“Het wielrijden versterkt den mensch, maakt hem krachtig en gehard, en geeft hem een grooter uithoudingsvermogen. De rijder verheugt zich over zijne kracht en over zijne sterke gezondheid”135. Maar de gunstige eigenschappen van de fiets waren hoofdzakelijk een medische zaak in de bovengenoemde publicaties. Veel geleerden bewezen de algemene prachtige invloed van het wielrijden op de toestand van lichaam en geest bij uiteenlopende ziektes; “zwakke borsten, slechte ademen, anemie en vervetten, die zijn ziekten die uitstekend geschikt zijn om door het fietsen bestreden te worden. [...] Het diepe ademen is de beste bescherming tegen vernielde ziekte van de Europa - tuberculose”136. Het fietsen dat “gelijk is aan de massage” was eveneens een preventiemiddel dat een perfecte gezondheid en goede gevoelens waarborgde; “Man en vrouw worden gehard dankzij het rijwiel, dat wondervolle instrument, verzadigd met zuivere lucht, dat hun nieuwe levenskracht geeft”.137 Maar aanvankelijk was niet iedereen er zo van overtuigd dat deze vorm van sport gezond was. Er werd bijvoorbeeld serieus gevreesd voor de zenuwen van alle wielrijders en jonge moeders waren bang dat hun borstvoeding ontregeld zou raken. Er was zelfs sprake van het einde van de vrouwelijkheid; door het gebruiken van het rijwiel zouden de vrouwelijke organen serieus beschadigd worden.139 De heilzame invloed van de fiets berustte niet alleen op fysieke oefeningen van de fietser maar ook op de mogelijkheid van een relatief snel contact met de natuur; “Een uurtje flink doortrappen en hij ademt de zuiverste zee-, hei- of boschlucht in, [...] een gevoel van kalmte en rust komt over hem [...] De inspanning kost [hem] niet en in de frisse luchtstroom [...] voelt hij zich als herboren”.140 De fiets is gezond - de leuze was in die tijd vaak op de lippen van de fietsaanhangers.
2. Fietsen in getallen. Fietsbeleid De fiets werd rond 1870 in Nederland geïntroduceerd en sinds de jaren negentig van e
de 19 eeuw begon de fiets in het leven van alledag langzamerhand door te dringen. Rond de eeuwwisseling van de 19e naar de 20ste eeuw oefende de ontwikkeling van de fiets een grote 135
Fuchs J.M., Simons W.J., Voort, in ‘t zadel kameraden! ..., p.34 Bertz, Eduard; op.cit., p.26 137 Fuchs J.M., Simons W.J., Voort, in ‘t zadel kameraden! ..., p.65 139 Ibidem, p.64 140 Ibidem, p.66 136
28