Το Σχολείο μου στην Πλάκα by 46o Νηπιαγωγείο Αθήνας

46ο Ο λοήμερο Νηπιαγωγείο Αθηνών

Το Σχολείο μου στην Πλάκα

Σχολικό έτος 2001-‐2002

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Α΄Δ/νση Π. Ε. Αθηνών, 3ο Γραφείο 1

46ο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Αθηνών Σχολικό έτος 2001-‐2002

Το Σχολείο μου στην Πλάκα

Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Έλαβαν μέρος οι μαθητές: Αντιπαριώτη Ακάστη Μαλαφούρης Θοδωρής Αρνόκουρος Θανάσης Μανέ Κλάρα Γεωργιλάκη –Πάνου Ανναλίζα Μάτος Ορέστης Γιακλάρης Χάρης Μιχαήλ Φαίη Γραμματικού Χριστίνα Νικολαϊδου Ναυσικά Δεμάγκου Μαριλένα Νικολαϊδης Δημήτριος-‐Αλέξανδρος Θεοδωρίδης Θοδωρής Ντάσιος-‐Μαλτέζος Δημήτρης Κεμαχλής Γιάννης Παναγόπουλος Νικόλας Κοιλάκου Μαρία Περδικούρη Μαριανίνα Λούρου Έλλη Σαπουντζόγλου Σοφία Μακρόπουλος Ιάσων Τριανταφυλλίδου Μαργαρίτα

.....................................................................................................................................................

Συντονισμός Προγράμματος: Καββαθά Κάλη, Λαδά Γεωργία Ευχαριστούμε : - την κυρία Κάτια Χώτου που μοιράστηκε μαζί μας κάποιες αναμνήσεις από τα μαθητικά της χρόνια. - τον κ. Νικόλαο Γιαλούρη, τον Δ/ντή του 74ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών κ.Θανάση Αγγελόπουλο, τον κ. Ιπποκράτη Σαπουτζόγλου και την κα Τίνα Παπανικολάου για το υλικό που μας έδωσαν - τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων για τα βιβλία που μας χάρισε - τον κ. Σάββα με την μελωδική του λατέρνα - τον Σύλλογο γονέων του 74ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα

Χτισμένη το 1875-‐76 η Δημοτική Σχολή της οδού Αδριανού, ένα καθαρά νεοκλασικό κτίριο, στεγάζει σήμερα το Νηπιαγωγείο μας και το 74ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Το μόνο σχολείο που παραμένει και λειτουργεί σαν σχολείο μέχρι και σήμερα από τα δημόσια σχολεία που χτίστηκαν ειδικά για αυτήν την χρήση στην πρωτεύουσα τον 19ο αιώνα1. Ζώντας καθημερινά σ’ έναν χώρο με τέτοια ιστορία, αισθανθήκαμε την ανάγκη να μάθουμε περισσότερα για αυτόν. Έτσι αποφασίσαμε να λάβουμε μέρος στα προγράμματα του Τμήματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Α΄ Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθηνών προτείνοντας το θέμα:«Το Σχολείο μου στην Πλάκα». Παρόλο που τα παιδιά της πρωτοσχολικής ηλικίας δεν έχουν κατακτήσει την έννοια του χρόνου, καταλαβαίνουν απλές έννοιες όπως τώρα, πριν, τα πολύ παλιά χρόνια....αγαπούν να ξεφυλλίζουν άλμπουμ και ημερολόγια και να συγκρίνουν φωτογραφίες. Κι έτσι ξεκινήσαμε, συγκρίνοντας εικόνες από την Αθήνα του χθες και του σήμερα, σχολιάζοντας, παρατηρώντας κάθε γωνιά του κτιρίου, ζωγραφίζοντας, τραγουδώντας...... Προσπαθήσαμε μέσα από το πρόγραμμα να καλλιεργήσουμε στα παιδιά το σεβασμό για την ζωή και το περιβάλλον και να τα βοηθήσουμε να διαισθανθούν, στο μέτρο που ήταν δυνατόν, πως η ιστορία του σχολείου περνά από γενιά σε γενιά και πως κομμάτι αυτής της ιστορίας που συνεχίζεται, γράφουν και τα ίδια. Παράλληλα μέσα από το πρόγραμμα είχαν την δυνατότητα: Να εξασκήσουν διάφορες ικανότητες, όπως οι δεξιότητες του χεριού και ο οπτικός και κινητικός συντονισμός (χρήση εποπτικών μέσων), να μάθουν να παρατηρούν και να περιγράφουν, να δραστηριοποιηθούν στο πλαίσιο ενός συλλογικού σχεδίου, να καλλιεργηθούν αισθητικά (καλλιέργεια οπτικής αντίληψης, επαφή με στοιχεία του κλασικού πολιτισμού, έκφραση ιδεών και εμπειριών μέσα από δικά τους έργα), να βελτιώσουν και να εμπλουτίσουν τον προφορικό τους λόγο. Το πρόγραμμα που ενσωματώθηκε σε διάφορους τομείς ανάπτυξης όπως ο νοητικός, ο ψυχοκινητικός, ο αισθητικός, ο κοινωνικοσυναισθηματικός, κάλυψε ένα διάστημα τριών μηνών διαπερνώντας και μέσα από άλλες ενότητες ενδιαφερόντων που συσχετίστηκαν με το θέμα. Έλαβαν μέρος όλα τα παιδιά και το κάθε ένα συμμετείχε ανάλογα με τα ατομικά του ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές του. Το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας είναι ένα μέρος του προγράμματος «Το Σχολείο μου στην Πλάκα». Τα παιδιά καθόρισαν το περιεχόμενό του και εκφράστηκαν ελεύθερα, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο με ιδέες, λέξεις και ζωγραφιές. Ευχόμαστε σε μικρούς και μεγάλους Καλή Ανάγνωση.

1840 Χτίζεται το Α΄Δηµοτικό Σχολείο της Αθήνας στην συνάντηση των οδών Βορέων και Βύσσης Α. της οδού Αθηνάς. Για 30 χρόνια ήταν το µοναδικό σχολείο που στεγαζόταν σε κτίριο ειδικά κατασκέυασµένο για σχολείο. Η «Σχολή Καραµάνου»,όπως ήταν γνωστή, λειτούργησε µέχρι το 1916 που κατεδαφίστηκε. 1871 ο Δήµος Αθηναίων χτίζει στο Μαρούσι το δεύτερο δηµοτικό σχολείο (Τα «προάστεια» Αµαρουσίου, Κηφισιάς και Καλλιθέας ανήκουν τότε στο Δήµο της Αθήνας.).Το σχολείο σώζεται σήµερα σε αρκετά καλή κατάσταση και στεγάζει υπηρεσίες του Δήµου Αµαρουσίου. ( «Αι Αθήναι ως Εκπαιδευτική πόλις από τον 19ο προς τον 20ο αιώνα», Πανεπιστήµιο Αθηνών, Μουσείο Ιστορίας της Παιδείας, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ

ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ Νικόλας

Το σχολείο µου στη Πλάκα είναι όµορφο πολύ Έχει ωραία πράγµατα και µια βουκαµβίλια στην αυλή Το αγαπάµε όλοι µας και είµαστε χαρούµενοι πολύ

Δηµήτριος-Αλέξανδρος

Χτίστηκε πριν από χρόνια πολλά Έχει µια αγκαλιά που χωράει όλα τα παιδιά τραλα λα λα λα Τα χρόνια πέρασαν και το σχολείο άλλαξε µα είναι πάντα λαµπερό και µεις που ήρθαµε και παίζουµε σ’ αυτό ευχόµαστε χρόνια πολλά και να έχει πολλά παιδιά που φέρνουν τη χαρά τρα λα λα λα λα Μαργαρίτα

Το σχολείο µας βρίσκεται στην οδό Αδριανού, αριθµός 104-106 στην Πλάκα. Είναι νεοκλασικό κτίριο. Δηλαδή ο αρχιτέκτονας που το σχεδίασε, ο Παναγής Κάλκος, εµπνεύστηκε από τους αρχαίους Έλληνες. Στα χρόνια που οι Τούρκοι κρατούσαν την Ελλάδα, στη θέση που είναι τώρα το σχολείο βρισκόταν, µια τούρκικη εκκλησία, το «τζαµί της κολώνας» , που είχε πάρει το όνοµά του από µια µεγάλη αρχαία κολόνα που είχε βρεθεί στην περιοχή. Όταν ελευθερώθηκε η Ελλάδα και άρχισαν να χτίζουν καινούργια κτίρια τότε έχτισαν και το σχολείο µας το 1875-1876. Το γράφει και στην είσοδο. Η Αθήνα ήταν τότε πολύ διαφορετική. Δεν υπήρχαν

Δείτε µια φωτογραφία της Πλατείας Συντάγµατος

Τότε

Τώρα

πολυκατοικίες, ούτε αυτοκίνητα και οι δρόµοι δεν είχαν άσφαλτο. Οι άνθρωποι ντύνονταν διαφορετικά και χρησιµοποιούσαν άµαξες µε άλογα για να µετακινηθούν . Τώρα υπάρχουν πολλά αυτοκίνητα, πολλοί άνθρωποι στους δρόµους που πηγαίνουν στις δουλειές τους. Παλαιότερα υπήρχαν µαγαζιά, αλλά τώρα πιο πολλά. Τώρα υπάρχουν ψηλές πολυκατοικίες και καλώδια για να περνούν τα τρόλεϊ. Να η οδός Ερµού Τότε

και

Τώρα

Έχει µια όµορφη είσοδο που µπαίνουµε στην αίθουσα τελετών που κάνουν γιορτές τα µεγάλα παιδιά. Έχει δυο κίονες που στηρίζουν ένα τρίγωνο από µάρµαρο που λέγεται γείσο. Μοιάζει µε τον Παρθενώνα. Οι κίονες έχουν τις ίδιες γραµµές, µόνο που ο Παρθενώνας έχει πιο πολλούς κίονες και το τρίγωνο είναι σπασµένο γιατί είναι πιο παλιό. Οι κίονες είναι δωρικού ρυθµού, δηλαδή δεν έχουν σκαλίσµατα πάνω στο κιονόκρανο. Αυτοί που έχουν σκαλίσµατα είναι ιωνικού ρυθµού. Επάνω στο τρίγωνο γράφει ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 1875-1876 που ε ίναι η χρονιά που χτίστηκε το σχολείο. Έχει φοίνικες και λουλούδια στην αυλή και δυο αγάλµατα. Το ένα είναι το άγαλµα του Παπαφλέσσα και το άλλο του Καµπάνη που για πολλά χρόνια ήταν διευθυντής του σχολείου και οι µαθητές του επειδή τον αγαπούσαν του έ φτιαξαν ένα άγαλµα. Γι’ αυτό το έλεγαν το σχολείο του Καµπάνη. Στην σκεπή έχουν βάλει ακροκέραµα για να είναι στολισµένο και κάτω από τα ακροκέραµα έχει σχεδιασµένα κάτι τετραγωνάκια για να οµορφαίνουν το σχολείο. Οι τοίχοι είναι βαµµένοι µε κίτρινο χρώµα (ώχρα) . Στον επάνω όροφο έχει κι ένα µπαλκόνι µε µαύρα κάγκελα από σίδερο που έχουν διάφορα σχέδια σαν λουλούδια, σαν σαλιγκάρια. Κάτω από το µπαλκόνι έχει σκαλιστό µάρµαρο. Τα παράθυρα έχουν σχήµα παραλληλόγραµµο, τα παντζούρια έχουν πράσινο χρώµα και γύρω- γύρω άσπρο χρώµα από γύψο. 6

Ζωγραφίζουµε το σχολείο µας Φαίη

Γιάννης

Ακάστη Θοδωρής Θεοδωρίδης

Η Σκάλα

Είναι διώροφο. Έχει µια µεγάλη ξύλινη εσωτερική σκάλα που ανεβαίνουν τα παιδιά του Δηµοτικού στον επάνω όροφο και εµείς τα ακούµε. Κάτω από την σκάλα είναι η πόρτα που µπαίνουµε στην τάξη µας. Τα κάγκελα αυτής της σκάλας είναι από ξύλο και είναι ίσια, ενώ τα κάγκελα έξω στο µικρό µπαλκόνι είναι σιδερένια και γυριστά. Στο κάτω µέρος έχει ένα µεγάλο µαρµάρινο κεφαλόσκαλο. Είναι πολύ όµορφη αυτή η σκάλα γιατί είναι παλιά. Στις πολυκατοικίες

Ορέστης

δεν υπάρχουν τόσο όµορφες σκάλες γιατί είναι από τσιµέντο. Ναυσικά

Χάρης

Η ξύλινη σκάλα

Μαριλένα

Η Τάξη µας Η τάξη µας είναι προς την πλευρά του δρόµου. Έχει πέντε µεγάλα ψηλά πορτοπαράθυρα που από πάνω έχουν φεγγίτες σε σχήµα τόξου µε κάγκελα. Έχουν χρώµα πράσινο ανοιχτό. Έχει πάρα-πάρα πολύ ψηλό ταβάνι που δεν το φτάνεις ούτε µε σκάλα. Μόνο ο γερανός το φτάνει.

Ανναλίζα.

Η τάξη µας µέσα έχει πολλές γωνιές, πολλά παιχνίδια και ζωγραφιές.

Μαριλένα

Η Λατέρνα Κάθε πρωί έξω από το σχολείο µας περνάει η Λατέρνα και καµιά φορά κάνουµε ησυχία να την ακούσουµε. Μια µέρα φωνάξαµε τον Λατερνατζή, τον κύριο Σάββα, και ήρθε µέσα στο σχολείο και µας έπαιξε και µας τραγούδησε. Μας άρεσε πολύ. Το πρωί περνάει η Λατέρνα µας παίζει τραγούδια στολισµένη µε λουλούδια και οι άνθρωποι ακούνε

Θοδωρής Θεοδωρίδης

τη µουσική του ωραίου λατερνατζή Τραλαλα λα λα Η λατέρνα που περνά είναι ώρα να στο πω πως πολύ σε αγαπώ Ντο σι λα σολ φα µι ρε ντο Η λατέρνα που περνά έχει χρώµατα πολλά κι έχει και µια ζωγραφιά που την βλέπουν τα παιδιά και η χτυπάει η καρδιά Ντο σι λα σολ φα µι ρε λά

Φαίη

Παιχνίδια στην αυλή Έχουµε και αυλή που παίζουµε στα διαλείµµατα. Είναι στρωµένη µε πλακάκια. Έχει και κάτι πολύ µεγάλες πέτρες που είναι αρχαίες. Έχει λίγα δέντρα και λουλούδια και µια βουκαµβίλια που µας κάνει σκιά. Από την αυλή µας αν κοιτάξουµε ψηλά βλέπουµε τον βράχο της Ακρόπολης που είναι χτισµένος ο Παρθενώνας. Στου σχολειού µας την αυλή παίζουµε πάρα πολύ κρυφτό και κυνηγητό και µια µπάλα κυνηγούµε. Παιχνίδια παίζουµε πολλά που είναι παραδοσιακά 1, 2, 3 κόκκινο φως Δεν περνάς κυρά-Μαρία Γύρω-γύρω όλοι Βασιλιά –Βασιλιά µε τα δώδεκα σπαθιά.

Θοδωρής Θ.

Θοδωρής Μ.

Όταν βλέπω την είσοδο του σχολείου µου σκέφτοµαι ότι θέλω να µπω µέσα γρήγορα για να συναντήσω τους φίλους µου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Η κυρία Κάτια Χώτου, τελείωσε το 74ου Δηµοτικό Σχολείο το 1976. Σήµερα, ο γιός της ο Νικόλας είναι µαθητής του Νηπιαγωγείου. Την καλέσαµε να έρθει στο σχολείο µας και να µας µιλήσει για εκείνα τα χρόνια. Μαριανίνα: κα Κάτια: Γιάννης: κα Κάτια:

Γιάννης: κα Κάτια: Νικόλας: κα Κάτια: Ιάσονας: κα Κάτια: κα Κάλη: κα Κάτια: Μαριλένα: κα Κάτια:

κα Κάλη: κα Κάτια:

Είχατε δασκάλα ή δάσκαλο; Στην Δ΄ δηµοτικού είχαµε δασκάλα. Στην Ε΄και στην ΣΤ΄δάσκαλο. Ζωγραφίζατε στο σχολείο σας ωραία πράγµατα; Στο Δηµοτικό δεν κάναµε αυτά που κάνετε εσείς. Μαθαίναµε να διαβάζουµε και να γράφουµε και είχαµε και κάποια άλλα µαθήµατα. Δεν κάναµε ζωγραφική. Γράφατε ωραία γράµµατα; Γράφαµε. Άλλα παιδιά γράφανε πιο ωραία κι άλλα λιγότερο ωραία. Λέγατε ωραία ποιηµατάκια; Λέγαµε στις γιορτές. Τρώγατε στο σχολείο; Όχι δεν σχολούσαµε την ώρα που σχολάτε εσείς. Σχολούσαµε στις 1.30 και πηγαίναµε στο σπίτι µας και τρώγαµε εκεί. Υπήρχε νηπιαγωγείο στο κτίριο; Δεν υπήρχε νηπιαγωγείο, όχι. Μόνο δηµοτικό σχολείο. Αυτές οι τάξεις εδώ υπήρχαν, αλλά ήταν κλειστές και δεν είχαµε δει πως ήταν. Αργότερα φτιάξανε το νηπιαγωγείο. Πως ντυνόσασταν στο σχολείο; Φορούσαµε ποδιές. Να σας πω για τις ποδιές. Ήταν από µπλέ σκούρο ύφασµα µε κουµπιά ή φερµουάρ και άσπρο γιακαδάκι. Τα αγόρια την φορούσαν την ποδιά µέχρι την µέση σαν πουκάµισο και από κάτω τα παντελόνια τους. Φορούσαµε κι ένα σήµα το οποίο σ ας το έφερα να σας το δείξω. Είναι το σήµα του 74ου Δηµ. Σχολείου (δείχνει). Θυµάστε τι παιχνίδια παίζατε στο διάλειµµα; Ναι, τα αγόρια κυνηγούσαν τα κορίτσια. Τότε τα κορίτσια είχαµε µακριά µαλλιά. Κι εγώ είχα κοτσίδια. Αυτά τα κοτσίδια τι τράβηγµα είχανε φάει από τα αγόρια, δεν λέγεται. Τα αγόρια κάνανε παρέα όλα µαζί µεταξύ τους, κι όταν εµείς θέλαµε να µπούµε στην παρέα τους να παίξουµε όλοι µαζί, τα αγόρια δεν θέλανε και µας κυνηγούσαν. Εγώ λοιπόν, επειδή ήµουν λίγο ζωηρή, π ριν ένα αγόρι µου τραβήξει την κοτσίδα του έδινα µια κλωτσιά στο 14

Ιάσονας: κα Κάτια: Ιάσονας: κα Κάτια: κα Κάλη: κα Κάτια:

κα Γεωργία: κα Κάτια:

καλάµι. Κι έτσι δεν κάναµε παρέα αγόρια και κορίτσια µαζί. Τα αγόρια βέβαια επειδή ήταν πιο ζωηρά τρώγανε πολύ ξύλο από τον Διευθυντή του σχολείου, ο οποίος έδερνε µε τη βέργα. Τι είναι βέργα ; Είναι ένα καλάµι η ξύλο τόσο, (δείχνει) , άνοιγες το χέρι σου, την παλάµη, και σε χτυπούσε εκεί. Ήταν νόµος. Αν δεν άνοιγες το χέρι σου σε χτύπαγε πάνω στο κλειστό χέρι. Όταν άνοιγες το χέρι σου, σου έδινε πέντε στο ένα χέρι και πέντε στο άλλο. Η βέργα πονάει; Πονάει πολύ. Πόσα παιδιά είχατε στην τάξη σας; Στην Ε΄ τάξη ήµασταν 41 παιδιά. Το θυµάµαι, γιατί ο δάσκαλος που είχε γραµµένα τα ονόµατα σ’ ένα µικρό µπλοκάκι, είχε βάλει στο κάθε παιδί έναν αριθµό. Δηλαδή ο πρώτος ήταν το νούµερο 1, ο δεύτερος το νούµερο 2 ....Όταν λοιπόν σήκωνε για µάθηµα κάποια παιδιά, έλεγε να σηκωθεί το 1, το 11, 21, το 31, το 41. Αυτό ήταν κακό για το πρώτο παιδί και καλό για το τελευταίο, γιατί ο τελευταίος άκουγε το µάθηµα από τους άλλους, ενώ ο πρώτος φαινόταν αν είχε διαβάσει λίγο ή καθόλου. Εγώ ήµουνα πάντα τελευταία λόγω του ονόµατός µου και πάντα άκουγα το µάθηµα 4 φορές από τους άλλους και το µάθαινα. Μου άρεσε το σχολείο και διάβαζα γιατί µου άρεσε να µαθαίνω. Κάποια µαθήµατα όµως που δεν τα αγαπούσα τα διάβαζα λίγο, όχι όσο έπρεπε. Έτσι τα άκουγα από τους άλλους και τα µάθαινα καλά. Για να πούµε το µάθηµα, ο δάσκαλος µας σήκωνε όρθιους στον πίνακα και τα παιδιά από κάτω µας κοιτούσαν και εκείνος αυστηρός περίµενε να πούµε το µάθηµα. Δεν ήσασταν φίλοι µε το δάσκαλο; Ήτανε σε απόσταση τότε οι δάσκαλοι. Δεν ήταν τόσο κοντά στα παιδιά.

Βρήκαµε µια αναµνηστική φωτογραφία της Β΄ Τάξης - 1922

Να και µια δική µας. 46 Ολοήµερο Νηπιαγωγείο Αθηνών-2002 ο

Η Πλάκα

* Η Πλάκα είναι µια ωραία γειτονιά. * Έχει µικρά δροµάκια και όµορφα σπίτια. Μερικά από αυτά είναι νεοκλασικά. * Έχουν µπαλκόνια στολισµένα, ακροκέραµα και είναι βαµµένα κίτρινα. * Έχει και πολλά µαγαζιά µε κοσµήµατα και ταβέρνες.

Μέσα στης Πλάκας τα στενά µπαλκόνια υπάρχουνε πολλά. Θανάσης

Ναυσικά

* Η Πλάκα έχει παντού οµορφιές έχει και κάτι ζωγραφιές βασιλικά και ωραίες µυρωδιές

Στενά δροµάκια, σπίτια µε σκεπές και οι πόρτες στις αυλές έχουνε κληµαταριές (Νικόλας). Μέσα στης Πλάκας τα στενά ο ταβερνιάρης µας κερνά (Ορέστης). 17

Κλάρα

Έχει η Αθήνα οµορφιές έχει και κάτι ζωγραφιές µα σαν της Πλάκας τα στενά δεν είδα τέτοια πουθενά.

Μέσα στης Πλάκας τα στενά µια όµορφη Πλακιώτισσα Μαριανίνα

Και το ξέρει η ανθρωπότης πως ο θεός είναι Πλακιώτης κι όταν σιγοψιχαλίζει τα βασιλικά ποτίζει. Τίµος Μωραϊτίνης Χριστίνα

Έχει η Πλάκα οµορφιές και σπίτια µε κληµαταριές. Τα σπίτια είναι σαν ζωγραφιές Φαίη Κλάρα

............................................................................................................................................ Βιβλιογραφία • «Μνήµες από την Αθήνα του χθες», από τη συλλογή φωτογραφιών του Νικολάου Νικήτα Γιαλούρη. Κείµενα-επιµέλεια : Άρτεµις Σκουµπουρδή, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ, 2000 • Η Αθήνα ως Εκπαιδευτική Πόλις από τον 19ο προς τον 20ο αιώνα», Πανεπιστήµιο Αθηνών, Μουσείο Ιστορίας της Παιδείας ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ,1999 • Πλάκα, Ιστορική µνήµη και µυθοπλασία, Λίζα Μιχελή, εκδόσεις ΔΡΩΜΕΝΑ ,1988 • Η Ακρόπολη και η ιστορία της, Βίτω Αγγελοπούλου, εκδοσεις ΚΕΔΡΟΣ 1998 Όλες οι φωτογραφίες και οι ζωγραφιές του βιβλίου ανήκουν στη συλλογή µας. Τις φωτογραφίες στην σελ .4: Η Πλατεία Συντάγµατος τότε και Η οδός Ερµού τότε δανειστήκαµε από την συλλογή φωτογραφιών του Νικήτα Γιαλουρη. Την Αναµνηστική φωτογραφία 1922 στην σελ.15 δανειστήκαµε από την συλλογή του 74ου Δηµοτικού Σχολείου 18