Οι Θεοί στην ''Ελένη του Ευριπίδη
Εργασία της μαθήτριας της Γ 1 τάξης : Ανθρακεύς Μαρίας 1
Ο ρόλος των θεών στην ''Ελένη'' του Ευριπίδη
2
Ο Ευριπίδης στην «Ελένη» κάνει συχνά αναφορές στους θεούς Όπως: Α' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (στ.437-575)
3η ΣΚΗΝΗ στ.548-550
«Του Δία την είπε θυγατέρα. Μήπως κανένας ζει στο Νείλο που τον κράζουν Δία; Ένας μονάχα, αυτός στα ουράνια.» ( Ο Μενέλαος δείχνει να ξαφνιάζεται, διότι στην αρχαία Ελλάδα δεν έδιναν ονόματα θεών στους θνητούς σε αντίθεση με την Αίγυπτο.) 3
Η αρπαγή της Ελένης
ΕΠΙΠΑΡΟΔΟΣ -Β' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ.576-1219
1η ΣΚΗΝΗ (στ.588-658) στ. 622 «Θεοί! Θεϊκό ' ναι να 'βρεις τους δικούς σου»
στ. 648 « Έργο της Ήρας, να μη μ'έχει ο Πάρης.
2η ΣΚΗΝΗ (στ.659-840) στ. 670-675 «Τρωαδίτες δυστυχισμένοι κι οι Έλληνες, για μένα πεθάνατε στου Σκάμαντρου τις όχθες, ξεγελασμένοι από της Ήρας τα έργα, νομίζοντας πως την Ελένη ο Πάρης κρατούσε, όμως δεν την είχε».
5
Η Αφροδίτη δίνει την Ελένη στον Πάρη
στ. 706-708 « κι ένας θεός από το σπιτικό μου την άρπαξε, για να την οδηγήσει σε τύχες πιο χαρούμενες». στ.743-745 « Έκλαψα τότε, ακόμη κλαίω και τώρα η ομόκλινη μ‘ αφάνισε του Δία. Ή Ήρα; Ποιων τάχα το κακό ζητούσε»; στ.752 «που ήμουν γι'αυτόν της Κύπριδας το δώρο». στ.768-772 « ο θεός αλάργα μ‘ απέδιωξε απ' την πόλη κι από σένα κι άφησα -που δεν άφησα ποτέ- τον άντρα μου και στα παλάτια για ντροπιασμένους έρωτες τραβώντας»
7
στ. 783 « Έργα της Ήρας και τριών θεών αμάχη»
στ. 786 « Δυσκολονόητος ο θεός, παιδί μου ολοένα αλλάζει» στ. 831 «θα πεις, δεν το 'θελε ο θεός» στ. 839-841 «Στα όσα είπε ο γέρος συμφωνώ άμα κερδίσεις τους θεούς, στο σπιτικό σου την πιο μεγάλη μαντική έχεις μπάσει».
8
Αφροδίτη
Τι παρατηρούμε;
Οι Θεοί είναι παρόντες στην «Ελένη» του Ευριπίδη. Εμφανίζονται στις τραγωδίες του, παίζουν το ρόλο τους και αφήνουν στον άνθρωπο να κρίνει την αλήθεια, αλλά πάντα κλείνουν την υπόθεση της τραγωδίας, εμφανιζόμενοι στη σκηνή, για να δώσουν λύσεις αποδεκτές. Οι θεοί ως «από μηχανής» δίνουν λύσεις εκεί που δεν μπορεί ο άνθρωπος. Ο Ευριπίδης όμως έχει μια κριτική διάθεση απέναντι τους, κάτι που του έδωσε και το χαρακτηρισμό του άθεου. Οι ήρωές του δεν αποδέχονται άκριτα τους θεούς αλλά αναζητούν την αλήθεια που κρύβεται μέσα στους μύθους. Παράδειγμα αμφισβητεί ότι ο ∆ίας φέρνει την βροχή ή ότι η Ελένη είναι κόρη του ∆ία. . 10
Δίας και Ήρα
• Οι θεοί νοιάζονται μόνο για το συμφέρον τους και όχι για τη δικαιοσύνη. Ικανοποιούνται μόνο, όταν γίνει αυτό που θέλουν οι ίδιοι χωρίς να ενδιαφερθούν για τις καταστροφές που μπορούν να επιφέρουν στους θνητούς. Η ζωή κάθε θνητού βρίσκεται στα χέρια τους. Παρεμβαίνουν με δόλιο τρόπο στις ζωές των θνητών. Διακατέχονται από μικροπρέπειες και φτάνουν ακόμη και σε συγκρούσεις μεταξύ τους. • Έτσι η Ήρα παίρνει την Ελένη από το σπίτι της και τον άντρα της, μόνο και μόνο για να μην γίνει το χατίρι της Αφροδίτης. Αλλά και η Αφροδίτη δίνει στον Πάρη για δώρο μια θνητή για να τον ξεπληρώσει για τη χάρη που της έκανε να την ανακηρύξει την ωραιότερη των θεών.
Ανθρωπομορφισμός •
•
•
•
Στην ''Ελένη'' ο Ευριπίδης μας παρουσιάζει τις θεότητες με πολλά στοιχεία ανθρωπομορφισμού. Είναι πλασμένοι με ανθρώπινες διαστάσεις, με προτερήματα και ελαττώματα, όπως και οι άνθρωποι. Οι άνθρωποι εκείνη την εποχή είχαν την τάση να αποδίδουν την εμφάνιση των θεών με αυτήν των ανθρώπων. Όμως εκτός από τα εξωτερικά χαρακτηριστικά υπήρχαν και τα εσωτερικά.
Οι θνητοί πίστευαν ότι οι θεοί είχαν αρετές και αδυναμίες. Δηλαδή αγαπούσαν, ζήλευαν, μισούσαν, εκδικούνταν, χαίρονταν, λυπόνταν και ήταν εγωιστές. 14
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 15