Περιοδικό "Στα Χρώματα του Διαβήτη" _ τεύχος 13

του διαβήτη x

ΤΕΥΧΟΣ 13 Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2015

µ 14

µ

ISSN: 2241–3677

χρωματα

στα

Πόσο σίγουροι είστε για τις µετρήσεις του σακχάρου σας; Τώρα µπορείτε να είστε πολύ! Ο µετρητής σακχάρου αίµατος On Call Vivid προσφέρει: 100% ακρίβεια Ευκολία στη χρήση, χωρίς κωδικοποίηση Αυτόµατη διόρθωση του αιµατοκρίτη Προειδοποίηση για εµφάνιση κετονών Προηγµένες λειτουργίες για διαχείρηση της νόσου

Η αξιόπιστη λύση για την υγεία σας.

Παπαδιαµαντοπούλου 41 | Ιλίσσια |115 28 | Αθήνα Tηλ. 210 7488821 | Fax 210 7488827 www.winmedica.gr 2 στα χρωματα του διαβήτη

x

Λίγα λόγια. . Αγαπητοί φίλοι, Καλό Φθινόπωρο σε όλους μας! Ελπίζω πως παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε όλοι μας με αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας και με αυτά που ακούμε καθημερινά, το καλοκαίρι να έδωσε την ευκαιρία σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο να «γεμίσουν μπαταρίες», προκειμένου να βρούμε τη δύναμη να ανταπεξέλθουμε στη δύσκολη καθημερινότητα. Όπως είναι ευνόητο, οι καλοκαιρινές εξελίξεις δεν μας επέτρεψαν να πραγματοποιήσουμε την εκδήλωση που ήταν προγραμματισμένη, 1η Ιουλίου στο Ναύπλιο. Επιφυλασσόμαστε όμως, για το άμεσο μέλλον. Προς το παρόν, σας ενημερώνουμε πως οι προγραμματισμένες μας εκδηλώσεις στα πλαίσια της καμπάνιας «Διάδωσέ το», είναι 7 Οκτωβρίου στην Κέρκυρα και εν συνεχεία Λάρισα και Θεσσαλονίκη, που οι ημερομηνίες τους θα ανακοινωθούν άμεσα. Οι εκδηλώσεις αυτές θα περιλαμβάνουν, όπως πάντα, πληροφορίες και συζητήσεις με εξειδικευμένους ανθρώπους για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τους τρόπους αντιμετώπισης, του Σακχαρώδoυς Διαβήτη και σίγουρα κάποιες εκπλήξεις που θα δώσουν ένα χαρούμενο τόνο σε αυτές τις συναντήσεις μας. Παράλληλα, χάρη στη δική σας ανταπόκριση και υποστήριξη, κρατάτε στα χέρια σας το 13ο τεύχος των «Χρωμάτων», που αποτελεί επετειακό τεύχος για τα 3 χρόνια κυκλοφορίας του. Για ακόμα μια φορά σας ευχαριστούμε θερμά και δεσμευόμαστε πως θα συνεχίσουμε να είμαστε αντάξιοι των προσδοκιών σας. Τέλος, κλείνοντας θα ήθελα να ευχηθώ σε όλα τα παιδιά καλή σχολική χρονιά, με υγεία, χαρά και επιτυχίες! Και όπως πάντα είμαστε πρόθυμοι να λάβουμε δική σας επικοινωνία με παρατηρήσεις, σχόλια ή ακόμα και δημιουργικές ιδέες. Για το λόγο αυτό σας θυμίζω και πάλι την ειδική γραμμή επικοινωνίας της Κάρτας Διαβήτη 801 500 3535 (αστική χρέωση), η οποία λειτουργεί καθημερινά από Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00 - 15:00. Πολύ φιλικά, Αναστασία Καφούση

στα χρωματα του διαβήτη

x

3

13 x ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015

χρωματα

στα

του διαβήτη

www.kartadiaviti.gr

Ιδιοκτησία

Επιστημονικοί Συνεργάτες

ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟΝ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ

Ανδριανή Βαζαίου ΜD, Παιδίατρος Aναπληρώτρια διευθύντρια της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής και υπεύθυνη του Διαβητολογικού Κέντρου στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος–Μπουρμπούλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας, Δ΄Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ηρώ Γουνιτσιώτη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας – Διαβητολογίας, Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Νοσ. «ΑΧΕΠΑ» Θεσσαλονίκης. Πρόεδρος Διαβητολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος. Ιωάννης Ιωαννίδης, Παθολόγος με εξειδίκευση στο Διαβήτη. Διευθυντής Α’ Παθολογικής Κλινικής και Υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας, Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας, Κωνσταντοπούλειο Πατησίων. Δικαία Ιωαννίδου–Παπαδάκη, Ιατρός Δερματολόγος-Aφροδισιολόγος Kυριάκος Καζάκος, Παθολόγος - Διαβητολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος Πανεπιστήμιο της Αμιένης, Γαλλία Νικόλαος Σ.Κουβέλας, Επικ. Καθηγητής του Οδοντιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών Χρήστος Κρητικός, Περιοδοντολόγος Δρ. Καλλιρρόη Λάμπρου, Πνευμονολόγος - Επιμελήτρια Β’, Κέντρο Μελέτης Ύπνου Νοσοκομείο Ευαγγελισμός Αντώνιος Π. Λέπουρας, Παθολόγος - Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου ΙΑΣΩ GENERAL Τένια Μακρή, Οικογενειακή - Επαγγελματική Σύμβουλος, Σύμβουλος Σχέσεων Αποστόλης Μαντίδης, Γαστρεντερολόγος , Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών τέως διευθυντής γαστρεντερολογικής κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου, Πρόεδρος της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας Νικόλαος Π. Ματθαίου, Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ειδικός στην παθολογία και χειρουργική του γλαυκώματος Παναγιώτα Νασιοπούλου, Νοσηλεύτρια επιληψίας στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Ένωσης για την Επιληψία. Δρ. Ειρήνη Ε. Οικονόμου–Σταματάκη, Διευθύντρια Παθολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Metropolitan Αναστάσιος Σπανός MD, PhD, FESC, Καρδιολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικών Κλινικών Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών (Ν.Ν.Α.), Διευθυντής Ν.Ν.Α. Ελευθερία Στεργιοπούλου, Ψυχολόγος για παιδιά, εφήβους, οικογένεια Ειρήνη Τζεϊρανάκη, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Δρ. Κωνσταντiνος Φαρσαλινός, Καρδιολόγος ερευνητής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Kατερίνα Χατζήραϊ, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Διευθύντρια Σύνταξης Εύα Ντελιδάκη

Υπεύθυνη Διαφήμισης Αναστασία Καφούση

Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων & Υποδοχή Διαφήμισης Ειρήνη Καφούση

Υπεύθυνος Λογιστηρίου Φίλιππος Αλεξίου

Καλλιτεχνική Επιμέλεια Global Activities Key A.E. Κατερίνα Σπηλιωτοπούλου Παναγιώτης Μιχαλόπουλος

Σκιτσογράφος Μιχάλης Δελαβίνιας

Εκτύπωση ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ Α.Β.Ε.Ε.

Εκδότης BCO Development Αγ.Ι.Θεολόγου 41, Χολαργός 15561 Τηλ. 210 6520062, Fax. 210 6520082 Email: a.kafousi@bco.gr

ISSN: 2241–3677

Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στα τηλέφωνα: 801 500 3535 (γραμμή υποστήριξης), 210 6520062 ή στο e-mail: info@kartadiaviti.gr Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες, ο εκδότης παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του εντύπου (κειμενά και φωτογραφικό υλικό), 4 στα χρωματα του διαβήτη χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (νόμος 2121/1993).

x

Τριμηνιαία Περιοδική Έκδοση

Συνεντεύξεις Vegas, Μουσικό συγκρότημα Βλαδίμηρος Κυριακίδης, Ηθοποιός

Αφιέρωμα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Νομπελίστας συγγραφέας

Ειδικοί Συνεργάτες Εύα Ντελιδάκη, Δημοσιογράφος Υγείας - Συγγραφέας και παραγωγός Ντοκιμαντέρ & Σποτ για την υγεία www.iatro.gr. Μαίρη Μπιμπή, Δημοσιογράφος - www.in.gr/health.in.gr Ηλίας Μαμαλάκης, Δημοσιογράφος - Συγγραφέας Νίκος Πιλάβιος, Ηθοποιός, Συγγραφέας, Μεταφραστής, Σκηνοθέτης. Παραγωγός Ραδιοφώνου, τηλεόρασης και κινηματογράφου.

Κάθε ταινία µετράει… Πρόγραµµα Επιβράβευσης

Με 100% ακρίβεια και µοναδικά προνόµια.

1

Ανακαλύψτε το Νέο Πρόγραµµα Επιβράβευσης CONTOURΤΜ NEXT Win της Bayer. Βρείτε τους µοναδικούς κωδικούς σε κάθε συσκευασία ταινιών µέτρησης CONTOURΤΜ NEXT που χρησιµοποιείτε. Εισάγετε τους κωδικούς αυτούς ηλεκτρονικά και συλλέξτε πόντους. Εξαργυρώστε τους πόντους σας και επωφεληθείτε από µοναδικά προνόµια σχετικά µε τον διαβήτη σας. Απλά και σίγουρα!

Όλοι οι µετρητές επόµενης γενιάς CONTOURΤΜ NEXT υπερκαλύπτουν τις αυστηρότερες απαιτήσεις ακρίβειας του ISO 15197:2013† προσφέροντας τεκµηριωµένη ακρίβεια και αξιοπιστία ακόµη και σε στενότερα όρια απόκλισης ±10% σε σχέση µε το εργαστήριο.1

Μπείτε σήµερα στο

L.GR.DC.04.2015.0046

www.diabetes.bayer.gr † Το πρότυπο ISO 15197:2013 του ∆ιεθνούς Οργανισµού Τυποποίησης απαιτεί το 95% των αποτελεσµάτων να εµπίπτουν εντός των ±15 mg/dL των τιµών αναφοράς στο εργαστήριο και στα χέρια των χρηστών για συγκεντρώσεις γλυκόζης αίµατος <100 mg/dL και εντός του ±15% των τιµών αναφοράς στο εργαστήριο και στα χέρια των χρηστών για συγκεντρώσεις γλυκόζης αίµατος ≥100 mg/dL, ΚΑΙ το 99% των ατοµικά µετρούµενων τιµών γλυκόζης θα πρέπει να εµπίπτουν εντός των Ζωνών Α και Β του Parkes-Consensus Error Grid.

1. Bernstein R. et al., J Diab Sci Tech 2013; 7(5):1386-1399.

στα χρωματα του διαβήτη

x

5

Editorial της σύνταξης

Όλα είναι πι θανά στη ζωή μας. Είστε έτοιμοι;

Ε υα Ντελιδακη Δημοσιογράφος Υγείας – Συγγραφέας και παραγωγός Ντοκιμαντέρ & Σποτ για την υγεία www.iatro.gr

Τι θα έκανες αν στα 46 σου καιγόσουν, σε βαθμό που να γίνεις αγνώριστος, σ’ ένα δυστύχημα με μοτοσικλέτα και τέσσερα χρόνια αργότερα έμενες παράλυτος από την μέση και κάτω μετά από αεροπορικό δυστύχημα; Θα μπορούσες μετά απ’ αυτά να φανταστείς τον εαυτό σου να γίνεται εκατομμυριούχος, ευτυχής γαμπρός, κι επιτυχημένος επιχειρηματίας; Θα μπορούσες να φανταστείς τον εαυτό σου να κάνει κανό σε ορμητικά ρεύματα ποταμών; Να πηδά από αεροπλάνο; Να βάζει υποψηφιότητα για πολιτικό αξίωμα; Ο Ουόλτερ Μίτσελ τα έχει κάνει όλα αυτά και πολλά άλλα, μετά από δυο φρικτά δυστυχήματα που άφησαν το πρόσωπό του ένα συνονθύλευμα από πολύχρωμα μοσχεύματα, τα χέρια του χωρίς δάχτυλα και τα πόδια του λεπτά και ακίνητα, διπλωμένα σ’ ένα αναπηρικό καροτσάκι. Οι δεκαέξι χειρουργικές επεμβάσεις που είχε υποστεί ο Μίτσελ μετά το δυστύχημα με τη μοτοσικλέτα, κατά το οποίο κάηκε περισσότερο από το 65% του σώματός του, τον άφησαν ανίκανο να πάρει πιρούνι στο χέρι του, να σχηματίσει έναν αριθμό στο καντράν του τηλεφώνου ή να πάει στην τουαλέτα χωρίς βοήθεια. Αλλά ο Μίτσελ - πρώην αξιωματικός του ναυτικού ποτέ δε δέχτηκε ότι νικήθηκε. «Είμαι διοικητής του διαστημοπλοίου μου» είπε, «Δική μου η άνοδος, δική μου κι η πτώση. Προτιμώ να δω αυτήν την κατάσταση σαν μια προσωρινή διακοπή ή σαν σημείο εκκίνησης». Έξι μήνες αργότερα πιλοτάριζε πάλι αεροπλάνο. Ο Μίτσελ αγόρασε ένα σπίτι βικτοριανού ρυθμού στο Κολοράντο, ένα κτήμα, ένα αεροπλάνο κι ένα μπαρ. Αργότερα, συνεργάστηκε με δυο φίλους του και δημιούργησε μαζί τους μια εταιρεία που κατασκεύαζε σόμπες ξύλου, η οποία έγινε τελικά η δεύτερη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρεία απασχόλησης προσωπικού στο Βέρμοντ. Τέσσερα χρόνια, όμως, μετά το δυστύχημα με τη μοτοσικλέτα, το αεροπλάνο που χειριζόταν ο ίδιος συνετρίβη στο διάδρομο του αεροδρομίου την ώρα της απογείωσης, με αποτέλεσμα να σπάσει ο 10ος θωρακικός σπόνδυλος του Μίτσελ και να πάθει μόνιμη παρά-

6

x

στα χρωματα του διαβήτη

λυση από τη μέση και κάτω. «Αναρωτήθηκα τι στο καλό μου συνέβη. Τι έκανα για να πάθω κάτι τέτοιο;». Απτόητος ο Μίτσελ, αγωνιζόταν μέρα νύχτα ν’ αποκτήσει όση ανεξαρτησία κινήσεων μπορούσε. Εκλέχθηκε δήμαρχος του Κρέστεντ Μπιούτ του Κολοράντο, για να σώσει την πόλη από τα ορυχεία μετάλλων, τα οποία κατέστρεφαν την ομορφιά και το φυσικό περιβάλλον της. Αργότερα, έβαλε υποψηφιότητα για το Κογκρέσο, μετατρέποντας την παράξενη εμφάνισή του σε πλεονέκτημα με τη χρησιμοποίηση σλόγκαν του τύπου «Όχι άλλη μια ωραία φάτσα στο Κογκρέσο». Παρά τη φρικτή του αρχικά εμφάνιση και τη σωματική αναπηρία, ο Μίτσελ άρχισε να κάνει κανό σε ορμητικά ποτάμια, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε, πήρε master στη δημόσια διοίκηση και συνέχισε να πετά, να αγωνίζεται για την προστασία του περιβάλλοντος και να κάνει δημόσιες ομιλίες. Η αταλάντευτη θετική στάση του Μίτσελ απέναντι στο πρόβλημά του, είχε σαν αποτέλεσμα την παρουσίασή του στην εκπομπή «Σημερινό Σόου» και «Καλημέρα Αμερική», καθώς και τη δημοσίευση διαφόρων άρθρων για το πρόσωπό του σε διάφορα έντυπα όπως το Παρέιντ, το Τάιμ, την Νιου Γιορκ Τάιμς και άλλα. «Πριν πάθω παράλυση υπήρχαν 10.000 πράγματα που μπορούσα να κάνω», λέει ο Μίτσελ. «Τώρα υπάρχουν 9.000. Μπορώ είτε να καθίσω να σκέφτομαι τα 1000 που έχασα ή να συγκεντρωθώ στα 9.000 άλλα που μου απέμειναν. Λέω στους ανθρώπους ότι είχα δυο μεγάλα χτυπήματα στη ζωή μου. Αν εγώ επέλεξα να μην τα χρησιμοποιήσω σαν δικαιολογία για να παραιτηθώ από τά πάντα, τότε είναι δυνατόν μερικές από τις εμπειρίες που έχετε κι εσείς και που σας αναχαιτίζουν, να τεθούν σε νέα προοπτική. Μπορείτε να κάνετε ένα βήμα πίσω για να αποκτήσετε ευρύτερο οπτικό πεδίο, οπότε θα έχετε τη δυνατότητα να πείτε: «Δεν είναι τίποτα σπουδαίο τελικά». Να θυμάστε: «Σημαντικό δεν είναι αυτό που σας συμβαίνει, αλλά το τι κάνετε γι’ αυτό». ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΠΑΝΤΑ ΚΑΛΑ! Εύα Ντελιδάκη

στα χρωματα του διαβήτη

x

7

Index περιεχόμενα

10

20

42 Τι κληρονομεί το άτομο με διαβήτη; Ποιές εξετάσεις προβλέπουν τους «μελλοντικούς» ασθενείς;

50 Διαβητικό Παιδί

...από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο!

52 Συνάντηση με τον Άϊ Βασίλη...

54 Άγιος Βασίλης!

Πότε πρέπει να αποκαλύψουμε την αλήθεια στα παιδιά μας;

42

58

56 Προληπτικός έλεγχος (check-up) Δεν ξεχνάμε!

58 Ήρθε η ώρα

...όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι!

60 Η περιοδοντίτιδα προδίδει το διαβήτη 62 Ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο στις ετικές τροφίμων

63 Προδιαβήτης: Μια υγειονομική βόμβα και η 10 Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το botox!

14 Σακχαρώδης Διαβήτης

Μεταβολισμός σακχάρου και υπνική άπνοια

16 Επιληψία και Σακχαρώδης Διαβήτης

ευκαιρία της βιομηχανίας

64 Το παιδί μου διαγνώστηκε με ΣΔ τύπου 1, μπορεί να τρώει γλυκά;

66 Συνάντηση με τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη Ηθοποιός

70 Σακχαρώδης Διαβήτης

& γαστρεντερικό σύστημα

με τους Vegas 20 Καρδιοπάθειες και σακχαρώδης 74 Συνάντηση Μουσικό συγκρότημα διαβήτης Αξίζει η πρόληψη;

24 Διαβητικό πόδι και έλκη

Υπάρχει πρόληψη με ασφάλεια; Τα έλκη σχετίζονται με πρώιμο θάνατο;

28 Αφιέρωμα: 14 Νοέμβριου-

Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη

38 Ο Σακχαρώδης Διαβήτης

και τα μάτια των παιδιών μας!

8

x

στα χρωματα του διαβήτη

78 Σακχαρώδης Διαβήτης & λοιμώξεις 80 Συμμόρφωση ασθενών:

Το μεγάλο στοίχημα στη θεραπεία του Διαβήτη

82 Απορίες για τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου

86 Αφιέρωμα στον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες Νομπελίστας-συγγραφέας

88 Μαγειρεύουμε με τον Ηλία Μαμαλάκη

100

ΟΪΟΝ

Μετρητής γλυκόζης αίματος

GE100

Ακρίβεια στη μέτρηση › Ευκολία στη χρήση › Αυτόματη κωδικοποίηση › Tεχνολογία χρυσού ηλεκτροδίου ›Ο ριζόντια διάταξη εισαγωγής ταινίας, χωρίς επαφή με αίμα, μικρότερη ποσότητα αίματος › Αυτόματη απόρριψη σκαρφιστήρα ›

εμ

πιστ

κ

ακρ

XΡONIA

ΠΡ

NEO

Mε την εμπειρία και την εγγύηση της

α ιν

ίβ ε

ια

οτομία

οσύνη

✓ ISO 15197:2013 στα χρωματα του διαβήτη

x

9

ΠΑΝΣΥΦΑ Α.Ε.Ε. Αιγαίου 35, 194 00 Κορωπί, Αττική, τηλ: 210 9645 223, fax: 210 9607482, e-mail: pansyfa@otenet.gr, www.pansyfa.gr

υ γε ι α & ε υ ε ξ ι α

Γράφει η:

ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΒΟΤΟΧ

Δικαια Ι ω α νν ι δ ο υ – Παπαδακη Ιατρός ΔερματολόγοςAφροδισιολόγος

Είμαι ασθενής με διαβήτη. Κάνει να κάνω botox; Το ΒΟΤΟΧ στη δερματολογία χρησιμοποιείται για την εξομάλυνση των ρυτίδων του προσώπου και του λαιμού αλλά και για τη διόρθωση της υπεριδρωσίας. Η φαρμακευτική ουσία ονομάζεται βοτουλινική τοξίνη (τοξίνη που παράγεται από το αναερόβιο βακτήριο clostridiumbotolinum), όμως έχει επικρατήσει να λέγεται BOTOX, όπως είναι το όνομα του πρώτου σκευάσματος που την περιείχε. Εκτός από τη δερματολογία, το ΒΟΤΟΧ χρησιμοποιείται και από ιατρούς άλλων ειδικοτήτων με σκοπό τη χάλαση συγκεκριμένων μυϊκών ομάδων κάθε φορά, ώστε να επιτυγχάνεται και το αντίστοιχο αποτέλεσμα. Έτσι, άλλες ενδείξεις του είναι οι ημικρανίες, η σπαστικότητα μετά από νευρολογικά συμβάματα, το ραιβόκρανο, ο στραβισμός, η υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη, κ.ά. Η πιο διαδεδομένη δράση του πάντως παραμένει η αισθητική.

Πώς δρα; Αυτό που κάνει η τοξίνη είναι να αναστέλλει την έκκριση της ακετυλοχολίνης, που είναι ο κύριος νευροδιαβιβαστής για την ενεργοποί-

10

x

στα χρωματα του διαβήτη

ηση γραμμωτών και λείων μυϊκών ινών, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται η προσωρινή πάντα χαλάρωσή τους (δεν μπορούν να συσπαστούν). Το πόσο θα χαλαρώσουν οι μυς αυτοί (λίγο ή πολύ) εξαρτάται από το ποσό του φαρμάκου που ενίουμε και από το μέγεθος της μυϊκής ομάδας.

Σε ποιες περιοχές χρησιμοποιείται; Οι ενέσεις με ΒΟΤΟΧ γίνονται στο μεσόφρυδο (οι κάθετες γραμμές που σχηματίζονται μεταξύ των φρυδιών όταν θυμώνουμε), στο μέτωπο (οι οριζόντιες γραμμές όταν ανασηκώνουμε τα φρύδια μας), στο «πόδι της χήνας» (οι ρυτίδες που σχηματίζονται στο πλάι των ματιών όταν χαμογελάμε), στη μύτη (οι ρυτίδες που σχηματίζονται στα πλάγια της μύτης όταν τη σουφρώνουμε), στο άνω χείλος (ρυτίδες καπνιστού), στις ρυτίδες πικρίας του στόματος και στο λαιμό.

στα χρωματα του διαβήτη

x

11

υ γε ι α & ε υ ε ξ ι α

Πότε θα δω το αποτέλεσμα;

Υπάρχουν αντενδείξεις;

Η δράση του φαρμάκου αρχίζει να γίνεται αισθητή περίπου δύο εικοσιτετράωρα μετά την ένεσή του. Συνήθως μέχρι τις 7-10 ημέρες θα έχουμε την πλήρη εικόνα της δράσης του. Όμως ελέγχουμε το αποτέλεσμα και συμπληρώνουμε αν χρειαστεί στις 15 ημέρες όταν είμαστε σίγουροι ότι το τελικό αποτέλεσμα έχει εγκατασταθεί.

Καλό είναι να αποφεύγουμε την εφαρμογή του ΒΟΤΟΧ σε δέρμα που φλεγμαίνει και σε μυ με φλεγμονή ή σημαντική αδυναμία ή εξασθένιση. Ο ιατρός θα πρέπει να ενημερώνεται για τυχόν χρόνιες ασθένειες που επηρεάζουν τους μύες ή τα νεύρα.

Πόσο διαρκεί η δράση του; Το maximum της δράσης του επιτυγχάνεται στον ένα μήνα μετά από την ένεση. Μετά από το μήνα η δράση πολύ αργά αρχίζει να φθίνει για να εξαλειφθεί στους 4-6 μήνες από την ένεση.

Τι πρέπει να προσέχω μετά το ΒΟΤΟΧ; Μετά την ένεση της τοξίνης μπορούμε να επιστρέψουμε στις καθημερινές μας δραστηριότητες. Όμως θα πρέπει για 4-6 ώρες να αποφύγουμε να ξαπλώσουμε, να σκύψουμε ή να γυμναστούμε. Επίσης, θα πρέπει να αποφύγουμε να εκτεθούμε σε υψηλές θερμοκρασίες (σεσουάρ, μαγείρεμα).

Έχει ανεπιθύμητες ενέργειες; Οι ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να είναι οι τοπικές στο σημείο της ένεσης (ερυθρότητα, πιθανό αιμάτωμα) ή να σχετίζονται με λανθασμένο τρόπο εφαρμογής και διασποράς της τοξίνης σε παρακείμενους μύες που δεν επιθυμούμε να αδρανοποιηθούν (πτώση βλεφάρου, πτώση γωνίας του στόματος, ασυμμετρία προσώπου). Κάποιες από αυτές διορθώνονται με την έγχυση τοξίνης σε ανταγωνιστή μυ. Σε κάθε περίπτωση πάντως αυτές είναι αναστρέψιμες εφόσον η δράση του φαρμάκου είναι χρονικά πεπερασμένη.

12

x

στα χρωματα του διαβήτη

Έχω διαβήτη. Επιτρέπεται να κάνω ΒΟΤΟΧ; Το ΒΟΤΟΧ δεν απαγορεύεται σε άτομα με διαβήτη. Καλό είναι οι τιμές του σακχάρου να είναι ρυθμισμένες κατά την εφαρμογή της τοξίνης. Σε έναν ασθενή με διαβήτη υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες για τη δημιουργία εκχυμώσεων στα σημεία των ενέσεων. Καλό είναι πάντως και αυτό ισχύει κυρίως για ενέσεις σε άλλες θέσεις από το πρόσωπο - να αποφεύγονται περιοχές όπου η διαβητική νευροπάθεια έχει εγκατασταθεί.

Κάθε πότε πρέπει να κάνω ΒΟΤΟΧ; Το ΒΟΤΟΧ είναι καλό να γίνεται όποτε εμείς έχουμε την ανάγκη να το κάνουμε. Δεδομένου ότι η δράση του διαρκεί περίπου 4-5 μήνες, τότε είναι και η κατάλληλη στιγμή να το επαναλάβουμε. Με την επανάληψη των συνεδριών το πρόσωπό μας χαλαρώνει και οι ίδιοι συνηθίζουμε να μην συσπάμε έντονα τους μύες του προσώπου, οπότε και μπορούμε να αραιώσουμε τις συνεδρίες σε δύο φορές το χρόνο. Είναι καλό να ξεκινάμε τη θεραπεία πριν οι ρυτίδες έκφρασης γίνουν στατικές, γιατί η προληπτική του δράση σε μικρότερη ηλικία είναι πιο σημαντική και πιο φυσική από τη διορθωτική σε πολύ ωριμότερες. Για αρκετά χρόνια το ζητούμενο από τους υποψηφίους θεραπευόμενους ήταν ένα πρόσωπο “ατσαλάκωτο” και τελικά “παγωμένο” και απροσδιορίστου ηλικίας. Αυτό τείνει να αντικατασταθεί από ένα πρόσωπο όχι ακίνητο αλλά χαλαρό και “ξεκούραστο”.

επιστημονικoαρθρο

Γράφει η:

Σακχαρώδης διαβήτης

Μεταβολισμός σακχάρου και υπνική άπνοια Δ ρ. Κ α λ λ ι ρ ρ ο η Λαμπρου Πνευμονολόγος-Επιμελήτρια Β’ Κέντρο Μελέτης Ύπνου Νοσοκομείο Ευαγγελισμός

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 είναι μία χρόνια νόσος και παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια. Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η παχυσαρκία. Εκτός της παχυσαρκίας φαίνεται ότι υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον ύπνο και με παθήσεις που εμφανίζονται στον ύπνο, όπως η άπνοια. Η παχυσαρκία αποτελεί κοινό παράγοντα κινδύνου ανάμεσα στην εμφάνιση του Συνδρόμου Απνοιών κατά τον Ύπνο και του Σακχαρώδους Διαβήτη.

14

x

στα χρωματα του διαβήτη

Μελέτες έχουν δείξει ότι η υπνική άπνοια σχετίζεται ανεξάρτητα με τον μεταβολισμό της γλυκόζης, καθώς και ότι οι ασθενείς με ΣΑΥ έχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2. Διάφορες μελέτες συνδέουν το διαβήτη τύπου 2 με τις διαταραχές στον ύπνο. Το ροχαλητό, έχει φανεί ότι συνιστά παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη σε άτομα που ροχαλίζουν για διάστημα άνω των δέκα χρόνων. Η μειωμένη διάρκεια του ύπνου αποτελεί, επίσης, παράγοντα κινδύνου ανάπτυξης διαβήτη. Σε μία μελέτη, βρέθηκε ότι, όσοι κοιμόντουσαν για διάστημα κάτω των πέντε ωρών ημερησίως, είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη, σε σύγκριση με εκείνους των οποίων ο ύπνος τους διαρκούσε πάνω από πέντε ώρες. Επίσης, έχει φανεί πως όταν διαταράσσεται η διάρκεια του ύπνου καθώς και η ποιότητά του, όπως δηλαδή συμβαίνει στους ασθενείς με ΣΑΥ, αλλάζει ο μεταβολισμός της γλυκόζης και αυξάνεται η αντίσταση στην ινσουλίνη. Τα άτομα που κοιμούνται λιγότερο φαίνεται να εμφανίζουν αυξημένη όρεξη και έχουν περισσότερο χρόνο για φαγητό, με αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού τους βάρους. Η αυξημένη πρόσληψη τροφής οδηγεί σε παχυσαρκία, η οποία ευνοεί την εμφάνιση ΣΔ και ΣΑΥ. Επιπλέον, έχει βρεθεί πως όσο πιο βαρύ είναι το Σύνδρομο Απνοιών κατά τον Ύπνο σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη, τόσο δυσκολότερος γίνεται ο έλεγχος της γλυκόζης τους και η θεραπεία των απνοιών αποτελεί βασικό παράγοντα ρύθμισης του διαβήτη τους.

Τα συνήθη συμπτώματα που εμφανίζουν οι ασθενείς με ΣΑΥ κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι κυρίως η ημερήσια υπνηλία, πρωινοί πονοκέφαλοι, πρωινή ξηροστομία, αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και μείωση συγκέντρωσης, προσοχής και μνήμης. Τα συμπτώματα που εμφανίζουν κατά τη διάρκεια του ύπνου είναι το έντονο ροχαλητό, οι άπνοιες που βλέπουν οι παρακοιμώμενοι, ο ανήσυχος ύπνος, τα τινάγματα των άκρων, η συχνουρία, οι αφυπνίσεις με αίσθημα πνιγμονής. Συχνά δε, οι οικείοι των ασθενών αυτών αναφέρουν αλλαγή στην προσωπικότητά τους όπως επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, άγχος και κατάθλιψη. Η άπνοια στον ύπνο είναι συχνή διαταραχή και εμφανίζεται σε ποσοστό 4% στους άνδρες και 2% στις γυναίκες με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σε άντρες μέσης ηλικίας, παχύσαρκους. Η διάγνωση και η θεραπεία της υπνικής άπνοιας γίνεται σε εργαστήριο ύπνου. Συμπερασματικά, φαίνεται ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του ΣΔ και του ΣΑΥ, καθώς το ΣΑΥ αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και τον μεταβολισμό της γλυκόζης, ενώ ασθενείς με ΣΔ έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ΣΑΥ. Είναι λοιπόν απαραίτητο οι θεράποντες ιατροί να θεραπεύουν τις διαταραχές του ύπνου σε ασθενείς με ΣΔ.

Αλλά τι είναι η υπνική άπνοια την οποία αναφέραμε; Το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο είναι από τις πλέον διαδεδομένες νόσους και συναντάται σε ένα ευρύτατο φάσμα ηλικιών. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απνοιών που οφείλονται σε απόφραξη του φάρυγγα κατά τη διάρκεια του ύπνου.

στα χρωματα του διαβήτη

x

15

επιστημονικoαρθρο

Γράφει η:

Π α ν α γ ι ω τα Ν α σ ι ο π ο υλο υ Νοσηλεύτρια επιληψίας στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Ένωσης για την Επιληψία.

Επιληψια &

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η λέξη «επιληψία» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιπποκράτη (460-357 π.Χ.) και σημαίνει την αιφνίδια κατάληψη. Η ιδέα ότι ο επιληπτικός καταλαμβάνεται από υπερφυσικές, θεϊκές ή δαιμόνιες δυνάμεις, έκανε τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι η επιληπτική κρίση ήταν ένας κακός οιωνός. Έτσι, η επιληπτική κρίση εμφανιζόμενη σαν προσωποποίηση του κακού, ενέπνευσε ορισμένες θρησκευτικές κινήσεις, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, επειδή έχει στοιχεία δύναμης και φαντασίας, θεωρήθηκε ένδειξη εξουσίας (π.χ. Ναπολέων) και δημιουργικής ικανότητας (π.χ. Ντοστογιέφσκι, Μπετόβεν). Επιληψία είναι η τάση που έχουν ορισμένα άτομα να κάνουν σπασμούς ή κρίσεις ή επεισόδια. Πρόκειται για μια λειτουργική εγκεφαλική διαταραχή που συμβαίνει σε όλο τον κόσμο χωρίς κοινωνικά, εθνικά ή φυλετικά όρια. Υπάρχουν πολλές

16

x

στα χρωματα του διαβήτη

επιληπτικές κρίσεις, επιληψίες και επιληπτικά σύνδρομα. Ανά πάσα στιγμή, τουλάχιστον 50 εκατομμύρια άτομα ανά τον κόσμο έχουν επιληψία (6 εκατομμύρια στην Ευρώπη, 100.000 στην Ελλάδα) ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία, την εφηβεία και την ενηλικίωση. Η επιληψία σε ποσοστό μέχρι 75%, ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που βρεθούμε μπροστά σε μία επιληπτική κρίση.

XX

XX

Να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, να καθησυχάσουμε όσους βρίσκονται κοντά και να αφήσουμε την κρίση να εξελιχθεί χωρίς να προσπαθήσουμε να τη σταματήσουμε. Δεν μετακινούμε το άτομο, εκτός εάν κινδυνεύει. Να απομακρύνουμε αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό.

στα χρωματα του διαβήτη

x

17

επιστημονικoαρθρο

XX

XX

XX

XX

XX

XX

XX

XX

Να χαλαρώσουμε τα ρούχα και να βγάλουμε τα γυαλιά ή την οδοντοστοιχία, αν φοράει. Να βάλουμε κάτι μαλακό κάτω από το κεφάλι του π.χ. σακάκι. Δεν προσπαθούμε να ανοίξουμε το στόμα του με κάποιο αντικείμενο ή με τα δάχτυλά μας, ούτε δίνουμε στο άτομο που κάνει επεισόδιο κάτι να πιει. Να γυρίσουμε (μετά την κρίση) το άτομο σε πλάγια θέση για να μην καταπιεί ενδεχόμενα εμέσματα. Να χρονομετρήσουμε την κρίση και να έχουμε μεγάλη παρατηρητικότητα. Η περιγραφή μας αργότερα στο γιατρό, θα βοηθήσει στη σωστή διάγνωση. Να παραμείνουμε για 15-20 λεπτά της ώρας δίπλα στον ασθενή και να ελέγξουμε την αναπνοή και το χρώμα του. Να δείξουμε κατανόηση μετά την κρίση. Να προσφερθούμε να καλέσουμε ένα ταξί, συγγενή ή φίλο για να βοηθήσουν το άτομο να πάει σπίτι, αν φαίνεται μπερδεμένο ή αν δεν μπορεί να πάει σπίτι μόνο του. Δεν χρειάζεται να καλέσουμε για ασθενοφόρο εκτός εάν το άτομο έχει τραυματιστεί ή, η κύρια κρίση διαρκεί πάνω από 5 λεπτά ή εάν η κρίση επαναληφθεί ή εάν υπάρχει πρόβλημα με την αναπνοή του.

Οι περισσότεροι άνθρωποι με επιληψία ζουν μια κρυφή ζωή, εξαιτίας της παρανόησης, του φόβου και της συμπεριφοράς των κακώς πληροφορημένων συνανθρώπων μας και του στίγματος που συνοδεύει τη διαταραχή αυτή, εδώ και 4 χιλιετίες. Για το λόγο αυτό, η κοινωνία μας πρέπει να φωτιστεί με τη σωστή ενημέρωση, βασιζόμενη σε επιστημονικά δεδομένα και όχι σε προκαταλήψεις. Ο σακχαρώδης διαβήτης και η επιληψία δεν έχει παρατηρηθεί να συνδέονται μεταξύ τους, αλλά είναι και οι δύο χρόνιες παθήσεις και οι επιπλοκές τους επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ιδιαίτερα στα νεα-

18

x

στα χρωματα του διαβήτη

ρά άτομα υπάρχουν έντονες επιδράσεις στις κοινωνικές δραστηριότητες, στην εργασία, στη ψυχολογία και στις κοινωνικές σχέσεις. Ένας σημαντικός παράγοντας που δρα αρνητικά στην ποιότητα ζωής αυτών των ασθενών είναι η κατάθλιψη και το άγχος, που οφείλονται στη χρονιότητα και τις επιπλοκές. Επίσης, η αρνητική αντιμετώπιση της οικογένειας ( ενοχές, υπερπροστασία ή άρνηση) απέναντι στην ασθένεια επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Ο φόβος του κοινωνικού στίγματος για ολόκληρη την οικογένεια οδηγεί στην απομάκρυνση της οικογένειας από το ευρύτερο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Συνεπώς, η αποδοχή της νέας κατάστασης, η ειλικρινής επικοινωνία ανάμεσα στην οικογένεια, η σωστή ιατρική παρακολούθηση, η συμμετοχή του ασθενούς σε δραστηριότητες και η επιστημονική ενημέρωση του κοινού, δίνει τη δυνατότητα στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή επιληψία, να έχουν μία καλύτερη ποιοτική ζωή με ίσες ευκαιρίες μέσα στην κοινωνία.

Σύστημα παρακολούθησης γλυκόζης και κετόνης αίματος

στα χρωματα του διαβήτη

x

19

επιστημονικoαρθρο

Γράφει ο:

ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕς

& ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Αξίζει η

πρόληψη; Αν α σ τα σ ι ος Σπ α ν ος M D, P h D, F E S C Καρδιολόγος, Συντονιστής Διευθυντής Καρδιολογικών Κλινικών Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών (Ν.Ν.Α.), Διευθυντής Ν.Ν.Α.

Με την συμμετοχή των: Παναγιώτη-Ορφέα Πρωτοψάλτη Βιολόγο Κωνσταντίνο Αρώνη Βιολόγο

Σύμφωνα με μεγάλο αριθμό μελετών οι συνηθέστερες επιπλοκές που προκαλούνται από τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (Σ.Δ.2) αλλά και οι πιο επικίνδυνες για τη ζωή των ασθενών είναι οι καρδιαγγειακές. Αυτό συμβαίνει διότι η υπεργλυκαιμία, δηλαδή η αυξημένη συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα, σε συνδυασμό με την υψηλή πηκτικότητα του αίματος που παρατηρείται σε άτομα με διαβήτη επιβαρύνουν τόσο τα αγγεία όσο και την ίδια την καρδιά. Ακόμα και πριν την εμφάνιση του Σ.Δ.2, στο στάδιο που έχει αναπτυχθεί προδιαβήτης, υπάρχει καρδιαγγειακός κίνδυνος και μάλιστα διπλάσιος σε σχέση με ένα υγιές άτομο. Ο προδιαβήτης είναι εξίσου επικίνδυνος με το διαβήτη και χαρακτηριστικό του είναι οι ελαφρώς αυξημένες τιμές σακχάρου αλλά όχι σε επίπεδο τέτοιο που να θεωρηθεί ως Σ.Δ.2 και να απαι-

20 20

x

στα χρωματα του διαβήτη

τεί θεραπεία. Απαιτείται, όμως ιδιαίτερη συμμόρφωση στις υγιεινο-διαιτητικές οδηγίες για τον Σ.Δ.2. Συνεπώς, ο Σ.Δ.2 είναι συνυφασμένος με την εμφάνιση καρδιοπαθειών. Να αναφέρουμε ότι ως καρδιοπάθεια λογίζεται κάθε ασθένεια που πλήττει την καρδιά και τα αγγεία, με κυριότερες τη στεφανιαία νόσο, την καρδιακή ανεπάρκεια και την αρτηριακή υπέρταση. Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτή η τεράστια σημασία που έχει η έγκαιρη έναρξη θεραπείας του Σ.Δ.2 ή του προδιαβήτη στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιοπαθειών. Σημαντικό ρόλο στην πρόληψη έχει πέρα από τη διακοπή του καπνίσματος και του αλκοόλ, η συστηματική σωματική άσκηση αλλά και η ισορροπημένη υγιεινή διατροφή. Ιδιαίτερα τα παχύσαρκα άτομα με αυ-

ξημένο δείκτη μάζας σώματος(ΒΜΙ) άνω των 30 kg/m2, πρέπει να κάνουν προσπάθειες για απώλεια βάρους (το ΒΜΙ υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το βάρος δια του ύψους εις το τετράγωνο). Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε σχεδόν 10.000 ενήλικες που είχαν διαγνωσθεί με προδιαβήτη, η υιοθέτηση ήπιας καθημερινής άσκησης οδήγησε σε μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών επεισοδίων. Συγκεκριμένα, φάνηκε πως καθημερινό περπάτημα διάρκειας 20 λεπτών είχε ως αποτέλεσμα 10% λιγότερα περιστατικά εμφάνισης καρδιοπαθειών κατά τη διάρκεια παρακολούθησης για 6 χρόνια. Τα θετικά αποτελέσματα είναι εμφανή ανεξάρτητα από το σωματικό βάρος και ανεξάρτητα εάν ήδη είχε προηγηθεί κάποια καρδιοπάθεια. Δηλαδή, τα θετικά αποτελέ-

σματα είναι εμφανή τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη.1 Όσον αφορά τη διατροφή, έρευνα που έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο κατέληξε πως ασθενείς που ακολούθησαν υγιεινή διατροφή κατά το πρώτο έτος μετά τη διάγνωση Σ.Δ.2 είχαν μειωμένη εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων.2 Μάλιστα, υπάρχουν διάφορες μελέτες που κάνουν ιδιαίτερη μνεία στη Μεσογειακή δίαιτα, ως σημαντικό βήμα στην προσπάθεια πρόληψης των καρδιοπαθειών. Εδώ να σημειωθεί πως η Μεσογειακή δίαιτα εστιάζει στην: 1) κατανάλωση τροφίμων με φυτική προέλευση, όπως φρούτα και λαχανικά, προϊόντα ολικής αλέσεως και ξηροί καρποί (μη επεξεργασμένοι), 2) αντικατάσταση του βουτύρου (κεκορεσμένο λίπος) με υγιεινά λιπαρά (πολυακόρε-

στα χρωματα του διαβήτη

x

21

επιστημονικoαρθρο

Σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του Σ.Δ.2 έχει πέρα από τη διακοπή του καπνίσματος και του αλκοόλ, η συστηματική σωματική άσκηση αλλά και η ισορροπημένη υγιεινή διατροφή.

στα και μονοακόρεστα), ο κύριος εκπρόσωπος των οποίων είναι το ελαιόλαδο.

3) χρήση βοτάνων και μπαχαρικών στα φαγητά αντί για αλάτι, 4) περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρέατος (λίγες φορές το μήνα) και προτίμηση κοτόπουλου και θαλασσινών (τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαίως), 5) περιορισμένη κατανάλωση κόκκινου κρασιού, ως μόνη επιτρεπτή μορφή αλκοόλ. Όμως, αξίζει να σημειωθεί πως η στενή σύνδεση μεταξύ Σ.Δ.2 και Καρδιοπαθειών είναι αμφίδρομη και η προΰπαρξη μιας καρδιαγγειακής νόσου μπορεί και αυτή με τη σειρά της να οδηγήσει σε Σ.Δ.2. Ειδικότερα, τον Αύγουστο του 2015 δημοσιεύθηκε εκτεταμένη μελέτη κατά τη διάρκεια της οποίας αναλύθηκαν στοιχεία από περίπου 100.000 καρδιοπαθείς ασθενείς που νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομεία της Δανίας. Βρέθηκε πως άτομα

που πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια κινδυνεύουν σοβαρά να παρουσιάσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ενώ, όσο πιο προχωρημένο είναι το στάδιο της καρδιακής ανεπάρκειας, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη. Αυτή η γνώση αποτελεί σημαντικό στοιχείο στα χέρια των ιατρών καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις, ο κίνδυνος είναι πλέον γνωστός και μπορεί να προληφθεί.3 Συμπερασματικά, η πρόληψη είναι απαραίτητη και μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια, ιδιαίτερα όσον αφορά την εμφάνιση επικίνδυνων καρδιοπαθειών σε μια ευαίσθητη ομάδα της κοινωνίας, όπως είναι οι πάσχοντες από Σ.Δ.2 ή αυτοί που ανήκουν στη σφαίρα των προδιαβητικών. Οι παραπάνω ασθενείς, εάν δεν λαμβάνουν τις ανάλογες προφυλάξεις, είναι υψηλού ρίσκου για την εμφάνιση συμπλόκων νόσων, ήτοι Σ.Δ.2 και καρδιοπαθειών, με σαφώς υψηλότερο ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Association between change in daily ambulatory activity and cardiovascular events in people with impaired glucose tolerance.

2. Healthy Behavior Change and Cardiovascular Outcomes in newly Diagnosed Type II Diabetes patients: A Cohort Analysis of the Addition.

3. Association of heart failure severity with risk of diabetes: a Danish nationwide cohort study.

22 22

x

στα χρωματα του διαβήτη

Αξιόπιστη ρύθμιση

του σακχαρώδη διαβήτη για μια ζωή.

Αποκλειστικός Αντιπρόσωπος Ελλάδος Parapharm International A.E Tηλ. 210 9647 496 www.parapharm.gr ΔΩΡΕΑΝ ΓΡΑΜΜΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ 800 11 79999

επιστημονικoαρθρο

Γράφει ο:

Αν τ ω ν ι ο ς Π . Λεπ ο υ ρ α ς Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου ΙΑΣΩ GENERAL

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ & ΕΛΚΗ (DFU)

Υπάρχει πρόληψη με ασφάλεια; Τα έλκη σχετίζονται με πρώιμο θάνατο; Σε κάθε μας βήμα τα πόδια μας μεταφέρουν πιέσεις τριπλάσιες του βάρους μας και για κάθε χιλιόμετρο πρέπει να κουβαλήσουν περίπου ένα τόνο !!! Ένας μέσος άνθρωπος διανύει 400.000 χιλιόμετρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το Διαβητικό Πόδι με έλκη (DFU) συνδέεται με πρόωρο θάνατο από αγγειακές και μη αγγειακές αιτίες. Ενδιαφέρουσα πρόσφατη μελέτη1 σε σχέση με το διαβητικό πόδι με ή χωρίς έλκη και τη θνησιμότητα ανακοινώθηκε στο περιοδικό Vascular Surgery. Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να εκτιμήσει τις πιθανότητες θνησιμότητας ανεξαρτήτως αιτίου σε άτομα με διαβητικό έλκος ποδιού (DFU) σε σύγκριση με εκείνους με διαβήτη και χωρίς ιστορικό DFU. Επιπλέον, επιδίωξαν να καθοριστεί η συσχέτιση DFU με την καρδιαγγειακή και μη αγγειακή θνησιμότητα. Ελήφθησαν στοιχεία για ασθενείς που ακολούθησαν μια δευτεροβάθμια περίθαλψη σε διαβητολογικό ιατρείο ποδιού ή σε μια γενική

κλινική διαβήτη μεταξύ 2009 και 2010. Η ομάδα ελέγχου αποτελείται από ομάδα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη και χωρίς ιστορικό έλκους διαβητικού ποδιού (DFU). Οι Ερευνητές κατέγραψαν όλες τις αιτίες θνησιμότητας κατά τη διάρκεια μέσης παρακολούθησης 3,6 χρόνων. Οι Ερευνητές κατέγραψαν συνολικά 145 συμβάντα θνησιμότητας ανεξαρτήτως αιτίου και 27 συμβάντα καρδιαγγειακής θνησιμότητας μεταξύ 869 ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. Άτομα με έλκη Διαβητικού Ποδιού φάνηκαν να είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από αγγειακές και μη αγγειακές αιτίες, από αυτούς χωρίς έλκη, σύμφωνα με τη μελέτη.

Τα διαβητικά πόδια κινδυνεύουν...

XX

Αγγειοπάθεια

XX

Νευροπάθεια

XX

Παραμορφώσεις

1. Brownrigg JRW. J Vasc Surg. 2014;doi:10.1016/j.jvs.2014.04.052.

24 24

x

στα χρωματα του διαβήτη

ΑΓΓΕΙΟΠΑΘΕΙΑ Σημαίνει ότι υπάρχει κάποια ζημιά στις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα (στενώσεις – αθηρωμάτωση – απόφραξη). Το δέρμα γίνεται εύθραυστο και στιλπνό. Εμφανίζεται ξηροδερμία. Απώλεια τριχών στις κνήμες. Η επούλωση πληγών γίνεται πιο δύσκολα. Το κάπνισμα αποτελεί ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα. Τα συμπτώματα της αγγειοπάθειας είναι ο πόνος στους μύες της γάμπας κατά το περπάτημα.

ΝΕΥΡΟΠΑΘΕΙΑ Σημαίνει ότι κάποια νεύρα έχουν πάθει ζημιά. Έως 40% των ατόμων με διαβήτη μπορεί να εμφανίσουν περιφερική νευροπάθεια, αλλά και το 60% των ακρωτηριασμών κάτω άκρων σχετίζονται με τον κακό έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα.

Το περπάτημα και η σωματική άσκηση μαζί με την απώλεια βάρους προστατεύει το πόδι. Όλες τις εποχές του χρόνου μπορείτε να χαρείτε το βουνό ή την θάλασσα, τις αθλοπαιδιές και τα σπορ, προσέχοντας τους τραυματισμούς με ασφάλεια για τα πόδια σας.

Συνήθως,ελαττωμένη αίσθηση του πόνου, ελαττωμένη αίσθηση της θερμοκρασίας, ελαττωμένη αίσθηση της πίεσης, ελαττωμένη αίσθηση της αφής.

Μπορεί να έχετε μουδιάσματα, καψίματα, πόνο, αφυδάτωση. Ήπια έως μέτρια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εμφάνισης της περιφερικής νευροπάθειας. Παρόλο που η φυσική δραστηριότητα ενδέχεται να μην μπορεί να ανατρέψει πλήρως τα συμπτώματα της περιφερικής νευροπάθειας, μπορεί να αποτρέψει την περαιτέρω απώλεια της μυϊκής δύναμης και της ευελιξίας που συνήθως αντιμετωπίζουν τα άτομα με περιφερική συμμετρική πολυνευροπάθεια (DSP), η οποία περιλαμβάνει συνήθως και μικρές και μεγάλες νευρικές ίνες.

στα χρωματα του διαβήτη

x

25

επιστημονικoαρθρο

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

XX

Σημαίνει αλλαγή στο σχήμα/σκελετό των ποδιών ή αλλαγή στη λειτουργία μυών.

XX

ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ οφείλονται σε ακατάλληλο μέγεθος και τύπο υποδήματος, επικίνδυνο να κάνει παραμορφώσεις ή τραυματισμούς. Φοράτε το σωστό μέγεθος, αθλητικά με αερόσολα κατά προτίμηση. Αποφεύγετε το τζόκινγκ, είναι μεγάλη η καταπόνηση για τα πέλματα. Προτιμάτε δραστηριότητες χαμηλής έντασης, όπως η ποδηλασία, το κολύμπι και υδάτινα σπορ, το τένις ακόμη και η πεζοπορία είναι εφικτές και ευχάριστες επιλογές.

ΕΛΕΓΧΕΤΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΑΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΓΙΑ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ Ή ΕΚΔΟΡΕΣ. Ψάξτε για: XX XX XX XX

πληγές φουσκάλες υγρό ή αίμα κάτω από κάλους σχισμές στο δέρμα

Τι πρέπει να κάνω για τα πόδια μου όλο το χρόνο 1.

Διατηρείται τα πόδια σας καθαρά και ενυδατωμένα. Χρησιμοποιείστε ειδικά σαπούνια για ξηροδερμία και ενυδατικές αλοιφές με βάση την ουρία (περιεκτικότητα 10-15%).

2. Προσπαθείτε να αποφεύγετε τα ατυχήματα.

3. Μη βάζετε τα πόδια σας πολύ κοντά σε φωτιά και θερμάστρες, ή πολύ ώρα στον ήλιο ακόμη και με αντηλιακό διότι ο κίνδυνος εγκαύματος είναι υπαρκτός!

4. Φοράτε παπούτσια όλες τις ώρες. Ποτέ να μην περπατάτε ξυπόλυτοι στην άμμο, στο νερό ή στην ύπαιθρο, ούτε μέσα στο σπίτι!

5. Μη χρησιμοποιείτε αιχμηρά αντικείμενα (λίμες, νυχοκόπτες, ελαφρόπετρες, ψαλίδια, κ.λπ.) στα πόδια σας!

6. Μη χρησιμοποιείτε φαρμακευτικά προϊόντα που περιέχουν καυστικές ουσίες!

26

x

στα χρωματα του διαβήτη

XX

ασυνήθιστο πρήξιμο αλλαγές του συνηθισμένου χρώματος στο δέρμα οτιδήποτε δεν είναι φυσιολογικό για τα πόδια σας.

ΕΛΚΗ! ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ; Αν δείτε πληγή χρησιμοποιείστε αντισηπτικό, πλύνετε με άφθονο νερό ή φυσιολογικό ορό και καλύψτε με αποστειρωμένη γάζα. Επισκεφτείτε ειδικό, ιδίως αν υπάρχει θερμότητα, ερυθρότητα, πόνος, κακοσμία ή πληγή που δεν επουλώνεται.

ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ Η καλή και κυρίως έγκαιρη γλυκαιμική ρύθμιση μαζί με την πολυπαραγοντική αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου, βοηθούν τα άτομα με Διαβήτη να έχουν μια φυσιολογική ζωή, χωρίς επιπλοκές. Αυτή είναι η ουσία της μαγικής λέξης «ΠΡΟΛΗΨΗ» που χαρίζει όχι απλά ποσότητα αλλά και ποιότητα ζωής!

7. Επισκεφθείτε ειδικό Ποδολόγο για την περιποίηση τύλων (κάλοι), υπερκερατώσεων, εισφρήσεων ονύχων, δυσονυχιών ή άλλων προβλημάτων με τα πέλματα και τους όνυχες.

8. Αποφύγετε τα τακούνια και τα ανοικτά υποδήματα ιδίως για σπορ ή περπάτημα στη φύση. Αν χρειάζεται, φορέστε θεραπευτικά υποδήματα Διαβήτη. Το 90% των ελκών που όχι σπάνια καταλήγουν σε ακρωτηριασμό, οφείλονται σε ακατάλληλα υποδήματα και τραυματισμούς.

14

αφιερωμα στο σακχαρωδη διαβητη

Δράσε για να αλλάξεις τη ζωή σου σήμερα Δράσε για να αλλάξεις τον κόσμο αύριο

Γράφει ο:

Τ ρ ι α ν τ α φ υ λ λ ο ς Π . Δ ι δ α γγε λ ο ς Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας – Διαβητολογίας, Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Νοσ. «ΑΧΕΠΑ» Θεσσαλονίκης. Πρόεδρος Διαβητολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος.

Σακχαρώδης Διαβήτης: Πρόκληση Ζωής! Κάποτε, ο φυσικός εχθρός κάθε ανθρώπου ήταν οπτικά ορατός και μπορούσε να τον αντιμετωπίσει, - αν ήθελε - ή να τραπεί σε φυγή. Έπρεπε να προσπαθήσει αρκετά σωματικά για να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για την επιβίωσή του. Ο κάθε άνθρωπος ήταν ένας μαχητής της ζωής. Με την παρέλευση των αιώνων, την τεχνολογική εξέλιξη και την ανάπτυξη της επιστήμης, ο εχθρός έγινε αόρατος. Ο άνθρωπος έχασε την αναγκαιότητα που αισθανόταν να εξασφαλίσει την καθημερινή επιβίωση. Αυτό συνέβη σε μεγαλύτερο βαθμό στις καλούμενες αναπτυγμένες χώρες. Με τις ανέσεις όμως που παρέχει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό η κινητικότητα και η φυσική κατάσταση κάθε ανθρώπου, αρχίζοντας από πολύ νωρίς στη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής και συγκεκριμένα από την νηπιακή ηλικία. Στα παιδιά της σύγχρονης εποχής, ιδιαίτερα σε αυτά που ζουν στις μεγαλουπόλεις, έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα να τρέχουν και να παί-

ζουν στις γειτονιές. Απεναντίας, μάλιστα, τους προσφέρονται διάφορα προγράμματα στην τηλεόραση και διάφορα βίντεο-παιχνίδια, τα οποία μειώνουν ακόμη περισσότερο την κινητικότητα αυτών των παιδιών. Επιπλέον, υπάρχει και το σχολείο με τις όλο και αυξανόμενες απαιτήσεις αλλά και η αγωνία των γονέων για όλο και περισσότερη μόρφωση ακόμη και από μικρές ηλικίες. Όλα τα ανωτέρω έχουν ως συνέπεια την παιδική παχυσαρκία και τα παχύσαρκα παιδιά στην πλειονότητά τους γίνονται παχύσαρκοι ενήλικες. Δεν είναι, όμως, μόνο η ελαττωμένη κινητικότητα που οδηγεί στην κακή φυσική κατάσταση του ανθρώπου, αλλά είναι και η πληθώρα φαγητού που προσφέρεται εύκολα και με ιδιαίτερα δελεαστικούς τρόπους. Επιπλέον, το φαγητό που προσφέρεται είναι συνήθως ακατάλληλο. Όλα τα προαναφερθέντα έχουν αποδειχθεί και σε μία μεγάλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία [Sitting Time and All-Cause στα χρωματα του διαβήτη

x

29

14

αφιερωμα στο σακχαρωδη διαβητη

Mortality Risk in 222 497 Australian Adults. Total sitting time to be associated prospectively with all-cause mortality. Arch Intern Med. 2012 Mar 26;172(6):494-500]. Αποτέλεσμα όλων των προαναφερθέντων είναι η παχυσαρκία και ο Σακχαρώδης Διαβήτης να εκδηλώνονται με ολοένα αυξανόμενες συχνότητες. Αξιοσημείωτο είναι ότι η συχνότητα εμφάνισης του Σακχαρώδους Διαβήτη ήταν ιδιαίτερα χαμηλή σε χρονικές περιόδους, στις οποίες επικρατούσαν συνθήκες δύσκολης ανεύρεσης τροφής και η παχυσαρκία ήταν άγνωστη, καθώς επίσης και σε χώρες που αντιμετωπίζουν σήμερα τέτοιου είδους προβλήματα. Άρα, ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης της παχυσαρκίας και του Σακχαρώδους Διαβήτη αφορά πλέον το σύνολο των ανθρώπων και όχι μόνο των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη. Κατ’ αρχήν, ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μία πάθηση, στην οποία η συμμετοχή και η συμβολή του ατόμου στη θεραπεία του είναι καίρια και σημαντική. Δεν είναι μία χειρουργική επέμβαση ούτε κάποια λοίμωξη, η αντιμετώπιση της οποίας είναι αποκλειστική ευθύνη των θεραπόντων γιατρών. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κατανοήσει το άτομο με Σακχαρώδη Διαβήτη από την αρχή της πάθησής του και πρέπει να συμμετάσχει στον τρόπο θεραπείας του. Δυστυχώς, ο Σακχαρώδης Διαβήτης δεν πάει διακοπές. Απαιτεί συνεχή και διαρκή προσπάθεια από μέρους του ασθενούς. Ο λόγος είναι ότι ιδιαίτερα για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 (νεανικός, ινσουλινοεξαρτώμενος), η πάθηση αυτή πρέπει να γίνει τρόπος ζωής. Απαιτείται πειθαρχία ως προς την αντιμετώπιση του διαβήτη. Πρέπει το άτομο να ξαναγίνει ένας μαχητής της Ζωής. Πρέπει

30 30

x

στα χρωματα του διαβήτη

να κινείται με μέτρο ισορροπώντας τα ενεργειακά αποθέματα την κάθε στιγμή. Όμως, «η πειθαρχία είναι ελευθερία», όπως αναφέρεται σε ένα ρητό και είναι βέβαιο ότι το άτομο αποκτώντας εσωτερική πειθαρχία θα αποκτήσει και εσωτερική γαλήνη. Τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (μεγάλης ηλικίας, μη-ινσουλινοεξαρτώμενος) είναι στην πλειονότητά τους παχύσαρκα. Πρέπει, δηλαδή, να αποκτήσουν το ιδανικό βάρος του σώματός τους. Άρα και αυτά τα άτομα πρέπει να αλλάξουν εκ βάθρων τον τρόπο ζωής τους. Αυτός έχει αποδειχθεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειώσουν το σωματικό βάρος τους. Αλλά ακόμη και εάν το άτομο με διαβήτη τύπου 2 δεν είναι παχύσαρκο, πάλι θα πρέπει να τροποποιήσει τη διατροφή και τον τρόπο ζωής του. Αυτό είναι το δεύτερο πράγμα που πρέπει να κατανοήσει το άτομο με Σακχαρώδη Διαβήτη από την αρχή της πάθησής του. Το τρίτο και τελευταίο πράγμα που θα πρέπει να γνωρίζει το άτομο με διαβήτη, είναι ότι η άριστη ρύθμιση του διαβήτη συνεπάγεται σήμερα μία ζωή χωρίς επιπλοκές και προβλήματα. Το τελευταίο έχει αποδειχθεί με μεγάλες και μακροχρόνιες μελέτες. Επιπλέον, όσο νωρίτερα στη διάρκεια του διαβήτη επιτευχθεί και διατηρηθεί η άριστη ρύθμιση του διαβήτη τόσο και τα αποτελέσματα θα είναι άριστα. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης, συνεπώς, μπορεί να θεωρηθεί σήμερα ως πρόκληση Ζωής με την έννοια ότι πρέπει να επανακτηθεί η χαμένη αγωνιστικότητα για ζωή και να ξαναγίνουμε όλοι μας μαχητές της ζωής, αλλά και ως πρόσκληση για Ζωή με την έννοια ότι η σωστή ρύθμιση του διαβήτη οδηγεί σήμερα σε μία φυσιολογική και χωρίς προβλήματα ζωή.

στα χρωματα του διαβήτη

x

31

Πηγή: Διεθνής Ομοσπονδία του Διαβήτη (IFD), 2015

14

αφιερωμα στο σακχαρωδη διαβητη

Γράφει ο:

Ι ω α νν η ς Ι ω α νν ι δ η ς Παθολόγος με εξειδίκευση στο Διαβήτη. Διευθυντής Α’ Παθολογικής Κλινικής και Υπεύθυνος Διαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας, Γενικό Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας, Κωνσταντοπούλειο Πατησίων.

Ο Διαβήτης είναι παρόν κάθε μέρα

32 32

x

Η θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 απαιτεί την επίτευξη και διατήρηση αυστηρών μεταβολικών στόχων, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών της νόσου. Αυτό επιτυγχάνεται με σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση του διαβητικού ατόμου, τακτικό έλεγχο από την υπεύθυνη ομάδα επαγγελματιών υγείας (γιατροί, νοσηλευτές επισκέπτες υγείας, διαιτολόγοι, ψυχολόγοι κ.λπ.), καθώς και σωστή τήρηση των διαιτητικών και φαρμακευτικών οδηγιών.

Πρωταρχικό στοιχείο της θεραπείας είναι η επίτευξη δύο στόχων που αφορούν τα επίπεδα σακχάρου πριν και μετά το φαγητό: όταν ο ασθενής είναι νηστικός, το σάκχαρό του πρέπει να κυμαίνεται από 80 έως 110 mg% ή πάντως να είναι κάτω από 130 mg%. Όταν έχει φάει, το σάκχαρό του πρέπει να είναι μικρότερο από 140 δύο ώρες μετά το φαγητό ή πάντως κάτω από 180 σε κάθε στιγμή μετά τη λήψη της τροφής.

Ο έλεγχος του διαβήτη στον πληθυσμό δεν είναι ακόμα ικανοποιητικός και αυτό είναι επιζήμιο για την υγεία, καθώς μία μεγάλη μελέτη που ολοκληρώθηκε πριν από μερικά χρόνια στο Ηνωμένο βασίλειο έδειξε ότι η καλή ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα έχει ζωτική σημασία για τη μείωση των μικροαγγειακών επιπλοκών της νόσου (όπως η αμφιβληστροειδοπάθεια, η νεφροπάθεια και η νευροπάθεια ), ενώ μαζί με τον αυστηρό έλεγχο της αρτηριακής πίεσης συμβάλλει στη μείωση των μακροαγγειακών επιπλοκών (όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και τα εγκεφαλικά επεισόδια).

Όταν επιτυγχάνονται οι δύο παραπάνω στόχοι, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (μία ουσία που συμβολίζεται HbA1c και αντικατοπτρίζει το μέσο όρο του σακχάρου το τελευταίο τρίμηνο) είναι συνήθως κάτω από 6,5% (και πάντως κάτω από 7%).

Αντιδιαβητικά φάρμακα

Πρόσφατη ενημέρωση από τη μακροχρόνια παρακολούθηση των ασθενών αυτής της μελέτης έδειξε ότι η ωφέλεια αυτή, ειδικά στις επιπλοκές από την καρδιά, έγινε σημαντική με το πέρασμα του χρόνου.

Για τους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 (τον γνωστό και ως ινσουλινοεξαρτώμενο), η θεραπεία με ινσουλίνη είναι απαραίτητη όχι μόνο για την καλή ρύθμιση του σακχάρου, αλλά και για την επιβίωση.

στα χρωματα του διαβήτη

Αν οι στόχοι αυτοί δεν επιτυγχάνονται, τότε το επόμενο βήμα είναι η αύξηση της δοσολογίας του φαρμάκου που έχει χορηγηθεί στον ασθενή ή η προσθήκη και άλλου φαρμάκου.

τηγορία αντιδιαβητικών δισκίων που δρουν αυξάνοντας την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη. Η χορήγησή τους δεν προκαλεί υπογλυκαιμίες, ενώ φαίνεται ότι επηρεάζουν ευεργετικά και άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως τα αυξημένα τριγλυκερίδια και η μειωμένη «καλή» (HDL) χοληστερόλη (η μικρή αύξηση της «κακής» ή LDL χοληστερόλης οφείλεται στην αύξηση του μεγέθους των σωματιδίων της χοληστερόλης, που τα κάνει λιγότερο επικίνδυνα για αθηροσκλήρυνση). Τα φάρμακα αυτά χρειάζονται λίγο καιρό για να επιδράσουν (έως 4 εβδομάδες), ενώ η λήψη τους μπορεί να προκαλέσει αύξηση του σωματικού βάρους, που εν μέρει οφείλεται σε κατακράτηση νερού. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η πιογλιταζόνη.

Αντίθετα, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 η χορήγηση ινσουλίνης γίνεται συχνά ως συμπληρωματική αγωγή, όταν τα αντιδιαβητικά φάρμακα σε μορφή δισκίων δεν επαρκούν για την καλή ρύθμιση του σακχάρου. Για την καλή ρύθμιση του σακχάρου υπάρχουν αρκετά φάρμακα. Κανένα από αυτά δεν στερείται ανεπιθύμητων ενεργειών, ενώ συχνά φαίνεται να είναι αποτελεσματική η συνδυασμένη λήψη δύο ή περισσοτέρων από αυτά, ιδίως σε ασθενείς με τύπου 2 διαβήτη.

XX

XX

XX

Μετφορμίνη. Η μετφορμίνη είναι ένα φάρμακο που μειώνει την παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ. Χορηγείται ως πρώτη αγωγή στην πλειονότητα των πασχόντων από διαβήτη τύπου 2. Βοηθά στη μικρή μείωση του σωματικού βάρους και δεν ενέχει κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Πάνω στη μετφορμίνη βασίζονται οι περισσότερες σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη. Η μετφορμίνη σε υψηλές δόσεις προκαλεί γαστρεντερικές διαταραχές, ενώ χρειάζεται προσαρμογή της δόσης ή και διακοπή σε νεφρική νόσο. Σουλφονυλουρίες. Ανήκουν στην ομάδα των φαρμάκων που προκαλούν γρήγορα έκκριση ινσουλίνης, ώστε να μειωθεί η γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα. Συμπεριλαμβάνουν τις ουσίες γλιβενκλαμίδη, γλικλαζίδη και γλιμεπιρίδη. Τα φάρμακα αυτά έχουν ως κύρια παρενέργεια την υπογλυκαιμία και την αύξηση του σωματικού βάρους. Προτιμότερη όλων είναι η γλικλαζίδη, γιατί προκαλεί λιγότερες υπογλυκαιμίες και υποστηρίζεται από μελέτες ασφάλειας και μείωσης των επιπλοκών από τα μικρά αγγεία. Θειαζολιδινεδιόνες. Οι θειαζολιδινεδιόνες (λέγονται και γλιταζόνες) αποτελούν μια κα-

Η χορήγηση των φαρμάκων αυτών μαζί με άλλα (συνήθως με μετφορμίνη) συμβάλλει στον καλό έλεγχο του σακχάρου και ενδεχομένως στη διατήρησή του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεδομένα πρόσφατων μελετών έδειξαν ότι τα φάρμακα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας και οστικών καταγμάτων, ειδικά στις γυναίκες. Η χρήση τους αποφασίζεται, πάντως, από τον θεράποντα γιατρό που σταθμίζει τα οφέλη και τους κινδύνους, όπως γίνεται σε κάθε θεραπεία.

XX

Ανάλογα ινκρετινών (ινκρετινομιμητικά) και ενισχυτικά της δράσης τους (γλιπτίνες). Αποτελούν μια νέα ομάδα φαρμάκων, τα οποία ενισχύουν ή μιμούνται τη δράση των ινκρετινών. Οι ινκρετίνες είναι ουσίες που παράγονται από το έντερο μετά τη λήψη τροφής και βοηθούν την έκκριση ινσουλίνης. Τα φάρμαστα χρωματα του διαβήτη

x

33

14

αφιερωμα στο σακχαρωδη διαβητη

κα αυτά χορηγούνται είτε σε ενέσιμη μορφή (όπως οι ουσίες λιραγλουτίδη, εξενατίδη, λιξισενατίδη) είτε σε δισκία από το στόμα (όπως οι ουσίες βιλδαγλιπτίνη , σιταγλιπτίνη, λιναγλιπτίνη και αλογλιπτίνη). Τα φάρμακα αυτά δεν κάνουν υπογλυκαιμίες, ενώ ασκούν ουδέτερη δράση στο σωματικό βάρος (οι γλιπτίνες) ή ευεργετική (τα ενέσιμα). Τα ενέσιμα (λέγονται και αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1) παρουσιάζουν στην αρχή της χορήγησής τους ναυτία ή εμέτους, παρενέργειες που σιγά σιγά μειώνονται.

XX

XX

Γλιφλοζίνες. Τελευταία χρησιμοποιούνται φάρμακα που εμποδίζουν την επαναρρόφηση της γλυκόζης από το νεφρό, προκαλώντας γλυκοζουρία. Τα φάρμακα αυτά είναι η δαπαγλιφλοζίνη, η καναγλιφλοζίνη και η εμπαγλιφλοζίνη. Δεν χρησιμοποιούνται σε νεφρική ανεπάρκεια, ενώ προκαλούν μικρή απώλεια βάρους. Ως κύρια παρενέργεια έχουν τις λοιμώξεις των έξω γεννητικών οργάνων που αντιμετωπίζονται εύκολα. Πρόσφατα, η εμπαγλιφλοζίνη απέδειξε ότι μειώνει την ολική και καρδιαγγειακή θνητότητα, καθώς και την συχνότητα νοσηλείας για καρδιακή ανεπάρκεια. Συνδυασμοί φαρμάκων. Συχνά ο ασθενής χρειάζεται περισσότερα του ενός φάρμακα και η ύπαρξη έτοιμων συνδυασμών διευκολύνει τη συμμόρφωση στη θεραπεία. Οι συνδυασμοί περιέχουν φάρμακα από δύο διαφορετικές οικογένειες, η μία εκ των οποίων είναι η μετφορμίνη. Τέτοιοι συνδυασμοί είναι οι σιταγλιπτίνη-μετφορμίνη, βιλδαγλιπτίνη-μετφορμίνη, ροσιγλιταζόνη-μετφορμίνη και γλιβενκλαμίδη-μετφορμίνη.

Οι ινσουλίνες Για την αντιμετώπιση του τύπου 1 διαβήτη απαραίτητη είναι η λήψη ινσουλίνης, ενώ και πολλοί πάσχοντες από τύπου 2 διαβήτη χρειάζονται τελικά την προσθήκη της στην αγωγή τους. Υπάρχουν διαφόρων ειδών ινσουλίνες, όπως η διαλυτή ανθρώπινη ινσουλίνη (ινσουλίνη τα34 34

x

στα χρωματα του διαβήτη

χείας δράσης, γευματική ινσουλίνη), η ισοφανική ινσουλίνη και τα ανάλογα της ινσουλίνης. Τα ανάλογα ινσουλίνης μπορεί να είναι ταχείας ή βραδείας δράσης: XX

XX

Τα ταχείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης επιδρούν στον οργανισμό μέσα σε 15 λεπτά από τη λήψη τους και παύουν να δρουν μέσα σε 2 έως 5 ώρες - συνεπώς είναι καλύτερα για τη ρύθμιση του σακχάρου μετά το φαγητό. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η ινσουλίνη aspart, η ινσουλίνη lispro και η ινσουλίνη glulisine. Τα βραδείας δράσης ανάλογα ινσουλίνης επιδρούν με αργό ρυθμό και μπορεί να διατηρήσουν το σάκχαρο ρυθμισμένο για πολλές ώρες. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η ινσουλίνη glargine, η ινσουλίνη detemir και πρόσφατα και η ινσουλίνη degludec. Τα ανάλογα διαρκούν 12 έως 24 ώρες. Ειδικά η degludec διαρκεί πολύ περισσότερο και μπορεί να χορηγηθεί μια φορά την ημέρα και μάλιστα με ευελιξία στην ώρα χορήγησης. Αναμένεται σύντομα και η γλαργινική ινσουλίνη 300iu/ ml με καλύτερα φαρμακοκινητικά στοιχεία από την ινσουλίνη glargine100iu/ml που κυκλοφορεί.

Οι ινσουλίνες ταχείας και μέσης ή βραδείας δράσης κυκλοφορούν και σε έτοιμα μίγματα, που τις περιέχουν σε σταθερή αναλογία (30-70, 25-75 ή 50-50).

Στόχοι της αντιδιαβητικής θεραπείας Σάκχαρο νηστείας: κάτω από 130 mg% Σάκχαρο 2 ώρες μετά το φαγητό: κάτω από 140 mg% XX Σάκχαρο οποιαδήποτε ώρα μετά το φαγητό: κάτω από 180 mg% XX Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c): κάτω από 7%. Όλοι οι στόχοι εξατομικεύονται και μπορεί να είναι πιο αυστηροί ή χαλαροί ανάλογα με τις συννοσηρότητες, το προσδόκιμο επιβίωσης, τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και άλλα ατομικά χαρακτηριστικά.

XX XX

Γράφει ο:

K υριaκος Κ α ζ aκος

Η 14η Νοεμβρίου είναι η μέρα που έχει αφιερωθεί στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Την ημέρα αυτή δραστηριότητες και εκδηλώσεις σε όλα τα μέρη του κόσμου έχουν σκοπό να μεταφέρουν το μήνυμα και να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία και τους φορείς σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη.

Παθολογος-Διαβητολόγος

Ο Διαβήτης δεν κάνει διακρίσεις Ο Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια χρόνια κατάσταση, που συμβαίνει όταν το ανθρώπινο σώμα, είτε δεν μπορεί να παράγει ικανοποιητική ποσότητα ινσουλίνης είτε δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την ινσουλίνη που παράγει. Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που φυσιολογικά παράγεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για την είσοδο της γλυκόζης μέσα στα κύτταρα, όπου μετατρέπεται σε ενέργεια, απαραίτητη για να λειτουργήσει και να διατηρηθεί ο ανθρώπινος οργανισμός στη ζωή. Το άτομο που έχει διαβήτη δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει κανονικά τη γλυκόζη του για την παραγωγή ενέργειας, με αποτέλεσμα η γλυκόζη του να παραμείνει και να κυκλοφορεί στο αίμα του. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπεργλυκαιμία και χαρακτηρίζει το Σακχαρώδη Διαβήτη. Εάν η υπεργλυκαιμία δεν αντιμετωπιστεί, τότε μπορεί μετά από χρόνια να οδηγήσει στις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη, από τα μάτια, τους νεφρούς, τα πόδια, την καρδιά. Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι του διαβήτη: XX XX XX

Τύπος 1 Τύπος 2 Διαβήτης της εγκυμοσύνης

Ο τύπος 1 προκαλείται από την καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Ο τύπος 2, που είναι και ο συχνότερος τύπος του διαβήτη – αφορά το 80-90% των περιπτώσεων – ξεκινά από μία αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει αποδοτικά την ινσουλίνη που παράγει. Αυτό ονομάζεται «αντίσταση» του οργανισμού στην ινσουλίνη και οδηγεί σε αντιρροπιστική υπερπαραγωγή ινσουλίνης, προκειμένου να ξεπεράσει ο οργανισμός το πρόβλημα της αντίστασης στην ινσουλίνη. Τελικά όμως, σε αρκετές περιπτώσεις το πάγκρεας δεν μπορεί να αντιρροπήσει ικανοποιητικά την κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα και έτσι τελικά εμφανίζεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2. Ο διαβήτης της κύησης αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή διαβήτη, η οποία εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό συνήθως στα χρωματα του διαβήτη

x

35

14

αφιερωμα στο σακχαρωδη διαβητη

υποχωρεί, αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να παραμείνει. Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με υψηλό ανθρώπινο, κοινωνικό και οικονομικό κόστος για όλα τα κράτη του κόσμου. Δυστυχώς, παρά τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις, ένα ποσοστό περίπου 8,3% του παγκόσμιου πληθυσμού των ενηλίκων που αντιστοιχεί σε 382 εκατομμύρια άτομα, έχουν διαβήτη και τα επόμενα 25 χρόνια ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα 590 εκατομμύρια, που σημαίνει μία αύξηση κατά 55%. Επιπλέον, 175 εκατομμύρια άτομα παραμένουν αδιάγνωστα εξ αιτίας, κυρίως, της ήπιας συμπτωματολογίας και της ύπουλης διαδρομής, που μπορεί να έχει ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, κατά τα πρώτα χρόνια της εμφάνισής του. Η μη έγκαιρη διάγνωση του διαβήτη και η καθυστέρηση της διάγνωσής του, για πολλά χρόνια, μπορεί να εξηγήσει το φαινόμενο της εμφάνισης επιπλοκών κατά τα αρχικά στάδια της επίσημης διάγνωσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αυτό συμβαίνει φυσικά, γιατί ο διαβήτης προϋπήρχε για αρκετό διάστημα πριν από τη διάγνωσή του. Παλαιότερα πολλοί πίστευαν, ότι ο διαβήτης είναι μία πάθηση που αφορά κυρίως πληθυσμούς με υψηλά εισοδήματα, αλλά απ’ ότι φαίνεται, ο διαβήτης δεν κάνει διακρίσεις. Μάλιστα, το 80% των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη είναι άτομα που ανήκουν σε χαμηλά και μέσα εισοδήματα. Η 14η Νοεμβρίου είναι η μέρα που έχει αφιερωθεί στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Την ημέρα αυτή δραστηριότητες και εκδηλώσεις σε όλα τα μέρη του κόσμου έχουν σκοπό να μεταφέρουν το μήνυμα και να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία και τους φορείς σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη. Η 14η Νοεμβρίου είναι μία σημαντική ημέρα και επιλέχθηκε γιατί ήταν η μέρα που γεννήθηκε ο Frederick Banting, που ανακάλυψε μαζί με τον Charles Best το 1922 την ιν36 36

x

στα χρωματα του διαβήτη

σουλίνη. Η ημέρα αυτή έχει αναγνωριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη και ο «μπλε κύκλος» αποτελεί το επίσημο λογότυπο του διαβήτη, παγκοσμίως. Περισσότερα από 160 κράτη με επιστημονικούς φορείς και συλλόγους ατόμων με διαβήτη συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια. Τα μηνύματα που θέλει να δώσει ο IDF (Διεθνής Ομοσπονδία του Διαβήτη, International Federation of Diabetes) το 2015 είναι τα παρακάτω: 1. Δράσε για να αλλάξεις τη ζωή σου σήμερα. Αυτό το μήνυμα επικεντρώνεται στη σημαντικότητα της υγιεινής διατροφής.

2. Δράσε για να αλλάξεις τον κόσμο αύριο. Αυτό το μήνυμα επικεντρώνεται στη δυνατότητα πρόσβασης από όλους τους λαούς στην υγιεινή διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής. Αν και δεν είμαστε σε θέση να πούμε, ότι μπορούμε να θεραπεύσουμε οριστικά το διαβήτη, εν τούτοις το θεραπευτικό οπλοστάσιο και οι επιλογές που διαθέτουμε είναι πολλές. Η έρευνα τα τελευταία χρόνια προσέθεσε νέες φαρμακευτικές ουσίες για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Η κατηγορία των ινκρετινομιμητικών, με τους GLP-1 αγωνιστές, που χορηγούνται με υποδόρια ένεση και τους DPP-4 αναστολείς με τη μορφή των δισκίων, αποτελεί μία νέα προσέγγιση στο πρόβλημα του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2, προσφέροντας το πλεονέκτημα της ασφάλειας, γιατί αυτή η κατηγορία αντιδιαβητικών φαρμάκων δεν προκαλεί υπογλυκαιμίες, ενώ οδηγεί και σε απώλεια βάρους, σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες αντιδιαβητικών, που αυξάνουν το σωματικό βάρος . Οι αναστολείς του συμμεταφορέα νατρίου – γλυκόζης (SGLT2) στο νεφρό, είναι η πλέον πρόσφατη κατηγορία αντιδιαβητικών δισκίων, η οποία προκαλεί αποβολή γλυκόζης με τα ούρα, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Στο πρόσφατο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης του Σακχαρώδους Διαβήτη

(EASD) που έγινε το Σεπτέμβριο του 2015 στη Στοκχόλμη, ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της πολυκεντρικής μελέτης EMPA-REG. Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν 7.020 άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 και υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο, που πήραν την εμπαγλιφλοζίνη, ένα νέο φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των SGLT-2 αναστολέων. Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν εντυπωσιακά και μεταξύ των άλλων έδειξαν, ότι όχι απλώς η εμπαγλιφλοζίνη ήταν

ασφαλής, αλλά, ότι επιπλέον μείωσε σημαντικά και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η έρευνα στο διαβήτη συνεχίζεται. Ο δρόμος για την οριστική λύση του διαβήτη μπορεί να μην είναι μακρινός. Παρόλα αυτά η υγιεινή διατροφή,η άσκηση και η συχνή παρακολούθηση από τους ειδικούς, αποτελούν τον πλέον ασφαλή δρόμο για μία φυσιολογική ζωή χωρίς τον κίνδυνο των επιπλοκών.

Δράσε σήμερα για να αλλάξεις το αύριο www.worlddiabetesday.org στα χρωματα του διαβήτη

x

37

παιδι & εφηβοσ

Γράφει ο:

Νικολ αος Π . Μ ατ θ α ι ο υ Χειρουργός Οφθαλμίατρος Ειδικός στην παθολογία και χειρουργική του γλαυκώματος www.matheou.gr info@matheou.gr

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης και τα μάτια των παιδιών μας! Ο διαβήτης είναι μια ύπουλη νόσος, η οποία οφείλεται σε μια ανεπάρκεια του παγκρέατος να παράξει ινσουλίνη προκειμένου να αντιμετωπίσει σωστά τη ρύθμιση του σακχάρου στον οργανισμό μας. Υπάρχουν δύο τύποι διαβήτη. Ο ινσουλινοεξαρτώμενος τύπου 1 στα παιδιά και στις νεότερες ηλικίες, καθώς και ο μη-ινσουλινοεξαρτώμενος τύπου 2, ο οποίος εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Και οι δύο τύποι μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα μάτια.

38

x

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

x

39

παιδι & εφηβοσ

Η διαβητική νόσος του ματιού οδηγεί σε καταστροφή του ιστού του ματιού και απώλεια της οράσεως. Περιλαμβάνει: 1. Τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, η οποία οφείλεται σε κακή ποιότητα των αγγείων, διαρροή από τα τοιχώματά τους και αποφράξεις. Μπορεί έτσι ο διαβήτης να προκαλέσει συσσώρευση υγρού στην ωχρά, με αποτέλεσμα να χάσουμε κεντρική όραση.

2. Οι αποφράξεις των αγγείων προκαλούν μειωμένη οξυγόνωση στο μάτι μας, που οδηγεί σε δημιουργία νέων αγγείων προκειμένου

να φτάσει πιο πολύ οξυγόνο στους ιστούς. Δυστυχώς, τα αγγεία αυτά διεισδύουν άναρχα και καταστρέφουν τους ιστούς, αιμορραγούν ή και διεισδύουν στην περιοχή αποχέτευσης του υγρού που κυκλοφορεί στο μάτι με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η ενδοφθάλμια πίεση και να μας κάνουν γλαύκωμα, μία νόσο που οδηγεί σε σοβαρή μείωση της όρασης.

3. Έχει παρατηρηθεί, επίσης, ότι ο διαβήτης προάγει και την εμφάνιση και εξέλιξη του καταρράκτη, μία νόσο που θολώνει το φακό του ματιού μας. Καθώς ο διαβήτης είναι μια υφέρπουσα νόσος, η οποία απαιτεί μια προσεγμένη στάση ζωής, είναι πάρα πολύ σημαντικό τα διαβητικά παιδιά να μην αμελούν, διότι τα προβλήματα που θα δώσει ο διαβήτης τα δίνει πολύ ύπουλα μετά από χρόνια, καταστρέφοντας την ποιότητα ζωής τους. Μόλις γίνει η διάγνωση του διαβήτη, οι γονείς πρέπει άμεσα να φέρουν τα παιδιά στον οφθαλμίατρο για οφθαλμολογική εξέταση. Στη συνέχεια θα πρέπει να ελέγχονται μία φορά το χρόνο. Εάν εμφανιστούν προβλήματα, με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα που έχει η ιατρική επιστήμη, μπορεί αυτές οι εξετάσεις να γίνουν και πιο συχνές. Εάν η οφθαλμική ασθένεια του διαβήτη προχωρήσει μπορεί να χρειαστούν και χειρουργικές επεμβάσεις προκειμένου να αποκαταστήσουμε την όραση ή να περισώσουμε ότι έχει απομείνει. Η πρώιμη διάγνωση, σωστή παρακολούθηση και θεραπεία είναι βασικές αρετές που θα πρέπει να έχει ο διαβητικός ασθενής προκειμένου να μην έχει ποτέ προβλήματα και να κρατήσει μια καλή ποιότητα ζωής.

40 40

x

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

x

41

παιδι & εφηβοσ

Γράφει η:

ΑνδριανΗ ΒαζαΙου ΜD Παιδίατρος Aναπληρώτρια διευθύντρια της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής και υπεύθυνη του Διαβητολογικού Κέντρου στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Τι κληρονομεί το άτομο με διαβήτη; Ποιές εξετάσεις προβλέπουν τους «μελλοντικούς» ασθενείς; Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 δεν αποτελεί κληρονομική πάθηση με την κλασική έννοια. Εάν κάποιος από τους γονείς πάσχει από αυτόν, δεν τον μεταβιβάζει οπωσδήποτε στα παιδιά του. Αυτό το οποίο κληρονομεί το άτομο με διαβήτη είναι κάποια γονίδια που αυξάνουν τη προδιάθεση για νόσο. Ωστόσο, ένα άτομο με προδιαθεσικά γονίδια μπορεί να μην εμφανίσει ποτέ τη νόσο, παρ’ ότι διατρέχει αυξημένο κίνδυνο να την παρουσιάσει. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, εάν ένα παιδί έχει μητέρα ή αδέλφια με διαβήτη τύπου

42 42

x

στα χρωματα του διαβήτη

1, έχει 3 στις 100 πιθανότητες να παρουσιάσει και το ίδιο τη νόσο, ενώ εάν πάσχει ο πατέρας του, το παιδί έχει 6% πιθανότητες να παρουσιάσει την ίδια μορφή διαβήτη. Επειδή τα ποσοστά αυτά είναι πολύ χαμηλά, οι συστάσεις των γιατρών προς τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 είναι ότι μπορούν να κάνουν παιδιά. Εάν, όμως, η γυναίκα έχει διαβήτη, συνιστάται να συλλάβει το παιδί της προγραμματισμένα, ώστε να φροντίσει να έχει πολύ καλή ρύθμιση του σακχάρου της και έτσι να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης οποιονδήποτε προβλημάτων στο έμβρυο αλλά και στην ίδια.

στα χρωματα του διαβήτη

x

43

παιδι & εφηβοσ

Εκτός από την κληρονομικότητα, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 1. Τέτοιοι παράγοντες είναι ιώσεις (όπως ορισμένοι εντεροϊοί ή ο ιός της ερυθράς ή της παρωτίτιδας) και η πρόωρη έκθεση του παιδιού σε διάφορα αλλεργιογόνα (όπως η έναρξη τροποποιημένου γάλατος ή στερεών τροφών πολύ νωρίς τον πρώτο χρόνο της ζωής). Πιστεύεται ότι ο μητρικός θηλασμός, ενδεχομένως, προσφέρει κάποια προστασία στην εμφάνιση της νόσου, γι’ αυτό και πραγματοποιείται μεγάλη μελέτη σε διάφορες χώρες, η οποία στο μέλλον θα δείξει εάν η αφαίρεση ορισμένων αλλεργιογόνων από το γάλα της αγελάδας και η χορήγηση ειδικού γάλακτος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 1 σε παιδιά τα οποία έχουν υψηλό γενετικό κίνδυνο για την εμφάνισή του.

Τρόποι αντιμετώπισης Οι ακρογωνιαίοι λίθοι στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 είναι η ινσουλινοθεραπεία, η άσκηση, η υγιεινή διαιτητική αγωγή και η ψυχολογική υποστήριξη του ατόμου και της οικογένειάς του. Η ιδανική ισορροπία είναι αυτή που εξασφαλίζει τον άριστο γλυκαιμικό έλεγχο και προστατεύει το άτομο τόσο από τις οξείες επιπλοκές της νόσου (την υπογλυκαιμία και την κετοξέωση), όσο και από τις χρόνιες (την μικροαγγειοπάθεια και την μακροαγγειοπάθεια). Ο στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι τα επίπεδα του σακχάρου αίματος να είναι όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο φυσιολογικό για όλο το υπόλοιπο της ζωής, ώστε να εκμηδενιστεί σχεδόν ο κίνδυνος επιπλοκών. Οι ινσουλίνες που χορηγούνται στα άτομα με διαβήτη τα τελευταία χρόνια δεν προέρχονται από ζώα, όπως συνέβαινε παλιά, αλλά είναι ανθρώπινες ινσουλίνες που παρασκευάζονται με σύγχρονες τεχνικές και είναι πολύ καθαρές. Υπάρχουν οι παραδοσιακές ανθρώπινες ινσουλίνες ταχείας, μέσης και μακράς δράσης (διαλυτή ανθρώπινη ινσουλίνη, σοφανική ινσουλί44 44

x

στα χρωματα του διαβήτη

νη) και τα ανάλογα ινσουλίνης, που μπορεί να είναι υπερταχείας δράσης (ινσουλίνες aspart, lispro, glulisine) και μακράς δράσης (ινσουλίνες glargine και detemir). Τα ανάλογα υπερταχείας δράσης δρουν μέσα σε 5 λεπτά και διαρκούν 4 ώρες, ενώ τα ανάλογα μακράς δράσης διαρκούν 24 ώρες ή περίπου 24 ώρες. Υπάρχουν, επίσης, έτοιμα μίγματα που περιέχουν συνδυασμό ινσουλινών ταχείας και μέσης ή βραδείας δράσης σε σταθερή αναλογία (3070 ή 50-50). Στους ασθενείς μπορεί επίσης να τοποθετηθεί αντλία συνεχούς χορήγησης ινσουλίνης. Πρόκειται για μία συσκευή που διοχετεύει ινσουλίνη μέσω ενός καθετήρα στον υποδόριο χώρο, δηλαδή στην περιοχή κάτω από το δέρμα, όπου παραδοσιακά γίνονται οι ενέσεις ινσουλίνης. Η συσκευή διαθέτει αισθητήρα και πληκτρολόγιο, ώστε να καθορίζει ο ασθενής τη δόση του φαρμάκου που χρειάζεται.

Οι εξετάσεις που «προβλέπουν» τους μελλοντικούς ασθενείς Χάρη στην εξέλιξη της Ιατρικής είναι πλέον εφικτό να προβλεφθεί με μεγάλη ακρίβεια ποιο άτομο θα παρουσιάσει σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Σε αυτό βοηθούν ορισμένοι γενετικοί δείκτες, καθώς και ειδικά αντισώματα (λέγονται αντινησιδιακά, αντι-ινσουλινικά, αντι-GAD και αντιΙΑ2), τα οποία ανιχνεύονται χρόνια πριν από την εμφάνιση της νόσου. Η ταυτόχρονη παρουσία πολλαπλών αντισωμάτων αυξάνει πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου και επιτρέπει τον εντοπισμό των ατόμων υψηλού κινδύνου ευκολότερα. Ωστόσο, παρά τη δυνατότητα έγκαιρης ανίχνευσης όσων κινδυνεύουν να παρουσιάσουν διαβήτη τύπου 1, δεν υπάρχει ακόμη κάποια αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος ανακοπής της ανοσολογικής διεργασίας που οδηγεί στη καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος. Με άλλα λόγια, προς το παρόν δεν υπάρχει τρόπος να αποτραπεί η ανάπτυξη της νόσου.

x x 45

στα χρωματα στα χρωματα του διαβήτη του διαβήτη

46

x

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

x

47

48

x

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

x

49

παιδι & εφηβοσ

Γράφει η:

Α λ ε ξ α ν δ ρ α Κ α ππ α τ ο υ Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Πανεπιστήμιο της Αμιένης, Γαλλία

ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΑΙΔΙ

...από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο!

Καθώς το παιδί μεγαλώνει με όλη τη φροντίδα για την υγεία του, αλλάζει και η βαθμίδα εκπαίδευσής του. Έφθασε λοιπόν η στιγμή που από το δημοτικό πηγαίνει στο γυμνάσιο. Από νωρίς του τονίζετε ότι τώρα μεγαλώνει, πρέπει να σοβαρευτεί, θα έχει πολύ διάβασμα, πρέπει να περιορίσει το παιχνίδι κλπ. Όλα αυτά του προκαλούν ανησυχία, μια και δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πώς θα είναι αυτή η νέα κατάσταση. Το 12χρονο αγόρι ή κορίτσι βρίσκεται αντιμέτωπο με τις εξής ριζικές αλλαγές. Μέχρι πέρσι ήταν το μεγαλύτερο παιδί στο σχολείο («το εκτάκι»), ενώ τώρα είναι το μικρότερο. Όλοι αυτοί «οι μεγάλοι» που το περιτριγυρίζουν του είναι άγνωστοι. Μαθητές και καθηγητές αποτελούν νέες φυσιογνωμίες και το καινούργιο είναι για πολλά παιδιά συνώνυμο του απειλητικού. Μέχρι πριν από λίγους μήνες, διευθυντής και δάσκαλοι το ήξεραν με το μικρό του όνομα. Ωστόσο, στο γυμνάσιο ακόμα και οι πολύ φι-

50

x

στα χρωματα του διαβήτη

λότιμοι καθηγητές, παρατηρείται ότι συνήθως μαθαίνουν τα ονόματα κυρίως των πολύ καλών μαθητών ή των πολύ ανήσυχων. Στα σχολεία που φοιτούν πολλά παιδιά, ομάδες μαθητών με επιθετική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσουν διάφορες δυσάρεστες καταστάσεις. Έτσι, πολλά παιδιά αισθάνονται εκτεθειμένα και απροστάτευτα, ειδικά όταν δεν θέλουν «να καρφώσουν». Οι ανταγωνισμοί μεταξύ των συμμαθητών εντείνονται. Ο 12χρονος και η 12χρονη βρίσκονται, λοιπόν, μέσα σε τρεις μήνες σε έναν πολύ διαφορετικό και σαφώς πιο απαιτητικό κόσμο από εκείνον το οποίο είχαν συνηθίσει. Ειδικά, αν το παιδί είναι ευαίσθητο ή ευάλωτο για άλλους λόγους (εξαιτίας οικογενειακών, οικονομικών ή προβλημάτων υγείας, όπως ένα παιδί με διαβήτη κ.λπ.), ο αντίκτυπος μπορεί να είναι πολύ ηχηρός.

Το καλό είναι ότι τα περισσότερα παιδιά προσαρμόζονται τελικά στο γυμνάσιο μέσα σε λίγους μήνες χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Δημιουργούν φιλίες, σχηματίζουν νέο δίκτυο αλληλοϋποστήριξης, μαθαίνουν το νέο κώδικα συμπεριφοράς, εξοικειώνονται με τους χώρους και με τους περισσότερους καθηγητές και η πορεία τους είναι ομαλή.

Τι σας προτείνω Τονίστε τα θετικά στοιχεία της «αναβάθμισης του παιδιού» σε άλλη κλίμακα της εκπαίδευσης χωρίς να το τρομάζετε. Φερθείτε του με μεγαλύτερη κατανόηση, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες κάθε μεγάλης μεταβατικής φάσης. Τα παιδιά με καλή ή μεγάλη σωματική ανάπτυξη συνήθως προσαρμόζονται πιο εύκολα στα νέα σχολεία. Αν ένα παιδί είναι μικροκαμωμένο, ίσως δυσκολευτεί λίγο περισσότερο κι επομένως θα χρειαστεί μεγαλύτερη στήριξη.

Συμβουλευτείτε έναν ψυχολόγο για το πώς να «επικοινωνήσει» το πρόβλημα της υγείας του στα άλλα παιδιά, όταν χρειαστεί! Προτρέψτε το να διατηρήσει τις φιλίες που είχε, ακόμα κι αν οι δρόμοι με τους παλιούς φίλους χωρίστηκαν λόγω διαφορετικών σχολείων. Μην προχωρείτε σε παράλληλες αλλαγές όταν το παιδί σας αλλάζει βαθμίδα η σχολείο. Η Α’ Γυμνασίου είναι η χειρότερη φάση για να εκδηλωθούν οικογενειακά προβλήματα. Πολλοί γονείς όμως κάνουν το λάθος να εκτιμούν ότι «τώρα το παιδί μεγάλωσε κάπως, δεν εί-

ναι πια στο δημοτικό, και μπορεί να αντιμετωπίσει πιο ώριμα την κατάσταση» . Έτσι, επιλέγουν αυτή την πολύ ακατάλληλη περίοδο λ.χ. για να προχωρήσουν σε ένα διαζύγιο το οποίο ανέβαλλαν από καιρό.

στα χρωματα του διαβήτη

x

51

παιδι & εφηβοσ

Γράφει o Νίκος Πιλάβιος Ηθοποιός, Συγγραφέας, Μεταφραστής. Σκηνοθέτης. Παραγωγός Ραδιοφώνου, τηλεόρασης και κινηματογράφου.

Συνάντηση με τον

Άϊ Βασίλη

Νομίζω ότι πρέπει πρώτα να πω ότι εγώ σαν παιδί της Κατοχής - γεννήθηκα το 1943 - δε γνώρισα τον Αϊ Βασίλη και ούτε καν μας έκαναν τότε δώρα. Ίσως εκεί να βρίσκεται και ο λόγος πως ούτε εγώ για τα παιδιά μου έδινα ιδιαίτερη σημασία στον Αϊ Βασίλη. Αυτό, όμως, δεν με εμπόδισε να γράψω μία ιστορία του «Παραμυθά», σε ένα από τα βιβλία μου, όπου ο Παραμυθάς, συναντάει τον Αϊ Βασίλη και σκέφτηκα, ότι αντί να πω οτιδήποτε γι’ αυτόν καλύτερα να σας αντιγράψω εδώ αυτή την ιστορία.

Ένα πρωί, πριν δυο εβδομάδες και πριν καλά καλά ξυπνήσω, μου έφερε ο ταχυδρόμος ένα γράμμα από το φίλο μου τον Αϊ Βασίλη, που μου έγραφε: «Φίλε μου, Παραμυθά, γεια σου. Σου γράφω για να σου ευχηθώ καλή χρονιά, γιατί φέτος δεν πρόκειται να έρθω στη γη. Αν θέλεις, έλα εσύ εδώ». Δε θα έρθει ο Αϊ Βασίλης! Και ποιος θα δώσει δώρα στα παιδιά; Γρήγορα πρέπει να τον δω! Φόρεσα το μαγικό μου γιλέκο κι έφυγα γρήγορα πετώντας για το σπίτι του Αϊ Βασίλη. Σε λίγο έμπαινα στο σπίτι του. «Καλώς τον Παραμυθά. Πήρες το γράμμα μου;» «Το πήρα», του λέω «κι ήρθα να μου πεις γιατί αποφάσισες να μην έρθεις να μοιράσεις δώρα. «Αχ, Παραμυθά», μου λέει, «πέρσι που ήρθα ταλαιπωρήθηκα πολύ. Με όλα αυτά τα αεροπλάνα, τους πυραύλους και τους δορυφόρους, δεν μπορούσα να περάσω. Και σαν να μην έφτανε η ταλαιπωρία μου στο ταξίδι, μόλις έφτασα στη γη, τα ’χασα με όλες αυτές τις πολυκατοικίες γύρω μου». «Καλά όλα αυτά Αϊ Βασίλη μου», του λέω μόλις τέλειωσε, «δε σκέφτεσαι τη στενοχώρια των παιδιών που δε θα πάρουν δώρο;». «Έχεις δίκιο Παραμυθά! Τι φταίνε τα παιδιά γι’ αυτά που κάνουν οι μεγάλοι; Εμπρός, λοιπόν», μου λέει, «γρήγορα να πιάσουμε δουλειά, γιατί δεν έχω φτιάξει κανένα παιχνίδι ακόμα». Κι αμέσως, ο Αϊ Βασίλης άρχισε να φτιάχνει παιχνίδια κι εγώ τον βοηθούσα όσο μπορούσα. Έτσι, ετοιμάσαμε όσο πιο πολλά παιχνίδια μπορούσαμε και τα φορτώσαμε στο έλκηθρο για να είναι έτοιμα για το βράδυ της Πρωτοχρονιάς. Ήθελα, λοιπόν, να σας πω, να είστε ήσυχοι. Ο Αϊ Βασίλης, θα ’ρθει και φέτος να σας μοιράσει δώρα. Γεια σας και καλή χρονιά.

52

x

στα χρωματα του διαβήτη

στα χρωματα του διαβήτη

x

53

Γράφει η Στεργιοπούλου Ελευθερία

παιδι & εφηβοσ

Ψυχολόγος για παιδιά, εφήβους, οικογένεια

Άγιος Βασίλης

Πότε πρέπει να αποκαλύψουμε την αλήθεια στα παιδιά μας; Συχνά οι γονείς αναρωτιούνται πότε πρέπει να πουν στα παιδιά τους ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει, αλλά τον έχουμε δημιουργήσει εμείς στη φαντασία μας. Το παιδί μέχρι τα έξι του χρόνια δεν μπορεί να ξεχωρίσει ακόμα το φανταστικό από το αληθινό. Ο Άγιος Βασίλης βρίσκεται στη φαντασία του και εξυπηρετεί κάποιες ανάγκες του. Είναι ο καλός ο παππούλης που φέρνει δώρα σε όλα τα παιδάκια και με υπερφυσικές δυνάμεις τρυπώνει σε όλα τα σπίτια. Στα παιδιά αρέσουν τα παραμύθια. Όταν εκείνα το ζητάνε το παραμύθι, σημαίνει ότι χρειάζονται την ύπαρξή του. Σε αυτή την περίπτωση μπορείτε κι εσείς να συμμετέχετε σε όλο αυτό το φανταστικό κόσμο. Δεν είναι κακό, που όταν δουν έναν Άγιο Βασίλη του λένε «ευχαριστώ» για το δώρο που τους έφερε. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι τον υποδύεται κάποιος τον Άγιο Βασίλη. Είναι όμορφο να τα βάλετε στη διαδικασία να του στείλουν και γράμμα. Αδράξτε την ευκαιρία να μάθουν τη διαδικασία που χρειάζεται ένα γράμμα για να σταλεί. Γράψτε το εσείς, αν δεν γνωρίζει το παιδί να γράφει και στείλτε το με το ταχυδρομείο. Στην παιδική ηλικία 6 έως 12 ετών το παιδί αρχίζει σιγά σιγά να ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό. Μπορεί να καταλάβει τι είναι σωστό και τι λάθος, τι είναι φανταστικό και τι αληθινό. Αν το παι-

54

x

στα χρωματα του διαβήτη

δί αμφισβητεί την ύπαρξη του Άγιου Βασίλη μάλλον ήρθε η ώρα να του αποκαλύψετε την αλήθεια για τον Άγιο. Καλό θα είναι να αναφέρετε την πραγματική ιστορία και από πού ξεκίνησε αυτό το παραμύθι. Ευκαιρία είναι σε περίπτωση που δεν ξέρετε, να το μάθετε να ψάχνει πληροφορίες σε εγκυκλοπαίδειες ή στο διαδίκτυο. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα μιλήστε του για τον Άγιο Νικόλα. Ο Άγιος Νικόλας μοίραζε δώρα σε όλα τα παιδάκια τα ορφανά. Πήγαινε τα βράδια και άφηνε δώρα. Από εκείνον ξεκίνησε ο Άγιος Βασίλειος, που κάποιος παραμυθάς τον βάπτισε με αυτό το όνομα. Μπορείτε να τα παροτρύνετε να νοιώσουν και εκείνα όπως ο Άγιος Νικόλας, μοιράζοντας δωράκια σε παιδιά που το έχουν ανάγκη. Αν πάλι το παιδί σας είναι 6 και 7 ετών και του αρέσει η ιδέα του Άγιου Βασίλη αφήστε το να πιστεύει. Μην προσπαθήσετε να το απογοητεύσετε και να το προσγειώσετε στην πραγματικότητα. Κατά τα βάθος, το παιδί γνωρίζει την αλήθεια, απλά του αρέσει ο παραμυθένιος κόσμος του Άγιου. Όμως, καλό θα ήταν να μην προσπαθείτε και με κάθε τρόπο να του επιβεβαιώσετε την ύπαρξη του Αγίου, απλά μείνετε αμέτοχοι. Μην ξεχνάτε, κάθε τι που έχει επινοήσει ο άνθρωπος έχει κάποια σκοπιμότητα, αδράξτε την ευκαιρία και δείξτε στα παιδιά σας καινούριους τρόπους να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα.

στα χρωματα του διαβήτη

x

55

επιστημονικoαρθρο

Γράφει η:

Δ ρ. Ε ι ρ η ν η Ε . Ο ι κ ο ν ο μ ο υ - Σ τ α μ α τ α κ η Διευθύντρια Παθολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο Metropolitan

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (check-up) Δεν ξεχνάμε! ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ

Μια πολύ σημαντική εξέταση H σημερινή εποχή είναι γενεσιουργός εποχή ποικίλων προβλημάτων και ιδιαίτερα οι συνθήκες ζωής, δηλαδή οι συνήθειες διατροφής, η έλλειψη σωματικής άσκησης, το συνεχές άγχος και στρες, η μόλυνση του περιβάλλοντος, των αστικών κυρίως κέντρων, οι συνήθειες εργασίας και της ζωής εν γένει. Η κλινική εξέταση, το σωστό, ακριβές ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, καθώς οι ειδικές εξετάσεις και ο παρακλινικός έλεγχος είναι στόχοι προληπτικής ιατρικής. Με μια απλή αναίμακτη εξέταση αίματος μπορούμε να αποκρυπτογραφήσουμε πολλά κρυφά σημεία του οργανισμού μας. Με μια εξέταση αίματος αποκομίζουμε πληροφορίες για τη λειτουργία όλων των βασικών ορ-

γάνων της καρδιάς π.χ. εάν εξελίσσεται μία καρδιοπάθεια. Προσδιορίζουμε εάν υπάρχει κίνδυνος εμφράγματος του μυοκαρδίου μετρώντας τα ειδικά γι’ αυτό ένζυμα στο αίμα. Ελέγχουμε επίσης διάφορες ασθένειες π.χ. περικαρδίτιδα, ακόμη την πορεία μιας νόσου του καρδιακού μυός και το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Επίσης, με μια απλή εξέταση αίματος ελέγχουμε τους προδιαθεσικούς παράγοντες για αρτηριοσκλήρυνση όπως είναι η χοληστερίνη, η LDL-HDL-λιποπρωτεϊνη Α και τα τριγλυκερίδια. Με την εξέταση αίματος ελέγχουμε εάν υπάρχει διαταραχή του μεταβολισμού του σακχάρου, εάν η ρύθμιση του σακχάρου είναι κατά προσέγγιση σωστή και δεν υπάρχει προδιάθεση του οργανισμού μας για ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη με μια καμπύλη σακχάρου και κάποιες φορές με έλεγχο του σακχάρου αίματος απλά μετά το γεύμα. Επίσης στο αίμα ελέγχονται το επίπεδο του ουρικού οξέος, των ιχνοστοιχείων τους, ηλεκτρολύτες και μια σειρά ειδικών και μη ειδικών εξετάσεων για ορμονικές διαταραχές κατά την κλιμακτήριο, γενετικής αιτιολογίας, προδιαθεσικούς παράγοντες ακόμη και γονιδιακές εξελίξεις μοριακής βιολογίας και γενετικής. Ελέγχουμε, επίσης, διαταραχές του ενδοκρινολογικού μας συστήματος, πιθανή εγκυμοσύνη, μικροβιαιμίες, ειδικές και μη ειδικές λοιμώξεις την προ-

56

x

στα χρωματα του διαβήτη

σβολή ενός ατόμου από διαφόρους ιούς, την πορεία αυτών, την άμυνα του οργανισμού μας, δηλαδή το ανοσοποιητικό μας σύστημα, διάφορα νοσήματα του αίματος, αναιμίες, κακοήθη αιματολογικά νοσήματα, παθήσεις από παράσιτα, την ελονοσία και μερικές άλλες παθήσεις. Η λειτουργία των νεφρών ελέγχεται εύκολα από το αίμα, όπως την ουρία και την κρεατινίνη αίματος. Η ηπατική λειτουργία ελέγχεται επίσης στο αίμα με δείκτες όπως οι τρανσαμινάσες, ο χρόνος προθρομβίνης, ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών, αν υπάρχει οξεία ή χρόνια προσβολή του ήπατος από κάποια μορφή ηπατίτιδας ακόμη και τέλος η κίρρωση ήπατος. Όταν διαπιστωθεί απόκλιση τιμών από τις φυσιολογικές, πρέπει να επισκεφθούμε το γιατρό μας για να μας δώσει τις διάφορες οδηγίες ή και θεραπεία. Από μια εξέταση αίματος μπορεί επίσης να διαπιστωθεί εάν πάσχει κάποιος από ρευματοπάθεια ή μια νόσο του κολλαγόνου. Επίσης, υπάρχει μια σειρά εξετάσεων του αίματος οι λεγόμενοι νεοπλασματικοί δείκτες, αλλά και μια απλή γενική αίματος και η καθίζηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, που είναι δυνατόν να μας ανακαλύψουν ή να μας αφυπνίσουν να ερευνήσουμε το ενδεχόμενο μιας κακοήθειας ή συγκεκριμένης ασθένειας. Υπάρχει επίσης μια ειδική εξέταση για τους άνδρες, με την οποία μπορεί να αποδειχθεί είτε μια φλεγμονή είτε μια κακοήθεια του προστάτη. Η εξέταση αυτή πρέπει να γίνεται μετά τα 40 και επί ορισμένων περιπτώσεων ίσως και νωρίτερα.

Οι πληροφορίες από μια εξέταση αίματος για το γιατρό είναι αναντικατάστατες, απαραίτητες και τον καθοδηγούν στη διάγνωση και στη λήψη αποφάσεων για την ενδεδειγμένη θεραπεία. Οι διαβητικοί πρέπει να δίνουν σημασία εκτός από τις κοινές εξετάσεις και σε εξετάσεις που θα τους πει ο διαβητολόγος τους, γενική ούρων, βυθοσκόπηση για τα μάτια τους, υπερηχογράφημα άνω κοιλίας για έλεγχο και απεικόνιση του παγκρέατος. Ο διαβητικός πρέπει να έχει καλή συχνή συνεργασία με το γιατρό του, για να έχει επιτυχία στη ρύθμιση του σακχάρου του. Ο οικογενειακός του γιατρός θα τον παραπέμπει σε άλλες ειδικότητες, όταν αυτό θα θεωρείται αναγκαίο, ήτοι σε οφθαλμίατρο, χειρουργό, δερματολόγο, αγγειολόγο, κ.ά. Παράλληλα, με τον οικογενειακό του παθολόγο ή διαβητολόγο ο διαβητικός πρέπει να παρακολουθεί την κατάσταση των δοντιών του συχνά στον οδοντίατρό του. Η φροντίδα του στόματος του πρέπει να είναι καθημερινή δηλαδή πρωί και βράδυ και μετά από το φαγητό. Επεμβάσεις ή εξαγωγές δοντιών γίνονται μόνο με καλά ρυθμισμένο σάκχαρο αίματος. Η καθαριότητα του σώματος του διαβητικού και του χώρου παραμονής και εργασίας είναι απαραίτητα στοιχεία για μια καλή πορεία της νόσου του.

Eπιπλέον για τις γυναίκες ισχύει ο γνωστός κανόνας ότι ανά έτος πρέπει να κάνουν μαστογραφία μετά τα 40, για μικρότερες ηλικίες θα τους πει ο γιατρός τους, και φυσικά ένα τεστ Παπανικολάου.

στα χρωματα του διαβήτη

x

57

περι...ψ υ χ η σ

Γράφει η:

Τ Ε Ν ΙΑ ΜΑΚΡΗ Οικογενειακή –Επαγγελματική Σύμβουλος, Σύμβουλος Σχέσεων

ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ

...όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι!

Όταν τελικά έρθει η ώρα να φύγουν τα παιδιά σας από το σπίτι, θα ξαναγίνετε «αληθινό» ζευγάρι περισσότερο από κάθε άλλη φορά στην κοινή σας ζωή. Θα είστε όμως πολύ διαφορετικοί άνθρωποι από την εποχή που πρωτογνωριστήκατε κι έτσι θα χρειαστεί μια αρκετά μεγάλη περίοδος αναπροσαρμογής στην καινούργια αυτή μορφή της σχέσης σας. Η φάση αυτή μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολη απ’ ό,τι νομίζετε, ειδικά αν τα τελευταία χρόνια η ζωή στο σπίτι με τα σχεδόν ενήλικα παιδιά σας ήταν ιδιαίτερα ταραχώδης και δεν βλέπατε την ώρα να φύγουν! Κι αυτό επειδή, ως γονείς «πλήρους απασχόλησης», βλέπατε την προσοχή σας να διασπάται συνεχώς εξαιτίας των οικογενειακών απαιτήσεων, ενώ τα παιδιά «έκλεβαν» σχεδόν όλο σας το χρόνο και βέβαια που βάζετε και την αγωνία για την διαβητική κόρη σας! Εσείς είχατε την ευθύνη να φροντίζετε την ζωή της ώστε να είναι καλά. Και πάντα ανησυχούσατε να βρει ένα καλό παλικάρι να την αγαπάει και την προσέχει.

58 58

x

στα χρωματα του διαβήτη

Η οικογένεια αποτελεί μια ιδιαίτερα... θορυβώδη επιχείρηση και δεν είναι καθόλου αφύσικο να νοσταλγείτε λίγη ηρεμία. Από τη στιγμή όμως που τα παιδιά φύγουν κι εσείς βρείτε την πολυπόθητη ηρεμία σας, μπορεί να ανακαλύψετε ότι δεν είχατε και πολύ ουσιαστική επικοινωνία μεταξύ σας ως ζευγάρι. Το μεγαλύτερο μέρος των συζητήσεων αφορούσε τα παιδιά, το διαβήτη και τα πρακτικά θέματα του σπιτιού, οπότε πιθανότατα η σχέση σας δεν είχε καμία προτεραιότητα. Έτσι, αυτά που θα ανακαλύψετε όταν φύγουν τα παιδιά από το σπίτι, θα εκπλήξουν ακόμη κι εσάς τους ίδιους! Μερικά ζευγάρια ανακαλύπτουν ότι το δέσιμο μεταξύ τους είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι πίστευαν. Αντίθετα, άλλα ζευγάρια που πίστευαν ότι ήταν πολύ δεμένα, βλέπουν ότι αυτό αλλάζει μόλις φύγουν τα παιδιά. Αυτό ισχύει κυρίως όταν η γυναίκα ήταν μια αφοσιωμένη μαμά «πλήρους απασχόλησης» και ανακαλύπτει ότι χωρίς τα παιδιά η ζωή της φαίνεται άδεια και η σχέση της με το σύντροφό της δεν είναι ικανή να αναπληρώσει το κενό.

Σε αυτή τη φάση, όλα όσα κερδίσατε –σεβασμό, αγάπη, κατανόηση– αντιμετωπίζοντας τις αλλαγές και τα προβλήματα που αναμφίβολα συναντήσατε κατά τη διάρκεια της κοινής σας ζωής θα έρθουν στο προσκήνιο, φέρνοντας όμως μαζί τους και θέματα που μπορεί να παρέμεναν για χρόνια σε… χειμερία νάρκη! Το να κάνετε αλλαγές στη σχέση σας την περίοδο που τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι είναι, από μια άποψη, θέμα επιλογής. Όπως είπαμε όμως, όλες οι αλλαγές –και οι πιο θετικές– είναι δύσκολες. Ακόμη και άνθρωποι που αναγνωρίζουν, έως ένα βαθμό, ότι η σχέση τους δεν είναι τόσο καλή όσο θα ήθελαν δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την προσπάθεια που απαιτούν οι αλλαγές. Πολλά δυστυχισμένα ζευγάρια, για παράδειγμα, που έχουν μείνει μαζί για χάρη των παιδιών, εξακολουθούν να παραμένουν μαζί, θέλοντας να είναι διαθέσιμα για τα παιδιά τους ως οικογένεια και να τους προσφέρουν μια οικογενειακή εστία στην οποία να μπορούν να επιστρέφουν.

Αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό, καθώς ένα διαζύγιο μπορεί να βλάψει ακόμη και ενήλικα παιδιά. Πολύ καλύτερο είναι όμως να αξιοποιήσετε αυτή την ευκαιρία, για να βελτιώσετε τη σχέση σας. Όσο πιο μεγάλα είναι τα παιδιά, τόσο πιο αντικειμενικά μπορούν να δουν τη σχέση των γονιών τους και τόσο πιο πολύ στενοχωριούνται όταν ένας από τους δύο είναι δυστυχισμένος. Αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεστε μεταξύ σας, θα αντιμετωπίσετε δύσκολες στιγμές. Μάλιστα, όσο πιο παγιωμένα είναι το καθεστώς και οι συνήθειες της σχέσης σας, τόσο πιο επώδυνη θα είναι η διαδικασία ανατροπής τους. Ο φόβος για το τι θα φέρουν αυτές οι αλλαγές μπορεί να συνιστά μεγάλο εμπόδιο και ίσως πείτε: «Τι νόημα έχει, αφού ακόμη και αν προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τη σχέση μας, μπορεί, έτσι κι αλλιώς να χωρίσουμε;». Η σωστή επικοινωνία όμως είναι πάντα ωφέλιμη και ίσως έχετε την ευκαιρία να κάνετε το υπόλοιπο της κοινής σας ζωής πιο ευτυχισμένο από πριν.

στα χρωματα του διαβήτη

x

59

επιστημονικoαρθρο

Γράφουν οι:

Ν ι κολ αος Σ . Κο υ β ε λ α ς Επικ. Καθηγητής του Οδοντιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών

Η Περιοδοντίτιδα προδίδει το διαβήτη

Χρηστος Κρητικος Περιοδοντολόγος

60

x

στα χρωματα του διαβήτη

Οι διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό κινδύνου εμφάνισης νόσων των ούλων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα) σε σχέση με τους κοινούς ασθενείς, το οποίο μπορεί να πέσει σε πολύ χαμηλά επίπεδα αν αντιμετωπιστεί εγκαίρως από εξειδικευμένους ιατρούς. Ο διαβήτης και η περιοδοντική νόσος είναι δύο χρόνιες ασθένειες που από καιρό θεωρείται ότι συνδέονται σε βιολογικό επίπεδο. Ένας μεγάλος όγκος αναφορών περιστατικών, διατμηματικών ερευνών, διαμήκων ερευνών και ανασκοπήσεων καταδεικνύουν τις δυσμενείς επιπτώσεις του διαβήτη στην έναρξη, την εξέλιξη και τη

βαρύτητα της περιοδοντίτιδας. Ο επιπολασμός της περιοδοντίτιδας στους διαβητικούς υπολογίζεται ότι είναι δύο ή ακόμη και τρεις φορές μεγαλύτερος από αυτόν που παρατηρείται στον φυσιολογικό πληθυσμό. Έχει υποστηριχθεί ότι η υπεργλυκαιμία και ο επακόλουθος σχηματισμός τελικών προϊόντων προχωρημένης γλυκοζυλίωσης, η οποία είναι μία από τις διάφορες οδούς που θεωρείται ότι οδηγούν στις κλασικές μικροαγγειακές και μακροαγγειακές επιπλοκές του διαβήτη, επίσης εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της περιοδοντίτιδας στους διαβητικούς ασθενείς.

Είναι διαθέσιμος ένας αυξανόμενος όγκος αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν το γεγονός ότι η περιοδοντική φλεγμονή που οφείλεται σε gram αρνητικούς μικροοργανισμούς επιδρά δυσμενώς στο γλυκαιμικό έλεγχο. Έτσι, είναι πλέον γνωστό ότι το συστημικό φλεγμονώδες φορτίο είναι αυξημένο στην περιοδοντίτιδα που δεν έχει αντιμετωπιστεί ή σε ανεπαρκώς ελεγχόμενη μέτρια-προς-σοβαρή περιοδοντίτιδα. Για παράδειγμα, σε περιοδοντικούς ασθενείς χωρίς άλλες εμφανείς νόσους, τα επίπεδα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) είναι υψηλότερα σε σύγκριση με αυτά ατόμων χωρίς περιοδοντίτιδα. Ομοίως, έχει υποστηριχθεί ότι η διαταραχή της μικροβιολογικής ισορροπίας του εντέρου πιθανώς αυξάνει το gram αρνητικό μικροβιακό φορτίο το οποίο, μέσω της διαφυγής λιποπολυσακχαριτών στην κυκλοφορία, συμβάλλει με τη σειρά του στην αύξηση του συστηματικού φλεγμονώδους φορτίου. Η αύξηση της φλεγμονής πυροδοτεί, τελικά, την εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη. Επίσης, οι διαβητικοί, πιθανώς να έχουν μειωμένη ροή σάλιου (ξηροστομία) καθώς και αυξημένα επίπεδα σακχάρων στο στόμα. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη πλάκα και κατά συνέπεια, μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανάπτυξη νόσων του περιοδοντίου. Επιπλέον, οι διαβητικοί παρουσιάζουν συχνά και άλλες επιπλοκές που αυξάνουν τον κίνδυνο για την ανάπτυξη νόσων του περιοδοντίου, όπως αγγειακές αλλαγές, διαταραχές στο μεταβολισμό των λιπιδίων και του κολλαγόνου και δυσλειτουργία των ουδετερόφιλων κυττάρων, τα οποία παίζουν βασικό ρόλο στην ανοσολογική απόκριση του οργανισμού και τη φλεγμονή. Τέλος, οι διαβητικοί εμφανίζουν καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων αλλά και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων, γεγονός που μπορεί να επιδράσει αρνητικά τόσο στην εξέλιξη όσο

και στη θεραπεία της περιοδοντίτιδας. Ακόμη, υπάρχουν ολοένα αυξανόμενες ενδείξεις ότι η σχέση διαβήτη και νόσων του περιοδοντίου είναι αμφίδρομη. Υπάρχει, δηλαδή, τεκμηρίωση που υποδηλώνει ότι η θεραπεία της περιοδοντίτιδας μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της γλυκαιμικής ρύθμισης, ενώ ασθενείς με πλημμελή έλεγχο του διαβήτη έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν περιοδοντική νόσο. Συμπερασματικά, οι διαβητικοί που δεν ελέγχουν καλά ή καθόλου το σάκχαρό τους είναι περισσότερο ευπαθείς και παρουσιάζουν εντονότερα προβλήματα στοματικής υγείας σε σχέση με εκείνους που επιτυγχάνουν αποτελεσματικό γλυκαιμικό έλεγχο. Επομένως, με δεδομένο τον αυξημένο κίνδυνο για νόσους του περιοδοντίου που παρουσιάζουν οι διαβητικοί, είναι αναγκαία τα παρακάτω: XX XX

XX

Σχολαστική στοματική υγιεινή. Τακτικοί έλεγχοι από τον οδοντίατρο και ιδιαίτερα περιοδοντικός έλεγχος. Ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου με δίαιτα και φάρμακα.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας www.eurodentica.gr & www.dentaltourismgreece.com ή επικοινωνήστε για έναν δωρεάν διαγνωστικό έλεγχο στο 210 8257050.

στα χρωματα του διαβήτη

x

61

υ γε ι α & ε υ ε ξ ι α

Γράφει η Ειρήνη Τζεϊρανάκη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο στις ετικέτες τροφίμων Κατ’ αρχήν να πούμε τι είναι ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο και γιατί μπορεί να βοηθήσει. Όλα τα τρόφιμα τα οποία περιέχουν υδατάνθρακες (αμυλούχα τρόφιμα, όσπρια, δημητριακά, γάλα, φρούτα και λαχανικά) αυξάνουν τη γλυκόζη του αίματος. Όμως η ίδια ποσότητα υδατανθράκων δεν προκαλεί την ίδια αύξηση. Ο γλυκαιμικός δείκτης δείχνει πόσο γρήγορα αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα μετά την κατανάλωση τροφής που περιέχει υδατάνθρακες. Ο προσδιορισμός της τιμής του δείκτη γίνεται αναφορικά με την καθαρή γλυκόζη ή το άσπρο ψωμί (της οποίας ο ΓΔ είναι 100). Τα τρόφιμα με υψηλό ΓΔ προκαλούν απότομη και μεγάλη αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Ενώ τα τρόφιμα χαμηλού ΓΔ, λόγω της αργής πέψης και απορρόφησής τους, προκαλούν σταδιακή αύξηση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και έτσι συμβάλλουν σε καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο. Επειδή όμως ο γλυκαιμικός δείκτης σχετίζεται με την ποιότητα και όχι με την ποσότητα και δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που καθορίζει σε ποιον βαθμό η κατανάλωση τροφίμων αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος, υπάρχει και η έννοια του γλυκαιμικού φορτίου. Γενικά, τα τρόφιμα με χαμηλό ΓΔ έχουν και χαμηλό ΓΦ, τα τρόφιμα όμως με μέτριο ή υψηλό ΓΔ μπορεί να κυμαίνονται από χαμηλό έως πολύ υψηλό ΓΦ. Κατά συνέπεια, βλέπουμε πόσο χρήσιμα εργαλεία είναι ο ΓΔ και το ΓΦ για το πώς θα επηρεάσει ένα τρόφιμο το σάκχαρο του αίματος. Ωστόσο, τα γεύματά μας αποτελούνται από πολλά τρόφιμα με διαφορετικά θρεπτικά συστατικά (π.χ. λίπος, πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, κ.ά.), τα οποία και αυτά με τη σειρά τους επηρεάζουν τη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος. Γενικά, ο ΓΔ και το ΓΦ επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες, όπως το είδος του τροφίμου, από τις φυτικές ίνες, πόσο ώριμο είναι το τρόφιμο, ο χρόνος μαγειρέματος, η σύσταση του γεύματος. Γιατί είναι όμως σημαντικός; Ο γλυκαιμκός δείκτης μπορεί να φανεί χρήσιμος σε ανθρώπους με διαβήτη, που ελέγχουν τα επίπεδα σακχάρου του αίματός τους. Τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη τους βοηθούν περισσότερο να καταναλώνουν την απελευθέρωση γλυκόζης στο αίμα ομοιόμορφα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης βοηθά τους αθλητές.

62 62

x

στα χρωματα του διαβήτη

Τα τρόφιμα με χαμηλό ΓΔ βοηθούν στην αύξηση της αντοχής, ενώ τρόφιμα και ποτά με υψηλό ΓΔ οδηγούν σε καλύτερη επαναφόρτιση του γλυκογόνου των μυών μετά από την άσκηση. Σε πρόσφατες μελέτες φάνηκε επίσης, ότι οι δίαιτες χαμηλού ΓΔ μπορεί να είναι πιο ευεργετικές στην πρόληψη του ύστερου διαβήτη και της στεφανιαίας καρδιακής νόσου, ενδεχομένως γιατί μειώνουν τις απαιτήσεις για ινσουλίνη και βελτιώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος. Άλλες έρευνες έδειξαν τη συσχέτιση του γλυκαιμικού δείκτη με την παχυσαρκία. Δίαιτες με χαμηλό ΓΔ μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να χάσουν βάρος, επειδή τους χορταίνουν περισσότερο και για περισσότερη ώρα. Όμως χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να αποδειχτεί κάτι τέτοιο. Γι αυτόν το λόγο έγινε και το πρόσφατο συνέδριο στη Στρέσα, όπου επιστήμονες από 10 διαφορετικές χώρες που συμμετείχαν συμφώνησαν για το πόσο σημαντικό είναι να αναγράφεται ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο στις ετικέτες τροφίμων. Η διεθνής επιστημονική διάσκεψη κορυφής επίσης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι υδατάνθρακες σε διάφορα τρόφιμα επηρεάζουν το μεταγευματικό σάκχαρο στο αίμα με διαφορετικό τρόπο, με σημαντικές συνέπειες για την υγεία. Η δήλωση αναφέρει ότι τα τρόφιμα με χαμηλό ΓΔ βοηθούν να μειωθεί ο κίνδυνος για διαβήτη τύπου 2, γιατί βοηθά στον έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα. Επίσης, βοηθά σε καρδιακές παθήσεις και στη διαχείριση του βάρους. Οι επιστήμονες επεσήμαναν ωστόσο ότι η ταχεία αύξηση του διαβήτη και της παχυσαρκίας σημαίνει ότι υπάρχει ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση σχετικά με τον ΓΔ και το ΓΦ. Πρέπει να αναπτυχθούν πιο ολοκληρωμένοι πίνακες σύνθεσης τροφίμων για τον Γ.Δ/Γ.Φ. Ο πρόεδρος του τμήματος διατροφής στο Harvard και συμμετέχοντας του συνεδρίου Walter Willett δήλωσε ότι πρέπει να δώσουμε ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία ότι τα τρόφιμα με υψηλό Γ.Δ/Γ.Φ συμβάλλουν στον κίνδυνο του διαβήτη τύπου 2 και στα καρδιαγγειακά νοσήματα και ότι η μείωση του Γ.Δ/Γ.Φ πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία.

Γράφει η Kατερίνα Χατζήραϊ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Προδιαβήτης: Μια υγειονομική βόμβα και η ευκαιρία της βιομηχανίας Φαίνεται πως ο επιπολασμός του Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 είναι εξαιρετικά υψηλός, καθώς υπολογίζεται ότι κατά το έτος 2035, οι πάσχοντες από ΣΔΤ2 θα φτάσουν τα 592 εκατομμύρια, από 382 εκατομμύρια που είναι σήμερα. Ο λόγος για τον οποίο θα έχουμε τέτοιες εξελίξεις, είναι διότι τις περισσότερες φορές ο ΣΔ δεν έχει εντοπιστεί εγκαίρως και κατά συνέπεια παραμένει αθεράπευτος για πολλά χρόνια. Μιλώντας για διαταραχή στη ρύθμιση της γλυκόζης, αναφερόμαστε στην προδιαβητική κατάσταση, όπου έχουν εντοπιστεί είτε διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη είτε διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας. Φαίνεται πως τα άτομα που παρουσιάζουν διαταραχή ρύθμισης της γλυκόζης και διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας έχουν 12 φορές περισσότερη πιθανότητα να αναπτύξουν ΣΔ, σε σχέση με τα άτομα που έχουν φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Περίπου το 10%-20% του πληθυσμού παρουσιάζει προδιαβήτη. Για τον λόγο αυτό, πολλοί είναι οι φορείς κυβερνητικοί ή μή που θα πρέπει να παρέμβουν τόσο στον τρόπο ζωής όσο και στην παροχή φαρμακολογικής αγωγής με σκοπό την καθυστέρηση ή ακόμη και την πρόληψη του ΣΔ2 στα άτομα με προδιαβήτη. Ο ΣΔ είναι μια μεταβολική διαταραχή με κύριους παράγοντες κινδύνου, τη γενετική προδιάθεση, την ηλικία, την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή. Γι’ αυτό οι αλλαγές των διατροφικών συνηθειών αλλά και η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας έχουν πρωταρχική σημασία. Μερικές στρατηγικές κατά της παχυσαρκίας και του ΣΔ περιλαμβάνουν αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, κατανάλωση φυτικών ινών, μείωση της ενεργειακής πρόσληψης, αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά και αύξηση της πρόσληψης πρωτεΐνης που συμβάλλει στο αίσθημα του κορεσμού, αλλά και στη μείωση των τριγλυκεριδίων και της γλυκόζης του αίματος.

σμού, όπως η υπερκατανάλωση φθηνών τροφίμων υψηλής ενεργειακής αξίας και χαμηλής σε θρεπτικά συστατικά,αλλάζοντας το διατροφικό προφίλ πολλών προϊόντων τους. Τρόφιμα λιγότερο επεξεργασμένα, πλούσια σε φυτικές ίνες, χαμηλά σε κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη, με μειωμένο γλυκαιμικό δείκτη και χαμηλής ποσότητας σε υδατάνθρακες βρίσκονται πλέον στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Εκτός αυτού, η ταυτόχρονη διαφήμιση για τις ευεργετικές ιδιότητες των ήδη διαθέσιμων φυσικών τροφίμων, όπως ο καφές, το τσάι, το κακάο, τα μούρα, οι ξηροί καρποί, η κανέλλα κ.ά., τα οποία σύμφωνα με έρευνες καθυστερούν την αύξηση της μεταγευματικής γλυκόζης στο αίμα είναι πλέον γνωστά στους καταναλωτές. Συγκεκριμένα, έχει συζητηθεί πολύ ο ρόλος των πολυφαινολών στον διαβήτη (ταννίνες, ανθοκυανίνες, χλωρογενικό οξύ), τις οποίες τις βρίσκουμε στον καφέ, στο τσάι, στο κακάο αλλά και στα μούρα. Πράγματι, οι αλλαγές αυτές στην παραγωγή των τροφίμων με σκοπό την πρόληψη του ΣΔ έχουν συμβάλει στην υιοθέτηση καλύτερων διατροφικών συνηθειών και οι προδιαβητικοί καταναλωτές - και όχι μόνο - είναι πλέον πιο συνειδητοποιημένοι για την επιλογή των τροφίμων στο σούπερ μάρκετ.

Οι βιομηχανίες τροφίμων έχουν την ευκαιρία να δώσουν λύσεις στις κακές διατροφικές συνήθειες του πληθυ-

Διατροφή στο www.medNutrition.gr

στα χρωματα του διαβήτη

x

63

υ γε ι α & ε υ ε ξ ι α

Γράφει η Ηρώ Γουνιτσιώτη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Το παιδί μου διαγνώστηκε με ΣΔ τύπου 1, μπορεί να τρώει γλυκά; Παλαιότερα, υπήρχε η πεποίθηση ότι η ζάχαρη και τα προϊόντα που την περιέχουν θα πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά από τη διατροφή ενός ατόμου σε διαβήτη, γεγονός που απορρίφθηκε στην πορεία. Μια τέτοια αντίληψη, ωστόσο, είχε ως επακόλουθο τη δημιουργία ενός μύθου, ότι η ζάχαρη και τα γλυκά προκαλούν το διαβήτη. Πόσο εύκολο είναι όμως για ένα παιδί να συμμορφωθεί με τόσο αυστηρούς κανόνες διατροφής; Κατά τη διάγνωση Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 επιφέρει δραστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής και διατροφής του παιδιού. Βασικός σύμμαχος σε όλη αυτή τη διαδικασία προσαρμογής και συμμόρφωσης με τη θεραπεία είναι η οικογένεια και το πώς αυτή ενσωματώνει τις νέες αλλαγές. Πρώτο και βασικό στοιχείο κατά τη διάγνωση του διαβήτη είναι να οριστεί το σχήμα θεραπείας της ινσουλίνης που θα καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού και να επιτευχθούν οι στόχοι της γλυκόζης που έχει θέσει ο θεράποντας ιατρός. Στο διάστημα αυτό, το οποίο διαφοροποιείται από άτομο σε άτομο, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η κατανάλωση γλυκών, μέχρι να σταθεροποιηθεί η θεραπεία και να υπάρχει ευγλυκαιμία. Μετά τη διάγνωση Το παιδί θα συμπορευθεί με το διαβήτη εφ’ όρου ζωής - ως παιδί θα θέλει να φάει το γλυκό του, να πάει σε παιδικά party και να συμπεριφερθεί όπως όλα τα παδιά της ηλικίας του. Μια ισορροπημένη ζωή με διαβήτη, όπου δε παραμελείται η υγεία, αλλά ούτε και οι επιθυμίες του παιδιού, προϋποθέτει εκπαίδευση και προγραμματισμό! Η εκπαίδευση του παιδιού και της οικογένειας, εφόσον χρειάζεται, αφορά στον τρόπο υπολογισμού του φαγητού βάσει των μονάδων ινσουλίνης. Η εκπαίδευση στοχεύει στο να κατανοήσει το άτομο τη σύσταση των τροφών, να μπορεί να υπολογίζει το σύνολο των υδατανθράκων που καταναλώνει σε κάθε γεύμα με βάση την ποσότητα και συναρτήσει της δόσης γευματικής ινσουλίνης που κάνει. Η ζάχαρη αποτελεί μια μορφή απλού υδατάνθρακα. Αφού το παιδί ρυθμιστεί και έχει εξοικειωθεί με τον τρόπο υπολογισμού των υδατανθράκων της τροφής, θα μπορούσε να αντικαταστή-

64

x

στα χρωματα του διαβήτη

σει μια ποσότητα υδατανθράκων του γεύματος με ένα μικρό γλυκό. Με αυτόν τον τρόπο, η τιμή του σακχάρου δε θα ξεφύγει από τους στόχους, καθώς το γλυκό θα συνυπολογιστεί στη δόση της γευματικής ινσουλίνης. Η δυσκολία έγκειται στον υπολογισμό σύνθετων τροφίμων, όπως συνήθως είναι τα γλυκά του εμπορίου και οι πάστες, καθώς εκτός από υδατάνθρακες περιέχουν πρωτεΐνες και λίπος, γεγονός που προϋποθέτει άριστη διατροφική εκπαίδευση του ατόμου. Λόγω αυτού, προτείνεται να καταναλώνονται σπιτικά γλυκά με απλές συνταγές και χαμηλά σε λίπος. Με δεδομένο ότι η συνταγή του γλυκού είναι γνωστή, μπορεί εύκολα να υπολογιστεί και η σύστασή του σε υδατάνθρακες. Η χρήση υποκατάστατων ζάχαρης, όπως η στέβια, μπορεί να μειώσει περαιτέρω το γλυκαιμικό φορτίο του γλυκού. Προϊόντα του εμπορίου που έχουν τη σήμανση “Xωρίς ζάχαρη” δεν σημαίνει ότι δεν περιέχουν υδατάνθρακες, γι’ αυτό όταν το σνακ του παιδιού δεν είναι σπιτικό, καλό θα ήταν να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφική ετικέτα. Επιπλέον, καλό θα ήταν να τονιστεί, πως τα γλυκά είναι συνήθως ενεργειακά πυκνά τρόφιμα. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα/ μερίδα του γλυκού που θα καταναλωθεί παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του σακχάρου. Ισορροπημένη διατροφή Η δυνατότητα κατανάλωσης μιας μικρής ποσότητας γλυκού εφόσον το παιδί είναι ρυθμισμένο, δε συνεπάγεται πως μπορεί να γίνεται συχνά έκπτωση στο φαγητό του παιδιού για να καταναλωθεί γλυκό, καθώς κάτι τέτοιο θα υποβάθμιζε την ποιότητα της διατροφής του και κατ’ επέκταση την ανάπτυξή του. Οι συστάσεις διατροφής δεν διαφοροποιούνται ανάμεσα στα διαβητικά και στα μη διαβητικά άτομα και στις δύο περιπτώσεις θα πρέπει να καταναλώνονται περιστασιακά. Το κλειδί της επιτυχίας Στο διαβήτη τύπου 1, το πιο σημαντικό στοιχείο μετά τη φαρμακευτική αγωγή, είναι η διατροφική εκπαίδευση του ατόμου και ο σωστός προγραμματισμός! Με αυτά τα στοιχεία το άτομο με διαβήτη μπορεί να έχει έναν ευέλικτο τρόπο ζωής και μια διατροφή που περιέχει τα πάντα, στη σωστή όμως ποσότητα και συχνότητα!

συναντησημετον

ΒΛΑΔΙΜΗΡΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Αγαπημένος ηθοποιός που θαυμάζει τους γενετιστές και θεωρεί «επένδυση» μόνο την Πρόληψη! ΕΧΕΙ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΙ ΜΕ ΛΙΓΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ …ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ! Συνέντευξη στην Εύα Ντελιδάκη Ξεκινώντας στη Θεσσαλονίκη, έπαιζε για μήνες χωρίς να πληρώνεται ή όταν, στην Αθήνα πια, ζούσε για καιρό σιτιζόμενος με δύο καλαμάκια την ημέρα. Και αργότερα, που έχοντας ήδη διαγράψει μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία, αναγκάστηκε να πουλήσει την ακίνητη περιουσία του για να εξοφλήσει τα χρέη μιας αποτυχημένης εισπρακτικά θεατρικής παραγωγής. Ήταν εκείνο το χειμώνα που για να ζεσταθεί, μαζί με τη σύζυγό του, επίσης ηθοποιό, Έφη Μουρίκη, πετούσαν στο τζάκι ό,τι ξύλινο αντικείμενο υπήρχε στο σπίτι. Από το 1980 δουλεύει στο θέατρο και έχει συνεργαστεί με καταξιωμένους σκηνοθέτες, θιασάρχες, θεατρικά σχήματα και θεατρικούς οργανισμούς. Σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στα εξής έργα: ΑΜΛΕΤ ο Β, ΜΠΙΛΛΥ ο ΨΕΥΤΗΣ, ΛΥΣΣΑΣΜΕΝΗ ΓΑΤΑ, ΦΩΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΥΚΟΥ, ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΙΝ ΡΕΝΤΙΚΟΛΟΥΣ, ΧΕΙΛΗ ΚΛΕΙΣΤΑ. Στην τηλεόραση συμμετείχε στις εξής τηλεοπτικές σειρές: ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ, ΦΡΟΥΡΟΙ ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ, ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΕΣ, ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ, ΥΠΕΡΟΧΑ ΠΛΑΣΜΑΤΑ, ΑΝ ΥΠΗΡΧΕΣ ΘΑ ΣΕ ΧΩΡΙΖΑ κ.α Στον κινηματογράφο έπαιξε στις ταινίες: ΚΛΟΙΟΣ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΣ ΧΕΛΙΔΟΝΑΣ, ΟΡΓΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΕΛΑΔΑΣ, ΛΟΥΚΟΥΜΑΔΕΣ ΜΕ ΜΕΛΙ, SAFE-SEX, NHSOS, ενώ μαζί με την Εφη Μουρίκη έγραψαν το σενάριο και σκηνοθέτησαν την ταινία STRAIGHT STORY. Λίγο καιρό πριν είχε δηλώσει ότι σκεπτόταν να μεταναστεύσει. Παρέμεινε, ωστόσο, γιατί τα «δύσκολα» είναι αυτά που τον συγκινούν. Για να δώσει τη μάχη του. Η συνεργασία του με τον Alpha και το Μην Αρχίζεις τη Μουρμούρα, δουλειά που τον καλύπτει καλλιτεχνικά, ήταν μια παράμετρος.

66

x

στα χρωματα του διαβήτη

Αυτή την εποχή που άλλοι δεν έχουν δουλειά, εσείς τρέχετε και δεν φτάνετε! Αυτή την εποχή είμαι σε πρόβες για το έργο που θα ανεβάσω «το σώσε» που είναι μια γνωστή παγκοσμίως παράσταση, ενώ ταυτόχρονα τρέχω για τα γυρίσματα της τηλεοπτικής σειράς «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα».

Η κρίση περιορίζει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα; Το να βρει κάποιος δουλειά είναι άκρως πρακτικό, το να μπορέσει να εμπνευστεί, να δημιουργήσει, να αποδώσει σ’ ό,τι αυτός πιστεύει καλύτερο, βεβαίως υπάρχουν ευκαιρίες και πρέπει να τις κυνηγήσει ή να τις κατασκευάσει ο ίδιος ο άνθρωπος.

Οι άνθρωποι αρρωσταίνουν χωρίς λόγο, για πάρα πολλούς λόγους ή γιατί δεν γίνεται διαφορετικά; Κάτι σαν μοιραίο; Όλα αυτά συμβαίνουν. Οι άνθρωποι εδώ και πολλά χρόνια έχουμε ξεχάσει την καλλιέργεια, την αισθητική, την ευαισθησία, την αντίληψη, τα απαραίτητα στοιχεία για να μπορούμε να εξελιχθούμε ως προσωπικότητες. Κυρίαρχη πολιτική στάση είναι η χρηματιστηριακή στάση που ζούμε και που έχει επιβάλλει στον άνθρωπο να είναι ένα γρανάζι σ’ ένα μηχανισμό. Να νομίζει ότι χωρίς χρήμα, χωρίς κέρδος δεν υπάρχει. Κι όμως υπάρχει! Αυτό που έχει στερέψει μέσα μας είναι η πνευματική πλευρά του εαυτού μας, είναι η εκπαίδευσή μας για να γίνουμε πιο χρήσιμοι σ’ αυτή την κοινωνία και όχι απλώς άνθρωποι που θέλουν τα πάντα τώρα, γρήγορα. Και φυσικά να μην κουραστούμε και πολύ. Αυτό που δεν έχουμε καταλάβει είναι ότι τα πολιτικά ρεύματα έχουν καταρρεύσει. Έτσι και αλλιώς αυτήν τη στιγμή ψάχνουν να βρουν το καινούργιο ρεύμα που θα εξουσιάσει και εμείς είμαστε τα πειραματόζωα.

νίες που έχει. Άλλα είδη θεάτρου πολλαπλασιάζουν τα μηνύματα και φαίνεται πιο ουσιαστική η αποστολή μας. Η τέχνη μπορεί να μετατρέψει τις σκέψεις και να οδηγήσει σε άλλου είδους αντίληψη, ώστε ο καθένας να μπορεί, εν τέλει, να υπερασπιστεί πιο δυναμικά τον εαυτό του και τα δικαιώματά του.

Σας προβληματίζει για το τι θα έπρεπε να «δώσετε» στο θεατή, κάθε φορά που αναλαμβάνετε ένα ρόλο; Βεβαίως και με έχει προβληματίσει κι έχω πάρει μέρος σε έργα που έμπαινε ο θεατής σε μεγαλύτερο προβληματισμό, όπως το «κεκλισμένων των θυρών». Αλλά και στο μέλλον θέλω να κάνω πράγματα που μπορεί να οδηγήσει το θεατή στην εξέλιξή του. Όμως, να είστε σίγουρη πως όποιο θέατρο, όποιο είδος τέχνης και να είναι, διαμορφώνει τον θεατή. Ας είναι μια έκθεση ζωγραφικής, μια συναυλία, μια θεατρική παράσταση. Κανείς δεν φεύγει ίδιος! Περνάνε πολλά στο υποσυνείδητο. Όλοι λέμε πάνω απ’ όλα η υγεία μας, αλλά τελικά πόσο το πιστεύουμε. Η διαμόρφωση μιας ολόκληρης λογικής για το τι σημαίνει ζω, είναι εσφαλμένη. Απλώς δεν το βάζουμε σαν προτεραιότητα, ενώ η υγεία μας είναι αυτή που θα ρυθμίσει και τη ψυχή μας και το νου μας . Ακόμη και ένα απλό κρυολόγημα μπορεί να σου δημιουργήσει εκνευρισμό και όχι μόνο. Πόσο μάλλον να ξεχάσουμε ουσιαστικά κομμάτια του εαυτού μας και να τα αφήσουμε στο έλεος και όπου βγει.

Ως ηθοποιός και μαζί με τους συναδέλφους σας πιστεύετε ότι σήμερα προσφέρετε πνευματική κυρίως τροφή στον κόσμο; Εμείς κυρίως στοχεύουμε στην ψυχαγωγία και την τέρψη του θεατή, αλλά και στην εκγύμναση της φαντασίας του. Σίγουρα αν μιλάμε για το θέατρο ένα δίωρο ταξίδι μαζί μας μπορεί να θεραπεύσει τον θεατή από πολλές αγω-

στα χρωματα του διαβήτη

x

67

συναντησημε τονβλαδιμηρο κυριακιδη

Άκουσα ότι θαυμάζετε τους γενετιστές! Πώς έτσι; Η έρευνα έχει εκλείψει. Πιστεύω πάρα πολύ στους γενετιστές που πειραματίζονται για να δώσουν λύσεις σε αρρώστιες του παρόντος και του μέλλοντος. Αυτούς θαυμάζω. Όχι τους πολιτικούς. Αυτοί θα δώσουν απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα της ανθρωπότητας και της ζωής. Αν σταματήσει π.χ. η έρευνα στη δουλειά μου, σταματάει και η φαντασία.

Ξέρετε για το διαβήτη; Όλως περιέργως δεν ξέρω και δεν έτυχε να ξέρω κάποιο διαβητικό. Θα με ενδιέφερε να μάθω μέσα από το περιοδικό σας ό,τι μπορώ περισσότερο.

Προσέχετε τη διατροφή σας στην καθημερινότητα; Προσέχω τι τρώω, πλέον. Παλαιοτέρα όχι. Προσπαθώ να αθλούμαι και το κυρίαρχο είναι να σταματήσω να αγχώνομαι. Το άγχος προκα-

λεί φοβερά προβλήματα υγείας. Αν μπορέσουμε να αποβάλλουμε το άγχος, να προσέξουμε τη διατροφή μας, να γυμναζόμαστε κάθε μέρα, θα γλυτώσουμε και από το διαβήτη.

Έχουν συμβεί γεγονότα δύσκολα στη ζωή σας; Διδαχτήκατε από αυτά; Το μεγάλο μάθημα που πήρα είναι ότι είμαστε αναλώσιμοι. Και δεν πρέπει να νομίζουμε ότι είμαστε Θεοί. Πρέπει να προσέξουμε τον εαυτό μας για να αποβάλλουμε τα άγχη μας και βέβαια το πρωτεύον σε όλα είναι η πρόληψη. Πιστεύω ότι όλα μπορούμε να τα προλάβουμε.

Η σειρά με τη «μουρμούρα», γιατί άγγιξε τόσο πολύ; Είναι σα να βλέπεις τον εαυτό σου και γεγονότα που συμβαίνουν στην πραγματικότητα αλλά με χιούμορ. Επίσης, σ’ όλα τα ζευγάρια της σειράς υπάρχει έρωτας.

Κάτι θέλετε να πείτε μ’ αυτό για τις σχέσεις; Βεβαίως. Δεν πρέπει τα ζευγάρια να χάσουν το χιούμορ τους. Να καταλάβουμε ότι αυτή η υπαρξιακή μας γελοιότητα κρύβει πολύ χιούμορ και κάθε διαφωνία κρύβει πολύ χιούμορ μέσα της.

Είχατε επισκεφθεί κάποτε ψυχίατρο, διάβασα κάπου… Ναι, αλλά δεν ήταν επί προσωπικού αλλά για τις ανάγκες του έργου «Η φωλιά του Κούκου». Έπρεπε να κάνω μια ψυχανάλυση πάνω στους χαρακτήρες . Όταν του είπα του γιατρού να πάω να δω πραγματικά ψυχικά ασθενείς να καταλάβω λίγο την προσωπικότητά τους, μου είπε όχι γιατί θα τρομάξεις. Άλλο η τέχνη, άλλο η πραγματικότητα! Και είχε δίκιο.

Τι κάνετε τελικά για να νοιώθετε και να είστε υγιής; Προσπαθώ να καταλάβω όλα τα «κομμάτια» μου για να μην αγχώνομαι. Πιστεύω, ότι αν αλλάξει η αντίληψη και η αισθητική μας ώστε να μη φωνάζουμε μόνο όταν «πονάει η τσέπη μας», τότε θα γυμνάσουμε το «μέσα» μας και θα είμαστε πιο ανθεκτικοί και πιο ευέλικτοι! Έχω έρθει πολλές φορές σε δύσκολη θέση και υπεραμύνομαι τα ίδια. Έχω ζήσει και με πολλά και με λίγα και με τίποτα!

68

x

στα χρωματα του διαβήτη

επιστημονικoαρθρο

Γράφει ο:

Αποστολης Μαντιδης Γαστρεντερολόγος , Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών τέως διευθυντής γαστρεντερολογικής κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου, Πρόεδρος της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας

Σακχαρώδης διαβήτης

& γαστρεντερικό σύστημα

Υπολογίζεται ότι η συχνότητα συμπτωμάτων από το πεπτικό στους διαβητικούς ασθενείς κυμαίνεται μεταξύ 60-75%, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το γενικό πληθυσμό. Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται κυρίως στην περιφερική-σπλαγχνική νευροπάθεια του μακροχρόνιου συνήθως ινσουλινοθεραπευόμενου - διαβήτη που οδηγεί σε διαταραχή της συσπαστικότητας του πεπτικού σωλήνα. Άλλες αιτίες των συμπτωμάτων είναι η μικροαγγειοπάθεια, η ευπάθεια σε λοιμώξεις, οι μεταβολικές και ορμονικές διαταραχές, αλλά αυτή καθ’ αυτή η κακή ρύθμιση του σακχάρου.

Ανωτερο πεπτικο συστημα Οισοφάγος Στους διαβητικούς ασθενείς παρατηρούνται συχνότερα διαταραχές της κινητικότητας του οισοφάγου, όπως μειωμένη ένταση περισταλτικών συσπάσεων, αυτόματες συσπάσεις, καθυστέρηση της προώθησης του βλωμού, υποτονία κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Οι διαταραχές αυτές είναι συχνότερα ασυμπτωματικές ή εκδηλώνονται 70

x

στα χρωματα του διαβήτη

με τυπικά συμπτώματα Γαστροοισοφαγικής Παλινδρομικής Νόσου (οπισθοστερνικός καύσος, όξινες αναγωγές) ή δυσφαγίας. Επιπλέον, ο ΣΔ προδιαθέτει σε στοματική και οισοφαγική μυκητίαση (κυρίως καντιντίαση).

νητικά και αντιεμετικά φάρμακα με κυριότερα τη μετοκλοπραμίδη και τη δομπεριδόνη. Σε σοβαρές περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η συμβουλή διαιτολόγου και η χορήγηση βιταμινών, ιχνοστοιχείων κλπ.

Στους ασθενείς με ΓΟΠΝ χορηγούνται αντιεκκριτικά φάρμακα, δηλαδή αναστολείς αντλίας πρωτονίων, όπως και στο γενικό πληθυσμό, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο έχει η καλή ρύθμιση του σακχάρου.

ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΠΕΠΤΙΚΟ

ΣΤΟΜΑΧΟΣ: Διαβητική Γαστροπάθεια Υπολογίζεται ότι 5-12% των διαβητικών ασθενών παρουσιάζουν συμπτώματα διαβητικής γαστροπάθειας, όπως αίσθημα πρώιμου κορεσμού, μεταγευματικής επιγαστρικής δυσφορίας ή επιγαστραλγίας, ναυτίας και εμέτων. Η διαταραχή της κινητικότητας του στομάχου θεωρείται ο κύριος παράγοντας που προκαλεί τα ανωτέρω συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα σε ασθενείς με ΣΔ παρατηρείται καθυστέρηση στην προώθηση της στερεάς τροφής (γαστροπάρεση). Η διαβητική γαστροπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί και οξέως σε περίοδο υπεργλυκαιμίας, αλλά και αντιστρόφως μπορεί να συμβάλλει σε απορρύθμιση του σακχάρου ασθενών που λαμβάνουν από του στόματος αντιδιαβητικά δισκία. Η διάγνωση της γαστροπάρεσης γίνεται με σπινθηρογραφικό έλεγχο κένωσης στερεού γεύματος. Επειδή όμως τα συμπτώματα είναι μη ειδικά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο ενδοσκοπικός έλεγχος του στομάχου, ώστε να αποκλειστούν άλλα αίτια που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα. Η θεραπεία της διαβητικής γαστροπάθειας συνίσταται αρχικά σε κάποια γενικά μέτρα με κυριότερο τη σωστή ρύθμιση του σακχάρου, αλλά και αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες: αυξημένη πρόσληψη υγρών, μικρά και συχνά γεύματα, αποφυγή λιπαρών τροφών, αλκοόλ και καπνίσματος. Για τη βελτίωση της κινητικότητας του στομάχου και τη συμπτωματική ανακούφιση των ασθενών χρησιμοποιούνται ευκι-

Διάρροια - Δυσκοιλιότητα Το 1/5 των ασθενών με ΣΔ εμφανίζει χρόνια διάρροια. Πρόκειται για πολυπαραγοντικής αιτιολογίας φαινόμενο, που συμβάλλουν η διαταραχή της κινητικότητας του εντέρου (που οδηγεί σε βακτηριακή υπερανάπτυξη), η μικροαγγειοπάθεια, κάποιου βαθμού ανεπάρκεια της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος που ενίοτε συνυπάρχει και δημιουργεί στεατόρροια (δυσαπορρόφηση λίπους) και η δυσαπορρόφηση των χολικών αλάτων. Πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι στους ασθενείς που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία επιβάλλεται να εξετάζεται το ενδεχόμενο της φαρμακευτικής προέλευσης των διαρροιών (από τα αντιδιαβητικά δισκία). Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος που πρέπει να διενεργείται σε κάθε ασθενή με χρόνια διάρροια, η αντιμετώπιση βασίζεται στη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας. Η δυσκοιλιότητα είναι μια από τις συχνότερες επιπλοκές του διαβήτη, προσβάλλοντας το 20-40% των ασθενών. Και σε αυτή την περίπτωση κυρίαρχο ρόλο παίζει η αυτόνομη νευροπάθεια σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ρύθμιση του σακχάρου. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας σε διαβητικούς ασθενείς περιλαμβάνει την αυξημένη πρόσληψη υγρών και φυτικών ινών. Από φαρμακευτική αγωγή προτιμώνται τα ωσμωτικώς δρώντα υπακτικά, αλλά σε περίπτωση μη ανταπόκρισης χρησιμοποιούνται και διεγερτικά υπακτικά.

ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΧΟΛΗΔΟΧΟΣ ΚΥΣΤΗ Μη αλκοολική στεάτωση και στεατοηπατίτιδα Η μη αλκοολική στεάτωση ήπατος (NAFLD) είναι η συσσώρευση λίπους στο ήπαρ που δε σχετίζεται με την κατάχρηση αλκοόλ. Όταν η στα χρωματα του διαβήτη

x

71

επιστημονικoαρθρο

κατάσταση αυτή συνοδεύεται από ηπατοκυτταρική βλάβη, φλεγμονή ή και ηπατική ίνωση, ονομάζεται μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Οι νοσολογικές αυτές οντότητες σχετίζονται αιτιολογικά με την αντίσταση στην ινσουλίνη, την παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο, γενικότερα. Έχει πλέον αποδειχθεί ότι η παρουσία NAFLD αποτελεί προγνωστικό παράγοντα για την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ασφαλώς, η επίπτωση της NAFLD είναι μεγαλύτερη ανάμεσα στους διαβητικούς ασθενείς, ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης συνιστά κακό προγνωστικό σημείο ως προς την εξέλιξη της NAFLD σε NASH: 75% των ασθενών με NASH είναι διαβητικοί. Η NAFLD είναι συνήθως ασυμπτωματική. Ο κλινικός γιατρός υποψιάζεται όταν σε ασθενή με τους προαναφερθέντες προδιαθεσικούς παράγοντες βρεθεί ήπια αύξηση των τρανσαμινασών-ιδίως της ALT- και της γ-GT. Απεικονιστικά, η στεάτωση μπορεί να διαγνωστεί με απλό υπερηχογράφημα κοιλίας αλλά και αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Η μόνη μέθοδος διάκρισης μεταξύ NAFLD και NASH είναι η ηπατική βιοψία που στη δεύτερη περίπτωση θα δείξει επιπλέον στοιχεία νεκροφλεγμονώδους δραστηριότητας. Ωστόσο, η διάκριση αυτή έχει μόνο προγνωστική αξία, αφού ειδική θεραπεία για τη NASH δεν υπάρχει και δεδομένου ότι η βιοψία ήπατος ενέχει κίνδυνο επιπλοκών, η μέθοδος αυτή επιφυλάσσεται για επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών με υψηλή πιθανότητα ηπατικής νόσου. Η ελαστογραφία ήπατος (fibroscan) είναι μια πρόσφατη μέθοδος, μη επεμβατική, απλή και γρήγορη, που επιτρέπει τον προσδιορισμό του βαθμού ηπατικής ίνωσης σε ασθενείς με ηπατοπάθεια. Ως εκ τούτου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αρχική εκτίμηση και παρακολούθηση των ασθενών με NAFLD και NASH. Στους διαβητικούς με NAFLD και NASH πρωταρχική θέση έχει η ρύθμιση του σακχάρου αλλά και γενικά η απώλεια βάρους, η φυσική 72

x

στα χρωματα του διαβήτη

άσκηση και η διόρθωση της υπερλιπιδαιμίας και της αρτηριακής υπέρτασης, εφόσον συνυπάρχουν.

Χολολιθίαση - Χολοκυστίτιδα Στους διαβητικούς ασθενείς έχει παρατηρηθεί αυξημένη επίπτωση χολολιθίασης, πιθανώς λόγω υποκινητικότητας της χοληδόχου κύστης. Επίσης, στους ασθενείς αυτούς παρουσιάζονται συχνότερα επιπλοκές της χολολιθίασης (χολοκυστίτιδα, ύδρωπας χοληδόχου κύστης), ενώ η γενικότερη ευπάθεια στις λοιμώξεις συνεπάγεται υψηλότερη πιθανότητα επιπλεγμένης λοίμωξης.

Είναι φανερό ότι ο σακχαρώδης διαβήτης σχετίζεται με ποικιλία νοσημάτων και συμπτωμάτων από το γαστρεντερικό σύστημα, που αυξάνουν τη νοσηρότητα των ασθενών και επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα ζωής τους. Το κλειδί για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων είναι η ευγλυκαιμία. Επομένως, ο κλινικός ιατρός οφείλει να είναι ευαισθητοποιημένος απέναντι στο διαβητικό ασθενή που αναφέρει συμπτωματολογία από το πεπτικό και πέρα από την ανακουφιστική ή αιτιολογική θεραπεία, να εστιάζει σε προσαρμογές στον τρόπο ζωής ή και στην αντιδιαβητική αγωγή που να στοχεύουν στην ιδανικότερη ρύθμιση του σακχάρου.

στα χρωματα του διαβήτη

x

73

συναντησημετουσ

VEGAS

Το μουσικό συγκρότημα των Vegas συστήθηκε για πρώτη φορά το 2009 και το αποτελούν τρία μέλη: την κοπέλα της παρέας, Μελίνα Μακρή στα φωνητικά μαζί με τον αγαπημένο Zeraw, ενώ τους συνοδεύει και ο DJ Airth στα πικάπ.

Συνέντευξη στην Εύα Ντελιδάκη

Η κούκλα και εκκεντρική Μελίνα Μακρή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Αγαπούσε από πολύ μικρή τη μουσική γι’ αυτό και σπούδασε πάνω σ’ αυτήν ήδη από την παιδική και εφηβική της ηλικία. ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ, ΜΕ ΤΙ ΟΝΕΙΡΑ ΞΕΚΙΝΗΣΑΤΕ; Πριν από 6 χρόνια περίπου γνωρίστηκα μέσω του μάνατζέρ μας και ενός -όπως αποδείχτηκε- «τυχερού» demo που είχα στείλει, με τα δυο αγόρια (Zeraw, DjAirth) και αφού ταιριάξαμε τόσο γρήγορα και «κολλήσαμε» καλλιτεχνικά, αποφασίσαμε να φτιάξουμε τους Vegas!

ΠΟΙΕΣ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ Της ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΗΡΕΜΟΥΝ, ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΣΕ ΕΓΡΗΓΟΡΣΗ, ΕΠΙΖΗΤΟΥΝ ΣΤΙΧΟΥΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΖΟΥΝ, ΝΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΟΥΝ, ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΝΕΒΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ; Θεωρούμε ότι ο κόσμος θέλει να ακούει τραγούδια με αλήθεια, όχι δήθεν ή φτιαγμένα με το ζόρι 74

x

στα χρωματα του διαβήτη

για να «πουλήσουν», τραγούδια που έχουν συναισθήματα να προσφέρουν για κάθε στιγμή και φάση της ζωής του. Και στη χαρά αλλά και στη λύπη η μουσική πάντα συντροφεύει, εμείς παρόλο που αγαπάμε να γράφουμε μπαλάντες, προσπαθούμε πάντα να «κλίνουμε» περισσότερο προς τη χαρά και την αισιοδοξία, γιατί στις μέρες μας η ανάγκη της είναι μεγάλη και η ανταπόκριση του κόσμου μας κινητοποιεί και μας φορτίζει ενέργεια. Στα lives μας έρχεται πολύς κόσμος, μικροί και μεγάλοι να μας ευχαριστήσουν που τους ανεβάσαμε τη διάθεση και αυτό για εμάς είναι μια δικαίωση!

ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΣΑΣ ΠΩΣ ΕΝΑΡΜΟΝΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΣΑΣ; Έχουμε μάθει πια ο ένας τον άλλο, τις συνήθειές μας, τα ελαττώματα μας, τις παραξενιές μας, οπότε σεβόμαστε τη διαφορετικότητα που υπάρχει μέσα σε αυτή τη σχέση και προσπαθούμε να μην χάνεται η επικοινωνία ακόμα και σε ξεσπάσματα ή κρίσεις. Αμοιβαίες υποχωρήσεις, αυτογνωσία και ταπεινότητα, σεβασμός και αγάπη, είναι στοιχεία που κρατούν ζωντανή μια σχέση και το συγκρότημα είναι μια σχέση που θέλει συνεχή προσπάθεια να παραμείνει υγιής και ισορροπημένη.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΓΝΩΜΗ ΣΑΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΣΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΣΗΜΕΡΑ; Είμαστε πάντα κοντά στους νέους και θέλουμε όπου και όσο μπορούμε να βοηθάμε με κάθε ευκαιρία. Τα προβλήματα των νέων σήμερα είναι πολλά (ναρκωτικά, ασθένειες, internet, bullying, ανεργία κ.ά), όμως πιστεύουμε ότι αυτή η γενιά θα καταφέρει πολλά και κρύβει πολύ δύναμη μέσα της. Εμείς έχουμε στηρίξει συλλόγους όπως η «Αρωγή», που μάχεται κατά των Ναρκωτικών, καθώς έχουμε συμμετάσχει και σε πολλές συναυλίες με αφορμή αυτό το τόσο σοβαρό θέμα.

ΕΙΣΑΣΤΕ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΕΓΑΛΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ, ΑΙDS, ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ, ΚΛΠ; Φυσικά, και θεωρούμε υποχρέωσή μας να προσφέρουμε την υποστήριξή μας με κάθε δυνατό τρόπο. Έχουμε τραγουδήσει αρκετές φορές για τα παιδάκια με νεοπλασματική ασθένεια του ιδρύματος «Φλόγα»,για στα χρωματα του διαβήτη

x

75

συναντησημε τουσ vegas

Θα ήθελα να πω σε όλους τους ανθρώπους που πάσχουν από διαβήτη ή που ίσως έμαθαν ότι πάσχουν, να μην φοβηθούν και με ψυχραιμία να ακολουθήσουν κατά γράμμα τις οδηγίες και το διατροφικό πλάνο που θα τους δώσει ο γιατρός τους. Ο Διαβήτης ελέγχεται και μπορούν να έχουν μια γεμάτη και δραστήρια καθημερινότητα με το σωστό προγραμματισμό!

ορφανοτροφεία και για άλλους συλλόγους. Η προσφορά για μας είναι κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα!

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΔΙΑΒΗΤΗΣ, ΕΤΥΧΕ ΝΑ ΕΙΧΑΤΕ Ή ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΓΝΩΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΑΣΧΟΥΝ; Ο διαβήτης είναι μια μεταβολική ασθένεια,που χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης και αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα. Χωρίς παρακολούθηση, θεραπεία και προγραμματισμό στην διατροφή, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, από καρδιακές νόσους ώς νεφρική ανεπάρκεια κ.ά. Πρωτεύοντα ρόλο στην θεραπεία του διαβήτη παίζει η χορήγηση ινσουλίνης. Προσωπικά νιώθω μεγάλη ευαισθητοποίηση για το θέμα, γιατί έχω τον θείο μου που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη εκ γενετής. Μου έχει μιλήσει αρκετά για την φύση της ασθένειας του, καθώς και για την καθημερινή θεραπεία υποκατάστασης με ινσουλίνη, που πλέον του έχουν γίνει τρόπος ζωής. Ο προγραμματισμός και η πειθαρχεία στην καθημερινότητά του είναι αυτά που κρατούν σε ισορροπία τα επίπεδα γλυκόζης του αίματός του. Θα ήθελα να πω σε όλους τους ανθρώπους που πάσχουν από διαβήτη ή που ίσως έμαθαν ότι πάσχουν, 76 76

x

στα χρωματα του διαβήτη

να μην φοβηθούν και με ψυχραιμία να ακολουθήσουν κατά γράμμα τις οδηγίες και το διατροφικό πλάνο που θα τους δώσει ο γιατρός τους. Ο Διαβήτης ελέγχεται και μπορούν να έχουν μια γεμάτη και δραστήρια καθημερινότητα με το σωστό προγραμματισμό!

ΠΡΟΣΕΧΕΤΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΣ, ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ, ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ; Ναι, προσέχουμε όσο μπορούμε τη διατροφή μας και ιδιαίτερα εγώ. Ακολουθώ ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής που μου το έχει συστήσει διατροφολόγος, για να έχω όσο γίνεται καλύτερη φυσική κατάσταση αλλά και γιατί έχω δυσπεψία σε ορισμένες κατηγορίες τροφίμων όπως γαλακτοκομικά, πράσινα λαχανικά κλπ. Θα συμβούλευα αν κάποιος αντιμετωπίζει δυσπεψίες ή τυμπανισμούς να ελέγξει σε ποια τρόφιμα ίσως έχει δυσανεξία ή ακόμα και τροφική αλλεργία έτσι ώστε να τα αποφεύγει. Επίσης κρατάω σε χαμηλά ποσοστά την ποσότητα της ζάχαρης που καταναλώνω ημερησίως, γιατί η ζάχαρη βρίσκεται κρυμμένη παντού και εύκολα μπορεί να μας ξεγελάσει και να ξεφύγουμε από την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα που είναι τα 24 γραμ. δηλαδή 6 κουταλάκια του γλυκού!!

ΠΟΣΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η «ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ» ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΥ ΑΚΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΌΣΟ ΕΣΕΙΣ ΣΤΟΧΕΥΕΤΕ Σ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ; Η μουσική «εξημερώνει τα ήθη», ισχύει αυτό το αρχαίο ρητό απόλυτα. Το άγχος, οι προβληματισμοί και τα αρνητικά συναισθήματα, συρρικνώνονται και εξασθενούν μπροστά στην ευεργετική δράση της καλής μουσικής και καλή μουσική μπορεί να βρεθεί σε κάθε είδος,από ποπ μέχρι έντεχνο. Στοχεύουμε στην φιλοσοφία αυτή και προσπαθούμε πάντα να γράφουμε καλή μουσική από την καρδιά μας.

ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΟΤΙ ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΤΟ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΝΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΙΣ ΕΛΠΙΔΕΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΔΥΣΚΟΛΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ; Ναι, το πιστεύουμε αυτό. Οι καλλιτέχνες αποτελούν παράδειγμα προς τον κόσμο άθε-

λά τους πολλές φορές και καλό θα ήταν να το εκλάμβαναν περισσότερο αυτό μέσα τους και να ένιωθαν πιο πολύ το βάρος που έχει αυτή η ευθύνη. Θα μπορούσαν να μιλούν για κοινωνικά θέματα όπως και για θέματα υγείας περισσότερο (κατά του καπνίσματος, υπέρ των συχνών εξετάσεων, ενημέρωση για το Aids). Επίσης θεωρώ ότι το να μιλάς για ένα πρόβλημα υγείας και να μοιράζεσαι συμβουλές και εμπειρίες, όχι απλά μπορεί να βοηθήσει και να ανακουφίσει ανθρώπους με το ίδιο πρόβλημα, αλλά μπορεί και να σώσει ζωές.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΣΑΣ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΖΩΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ; Κάθε μέρα είναι μια μάχη, για διαφορετικούς λόγους στον καθένα μας. Πάλεψε με τον εαυτό σου και βγες νικητής! Η αξία του ανθρώπου φαίνεται μέσα από την ικανότητά του να μάχεται και μέσα από την προσαρμοστικότητά του στις δυσκολίες της ζωής.

στα χρωματα του διαβήτη

x

77

επιστημονικoαρθρο

Γράφει ο:

Ευαγγελος Ι. Γιαμαρελλος - Μπουρμπουλης Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας, Δ΄Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Σακχαρώδης διαβήτης & ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Η επιρρέπεια αποδίδεται σε δύο βασικούς παράγοντες: α) σε δυσαρμονία στη λειτουργία του ανοσιακού συστήματος που προκαλεί ο διαβήτης και β) στην αγγειοπάθεια και στη νευροπάθεια του διαβήτη που δημιουργούν εστίες εισόδου μικροβίων στον οργανισμό. Τρία είδη λοιμώξεων εκδηλώνονται συχνά στους διαβητικούς: λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων, ουρολοιμώξεις και συστηματικές λοιμώξεις. Οι λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων εκδηλώνονται κυρίως στα πόδια και σημείο εισόδου των μικροβίων είναι τα βα-

κτήρια της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος. Πιο συγκεκριμένα, πολλοί διαβητικοί εμφανίζουν το λεγόμενο «διαβητικό πόδι», δηλαδή δυσμορφία που προκαλείται από τη διαταραχή της αγγείωσης και της νεύρωσης λόγω του διαβήτη. Σε πολλές περιπτώσεις τα νύχια πορεύονται λοξά προκαλώντας μη ορατή ρήξη της συνέχειας του δέρματος, ενώ σε πιο βαριές περιπτώσεις δημιουργούνται έλκη. Οι βλάβες αυτές αποτελούν πύλη εισόδου μικροοργανισμών προκαλώντας κυτταρίτιδα. Το δέρμα γίνεται εξέρυθρο, θερμό και επώδυνο, ενώ η λοίμωξη μπορεί να προσβάλει τους υποκείμενους μαλακούς ιστούς, δηλαδή το υποδόριο λίπος και τους μύες. Ο ασθενής, επιπλέον, αισθάνεται διογκωμένο το πόδι του και δυσκολεύεται στη μετακίνηση ενώ μερικές φορές μπορεί να υπάρχει πυρετός. Σπανιότερα, η κυτταρίτιδα εκδηλώνεται στο πτερύγιο του αυτιού το οποίο γίνεται εξέρυθρο και επώδυνο. Στην περίπτωση αυτή η κυτταρίτιδα ονομάζεται κακοήθης εξωτερική ωτίτιδα και οφείλεται στην Pseudomonasaeruginosa. Οι ουρολοιμώξεις είναι ιδιαίτερα συχνές στις γυναίκες και εκδηλώνονται με έντονη δυσουρία και έπειξη προς ούρηση, ενώ μερικές φορές μπορεί να υπάρχει και πυρετός. Αρκετές γυναίκες έχουν θετική καλλιέργεια ούρων για μικρόβια χωρίς να εκδηλώνουν κάποια συμπτώ-

78

x

στα χρωματα του διαβήτη

ματα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται «ασυμπτωματική βακτηριουρία» και δεν απαιτεί κάποια θεραπεία. Επίσης, στις γυναίκες εκδηλώνονται συχνά μυκητιάσεις του κόλπου, οι οποίες γίνονται αντιληπτές από τον έντονο κνησμό ή από την έκκριση στο εσώρουχο. Πολλοί ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν και άλλα χρόνια νοσήματα, όπως η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Τα νοσήματα αυτά σε συνδυασμό με τη διαταραχή του ανοσιακού συστήματος που προκαλεί ο διαβήτης αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για συστηματικές λοιμώξεις, όπως η πνευμονία. Αυτή εκδηλώνεται συνήθως τους χειμερινούς μήνες με πυρετό, βήχα, έντονη απόγχρεμψη με πυώδη πτύελα και μερικές φορές δύσπνοια. Σε κάθε περίπτωση λοίμωξης οι ασθενείς πρέπει να επισκέπτονται άμεσα τον ιατρό τους, ενώ ενθαρρύνονται να πηγαίνουν στο εφημερεύον νοσοκομείο ακριβώς επειδή όλες αυτές οι λοιμώξεις είναι δυσίατες και μπορούν ταχύτατα να θέσουν ακόμα και τη ζωή σε κίνδυνο. Όσες από αυτές είναι επικίνδυνες έχουν ως χαρακτηριστικό ότι οι τιμές του τριχοειδικού σακχάρου αυξάνονται πολύ περισσότερο από το σύνηθες και ότι απαιτούν μεγαλύτερη δόση ινσουλίνης για να ρυθμιστούν. Καθοριστικά σημεία πρόληψης όλων των λοιμώξεων είναι: • Η σωστή γλυκαιμική ρύθμιση, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού, αφού μειώνεται η επιρρέπεια του οργανισμού σε λοιμώξεις.

• Η περιποίηση της υγιεινής των ποδιών με την τακτική κοπή των νυχιών με τρόπο που να μην παραμένουν αιχμηρά άκρα, τα οποία τραυματίζουν το δέρμα.

• Εμβολιασμός για τον πνευμονιόκοκκο και για την εποχική γρίπη σε ασθενείς ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών. στα χρωματα του διαβήτη

x

79

επιστημονικoαρθρο

Γράφει η:

Μαιρη Μπιμπη Δημοσιογράφος – www.in.gr/health.in.gr

Συμμόρφωση ασθενών

το “μεγάλο στοίχημα” στη θεραπεία του Διαβήτη Και φέτος το συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD), συγκέντρωσε το ενδιαφέρον της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας. Κοινός στόχος ερευνητών, φαρμακευτικών εταιρειών, ιατρών και φορέων σχεδιασμού πολιτικών υγείας, είναι η βελτιστοποίηση της διαχείρισης του διαβήτη. Ωστόσο, η συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία αποτελεί πλέον κεντρική προτεραιότητα όλων, αφού μεγάλο ποσοστό πασχόντων δεν επιτυγχάνουν τους θεραπευτικούς στόχους. Φυσικά, οι παράγοντες «περιβάλλον» και «τρόπος ζωής» εξακολουθούν να απασχολούν έντονα την επιστημονική κοινότητα, καθώς έχουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης στον κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη. Εξάλλου, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι, από τα 400 εκατομμύρια ασθενείς με διαβήτη σήμερα στον πλανήτη, το 90% έχουν τύπου ΙΙ, μια μορφή της νόσου που συνδέεται άμεσα με το σύγχρονο τρόπο ζωής. Δικαιολογημένα, λοιπόν, στο πρόγραμμα του φετινού συνεδρίου της EASD, στην Στοκχόλμη της Σουηδίας, κυριάρχησαν οι παρουσιάσεις μελετών που εξέταζαν την επίδραση παραγόντων, όπως η μόλυνση του περιβάλλοντος, τα φυτοφάρμακα, η διατροφή και η σωματική δραστηριότητα. Μάλιστα, η περίπτωση ενός κοριτσιού από τις ΗΠΑ που παρουσίασε διαβήτη τύπου ΙΙ σε ηλικία μόλις τριών ετών, προσέλκυσε το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων στο συνέδριο. Και όχι αδικαιολόγητα, αφού αποτελεί ένα, σπάνιο μεν, αλλά απτό παράδειγμα ότι, ο τρόπος ζωής έχει καθοριστική επίδραση στην υγεία του ανθρώπου. Και παρά την ύπαρξη τέτοιων παραδειγμάτων, ο άνθρωπος είτε λόγω των πολλών «πειρασμών» είτε λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, είναι δύσκολο να συμμορφωθεί ή να πειθαρχήσει (θα τολμούσα να πω) σ’ ένα υγιεινό μοντέλο ζωής προκειμένου να προλάβει την εκδήλωση χρόνιων παθήσεων. Η συμμόρφωση αποτελεί, όμως, και το μεγάλο ζητούμενο στη διαχείριση του διαβήτη. Και προκειμένου να 80

x

στα χρωματα του διαβήτη

επιτευχθεί αυτός ο πολυπόθητος στόχος, η αντιδιαβητική αγωγή, συνολικά, γίνεται ασφαλέστερη, «εξυπνότερη» και απλούστερη. Στο 51ο συνέδριο της EASD παρουσιάστηκαν νεότερα δεδομένα για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των λεγόμενων «έξυπνων» ινσουλινών (24ωρης ή 48ωρης διάρκειας), οι οποίες καταργούν την ανάγκη των πολλαπλών ενέσεων. Το κυριότερο, όμως, πλεονέκτημά τους είναι ότι, περιορίζουν σημαντικά τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας, ημερήσιας και νυχτερινής, συμβάλλοντας έτσι στην απενοχοποίηση της ινσουλινο-θεραπείας. Αξιοσημείωτη είναι και η «επιστροφή» της εισπνεόμενης ινσουλίνης, η οποία ήδη διατίθεται στις ΗΠΑ. Φυσικά, η χρήση της δεν απαλλάσσει τον ασθενή από την ενέσιμη χρήση, καθώς απευθύνεται σε πάσχοντες με καλό πνευμονολογικό προφίλ, χωρίς ιστορικό καπνίσματος και με καλή συμμόρφωση στην αντιδιαβητική θεραπεία. Στο ίδιο μοτίβο απλοποίησης, αποτελεσματικότητας και ασφάλειας της θεραπείας, κινούνται και οι νέοι φαρμακευτικοί παράγοντες που ρυθμίζουν το μεταγευματικό σάκχαρο. Μελέτες που παρουσιάστηκαν στο EASD δείχνουν ότι, όχι μόνο επιτυγχάνουν καλύτερη ρύθμιση, αλλά μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών και επομένως των σχετιζόμενων με τη νόσο θανάτων, καθώς έχουν υψηλού επιπέδου καρδιαγγειακό προφίλ. Μάλιστα, οι φαρμακευτικές εταιρείες ήδη μελετούν την συνδυαστική χορήγησή τους με τις βασικές ινσουλίνες, ώστε να μειωθεί περαιτέρω η ανάγκη για πολλαπλές ενέσεις κατά τη διάρκεια του 24ωρου. Και η μάχη για την καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών δεν σταματά εδώ. Οι φαρμακευτικές εταιρείες επενδύουν, παράλληλα, στο σχεδιασμό νέων συστημάτων έγχυσης ινσουλίνης, αλλά και σε επιμορφωτικά προγράμματα ασθενών, προκειμένου να διασφαλιστεί η υψηλότερη δυνατή συμμόρφωση, με απώτερο στόχο ένα φυσιολογικό και ποιοτικό τρόπο ζωής για τα άτομα με διαβήτη.

Υποστηρίζουμε

την εκστρατεία ενημέρωσης και την κάρτα προνομίων

για το Σακχαρώδη Διαβήτη

CNI ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΕ.

Βασ. ΣοΦίας 6 Αθήνα 10674

x Τηλ: 210 7243386, Fax:210 7244830, email: info@cni.gr

επιστημονικoαρθρο

Όταν αποτύχουν οι διάφοροι τρόποι διακοπής του καπνίσματος, το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από έναν διαβητικό; Θα ήθελα να μάθω για την τοξικότητα του ατμού του ηλεκτρονικού τσιγάρου σε σχέση με τον καπνό των «κανονικών» τσιγάρων.

Απαντάει ο:

Δρ. Κωνσταντiνος Φαρσαλινoς Καρδιολόγος ερευνητής στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

Aποριες

για τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου Και ο διαβητικός πρέπει να απέχει από το κάπνισμα, εννοείται! Ό,τι μπορεί να τον βοηθήσει στην διακοπή του, σίγουρα θα είναι καλό για την υγεία του!

Ο ατμός του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι ουσιαστικά μη τοξικός σε σύγκριση με τον καπνό του συμβατικού τσιγάρου, σύμφωνα με την πρώτη παγκοσμίως μελέτη που εξέτασε την τοξικότητα του ατμού των ηλεκτρονικών τσιγάρων και του καπνού συμβατικών τσιγάρων σε καλλιέργειες κυττάρων και δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ιατρικό περιοδικό «InhalationToxicology». Στη μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του τοξικολογικού εργαστηρίου Abich στην Ιταλία κι εμένα ως καρδιολόγο -συνεργάτη-ερευνητή στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο στην Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκε ατμός από 21 διαφορετικά υγρά ηλεκτρονικού τσιγάρου για τη διακρίβωση της επίπτωσης σε καλλιέργειες κυττάρων, μεταξύ των οποίων και κυττάρων που υπάρχουν στους πνεύμονες. Κατά τη διάρκεια του πειράματος και ως μέτρο σύγκρισης, εκχύλισμα από τον καπνό ενός συμ-

82

x

στα χρωματα του διαβήτη

Πολύσπορο Αρτοσκεύασμα Χαμηλού Γλυκαιμικού Δείκτη* Για τον έλεγχο του γλυκαιμικού φορτίου να ζητάτε τη συμβουλή γιατρού

*

Πιστοποίηση Πανεπιστημίου Oxford Brookes, School of Life Sciences, Nutrition and Food Science Group, UK

✔ Υπέροχη Γεύση ✔ Υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες ✔ Μειωμένη περιεκτικότητα σε αλάτι

Από τον φούρνο της γειτονιάς σας!

Τα διαθέσιμα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ξεκάθαρα λιγότερο επιβλαβή σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα καπνού. Αυτός άλλωστε είναι και ο ορισμός της πολιτικής ελάττωσης του κινδύνου από το κάπνισμα.

βατικού τσιγάρου εφαρμόστηκε στον ίδιο τύπο κυττάρων.

Αντίθετα, στο δείγμα του καπνού των τσιγάρων η επιβίωση των κυττάρων ήταν μόλις 5,7%.

Μετά από 24 ώρες έκθεσης στο εκχύλισμα του ατμού των ηλεκτρονικών τσιγάρων, 20 από τα δείγματα βρέθηκαν μη τοξικά (επιβίωση κυττάρων άνω του 70%) και μόνο ένα δείγμα έδειξε ήπια κυτταροτοξικότητα (51% επιβίωση).

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η επιβίωση των κυττάρων σε ατμό ηλεκτρονικού τσιγάρου ήταν από 795% υψηλότερη σε σχέση με τον καπνό του συμβατικού τσιγάρου, φθάνοντας μέχρι το εντυπωσιακό ποσοστό του 1293%. Στην πλειονότητα των δειγμάτων που ελέγξαμε, η κυτταρική επιβίωση ήταν κοντά στο 100%. Η ποιότητα των υγρών σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο στα αποτελέσματα. Παρόλα αυτά, η έρευνα έχει προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και τα διαθέσιμα μέχρι σήμερα δεδομένα δείχνουν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ξεκάθαρα λιγότερο επιβλαβή σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα καπνού. Αυτός άλλωστε είναι και ο ορισμός της πολιτικής ελάττωσης του κινδύνου από το κάπνισμα.

Συμπερασματικά XX

XX

95% ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Έρευνα που διενεργήθηκε υπό την αιγίδα του βρετανικού Υπουργείου Υγείας (Public Health England-PHE), και είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας, συνοψίζει τα κύρια συμπεράσματά της στα εξής:

1. Tο ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι περίπου κατά 95% λιγότερο επιβλαβές από τον καπνό.

2. Tο ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν χρησιμοποιείται από μη καπνιστές.

3. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει τη δυνατότητα να βοηθήσει τους καπνιστές να διακόψουν το κάπνισμα.

84

x

στα χρωματα του διαβήτη

Eσύ τι επιλέγεις; Ιατρική μέθοδο eurodiet

ή

Συμβατική υποθερμιδική δίαιτα;

Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε στα διαβητολογικά ιατρεία των νοσοκομείων Τζάνειο και ΓΝΑ Λαϊκό, 79 παχύσαρκοι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 εντάχθηκαν σε μία από τις παρακάτω 2 ομάδες για 5 μήνες Ομάδα 1: Ιατρικό πρόγραμμα απώλειας βάρους Eurodiet

Tο

96.7% των ασθενών της ομάδας που ακολούθησαν το ιατρικό πρόγραμμα απώλειας βάρους Eurodiet, μείωσαν ή σταμάτησαν τα αντιδιαβητικά δισκία. Ομάδα 2: Συμβατική υποθερμιδική δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη

Tο αντίστοιχο ποσοστό στην ομάδα που ακολούθησε τη συμβατική υποθερμιδική δίαιτα ήταν 46.8%.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το ιατρικό πρόγραμμα απώλειας βάρους Eurodiet σε σχέση με μία συμβατική υποθερμιδική δίαιτα οδηγεί σε: α) μεγαλύτερη απώλεια βάρους, β) καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και λιπιδαιμικό προφίλ, γ) μεγαλύτερη μείωση της αρτηριακής πίεσης και δ) μείωση και/ή διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής. Η παρούσα μελέτη ανακοινώθηκε στο 19ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Παχυσαρκίας, Λυών Γαλλία, 2012. (EASO, Lyon 2012)

Ακόμα να αποφασίσεις; Σταδιακή και επιστημονική τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών σας, που θα σας φέρει ομαλά στο ιδανικό για εσάς βάρος και θα σας βοηθήσει να το διατηρήσετε.

Eύκολη στην εφαρμογή, προστασία μυικής μάζας Καταστολή της πείνας, υψηλό αίσθημα κορεσμού Εξατομικευμένο πρόγραμμα 4 φάσεων Ιατρική παρακολούθηση Πληροφορίες: 801 11 93300, 2109373020,

στα χρωματα του διαβήτη

www.eurodiet.gr

x

85

περι...ψ υ χ η σ

«Αν ο Θεός μου δώριζε ένα κομμάτι ζωή...» Γράφει ο σημαντικός Νομπελίστας συγγραφέας

Ζώντας με τις λέξεις, ζώντας από τις λέξεις! Ακόμα και την ύστατη στιγμή, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έδωσε τη μάχη του γράφοντας, συνομιλώντας με τον εαυτό του και τους αναγνώστες.

86

x

στα χρωματα του διαβήτη

«...Αν ο Θεός ξεχνούσε για μια στιγμή ότι είμαι μια μαριονέτα φτιαγμένη από κουρέλια και μου χάριζε ένα κομμάτι ζωή, ίσως δεν θα έλεγα όλα αυτά που σκέφτομαι, αλλά σίγουρα θα σκεφτόμουν όλα αυτά που λέω εδώ. Θα έδινα αξία στα πράγματα, όχι γι’ αυτό που αξίζουν, αλλά γι’ αυτό που σημαίνουν. Θα κοιμόμουν λίγο, θα ονειρευόμουν πιο πολύ, γιατί για κάθε λεπτό που κλείνουμε τα μάτια, χάνουμε εξήντα δευτερόλεπτα φως. Θα συνέχιζα όταν οι άλλοι σταματούσαν, θα ξυπνούσα όταν οι άλλοι κοιμόνταν. Θα άκουγα όταν οι άλλοι μιλούσαν και πόσο θα απολάμβανα ένα ωραίο παγωτό σοκολάτα! Αν ο Θεός μου δώριζε ένα κομμάτι ζωή, θα ντυνόμουν λιτά, θα ξάπλωνα μπρούμυτα στον ήλιο, αφήνοντας ακάλυπτο όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή μου. Θεέ μου, αν μπορούσα, θα έγραφα το μίσος μου πάνω στον πάγο και θα περίμενα να βγει ο ήλιος. Θα ζωγράφιζα μ’ ένα όνειρο του Βαν Γκογκ πάνω στα άστρα ένα ποίημα του Μπενεντέτι κι ένα τραγούδι του Σερράτ θα ήταν η σερενάτα που θα χάριζα στη σελήνη. Θα πότιζα με τα δάκρυά μου τα τριαντάφυλλα, για να νοιώσω τον πόνο από τ’ αγκάθια τους και το κοκκινωπό φιλί των πετάλων τους... Θεέ μου, αν είχα ένα κομμάτι ζωή... Δεν θα άφηνα να περάσει ούτε μία μέρα χωρίς να πω στους ανθρώπους ότι αγαπώ, ότι τους αγαπώ. Θα έκανα κάθε άνδρα και γυναίκα να πιστέψουν ότι είναι οι αγαπητοί μου και θα ζούσα ερωτευμένος με τον έρωτα. Στους ανθρώπους, θα έδειχνα πόσο λάθος κάνουν να νομίζουν ότι παύουν να ερωτεύονται όταν γερνούν, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι γερνούν όταν παύουν να ερωτεύονται! Στο μικρό παιδί θα έδινα φτερά, αλλά θα το άφηνα να μάθει μόνο του να πετάει. Στους γέρους θα έδειχνα ότι το θάνατο δεν τον φέρνουν τα γηρατειά, αλλά η λήθη. Έμαθα τόσα πράγματα από εσάς, τους ανθρώπους... Έμαθα, πως όλοι θέλουν να ζήσουν στην κορυφή του βουνού, χωρίς να γνωρίζουν ότι η αληθινή ευτυχία βρίσκεται στον τρόπο που κατεβαίνεις την απόκρημνη πλαγιά. Έμαθα, πως όταν το νεογέννητο σφίγγει στη μικρή παλάμη του, για πρώτη φορά, το δάχτυλο του πατέρα του, το αιχ-

μαλωτίζει για πάντα. Έμαθα, πως ο άνθρωπος δικαιούται να κοιτά τον άλλον από ψηλά, μόνο όταν πρέπει να τον βοηθήσει να σηκωθεί. Είναι τόσα πολλά τα πράγματα που μπόρεσα να μάθω από εσάς, αλλά δεν θα χρησιμεύσουν αλήθεια πολύ, γιατί όταν θα με κρατούν κλεισμένο μέσα σ’ αυτή τη βαλίτσα, δυστυχώς θα πεθαίνω. Να λες πάντα αυτό που νιώθεις και να κάνεις πάντα αυτό που σκέφτεσαι. Αν ήξερα ότι σήμερα θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ’ έβλεπα να κοιμάσαι, θα σ’ αγκάλιαζα σφιχτά και θα προσευχόμουν στον Κύριο, για να μπορέσω να γίνω ο φύλακας της ψυχής σου. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα σ’ έβλεπα να βγαίνεις απ’ την πόρτα, θα σ’ αγκάλιαζα και θα σού ‘δινα ένα φιλί και θα σε φώναζα ξανά για να σου δώσω κι άλλα. Αν ήξερα ότι αυτή θα ήταν η τελευταία φορά που θα άκουγα τη φωνή σου, θα ηχογραφούσα κάθε σου λέξη για να μπορώ να τις ακούω ξανά και ξανά. Αν ήξερα ότι αυτές θα ήταν οι τελευταίες στιγμές που σ’ έβλεπα, θα έλεγα «σ’ αγαπώ» και δεν θα υπέθετα, ανόητα, ότι το ξέρεις ήδη. Υπάρχει πάντα ένα αύριο και η ζωή μάς δίνει κι άλλες ευκαιρίες, για να κάνουμε τα πράγματα όπως πρέπει, αλλά σε περίπτωση που κάνω λάθος και μας μένει μόνο το σήμερα, θα ΄θελα να σου πω πόσο σ’ αγαπώ κι ότι ποτέ δεν θα σε ξεχάσω. Το αύριο δεν το έχει εξασφαλίσει κανείς, είτε νέος είτε γέρος. Σήμερα, μπορεί να είναι η τελευταία φορά που βλέπεις τους ανθρώπους που αγαπάς. Γι’ αυτό μην περιμένεις άλλο, κάν’ το σήμερα, γιατί αν το αύριο δεν έρθει ποτέ, θα μετανιώσεις σίγουρα για τη μέρα που δεν βρήκες χρόνο για ένα χαμόγελο, μια αγκαλιά, ένα φιλί και ήσουν πολύ απασχολημένος για να κάνεις πράξη μια τελευταία τους επιθυμία. Κράτα αυτούς που αγαπάς κοντά σου, πες τους ψιθυριστά πόσο πολύ τους χρειάζεσαι, αγάπα τους και φέρσου τους καλά, βρες χρόνο για να τους πεις «συγνώμη», «συγχώρεσέ με», «σε παρακαλώ», «ευχαριστώ» κι όλα τα λόγια αγάπης που ξέρεις. Κανείς δεν θα σε θυμάται για τις κρυφές σου σκέψεις. Ζήτα απ’ τον Κύριο τη δύναμη και τη σοφία για να τις εκφράσεις. Δείξε στους φίλους σου τι σημαίνουν για σένα».

στα χρωματα του διαβήτη

x

87

μαγειρευουμεμετον

Ηλια μαμαλακη Αφράτα και μυρωδάτα κουλουράκια πορτοκαλιού. Είπα να δοκιμάσω να φτιάξω κουλουράκια χωρίς ζάχαρη για τη γιαγιά μου που είναι διαβητική και τελικά κατέληξε να τα τρώει όλη η οικογένεια γιατί δεν υστερούν καθόλου σε γεύση από τα κλασσικά κουλουράκια robuchon.

Κουλουράκια πορτοκαλιού Υλικά

200 γρ. βούτυρο 1 μεγάλο αυγό 1 φακελάκι bakinpowder 1 κεσαδάκι γιαούρτι στραγγιστό 2% 1 βανίλια Χυμό από 2 πορτοκάλια Ξύσμα από 2 πορτοκάλια 1 κουτ. γλυκού κανέλα

• • • •

Αλεύρι για όλες τις χρήσεις όσο πάρει (συνήθως παίρνει γύρω στα 600-700 γρ.) Λίγο γάλα εβαπορέ

Εκτέλεση 1. Σε ένα μεγάλο μπολ χτυπάμε με το μίξερ το αυγό και το βούτυρο που το έχουμε σε θερμοκρασία δωματίου.

2. Συνεχίζοντας το χτύπημα προσθέτουμε το χυμό πορτοκαλιού, το γιαούρτι, το ξύσμα πορτοκαλιού και τη κανέλα.

3. Προσθέτουμε τη βανίλια και το bakinpowder κοσκινισμένα και συνεχίζουμε το χτύπημα για άλλα 2 λεπτά.

4. Με μια ξύλινη κουτάλα ανακατεύουμε το μείγμα ρίχνοντας παράλληλα λίγο λίγο το αλεύρι.

5. Όταν το μείγμα αρχίζει να σφίγγει το δουλεύουμε με το χέρι.

6. Συνεχίζουμε να προσθέτουμε αλεύρι μέχρι να γίνει μια ζύμη που να πλάθεται χωρίς να κολλάει.

7. Πλάθουμε τα κουλουράκια στο σχήμα που θέλουμε, τα τοποθετούμε σε ταψί στρωμένο με λαδόκολλα και τα αλείφουμε με λίγο γάλα εβαπορέ για κρούστα.

8. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 170 βαθμούς με αέρα μέχρι να ροδίσουν.

88

x

στα χρωματα του διαβήτη

με την ευγενική

στα χρωματα του διαβήτη

x

89

Α NAME, A HISTORY, A FUTURE. Η εταιρεία Πετσιάβας είναι μία από τις πιο ισχυρές και ιστορικές εταιρείες στην Ελλάδα. Από την ίδρυσή μας, το 1920, στόχος και δέσμευσή μας είναι να στεκόμαστε δίπλα στον άνθρωπο ακολουθώντας πάντα την ίδια φιλοσοφία της σκληρής δουλειάς, της καινοτομίας και της αποτελεσματικότητας. Με συνεχή παρουσία στην φαρμακευτική αγορά και με εμπειρία 40 ετών στην αντιμετώπιση του Διαβήτη, είμαστε δίπλα στον Έλληνα Ασθενή προσφέροντας υπεύθυνα καλύτερη ποιότητα ζωής.

Πετσιάβας 40 χρόνια εμπειρία στον Διαβήτη.

Αγ . Αναργύρων 21, Ν. Κηφισιά, 14564 ΑΘΗΝΑ Τ: 210 6202301, Φ: 210 8077079 E: info@petsiavas.gr

Αθηνάς 15, Ιωνία, 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 722600, Φ: 2310 722669

http://www.petsiavas.gr/ στα χρωματα του διαβήτη

x

91

ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΡΥΦΤΟΥΝ ΠΟΥΘΕΝΑ.

ΝΕΟ

Προτείνετε το OneTouch® Verio®IQ στους ασθενείς σας σε εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλίνης

Συµβατό µόνο µε τις ταινίες ελέγχου OneTouch® Verio®.

LifeScan, LifeScan Logo, OneTouch® and OneTouch® Verio®IQ are trademarks of LifeScan Inc. © 2012 LifeScan Europe, Division of Cilag GmbH International AW 099-110A

92

x

στα χρωματα του διαβήτη