang dat ik hiervoor geboren ben. Mijn tweede roeping is lesgegeven en coachen. Maar sinds 2015 ben ik gestopt met lesgeven om me honderd procent op de muziek te richten. Ik was wel bang dat ik daardoor te veel druk op het zingen zou leggen, maar ik ben juist veel toegewijder, op alle fronten. Soms moet je er gewoon voor honderd procent voor gaan. De nieuwe generatie is daar beter in. Zij kunnen zich veel beter op één ding richten. Ik ben dankbaar dat ik helemaal met muziek bezig kan zijn. Dat is een zegen. En ik ben nog steeds docent, alleen nu even niet.’ Waar keek en luisterde je naar als jurylid tijdens de Keep an Eye Jazz Award? ‘Omdat ik zelf ook een improvisator ben, hoor ik wat jazzmusici in zich hebben. Wat brengt iemand in? Een eigen sound? Maar ook, hoe werkt dat met elkaar? Is het entertainend?

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Hoe komt het over het voetlicht? De eerste band Smandem is nog piepjong, maar echt supergoed op weg. Ze zijn heel goed naar buiten toe, er is een geweldige samenwerking, charmant, leuke uitstraling, gewoon goed hoe ze alle facetten van het spelen al kunnen pakken. Wat ik ook knap vind, is dat ze helemaal in de muziek zitten en die tegelijk willen delen met de buitenwereld. Het publiek echt deelgenoot maken van de muziek. Ook Liquid Identities is verschrikkelijk goed, qua materiaal en wat ze doen. Zo volwassen, cool, sophisticated én met een knipoog. Aan de bands heb ik echt waanzinnig veel plezier beleefd.’ Maar er kan er maar één de winnaar zijn… ‘We moesten kiezen, maar eigenlijk konden we niet kiezen. De ene helft was voor de ene band, de ander iets meer voor de andere. Er zijn allemaal facetten die meespelen. Dan moet je ineens gaan kiezen welk facet het belangrijkste is. Het grappige was: de band waar ik veel plezier aan beleefde tijdens het luisteren, viel in de puntenscore lager uit. Ik vond het ook mooi om met iedereen te praten. Iedereen luistert naar de muziek vanuit een andere hoek.’

jazz

gingen. Dat is een moeilijke tijd voor je eigen zekerheid. Jongeren op de academie staan daar nu heel anders in: wat zoek ik, wie ben ik, en wie heb ik daarvoor nodig? Tegelijk gaan ze tegenwoordig minder de diepte in. Ik heb jarenlang zangeressen bestudeerd. Van één jazzpersoon kun je al een hele studie maken. Maar iedereen groeit op z’n eigen manier. Ik zal de laatste zijn die zegt: zo moet je het doen.’

Jazzmuziek heeft altijd opengestaan voor verschillende stijlen. Wanneer is het nog jazz? ‘Ik vind de vraag wat jazz is niet zo interessant, maar ik hoor het meteen. Zodra er improvisatie aan te pas komt en een thema op een bepaalde manier wordt uitgevoerd. Het ritme, de akkoorden, de toevoegingen, is het een popidioom of heeft het een link met jazz, ik hoor het meteen. Ik vind het wel belangrijk dat jazz ondersteund wordt. We moeten een front vormen om te zorgen dat de jazz blijft bestaan. Wie zijn leven geeft voor de jazz, doet dat met hart en ziel. We moeten programmeurs hebben die het aan de man brengen. Echte volhouders. En muzikanten die hun passie meegeven aan het publiek. Ik zie dat bij jonge mensen die honderd procent achter de muziek staan. Zeker bij de Keep an Eye Jazz Award. Er is echt heel veel talent.’

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: KAREN VAN GILST

records

Zorg dat je je instrument en de muziek onder de knie krijgt, vergeet dan alles weer en ga lekker spelen.

JAZZ

charlie parker

HALF EASY TRIO Franz von Chossy (piano), Johannes Fend (contrabas), Martin Hafizi (drums) Het Rotterdamse Half Easy Trio is in 2018 opgericht. De band speelt hedendaagse jazz met eigen composities van de drummer.

TIJS KLAASSEN QUINTET Maurijn van der Does (alt sax), Matthias Van den Brande (tenor sax), Floris Kappeyne (piano & synth), Wouter KĂźhne (drums), Tijs Klaassen (contrabas) Tijs Klaassen is een bassist en componist uit Amsterdam. Het kwintet met gelijkgestemde muzikanten is een steeds evoluerende groep. Ze laten zich inspireren door Europese componisten uit de 19e eeuw, maar ook door de energie van de hedendaagse New Yorkse jazzscene.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

THE RECORDS

Direct de studio in

GUY SALAMON GROUP Guy Salamon (drums/compositie), Alistair Payne (trompet), Ian Cleaver (trompet), José Soares (alt sax), Lucas Martínez (tenor sax), Teis Semey (gitaar), Youngwoo lee (piano), Brodie Jarvie (bas) De awardwinnende Guy Salamon Group is een van de meest veelbelovende bands in de Nederlandse jazzscene. Originele composities, een nieuw geluid en genre-overstijgend. Muzikale invloeden uit alle delen van de wereld.

tel: je bent net afgestudeerd aan het conservatorium en je wilt een album opnemen. Dan is het meestal niet gemakkelijk om daar financiering voor te vinden. Een cd-productie met alles wat daarbij komt kijken, kost flink wat geld. Veel jonge muzikanten zijn aangewezen op crowdfunding of eigen spaargeld om een album te kunnen realiseren. Keep an Eye geeft jonge muzikanten graag een steuntje in de rug en biedt financiering aan. Met The Records maken drie jonge jazzbands kans op een cd-productie. Tijdens een jaarlijkse awardshow strijden talentvolle jazzbands, alumni van Nederlandse conservatoria, om drie volledig gefinancierde cd-producties. Met deze prijzen, elk ter waarde van € 10.000, kunnen de bands direct de studio in. Doelstelling is een jonge gene-

ratie (jazz)muzikanten de kans te bieden om hun muziek te produceren en hun naam te vestigen in de muziekwereld. Daarnaast krijgen ze professionele coaching bij het in de markt zetten van hun muziek.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

WINNAARS 2018 Guy Salamon Group, Half Easy Trio & Tijs Klaasen Quintet

UITTIP Perfect jazzmoment

JAAP KROON

Anna-Maria Nitschke, senior producer Jazz Department Conservatorium van Amsterdam

msterdam is een muziekstad die de intimiteit van een dorp combineert met een culturele scene op wereldniveau. Deze kleine grote stad trekt musici en muziekstudenten uit de hele wereld. Je kunt muziek op de meest onverwachte en steeds weer nieuwe plekken tegen komen. Toch wil ik een hommage brengen aan een plek waar ik al sinds mijn eerste muzikale stappen in Amsterdam steeds weer naartoe ga: het BIMHUIS. Geen geheime plek natuurlijk, maar het mooiste is vaak aanraakbaar dichtbij! Aan het water en vlak bij de haven vormt het BIMHUIS een muzikale brug tussen Amsterdam en de rest van de wereld. Dit podium weerspiegelt voor mij de sfeer van de stad. In de programmering stralen internationaal toonaangevende artiesten en zelfs jazzlegendes op hun 90 e naast de geliefde Amsterdam jazzscene, naast up-andcoming talenten en geheime tips, naast musici met de meest verschillende culturele invloeden. Het BIMHUIS stelt zich open voor nieuwe ideeën en samenwerkingen en uit het ongetwijfeld rijke aanbod wordt een altijd zorgvuldige keuze gemaakt. Zelden heb ik een team ontmoet dat met zoveel passie en ernst werkt aan een programmering en

concerten op zo’n hoog niveau. Durf eens, ga en luister naar een artiest die jij nog niet kent. Ooit in het BIMHUIS te mogen staan is voor een jonge jazz muzikant een droom. Door samenwerkingen met het Conservatorium van Amsterdam en ook door onze projecten met de Keep an Eye Foundation wordt dit voor vele jonge artiesten realiteit. De finales van de Keep an Eye Jazz Award in het BIMHUIS zijn magisch, je voelt dat hier de internationale jazz generatie van morgen staat, met haar scheppingsdrang en ambities. Zo beleef je dit nergens anders. Zelfs voor musici die bijna al te groot zijn voor dit podium, trekt deze zaal. Ze zijn enthousiast over de intieme concertsfeer, het mooie geluid en het Amsterdamse publiek. Waar je ook komt in de wereld – een beetje jazz muzikant kent het BIMHUIS. Hier ontmoeten generaties elkaar, op het podium, maar ook in het publiek, op de plekken naast jou. Vanuit esthetisch oogpunt ben ik ook gevoelig voor de subtiele, typische BIM-

HUIS-achtergrondtaferelen – een niet te onderschatten deel van de concertervaring. Soms heb je geluk en zie je door het grote raam van de zaal op het perfecte moment een trein de stad in of uit gaan, de stadslichten veranderen of de Amsterdamse regen tegen het raam waaien. Dit creëert voor mij altijd een perfecte melange van kort op reis, maar toch aangekomen in het concertmoment, een tijdloos ogenblik tussen het ervoor en erna van zo’n avond. Heb je ooit in het restaurant staan nagenieten met de blik op de zonsondergang over het IJ? Een cliché, maar ja, het overvalt je toch als je er absoluut niet op rekent. Als je na afloop lang genoeg blijft, heb je vaak nog kans om de musici te ontmoeten. Waar anders kan dit zomaar? Dus wie weet, misschien staan we ooit een keer naast elkaar in het BIMHUIS, met onze blik op het IJ.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE SUMMER JAZZ WORKSHOP

Jazzgeneraties meet-up hun instrument en leren over compositietechnieken, muzikale interactie en meer. Naast serieus en gefocust werken is er tijd voor anekdotes uit het kleurrijke muziekleven van ervaren en bevlogen leraren. De bigband repeteert dagelijks onder leiding van Justin DiCioccio en sluit de week af met een spetterend concert in de Amsterdam Blue Note, vaak vol tot aan de plekken bij de bar. DiCioccio zorgt er vervolgens voor dat niemand stil hoeft te zitten. Na de andere avonden zet dit concert de punt op de i. Na intensieve repetities, veel nieuwe informatie en inspiratie is het tijd om naar jamsessies en concerten te gaan. Hier spelen studenten in ontspannen sfeer samen met de workshop docenten. Vaak dus een buitenkans om met je idool op het podium te staan. De lange dagen en nachten voel je pas na afloop van de week. De workshop sleept je mee, je groeit in korte tijd boven je eigen verwachtingen uit. Het enthousiasme van de docenten en de andere deelnemers is aanstekelijk.

Anna-Maria Nitschke vertelt wat de Keep an Eye Summer Jazz Workshop tot zo’n bijzonder project maakt.

‘E

lk jaar vlak voor de zomervakantie vindt de Keep an Eye Summer Jazz Workshop aan het Conservatorium van Amsterdam plaats. In 2019 organiseert de jazzafdeling van het conservatorium deze bijzondere zomercursus voor de zeventiende keer en het concept werkt nog steeds. Vanuit de hele wereld stromen studenten en young professionals naar Amsterdam waar zij mengen met de internationale deelnemers die aan de jazzafdeling studeren. Ook de docentenstaf is bont gemengd en internationaal: jazzdocenten uit de VS, Justin DiCioccio, Jay Anderson, John Riley en Dick Oatts, ontmoeten de crème-de-la-crème van docenten en professionals uit Amsterdam en omgeving, onder wie Tineke Postma, Jesse van Ruller, Yaniv Nachum en Ben van Gelder. Meerdere generaties muzikanten vormen zo een fantastisch geheel aan ervaring, creativiteit, traditie en vernieuwing.

Zo’n week boordevol muziek en inspirerende ervaringen schept snel een band tussen mensen die elkaar niet eerder hebben ontmoet. Ook al besef je dat misschien niet meteen, je bouwt zo aan het netwerk van je toekomst. Veel deelnemers ontmoet ik soms jaren na de workshop weer op reis of tijdens een jazzfestival. De deelnemers van toen staan dan vaak weer samen op het podium. Voor mij als producer is een van de mooiste zinnen dan altijd: ‘Ik denk nog steeds graag aan de Summer Jazz Workshop terug.’

Door de financiële ondersteuning van de Keep an Eye Foundation ontvangen veel deelnemers een (gedeeltelijke) beurs die hen in staat stelt deze reis te maken en deel uit te maken van een muzieken leerervaring die je normaal gesproken op deze manier niet zomaar krijgt. In Amsterdam wacht hun een intensieve en onvergetelijke tijd. De stad levert boordevol cultuur, geschiedenis en diversiteit: het perfecte canvas voor zo’n ontmoetingsweek. Tijdens de vijf dagen spelen de studenten samen in nieuwe bands. Ze leren over improvisatie en verschillende stijlen, volgen masterclasses op PI E MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

TER

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: PIETER KUNNEN

JONG METROPOLE

JAZZ Damiano Pascarelli (winnaar 2019) Miho Hazama (dirigent) en Tijn Wybenga (winnaar 2018)

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

JONG METROPOLE

Swing, improvisatie en timing Jong Metropole is een unieke samenwerking tussen het Nationaal Jeugd Orkest (NJO), het Nationaal Jeugd Jazz Orkest (NJJO) en het Metropole Orkest. In Jong Metropole komt het beste van verschillende muziekwerelden samen: het excellente spel uit de klassieke strijkerstraditie met swing, improvisatie en timing vanuit de jazztraditie. Het initiatief is mogelijk gemaakt dankzij een jaarlijkse bijdrage van de Keep an Eye Foundation en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Jong Metropole bestaat uit verschillende onderdelen: een tournee met vier of vijf concerten, masterclasses en twee Awards. Tijdens de Jong Metropole Tour werken de musici (60 deelnemers) in volledige Metropole Orkest-bezetting aan vernieuwende producties en ontstaan er kruisbestuivingen van diverse muziekgenres. Daarnaast biedt Jong Metropole deelnemers de mogelijkheid om masterclasses en workshops te volgen. Jong Metropole vormt een unieke aanvulling op het huidige onderwijs en het aanbod van talentontwikkelingsprojecten.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Awards

Bij dit initiatief horen twee Awards: de Rogier van Otterloo Award en de Keep an Eye Outstanding Talent Award. De Rogier van Otterloo Award is een stimuleringsprijs van 5000 euro voor de meest talentvolle jonge componist, arrangeur, dirigent of orkestleider. De winnaar wordt uitgenodigd een compositie te schrijven voor Jong Metropole in de geest van Van Otterloo en mag de rest van het geldbedrag besteden aan zijn ontwikkeling als musicus. De Keep an Eye Outstanding Talent Award ter waarde van 2500 euro wordt toegekend aan de musicus die zich het meest onderscheidt als verbinder binnen de groep en is bedoeld voor verdere muzikale ontwikkeling.

Keep an Eye Filmacademie Festival

FILM

Wat een kans! Als eindexamenstudent van de Filmacademie je examenfilm presenteren in hét Filminstituut van Nederland EYE.

Filmscore Award

et Keep an Eye Filmacademie Festival is hét moment in het jaar waarop Filmacademiestudenten hun werk aan de buitenwereld presenteren. Niet alleen aan het grote publiek, maar ook aan professionals uit het vak. Daarmee is het voor de studenten dé kans om hun carrière een vliegende start te geven. Voorheen presenteerden de examenkandidaten hun examenfilm op de Filmacademie. Dankzij de steun van Keep an Eye wordt er een filmfestival georganiseerd in filminstituut EYE. Hierdoor kunnen veel meer mensen kennis nemen en kan er zelfs een speciale dag voor pers en relaties worden georganiseerd.

201

De Keep an Eye Filmscore Award 2019 is gewonnen door Nico Maas. Hij componeerde de muziek voor de eindexamenfilms El Muerto, Mania en Un Chanteur Invisible. De jury, bestaande uit Kaveh Vares, Michel Schöpping en Bob Zimmerman, zeggen over zijn werk: ‘Nico toont in zijn composities de moedigste houding. Hij componeert niet alleen op de dramatische inhoud van de film, maar is ook in staat om een instrument te creëren dat naadloos aansluit bij de essentie van de film en diep complementair is aan het gehele klankpalet van de film.’

THOMAS LENDEN

De prijs bestaat uit een geldbedrag van € 2500, te besteden aan verdere professionele ontwikke ling, beschikbaar gesteld door de Keep an Eye Foundation.

Nico studeerde in 2013 af aan het Conservatorium van Amsterdam met als hoofdvak jazzgitaar. In 2014 was hij contractstudent in compositie voor film met Jurre Haanstra. Met zijn bijdrage voor de filmmuziekcompetitie van het Zurich Film Festival 2015 (The Control Master, Run Wrake) werd hij genomineerd voor beste filmmuziek internationaal. In 2017 werd hij tot de masteropleiding Composing for Film toegelaten. Tijdens deze studie componeerde hij de muziek voor Klemvast (2018, Loïs Dols de Jong), Rustzoeker (2018, Max Baggerman), Un Chanteur (2019, Hannah van Tassel), El Muerto (2019, Loïs Dols de Jong) en Mania (2019, Edson da Conceicao).

Shalky

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

THOMAS LENDEN

019 Winnaars eindexamenfilms Nederlandse Filmacademie Als je later groot bent, regis seur Max Baggerman

Als je later groot bent toont de werkende mens gedurende een werkdag. De stilte en afstand binnen de film creëren een absurdistisch portret dat je je doet afvragen wat het betekent om mens te zijn in een door werk gedreven samenleving.

Shalky, regisseur Lance Hossein Tangestani

De drie Rotterdamse vrienden Em, Moreno en Kyon hebben een lokale witwaspraktijk overvallen. Ze voelen zich de koning te rijk en gaan met een goed gevoel naar huis. Hun vriendschap komt op scherp te staan als ze merken dat geld niet genoeg is om hun problemen op te lossen.

In een flatwijk waar de tijd stilstaat, is de jonge Shalky de autosleutels van een vriendin kwijtgeraakt. Met behulp van zijn vrienden gaat hij ernaar op zoek, maar al gauw dompelt hij zich onder in het ritme van de wijk en geeft ons zo een inkijkje in deze kleine wereld.

Winnaar Topkapi Films Fictie Prijs

Winnaar AVROTROS Scenario Prijs en Haghefilm Digitaal Publieksprijs

THOMAS LENDEN

MAX BAGGERMAN

Winnaar VPRO Documentaire Prijs en KNF Prijs voor Beste Filmacademie Productie

Porfotto, regisseur Edson da Conceicao

Als je later groot bent

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Porfotto

Magische mix van beeld en geluid

FILM

Bob Zimmerman is componist en arrangeur. Hij arran geert voor het Metropole Orkest, schreef muziek voor de films De avonden, Tir za en Süskind. Ook was Bob juryvoorzitter tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival. ‘Het is vreselijk eng om je muziek voor het eerst te laten horen, je werk kan zomaar afgewe zen worden.’

Tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival wordt de Filmscore Award voor de beste filmmuziek uitgereikt. In 2019 ging die naar Nico Maas. Stak hij met kop en schouders boven de rest uit? ‘Het is een cliché, maar het was echt heel lastig. Iedereen heeft zijn kwaliteiten. Dus het is echt appels met peren vergelijken. De vraag is: wat weeg je zwaarder? De een is technisch goed, maar conventioneel, de ander is artistiek origineel, maar moet op technisch vlak leren. Wie kies je dan? Het is niet simpelweg punten tellen en er rolt een winnaar uit. Als artistieke filosofen pingpongen we met argumenten en proberen elkaar te overtuigen. Eigenlijk zouden de genomineerden met onze discussie moeten kunnen meeluisteren, daar konden ze veel van leren.’ Kun je als mastodont in het vak de jonge garde nog wel bijbenen? ‘Goh, ik ben een oude vent geworden, denk ik wel eens. Dan hoor ik iets en vind het niks, maar blijkt het veel mensen te beroeren. Dan ga ik nog eens goed luisteren. Soms kun je een stuk pas op waarde schatten als je het vaker hebt gehoord. Ik had een opa die abstracte kunst helemaal niets vond, maar eigenlijk niet snapte hoe hij ernaar moest kijken.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

THOMAS LENDEN

INTERVIEW BOB ZIMMERMAN, COMPONIST EN ARRANGEUR Mozart schreef zijn eerste compositie toen hij vijf was, jij was zeven. Jullie waren er vroeg bij. ‘Het stelde weinig voor. Ik zat op blokfluit en dacht: die muziek kan ik zelf ook wel bedenken. Dus vanuit het Pippi Langkous idee ‘ik heb het nog nooit gedaan, dus ik zal het wel kunnen’ ben ik muziek gaan schrijven. Voor mij is het alsof ik een verhaaltje schrijf, maar dan met noten. Zolang ik me kan herinneren, kan ik noten lezen. Ik heb wel geluk met een absoluut gehoor: ik hoor een toon en weet welke het is. Ik hoor wat ik schrijf en kan schrijven wat ik hoor.’

ANNE DOKTER

Dus je wist al vroeg dat je componist wilde worden? ‘Ik heb altijd componist willen worden en las als kind alle encyclopedieën over muziek. Als puber was ik helemaal weg van West Side Story, maar die muziek was best complex. Steeds weer zette ik die plaat op, dus die was snel versleten.’ Wat moet je in je hebben als filmcomponist? ‘Je moet een film kunnen lezen, het talent hebben om van beeld en geluid een magische mix te maken. Ken je de film Amadeus over Salieri en Mozart? Technisch zijn ze even goed, maar iedereen kent Mozart. Waar zit het verschil? Ik kan dat niet in woorden uitleggen. Talent is ongrijpbaar. Als Pierre Bokma op het toneel staat, hang je aan zijn lippen, ook als hij een slechte dag heeft. Dat is ook het mooie van muziek. De wetenschap schiet hier tekort.’ Kun jij een filmscore schrijven met alleen het scenario? ‘Ik vind dat je echt op beeld moet kunnen schrijven. Ooit heb ik op reis een filmscore geschreven met alleen het scenario, op een hotelkamer omdat het niet anders kon. Uiteindelijk was de muziek te letterlijk. Ik bekijk een scène soms honderd keer tot die zich nestelt in mijn hoofd. De film moet in je systeem komen. Daarna ga ik er mijn gedachten op loslaten, ouwehoeren op papier. Proberen te voelen wat de bloedsomloop van een scène is. Daar komt dan een muzikale gestalte uit. Je probeert het uit in je hoofd, maar je kunt ook aan de piano zitten om ergens toe te komen. De muziek moet niet te aanwezig zijn, maar ook niet te leeg. Componeren voor film is als koorddansen, de balans is precair. Vaak valt filmmuziek helemaal niet op. Maar als het ontbreekt, kan de emotie in een scène volledig wegvallen.’

Een collega zei ooit: ‘Ik heb al zestien films met Tim Burton gemaakt, maar heb nog nooit een compliment gekregen.’ Het is heel troostrijk dat ook de top met die onzekerheid tobt. Film is een duur medium, tijd voor het voordeel van de twijfel is er niet. Als de regisseur het niks vindt, neem dan je verlies. Ga niet in discussie. Jouw plicht is om iets te maken wat de regisseur wel goed vindt. Het is uiteindelijk een verfijnd samenspel tussen je eigen ego en creativiteit en het ego en de creativiteit van iemand anders.’ Kun je een slechte scène goed maken met muziek? ‘Dat is hetzelfde als iemand afleiden door te roepen: ‘Hee, kijk daar eens!’ Ik denk het niet. De muziek kan wel iets toevoegen. En als een scène niet goed is, kan de muziek een pleister op de wond zijn. Maar dan moet je oppassen dat de muziek niet te opdringerig is. Dat is ook een balans. Filmmuziek moet je zeker horen, maar als je echt apart naar de muziek gaat luisteren, is je focus op de film weg.’ Wat bepaalt succes in het vak? ‘In de loop van de tijd leer je: houd vast aan je eerste idee. Er komt altijd een moment dat je daaraan twijfelt. Parkeer die twijfel en ga door. Of je met die twijfel kunt omgaan, bepaalt je succes. En volg je bioritme. Ik weet dat ik vroeg moet beginnen en ’s avonds niet meer tot veel kom. En zoals veel mensen zeggen: de beste ideeën krijg je vaak onder de douche. Het is verdomd waar.’ Wat is voor jou het grootste compliment? ‘Waar ik een hekel aan heb, is als mensen iets knap vinden. Dat is zo klinisch, daar doe je het niet voor. Ik hoop dat de muziek de luisteraar diep raakt. Als ik vijf regels op papier zet en mensen moeten huilen, heb ik mijn doel bereikt. Ook al moeten ze huilen.’

En dan mag de regisseur er een oordeel over vellen. ‘Het is vreselijk eng om je muziek voor het eerst te laten horen. Je werk kan zomaar afgewezen worden. Alle filmcomponisten zijn daar gefrustreerd over.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: BRITT ROELSE

DESIGN 28

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DESIGN TALENT GRANT

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

DESIGN

Alles om ons heen wordt ontworpen, zeker in Nederland. Zelfs onze natuur is bedacht. Echt goed design begint bij de gebruiker. Van een handige app tot een prettige omgeving.

‘Ontwerpers zijn vaak goede knutselaars.’ ‘A

an designers de taak onderzoek te doen naar hoe wij ons gedragen. Een goed voorbeeld is Philips Health Care, waar ze manieren bedenken om door middel van vorm, licht en geluid mensen een prettigere ervaring in de gezondheidszorg te geven, waardoor je uiteindelijk weer een beter resultaat krijgt.

Neem nou de MRI-scan: voor veel mensen is dat een nare en soms zelfs traumatische ervaring. Door niet alleen na te denken over een beter apparaat, maar vooral door de ervaring te herontwerpen kun je de scan uiteindelijk beter maken. Dat is een andere manier van denken.’ Toch, als je om je heen kijkt, zie je dat niet alles even goed ontworpen is. ‘Het gaat heel vaak mis. Vooral als de ontwerper uitgaat van aannames. Als het product dan op de markt komt, blijkt dat er niemand op zit te wachten. Zo had mijn moeder een speciale ouderentelefoon gekocht. Dat apparaat was echt een drama: een ingewikkeld besturingssysteem, slecht scherm, weinig grip. We hebben weken geoefend en zelfs toen lukte het nog niet.’ Hoe pak je het wel aan? ‘Een goede ontwerper besteedt veel tijd

aan het eerste onderzoekende stadium. Hij of zij bedenkt en bouwt eerst een prototype. Kijkt dan wat er gebeurt, verandert het prototype en kijkt weer wat er gebeurt. Zo kun je in een vroege fase ontdekken of iets wel of niet werkt. En dat hoeft helemaal niet duur te zijn. Ik zag hoe twee ontwerpers een prototype mobiel van karton hadden gemaakt. Het beeldscherm hadden ze getekend. Ontwerpers zijn vaak goede knutselaars.’ Lopend langs de eindexamenwerken van de Design Academy valt op dat veel designers de wereld willen verbeteren. ‘Deze generatie is enorm betrokken met de wereld om hen heen. Ze hebben een sterke innerlijke drive om iets te doen met wat ze om zich heen zien gebeuren of problemen in de wereld. Deze trend van social design heeft zich een jaar of tien geleden ingezet. Tegelijk zie je nu ook weer een tegenbeweging. Designers die vragen: ‘Mag het gewoon mooi zijn?’ Dus het speelveld van ontwerpers is groot.’ Zie je nog wel eens iets waarvan je denkt ‘dat dit niet eerder is bedacht!’? ‘Ja, laatst nog. Een afstudeerder had iets grandioos bedacht. Tegenwoordig heb je spraakgestuurde apparaten voor mensen die blind zijn. Maar als

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW MARTIJN PAULEN, DIRECTEUR DUTCH DESIGN FOUNDATION

‘Jonge ontwerpers hebben het lastig. Het is sappelen in het begin, zelfs voor de meest talentvolle onder hen.’

JEROEN VAN DER WIELEN

je in een overvolle treincoupé of openbare plek even een berichtje wilt typen, bijvoorbeeld voor je geliefde, dan heb je liever niet dat iedereen meeluistert. Deze jonge ontwerper had een hoesje voor de mobiele telefoon bedacht met een brailletoetsenbord. Dan denk ik: ja, natuurlijk! Dat had er allang moeten zijn.’ De Young Designer Award – de naam zegt het al – is een prijs voor jonge ontwerpers. Is het voor deze groep zo lastig in het begin? ‘Ja, het is écht heel lastig. Het is sappelen in het begin, zelfs voor hele talentvolle ontwerpers. Daarom zijn we blij met deze prijs voor jonge ontwerpers. Het vreemde > MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Wat moet je in huis hebben om het te maken? ‘Geluk, doorzettingsvermogen en talent. Ook moet je relaties en netwerken opbouwen, ondernemers-skills ontwikkelen of mensen om je heen verzamelen met die skills. Het is echt heel lastig om je product op de markt te krijgen. De wereld zit niet op je te wachten. Je moet dus goed zijn in acquisitie. En je hebt budget nodig. Voor materiaal en ruimte. Met de Young Designer Award kunnen ontwerpers werken zonder zich zorgen te maken over de huur en dat soort dingen. De prijs geeft talent nét dat duwtje in de rug. Voor deze jonge ontwerpers maakt het echt het verschil of ze hun droom wel of niet kunnen waarmaken.’ Waarom is Nederland toch zo’n ontwerpland? ‘Tijdens de Internationale Dezeen Award namen ook weer onevenredig veel Nederlandse ontwerpers de prijzen in ontvangst. Het zit in onze cultuur. Ik denk dat ons eeuwige gevecht tegen het water ons eigenwijs en oplossingsgericht heeft gemaakt. We hebben een verbeterdrang en hebben het idee dat we de wereld een stukje naar onze hand kunnen zetten, dat we in een maakbare wereld leven. Bovendien is Nederland letterlijk en figuurlijk plat. We kennen weinig hiërarchie en hebben de brutaliteit om vragen te stellen. We nemen geen genoegen met de status quo. Als een opdrachtgever vraagt: ‘Kun je dit of dat?’ vragen we: ‘Is dat eigenlijk wel je vraag?’ We stellen alles ter discussie en hebben geen last van hiërarchische barrières waardoor we indringend kunnen nadenken en doortastender zijn. Daarnaast hebben we gewoon hele goede ontwerpopleidingen.’

JEROEN VAN DER WIELEN

DESIGN

is: als het gaat om essentiële kwaliteiten voor de toekomst, gaat het altijd over creativiteit. We vinden nieuwe inzichten en oplossingen enorm belangrijk, anders kunnen we niet concurreren met de rest van de wereld. Daar hebben we creatieven bij nodig. Toch weten we creativiteit nog moeilijk te waarderen. Ontwerpers worden vaak uitgenodigd om hun beste ideeën te pitchen. Als dank krijgen ze dan een fles wijn.’

Ontwerpers worden vaak uitgenodigd voor een pitch en krijgen een fles wijn als dank.

Heb je een tip voor studenten die aan het begin van hun carrière staan? ‘Ik merk dat veel ontwerpers hooggeschoold zijn, maar om succesvol te zijn moet je openstaan voor allerlei vaardigheden. Probeer die te ontwikkelen of om je heen te organiseren. Neem je eigen vakgebied serieus. Zorg dat je je altijd laat betalen voor wat je waard bent. Laat je niet afschepen met een boekenbon en doosje chocolade, maar zorg voor een faire prijs. Een arts voert ook geen gratis darm operaties uit. We moeten de wereld een beetje opvoeden. Je hebt als ontwerper bijzondere vaardigheden en talenten waar je lang en hard voor hebt gewerkt. Als ze jouw advies vragen, hebben ze echt behoefte aan kennis.’ Door de samenwerking met de Keep an Eye Foundation is voor de tweede keer een geldbedrag aan de Dutch Design Awards in de categorie Young Designers verbonden.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

CATEGORIE Frederiek Dijkstra, projectleider Dutch Design Awards, Dutch Design Foundation, Eindhoven

UITTIP

welke topnamen en projecten een land als Nederland in een jaar oplevert. Ik bouw nog heel graag lang aan deze prijs. Een paar tips Met enige regelmaat keer ik terug naar mijn roots in Groningen. Het Groninger Museum staat dan op het lijstje voor een bezoek. De programmering van het museum is door de jaren heen zo divers geweest dat er naast de vaste collectie designklassiekers altijd iets interessants te zien is. Op 12 oktober start een bijzondere tentoonstelling: Mondo Mendini, de wereld van Alessandro Mendini. Vijfentwintig jaar na de opening van het door hem ontworpen Groninger Museumgebouw kreeg Alessandro Mendini (1931-2019) alle ruimte om zijn droomtentoonstelling te realiseren. Deze tentoonstelling is te zien tot 5 mei 2020.

Als laatste kan ik niet voorbijgaan aan de tentoonstelling die Dutch Design Awards jaarlijks opbouwt tijdens de Dutch Design Week. Elk jaar een feest om de rijkdom van het Nederlands ontwerp bij elkaar te zien. Het werk van alle winnaars en genomineerden is te bezoeken in een negendaagse overzichtstentoonstelling. Die vertelt het verhaal achter de ontwerpen, plaatst de werken in hun sociaal-maatschappelijke context en maakt zo de impact en betekenis van de ontwerpen duidelijk. In de tentoonstelling is ook ruim aandacht voor de Young Designers die een Keep an Eye Grant ontvingen. Dutch Design Award volgt hun ontwikkeling een jaar lang. Tot de volgende editie!

www.dutchdesignawards.nl

www.groningermuseum.nl

a Groningen, Utrecht en Milaan ben ik twaalf jaar geleden in Brabant geland. Een provincie met een brede culturele programmering, en heel centraal gelegen. Met veel plezier bezoek ik dan ook regelmatig andere steden voor een goede tentoonstelling of een gezellig event. Sinds een jaar werk ik voor de Dutch Design Foundation en mag ik mezelf projectleider van de Dutch Design Awards noemen, dé prijs voor Nederlands ontwerp. Mijn werken privé-interesses lopen in elkaar over, design speelt altijd een rol. In mijn vrije tijd bouw ik graag aan iets: mijn huis, onze tuin. Op de werkvloer bouw ik aan de Dutch Design Awards. Het is prachtig om te zien

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

www.triennale.org

FREDERIEK DIJKSTRA

De stad waar mijn hart ligt en waar ik me kan opladen, is Milaan. Het is een stad die je moet kennen, je moet haar ontdekken. Een plek die indrukwekkend is qua bouw, interieur en locatie is het Triennale Museum. Deze plek staat altijd op het programma, voor een goede expositie of de perfecte latte macchiato met uitzicht op hét park van Milaan: Parco Sempione. Het museum kent een uitgebreid programma van tijdelijke exposities, maar heeft ook een prachtige permanente designtentoonstelling.

RONALD SMITS PHOTOGRAPHY

DESIGN S

inds 2018 werkt de Keep an Eye Foundation samen met de Dutch Design Foundation. Deze stichting reikt elk jaar de Dutch Design Awards uit en organiseert de Dutch Design Week. Aan de Young Designers van de Dutch Design Awards is dit jaar voor de tweede keer een geldbedrag van € 12.000 voor de winnaar, en twee keer € 9000 voor nummer twee en drie beschikbaar gesteld voor hun professionele ontwikkeling. Dit initiatief is tot stand gekomen door de samenwerking met Keep an Eye. De drie geldprijzen zijn tijdens de feestelijke Dutch Design Award Night uitgereikt aan de jonge talenten. Keep an Eye en Dutch Design Awards (DDA) geloven dat financiële ruggensteun het verschil kan maken aan het begin van iemands carrière. Martijn Paulen, directeur Dutch Design Foundation, de organisatie achter DDA: ‘Elke kans om talent te ondersteunen

grijpen we met twee handen aan. De samenwerking met Keep an Eye is een heel bijzondere. Onze commissie kiest de winnaars met uiterste zorg en aandacht. Dat we ze serieus op weg kunnen helpen dankzij Keep an Eye maakt echt het verschil.’

Young Designer Award

De Young Designer Award is de stimuleringsprijs voor jong talent dat maximaal vijf jaar geleden is afgestudeerd. Bij de beoordeling staat de ontwerper centraal en wordt gekeken naar de kwaliteit van het gehele portfolio.

Winnaars

Winnaar Simone Post ontving van de Keep an Eye Foundation een Keep an Eye Young Designer Grant van € 12.000. Genomineerden Amber Jae Slooten en Ninamounah ontvingen elk € 9000.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

YOUNG DESIGNERS GRANT

TO N

ST U

DIO

SIM

AY N

Simone Post

Na haar (cum laude) afstuderen aan de Design Academy Eindhoven was textiel- en productontwerper Simone Post medeoprichter van collectief Envisions. Nadat ze enkele jaren een van de kartrekkers van dit ontwerperscollectief was geweest, richt ze zich sinds ruim een jaar meer op haar eigen studio. Esthetisch en verrassend hergebruik van materialen staat in haar werk centraal. Ze gaat samenwerkingen aan met de industrie om tot in vorm en materiaalgebruik innovatieve ontwerpen te komen en biedt daarmee een nieuwe kijk op verspilling en hergebruik. Voor Adidas maakte ze kleden van gerecyclede sneakers, voor plastic recyclebedrijf ECO-oh! bood Post een perspectief op de toekomst van hun materialen in de vorm van een inspiratieboek. Voor Vlisco deed ze uitgebreid onderzoek naar nieuwe toepassingen voor afvaldoek, wat resulteerde in een karpet. Stuk voor stuk ingrepen waarmee Post de bestaande waarde van materiaal dat anders als afval wordt gezien, zichtbaar maakt.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Uit het juryrapport ‘Simone Post heeft een ferme visie en positie binnen design. Haar portfolio – zowel werk in opdracht als zelf geïnitieerd – is consistent. Ze gaat interessante samenwerkingen aan met diverse industrieën. Daarbij weet ze de (productie)systemen binnen een bedrijf feilloos te deconstrueren om vervolgens binnen die context een eigen project vorm te geven. Zonder de merkidentiteit van de opdrachtgever te verliezen. Post gaat steeds terug naar de basis: het materiaal waarmee ze werkt, is uitgangspunt voor verrassende herinterpretaties, bewerkingen en technieken. Haar zorgvuldige onderzoek en slimme, systemische benadering vertaalt zich steeds weer in innovatieve en ambachtelijke ontwerpen met een esthetiek, die kenmerkend is voor Simone Post. De jury kijkt vol nieuwsgierigheid uit naar haar volgende stappen.’

Het werk van Simone Post voor Vlisco siert de cover van Magjezien (en horen)

VIN

Ninamounah

Met een antropologische kijk op de wereld brengt modelabel Ninamounah sociale structuren, evolutie en de functies van organismen aan het daglicht. Ninamounah beschouwt de mens vanuit zijn essentie: ‘We are all animals wearing a dress of culture.’ In de huidige fast fashion-industrie richt Ninamounah zich juist op tijdloze creaties waarin seizoenen niet bestaan en craftsmanship wordt gewaarborgd.

WOODY BOS

NIKOLA LAMBUROV

C OS

Uit het juryrapport ‘Met bewustzijn van de eigen ecologische footprint gebruikt Ninamounah duurzame, lokale productieprocessen en materialen, en vormen worden geworven uit gebruikte kledingstukken of oude banken, waarin geen enkel item hetzelfde is. Ninamounah is een veelzijdige ontwerper van deze tijd. Een ontwerper met visie die multidisciplinair werkt en mode gebruikt als vehikel voor een maatschappijkritisch geluid. Ze weet relevante thema’s als genderfluïditeit, identiteit en cultuurhistorische opvattingen in het huidige modelandshap in haar werk te verweven. Het hele beeld klopt. Ze mixt historische referenties met deadstock en draagbare, ‘edgy’ stukken. Fraaie styling en fotografie met humor en een goed gevoel voor performativiteit. Het is rauw en geraffineerd. Er wordt vol nieuwsgierigheid gekeken naar de verdere ontwikkeling van haar signatuur.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

YOUNG DESIGNERS GRANT Uit het juryrapport ‘Slooten beweegt zich in een wereld waar nog weinig ontwerpers zich begeven. Ze integreert mode met de technologie van animatie en combineert het reële met het virtuele. Om er vervolgens een geheel nieuwe vormentaal mee te schrijven. De manier waarop Sloten omgaat met technologie is prijzenswaardig; ze gebruikt de data die ze genereert als ontwerpmateriaal en niet als middel. Dat levert een spannende digitale dimensie op in de materiële discipline die modeontwerpen is. Het raakt relevante thema’s rondom onze digitale identiteit, maar haar werk biedt vooral een kijk in de toekomst van technologie en een nieuwe esthetiek die deze voortbrengt. Een discipline die Slooten nu al meer dan begrijpt en beheerst.’

FA HE

BRI

WOODY BOS

Amber Jae Slooten is modeontwerper en werkt met het lichaam, animatie en digitale modevormgeving. Haar werk bevraagt de manier waarop we in de toekomst kleding zullen passen, aanschaffen en dragen. Ze speelt met de wijze waarop onze digitale identiteit vorm kan krijgen in VR, AR en MR. Door middel van algoritmes onderzoekt ze beelden trendanalyse van andere labels en creëert vervolgens nieuwe (virtuele) werelden met de uitkomst. Daarnaast werkt ze samen met modemerken, 3D-modellen, animators, editors en sound designers. Slooten studeerde in 2016 af aan het Amsterdam Fashion Institute en is mede oprichter en creatief directeur van The Fabricant, een digitaal modehuis dat visual effects uit de filmindustrie gebruikt om een nieuw toekomstbeeld van identiteit vorm te geven.

DESIGN

Amber Jae Slooten

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

e i t a r e n e g e ‘Nieuw pers wil r e w t n o r e t e b d l e r e w de ’ n e t a l achter nt e r o e n Ju doo r J e

s t we r p e r n o e s d n de rl a . ratie Ne e n e g c h e c risis e is t m s o g n n o o c j De e en e s no g tijdens id e l e auwel ij k g n p n ij is o z e v en e ma a r st r e rken: z , m d l e e t g is n e Dat oe m ls e e rd in r tie, en a s n s a e v r e e l t e r ge ïn l e en el ij ke e niet al z t s c ha p p a n a e m o d r a na ct. Dat o k m et kan im pa n e v , ma a r o e n t e t he c u che d a m e p ro of k ritis z n r e u g u d in t t me nt moe il de en van o e ratie w r n ë e e g r e c z t e he ’s. ‘D at en.’ s c ena rio t s m ac ht e rl o k r e e t to e b n c h on e r e w e r el d s

uitvindt

SIGN

keten zet Hakkens online, r lijkt geen vuiltje aan de gaande globalisering. Afstuderen met de zoveelste nieuwe zodat iedereen deze gratis kan lucht als Dave Hakkens designstoel lijkt Hakkens dan downloaden en vervolgens in 2009 begint met zijn ook verspilde moeite. Eerst nabouwen. Ook de instructies studie aan de Design Academy moet de manier waarop die voor het herkennen, scheiden Eindhoven. De internationale en verwerken van afvalplastic zakenbank Lehman Brothers is stoelen worden gemaakt fundamenteel worden veranderd. tot alledaagse producten als weliswaar net failliet gegaan. bezems en emmers zet hij op Maar dat dit het startschot is Voor zijn afstuderen in 2012 het net. Gebruikers roept hij voor een diepe economische ontwikkelt de jonge ontwerper op om suggesties voor verbecrisis, daar houdt dan nog nieeen systeem waarmee iedereen teringen van zijn machines of mand rekening mee. Vijf jaar eenvoudig plasticafval kan nieuwe producten online te later bij Hakkens’ afstuderen inzamelen en verwerken tot zetten, zodat deze doe-het-zelf ziet de wereld er heel anders nieuwe producten. Daarvoor recycling zichzelf continu blijft uit. Niet alleen is gebleken dat het economische systeem piept ontwerpt hij een drietal machi- verbeteren. Zo moet uiteindenes om kunststof te versnippelijk een wereldwijde commuen knarst, ook is duidelijk dat ren en om te smelten, waarna nity ontstaan van mensen die de aarde opwarmt, grondstoflokaal recyclen en produceren. fen en energie steeds schaarser er met een zelfgebouwde 3D-printer nieuwe producten En wie weet wordt dit het begin worden en dat er een onconmee kunnen worden gemaakt. van een fundamentele verantroleerbare migratiestroom op De bouwtekeningen voor deze dering van de manier waarop gang is gekomen. Het zijn de uitwassen van de steeds verder- autonome, volledige productie stoelen worden gemaakt

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S

Gelukkig voor Hakkens wordt met het opzetten van een hij na zijn afstuderen onderbusinessmodel. ‘Wij weten scheiden met de Keep An Eye inmiddels wat het kost om een Talent Grant. Deze prijs is een machine te bouwen en wat samenwerking van de Keep de output is. Daarom weten An Eye Foundation en de wij ook wat een product moet Design Academy Eindhoven, kosten. Zo bouwen we samen met als doel jonge ontwerpers aan een alternatief productiein staat te stellen om hun systeem.’ Op het hoofdkantoor duurzame prototypes, innova– een oude loods in de binnentieve zorgsystemen en andere stad van Eindhoven – buigt bevlogen afstudeerideeën Hakkens zich in opdracht om te zetten in levensvatbare van de Brabantse gemeente Precious Plastic doopt Hakondernemingen of producten. over grootschalig recyclen van kens dit project, dat even De vier winnaars die elk jaar plastic stadsafval. ‘Als grote kleinschalig als ambitieus is. worden geselecteerd, krijgen partijen als de gemeente EindHet stelt mensen van Zaltbomieder tienduizend euro om hoven aanhaken, kan het snel mel tot Zanzibar in staat om hun loopbaan een kickstart te gaan.’ hun eigen producten te maken geven. Een onmisbare inkomen laat ze tegelijkertijd inzien stenbron voor Hakkens. ‘Ik Big data dat afvalplastic geen wegwerp werk met vrijwilligers van over De afgelopen negen jaar materiaal is, maar een waarde- de hele wereld. Iedereen is hier zijn meer dan veertig jonge volle grondstof. Er is alleen één omdat hij of zij dat graag wil, ontwerpers van de Design grote uitdaging: de benodigde wat zorgt voor een enorme Academy Eindhoven onderfinanciën vinden om het propositieve vibe. Maar dan nog steund door de Keep An Eye ject op te starten en uit te boumoeten zij een slaapplek en Foundation. Vanaf 2010 waren wen. Inkomsten heeft Precious drie maaltijden per dag krijgen. dat studenten; sinds 2016 gaat Plastic namelijk niet, want alle Ik verdien zelf een basisinkode Keep An Eye Design Talent kennis wordt gratis weggegemen met wat lezingen en kleine Grant naar alumni met twee ven op internet. Deelnemers donaties.’ tot drie jaar werkervaring. bouwen zelf hun machines en Inmiddels wordt op meer dan Sinds 2018 heeft de Keep An houden dan ook het geld dat ze driehonderd plekken over de Eye Foundation de Dutch verdienen met de verkoop van hele wereld gewerkt met het Design Awards als partner. Het gerecyclede producten. Want productiesysteem van Precious geldbedrag wordt toegekend Precious Plastic moet onderne- Plastic; van de machines staat aan de drie genomineerden mers in ontwikkelende landen een vierde, verbeterde versie voor de Young Designer Award, in Afrika of Azië een kans online. Ook is een systeem de onderscheiding voor jong geven. Grote veranderingen opgezet waarmee deze werktalent dat maximaal vijf jaar moeten soms klein beginnen. plaatsen worden ondersteund geleden is afgestudeerd. Bij de

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

armoede en eenzaamheid de – van voedsel tot product en afgelopen jaren juist toegemode, maar ook interieur en JA A P VA nomen. Ontwerpers willen en service design. Een voor de NR I JN kunnen een cruciale rol spelen hand liggende manier is hergebij deze maatschappelijke bruiken in plaats weggooien. vraagstukken,’ zegt Anne Een terugkerend probleem martine van Kesteren, designdaarbij is de kwaliteits- en curator bij Museum Boijmans waardevermindering van Van Beuningen in Rotterdam. materialen bij elke stap in het recycleproces. Door upcyclen kan deze neerwaartse spiraal De winnaars mogen zelf bepalen worden doorbroken. Simone waarvoor ze het geld gebruiken. Post (onderscheiden met een Dit engagement wordt aanKeep an Eye Talent Grant de logische verklaring van de gewakkerd door een besef in 2017 en een Keep an Eye Keep An Eye Foundation voor dat ontwerpers ook hebben Young Designer Award in 2019) dit nieuwe partnerschap. bijgedragen aan de uitputting ontwikkelde in nauwe samen‘Juist voor ontwerpers die al en vervuiling van de aarde, is een start hebben gemaakt met de aanvulling Martijn Paulen, het opbouwen van een eigen directeur van de Dutch Design studio, kan een geldbedrag Simone Post in Foundation, de overkoepehet verschil maken. Ze hebben samenwerking lende organisatie van onder vaak bevlogen ideeën, maar met stoffen I D BA LA meer de Dutch Design Week missen de ervaring of het fabrikant Vlisco S J HI AT M en de Dutch Design Awards. netwerk om daar een inkomen mee te genereren. De winnaars ‘Want clickbait en militaire drones zijn uiteindelijk ook mogen zelf bepalen waarvoor ontworpen, vaak heel verze het geld gebruiken, aan nuftig zelfs. Daardoor voelen nieuwe apparatuur of het ontwerpers een diepe verantinhuren van expertise,’ zegt woordelijk om nu bij te dragen Frederiek Dijkstra, projectaan de oplossing.’ Opvallend is leider Dutch Design Awards. dat veel problemen vragen om Onder de drie genomineerden voor deze award wordt jaarlijks radicale veranderingen. Maar hoe ontwerp je privacy in een € 30.000 verdeeld, waarvan tijd van ingrijpende technologide uiteindelijke winnaar het sche innovaties als big data en hoogste bedrag krijgt. ‘De kunstmatige intelligentie? Hoe Young Designer Award was al kun je er als ontwerper aan een erkenning en bevestiging bijdragen dat werk betekenis van het talent en kon daarheeft nu de robots oprukken? mee deuren openen. Met het werking met stoffenfabrikant prijzengeld kunnen ontwerpers Van Kesteren: ‘Dat zijn vraagVlisco een seriematige producstukken die een structurele nu ook zelf nieuwe deuren tie van vloerkleden van afgeoplossing vereisen. Daarom openen.’ keurd restmateriaal. De talentenpoule die de afgelo- denken ontwerpers niet langer Post begon met een doorpen negen jaar is gestimuleerd, in dingen, maar in doelen. Dus wrochte studie van de bedrijfsniet: ik wil een stoel van ecopgeeft een haarscherp beeld visie van Vlisco, dat hooglastic ontwerpen, maar ik wil van een veranderende focus waardige modestoffen voor de het probleem van plastic afval onder jonge ontwerpers. ‘De Afrikaanse markt produceert. oplossen, zoals Dave Hakkens.’ Door de extreme kwaliteitseieconomische crisis is weliswaar voorbij, maar er is nu een sen wordt een lap stof al bij de nieuwe, permanente crisis. Het Duurzaamheid kleinste afwijking afgekeurd. klimaat is in crisis, net als het Bijkomend probleem is dat Het onvermijdelijke buzzword zorgsysteem en de democratie. in design is daarom duurzaam- bij hergebruik de herkomst In een stad als Rotterdam zijn van het materiaal onzichtheid, dat breed wordt opgepikt

uitvindt

SIGN

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

beoordeling staat niet zozeer een afstudeerproject centraal, maar de visie van de ontwerper. Ook wordt gekeken naar de kwaliteit van het ontluikende oeuvre. Bovendien krijgen nu ook afgestudeerden van andere opleidingen kans op ondersteuning. Dit is wederom

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S van een terrein met leegbaar moet zijn; de veeleisende De wereld is een vanzelfsprestaande legerbarakken aan de clientèle zou immers massaal kend speelveld voor jonge rand van Eindhoven. Dat heeft weglopen als ze hun exclusieve ontwerpers. Met studiegenoot ze inmiddels omgebouwd tot stof zouden herkennen in Luc van Hoeckel startte Pim het Bio Art Lab, een campus een vloerkleed. Post ontwikvan Baarsen al tijdens zijn stuwaar kunstenaars, ontwerpers kelde daarom een speciale die Super Local, een ontwerp en wetenschappers experiproductietechniek waarbij de studio die met praktische menteren met innovatieve stof onherkenbaar in banen ontwerpen problemen als toepassingen van chemische wordt gestikt, terwijl typische armoede en werkeloosheid processen en levende materie Vlisco-kwaliteiten als de diepe in niet-westerse landen wil als microben, schimmels en kleuren en de dikte van de aanpakken. Net als Dave Hakplanten. ‘Het terrein is één stof wel herkenbaar blijven. Zo kens had ook Van Baarsen het MIK groot lab dat zichzelf gaat bedacht Post niet alleen een gevoel dat hij vooral heel veel E RO ELO FS vormgeven. De energie komt nieuw recyclingproduct, maar niet leerde op de Design van zonnepanelen, gekocht verbeterde ze een bestaande op een faillissementsveiling. productieketen. Met Waterschap De Dommel De zoektocht naar duurzame onderzoeken we of een duurgrondstoffen beperkt zich niet zaam systeem van moerasslib tot hergebruik. Jalila Essaïdi en beplanting kan fungeren als ontwikkelde een procedé riool. Ik doe met hen ook een om textiel te maken van onderzoeksproject naar hoe koeienmest. Ook dat begon we vet kunnen onttrekken aan heel basaal: met het volledig ontleden van een emmer mest. het rioolwater. Daar gaan we grafkaarsen van maken.’ Zo ontdekte ze dat in mest cellulose zit, een veelgebruikte grondstof in de textielindusAfrika trie. Vervolgens ontwikkelde De ontwerpers van nu zijn ze een procedé om celluloseondernemend, maar niet pulp uit mest te distilleren, primair op winst gericht. Het waarmee in theorie textiel en geld dat ze verdienen, invesJalila Essaïdi uiteindelijk dus kleding kan teren ze in nieuwe projecten, maakt textiel worden gemaakt. Onder de zoals Hakkens en Essaïdi. van koeienmest noemer Mestic® heeft Essaïdi Bovendien denken ze doel octrooi aangevraagd op dit gericht en pragmatisch. Wie de circulaire productieproces. ‘De wereld schoner wil maken, kan Academy Eindhoven. jaarlijkse hoeveelheid mest van daarvoor aansluiting zoeken ‘Feitelijk was ik alleen maar één melkkoe is 27 duizend kilo. bij de grote multinationals die bezig om nog meer tafels Daarvan kunnen vijftienduihet verschil kunnen maken, zo stoelen en andere producten te zend T-shirtjes worden geproontwerpen voor de allerrijkste redeneert Post. Daarom heeft tien procent van de wereld bevolking. Terwijl de overige De ontwerpers van nu zijn ondernemend, negentig procent verstoken maar niet primair op winst gericht. blijft van zelfs de meest basale duceerd,’ is haar vergezicht. levensbehoeften.’ Voor een ze zojuist een project afgerond Als visitekaartje van haar stageopdracht ontwierp het voor Adidas, dat haar vroeg onderzoek vervaardigde ze duo een speeltuin in het straatom een product te maken van een groene modecollectie van arme Malawi in Afrika. ‘Het afgedankte sportschoenen, koeienmest. Deze jurken en enige materiaal dat beschikeen wereldwijd probleem. Post sjaals van koeienpoep werden baar was in dit straatarme bedacht Stripped Down Strionderscheiden met de H&M land waren afgedankte auto- pes, een zwart-wit vloerkleed Global Change Award van met de typische Adidas-strepen onderdelen. Daarvan hebben € 150.000. Met dit bedrag we glijbanen en draaitoestellen voor de Parijse flagship store financierde Essaïdi de aankoop van het Duitse merk. gemaakt.’

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Super Local wil armoede en werkeloosheid aanpakken.

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

Nederland zijn. ‘Uiteindelijk passanten en ambtenaren gaat het ons niet alleen om uit voor een gesprek. Deze In een beter ziekenhuisinterieur, Limbo Embassy was dus geen maar om het scheppen van politiek statement, zoals vaak werkgelegenheid. Wij ontwerwordt gedacht, benadrukt Van pen geen producten, maar wilHoeckel. ‘Het is gewoon een len anderen in staat stellen om manier om mensen met elkaar zelf hun leven te verbeteren.’ in contact te brengen.’ Van Hoeckel ontwerpt geen producten, maar ‘ontmoetinVolksbuurt gen,’ zoals ze zelf zegt. Dat doet Niet alle ontwerpers denken ze met verrassende events en groots en meeslepend in monperformances. Om de invoediale vraagstukken en oplosring van betaald parkeren te singen. Manon van Hoeckel stroomlijnen in een Amstermerkte dat ze zich als student PIM damse volksbuurt kregen aan de Design Academy EindVA N BA A RS E wijkbewoners gratis parkeerhoven eigenlijk helemaal N plekken. Daarvoor moesten geen raad wist met de aan ze dan wel in gesprek met de zwellende vluchtelingengemeente over alledaagse stroom. ‘Ik dacht: wie zijn al Jonge ontwerpers voelen én die mensen en waarom moeten problemen én oplossingen in nemen maatschappelijke deze veranderende buurt. In ze hier blijven? Tegelijkertijd verantwoordelijkheid. Ze 2018 kreeg Manon een Keep besefte ik dat ik nog nooit met zijn gevormd door een rauwe an Eye Young Designer Grant. een asielzoeker had gesprorealiteit, maar reageren met ‘Aan de Design Academy Eindken. Dus ben ik in mijn buurt positieve veerkracht. Juist dan hoven was er vijf jaar geleden een gekraakt pand binnen kan een financiële injectie net gelopen waar uitgeprocedeerde nog weinig aandacht voor het verschil maken. De timing social design,’ zegt ze. ‘Ik heb asielzoekers woonden. En van de Keep An Eye Foundation meteen voelde ik: wow, dit is dat zelf moeten ontdekken en in 2010 om jong designtalent ontwikkelen. Het begon met zo anders dan ik had gedacht. te gaan ondersteunen had dan een opdracht om de sociale Dit waren geen profiteurs of ook niet beter gekund voor cohesie in de probleemwijk zielenpoten, maar krachtige

Wij ontwerpen geen producten, maar willen anderen in staat stellen om zelf hun leven te verbeteren.

uitvindt

SIGN

Super Local. Net als Precious personen die willen meePlastic van Dave Hakkens heeft draaien in en bijdragen aan Super Local geen winstmode samenleving. En juist dat del. Dankzij de Keep an Eye wordt ze verboden. Vervolgens Talent Grant die het duo in ben ik gaan nadenken over 2016 kreeg, konden ze weer een hoe buurtbewoners en deze jaar vooruit. Inmiddels is in kwetsbare groep asielzoekers Mali een ziekenhuis ingericht met elkaar in contact kunnen en in Nepal een systeem voor komen.’ Daarvoor bedacht Van afvalscheiding opgezet. ‘Dat Hoeckel een reizende ambaskan niet vanachter een bureau sade voor statusloze asielzoein Nederland, maar daarvoor kers en ongedocumenteerden moet worden samengewerkt die zich ‘in limbo’ bevinden; met de locals.’ Met think global, ongewenst in Nederland én design local kunnen projecten in het land van herkomst. De doordraaien als Van Baarsen vluchtelingen ofwel ‘ambassaen Van Hoeckel zelf weer in deurs’ nodigen buurtbewoners,

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S Woensel-West te versterken. duct dat functioneel in gebruik source kennisuitwisseling over Met medestudenten heb ik is en efficiënt in productie. Er recyclebare plastics op interveertig appeltaarten gebakken is social design, food design, net.’ en veertig bordjes gekocht conceptual design en speculative Steeds vaker werken ontwerin de kringloopwinkel. Deze design. In craft design ligt de pers vanuit persoonlijke motiheb ik in één straat uitgedeeld nadruk op ambachtelijke techvatie. Als lesbische feminist met de boodschap: deze taart nieken en proces, bij design by maakte Gabriel Maher (Keep moet ik even afgeven van de research is wetenschappelijk an Eye Talent Grant 2014) een buren, maar ze willen graag het onderzoek het uitgangspunt. inventarisatie van het vrouwbeeld in de designindustrie door de representatie van het Meer nog dan een set vaardigheden is design vrouwelijk lichaam in een een manier van denken geworden. volledige jaargang van het bordje terug. Met als gevolg dat Het resultaat hoeft niet eens invloedrijke designmagazine iedereen bij elkaar ging aantastbaar te zijn: er is design Frame minutieus te analysebellen. Maar wat bleek, er was thinking en system design, met ren. Dat loog er niet om. De veel cohesie in de wijk. Toen als meer kunstzinnige variant positie waarin vrouwen zijn iedereen ervan overtuigd was performance design. Meer nog afgebeeld, is vaak onderdanig, dat een buurvrouw de taarten dan een set vaardigheden is bijvoorbeeld voorovergebogen had gebakken, stond haar design een manier van denken of gehurkt. Ook krijgen ze huis de volgende dag opeens geworden, een mentaliteit. vaak stereotype kenmerken als vol bloemen als bedankje. Ik Daardoor kan de ontwerper ‘design diva’ of ‘grand dame’ verschillende posities innetoegedicht. ‘Allemaal heel rolGabriel Maher hoefde dat buurtgevoel alleen men. Ze kan als autonoom bevestigend,’ aldus Maher. De inventariseerde maar te activeren. Dat vond ik kunstenaar het publiek ontreonderzoeksresultaten toonde het vrouwbeeld zo krachtig dat ik dacht: dit is gelen met provocerende instal- Maher in een serie publicaties, in de design- waar design over moet gaan!’ laties. Ze kan een regisseur zijn performances, workshops en industrie die verschillende partijen bij lezingen. Het onderzoek Feminisme elkaar brengt – van mensenMediated Bodies moet de De wereld verandert en ontrechtenactivisten tot medisch aandacht vestigen op discrimiwerpers veranderen mee. Niet specialisten. Of ze is de estheet nerende krachten als sekseonlanger is het vanzelfsprekende gelijkheid die nog steeds van resultaat van hun werk een pro- die mensen verleidt met schoonheid en verwondering. invloed zijn op design. Met als Een journalist die onthult, uitkomst een kritische reflectie een laborant die experimenop de eigen discipline. Maher: ‘Pas als vrouwen, homoseksueManon van Hoeckel: teert of een antropoloog die len of mensen met een huids‘Wie zijn al die mensen observeert. Agent provocateur kleur ook zichtbaar en hooren waarom moeten of activistische hulpverlener. baar zijn in design, kan het zijn ze hier blijven?’ ‘Er zijn zoveel weeffouten in onze systemen dat ontwerpers potentie als emanciperende zich genoodzaakt voelen om kracht waarmaken.’ alternatieven te bedenken. Duidelijk dus, bevlogenheid Traditionele ontwerpoplossinis het nieuwe wezenskenmerk gen voldoen daarbij niet meer. van deze post-crisis ontwerpDaarom zoeken ze naar nieuwe generatie. Homorechten en tools en skills,’ zegt Paulen van economische zelfredzaamheid, de Dutch Design Foundation. maar ook het mestoverschot ‘Iemand als Dave Hakkens of de vluchtelingenproblemawas vroeger een rare idealist tiek zijn vanzelfsprekende in een schuurtje geweest. Nu vraagstukken waarover ze zich is hij een realist die de plastic buigen. ‘Natuurlijk kan één industrie kan uitdagen, dankontwerper niet de oplossing ALE zij goedkope en toegankelijke aandragen voor zulke comX AN D ER POP zelfbouw 3D-printers en open plexe problemen. Je bent als ELI ER

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Teresa van Dongen wil een growkit ontwerpen waar je een eigen lamp ontwerper ook niet geloofwaar- met bacteriën dig als je beweert dé oplossing kunt maken

uitvindt

SIGN

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

voor de klimaatverandering te hebben,’ zegt Boijmans-curator Van Kesteren. ‘Maar ontwerpers zijn als geen ander in staat om veranderingen in gang te zetten.’ Om gangmaker te zijn moet worden samengewerkt met andere disciplines, als wetenschap en techniek, politiebron. Teresa van Dongen over energie die vrijkomt bij de tiek en beleid, medische zorg (Keep an Eye Talent Grant 2016) afbreuk van organische cellen, en maatschappelijk werk, ergo- ontwikkelde met microbiologen zoals bij gistprocessen of de nomie en economie, activisme van de universiteiten van Delft fotosynthese van planten. Wat en organisatiekunde. Maar en Gent een lamp op basis van ze ook dacht: ‘Waarom wordt ook scheppende disciplines lichtgevende bacteriën. Deze dit principe van gratis en onuitals kunst, muziek, literatuur Ambio is feitelijk een lange buis puttelijke energie, waarnaar en zelfs andere ontwerpers. De met een vloeistof waarin bacteduizenden wetenschappers over ontwerper is een teamspeler, riën leven. Als de buis schomde hele wereld onderzoek doen, die weet dat zij problemen niet melt, worden de bacteriën geac- niet toegepast?’ Dus ging ze als in haar eentje kan oplossen. tiveerd om licht te geven. ‘We student Productontwerp aan de Frank Kolkman Zet een bioloog aan tafel met moeten meer in harmonie met Willem de Kooning Academie ontwikkelde een bedrijfskundige en een de natuur leven. Het liefst zou zelf aan de slag. ‘Ik had in mijn Open Surgery, productontwerper, dan wordt ik een growkit ontwerpen, zodat huis overal bakjes staan met een zelfbouwrobot een bevlogen idee voor een mensen hun eigen lamp met rottend gft-afval met stekkerdie medische duurzaam en maakbaar probacteriën kunnen maken. Met tjes erin. Uiteindelijk kon ik ingrepen kan duct kansrijk. bijbehorende zakjes voedingseen ledje laten branden op een uitvoeren. supplementen kunnen ze de limonadeglas met vervuild lamp dan zelf levend houden,’ Maaswater.’ Om op te schalen Doe-het-samen aldus Van Dongen, die haar zocht Van Oers samenwerking Opgeleid in een tijd van crisis propedeuse Biologie haalde met Plant-E, een startup van zijn ontwerpers zich hyper voordat ze naar de Design AcaWageningen University die zich bewust van de kwetsbaarheid demy ging. richt op energieopwekking uit van de wereld. De natuur is ‘We kunnen zoveel leren van organische bronnen. Samen daarom een logische inspirahebben ze een lamp ontwikkeld die energie krijgt uit fotosynthese van een kamerplant. ‘Als je de plant aanraakt, komt het proces van energieafgifte in werking en gaat de lamp branden. Je moet dus de natuur aaien om licht te krijgen.’ Living Light is nu nog een werkend prototype, maar verschijnt eind 2019 op de markt. Ook heeft Van Oers van de gemeente Rotterdam opdracht gekregen om de natuur, die honderdduizeneen lichtgevend pad aan te legErmi van Oers zocht den jaren ervaring heeft in het gen in een van de stadsparken. samenwerking met oplossen van problemen. JamDe planten en bomen in het Plant-E, een startup mer dat ik daar zo weinig van af park leveren zelf de benodigde van Wageningen weet als ontwerper,’ dacht Ermi stroom. ‘De stad die straks zijn University van Oers toen ze een weteneigen energie opwekt, hoe gaaf schappelijke publicatie las is dat.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S de klei. Ik combineer ambacht dilemma’s van technologie met digitale productie.’ als robotisering, big data en Maar, benadrukt Van Herpt, kunstmatige intelligentie met het gaat hem niet om de vazen. speculatieve projecten. Zo ‘Die zijn slechts een manier om ontwikkelde hij Open Surgery, L mijn 3D-printers te testen en een fictieve zelfbouwrobot die R OO CH te demonstreren. Hoe kan ik eenvoudige medische ingrepen S E UK JU nog dunnere objecten maken? als snijden en hechten kan Welke aanpassingen moet ik uitvoeren. ‘In de VS, waar het daarvoor aan de printer doen? niet vanzelfsprekend is om een 3D-printers Wat gebeurt er als ik kleur zorgverzekering te hebben, Naast samenwerken met pigment aan de klei toevoeg? ontstaan er op internet nu al andere disciplines – zoals Van De vazen vormen een proof of alternatieve circuits met tips Oers en Van Dongen doen concept.’ Inmiddels heeft Van om zelf kiezen te trekken of – focussen ontwerpers zich Herpt zijn ontwerppraktijk wonden te hechten. Voor en steeds meer op onderzoek. uitgebreid met een state-of-the- door mensen die geen arts Niet langer zijn ze uitsluitend art robotarm, aangeschaft met meer kunnen betalen. Het is gericht op een functioneel het prijzengeld van de Keep niet ondenkbaar dat zij uiteindan wel mediageniek eindproan Eye Young Designer Grant delijk gedwongen worden tot duct. Een ontwerp kan ook 2018. Wat hij ermee gaat doen, meer ingrijpende operaties en de ontwikkeling van nieuwe weet hij nog niet. ‘Ik denk eerst daarvoor eigen gereedschapmaterialen of een innovatieve gewoon experimenteren. Niet pen te ontwikkelen. Met mijn productietechniek zijn. Olivier door de handleiding te lezen, doe-het-zelfrobot neem ik een van Herpt studeerde in 2015 af maar door er mee aan de slag voorschot op deze toekomst.’ aan de Design Academy Eindte gaan. Trial and error, alleen Kolkman, die in 2017 een hoven met een zelfgebouwde op die manier ontdek je nieuwe Dutch Design Award kreeg 3D-printer voor klei, op dat moment de grootste ter wereld. ‘Mijn printers werken op de De ontwerper is een teamspeler, die weet dat standaard kleibroden uit de zij problemen niet in haar eentje kan oplossen. als Young Designer, heeft niet de pretentie dat zijn fictieve robotarm ooit daadwerkelijk wordt gerealiseerd. ‘Ik onderzoek alleen een alternatieve werkelijkheid, die als checkpoint voor technologie fungeert. Wat vinden we hiervan? Willen wij zo’n robot waarmee Olivier van Herpt onverzekerden zelf medische bouwde een ingrepen doen? Terugdraaien 3D-printer voor klei van technologie is heel moeitoepassingen.’ lijk. Daarom moeten we als hobbywinkels, zonder toevoeontwerpers niet alleen voorging van water of andere hanOntwerpers als Van Herpt zijn uitkijken naar nieuwe kansen delingen.’ Hiermee print Van digital natives, een generatie en mogelijkheden, maar ook Herpt ragfijne vazen van een die is opgegroeid met de tablet proberen nieuwe vraagstukken paar millimeter dik, maar wel op schoot en laptop op school. en dilemma’s te voorspellen. een meter hoog. ‘Mijn vazen Technologie speelt een vanzelf- Zodat we die liefst breed kunzijn zo delicaat dat je meteen sprekende rol in hun leven. Ze nen bediscussiëren. Dus niet ziet dat dit aardewerk nooit zien de mogelijkheden én de alleen de auto van de toekomst door een pottenbakker op een risico’s ervan. Frank Kolkman ontwerpen, maar ook nadendraaischijf kan zijn gemaakt. onderzoekt de maatschappeken over hoe files eruit gaan Tegelijkertijd zijn ze uniek lijke implicaties en ethische zien.’ door kleine oneffenheden in

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Droog en ‘Dutch’

uitvindt

SIGN

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

collectieve platform dat evenkelijke ontwerpstudio runnen. eens galerie, merk en denkMaar ze werkten ook heel autoDe blik is ferm op de toekomst MA I KEL tank is. Een stoel is gemaakt noom, bijna als kunstenaar. Ik gericht. Tegelijkertijd is de SA M U EL S van vodden, een zitbank is streef naar maatschappelijke next design generation diep niets meer dan een boomstam relevantie door mensen aan geworteld in een typisch waarin rugleuningen van afgehet denken te zetten over voedNederlandse ontwerptraditie. dankte eetstoelen zijn gestosel. Dat is tenslotte een van ‘Van oudsher heeft Nederland onze basisbehoeften.’ Als food een niet-hiërarchische en open ken. De vormtaal is helder en eenvoudig, met een afwijzing designer creëert Rutzerveld cultuur waarin iedereen zijn van esthetiek als uitgangshypothetische projecten over zegje mag doen,’ verklaart punt. Het enige dat telt is de het voedsel van de toekomst. DDW-directeur Paulen. ‘Dat verhalende kwaliteit van het Edible Growth bestaat uit polderen doen wij al sinds de kant-en-klare gerechtjes uit de molenaar moest samenwerken concept, vaak doordrenkt met 3D-printer. Deze zijn opgemet de dijkgraaf en de boer om humorvolle ironie. Droog was serious fun. bouwd uit lagen met zaden, het water achter de dijken te Deze kwaliteiten worden in het sporen en een eetbare voehouden. De moderne variant eerste decennium van de 21ste dingsbodem. Eenmaal geprint is de ontwerper die zich overal eeuw verfijnd en gekapitaliontwikkelen ze zich in enkele tegenaan bemoeit en niets als seerd door een nieuwe generadagen door natuurlijke gist- en vanzelfsprekend aanneemt. Ze tie, die internationaal wordt rijpprocessen tot een volledig zijn kritisch en stellen fundaomarmd als Dutch Design. Er eetbaar mini-tuintje. ‘3D-prin- Food designer mentele vragen. En vervolgens wordt voortgeborduurd op de ten kan veel voordelen hebben Chloé Rutzerveld vragen ze dóór. Die eigenwijsvoor de voedselketen. Edible heid zie je ook in onze architec- heldere, vaak humoristische creëert het concepten en de handmatige Growth is geen daadwerkelijk voedsel van tuur en grafische vormgeving.’ productie. Tegelijkertijd worproduct, maar een concept om de toekomst. Paulen geeft een voorbeeld: den nieuwe thema’s verkend. wetenschappers en ontwer‘Toen wij een nieuwe website Traditionele ambachten pers die met foodprinting wilden laten maken door een bezig zijn te inspireren.’ gerenommeerd bureau, kregen worden herwaardeerd; nieuwe materialen en innovatieve proKortom, de huidige post-criwij als reactie: jullie moeten sisgeneratie borduurt voort geen nieuwe website, maar een ductieprocessen worden juist kritisch bevraagd. De Smoke op het succes van haar voornieuwe huisstijl. Wat uiteindeChair van Maarten Baas is een gangers, maar kiest een eigen lijk resulteerde in een visuele oude leunstoel die in brand is weg. Ironie, artisticiteit en herpositionering van het merk gestoken en vervolgens in een concept als haast dwangmatige Dutch Design Week.’ glanzende lak is gezet. Funcinstrumenten zijn verruild Diezelfde eigenwijsheid was tionaliteit is ondergeschikt voor engagement, experiment in de jaren negentig al het aan iconische esthetiek. Het en dadendrang. Ambacht en uitgangspunt van Droog, dat kleinschalige of lokale productie zijn niet langer gebaseerd Dus niet alleen de auto van de toekomst ontwerpen, maar ook nadenken over hoe files op een herwaardering van tradities, wat bij voorgaande eruit gaan zien.’ generaties maar al te vaak resulteerde in nostalgie, maar Eigenwijsheid was in de is pronkzuchtig design dat wil worden onderzocht als een jaren negentig al het imponeren met kunstzinnige realistisch alternatief voor vastuitgangspunt van Droog. pretenties. gelopen systemen van producVoddenstoel, Tejo Remy, 1991 tie en distributie. Zoals Olivier Zelf doen van Herpt die zijn zelfontwikChloé Rutzerveld voelt verkelde ‘klei-printer’ laat maken wantschap met zowel de conin een machinefabriek, zodat ceptuele ontwerpen van Droog straks iedereen in staat is om als de kunstzinnige Dutch thuis klei te printen. Of Dave designers. ‘Zij hebben me Hakkens die de consument in ervan overtuigd dat het kan, staat stelt om zelf te recyclen en een zelfstandige en onafhan-

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S onderwijs is altijd veel ruimte af aan de Technische Universigeweest voor onderzoek en teit Eindhoven met een specueflectie,’ verklaart design latief concept voor 3D-geprint curator Van Kesteren. Bovenvoedsel; hoewel Edible Growth dien beweegt het onderwijs niet toetsbaar was op functiosoepel mee met de maatschap- naliteit, rendement of maakpelijke veranderingen. ‘Design baarheid – gangbare criteria is niet langer een lineaire keten op de TU – werd het concept van grondstof, arbeid, produccum laude beoordeeld. Net als tie, distributie en consumptie. Van Hoeckel moest Rutzerveld Daarom is het onderwijs er niet daarvoor wel haar eigen curmeer op gericht dat studenten riculum samenstellen. ‘Wat ik in vier of vijf jaar leren om wilde leren, werd nog helemaal een functioneel en efficiënt niet gedoceerd op de TU.’ product te ontwerpen. Het vrije denken wordt gecultiveerd.’ Naast behoud van de NederDit internationale succes van landse ontwerptraditie het uitstekende onderwijs werd bieden de Nederlandse design lang bepaald door de Design opleidingen ook automatisch Academy Eindhoven. Daar verbinding met een fijnmazig ligt immers de basis van de netwerk van creatieve bedrijautonome en zelfproducerende ven en onderzoeksinstituten, produceren: ‘Ik wil geen proontwerper, die onderzoekend en een gunstig ondernemersduct meer ontwerpen, maar zijn plek in de wereld opeist klimaat. De subsidies voor de een systeemverandering.’

Experiment

Wij leren studenten niet ontwerpen. Wij leren ze om kritisch na te denken wat goed ontwerp is.

De vrijheid die deze ontwerp met innovatieve, vaak radicale culturele sector mogen dan zijn generatie voelt, blijkt ook uit ideeën. Beroemde Droog afgeroomd, de bereidheid om hun grensoverschrijdende ontwerpers als Tejo Remy te experimenteren is afkomst. Opvallend is dat (Voddenstoel, 1991) en latere onverminderd groot onder Dutch Design allang niet kunstzinnige ontwerpers ontwerpers. Dit maakt van meer afhankelijk is van een als Maarten Baas zijn daar Nederland een voorloper in Nederlandse nationaliteit. gekneed tot dwarse designers. mondiale ontwikkelingen in Onderwijsinstellingen worden Of zoals de huidige directeur design. Van Kesteren: ‘Om die overstelpt met studenten van Joseph Grima het verwoordt: kwaliteit te behouden moet er over de hele wereld. Veel van structureel worden geïnveshen blijven vervolgens, waarna ‘Wij leren studenten niet ontwerpen. Wij leren ze designer teerd in jong talent. Lange tijd ze wortelen in de Nederlandse te zijn, om kritisch na te dendesigntraditie van Droog en ken over wat een goed ontwerp ‘Dutch’. Gabriel Ann Maher is is. As an institution we are desiggeboren in Australië en kwam ning design.’ Logisch dus dat speciaal voor een studie aan de Design Academy Eindhoven ook de Keep An Eye Foundation samenwerking zocht met deze naar Nederland – en voor het opleiding, die wordt gezien als liberale vrijgevochten klimaat, een van de beste ter wereld. beaamt ze. Ook de Iers-Amerikaanse Allison Crank en de Ook op andere Nederlandse Italiaanse Guiditta Vendrame designopleiding is de focus – winnaars van de Keep an Eye Talent Grants in respectievelijk verschoven van specifieke ontwerpvaardigheden naar 2015 en 2017 – kwamen voor een kritische houding. Chloé hun studie naar Nederland. Rutzerveld studeerde in 2014 ‘In het Nederlandse designSmoke Chair Maarten Baas, 2002

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

haar pure interieurproducten, Instagram dankzij een technische perfecDat design viral gaat, blijkt RO N ALD tie, ambachtelijk vakmanschap al uit de beeldenstroom die SM I TS en superieure materialen. eindeloos wordt rondgepompt Bastiaan de Nennie daarenop blogs, YouTubekanalen, tegen flirt juist opzichtig met design weeks en biënnales. de vluchtige virtuele wereld. Ontwerpers zijn zich zo bewust Spullen uit het predigitale van de kracht van internet dat Fantasiewereld tijdperk worden gescand, zoals ze sociale media als Snapchat Er zullen natuurlijk altijd ontof Facebook integreren in hun werpers zijn die gewoon mooie, een analoge deegmixer of een kinderdriewielertje. Op ontwerp. Ze zijn nu eenmaal gewaagde of desnoods shoczijn computer trekt hij deze getraind in indringende kerende gebruiksvoorwerpen 3D-scans uit elkaar en constru- visualisaties van hun ideeën willen ontwerpen. Daar blijft eert van de losse onderdelen – precies waar de dominante immers behoefte aan. Wel is beeldcultuur van internetblogs die behoefte minder exorbitant nieuwe virtuele ontwerpen, waarvan hij met een 3D-printer en museale blockbusters om dan vóór de crisisjaren, toen materiële objecten maakt. Zijn vraagt. AKKT is een collecmeubels in een gelimiteerde creaties voorziet De Nennie van tie uiterst instagrammable oplage werden vervaardigd en fluorescerende kleuren. Het straatmeubilair van Mariska aan de man gebracht in een oppervlak wordt kunstmatig Lamiaud, dat uitnodigt om een galerie. De vorm was excessief, gepolijst, maar soms blijft ook selfie op te maken, zoals een het materiaalgebruik expresde grove ribbelstructuur van knalblauwe walvis om op te zitsief en de afwerking exclusief. het 3D-printproces zichtbaar. ten of liggen. Deze selfies, die Design met de status – en het ‘We staan aan het begin van vervolgens op internet worden prijskaartje – van kunst. Die een heel nieuw tijdperk waarin verspreid, zijn tevens gratis vette jaren zijn voorbij. Een de digitale en de echte wereld campagnemateriaal voor ngo’s generatie die is opgegroeid door elkaar gaan lopen. als Greenpeace. met grondstofschaarste en Waarin we kleding passen met Net zo makkelijk – en inventief een informatietsunami, zoekt een VR-bril op of de nieuwe – gebruiken ontwerpers sociale als reactie naar bezinning. bank met een tablet in de eigen media om aandacht te geneNiemand zit nog te wachten woonkamer kunnen bekijken. reren voor de eigen projecten. op wéér een icoon, een om Waarbij de aandacht geen doel aandacht jengelend pronkstuk. Ik geef als het ware een sneakGezocht wordt naar een nieuwe preview van die wereld.’ Phygital heet zijn project esthetiek van smaakvolle waarbij de digitale en fysieke eenvoud. Het aanstormende talent in dit wereld versmelten. ‘Als ik een foto van mijn werk laat traditionele design is Sabine zien, denken mensen vaak Marcelis, die internationaal is dat het is gefotoshopt, terwijl doorgebroken met ongenaakhet gewoon een echt ding is. bare meubels van hoogwaarIk maak een fantasiewereld dige kunststof en strakke installaties van koel neonlicht. tastbaar.’ In 2017 ontving De Nennie een Talent Grant De vormen zijn helder en voor dit vernieuwende werk. archetypisch, de kleuren ver‘Dat geld heb ik gebruikt voor leidelijk en harmonisch. Van reflectie, nieuwe 3D-printers, ondoorgrondelijke concepten software-updates en VR-brilis geen sprake. Haar design len die steeds beter worden. is een zoektocht naar esthetiTechnologie raast maar door sche perfectie en een ode aan en mijn studio dus ook. Ik materiële schoonheid. In een ben voortdurend aan het toekomst die steeds digitaler pionieren. Dan is het fijn dat wordt, moet je producten kuner ook tijd is om juist afstand nen zien en voelen en in die behoefte voorziet Marcelis met te nemen.’

uitvindt

SIGN

nieuw et vak op werpers h eratie ont ieuwe gen Hoe een n

had de overheid een cultuur van talentontwikkeling, bijvoorbeeld met opdrachten van de PTT. Gelukkig zijn er nu private organisaties als Keep An Eye die deze rol overnemen.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DUTCH DESIGN TOEKOMSTSCENARIO’S

RIS

L KA

I AU

en ervaring. One Army moet uiteindelijk het verzamelpunt worden voor alle informatie over Precious Plastic. Daarvoor moet je nu nog naar de website van Dave Hakkens en dat hoort niet. Het gaat niet om mij, maar om de community. Wij, niet ik.’

Internet wordt ook ingezet als alternatieve inkomstenbron door middel van crowdfunding. Met de input van patiënten en medisch-specialisten als een bekkenbodem-fyHoopvol siotherapeut, gynaecoloog De afgelopen tien jaar heeft en psycholoog heeft Nienke de Keep An Eye Foundation Helder Sexual Healing ontveel designtalent gestimuworpen, een collectie theraleerd. De ontwikkeling van peutische seksspeeltjes voor deze post-crisis generatie is vrouwen met seksuele trauma’s positief en dynamisch. Jonge op zich is, bijvoorbeeld voor door misbruik of ingrijpende ontwerpers staan midden in de naamsbekendheid, maar een operaties. Van dit designconmaatschappij en zoeken daar middel om draagvlak voor hun cept een levensvatbare ondereigenzinnig en onafhankelijk ideeën te creëren. De 3D-geneming maken bleek lastig. een eigen weg in. Optimistisch printe gerechtjes van Chloé ‘Investeerders stappen pas in en constructief waar mogelijk, Rutzerveld bijvoorbeeld zijn als er concrete bestellingen hard en kritisch waar nodig. Ze wereldwijd opgepikt, terwijl zijn. Maar de medische wereld maken zich sterk voor de emanhet voor Edible Growth slechts wil daarvoor eerst wetencipatie van kwetsbare groepen, een papieren concept is. Op schappelijk bewijs zien dat de zoals homo’s en asielzoekers, basis daarvan werd ze uitgeno- speeltjes daadwerkelijk effect en maken zich zorgen over digd voor lezingen en tentoonhebben op de seksbeleving van robotisering of de toegankestellingen. Het is feitelijk niets patiënten.’ Om deze impasse te lijkheid van medische zorg. meer dan mediagenieke beeldoorbreken startte Helder een Hun ideeën kunnen praktisch RO N ALD den van nepgerechtjes en een campagne op platform voordezijn, zoals manieren om afvalSM I TS intrigerende projecttekst. Rutkunst.nl voor de financiering plastic te recyclen of aardewerk zerveld heeft van het prototype van nieuw onderzoek. ‘Een te printen. Maar ze buigen zich een product gemaakt. zenuwslopend proces,’ blikt ze ook over speculatieve voedsel Naast een functie als promoterug. ‘Wat kon ik donateurs systemen of ‘phygital’ productioneel wapen kan internet bieden als tegenprestatie? ten die virtueel én tastbaar zijn. ook organiserende waarde Sexual Healing is geen gewoon Ze zijn denker én doener ineen. hebben. Om zijn droom een product.’ Dus liet ze speciale Daarbij springen ze moeiteloos wereldwijd duurzaam prosokken maken. ‘Als vrouwen heen en weer tussen kunst, ductiesysteem te realiseren, koude voeten hebben, komen wetenschap en techniek, tusis internet onmisbaar, weet ze minder gemakkelijk klaar.’ sen online en offline, tussen Dave Hakkens. ‘Naast het Het was een ludieke actie, maar industrie en crowdfunding. ‘Dit continu verbeteren van de het werkte. ‘Ik heb uiteindeis een krachtige generatie ontmachines lanceren wij daarom lijk ruim dertigduizend euro werpers,’ vat Martijn Paulen het toegankelijke onlineplatopgehaald voor aanvullend van DDW samen. ‘Ze doen echt form One Army, ook weer met onderzoek. Met het Radboud hun best om de wereld schoallerlei programmeurs uit de Ziekenhuis in Nijmegen heb ik ner en beter achter te laten. hele wereld. Samen zijn zij een inmiddels een businessplan Dat vind ik een hoopvolle onbetaalbare bron van kennis opgesteld.’ gedachte.’

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

MODE

KABK Fashionshow

De vakjury 2019 bestond uit Ninke Bloemberg (curator Centraal Museum), Christa van der Meer (Das Leben am Haverkamp en alumna Mode KABK), Maarten Spruyt (stylist en tentoonstellingsmaker) en Remi Veldhoven (alumna Textiel KABK).

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

TEXTIEL- & MODEPRIJS Elk jaar vindt de modeshow van de afdeling Textiel en Mode van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag (KABK) plaats. Studenten tonen hun innovatieve visie op modeontwerpen.

Keep an Eye Textiel- & Modeprijs

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

FOTO’S: PIETER KUNNEN

Tijdens de KABK Fashionshow 2019 is voor de tweede keer de Keep an Eye Textiel- & Modeprijs van € 10.000 uitgereikt. Een vakjury selecteert een vierdejaars student Textiel en Mode die voornemens is een vervolgopleiding te volgen aan een erkend instituut, om zich te specialiseren of juist een nieuwe techniek te leren. Hierbij valt te denken aan een master of een summer course op het vakgebied, in binnen- of buitenland. Het prijzengeld wordt besteed aan het cursus/ collegegeld, reis en verblijf. Sinds februari 2019 staat de afdeling onder leiding van een hoofddocent Mark van Vorstenbos. Hij werkt als ontwerper en creative director voor diverse merken in binnen- en buitenland en was eerder verbonden aan ArtEZ als (gast)docent, onderzoeker en afdelingshoofd van de Master opleiding Fashion Design.

MODE

Artificial Calm

Winnaar van de Keep an Eye Textiel- & Modeprijs 2019 is Stella Hyunji Kim. Zij studeerde af aan de afdeling Textiel met haar project Artificial Calm. Uit het juryrapport: ‘De jury is het er unaniem over eens dat het werk van Stella Kim het verdient om deze prijs te winnen. Het werk is gelaagd, persoonlijk en heeft een universele zeggingskracht. Tevens straalt het werk een hoge museale kwaliteit uit.’

onderzoek richt zich op de patronen en lagen die achterblijven nadat vlammen de structuur van het voorwerp hebben vernietigd, gedeconstrueerd of laten vervallen. Achter elk gecreëerde laag zit een verhaal. Stella introduceert een nieuwe manier om naar verbrande voorwerpen te kijken door deze in een context van een kamer te plaatsen en hiermee de achterliggende verhalen te vertellen. Herwaarderen en reconstrueren, dat is waar Artificial Calm over gaat.

Het huis van Stella Kim’s ouders is tot de grond afgebrand, maar ze houden nog steeds van vuurwerk. Met haar project Artificial Calm onderzoekt Stella de hedendaagse symbolische waarde van vuur. Wat wordt er verbrand in een vuurzee en welk restant blijft er uiteindelijk over? Ze probeert de materie die door vlammen geproduceerd wordt, te vangen in plaats van die te laten vervliegen. Artificial Calm bestaat uit bedden en gordijnen. Beide voorwerpen symboliseren ons dagelijks leven, het zijn vaak de grootste textiele voorwerpen in onze slaapkamer. Stella’s

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

Art Rotterdam Week Kunstliefhebbers opgelet! Verschillende kunstbeurzen, speciale tentoonstellingen, installaties in de buitenruimte, avondopenstellingen in musea, open ateliers, pop-ups en rondleidingen. Dit alles en nog veel meer zie je tijdens Art Week Rotterdam. Een jaarlijks terugkerende week in februari waarbij Rotterdam helemaal in het teken van kunst staat. Ik woon zelf al geruime tijd in Rotterdam, een stad die zich de afgelopen jaren behoorlijk heeft vernieuwd. De stad is natuurlijk vooral bekend door haar architectuur, maar wist je dat Rotterdam met al haar musea en kunstinstellingen de tweede kunststad van Nederland is? Het was dus logisch dat er een kunstbeurs kwam: Art Rotterdam, met een grote focus op jonge, onontdekte kunstenaars. Een paar jaar later ontstond als tegenhanger van Art Rotterdam de designbeurs Object Rotterdam. Beide beurzen en andere kunstinstellingen in Rotterdam zijn vanaf het begin geen

FREDERIK KLANBERG

UITTIP

Nice to know: omdat de locaties niet op loopafstand van elkaar liggen, worden pendelbussen ingezet. Zo kun je droog en warm van plek naar plek.

Meer informatie www.artrotterdamweek.com Art Week Rotterdam 2020: 6 t/m 10 februari 2020

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

CATHERINE CLAVEAUX

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: PIETER KUNNEN

Maria Dzodan, senior marketing en communicatie KABK

concurrenten, maar vullen elkaar juist aan. In 2013 werd dan ook besloten om de krachten te bundelen onder de naam Art Rotterdam Week en de stad een week lang onder te dompelen in kunst. Naast Rotterdam Art en OBJECT zijn er inmiddels nog twee grote beurzen bijgekomen: Quade Solo Project in de Cruise Terminal en fotografieÂmanifestatie Haute Photographie in Las Palmas. Ook worden elk jaar speciale evenementen georganiseerd door verschillende organisaties. Kortom, in februari is het voor elke kunstliefhebber een must om een uitstapje naar Rotterdam te maken.

KLEINKUNST 54

Artistieke masterclasses S

inds 2018 werkt de Keep an Eye Foundation samen met het Amsterdams Kleinkunst Festival in een nieuwe serie masterclasses voor jong aanstormend talent, gekoppeld aan het concours om de AKF Sonneveldprijs. Van januari tot en met april 2019 werkten de deelnemers aan het concours, op weg naar de halve finale, aan hun artistieke ontwikkeling. Tijdens deze intensieve masterclass-serie stimuleren Keep an Eye en het Amsterdams Kleinkunst Festival de ontwikkeling van kleinkunsttalent op zowel artistiek als zakelijk vlak. De masterclasses zijn ingedeeld in de programmalijnen Artistieke

ontwikkeling en Ondernemen. De artistieke masterclasses zijn gericht op de inhoudelijke ontwikkeling van jonge kleinkunsttalenten. Ondernemen behandelt de zakelijke aspecten van het vak. Onder andere Wimie Wilhelm en Theo Nijland verzorgden de masterclasses. In het najaar van 2019 kwamen de zakelijke aspecten van het vak aan bod. Met de samenwerking tussen de Keep an Eye Foundation en het Amsterdams Kleinkunst Festival wordt het al bestaande masterclassprogramma geĂŻntensiveerd en krijgt de kwaliteit van de individuele deelnemers aan het concours een boost. De samenwerking versterkt de ontwikkeling van de kleinkunst in Nederland en vormt een belangrijke impuls voor de kleinkunstsector als geheel. Bovendien versterkt het AKF hiermee de schakel tussen de kunstvakopleidingen en de beroepspraktijk.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE MASTERCLASSES

Theo Nijland Op 18 maart 2019 gaf Theo Nijland een masterclass aan de zes halve finalisten van de AKF Sonneveldprijs. Onder zijn begeleiding schreven de talenten een gloednieuw lied. Het resultaat voerden ze ’s avonds uit in Klein Bellevue, onder toeziend oog van de meester. Na de pauze analyseerde Nijland een aantal klassiekers waarvan het grote publiek vindt dat het goede nummers zijn. Te gast waren de zes halvefinalisten Emma, Rikkert van Huisstede, Meester Alex, Bart Melief, Lisa Ostermann en Rosa da Silva, met als special guests Tjeerd Gerritsen en Flip Noorman.

Artist in Business Op 13 oktober 2019 organiseerde het AKF in samenwerking met het Conservatorium van Amsterdam en de Keep an Eye Foundation de tweede editie van het seminar ‘Artist in Business’. Een dag vol zakelijke workshops voor beginnende cabaretiers, kleinkunstenaars, theatermakers en muzikanten. Het seminar werd geopend door Fay Claassen en Lenette van Dongen, die in gesprek gingen over de zakelijke aspecten van het vak. Wat hadden zij gehoord willen hebben toen zij zelf nog studeerden? Wat hebben zij op zakelijk vlak zelf moeten ontwikkelen om te komen waar ze nu zijn? Co de Kloet interviewde deze twee grootheden binnen het theater en de muziek. Daarna konden de deelnemers verschillende workshops volgen, zoals online music streaming, career development, crowdfunding, pitch and present, persbericht schrijven, en wat is een goede persfoto?

Rutger de Bekker Op maandag 16 december 2019 gaf Rutger de Bekker een masterclass compositie aan de zes halvefinalisten van de AKF Sonneveldprijs. De talenten kregen vooraf een liedtekst gemaild die ze zelf van muziek moesten voorzien. Tijdens de masterclass werden de versies live uitgevoerd, waarna Rutger de Bekker met de deelnemers aan het werk ging. Waar voldoet een goede compositie aan? Welke keuzes maak je als componist en hoe versterk je een liedtekst? De Bekker volgde zijn opleiding aan de Kleinkunst Academie in Amsterdam. Daar zat hij met Diederik Ebbinge en Remko Vrijdag in de klas, en samen richtten ze De Vliegende Panters op. De Bekker heeft de laatste jaren vooral muziek gemaakt voor solo programma’s van Alex Klaasen en Hans Teeuwen.

’S TO FO

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

ER IE T

ARJAN BLOK

KLEINKUNST 56

Groot wor Wimie Wilhelm acteert, maakt cabaret en regisseert. Ze speelde onder meer bij het Noord Nederlands Toneel en muziektheatergezelschap Orkater. Tijdens de Keep an Eye masterclasses werkt ze samen met de kleinkunsttalenten aan hun zelfgeschreven programma’s. ‘Kun je ook regisseren,’ vroeg iemand. ‘Ja,’ blufte ik. ‘Ik had het nog nooit gedaan, maar ik wist wel hoe het is om iets tachtig keer te proberen.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW WIMIE WILHELM, ACTRICE EN REGISSEUR

rden in de kleinkunst We lachen, raken ontroerd. Maar waarom precies? Kun jij altijd aanwijzen waarom iets wel of niet werkt? ‘Dat is mijn taak als regisseur. Ik wil het beste in cabaretiers naar boven halen. Ze laten zien waar hun kracht ligt of waarom het nét niet goed is. Soms kan iets met kleine aanpassingen wél werken. En als het dan goed is gegaan, na al dat werk en al die liefde die ze in de show hebben gestoken, vind ik dat ongelofelijk ontroerend om te zien. Dan ben ik trots.’ Een van de podiumwetten is dat je je kwetsbaar moet opstellen om verbinding met je publiek te maken, maar hoe doe je dat? ‘Als iemand vertelt dat zijn oma overleden is en dat hij op de begraafplaats moest huilen, dan vindt ie misschien dat hij zich heel kwetsbaar heeft opgesteld. Ja, en? Ik ken je oma niet, ik ken jou niet. Waarom moet ik hier ontroerd door raken? Als mensen je niet kennen, kun je niet verwachten dat ze meteen met je meevoelen. Privé is oninteressant. Persoonlijk, daar gaat het om. En dat persoonlijke moet je herkenbaar maken zonder dat het oppervlakkig wordt.’ Hoe ga jij als regisseur te werk? ‘Als ik vijftien man onder m’n hoede heb, werk ik met ieder mens anders. Soms zeg ik heel direct wat in me opkomt en bij anderen moet ik het aardiger verpakken. Of ik zeg niks, maar weet al: dat stuk of dat nummer gaat eruit. Maar dan laat ik ze zelf op dat idee komen. Met de kleinkunstenaars met wie ik werk – mensen als Brigitte Kaandorp, Richard Groenendijk, Eva Crutzen en Rayen Panday – kan ik zomaar een jaar bezig zijn voor één show.’ En dan komt er een recensent met een kritische pen langs. ‘Jongens, jongens, weten jullie wel hoeveel bloed, zweet en tranen er in een show gaan zitten, denk ik dan. Het is echt een enorme klus. Wij leggen elk woordje op een goudschaaltje. En dan komt er zo’n recensent die het in één klap kapotmaakt. En al willen we het niet, we lezen het toch. Soms schrijven ze heel goed op waarom iets werkt of niet. Of waarom iets een gemiste kans is. Dat is prima. Als mensen werk verkwanselen of jatten, is het goed dat het gezegd wordt. Maar als iemand veel liefde en aandacht aan een show heeft besteed, dan verdient dat wel enig krediet.’

‘Jezelf zijn is het allermoeilijkste wat er is.’ Raoul Heertje zei tijdens een masterclass: mensen prikken er altijd doorheen als je jezelf niet bent, tenzij je een hele goede acteur bent. ‘Mensen zijn liever een typetje dan dat ze zichzelf zijn op het podium. Jezelf zijn is het allermoeilijkste wat er is. Dan ben jíj het die het zegt. En je wilt niet wijsneuzig zijn. Je hebt er ook tussen die absurdistisch willen zijn en Hans Teeuwen of Wim Helzen nadoen. Maar dat ben je niet. Je moet altijd van jezelf uitgaan. Anders voelt het publiek dat het niet echt is.’ Bij Raoul Heertje moesten cabaretiers acts af- en aankondigen en daarna kregen ze meteen feedback van Raoul voor een volle zaal. Is dat niet doodeng? ‘De cabaretiers bij Raoul zijn al verder in hun carrière en kunnen wel wat hebben. De kleinkunstenaars die ik begeleid, staan aan het begin. Ze zijn te kwetsbaar voor zo’n openbare masterclass. Ik weet hoe moeilijk het is als je net begint en aan een wedstrijd meedoet. Een veilige omgeving is soms heel goed om dingen te laten ontstaan. Als er vijfhonderd mensen kijken, durf je niet altijd iets uit te proberen. Maar dat betekent niet dat ik niet zeg wat ik denk. Het is best pittig voor ze. En dat is pas het begin. Tijdens de Keep an Eye Masterclasses gaan ze vervolgens aan de slag met andere regisseurs. Weer schaven, schrappen, omgooien, toevoegen en perfectioneren.’ >

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Zie jij snel of iemand talent heeft? ‘Ik hoor vaak: jij werkt altijd met mensen die heel goed zijn. Als ik merk: die kan zingen en goed spelen, maar is nog ongepolijst, dan gaan we ervoor. Ik kan zelfvertrouwen geven en zorgen dat zo iemand zo goed mogelijk uit de verf komt.’ Hoe oud was jij toen je op het podium stond en wist: dit ga ik doen? ‘Ik was negentien jaar. Ik dacht: dit past bij mij! Het voelde meteen goed. Je weet dat je het kunt als je het doet.’ Klinkt heel zelfverzekerd. ‘Het is wel heel handig dat ik de lach aan m’n kont heb hangen. Ik kwam met een omweg op het toneel want ik studeerde Nederlands en heb geen toneelschool gedaan. Ook het regisseren ging vanzelf. Op een bepaald moment speelde ik in Groningen en vroeg iemand of ik kon regisseren. ‘Ja,’ blufte ik. Ik had het nog nooit gedaan, maar ik wist wel hoe het is om iets tachtig keer te proberen.’ Wat moet je in je hebben om op dat podium te staan? ‘Het helpt als je meerdere dingen kunt. Misschien kun je waanzinnig zingen, maar minder goed acteren of andersom. Dan moet je daaraan werken. Als je echt iets te vertellen hebt, moet je dat ook nog over het voetlicht kunnen brengen. Maar je kunt er ook best komen als je één groot talent hebt. Ik kan enorm genieten van iemand die iets heel goed kan.’ Hoe sta je avond aan avond op het podium? Ook als je geen zin hebt, moe bent of je niet lekker voelt? ‘De meesten hebben helemaal geen zin voor ze op moeten. Die denken: getver. Moet ik nu echt zo nodig? Want je bent altijd zenuwachtig voor een voorstelling. Soms is het ook gewoon werk. Je doet het gewoon. Soms sta je daar en heb je het gevoel dat het echt niet gaat. Maar als het goed is, heb je altijd een basis die gewoon sterk is. Je moet ook leren relativeren. Dan hoor ik iemand zeggen dat het helemaal niet ging en denk ik: doe even normaal. Je stond even niet goed in het licht en de timing was bij dat ene stuk wat minder. Maar als het de ene keer niet gaat, gaat het de volgende avond wel weer.’

‘De meeste kleinkunstenaars hebben geen zin voor ze op moeten.’ 58

‘De eerste keer dat je opkomt, denk je: oh jee, er zitten mensen in de zaal.’ Wat is de aantrekkingskracht van het podium? Moet je in de spotlights willen staan? ‘Ja, het is ook ijdelheid. Anders ga je dat niet doen. De een heeft dat meer dan de ander. Zolang het verborgen blijft, is het niet erg.’ De halvefinalisten van de Wim Sonneveldprijs, die jij ook hebt begeleid, reizen nu kriskras door het land. Hoe is dat voor ze, zo’n première of try-out? ‘De eerste keer dat je opkomt, denk je: oh jee, er zitten mensen in de zaal. Maar dat is ook fijn, want door de lach van het publiek word je opgetild. Veel cabaretiers repeteren trouwens helemaal niet. Dat vinden ze vermoeiend. Ze schrijven de show aan tafel en testen tijdens de try-outs hoe het valt.’ Wat zie jij als je naar de jongste generatie kleinkunstenaars kijkt? ‘Ik vind het aanbod heel divers, dat is leuk. Elk optreden is weer helemaal anders. Ik zie wel veel oude mensen in de zaal, ook bij jonge cabaretiers. Een kaartje is te duur voor jonge mensen. Hoewel, datzelfde geld zuipen ze met gemak op in de kroeg.’ Hoe zorg je dat er meer jonge mensen naar het theater komen? ‘Schat, ik ben niet van de marketing.’ Heb je een tip voor beginnende kleinkunstenaars? ‘Weet waar je aan begint. Denk niet dat je er bent als je een halfuur op het podium kunt staan. Als je dan anderhalf uur moet, ga je onderuit. Ik denk dat je moet willen leren, niet bang moet zijn voor kritiek. Je moet zelfinzicht hebben, kijken naar andere mensen: Wat vind je goed en minder goed? Wat heb je te melden? En hoe doe je dat? Het is ook gewoon meters maken. De eerste keren dat je een halfuur op moet, ben je daarna helemaal kapot. Na drie maanden weet je wat je kunt en doe je zo’n show met gemak.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

Henk Smits, eigenaar DOES Interieurs

Fondazione Prada FREDERIEK DIJKSTRA

ondazione Prada is een nieuw cultuurcentrum en museum in Milaan. Het is een absolute must voor kunsten architectuurliefhebbers. Ik ben hier al een paar keer geweest en krijg er maar niet genoeg van. De kunst is verpakt in een briljant staaltje architectuur van OMA en heeft daardoor een Nederlandse link van internationaal niveau. Het museum voor moderne kunst is gevestigd in een oude distilleerderij, die werd omgetoverd tot expositieruimte voor de kunstcollectie van Patrizio Bertelli en Miuccia Prada, met werk van grote namen als Jeff Koons, Damien Hirst en Roy Lichtenstein. Op het voormalige fabrieksterrein buiten het centrum van Milaan vind je tien verschillende gebouwen, met naast zeven oude graansilo’s en pakhuizen ook drie nieuwe creaties van architecten Rem Koolhaas en Chris van Duijn. Het cultuurcomplex bevat negentienduizend vierkante meter aan tentoonstellingsruimte, filmzalen en horeca. Het Haunted House, een industrieel gebouw van vier etages, bedekt met bladgoud, is het meest in het oog springende element van de Fondazione. Bijzonder is ook het filmtheater van roestvrijstaal. In de Fondazione Prada zit Bar Luce, een prachtig café ontworpen door regisseur Wes Anderson. Het ademt een klassieke Milanese sfeer, maar fans van het werk van Wes Anderson herkennen ook de invloeden van de Amerikaanse regisseur. Bijvoorbeeld in de kleuren van de vintage meubels, de flipperkasten en het logo van het café. Let ook op de wanden en het plafond, een kopie van de Galleria Vittorio Emanuele, de chique winkelgalerij in het centrum van Milaan.

Fondazione Prada Largo Isarco 2, Milaan

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

FOTOGRAFIE

Veelbelovend, pas afgestudeerd talent D

ecember 2018, een zaal vol gespannen fotografen, 42 getalenteerde studenten, tien genomineerden, publieksprijzen, een aanmoedigingsprijs van € 2500 én de Fotovakschool Grant van € 10.000. Dit alles onder begeleiding van presentatrice Marlijn Weerdenburg en het Isla van Hout jazztrio in LantarenVenster Rotterdam. Oftewel, een echte Grand Grant Evening. Tijdens de Grand Grant Evening kiest de vakjury op basis van pitches van projectplannen het meest veelbelovende, pas afgestudeerde talent. Deze winnaar ontvangt de Keep an Eye Fotovakschool Grant ter waarde van € 10.000. Wat ook telt, is dat de kandidaten groepsgewijs scholing krijgen en coaching bij het opzetten van een projectplan. De winnaar krijgt bovendien begeleiding bij de uitvoering van het plan. De Fotovakschool Grant 2018 van € 10.000 is gewonnen door Marvel Harris met zijn werk ‘Inner Journey’. De aanmoedigingsprijs 2018 is gewonnen door Maryam Yazdani voor haar werk ‘GENEGEERD’. De publieksprijzen gingen naar Ilse Jutstra-Vos en Marvel Harris.

De innerlijke reis van Marvel Harris ‘Als het lastig is om emoties te beschrijven, als iets te pijnlijk is om er woorden aan te geven, dan zou ik willen dat er een foto van was om uitdrukking te geven aan dat gevoel. Met mijn camera leerde ik mijn gevoelswereld bespreekbaar te maken. In ‘Inner Journey’ leg ik door middel van zelfportretten mijn transitieproces van vrouw naar man vast en de rol van mijn eetstoornis hierin. De foto’s zijn soms confronterend om naar te kijken, maar geven ook herkenning. Ik neem je graag een stukje mee in mijn hobbelige weg naar zelfacceptatie.’

Maryam Yazdani: er wel zijn, maar niet gezien worden Maryam Yazdani is conceptueel fine art fotograaf. Cultuur speelt een grote rol in haar werk. Zij maakt beelden met een boodschap, die tegelijkertijd schoonheid laten zien. Met het project ‘GENEGEERD’ wil zij de aandacht vestigen op het feit dat genderongelijkheid nog steeds bestaat. Soms zichtbaar, vaak ook onzichtbaar. De oorzaken van het gebrek aan zichtbaarheid zijn uiteenlopend, zoals culturele invloeden, taboes en gewenning. Het vraagstuk van gelijkheid tussen man en vrouw, zelfs binnen het gezin als minimaatschappij, krijgt minder aandacht. Maryam hoopt dat ‘GENEGEERD’ mensen emotioneel raakt, inspireert en aan het denken zet.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

MARVEL HARRIS

GRAND GRANT EVENT

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: MARYAM YAZDANI 62

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

GRAND GRANT EVENT

GENEGEERD, Maryam Yazdani

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

PIETER KUNNEN

FOTOGRAFIE 64

Observeren kun je leren Je kent vast zijn fotoserie Exactitudes, van mensen die allemaal uniek willen zijn en daarin juist op elkaar lijken. Ari Versluis is fotograaf, docent en juryvoorzitter tijdens de Keep an Eye Fotovakschool Grant 2018. Een interview over écht kijken. ‘Studenten die vastzitten, zet ik wel eens voor het raam. ‘Ik zie niks,’ zeggen ze dan.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

De jury ging lang in beraad, is het echt zo lastig om er met elkaar uit te komen? Of is dat meer voor de show? ‘Het is nooit gemakkelijk. De juryleden hebben verschillende achtergronden, het werk van de studenten is heel uiteenlopend: fictie, geënsceneerde fotografie, documentaire, half documentaire. Je moet eerst het discours bepalen om het werk te kunnen beoordelen. En dan is er ook de pitch van de studenten en de tentoonstelling op de Fotovakschool. Dat wordt allemaal besproken aan de discussietafel. Er zijn kandidaten van wie de jury eenduidig kan zeggen: die worden het niet. Maar dan blijven er nog een stuk of vier, vijf over die zeer de moeite waard zijn.’ En dan wordt het echt lastig. ‘We kijken hoe overtuigend, authentiek en zinvol het werk is. Wat is de culturele waarde? Past het in de tijdgeest? En vooral: kan iemand ermee verder? Zit er een glorieus vervolg in?’

ER IE T

Marvel Harris won met werk over zijn gevecht met anorexia en transseksualiteit. Je kunt zeker zeggen dat het in tijdsgeest past. Hoe zal zijn werk zich verder ontwikkelen? ‘Bij Marvel voel je een bepaalde relevantie ontstaan. Als het werk volwassener wordt, kan er een community omheen ontstaan waarin zijn stem belangrijk wordt. Als je het verhaal van Marvel breder trekt, gaat het over de persoonlijke strijd om te worden wie je bent. Daar herkennen veel mensen zich in. Marvel heeft bovendien goed voor ogen hoe hij zijn publiek wil bereiken. Zijn keuze om te exposeren in de Melkweg in Amsterdam past daar goed bij. Waarom is het is het zo belangrijk om te weten wie je publiek is? ‘Je moet heel goed weten welk podium je kiest om te kunnen schitteren. Want je wilt uiteindelijk dat je werk gekocht wordt. Dus is een boek wel interessant? Maak je monumentale foto’s, dan hebben die ook een respectabele plek nodig. The medium is the message.’ Kunnen je foto’s niet voor iedereen zijn? ‘Het is voor alle mensen, hoor ik mijn studenten vaak zeggen. Als ik zeg dat dat onmogelijk is, kijken me ze me aan van: jíj bent elitair. Maar je maakt nooit werk voor iedereen. Gebruik de school om daarover te brainstormen.’ Wordt er veel verwacht van deze nieuwe lichting fotografen? ‘Wat gekmakend is in deze tijd, zijn de eisen van opdrachtgevers. Een foto moet geschikt zijn voor een galerie, op alle sociale media, op een vrachtauto, in een magazine, liggend, staand, bijgesneden, als bewegend beeld en op een billboard. Aan al die eisen voldoen, vraagt veel van een fotograaf en het gaat vaak ten koste van de kwaliteit. We moeten terug naar basiswerk dat gewoon heel erg goed is. Een pittige uitdaging. Maar als het beeld van hele hoge kwaliteit is, ontstaan al die mogelijkheden vanzelf.’

Richard Avedon

Soms zie je een foto en dan blijf je kijken, maar waarom weet je niet. Kun jij altijd zien waarom een foto goed is of intrigeert? ‘Het is een gevoel. Komt het binnen of niet? Een sterk beeld neerzetten in deze plaatjescultuur, dat is echt vreselijk lastig. Je kunt ook iets heel moois laten zien. Het werk van Maryam Yazdani, winnares van de aanmoedigingsprijs, gaat over schoonheid. Haar foto’s zien we als jury zo in een galerie hangen. Ik woon in Rotterdam en de torens hier rijzen de lucht in. Je moet toch iets in die kale box ophangen. En gekocht wordt er. Op de laatste fotografiebeurs waar ik was, regende het rode stippen.’

Alle foto’s zijn echt. Maar geen enkele foto vertelt de waarheid.

INTERVIEW ARI VERSLUIS FOTOGRAAF, DOCENT EN JURYVOORZITTER

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Wat moet je in je hebben om het als fotograaf te maken? ‘Betrokken zijn bij de mensen en je omgeving. Je kunt geen toevallige voorbijganger zijn, jij bent participant in je eigen fotoproject. Het doet dus ook een beroep op je sociale vermogen. Ga zitten en kijk wat je opvalt. Studenten die vastzitten zet ik wel eens voor het raam. Dan zeggen ze: ‘Ik zie niks.’ ‘Zie je die man met die babywagen? Vind je dat niet fantastisch dat die man dat doet? Zou je het zelf doen? Ben je niet nieuwsgierig waarom deze man op een doordeweekse dag met een kinderwagen loopt? Zou je dat niet willen vragen?’ En dan hoor je ze mompelen: ‘Hmm, ja misschien’.’ Hoelang zitten ze dan voor het raam? ‘Haha. Soms heel lang. Dan ga ik maar vast koffie halen.’ Kijken we tegenwoordig niet meer? ‘Ik kom net uit Londen. Daar is het nog erger dan hier: driekwart van de mensen kijkt naar dat apparaat. Het is een soort outsourced memory geworden. Dan heeft iemand iets gezien of meegemaakt en zegt: moet je hier even kijken. Maar ik ben helemaal niet geïnteresseerd in wat er op je telefoon gebeurt.’

Hoe kun je weer dingen gaan zien? ‘Door af en toe een adempauze in te lassen. Zorg dat je niet altijd aan het rennen bent.’ Jouw doorlopende fotoserie Exactitudes gaat over observeren. Uit hordes mensen pikken jij en Ellie Uyttenbroek mensen die soms origineel willen zijn, maar daardoor juist op elkaar gaan lijken. De foto’s zijn ogenschijnlijk eenvoudig. ‘Als je twaalf Turkse vrouwen, gesluierd in een lange jeansjas, wilt fotograferen ben je zo zes maanden verder. Je moet contact leggen, vertrouwen winnen, infiltreren in de gemeenschap, naar de moskee, contracten opstellen, wachten, nog een keer bellen en afspreken, zorgen dat iedereen tevreden is én blijft. Als je zomaar aan iemand vraagt: mag ik een foto maken, zegt negentig procent nee. Je moet dus vreselijk gemotiveerd zijn om de straat op te gaan. Met Exactitudes zijn we nu bijna vijfentwintig jaar bezig. Er is altijd weer nieuwe stof want de wereld verandert voortdurend. Alleen al als ik kijk naar mijn stad Rotterdam, die is ieder jaar weer helemaal anders door alle kruisbestuivingen tussen culturen.’

MAARTEN VAN DER VLIET

Hoe moet je dan kijken? ‘Aan stagiairs vraag ik wel eens: vertel wat je ziet. ‘Ik zie gewoon een vrouw.’ ‘Wat zie je aan die vrouw? Wat voor schoenen heeft ze aan, wat voor jas? Welke kleur nagellak? Wat voor stoffen? Heeft ze veel tijd besteed aan haar uiterlijk? Wat denk je dat ze wil uitstralen? Liefde, vrijheid, schoonheid?’ En dat is pas de oppervlakte. Dan heb je haar nog niet eens gesproken.’

Dat een fotograaf goed moet kijken, begrijp ik, maar wat missen wij als we het niet doen? ‘Ik denk een gevoel van cohesie, van hier hoor ik thuis. In een kleine cirkel om mijn huis kan ik zo zeventien boeken vol fotograferen. Maar als ik aan een student vraag: wie is je buurvrouw, dan hoor ik: ‘Die ken ik niet.’ Dan zeg ik: ‘Ga je maar eens voorstellen en vragen hoe ze heet.’ We zien niet meer hoe het met een ander gaat. Wat iemand anders misschien nodig heeft.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

Sta jij altijd aan? ‘Ha, ja. Ik heb behoorlijk wat parkeerbonnen gescoord. Dan zie ik weer iets en zet de auto stil. Nu net nog kwam een megahip gesluierd meisje op een skateboard voorbij. Zo stoer. Dat zijn vitaminen voor m’n ogen. Gewoon op een saaie maandagmorgen. En je weet: als er eentje van is, zijn er meer. Maar je moet er wel op af. Er zijn zoveel verrassingen in het leven, gewoon op straat.’

Jij zei zelf: de beste foto maak ik pas op m’n zeventigste. ‘Dat meende ik oprecht. En dat duurt nog even, haha. Die honger, die intrinsieke behoefte om het perfecte beeld vast te leggen. Soms komt tijdens mijn werk alles samen. Dan merk ik: dit is het moment, hier heb ik naartoe geleefd. Dat is een ontroerend moment. Het laat zien dat m’n commitment het uiteindelijk waard is geweest.’ Hoe belangrijk is de Keep an Eye Fotovakschool Grant voor studenten? ‘Heel belangrijk. Niet alleen vanwege de financiële armslag waardoor je ruimte krijgt om te doen wat je wilt. Je staat daar voor een jury die, zo gezegd, niet voor de poes is. Het heeft gewicht wat de jury zegt.’

el ar v

r r is

PIETER KUNNEN

Kun je het oog trainen? ‘Jazeker, en je hebt een heel leven om het te ontwikkelen. Dat probeer ik studenten mee te geven. Het kunstonderwijs is ook onderwijs in levenslessen. Wellicht maak je die mooie PI E foto pas op je veertigste. Het hoeft niet nu. TER KU NN En als dat ene moment zich dan voordoet, EN heb je wel alle training en ervaring. Carrières hoeven niet altijd een fabuleuze start te hebben. En gezonde twijfel is altijd goed. Dat is iets waar je groter van gaat worden.’

Wat geef je studenten zoal als advies? ‘Mensen vereenzelvigen zich heel erg met het werk dat ze doen. Ook in het onderwijs ligt de nadruk MA A RT heel erg op de persoon en persoonlijke EN VA N ontwikkeling. Maar al die zielenroerselen D ER VLI ET kunnen je ook behoorlijk dwarszitten. Je kunt ook op een andere manier naar je werk kijken – als businessmodel. Zie jezelf als een merk, als bedrijf en kijk naar je foto’s als product. Dan gaat de zwaarte ervan af. Dan laat je meer kritiek toe en ben je uiteindelijk vrijer in je werk.’

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

KLASSIEK 68

PIETER KUNNEN

a d n a m m m p a a i o r D D ert eel f t t r i e h d c s on W

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

KEEP AN EYE PRODUCTIEPRIJS Begin 2019 ontving violiste Diamanda Dramm de eerste Keep an Eye Productie prijs, opgezet in samenwerking met festival Wonderfeel. Aan de prijs is een geld bedrag verbonden van 10.000 euro. De nieuwe productie van Diamanda ging tijdens Wonderfeel 2019 in première.

e jaarlijkse Keep an Eye Productieprijs is in het leven geroepen om jonge creatieve makers in staat te stellen hun eigengereide artistieke ideeën en ambities tot leven te wekken. Met het geldbedrag kunnen zij een nieuwe, complete podiumproductie ontwikkelen die tijdens het festival Wonderfeel in première gaat en daarna langs andere festivals toert. Muziek staat daarin centraal, maar daarnaast wordt van de winnaar verwacht een samenwerking aan te gaan met andere (kunst)disciplines. Diamanda heeft voor haar productie samengewerkt met decorontwerper Ascon de Nijs en de modeontwerpers van Maison the Faux. Financieel wordt de prijs mogelijk gemaakt door de Keep an Eye Foundation; Wonderfeel faciliteert en ondersteunt de winnaar tijdens het proces en de uitvoering.

‘Wij vinden het geweldig dat de Keep an Eye Foundation een productieprijs ter beschikking stelt op Wonderfeel. We zien het als een bevestiging dat ons festival een plek is waar zich interessante culturele ontwikkelingen afspelen. Er lopen veel jonge creatieve makers rond, maar de keuze voor deze eerste uitreiking viel op Diamanda Dramm. Ze is een muziekpionier bij uitstek en valt op met haar multi-instrumentale en multidisciplinaire performances in binnen- en buitenland en vorig jaar ook op Wonderfeel.’ Directie Wonderfeel ‘Wij zien ernaar uit om met Wonderfeel mee naar buiten te gaan om de diversiteit van klassieke muziek te ervaren en natuurlijk jong talent te ontdekken.’ Keep an Eye Foundation

PIETER KUNNEN

FOPPE SCHUT

Diamanda Dramm (1991) speelde op 13-jarige leeftijd de première van Raadsels van Louis Andriessen in het Concertgebouw voor de opening van het Holland Festival 2005. Zij groeide op tussen hoofdrolspelers uit de Nederlandse klassieke, avant-garde en improvisatiescene, wat doorwerkt in haar eigen concerten. In april 2018 won Diamanda als eerste solostrijker ooit de Dutch Classical Talent Tour & Award. Recent trad ze op als solist met het Metropole Orkest en maakte ze een solotoer door Nederland voor Club Cross-Linx. Ze werkte mee aan een publicatie van nieuwe concert-etitudes, speclaal geschreven door Garth Knox. Ook is Diamanda medeoprichter van Splendor Amsterdam, een collectief van vijftig musici die een eigen werkplaats en podium beheren. Haar nieuwe productie ging tijdens Wonderfeel 2019 in première op podium Ongehoord om vervolgens te toeren langs de Gaudeamus Muziekweek, het Canadese festival Music on Main en het Italiaanse MittelFest.

‘De Keep an Eye Productieprijs is een waanzinnige kans. Vooral de connectie met Wonderfeel is enorm inspirerend: samenwerken met een festival dat de grenzen graag opzoekt, geeft mij veel ruimte en ideeën. De prijs kwam op een moment dat ik droomde van een grotere, concretere stap voor mijn solowerk en andere makers wilde betrekken. Nu heb ik de steun en expertise om mij heen om dat te doen.’ Diamanda Dramm

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Wonderfeel

KLASSIEK 70

PHOOAK - WILLEMIJN VAN DER EIJK

Klassiek vol verwondering Wonderfeel is het grootste klassieke festival in Nederland dat op één plek plaatsvindt. Maar eigenlijk is het veel meer. Wonderfeel is drie dagen lang klassieke muziek in de breedste zin van het woord, midden in de natuur. 350 musici, 125 concerten. En ook lezingen, poëzie, dans, rollende keukens én jong talent. Er wordt het hele jaar druk gewerkt aan het programma. Een interview met bedenker en organisator Georges Mutsaerts. Op het moment dat je het festivalterrein oploopt, kom je in een heel andere wereld. ‘Wonderfeel is echt een beleving. De muziek, midden in de natuur, de hele setting op het landgoed Schaep en Burgh in ’s Graveland, de rollende keukens. De Gooi en Eemlander noemde het een sprookjesbos voor volwassenen. Een paradijselijke plek waar je je eigen tempo bepaalt. Je klapstoeltje of picknickkleed mee naartoe neemt. Het is heel

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

INTERVIEW GEORGES MUTSAERTS, BEDENKER EN ORGANISATOR

FOPPE SCHUT

trekken of wanneer je moet klappen. Het gaat om de beleving en de muziek is daar een belangrijk onderdeel van, niet meer alleen het einddoel, maar een middel om mensen te bereiken.’

ontspannen. Kinderen spelen in de natuur tussen de podia. Er kan veel onder de paraplu van Wonderfeel. Van diverse muziekstijlen, tijden en bezettingen tot yogaoefeningen op live saxofoonmuziek, tot poëzie en literatuur, dans en muziekdocumentaires.’ Hoe is het idee ontstaan? ‘In 2002 organiseerden we het eerste Kamermuziekfestival op Schiermonnikoog. Daar brachten we de intimiteit van kamermuziek naar het eiland. Net als bij Wonderfeel kom je in een soort bubbel, een totaal andere wereld. Ik heb daar geleerd de mooiste plekken samen te brengen met muziek. Wonderfeel is geen ‘klassiek’ klassiek festival. Er zijn geen etiketten. Je hoeft je niet af te vragen of het drankje de zaal in mag, wat je aan moet

Vanaf 2019 werken jullie samen met de Keep an Eye Foundation. Gaan we ook veel jong talent horen? ‘Wij zijn ontzettend blij met de samenwerking. Hét bewijs dat we een serieuze plek hebben veroverd binnen het culturele landschap. Een derde van de muzikanten is onder de dertig en dan ben ik aan de voorzichtige kant. Ons eigen orkest, het Wonderfeel Festival Orchestra, bestaat uit alleen maar jonge talenten. Met de Keep an Eye Foundation als partner komt er een publieksprijs én een productieprijs voor jong talent. Voor de productieprijs wordt een jury samengesteld die talenten gaat uitdagen om een eigen productie op papier te zetten, een productie bestaande uit een nieuwe compositie met een crossoverbezetting. Die crossover kan muzikaal zijn, maar kan ook een verbinding inhouden met disciplines als poëzie of dans. Het gaat dus niet alleen om de artistieke insteek, ze leren tegelijk hoe je een totale productie qua techniek samenstelt. Maar ook hoe je de marketing aanpakt. Zoals: hoe ga je deze productie naar de zalen brengen? Daarbij zullen we ook helpen. We kunnen bijvoorbeeld ons netwerk inzetten om samen de weg naar andere podia en festivals te vinden.’ >

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

PE OP

Hoe zorg je als festival dat het programma zo verrassend mogelijk is? ‘Samen met mededirecteur Tamar Brüggemann hebben we ruimte gecreëerd om zoveel mogelijk stijlen te programmeren. We hebben heel bewust gekozen om niet één artistiek leider aan te wijzen. Dan krijgt het festival een bepaalde signatuur. Wij zijn juist op zoek naar verschillende accenten. Zo is er voor elk podium een andere programmeur die de artistieke leiding op zich neemt. De programmering beslaat een kleine zeshonderd jaar muziek. Dat is vrij uniek. Van hardcore klassiek en wereldmuziek tot uitstapjes naar jazz, pop en vele dwarsverbanden. Dat komt ook tot uiting in de ‘bakfietssessie’ van NPO Radio 4. Willekeurige musici uit totaal verschillende richtingen worden bij elkaar gezet. Die moeten in een uur tijd een compositie maken die meteen daarna live wordt uitgezonden.’ Wie vinden we op Wonderfeel? ‘Een grote groep klassieke muziekliefhebbers die klassieke muziek op een andere manier willen beleven. Culturele alleseters: ze houden van kleinkunst, film én muziek. Die komen hier juist voor het diverse aanbod. En een groep van families met kinderen. Die zitten niet zo snel in het Concertgebouw. Zo brengen we kinderen op laagdrempelige wijze in contact met alle soorten muziek. Om dat te stimuleren is de toegang tot 18 jaar gratis.’

Hoe is het voor klassieke musici die normaal in een zaal staan om buiten in een tent te spelen? ‘Ze leveren misschien iets in op de akoestiek, maar alle musici omarmen dit concept. Ze vinden het fantastisch. Er is minder afstand met het publiek en het voelt veel vrijer.’ Doe je zelf nog wel eens nieuwe ontdekkingen? ‘Iedere keer weer. Er komen altijd weer namen voorbij die ik niet ken. Zoals op podium White Label. Hier is de muziek soms prettig vaag met als inzet de zoektocht naar een nieuwe muzikale klank en kleur. Ik was afgelopen editie erg onder de indruk van Luwten. Dreampop noemen ze het zelf, ontdaan van kunstjes en opsmuk. Of podium Ongehoord. Hier kun je hele nieuwe muziek ontdekken. Met dit podium willen we ook muziek toevoegen, letterlijk, muziek die speciaal gecomponeerd wordt voor Wonderfeel. Zoals de uitvoering Schemer van Asko|Schönberg. Dat was een hele indrukwekkende uitvoering, door overwegend jonge musici. Dat gold ook voor de jonge talenten van het Nederlands Kamerkoor met hun uitvoering TUNE OUT BURN IN. Maar je kunt ook gaan voor het comfort van de herkenning bij podium Weeshuis van de Hits. Hier luister je naar de kaskrakers van de klassieke muziek. Zo werden Bachs cellosuites uitgevoerd, maar dan wel op saxofoon door Raaf Hekkema. Op podium Solo trad de jonge Spaanse pianist Daahoud Salim op, met een intrigerende crossover van jazz en klassiek.’ Enig risico van een buitenfestival is het onvoorspelbare Hollandse weer. ‘In 2015, ons eerste jaar, kwam de ergste zomerstorm in honderd jaar over het terrein. Toen moesten we een dag dicht. Vorige zomer was natuurlijk fantastisch. En als er een keer een buitje is en vervolgens het weer omslaat, is de sfeer vaak extra bijzonder.’

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

UITTIP

Tamar Brüggemann, mededirecteur Wonderfeel

IH JUR

zijn, wil je dan niet verpletterd worden.’ De Organisatie Oude Muziek garandeert al meer dan dertig jaar hartverwarmende avonden, niet alleen tijdens het Festival Oude Muziek Utrecht in augustus, maar ook tijdens het Seizoen Oude Muziek dat loopt van september tot en met mei. In 2020 kun je bijvoorbeeld dobberen op Bachs vioolsonates, uitgevoerd door de geweldige violist Shunske Sato, of wegdromen bij de prachtige stem van Elisabeth Hetherington, die met haar partner David Mackor Engelse luitliederen van onder andere Dowland zingt. Mis vooral de concerten van Cappella Amsterdam niet. In april brengt het koor onder leiding van Daniel Reuss een ode aan Orlandus Lassus. Laat je

vervolgens in mei meevoeren door de mystieke klanken van de muziek van Hildegard von Bingen, uitgevoerd door het Praagse ensemble Tiburtina. Ogen dicht. Even rust.

Kijk voor meer informatie op www.oudemuziek.nl en klik door naar Seizoen Oude Muziek.

ANNA VAN KOOIJ

ls de tijd voorbijvliegt en het alweer december is, de regen tegen de ramen slaat en de eindejaarsterugblikken de media domineren, kan ik soms zo ontzettend verlangen naar een klassiekemuziekbubbel. Zo’n avond met een bad aan klanken, waarin je je kunt onderdompelen. Ogen dicht. Even rust. Even niks anders dan muziek. Maestro Reinbert de Leeuw omschreef de kracht van muziek zo mooi in NRC: ‘Wanneer je het eerste akkoord van de MatthäusPassion (van Bach) inzet, voel je je direct onderdeel van een magistraal bouwwerk. Alsof je opstijgt; alles valt weg, je betreedt een andere dimensie. Dát is de kracht van de muziek, en dat is een sensueel genoegen. (…) Je moet van steen

I EN

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

graphic design

Graphic Matters Dankzij de Keep an Eye Foundation biedt Graphic Matters jong grafisch talent de komende drie jaar de kans om masterclasses van internationale experts te volgen op het gebied van grafische vormgeving. Graphic Matters organiseert verschillende projecten op het gebied van visuele cultuur, waaronder het tweejaarlijks festival dat de impact van grafisch ontwerp op ons dagelijks leven toont. In het programma staan zelfgeĂŻnitieerde projecten van jonge ontwerpers centraal. Door coproductie en presentatie wordt hen een kans geboden om een eigen beroepspraktijk te ontwikkelen. Het festival vindt om het jaar plaats, maar ook in de tussenjaren worden lezingen, exposities en workshops georganiseerd.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

FO TO ’S

: RO

INI

Bijzondere samenwerking Ook de Keep an Eye Foundation zet zich in voor talentontwikkeling en steunt diverse landelijke organisaties. Onze gedeelde ambitie heeft geleid tot een samenwerking die bestaat uit een jaarlijks aanbod van vier masterclasses. De masterclasses worden gegeven door internationale experts en zijn toegankelijk voor grafisch ontwerpers tot 35 jaar. Gedurende meerdere dagen werken ze samen aan een uitdaging waarin een specifieke houding, techniek of thema centraal staat. ‘Voor het eerst gaan we een meerjarige samenwerking aan met een privaat fonds. We kunnen nu tijdens het festival, maar ook in de tussenjaren jonge talenten en ervaren professionals van elkaar laten leren. We organiseren regelmatig educatieve workshops, maar masterclasses zijn een mooie nieuwe aanvulling voor ons,’ aldus Dennis Elbers, creatief directeur van Graphic Matters.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Masterclasses tijdens Graphic Matters 2019 De eerste Keep an Eye Masterclasses hebben plaats gevonden tijdens de zevende editie van Graphic Matters, van 20 september tot en met 27 oktober 2019. De masterclasses sloten aan op het thema Information Superpower rond informatieontwerp, zoals datavisualisatie, infographics, handleidingen en cartografie. Nu er steeds meer data beschikbaar zijn, hebben we behoefte aan ontwerpers om orde te scheppen, inzicht te verschaffen en verbanden aan te tonen. Zonder verbeelding zijn data geen waardevolle informatie. Er zijn masterclasses gegeven door onder andere de Amerikaanse ontwerper Stefanie Posavec, wier project Dear Data ook tijdens Graphic Matters te zien was, en ontwerpbureau CLEVER°FRANKE, wereldwijd toonaangevend in het visualiseren van complexe data.

Met Keep an Eye Circus and Performance Acts. In 2019 zijn wij gestart met een nieuw project in samenwerking met Fontys Academy for Circus and Performance Arts. De winnaars van de performance award hebben maandenlang getraind om op het Festival Circolo hun eerste professionele productie te presenteren. PIETER KUNNEN

Dan maar liever de lucht in!

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

CIRCUS

circus

amen met de Fontys Academy for Circus and Performance Arts en Festival Circolo hoopt Keep an Eye jonge circustalenten een succesvolle start te geven in Nederland en de discipline meer op de kaart te zetten. Dit jaar heeft een vakkundige jury voor het eerst drie (groepen van) studenten geselecteerd voor een speciaal begeleidingstraject. Tijdens Festival Circolo toonden zij hun eerste professionele productie.

Winnaars 2019

Wanneer 5PIECES het podium betreedt, vindt er een ontmoeting plaats tussen individuen met ieder een eigen achtergrond en eigen ideeën, normen en waarden. Binnen deze verschillen gaan ze – gebruikmakend van dans, luchtwerk en partneracrobatiek – op zoek naar verbinding. Welke connecties kunnen er worden gesmeed? Zijn de artiesten in staat om een collectief te vormen en toch zichzelf te blijven? In Fusion zoekt 5PIECES naar antwoord op deze vragen. Gooi je haar los en laat je omverblazen bij Hair I Am van Ollïï, Helena, Melinda en Eliaz! De vier ACaPA-alumni presenteren een grappige, lichtvoetige voorstelling geschikt voor alle leeftijden. Met een combinatie van circusdisciplines zoals luchtwerk, jongleren en trapeze trekken ze het publiek mee in een

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

absurde wereld vol plezier en verandering. Ze worden daarbij ondersteund door attributen zoals een gitaar, heliumballonnen en hun eigen haar. In een cirkel omringd door publiek speelt Josef Stiller een spel met de zwaartekracht, de reflexen van de toeschouwers en bamboestokken. Want wie vangt deze vallende attributen? De artiest, die zijn talent voor evenwicht en jongleren laat zien? Of het publiek, dat wordt uitgedaagd om aan de performance deel te nemen? Gefascineerd door jongleren, tilt Stiller deze discipline naar een hoger niveau door die te combineren met theater, dans en performance art.

PIETER KUNNEN

Fair Practice Concert E

en nieuw initiatief van Keep an Eye zijn de concerten die jong talent een podium bieden. Keep an Eye vindt het belangrijk om jong muziektalent de kans te geven om te spelen op intieme podia. Dit helpt bij het opbouwen van speelervaring en vergroot de bekendheid van jong talent. De musici worden betaald conform de Fair Practice Code. Jonge vakmensen met talent moeten netjes worden betaald en niet worden afgescheept met een boekenbon, zoals nog te vaak gebeurt in de culturele wereld. De aftrap vond plaats met drie klassieke concerten in de prachtige tuin van Singer Laren. Deze programmering werd verzorgd door Festival Wonderfeel.

In het najaar volgde volgens dezelfde formule de Keep an Eye Jazz Concertjes in de oude villa van Singer Laren. De jazzconcerten worden geprogrammeerd door het Conservatorium van Amsterdam met studenten van de opleiding. Elke eerste zondag van de maand kan het publiek genieten van een gratis concert.

PIETER KUNNEN

Albert Einstein

Een van de sterkste beweegredenen voor kunst en wetenschap, is ontsnappen aan het alledaagse.

Mathieu Klomp

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

DOES interieurs

‘K

unst ontregelt en verwondert.’ Dat is de reden waarom Henk Smits op het Zevenend 6 samenwerkt met Galerie Pouloeuff. De voormalige timmerwerkplaats in hartje Laren is nu een atelier en ontmoetingsplek voor interieur en architectuur. Smits gebruikt het karakteristieke pand als een 3D-moodboard, waar je sferen proeft, indrukken opdoet en op andere gedachten komt. Voor hem is dat een onontbeerlijk proces om samen met zijn klanten tot een juiste keuze te komen: eentje die misschien niet direct voor de hand ligt, maar wel staat als een huis. Smits: ‘Kunst is een enorme aanjager in dat proces, vooral kunst van jong talent dat zelf ook nog volop aan het onderzoeken is.’ Markhoff Architects werkt veel samen DOES Interieurs. Dat is een prachtige aanvulling op het concept. Benieuwd? Kom eens langs. Zevenend 6 1251 RN Laren (NH) www.doeszevenendzes.nl

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Ver won de ring

PARTNERS

DOES Interieurs met kunstwerken van Galerie Pouloeuff kunstenaars

Tubien van Wulften

Galerie Pouloeuff: drempelvrij

urf jij nooit zo goed binnen te stappen bij een galerie? Galeries hoogdrempelig? Niet onze Galerie Pouloeuff in Naarden Vesting. In onze galerie is alleen werk te zien van jonge kunstenaars (tot 35 jaar), we bieden graag een springplank aan jonge talenten. Het werk dat geëxposeerd wordt, is bijzonder divers en dus is er in onze galerie voor elk wat wils. We exposeren fotografie, schilderkunst, installaties, design, sieraden en lichtobjecten. Van heel kleurrijk werk gemaakt van schoonmaakflessen tot ingetogen portretten, en van 3D-geprinte stoelen tot fotografie waar licht doorheen schijnt. Loop gewoon eens binnen om een blik te werpen. Bovendien hoeft kunst helemaal niet duur te zijn. Sterker nog, mocht je overwegen om te starten met een kunstverzameling dan ben je bij ons aan het juiste adres. Omdat wij jong talent presenteren, zijn de prijzen vaak nog laag. Als een kunstenaar naam maakt, kan het een paar jaar jaren later zomaar veel duurder zijn om diens werk aan te kopen. Ine van der Horn is curator van de galerie. Zij bezoekt alle eindexamenexposities van Nederlandse kunstacademies en bezoekt regelmatig beurzen om nieuw talent te scouten. Ook coacht zij kunstenaars bij het opstarten van hun carrière. De galerie biedt dus een mooie kans voor kunstverzamelaars om nieuw talent te ontdekken en aankopen te doen voor een lage prijs. Op deze manier ondersteun je jonge kunstenaars. Maar je bent uiteraard ook altijd welkom om enkel de prachtige kunstwerken te komen aanschouwen.

Opening in Galerie Pouloeuff

ART:IS SHOP

Ben je op zoek naar een origineel cadeau? Kijk dan eens in onze ART:IS SHOP. Je kunt er kunstwerken kopen voor een bedrag tot € 500. De werken (klein formaat: 50 x 50 cm) zijn van kunstenaars die eerder bij ons hebben geëxposeerd. De ART:IS SHOP is ook online te bekijken. Elke 8 weken komen er nieuwe kunstwerken bij. www.galeriepouloeuff. nl/artshop

Samenwerking Prins Bernhard Cultuurfonds

eep an Eye zet zich al meer dan tien jaar in voor studenten en alumni. Een ander verhaal is het team achter de stichting: de mensen die dit mogelijk maken, omdat zij kunst en cultuur een warm hart toedragen. Zij hebben zelf al een carrière achter de rug, maar vinden een creatieve toekomst van de Keep an Eye’ers zo belangrijk dat ze voor hun opvolging en de toekomst van de stichting een sterke samenwerkings partner zochten. Het Prins Bernhard Cultuurfonds zorgt er te zijner tijd voor dat de Keep an Eye Foundation blijft voortbestaan en dat kip en ei zich nog heel lang thuis voelen in dit warme nest.

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

FOTO’S: PIETER KUNNEN

PARTNERS

Rachel van Vliet

Tentoonstelling in Museum IJsselstein Samenwerking Dooyewaard Stichting

e Dooyewaard Stichting biedt een bijzondere stimulans voor jonge kunstenaars door jaarlijks het Dooyewaard Stipendium uit te reiken. Dit stipendium is een Nederlandse kunstprijs voor postacademisch talentontwikkeling en is in 2019 voor de vijfentwintigste keer uitgereikt aan een talentvolle jonge kunstenaar. De uitreiking vindt elk jaar plaats na zorgvuldige selectie, tijdens de eindexamenexpositie Fine Art van de Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht. De stipendiumw innaar ontvangt een werkbeurs en kan een jaar lang gratis wonen en werken in het atelier van de Dooyewaard Stichting. Sinds 2014 werkt Galerie Pouloeuff samen met de Dooyewaard Stichting. Aan het eind van het stipendiumjaar wordt het werk geëxposeerd in Galerie Pouloeuff. In 2019 exposeerde Rachel van Vliet haar werk bij ons.

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Galerie Pouloeuff werkt samen met Museum IJsselstein (MIJ) en eens in de twee jaar maakt MIJ een tentoonstelling met werk van Pouloeuffkunstenaars.

e tentoonstelling Beeld Taal. Aanstormend talent is alweer de vierde tentoonstelling die Museum IJsselstein (MIJ) maakte in samenwerking met Galerie Pouloeuff. Deze tentoonstelling was te zien van 9 maart tot 26 mei 2019. Voor deze groepstentoonstelling was werk van Kevin Bauer, Chan Chiao Chun, Sam Hersbach, Nienke Hoed, Annelotte Lammertse, Thomas Sadée en Liselot Veenendaal geselecteerd. Een breder publiek kon kennismaken met jonge, aanstormende talenten en de kunstenaars deden ervaring op met het exposeren in een museale context. Een mooie aanvulling op hun cv. Dit jaar was een zevental jonge makers geselecteerd om hun werk te laten zien. Op een speelse manier zochten zij naar de vorm van hun werk: schilderen, beeldhouwen, assem bleren of ontwerpen. Vaak speelt taal hierin een belangrijke rol: een titel die een absurde werkelijkheid doet vermoeden. Beeld en taal vullen elkaar aan en vertellen een verhaal. www.museumijsselstein.nl Museum IJsselstein Walkade 2 3401 DS IJsselstein 81

beeldende kunst 82

Na het succes van vorig jaar ging deze zomer Keep an Eye Spacemakers 2 van start. Galerie Pouloeuff wordt atelier. Een bijzonder project met vijf jonge beeldend kunstenaars en een gerenommeerde kunstenaar die ze tijdens de masterclass begeleidt: Marjolijn de Wit. Een maand lang worden de kunstenaars uitgedaagd om uit hun comfortzone te stappen. We spraken Marjolijn van tevoren over Spacemakers en haar eigen werk.

‘H

et is goed om eens in de zoveel tijd te bevragen wat je doet. Tijdens Spacemakers werken vijf jonge, beginnende kunstenaars samen in Galerie Pouloeuff. In die dynamiek kunnen nieuwe dingen ontstaan. Ik denk dat we anderen nodig hebben om kritisch naar ons werk te blijven kijken. Als je met z’n allen in een ruimte werkt, beïnvloed je elkaar sowieso. Je maakt andere keuzes dan wanneer je alleen zou werken.’ Moeten de kunstenaars tegen kritiek kunnen? ‘Je kunt elkaar feedback geven zonder dat het een persoonlijke aanval wordt. Het gaat erom dat de ander er iets mee kan. Stel bijvoorbeeld open vragen. We denken dat we dat doen, maar vaak zijn vragen suggestief. Ook hoor ik vaak ‘ik vind dit’ of ‘ik vind dat’. Maar wat iemand vindt, is eigenlijk niet zo relevant. Het gaat om wat je ziet of voelt bij een werk. De

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

WIL GROENHIJSEN

Geen controle, dáár wordt het interessant

INTERVIEW MARJOLIJN DE WIT, KUNSTENAAR

kunstenaar kan zich dan afvragen: wil ik dit gevoel overbrengen of had ik iets anders voor ogen?’ Het Spacemakers-project vraagt veel toewijding van de kunstenaars. Zit dat al in hen zelf? ‘Ja, dat denk ik wel. Discipline kunnen opbrengen, dat moet in je zitten. Wil je je staande houden in deze wereld, en dat is niet gemakkelijk, dan heb je naast talent ook andere kwaliteiten nodig. Doorzettingsvermogen. Eigenwijs zijn. Je weg kunnen vinden in de kunstwereld. Maar ook mogelijkheden zoeken om naar buiten te treden. Het romantische idee van de kunstenaar die de hele dag alleen in zijn atelier werkt, is niet meer genoeg. Je hebt elkaar nodig.’

Wie kiest voor het kunstenaarschap, kiest geen gemakkelijke weg? ‘Zeker, het blijft een constante strijd. Er zijn altijd momenten dat je even niet meer weet hoe je verder moet. De grootste uitdaging is het onregelmatige, dat je niet weet hoe de volgende maand eruit zal zien. Dat is fijn, want er is ruimte, maar maakt het ook ingewikkeld.’

Installationview De Beuk Erin, 2016

Jij kunt leven van je kunst, dat is best uniek. Wat zeg je tegen kunstenaars die daarnaar streven? ‘Ik maak nooit werk vanuit het idee: ik denk dat dit verkocht gaat worden. Ik denk niet dat ik dat zou kunnen, al zou ik het willen. Bij het werk dat ik maak, is er altijd een >

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

Zonder titel, olieverf op doek, 2019

groep die het niets vindt en een groep die het fantastisch vindt. Dus het is heel moeilijk om een koper in gedachten te hebben. Het is goed dat kunstenaars steeds vaker hangen stageld krijgen. In musea en presentatie-instellingen kreeg vroeger iedereen betaald: de grafisch ontwerper, de directeur, de schoonmaker, maar lang niet altijd de kunstenaar.’ Is er een rode draad in je werk te ontdekken? ‘Wat de mens achterlaat. Ik ben nu bezig met (mis)interpretaties. Hoe kijken wij over driehonderd of duizend jaar naar de tijd waarin we nu leven? Een leuk voorbeeld zijn kunstmatige riffen die langs kusten gemaakt worden van bus- en vliegtuigwrakken. Denken mensen over duizend jaar dat die wrakken daar bewust zijn neergelegd? Of stel, er is een aardbeving en een museum raakt in puin. Ben je in staat om archeologische scherven, zoals delen van gebruiksvoorwerpen of kunst, te onderscheiden van de brokstukken van de architectuur? Zo kijk ik om me heen en vraag me af: wat zou ik hiervan maken over tienduizend jaar?’

Hoe ga jij te werk? Weet jij altijd hoe een werk eruit komt te zien? ‘In mijn werk heb ik tachtig procent controle en twintig procent niet. Dat stuk waar ik geen controle over heb, dáár wordt het interessant. Je hebt mensen die met een leeg doek beginnen. Maar schilderen is zo ingewikkeld dat ik van tevoren een schets maak voordat ik op het doek begin.’ Wat hoop je de kunstenaars bij te brengen? ‘Wat ik met zekerheid kan zeggen, is dat het een periode zal zijn die heel veel oplevert, maar ook veel kost. Een intensieve periode met zeker moeilijke momenten waar de kunstenaars overheen moeten stappen of doorheen moeten. Maar uiteindelijk heb je dat nodig. Dan ontstaat er iets nieuws, iets wat je van tevoren niet kan bedenken.’

Welkom thuis, 2019. Portret Julia, 2019 / Pris Roos 2 Iodine Sessile Clump, 2019 / Meg Forsyth 3 Zonder titel, 2019 / Felipe van Laar 4 Future remains, 2019 / Mayke Verhoeven 5 De eerste Johannesbroodboom van Naarden-Vesting, 2019 / Janneke Kornet

2020 / #3 MAGjeZIENenHOREN

FOTO’S: PIETER KUNNEN

Zonder titel, olieverf op doek, 2019

SPACEMAKERS 2

2 3

MAGjeZIENenHOREN #3 / 2020

CONTACT Neem gerust contact op met Keep an Eye als je iets wilt weten over de activiteiten of als je wilt deelÂnemen aan een van de projecten. Keep an Eye is altijd op zoek naar goede ideeĂŤn of nieuwe initiatieven. Bel of mail ons. Je kunt contact opnemen met Catherine Clavaux, senior projectleider Keep an Eye Foundation. Keep an Eye Foundation Cattenhagestraat 16 1411 CT Naarden Vesting 035-6951277 keepaneye@spinenweb.nl

DANK De Keep an Eye Foundation bedankt alle betrokkenen bij de prachtige projecten. Natuurlijk alle (kunst)opleidingen waar we intensief mee samenwerken. Daarnaast zijn we blij met de samenwerking met alle partners waarmee we prachtige projecten voor jong talent realiseren.

FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S: PIETER KUNNEN, REINOUT BOS

COLOFON redactie en samenstelling Catherine Clavaux interviews Juliette de Swarte eindredactie Frans Hempen, de zoele haven ontwerp Joanna Greve, de zoele haven drukwerk Tuijtel ÂŠ 2019

AMBER JEA SLOOTEN, KEEP AN EYE DESIGN TALENT GRANT 2019 FOTO: BRITT ROELSE