00 kongresna industija 2010

PETAR GEORGIEVSKI KLS www.kapital.com.mk www.total.com.mk

petok 24/09/2010

O^EKUVAM SILEN RAZVOJ NA IVENT INDUSTRIJATA VO MAKEDONIJA DEJAN KO[UTI] izvr{en direktor na ERA Siti

SKOPSKI SAEM E IDEALNO MESTO ZA SEKAKOV TIP NA NASTANI TAWA PETROVSKA ivent marketing-direktor na Momentum-Skopje

STREME@OT KON INOVACII E NA[A INSPIRACIJA I MOTIV

DOBRI HOTELI I LOKACII, KVALITETNA TEHNI^KA PODDR[KA I LOGISTIKA

KONGRESNIOT TURIZAM IMA OGROMEN, NO NEDOVOLNO ISKORISTEN POTENCIJAL

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Makedonija

DOBRI HOTELI I LOKACII, KVALITETNA TEHNI^KA PODDR

KONGRESNIOT TURIZAM IMA OGROMEN, NO NEDOVOLNO ISKORISTEN POTENCIJAL Verica Jordanova jordanova@kapital.com.mk

akedonija e daleku od idealna kongresna destinacija. Ima brojni preduslovi za posilen razvoj na kongresniot turizam poradi preubaviot Ohrid so dolga kongresna tradicija, kulturna i zabavna sodr`ina za popolnuvawe na slobodnoto vreme, dobra hrana i brojni hoteli i sali vo glavniot grad, no zatoa, pak, nema dovolno kongresni sali so golem kapacitet i slaba aviopovrzanost so evropskite zemji. Faktot deka makedonskite hotelieri so du{a ~ekaa da zavr{i lo{ata letna turisti~ka sezona i da doj-

M 34

Napravenite analizi poka`uvaat deka kongresnite gosti ili kongresnite turisti godi{no tro{at okolu devet milijardi dolari. Toa e za celi pet pati pove}e od klasi~nite turisti. Ottuka e jasno zo{to zemjite me|usebno si konkuriraat koja }e ponudi podobri uslovi i sodr`ina za doma{nite i me|unarodni organizacii i kompanii koi organiziraat nastani i tro{at ogromni buxeti za taa cel. Deneska e mnogu profitabilno ako ste zemja- atraktivna kongresna destinacija de ranata esen, tradicionalno vreme za organizirawe kongresi, konferencii i seminari, dovolno ka`uva za zna~eweto na skromnata makedonska iventindustija za makedonskiot turizam. De-

ka esenskava sezona }e bide zna~itelno podobra od lanskata potvrduvaat bez malku site ohridski i skopski hoteli so koi razgovaravme.

"Definitivno }e bide podobro od lani,

Makedonija

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Pozitivni vetri{ta

R[KA I LOGISTIKA

me|utoa, mora da se naglasi deka samo Ohrid i Skopje imaat potencijal za vakvi slu~uvawa. Kako dr`ava treba pove}e da se potrudime vo toj del, osobeno vo razvojot na infrastrukturata", veli pretsedatelot na Zdru`enieto na hotelieri, Don~o Taneski, koj potvrduva deka i pokraj voobi~aeno polnite hotelski kapaciteti sekoja esen, godinava ima ne{to pove}e barawa za kongresi i seminari.

Specijalniot prilog "Kongresna industrija i turizam", koj e vo va{ite race, ambicira da vi gi oslika aktuelnite sostojbi vo ovoj segment vo Makedonija, potencijalite za negov posilen razvoj, akterite i idninata na ovaa industrija.

Pozitivniot trend vo kongresnata i po{iroko, ivent-industrijata, go potvrduvaat i del od marketing-agenciite so koi razgovaravme, a koi za potrebite na svoite klienti se javuvaat vo organizatori na nastanite. Vo Makedonija ne postoi kompanija koja e tesno specijalizirana za ivent-menaxment.

Agenciite velat deka kriznata 2009 godina se odrazi vrz organiziraweto nastani poradi limitiranite buxeti za marketing-aktivnosti, vo koi spa|aat i nastanite od javen karakter. Za del od niv, pak, limitiranite buxeti se odrazija pozitivno vrz kreativnosta, poradi {to zaklu~uvaat deka krizata na krajot na denot ima{e i svoe pozitivno vlijanie.

Aleksandra Dilevska-Simova, direktorka na agencijata Publicis, godinava organizira{e nekolku uspe{ni nastani, kako piknikot na voda vo Ohrid za T-Mobile, karavan so hulahop na T-Home, otvorawe na vinarnicata Stobi i trgovskiot centar Vero. Taa veli deka krizata pove}e vlijaela na goleminata i obemot na nastanite, koi, sepak, se organiziraa.

"Organizacijata na nastani i promocii im ovozmo`uva na na{ite klienti da bidat vo direkten kontakt so svoite potro{uva~i, {to e mnogu va`no za niv.

Kaj onie klienti koi dobro go razbiraat toa, interesot ne e promenet", objasnuva taa.

Tipot na nastanite koi agenciite imaat za zada~a da gi osmislat i organiziraat zavisi od potrebite na klientot, vidot na proizvodite ili uslugite koi se promoviraat, kako i od celnite grupi na koi im se obra}aat.

Vo agencijata New Moment, pak, imaat poinakvo objasnuvawe za vlijanieto na krizata vrz ivent-industrijata. Nivnoto iskustvo poka`uva deka klasi~nite mediumi, dopolneti so digitalnite, zagubija mnogu malku, a nasproti toa PR, organiziraweto na nastanite i sponzorstvata pre`iveaja dramati~ni kratewa. Se dobiva vpe~atok deka kompaniite vo ovie krizni vremiwa najlesno se odlu~ija da skratat od buxetite koi se odnesuvaat na korporativnite aktivnosti, odnosite so javnosta i gradeweto na imixot.

"Vakvata sostojba zna~e{e prilagoduvawe na marketing-agenciite na uslovite na pazarot i proektirawe i planirawe na nastani koi podrazbiraat pomalku ekskluzivni lokacii, pomal broj gosti, korigiran ketering i, sekako, aktivnosti vo pomal obem. Toa dovede i do zgolemuvawe na kreativnosta kaj profesionalcite koi se gri`at za organizacija na nastani. Predizvikot be{e kako so pomal buxet da se ostvari efektivna komunikacija", objasnuva Eli Pe{eva od

Makedonskiot turizam definitivno mo`e da ima ogromni pridobivki od pozasileniot razvoj na kongresen turizam. Preduslovi ima. Neophodna e pogolema promocija. Vo ovoj specijalen prilog, site relevantni kompanii, agencii, institucii i hotelieri zboruvaat za potencijalite, mo`nostite, ograni~uvawata, no i vizijata za razvojot na ovaa industrija vo Makedonija, popularno poznata kako iventindustrija!

New Moment.

Golemi potencijali, razvoj na pazarot Generalen zaklu~ok na site involvirani vo industrijata za kongresi i nastani vo Makedonija e deka pazarot e mal, a pobaruva~kata i kapacitetite za finansirawe vakvi nastani se limitirani.

Za razlika od kompaniite i agenciite koi vo nivno ime naj~esto organiziraat prezentacii, godi{nini i PR-nastani, od pred nekolku godini kompanijata Triple S Group se javi vo uloga na lider vo promocija na poinakov tip nastani, naso~eni glavno kon biznis-zaednicata. Taa na pazarot nametna nov tip pobaruva~ka - konferecii so popularni govornici, poznati kako "selebriti spikers". Mo`ebi ne site znaat koi se Triple S, no mnogumina sigurno se se}avaat na Jonas Ridenstal ili Fanki Bizis, Xej Konrad Livingston, odnosno Gerila Marketing, Roan Gibson, Tim Ringo i Tom Hopkins. Ovie popularni govornici bea vo Skopje, zboruvaa pred biznis-zaednicata i predizvikaa ogromen interes za poseta na vakov tip nastani.

Marija Solevska, izvr{en direktor na Triple S Speakers, za "Kapital" gi objasnuva pri~inite {to gi nateralo ovie mladi lu|e da vlezet vo eden nov biznis, relativno nepoznat vo Makedonija. Prvo, tie zabele`ale potreba od posofisticirano nivo na obuka nameneta za top-menaxmentot i sredniot menaxment. Da se donese nekoj {to }e mo`e da im ponudi prakti~no, ne akademsko znaewe.

"Idejata ni be{e vo Skopje da doneseme menaxer koj so svojata rabota kom-

35

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Makedonija

Ivent-industrijata e termin vo koj {to spa|aat site aktivnosti povrzani so organizirawe nastani od najrazli~en karakter. Viena e top-evropska kongresna destinacija. Ovoj evropski grad godi{no zarabotuva polovina milijarda evra i sobira 140 milioni evra od danoci.

Ima tri kongresni centri i 400 vmre`eni hoteli. panijata ja smestil vo Fortune 500 ili napi{al knigi koi se best seling. Ednostavno, nekoj koj {to postignal navistina golem uspeh. Imavme zabele`ano eden trend kade {to makedonskite menaxeri patuvaat vo stranstvo na vakov tip obuki", objasnuva Solevska.

36

○

○

○

○

BROJKI ○

○

○

○

○

○

○

○

1,3

○

○

○

○

○

○

milioni evra godi{no izdvojuva Kongresnata kancelarija vo Viena za razvoj na kongresniot turizam ○

Menaxerite koi sakaat da bidat progresivni i vodat progresivni kompanii, sakaat da gi sledat svetskite trendovi. Zatoa, delumno idejata dojde i od niv, iako na po~etokot izgleda{e premnogu nedosti`no. Vtorata pri~ina be{e silniot razvoj na ovaa industrija vo delot na

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

ekskluzivni biznis-konferencii vo regionot, nekolku godini pred nas. Toa {to se slu~uva vo regionot voobi~aeno e dobar reper {to bi se slu~uvalo ili {to bi bilo uspe{no i vo Makedonija.

Deka makedonskiot pazar navistina ima potencijal za razvoj i neiskoristen prostor doka`uva faktot {to na scena stapuvaat novi kompanii ili, pak, starite kreiraat posebni oddeli specijalizirani za iventi.

Taka, Leoron Events Dubai od neodamna vleze na makedonskiot pazar, od kade {to planira da go pokriva regionot na Jugoisto~na Evropa, vklu~itelno i Rusija i Turcija.

"Na na{e golemo zadovolstvo ivent-industrijata vo Makedonija i vo regionot, kako relativno nova, ima golemi potencijali i mo`nosti za razvoj vo pove}e nasoki. Golemiot interes za ve}e zaka`anite nastani na Leoron vo Skopje samo svedo~i za mo`nostite za razvoj. Tokmu zatoa nie }e gi preneseme svoite iskustva od Dubai vo zemjata i vo regionot na Jugoisto~na Evropa, }e otvorime novi horizonti za biznis-zaednicata, koja so na{ite proizvodi }e dobie brojni benefiti", velat od agencijata.

I kompanijata za tehni~ka i kreativna poddr{ka na nastani, KLS, naskoro planira otvorawe na nov segment specijaliziran za organizirawe nastani. Na pra{aweto dali ovaa biznis-odluka se bazira na o~ekuvanata zgolemena pobaruva~ka na vakvi uslugi, direktorot Petar Georgievski veli deka pobaruva~kata se kreira otkako "klientite }e se ubedat deka ne treba da pravat onaka kako {to pravat i pravele dosega".

"Vo posledno vreme u~estvoto na vakvi nastani stana del od biznis-kulturata na menaxerite i tie odnapred si planiraat u~estvo na vakvi nastani kako neformalna obuka. Tie ovie nastani ne gi percepiraat samo kako mesto kade {to }e steknat novi znaewa, tuku i mesto i odli~na {ansa za netvorking i sredba so potencijalni biznis-partneri. Mo`ebi neskromno, no tie stanaa the place to be”, velat od Triple S Speakers i o~ekuvaat u{te pogolemo za`ivuvawe na ovaa industrija, posebno po izlezot od ekonomskata kriza.

Trend {to doa|a e organizirawe na nastani na potesni i pospecijalizirani temi, koi navleguvaat mnogu podlaboko vo te-

Makedonija

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Zo{to slu`benite sobiri ne gubat na popularnost?

Najgolem uspeh vo vakviot tip konferencii, i spored masovnosta i spored nivoto na predava~ot, postigna Kapital Media Group, koja po povod 10-godi{ninata lanskiot septemvri pred makedonskata publika uspea da go donese tatkoto na marketingotsvetski poznatiot Filip Kotler. Nastanot na edno mesto uspea da sobere re~isi 800 lu|e, vrvot od makedonskata intelektualna i biznis-elita. Nastan koj s$ u{te se preraska`uva i se ~ini i vo idnina }e bide reper za uspe{na konferencija. mata.

Vo Hrvatska i Srbija ovoj tip konferencii se mnogu porazvieni. Ima golem intenzitet na vakvite nastani, bukvalno sekoj mesec ima nekolku konferencii so selebriti govornici za koi ima aktivni kampawi. Posetenosta voobi~aeno, zavisno od govornikot, se dvi`i od 300600 lu|e. Pove}e kompanii se vo ovoj biznis, a u~esnicite imaat pogolem izbor.

So kakvi ograni~uvawa se soo~uvaat ivent-menaxerite?

Najgolem del od subjektite vklu~eni direktno vo organizacijata na razli~ni vidovi iventi objasnuvaat deka izborot na soodveten prostor i mo`nosta za negova adaptacija, soglasno vidot i specifi~nosta na nastanot, e ograni~ena vo Makedonija. Kongresen centar, multifunkcionalen i dovolen za da sobere nekolku iljadi u~esnici nema. Raka na srce, velat na{ite sogovornici, takva potreba vo Makedonija s$ u{te nema, a vakov tip kongresni sali mo`at da si dozvolat samo zemjite ili gradovite kade {to kongresniot turizam e visokorazvien, kako Viena, na primer.

Organizatorite se `alat deka ima mnogu sali koi mo`at da se zakupat, no onie koi pravat nastani so nekolku stotina u~esnici imaat te{kotii da najdat sala so soodveten kapacitet. Postojat mnogu opcii za nastani so okolu 15-200 u~esnici, no za pogolemi nastani mo`e da bide problem.

Od Publicis, pak, potenciraat deka zna~ajno ograni~uvawe se prilagodlivosta i opremenosta na lokaciite za organizacija na nastani.

"Osnovnite potrebi za organizirawe nas-

tani mo`e da se zadovolat so momentalnata ponuda na tehni~ka oprema vo Makedonija. No, s$ {to e pospecifi~no i pokreativno, {to bara specifi~na oprema, specijalisti i izveduva~i, treba da se donese od stranstvo", velat od Publicis.

Od KLS, pak, objasnuvaat deka pogolemi se ograni~uvawata koga se raboti na otvoreno, otkolku koga se raboti za zatvoren prostor. Koga se raboti nadvor e mnogu pote{ko, zatoa {to mnogu od kompaniite voop{to ne gi ispolnuvaat osnovnite kriteriumi za organizirawe iventi nadvor. Georgievski od KLS veli deka imaat problem so neispolnuvawe na standardi za visina na krovnite konstrukcii. Tie mnogu investirale vo ovoj del i se nadevaat deka vo sledniot period taa investicija }e vrodi so plod.

Kakvi nastani se organiziraat naj~esto vo Makedonija?

Kompaniite od zemjite koi ve}e izlegoa od ekonomskata kriza, kako Zapadna Evropa i SAD, ve}e voveduvaat poinakov tip promocija pred svoite potro{uva~i i korisnici. Novite trendovi vklu~uvaat naso~uvawe na buxetite kon direktna i pove}enaso~na komunikacija, a so toa i pogolem obem na upotreba na Internet, socijalni mediumi i organizacija na efektivni nastani so koi }e komuniciraat so pogolem broj svoi potencijalni korisnici.

Vo Makedonija ovie trendovi s$ u{te ne se postignati. Kompaniite naj~esto se podgotveni buxetot da go naso~at kon organizacija na poskromen nastan, ili sosema da go otfrlat, za smetka na kla-

1. Zaradi promocija na kompanijata, na nov proizvod ili usluga 2. Zaradi konkurencija - kompanijata da poka`e deka e razli~na od drugite 3. Za da se zgolemi proda`bata na nekoj nov proizvod ili usluga 4. Za da se postigne neposreden kontakt so korisnicite na proizvodite ili uslugite 5. Poradi presti` 6. Za da se postigne pozitiven PRvpe~atok 7. Zaradi zgolemuvawe na imixot na kompanijata 8. Za da se sozdadat novi slu`beni kontakti 9. Za da se obele`i nastan va`en za kompanijata 10. Za javnosta polesno da ja prepoznae kompanijata ili brendot si~noto reklamirawe.

Iskustvoto na New Moment e deka pogolemite kompanii se odlu~uvaat za pomasovni nastani koi gi realiziraat edna{ godi{no, naj~esto za proslava na jubulej, uspe{no zavr{ena godina ili proekt, me|unarodni saemski pretstavuvawa, korporativen team building...

Po~esti se nastanite od pomal obem, kako pres-konferencii, promocii na proizvodi ili uslugi, otvorawe nov objekt, mali proslavi za vraboteni. Za~estuvaat takanare~enite PR-nastani koi podrazbiraat kombinacija od kreativni ili edukativni aktivnosti i pres-konferencija. Toa se slu~uvawa koi imaat za cel da gi animiraat prisutnite gosti, no vo isto vreme da bidat dovolno atraktivni za da obezbedat mediumsko prisustvo i mediumski objavi.

Nastani od me|unaroden karakter naj~esto organiziraat instituciite i organizaciite, a toa se seminari, treninzi ili konferencii kaj koi pogolem del od programskite sodr`ini se odnapred podgotveni, a od marketing-agenciite se bara realizacija na kreativniot, produkciskiot i logisti~kiot segment.

Vo hotelot Radika na Mavrovo, koj e vo tretata sezona od svoeto postoewe kako hotel so 5 yvezdi, velat deka ima zgolemen interes za organizirawe nastani, pri {to naj~esto se organiziraat seminari, rabotilnici, aktivnosti za team building, korporativni nastani, kako

37

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Makedonija

CENTRALNO MESTO ZA BIZNIS - ZAEDNICATA o Stopanskata komora na Makedonija godi{no se organiziraat pove}e od 800 nastani. Od redovni sednici na zdru`enija, grupacii, prezentacii, biznis-forumi, seminari, obuki i sli~no. Prose~no, sekoj raboten den vo Komorata vlegle okolu 133 klienti/~lenki {to ja pravi ovaa institucija centralno mesto na site nastani od biznis-zaednicata.

Ottamu velat deka koga se raboti za komorska poddr{ka na kompaniite za da gi unapredat nadvore{no-trgovskite delovni aktivnosti, interesot e najgolem za me|unarodni biznis-forumi, potoa za edukacija, prezentacii na firmi ili ekonomii i na ~etvrto mesto se saemskite manifestacii, odnosno poseta ili izlagawe na saemi.

Priodot vo kreiraweto strategija za vakvi nastani e da se odgovori na konkretni potrebi i interesi na ~lenstvoto, odnosno da se iniciraat i da se pottiknat kompaniite da se informiraat i da se usvojaat novinite vo domenot na nivnoto rabotewe i nao|awe novi pazari i mo`nosti.

"Kako }e se kreira nastanot zavisi i od op{tite stopanski i drugi okolnosti vo dadeniot moment. Vo vreme na kriza se obiduvame pove}e me|unarodni nastani, biznis-forumi i edukacii da organizirame doma. Kako primer bi navela deka od 2008 godina do denes imame organizirano prezentacii na pristani{tata vo Bar, Dra~, Burgas, Varna, \ur-

V

i me|unarodni konferencii.

Generalniot menaxer na ovoj hotel, Lela Krstevska, veli deka organizatorite na ovie nastani od hotelot baraat da im ovozmo`i spoj na business&leisure. Zatoa, tie ne nudat samo klasi~no smestuvawe i ugostitelstvo, tuku i spa-centar so parni bawi, sauna, turski amam, xakuzi, nekolku bazeni, razni vidovi masa`i, fitnes-centar, bilijard, ping-pong, bez`i~en Internet i sli~no.

Sepak, centralno i tradicionalno mesto za organizirawe na najva`nite poli-

38

|u, Solun, a vo plan se u{te nekolku, s$ so cel, doveduvaj}i go menaxmentot na pristani{tata vo Komorata, da ovozmo`ime poefikasni i poevtini uslugi za makedonskite kompanii", veli Qubica Nuri, direktor na Direkcija za me|unarodna sorabotka, informirawe i promovirawe pri Komorata. Edukaciite glavno se odnesuvaat na inovirawe na znaewata vo odnos na uslovite i nastapot na pazarot na EU, implementacija na CEFTA i drugi inovirawa, poznavawe na me|unarodni regulativi, standardi, so cel zgolemuvawe na kapacitetot na konkurentnosta.

Malite i sredni kompanii imaat naj-

golema potreba za poddr{ka vo vospostavuvaweto me|unarodni delovni kontakti, kako i poddr{ka za organizirano u~estvo na saemi. Golemite kompanii imaat potreba da u~estvuvaat na presti`ni nastani, so prisustvo na pretstavnici na vladi, bidej}i im se otvora mo`nost za neposredna komunikacija. Site kompanii, bez ogled na goleminata, se zainteresirani za edukacija, konstatiraat od Komorata, koja raspolaga so sopstvena infrastruktura za realizacija na nastani, a preku partnerskite komori ima mo`nost takvi kapaciteti da koristi i vo stranstvo.

ti~ki i biznis-nastani vo zemjata e hotelot Aleksandar Palas vo Skopje, kade {to godi{no se odr`uvaat okolu 900 nastani so razli~na golemina so vkupno 120.000 gosti.

Kongresniot centar na hotelot e najgolem vo zemjata so ~etiri golemi sali so vkupna povr{ina od okolu 2.000 kvadratni mestri i ~etiri mali sali so povr{ina od okolu 230 kvadratni metri. Centarot e opremen so LCD-proektori i platna od razli~na golemina, audio i videooprema, oprema za simultan prevod, slu{alki, 100 telefonski linii i druga oprema.

Goran Ta{kov, menaxer na hotel Aleksandar Palas, veli deka tie nudat kompletna ponuda, od idejnoto re{enie soglasno celite na klientot, izgotvuvawe na celosnata sodr`ina na nastanot,

obezbeduvawe na site elementi na nastanot (videoprezentacija, svetlo, audiooprema, prezenteri, muzi~ki grupi; kancelariski materijali-papki, notesi, penkala i sl.) restorantska usluga, s$ do informirawe na mediumite za pokrivawe na iventot.

"Zaradi odr`uvawe na kvalitetot postojano investirame vo renovirawe na kongresnite sali i oprema, kako i vo voveduvawe novi tehnologii neophodni za zadovoluvawe na potrebite na klientite", veli Ta{kov.

"Vo vreme na kriza akcentot treba da se stavi na kvalitetot na nastanite. Ne treba da se {tedi na nastani od javen karakter, zatoa {to obnovuvaweto na prekinatata vrska so klientite ili potro{uva~ite podocna }e ~ini poskapo ", se soglasuvaat site subjekti involvirani vo ovaa industrija.

Site se slo`uvaat vo edno: kompaniite i firmite ne smeat da izgubat kontakt so svoite potro{uva~i, a najdobar na~in za da im se pribli`at e da organiziraat nastan.

Intervju

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

KRISTIJAN MU^LEHNER direktor na Kongresnoto biro na Viena

OPU[TEN SUM SÈ DODEKA VIENA E ME\U TOP-10

ongresnoto biro na Vi ena e osnovano vo 1969 godina. So doa|aweto na Mu~lehner za direktor na ova biro, ja promeni celata filozofija i na~in na rabota. Denes se samostojni, a na pazarot imaat klu~en identitet kako Kongresna kancelarija na gradot. Finansiskata struktura denes e ne{to porazli~na. Klu~ni se trojca partneri, i toa: gradot, Trgovskata komora i Vienskata turisti~ka zaednica. Funkcionira kako neprofitna organizacija, bez ~lenstva, a raspolaga so buxet od okolu dva milioni evra i personal od 10 lu|e.

Kako Kongresnata kancelarija, kako neprofitna organizacija, im pomaga na organizatorite vo kongresnata industrija?

Na{ata funkcija, pred s$, e da go organizirame samiot grad i da se fokusirame na potrebite na sekoj poedine~en klient. Klientot mora da ima sovr{en profesionalen one-stop-shop za gradot, a toa e na{ata kancelarija.

Mo`ete li da navedete primer za va{evo tvrdewe?

Zna~aen klient se interesira za Viena i bara ponuda, ne isklu~uvaj}i i drugi destinacii. Nie gi definirame potrebite zaedno so klientot, razgleduvame prostor koj bi mo`el da odgovara, sobirame ponudi i se trudime izbraniot prostor da bide rezerviran za klientot. Vo nekoi slu~ai u~estvuvame vo celokupnite "borbi" za prostorot, ja podgotvuvame tenderskata dokumentacija. Ako postoi lokalen pretstavnik, go obu~uvame za vodewe prezentacii

K

○

○

BROJKI

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

12,5%

○

e udelot na kongresnite gosti vo vkupniot broj turisti~ki no}evawa vo Viena vo 2006 godina ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

i sl. Toa e prvata faza. Vo vtorata faza pomagame okolu sklopuvaweto dogovor so dostavuva~ite, im pomagame na organizatorite pravilno da go sprovedat naddavaweto, se trudime klientite korektno da se odnesuvaat kon site dostavuva~i koi u~estvuvaat vo procesot na naddavawe za prostorot. Koga site dogovori }e se potpi{at, postepeno se povlekuvame, no na klientite sme im non-stop na usluga. Ponekoga{ ovie procesi traat i po nekolku godini. Uslugata mora da bide ednakvo kvalitetna i za krupnite, no i za pomalite klienti.

To~no li e tvrdeweto deka Viena e najuspe{en kongresen grad vo Evropa?

I da i ne.

Zo{to ne?

Zatoa {to prvo mora da se pra{ate {to merite. A, vtoro, dali tokmu toa treba da bide cel za promocija na va{ata destinacija. [to se odnesuva do prvoto pra{awe, postojat samo dve dostapni statistiki, ICCA i UIA, no i dvete gi odr`uvaat samo bazite na podatoci na tie dve zadrugi, i so toa ne go otslikuvaat celiot pazar. So ogled na toa {to ovie statistiki se pravat sekoja godina po isti kriteriumi, za nas toa e barometar na trendovite. Za mene ne e va`no dali sme prvi ili petti na skalata na

ICCA, zatoa {to ICCA ne e taa koja im dava plata na moite lu|e. Nie sme potpolno opu{teni s$ dodeka sme me|u prvite deset, a dali sme prvi, petti ili osmi, voop{to ne ni e bitno. Toa e ednata strana na prikaznata.

Od druga strana, na{iot uspeh se meri so zgolemuvaweto na udelot vo vkupniot broj no}evawa vo Viena. Tamu le`i vistinskata merka.

Mo`ete li da ja definirate formulata za uspeh na Viena kako kongresen grad?

Broj eden e geografskata polo`ba. Potoa sleduva kongresnata infrastruktura. Imame tri razli~ni vidovi konferenciski centri, a ve}e gradime i ~etvrti. Imame odli~na turisti~ka infrastruktura. Gradskata infrastruktura e dobra, a tamu spa|aat javniot prevoz, higienata i sigurnosta.

Klu~nite dostavuva~i, kako {to se hotelite i centrite, sfa}aat deka kongresniot biznis e rabota koja bara navistina dolgoro~ni planirawa i zatoa mora da im doka`at na klientite deka mo`at da se nosat so ona {to e dogovoreno i da se pridr`uvaat kon toa vo period od ~etiri godini, na primer. Normalno, biten e i lesniot pristap na avionite, `eleznicite do odredenata destinacija. I kako krajno, no ne i najmalku bitno, potrebna e dobra kongresna kancelarija. Ako toa go nema, infrastrukturata ne pomaga.

Viena ima tri kongresni centri. Kolku zavisi od niv razvojot na kongresnata industrija?

Kongresnite centri se klu~ni vo ovaa situacija. Trite se potpolno razli~ni, a toa ni dava isklu~itelna mo`nost

Prviot ~ovek na Kongresnoto biro na Viena otkriva zo{to avstriskata prestolnina e najprivle~na kongresna destinacija vo Evropa i kako uspeva da koordinira biznis vreden 500 milioni evra na klientite namesto edna, da im ponudime tri opcii. Od druga strana, strate{kiot razvoj ode{e vo taa nasoka, {to n$ stavi vo o~ekuvawe na nekolku pazarni promeni. So kongresniot centar Avstrija, koj e i najgolem kongresen centar vo Viena, dojdovme do nivo vo koe brojot na klientite go nadmina kapacitetot na zgradata. Zatoa, ni be{e potreben nov objekt so cel da gi zadr`ime klientite vo gradot. Za taa cel, Messe Wien e izgraden odnovo i takvite klienti gi smestuvame tamu.

No, ona {to e interesno, a e povrzano so trite centri, e deka imaat tri razli~ni tipovi objekti, tri razli~ni upravuva~ki strukturi i razli~ni sopstvenici.

39

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Intervju Ivent menaxment e da znae{ da povrze{ razli~ni organizaciski elementi i na kraj toa kreativno da go sprovede{. Vo ovoj segment ima golema idnina i poradi toa za nekolku meseci planirame da startuvame poseben ivent segment vo kompanijata koja godinava zaokru`uva uspe{no desetgodi{no rabotewe, veli prviot ~ovek na KLS, kompanija koja se smeta za lider vo delot na tehni~ka i kreativna poddr{ka

PETAR GEORGIEVSKI KLS KLS

O^EKUVAM SILEN RAZVOJ NA IVENT INDUSTRIJATA VO MAKEDONIJA

Verica Jordanova jordanova@kapital.com.mk

dno od najgolemite muzi~ki imiwa vo Makedonija, frontmenot na legendarnata grupa Memorija, devet godini direktor na Skopskiot muzi~ki festival i re~isi edna decenija direktor na Makedonskata radio televizija. ^ovek brend, pomalku poznat kako Petar Georgievski, a silno prepoznatliv kako Pero Kamikaza. Vo intervju za “Kapital”, dadeno po edna decenija otsustvo od mediumite, toj zboruva za svojot biznis vo ivent industrijata, za svojata posvetenost na vrvniot kvalitet i perfekcija koga stanuva zbor za video, zvuk i osvetluvawe.

Pero Kamikaza e mo`ebi eden od retkite makedonski biznismeni koj {to pravi nevoobi~aen i {armanten spoj na rabotata i zadovolstvoto. Ako treba da se sraboti nekoj koncert vo stranstvo, toj tamu }e zamine so svojot motor, {to e negova golema pasija. Ako treba kvalitetno da se sraboti koncertot na di-xej Tiesto, toa za Pero ne e samo edna od rabotnite zada~i. Toa za nego e zadovolstvo koe proizleguva od prvata i mo`ebi najgolema

E 40

qubov - muzikata. I najmnogu od s$, Pero Kamikaza e ~ovek koj se stremi kon sovr{enstvo vo s$ {to raboti, ~ovek so jasna vizija kade se gleda i po deset godini, ~ovek koj znae {to zboruva.

So ogled na toa deka ste dolgi godini vo biznisot na organizirawe i tehni~ka i kreativna poddr{ka na razli~ni nastani preku va{ata kompanija KLS, kako ja ocenuvate vo momentot ivent industrijata vo Makedonija?

Ivent menaxmentot i ivent industrijata generalno mo`eme da ja podelime vo nekolku granki i sekoja od niv ima svoi podemi i padovi vo izminatite 20 godini nezavisna dr`ava. Jas tokmu vo toj period i sum deluval vo ovaa industrija.

Smetam deka vo delot na kongresi vo poslednite 10 godini zema najgolem zamav i e edna od krucijalnite ivent industrii vo Makedonija. Konceptniot del e eden od najzna~ajnite vo ovaa industrija, no e vo blag pad bidej}i s$ pomalku ima prostor i pari za pravewe golemi i seriozni manifestacii. Tokmu neodamna go rabotevme najgolemiot proekt ovaa godina di-xej Tiesto i site koi bea prisutni vidoa kako treba

da izgleda svetski nastan bez razlika dali ste vo Wujork, London, Pariz ili Skopje. Za `al, s$ pomalku ima pari za takvi iventi i organizatorite s$ po~esto se prinudeni da gi kratat buxetite. Se krati na tehni~ka i kreativna poddr{ka {to e isklu~itelno lo{o zatoa {to i taka malata publika koja doa|a na takvite nastani s$ pomalku }e doa|a zatoa {to se ~uvstvuva prela`ana zatoa {to onoj za kogo doa|aat nema nitu da zvu~i kako {to treba, nitu }e go vidat kako {to bi trebalo. [to raboti KLS vo momentot? Koi vi se aktuelni proekti?

KLS na 1 noemvri slavi 10-godi{en jubilej koj kako {to & dolikuva na na{ata kompanija }e go odbele`ime so “grande ivent”. Vo ovie dva segmenti koi gi spomenav se trudime da dademe maksimum od sebe, kako vo kongresniot del da vovedeme novi kreativni standardi, taka i vo site proslavi na kompanii i sve~enosti koi vo tekot na narednite godini }e doa|aat da bidat so se posilen intenzitet. Samo vo Skopje takov tip na nastani ima od 200 do 500 vo godinata i tuka bi trebalo da se pozicionirame bez razlika na pomalite buxeti.

Dali toa zna~i deka so tekot na godinite se menuva tipot na pobaruva~kata koga se vo pra{awe nastani od javen karakter?

Na ivent industrijata voop{to ne & se pi{uva rozevo zatoa {to na agenciite kako {to im se namaluvaat buxetite za media zakup, taka tie s$ pove}e gi kratat buxetite za nastanite i gledaat so tie pari da pre`iveat. So toa golemite nastani gubat na te`ina, a klientite se doveduvaat vo zabluda.

Spored va{eto iskustvo, kakov efekt se postignuva so eden nastan koj ima ograni~ena masovnost vo sporedba so

Intervju efektite od mas-mediumskite reklami?

Bez razlika koi se efektite od edniot ili od drugiot tip na komunikacija so javnosta i klientite, vo ovie te{ki vremiwa ostanuva predizvikot kako da se pre`ivee. Nie kako kompanija zatoa rabotime pove}e segmenti. Do skoro bevme kreativna i tehni~ka poddr{ka za kompaniite, a od ovaa godina definitivno otvorame golem, poseben oddel specijaliziran za iventi. Poseben ivent kreativen tim }e raboti na oblikuvawe na site domeni. Imame odli~na sorabotka vo delot na proslavi i godi{nini na kompanii, kako i vo kongresniot del.

So Aleksandar Palas imame odli~na sorabotka, kade {to ima odli~en proda`en tim na koj vo izminatite nekolku godini bilo koja agencija mo`e da im pozavidi kako se obu~eni da prodavaat iventi i tehni~ka poddr{ka.

Kolku ekonomskata kriza se odrzi i vrz raboteweto na va{ata kompanija?

Ako ne ste direktno politi~ki povrzani, sekoja kriza direktno }e ja ~uvstvuvate. Na{ata kompanija ja po~uvstuva krizata vo 2009 godina so svojata najgolema silina. Nie ne dojdovme vo situacija da bideme vo zaguba, tuku bevme vo blag plus. Inaku, vo izminatite deset godini kolku {to postoime od 2000 do 2008 rapidno gi zgolemuvavme prihodite i bonitetot na kompanijata. Site ovie godini kupuvavme i investiravme vo izvonredno kvalitetna oprema za zvuk, svetlo i video. Bez niv nema ivent menaxment.

Koga po~nuvavme na{ata vizija be{e da bideme kompanija koja nema da zavisi od druga kompanija. Od noemvri ovaa godina so golemite planovi koi gi imame planirame da dademe dopolnitelen impuls na ivent industrijata. ^uvstvuva li konkurentnost KLS vo ovoj segment ?

Za `al, prvoto mesto kade {to se krati zaradi pomalite buxeti e delot na kreativnata i tehni~ka poddr{ka. Toa zna~i deka na tie {to im treba scenografija, ne im se dava dovolno pari za scena. Onie kaj koi treba da se postigne umetni~ki efekt, ne im se davaat dovolno pari za tehni~ka poddr{ka i se bira lo{a kompanija, se biraat evtini materijali i evtin prostor. Tie {to }e gi napravat tie tri gre{ki podobro da ne go pravat toj ivent zatoa {to koga }e napravite lo{ ivent, toa ka`uva lo{o za va{ata kompanija. Moj sovet e podobro voop{to da ne se pravi nastan koga ve}e ne go pravite kako {to treba. Eden moj dobar prijatel od Anglija ima eden sovet- koga na va{ite klienti }e im objasnuvate zo{to va{ite uslugi se mnogu skapi, ka`ete im deka ako imate ~evli Luj Viton broj 39 tie }e vi bidat badijala ako vie nosite 41.

Kolku ova {to go ka`uvate e lesno ili te{ko primenlivo vo Makedonija?

Nie dobro plivame vo izminative deset godini i vo slednite deset plani-

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

rame u{te poseriozno da se zanimavame 80-godi{niot Kotler, a ve~erta istata so ovoj biznis. Imame namera da bi- taa sala ja pretvorivme vo sosema razdeme lideri vo ovaa rabota. Koga }e li~en prostor so razli~en ambient i ja spoime na{ata superiornost vo teh- atmosfera za zabava, a setoa toa se slu~i ni~kata poddr{ka so ivent menaxmen- za maksimum eden ~as. Toa e navistitot, siguren sum deka }e ostvarime mnogu na ne{to posledno {to sme go rabotedobri rezultati vo narednite godini. Seg- le so mnogu keif i zadovolstvo. mentarno }e se podelime na tehni~ka Tuka e i Dajners proslavata za 10-goi kreativna poddr{ka i del na iventi di{ninata i godinava, pak }e rabotikoj }e bide podelen na pove}e podsek- me za niv po povod 15-godi{ninata. Vo tori- koncerti i politi~ki kampawi {to delot na koncertnata aktivnost Tiesto so godini nanazad sme e ne{to {to }e bide rego rabotele, del za nasper vo narednite goditani od razli~na prini.

Na proslava roda kako proslavi, ju [to od va{eto bogato ne se {tedi, zatoa biliei, kongresi i drui dolgogodi{no iskus{to {tedeweto go. Vo voj segment o~etvo, bi mo`ele da gi pomo`e da ima konkuvam da napravime gosovetuvate kompaniite tra efekt. Mo`e 10 lem is~ekor. koi organiizraat ivengodini da ste bi Osven Makedonija, ti? le uspe{ni, a na targetirate li i druSmetam deka sega, vo gi pazari? vreme na kriza parikrajot so lo{a Blagodarenie na na{ite te potro{eni za mediproslava da izleproekti na drugi pazari, umski zakup, posebno od zete sme{ni uspeavme vo pozitiva da avtomobilskite dileri, ja pre`iveeme 2009 gose zaludno potro{eni. dina. Podolgo vreme go Sega mo`ete samo vo dirabotime Saraevo xez festivalot i Ni{vil rekten kontakt so lu|eto, o~i vo o~i da vo Ni{. Vo Albanija rabotime pove}e gi ubedite da kupat avtomobil. Nema {anproekti kako {to se nekolku festivali sa toa da go postignete so televiziska i na toj na~in ostvaruvame 30-40% koi reklama. Samo direkten kontakt dava najse dovolni KLS i ponatamu da raboti dobri efekti vo vreme na kriza. Ova rentabilno. No, edna rabota da znaete go ka`uvam od iskustvo zatoa {to i nie - nie sme kompanija koja 60-70% od pa- toa go pravevme so na{ite klienti. Vo rite gi reinvestira. I vo narednite deset 2009 godina dobiv tahikardija piej}i kafe godini }e prodol`ime so toa tempo. Edin- so site na{i klienti i ubeduvaj}i gi stvena godina koga ne mo`evme tolku mnogu deka treba da rabotat na direkten nada investirame za da gi pokrieme tro- ~in so svoite klienti i potro{uva~i, {ocite e 2009. Ve}e godinava vo domen- a lider vo toa e ivent industrijata. Na tot na video sme vo seriozni investi- proslava ne se {tedi, zatoa {to {tecii i do krajot na godinata i vo toj do- deweto mo`e da ima kontra efekt. Momen }e bideme lideri na Balkanot. Za `e 10 godini da ste bile uspe{ni, a toa redovno dobivame priznanija i od na krajot so lo{a proslava da izlezesvetski poznatite spisanija kade se pi- te sme{ni. Ima brojni takvi primeri {uva za na{ata kompanija. Nie vo ovoj na kompanii vo Makedonija kade na takvi biznis ve}e podolgo vreme sme progla- proslavi ne se slu{alo {to zboruva seni za lideri. I Pro Sound News pi- direktorot te`ok milijardi dolari. Toa {uva za nas. e dokaz deka na tehni~kite aspekti ne treba da se {tedi vo takvi prigodi.

Vo mno{tvoto nastani koi gi ima organizirano KLS, ima li nekoi na koi Gokul Binani, sopstvenikot na Binani industri koj vo Makedonija poseduva dva ste posebno gordi?

Posledno {to se se}avam e 10-godi{- rudnika, koga se otvora{e Probi{tipniot jubilej na “Kapital�, kade postig- skiot, pobara pove}e ponudi za proslanavme edna maksimalna spoenost na ideja vata od nekolku agencii. Toj me izbra i vreme vo prostor. “Kapital� lani mene za sorabotnik za otvoraweto na uspea da napravi edna izvonredno us- rudnikot, mi dade celosna sloboda vo pe{na konferencija na Filip Kotler, osmisluvawe i realizacija na iventot, paralelno so izvonredno TV-studio vo potpiraj}i se samo na svojot instinkt. istiot prostor, a nave~er da napravi Deka KLS e vistinskiot izbor potvrdurodendenska proslava. Toa e retko um- vaat i golemite kompanii koi n$ navena investicija koga se spojuvaat site ra- duvaat na svoite veb sajtovi, kako regiboti. Umen izveduva~ i umna ideja na onalni partneri i toa vo oblasta na zvukot toj {to investira vo iventot. Nikoj ne vrvniot amerikanski proizvoditel na auka`a zabele{ka, site toj den bea voo- dio-oprema za lajv iventi Mejer saund, du{eveni. Nie bevme mnogu zadovolno www.meyersound.com, kako i italijansod toa {to go izvedovme, no najva`no kiot proizvoditel na svetlosni uredi SGM, od s$ e {to klientot vo dva-tri segmenti www.sgm.it. Sekako najmnogu informacii postigna ogromen uspeh. Prvo, vo kon- za na{ata kompanija, za na{ata dosegresniot del, vo sala so 800 lu|e site ga{na rabota i opremenost mo`ete da izvonredno dobro go slu{aa i gledaa pobarate na na{iot sajt www.kls.com.mk.

41

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Optimizam

KONGRESNIOT TURIZAM VO REGIONOT I VO SVETOT

INVESTICII I POSTOJANA TRKA PO NOVI KLIENTI

Verica Jordanova jordanova@kapital.com.mk

rvatskite hotelieri o~ekuvaat mnogu pogolemi prihodi od kongresi pretstojnava esen. Vode~kite hotelski grupacii, koi golem del od svoeto rabotewe go posvetile na delovniot turizam, najavuvaat i do 30% pove}e rezervacii, iako priznavaat deka procesot na pregovarawe okolu uslovite za pla}awe se odviva pote{ko.

Zgolemeniot interes za kongresi hotelierite go objasnuvaat ne samo so pozitivnite trendovi vo ekonomijata, tuku i so nivniot promenet marketin{ki pristap i podobruvaweto vo infrastrukturata. Tie zabele`uvaat i porast na last minute "bukinzite" i vo delot na kongresniot turizam, {to e novina vo ovoj segment.

Zagrepskite hoteli o~ekuvaat vo sledniot period da se zgolemi brojot na korporativni sobiri. Vo prvoto trimese~ie godinava statistikata poka-

H 42

Zemjite vo regionot, posebno Hrvatska i Srbija, se vo me|usebna trka koja od niv da stane poprivle~na destinacija za odr`uvawe kongresi, konferencii i drugi nastani. Logikata e ednostavna.

Kongresniot turizam e zna~itelna stavka vo turizmot i siguren i bogat izvor na prihodi. Ovie zemji investiraat vo kongresni centri, novi hoteli i infrastruktura za da ja ostvarat svojata vizija i cel – atraktivna kongresna destinacija! `uva zgolemen broj na odr`ani nastani vo Zagreb, vkupno 579, {to e za 40 pove}e od istiot period prethodnata godina.

Osven samite hotelski grupacii, koi silno investiraat vo postojano podobruvawe na uslovite vo svoite hoteli, vo razvojot na kongresniot turizam investira i hrvatskoto Ministerstvo za turizam, koe lani na Split, Opatija i Dubrovnik im dodeli nepovratni sredstva vo visina od 200 iljadi evra (1,5 milioni kuni) za izgradba na kongresni centri. Op{tinite treba{e da obezbedat

i svoi sredstva za zavr{uvawe na proektite. Opatija najavi deka vrednosta na celiot proekt se procenuva na 28 milioni evra, {to }e go realiziraat po princip na javno-privatno pratnerstvo od koncesiski tip.

Sredstvata koi se dobieni od Ministerstvoto }e se iskoristat za izrabotka na site studii i analizi za goleminata i sodr`inata na kongresniot centar, kako i za izgledot na kone~niot proekt i urbanisti~koto re{enie na celata lokacija.

Iako ne vleze vo proektot na Minis-

Optimizam ○

○

○

○

BROJKI ○

○

○

○

○

○

○

○

156

○

○

○

○

○

○

-TO mesto po brojot na kongresi vo Evropa e Dubrovnik.

Prvi se Viena i Pariz

92%

○

od site nastani se mali i sredno golemi kongresi i konferencii do 1.000 lu|e, a duri 80% od niv se sobiri na maksimum 200 lu|e ○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

terstvoto, i vo Zagreb se planira gradba na kongresen centar, isto taka po principot na javno-privatno partnerstvo, koga }e se najde soodveten partner za ovoj seriozen proekt.

I Srbite se `alat deka im se neiskoristeni potencijalite vo kongresniot turizam, koj e apsoluten hit vo svetot. Srbija ima pove}e od 50 hoteli so kongresni kapaciteti i kongresno biro vo Belgrad, poradi {to vo katalogot na SEE MICE (South East Europe Meetings, Incentives, Events), Srbija be{e smestena na vrvot spored ponudata vo ovoj segment.

Osven Belgrad, kako seriozna kongresna destinacija vo Srbija se nametnuva i Novi Sad. Vo ovoj grad se nao|a kongresniot centar Master, koj e dovolen za ovoj grad da se sfati seriozno, paralelno so zgolemuvaweto i zbogatuvaweto na hotelskata i zabavnata sodr`ina na gradot.

Spored poslednite podatoci na ICCA,

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Svetskata ivent-industrija zasileno zazdravuva

Najnovata anketa na ICCA (Me|unarodna asocijacija za kongresi i konvencii) poka`uva optimizam za zazdravuvaweto na ivent-industrijata na svetsko nivo. Anketata sprovedena me|u 100 zna~ajni direktori od ovoj biznis poka`uva deka tri ~etvrtini od niv organizirale ili planiraat da organiziraat nastani so pove}e od 5.000 u~esnici vo tekot na 2010 godina. Edna tretina od niv o~ekuvaat deka brojot na u~esnici na nastanite vo 2010 godina }e porasne, a polovinata od niv ne o~ekuvaat promena. Samo 20% od anketiranite prijavile za 20% povisoki prihodi od sponzori i izlo`uva~i, dodeka visoki 40% s$ u{te imaat pad od ovie izvori na prihodi vo svoite buxeti. Site tie o~ekuvaat u{te podobri rezultati vo 2011 godina i vo odnos na brojot na organizirani nastani i vo odnos na brojot na u~esnici.

Ova se smeta za edno od najoptimisti~kite predviduvawa {to dosega go sprovela ovaa me|unarodna organizacija. spored brojot na nastani po zemja, Hrvatska e rangirana na 41-vo mesto, a Srbija go deli 55-to mesto so Egipet. Spored rangiraweto na istata organizacija, SAD i Germanija se zemji so najgolem broj organizirani nas-

tani vo tekot na godinata. Koga stanuva zbor za rangiraweto na gradovite, na top-listata na najatraktivni gradovi se Viena i Pariz, po {to sleduvaat Barselona, Singapur, Berlin i Budimpe{ta.

43

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Intervju Grupacijata ERA e naso~ena kon razvoj na postoe~kite i novite proektni sodr`ini, inovaciski tehnologii , razvojni proekti, s$ so cel Skopski saem i kompleksot ERA SITI da prerasnat vo eden golem Multi Biznis Centar, kade {to sekoj }e go najde svojot interes, od deloven do zabava, veli Dejan Ko{uti}, izvr{niot direktor na ERA Siti, edno od centralnite mesta na zna~ajnite biznis slu~uvawa vo Makedonija Verica Jordanova jordanova@kapital.com.mk

odinava slavite go lem jubilej. Mo`ete li da napravite ed na retrospektiva na Va{ite aktivnosti vo delot na iventi i organizirawe na nastani?

Skopski saem kako respektivna specijalizirana kompanija vo ivent industrijata, mora da gi sledi svetskite trendovi vo organizacija na site vidovi manifestacii, od saemski do koncerti, kongresi, seminari, kompaniski prezentacii itn.

Skopski saem e celosno prilagoden vo izminative nekolku godini za celosno organizirawe na bilo koj vid na manifestacija, so kadrovski, tehni~ki i prostorni kapaciteti, zasnovani na razvieniot know-how.

Koj be{e klu~en i presvrten moment vo razvojot na

G

44

Intervju

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

DEJAN KO[UTI] izvr{en direktor na ERA Siti

SKOPSKI SAEM E IDEALNO MESTO ZA SEKAKOV TIP NA NASTANI Skopski saem vo delot na iventi, koi ne gi opfa}aat redovnite saemski manifestacii?

Pred dve godini e izvr{ena organizaciona i funkcionalna reorganizacija na Skopski saem, taka {to sega funkcionirame vo grupaciska postavenost vo nasoka na zacvrstuvawe na primarnite aktivnosti i zapo~nati novi proektni aktivnosti koi ovozmo`uvaat prilagoduvawe kon trendovite i dodadeni vrednosti.

Pokraj konvencionalnata ponuda vo organizacija na manifestacii vo mo`nost sme da ovozmo`ime dodadena vrednost na na{ite klienti preku organizacija na kompaniski prezentacii, mediska promocii, B2B sredbi (sredbi na biznis so biznis) so potencijalni partneri od {irokata mre`a na Grupacijata ERA vo Slovenija, Makedonija i regionot.

Dali i kolku Skopski saem stana poatraktiven i kolku se zgolemi pobaruva~kata po otvaraweto na Multi biznis centarot? Kolku investiravte vo nego i dali planirate ponatamo{ni investicii vo ovoj segment?

Skopski saem e sekoga{ atraktiven od pove}e pri~ini: odli~na lokacija, infrastrukturni kapaciteti, kadrovski potencijal, teh-

ni~ka opremenost, golem protok na delovni subjekti itn.

Vo izminatiot period od nekolku godini, izvr{eni se golemi investiciski zafati vo zajaknuvawe na spomenatite kapaciteti. Sekako deka toj pristap na vodewe delovna politika na Skopski saem i negovite kapitalsko povrzani dru{tva }e prodol`i, se so cel ovozmo`uvawe na kontinuirana nadgradba na sega{nite proektni aktivnosti i ovozmo`uvawe na novi.

Koi Vi se dominantni klienti vo Multi biznis centarot i kakov tip na nastani naj~esto se organiziraat ovde?

Najgolem broj na na{i ve}e standardni klienti na Kongresniot centar se stranskite kompanii i institucii so zna~itelen broj i na doma{ni kompanii i institucii. Toa e rezultat na dobro organiziraniot i profesionalniot pristap na timot koj raboti vo Kongresniot centar i tehni~kata opremenost na Centarot.

Vo Skopje ima pove}e mesta i lokacii kade se organiziraat razli~ni nastani. Koi gi smetate za glavni prednosti na Skopski saem i nejzinite sali? Kade se gledate vo odnos na konkurencijata?

Skopski saem, kako {to istaknav, ja ima prednosta na

prepoznatliv brend, odnosno ime vo dr`avata, regionot i po{iroko, logisti~ka i komunikaciska postavenost, tehni~ka opremenost, kadrovski i infrastrukturni potencijali.

Osven prostorot {to go nudite, kakvi drugi uslugi ili paket uslugi im nudite na klientite koi sakaat svoite nastani da gi realiziraat kaj vas?

Grupacijata ERA - Skopski saem e vo mo`nost da ponudi pokraj klasi~na komercijalna ponuda i sosema novi sodr`ini kako {to se: Virtuelni kancelarii za stranski i doma{ni subjekti, marketing logistika, edukacija, treninzi i obuka, EU aplicirawe na proekti, kompetentni centri od oblasta na agrarot, ruralniiot razvoj, energetika i ekologija, za transfer na znaewe i tehnologii od Slovenija vo Makedonija. Grupacijata ERA - Skopski saem potpi{aa strate{ka sorabotka so renomirani instituti, komori i razvojni kompanii od Slovenija za razvoj na kompetentni centri, razrabotka na proekti, edukacija i tehnolo{ki re{enija. Kompetentnite centri }e bidat posebno od golema polza za na{ite lokalni samoupravi, zemjodelcite, doma{nite kompanii koi sakaat da investiraat

vo oblastite na agrarot, energetikata i ekologijata.

Mo`ete li da ni ka`ete vo prosek po kolku nastani godi{no se odr`uvaat vo Multi biznis centarot?

Okolu 200 nastani od site vidovi na manifestacii vo Kongresniot centar.

Metropolis Arena e isto taka edna od va{ite zna~ajni investicii? Kolku ste zadovolni od nejzinata iskoristenost i kako gi gledate nejzinite idni prespektivi?

So samoto toa {to Metropolis Arena se nametna kako prepoznatlivo mesto za organizirawe na site vidovi na manifestacii i, pred s$ na koncerti na najrenomirani muzi~ki yvezdi od svetsko i regionalno nivo i od site oblasti na modernata i klasi~nata muzika i zabava.

Idnite planovi i ambicii na Skopski saem, kako mesto na site zna~ajni biznis slu~uvawa vo idnina?

Vo naredniot period, Grupacijata ERA e naso~ena kon razvoj na postoe~kite i novite proektni sodr`ini, inovaciski tehnologii , razvojni proekti, s$ so cel Skopski saem i kompleksot ERA SITI da prerasnat vo eden golem Multi Biznis Centar, kade {to sekoj }e go najde svojot interes, od deloven do zabava.

45

specijalen prilog

KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

Intervju

Smetam deka vo idnina mnogu raboti }e se promenat i deka osven internacionalnite kompanii koi se svesni za potrebata od anga`irawe na profesionalni agencii za organizirawe nastani i na{ite kompanii s$ pove}e }e ja voo~uvaat ovaa potreba i s$ pove}e }e gi baraat na{ite uslugi, veli Tawa Petrovska, direktor na Momentum Skopje, specijaliziran za organizacija na nastani i promocii.� akvo e iskustvoto na va{ata agencija vo delot na iventmarketing?

Sledeweto na trendovite, potrebite na pazarot i pobaruvawata na klientite se dvi`e~kite sili na na{iot biznis.

Iskustvoto vo organizacijata na nastani i promotivni aktivnosti, steknato vo tekot na na{eto 13-godi{no rabotewe vo oblasta na integriranite marketin{ki komunikacii, kako i raste~kite specifi~ni potrebi na klientite, ni bea pokazatel deka e potrebno da oddelime eden zna~aen i golem del od na{ata rabota kako poseben otsek na McCann Erickson-Skopje. Taka, se sozdade MomentumSkopje, specijaliziran za ivent-marketing, odnosno organizacija na nastani, sekakov vid na promotivni aktivnosti i sponzorstva.

Momentum Worldwide e najgolemata internacionalna mre`a na ivent marketing-agencii. Momentum-Skopje e del od taa mre`a. Standardite {to Momentum gi postavuva na svetsko nivo, vizionerstvoto, postojaniot streme` kon inovacii kako i pridonesot vo razvojot na ovaa komunikaciska disciplina, se na{a inspiracija i motiv.

Smetam deka spojot na svetskiot knowhow i doma{noto iskustvo i reputacija, `elbata za razvoj i unapreduvawe, inovativnoto razmisluvawe kako i profesionalniot pristap kon rabotata, e kombinacija koja dava odli~ni rezultati. Vpro~em, toa i sekojdnevno go doka`uvame so golemiot broj na uspe{no realizirani ivent martketing-proekti, po~nuvajki od promocii, pa s$ do muzi~ki festivali, organizirani za potre-

K

46

TAWA PETROVSKA

ivent marketing-direktor na Momentum-Skopje

STREME@OT KON INOVACII E NA[A INSPIRACIJA I MOTIV bite na na{ite klienti, pome|u koi KokaKola, Vip Operator, Nestle, Heineken, Opel i drugi.

Kako go definirate ivent-marketingot?

Ivent-marketingot e sostaven od razli~ni formi na promotivni aktivnosti preku koi kompaniite gi komuniciraat svoite poraki kon razli~ni javnosti. Pod promotivni aktivnosti, vo prv red spa|aat nastani od razli~en karakter, kako {to se korporativnite nastani, potoa site vidovi promocii, seminari, tim-bilding, muzi~ki festivali, sportski nastani, javni manifestacii, sve~eni otvorawa, konvencii i dr.

Konkretno, nastan ili IVENT e kratkoro~en ili dolgoro~en proekt, poedine~en ili vo niza, zasnovan na odnapred jasno definirani celi i celna javnost, organiziran so namera da privle~e vnimanie i pridobie simpatii za odreden proizvod, usluga ili ideja.

Dali krizata se odrazi vrz pobaruva~kata na vakov tip uslugi?

Krizata ima svoe pomalo ili pogolemo vlijanije vo sekoj segment od op{testvoto, pa taka o~ekuvano e da ima i vo na{ata rabota. Me|utoa, mo`nosti ima sekoga{. Treba da umeeme da gi prepoznaeme i iskoristime.

Promotivnite aktivnosti vo koi spa|aat i nastanite, se direkten na~in za komunikacija so potro{uva~ite. Preku niv, mo`ete da promovirate pove}e raboti na razli~ni na~ini i nivoa. Se organiziraat sekojdnevno. Poglednete okolu sebe, site slu~uvawa se nekoja forma na promotivna aktivnost, odnosno komunikacija so razli~ni javnosti.

Vo te{ka godina, koga za mnogumina reklamiraweto stana, da ka`am, luksuz, razli~niot pristap {to ivent-marketingot go ovozmo`uva stanuva s$ pove}e aktu-

elen. Klientite stanuvaat svesni deka ivent marketingot dava vidlivi rezultati, osobeno od krajniot potro{uva~.

Kreativnosta i originalnosta ~esto se presudni pri donesuvaweto na odlukata, koja komunikaciska alatka da se upotrebi, a tie vo ivent marketingot nudat neograni~eni mo`nosti.

Kakov tip na uslugi baraat od vas klientite {to se odnesuva do nastani, vo smisla kakov tip nastani najmnogu se baraat?Kakov e va{iot pristap vo zadovoluvawe na potrebite na klientot?

Naj~esto se baraat promotivni aktivnosti za razli~ni tipovi na novi proizvodi ili uslugi, potoa korporativni proslavi, nastani koi imaat razli~ni celi i dr.

Razvivame originalni koncepti koi odgovaraat na vidot na promotivnata aktivnost i potoa gi pretvorame vo realnost. Pristapot sekoga{ mora da bide efikasen i da donese merlivi rezulati.

Moram da naglasam deka kontinuiranata inovativnost i originalnost pri osmisluvawe na ivent marketing-aktivnosti imaat klu~na uloga za klientite. Konceptot na razli~nost denes e daleku pozna~aen otkolku izminatite godini.

Izborot na krajniot potro{uva~ pome|u razli~ni proizvodi ili uslugi vo golem del se bazira na razli~niot pristap vo komunikacijata.

Kako generalno ja procenuvate razvienosta na ovoj pazar vo Makedonija i koi se negovite razvojni perspektivi?

Ne mo`am da ka`am deka ovoj pazar e nerazvien. Svedoci sme na golem broj nastani i promotivni aktivnosti koi se slu~uvaat sekojdnevno. Razvojot na ovoj segment e proporcionalen so sevkupniot razvoj na ekonomijata, vlezot na stran-

Intervju

skite investicii, razvoj na stopanstvoto.

Profesionalniot pristap, sledeweto i postavuvaweto na povisoki standardi, go razviva i pazarot. ^esto se slu~uva vrabotenite vo kompanijata, za prv pat da bidat zadol`e-

ni za organizacija na nekakov nastan ili drug vid na promotivna aktivnost, i pritoa da se soo~at so golem broj te{kotii. Ako nemate iskustvo, prvite te{kotii se pojavuvaat u{te na samiot po~etok na planiraweto. Koga na krajot,

specijalen prilog KONGRESNA INDUSTRIJA I TURIZAM

}e sednete da gi soberete site „za” i „protiv”, postignatite rezultati, vlo`enoto vreme, trud i energija, }e dojdete do zaklu~ok deka vo sekoj pogled, i finansiski, e poisplatlivo da anga`irate profesionalci da ja zavr{at rabotata. So anga`iraweto na profesionalna agencija dobivate kompletna usluga, klu~ na raka i mirna glava.

Poleka stanuva jasna seopfatnosta na promotivnite aktivnosti i nastanite, i {to s$ e potrebno za niven uspeh. Stanuvame svesni deka, i delovna ve~era i rodendenska proslava i svadba, no i korporativna zabava ili konferencija - se nastani i treba da bidat profesionalno organizirani. Se razlikuvaat po goleminata i slo`enosta, no site treba da gi sodr`at elementite {to se potrebni za eden nastan da bide uspe{en.

Nastanot e sredstvo na komunikacija koe ni dava mo`nost za na javnosta da & ovozmo`ime do`ivuvawe za site setila i na toj na~in, da kreirame kompleten vpe~atok. Trite E se: ENTERTAINMENT (ZABAVA), EXCITEMENT (VOZBUDA), ENTERPRISE (USPEH) Idejata, a ne buxetot, e taa koja ni ovozmo`uva da gi ispolnime site 3E elementi.

Smetam deka vo idnina mnogu raboti }e se promenat i deka osven internacionalnite kompanii koi se svesni za potrebata od anga`irawe na profesionalni agencii za organizirawe nastani i na{ite kompanii s$ pove}e }e ja voo~uvaat ovaa potreba i s$ pove}e }e gi baraat na{ite uslugi.

Koi se ograni~uva~ki faktori so koi se soo~uvate? Ima li dovolno kvalitetni prostori za organizirawe na nastani, kvalitetna tehni~ka poddr{ka, razvienost na svesnosta kaj klientite koi sakaat da organiziraat ivent. Kakvo e va{eto iskustvo?

Vo samoto pra{awe e i del od odgovorot na istoto. Se soo~uvame so golem broj ograni~uvawa, no sepak i ova po~nuva da se menuva. Ima s$ pove}e specijalizirani “ketering kompanii”, logistika vo smisla na tehni~ka, audio i vizuelna tehnika, no i interesni prostori koi mo`at da bidat i privatni imoti koi se iznajmuvaat. Razvienosta na ovoj segment isto taka zavisi od razvojot na celata oblast. Pogolema pobaruva~ka – pogolema ponuda.

Mo`eme da go tretirame kako problem faktot {to, za da mo`e da se realiziraat inovativni i unikatni koncepti, potrebni se i najsovremenite sredstva, po~nuvaj}i od tehni~ki, pa s$ do nesekojdnevni lokacii i izbor na raznovidni pomagala.

47