Juist IJmond by Peter van Groenigen

Juist! IJmond

Juist! IJmond ___________________________________________________________ 1 Indeling ______________________________________________________________ 2

Inhoud Juist! IJmond

De IJmond De ruwe schoonheid van de IJmond __________________________________________ 6 Volle kracht vooruit _____________________________________________________ 8 De rijke geschiedenis van de IJmond __________________________________________12 Overzicht gebied IJmond __________________________________________________13 Gemeentewapens van de IJmond ____________________________________________14 Milieudienst trots op vernieuwde denkwijze ____________________________________16 Zorggroep helpt een handje ________________________________________________20

Velsen Franc Weerwind, burgemeester Velsen ________________________________________22 Veelzijdig Velsen _________________________________________________________24 Delversdromen _________________________________________________________25 Back to the roots in IJmuiden/ terug naar de oorsprong in IJmuiden ___________________26 Het Noordzeekanaal _____________________________________________________28 Een unieke begraafplaats in Driehuis __________________________________________30 Santpoort, een dorp als geen ander __________________________________________31 Prachtig restaurant op een idyllische locatie ____________________________________32 Van de mond van het IJ tot uiteindelijke nieuwbouw ______________________________34 Tijd voor mensen, tijd voor wensen __________________________________________36 Niemand wordt hier teleurgesteld ___________________________________________40 Volks en vriendschappelijk Velsen-Noord ______________________________________42 IJzersterke zwaargewichten ________________________________________________44 Hoogovencement is wereldberoemd _________________________________________46 Als je geen hand voor ogen ziet… ___________________________________________47 Goed op weg __________________________________________________________48 Schilderachtig Velserbroek _________________________________________________49 Dé vrouwen van ‘t huis ___________________________________________________50 De notaris die het anders doet _____________________________________________51 De Engelmunduskerk ____________________________________________________52 Zorggroep neemt zorg uit handen ___________________________________________54 Het oude dorp Velsen _____________________________________________________55 Oude glorie in ere hersteld ________________________________________________56 Ruïne legt geschiedenis bloot _______________________________________________59 De geschiedenis van IJmond levend houden ____________________________________60 Van verdedigingspunt tot feestlocatie _________________________________________62 Smeerolie houdt museum draaiend __________________________________________63 Thuis op elk gebied ______________________________________________________64 Stille Zusters __________________________________________________________65 Kwaliteit en service, tot de laatste druppel _____________________________________66 Zeehaven IJmuiden N.V. klaar voor de toekomst _________________________________68 Geen zee te hoog _______________________________________________________72 Ervaring overbrengen _____________________________________________________74 Nautische dienstverleners _________________________________________________77 Vakantie begint aan boord _________________________________________________78 Offshore terug in IJmuiden _________________________________________________79 Een unieke service voor offshore windmolens ___________________________________80 De sluizen van IJmuiden ___________________________________________________82 Het zit in de stenen ______________________________________________________86

Inhoud Juist! IJmond

Veilig de haven in ________________________________________________________87 De Velser- en Wijkertunnel ________________________________________________88 Verkeersleiding op het water _______________________________________________89 Samenwerken is de sleutel _________________________________________________90 Woongenot is meer dan een dak boven je hoofd _________________________________91 Van het kleinste schroefje tot het lekkerste proviand ______________________________92 Vliegensvlug over het Noordzeekanaal ________________________________________93 Water, water, water ______________________________________________________94 Vletterlieden ___________________________________________________________96 Nautische SociĂŤteit IJmond _________________________________________________97 Veilige haven van Velsen ___________________________________________________98 Festung IJmuiden ________________________________________________________99 Jachthaven blijft aan de weg timmeren ________________________________________100 Havenfestival IJmuiden ___________________________________________________102 Weer 5 jaar wachten ____________________________________________________104 Passie voor drank ______________________________________________________106 Visserslatijn ___________________________________________________________107 Sterk staaltje Hollands Glorie ______________________________________________108 Over robuuste mannen die ijzer met handen kunnen breken _______________________110 IJzersterk in de lastechniek ________________________________________________112 Een prachtig centrum voor muziek, dans, theater en beeldende kunst _________________114 Theatraal Velsen ________________________________________________________115 Een acterende kameleon in Driehuis _________________________________________116 Kennisbron op het gebied van kunst en cultuur _________________________________118 De kracht van sport in Velsen ______________________________________________120 Graag met zebra in zee __________________________________________________122 Belang van de klant staat voorop ____________________________________________123 Nieuwe toekomst voor Witte Leeuwen _______________________________________124 Het bundelen van krachten _______________________________________________126 Wiederstands Nest IJmuiden ______________________________________________128 Een gepasseerd station ___________________________________________________129 Toekomstmuziek: Amsterdam aan Zee ________________________________________130 Beverwijk Han van Leeuwen, burgemeester Beverwijk ____________________________________132 Vitaal Beverwijk ________________________________________________________134 Wijk aan Zee leeft en laat leven ____________________________________________135 Groot geworden door mest _______________________________________________136 Aardbeien ___________________________________________________________137 De bouwmeester uit IJmond _______________________________________________138 Beverwijk ____________________________________________________________139 De Wijkertoren ________________________________________________________140 Nieuwkomer komt beloftes na _____________________________________________142 Scheybeek, Akerendam en Westerhout _______________________________________144 Huis Beyerlust _________________________________________________________146 Een goed oog voor marktontwikkelingen en een aanpakkersmentaliteit ________________148 Baakbelevenissen voor kinderen ____________________________________________150 Midden in het leven _____________________________________________________152 De linie van Beverwijk ___________________________________________________154 Sportminded Beverwijk __________________________________________________155 Ambachtelijke software __________________________________________________156 De Witte Leeuw is weer thuis _____________________________________________157

Juist! IJmond

Inhoud Juist! IJmond 4

Van kille cijfers naar heldere taal ____________________________________________158 Bedrijventerreinen Beverwijk ______________________________________________159 Transportbedrijf gaat de uitdaging aan ________________________________________160 Niet verder springen dan je polsstok lang is……. ________________________________162 Beverwijk vernieuwd ____________________________________________________164 Schot in de roos _______________________________________________________166 Lekkers uit Beverwijk ____________________________________________________167 Kunst en cultuur in Beverwijk: José Schuijt _____________________________________168 Creatieve en culturele jongeren in Beverwijk ___________________________________169 Ruud Jansen ___________________________________________________________170 NZK ________________________________________________________________171 Sterk door efficiënte combinaties ___________________________________________172 Financieel advies van A tot Z_______________________________________________174 Passie voor keukens _____________________________________________________176 Werken op hoog niveau __________________________________________________178 Het is feest in Beverwijk __________________________________________________179 Familiebedrijf met rijke historie _____________________________________________180 Snel schakelen en bijsturen ________________________________________________182 Beverwijkse Bazaar 30 jaar ________________________________________________183 Na een turbulent verleden klaar voor de toekomst ______________________________184 De Kruikenbeek _______________________________________________________185 De slagroom op de taart _________________________________________________186 Niet zomaar een nieuwbouwwijk! ___________________________________________187 Wijk aan Zee Het dorp _____________________________________________________________188 Wijk aan Zee is een geloof, je hangt het aan of niet ______________________________190 De dorpsweide…een uniek natuurmonument __________________________________192 Industrie en dorp ontmoeten elkaar: een Zee van Staal ___________________________193 Wijk aan Zee is een laboratorium voor het vitale dorp ___________________________194 Kunst is elkaar ontmoeten ________________________________________________196 Vrijwilligers: de kurk waar Wijk aan Zee op drijft ________________________________197 Zeepkistenrace verenigt jong en oud _________________________________________198 Het breedste strand van Nederland _________________________________________199 Humaan afscheid voor edele viervoeters ______________________________________200 Werken aan zelfstandigheid________________________________________________202 Corus Chess doet bloed sneller stromen _____________________________________203 Heemskerk Jaap Nawijn, burgemeester Heemskerk _______________________________________204 Groene hart van IJmond __________________________________________________206 Heemskerk Middeleeuwen ________________________________________________207 In goede handen _______________________________________________________208 Het Huldtoneel ________________________________________________________209 Marquette en Oudt-Haerlem ______________________________________________210 Van ‘Huijs’tot ‘Chateau’ ___________________________________________________211 Van adelijk verblijf tot jeugdherberg _________________________________________212 De dorpskerk van Heemskerk _____________________________________________213 Thuis in de IJmond en de Zaanstreek ________________________________________214 ‘De notaris die aandacht voor u heeft’ ________________________________________216 Stellingforten __________________________________________________________217 Met nieuw kantoor de toekomst in __________________________________________218

Inhoud Juist! IJmond

Unieke locatie voor concert, feest of bijeenkomst _______________________________220 Heemskerkse Ezels! ____________________________________________________221 Volksfeesten en sportieve daden ___________________________________________222 Oud en nieuw Heemskerk bruisen __________________________________________223 Belevingswereld is belangrijk _______________________________________________224 Heemskerk is bescheiden bijzonder _________________________________________226 Rijk aan beelden________________________________________________________228 Natuurlijk genieten rond de Kruisberg _______________________________________230 Heemskerk in conditie __________________________________________________231 Zon, zand, zee en cultuur! _________________________________________________232 Cultureel kloppend hart __________________________________________________233 Jaap Velserboer, Kunstenaar in de IJmond ______________________________________234 Over kunstminnende kwekers en lokale kunstenaars _____________________________236 Houtspecialist staat als een huis ____________________________________________238 Bedrijvigheid met hout, muziek en water ______________________________________240 Mannen met diesel in het bloed ____________________________________________242 Speciaal project: Mago Polytechnic School _____________________________________243 Passie voor dansen ______________________________________________________244 Sportief en gezond Heemskerk! ____________________________________________245 ‘In beweging blijven…’ ___________________________________________________246 Niet alle beroemde schrijvers wonen in Amsterdam ______________________________247 Uitgeest Mieke Baltus, burgemeester Uitgeest _________________________________________248 Uitgeest, wat ben je veranderd _____________________________________________250 Het Volkslied: Dorpstrouw ________________________________________________251 Een bijzondere bouwer __________________________________________________252 Uitgeest heeft een rijke historie ____________________________________________254 Het Regthuys __________________________________________________________256 Grote Uitgeesters hadden grootse ideeën _____________________________________257 Bakker koestert de historie _______________________________________________258 Vier poldermolens en een lattenzager ________________________________________260 Boomstamkano van 2500 jaar oud __________________________________________262 Dorp van twee torens ___________________________________________________264 Water en polders ______________________________________________________266 Geïnspireerd door de omgeving ____________________________________________268 Fort aan de Ham _______________________________________________________269 De kermis is net een reünie _______________________________________________270 Het Cor Groenewegen Toernooi ___________________________________________271 Vernieuwing Uitgeest-Zuid en Uitgeest-Noord _________________________________272 Goede zorg, goede sfeer__________________________________________________273 Sterkste man van Nederland blijft strijdbaar____________________________________274 Regio Museum met liefde voor natuur ____________________________________________276 Opstoppingen van de baan ________________________________________________279 Veelzijdig Spaarnwoude __________________________________________________280 Colofon _____________________________________________________________283 Zakenregister _________________________________________________________284

Juist! IJmond

IJmond staat letterlijk voor ‘mond van het IJ’. Een mond, dat klinkt zinnelijk. Toch roept deze regio zelden zwoele gedachten op. Als we haar met een vrouw vergelijken, dan is de IJmond in plaats van een ‘lekker stuk’ meer een ‘pittig ding’. Met andere woorden: je gaat niet meteen voor haar uiterlijk, maar valt op haar innerlijk. Maak kennis met een veelzijdige regio. De IJmond bestaat uit vier gemeenten. Velsen is de ‘grande dame’, hoofdzakelijk gelegen aan de zuidkant van het Noordzeekanaal. Ze bezit een brok historie en een rijke natuur. Haar woonkernen zijn zeer divers en verspreid. Aan de overkant van het kanaal liggen Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest zusterlijk aaneengebouwd, elk nog zelfstandig. Beverwijk is het meest ondernemend, Heemskerk is de groenste en Uitgeest de kleinste van het stel.

De ruwe schoonheid van de IJmond In economisch opzicht werkt de regio steeds meer samen. Bestuurlijk is misschien sprake van fuseren tot één IJmondgemeente. De inwoners zullen zich echter zelden IJmondiaan noemen. Noem hen eigenwijs, noem hen trots en geef hen eens ongelijk. De regio kent enorm veel verschillen qua landschap, historie, bedrijvigheid, wonen en cultuur! Een vogelvlucht begint bij Santpoort-Zuid. Het woord lommerrijk lijkt hier uitgevonden. De Velser wijk is omringd door groen. De ruïne van Brederode benadrukt de historie. Veel straatnamen hebben blauw bloed, net als sommige bewoners. Santpoort-Noord is meer ‘down to earth’. Het heeft een dorps karakter. Mensen kennen elkaar echt en houden jaarlijks een oergezellig volksfeest. Velserbroek, de jongste kern van Velsen, staat bekend als ideale woonplaats voor gezinnen en bestaat vooral uit nieuwbouw. Naastgelegen Spaarnwoude is een van de populairste natuur- en recreatiegebieden van Nederland, met bijvoorbeeld een 18-holes golfbaan en beroemde muziekfestivals. 6

Sail Amsterdam wordt gerekend tot één van de grootste evenementen in het IJmond gebied In het boven Santpoort gelegen Driehuis woont de ‘happy few’. Geweldig om eens te doorkruisen, dromend van een miljoenenhoofdprijs. De wijk is omzoomd door landgoederen en er bevinden zich veel sportparken. De duinenrij biedt volop vertier. IJmuiden is de grootste kern, regionaal van ongekend belang met haar (jacht)haven, zeevisserij, offshore-industrie, scheepvaartsluizen en strand. Internationale evenementen als Sail en de Hiswa trekken enorme bezoekersaantallen. Aan de overkant van het druk bevaren Noord-

zelfs regelmatig als opnamelocatie. Ook laten veel bruidsparen zich er graag fotograferen. In Noord overheerst het economisch belang. Vanwege de strategische ligging heeft zich hier net als in IJmuiden veel bedrijvigheid gevestigd. Vervolgen we de vogelvlucht noordwaarts naar de familiebadplaats Wijk aan Zee, met het breedste strand van de Nederlandse kust. Centraal rond een dorpsweide gelegen, draait het hier al eeuwen om gastvrijheid, gemoedelijkheid en ongedwongenheid. Golf- en kitesurfers bevolken de zee bij de Noordpier. Beverwijk is een smeltkroes van bedrijven, woonstijlen en culturen. Zij werd beroemd door haar Meubelboulevard en de ‘Zwarte Markt’, tegenwoordig Bazaar geheten. Stadsvernieuwingsprojecten gaan haar weer allure brengen.

Ontdek de vele opvallende en verborgen schatten in een zee van ontspanning Buurgemeente Heemskerk is barstensvol geschiedenis, gemeenschapzin en groen. Het pittoreske dorp is een gewilde verblijfplaats, waar generatie op generatie plezierig woont. Dankzij een knus centrum, een kasteel, een landgoed en een duinreservaat kunnen ook toeristen en dagjesmensen zich uitstekend vermaken.

zeekanaal ligt het onvermijdelijke staalconcern -dat in de volksmond nog altijd Corus heet, maar inmiddels de naam Tata Steel draagt- en meer ruige industrie. Dat maakt het uitzicht vanuit IJmuiden ‘mooi van lelijkheid’ of op zijn minst ontzagwekkend. En dan zijn er Velsen-Zuid en Velsen-Noord, ruw van elkaar gescheiden door de aanleg van het Noordzeekanaal in de 19e eeuw. In Zuid ligt de historische oorsprong van de gemeente. Het heeft gelukkig veel van haar vroegere charmes behouden. Een soapserie gebruikt het

Tenslotte is daar Uitgeest, een prachtdorp aan een groot zoetwatermeer. Verandering en vernieuwing zijn er bijna scheldwoorden. De dorpelingen knokken voor behoud van de weidsheid, historie en identiteit van hun dorp. Toegegeven, het fraaie centrum vol verleden, de jachthavens, molens, landerijen en vergezichten zijn dan ook uniek. De IJmond, een zee aan ontspanning. Deze verrassend veelzijdige regio leent zich bij uitstek voor ‘een rondje’ om de vele opvallende en verborgen schatten te ontdekken. Te voet, op skeelers, per fiets, boot of auto of met een willekeurige combinatie hiervan. Doen! Juist! IJmond

De IJmond heeft de toekomst. Eigenlijk ligt ze te wachten op vernieuwing, met behoud van al het goede dat er nu is. De provincie, de vier gemeenten,Tata, de FED IJmond en de Kamer van Koophandel hebben onlangs een economische visie gepresenteerd. “We moeten niet op zoek gaan naar nieuwe markten, maar de sterke punten van de IJmond verder uitbouwen”, stelt Gerik ten Berge van de Kamer van Koophandel Amsterdam. “De IJmond is bijvoorbeeld krachtig in logistiek. Je zou kunnen denken aan een multifunctioneel centrum met overslagcapaciteit, waar lading van en naar het schip vanuit

Volle kracht vooruit de vrachtwagen wordt overgeslagen. En neem daar het regionale initiatief ‘IJmond rijdt alternatief’ bij, waar energiezuinig rijden de markt in wordt geprezen en je zou je dus kunnen voorstellen, dat in de toekomst vervuilende vrachtwagens naar het overslagterrein rijden en dat kleinere en zeer schone trucks de goederen rondbrengen in de steden. Er zijn al verschillende tankpunten in Noord-Holland, dus dat moet wel goed komen. De IJmond zou dus een groene logistieke draaischijf kunnen worden.”

Jachthaven Marina Seaport Maar de IJmond is ook een regio die wordt gekenmerkt door verse visserij, diepzeevisserij, visopslag en visdistributie. “IJmuiden is van oudsher een van de sterkste zeehavens van Nederland wat vis betreft”, vervolgt Gerik.“Urk staat voor de handel van verse vis nog steeds op de eerste plaats. Maar voor opslag en handel van diepgevroren vis staat de IJmond bovenaan in Nederland. De IJmond is zo niet alleen het voorportaal van Amsterdam, maar functioneert ook als een volwaardig economisch centrum met een dynamische multifunctionele haven! Aan de Loggerkade in IJmuiden, op het voormalige terrein van het oude distributiecentrum van Vomar, is gestart met de aanleg van een containerterminal waar per jaar vijfduizend containers met ingevroren vis kan worden overgezet op binnenvaartschepen. Maar ook andere schepen kunnen hier een ligplaats vinden. Waar gewerkt wordt met een eerlijk product als vis, wordt uiteraard ook datzelfde product geconsumeerd. De IJmond is rijk aan viswinkels, viskramen en visrestaurants. Het is de bedoeling dat er nog meer horeca bijkomt. BijvoorDe Bazaar in Beverwijk 8

Verse aanvoer voor de visafslag beeld in IJmuiden zelf. Jaarlijks komen er duizenden mensen met de ferry in IJmuiden aan. Ze rijden dan over de Halkade, maar daar is op dit moment nog niet veel te beleven. Natuurlijk zit nu ook het economische tij even tegen. Maar een haven is en blijft altijd attractief, zeker als de omgeving ook het nodige te bieden heeft. Daar wordt dus hard aan gewerkt.”

sterdam of het Anne Frank Huis. Er zijn dus kansen genoeg voor de veelzijdige IJmond.”

Toeristisch is de regio zeker. Gerik: “Het kan nog beter. De IJmond kan in de toekomst een nog sterker recreatief gebied worden. Zeker op het gebied van watersport.We moeten meer het Uitgeestermeer promoten en daar activiteiten en ontwikkelingen promoten. En datzelfde geldt voor de jachthaven van IJmuiden, Seaport Marina. Dat gebied schreeuwt om ontwikkeling. En dan hebben we uiteraard nog de vreemde, maar zeer populaire eend in de bijt: de Beverwijkse Bazaar. Met jaarlijks drieëneenhalf miljoen bezoekers de grootste dagattractie van de Amsterdamse regio: er komen zelfs meer bezoekers dan bij de rondvaartboten in Am-

En dan is er altijd nog de grote wens voor een nieuw stukje asfalt. Het gaat om slechts 4 kilometer... “Een verbinding tussen de A8-A9”, besluit Gerik. “Dat is echt heel hard nodig. Niet alleen voor de bereikbaarheid van de IJmond, maar voor de hele metropool Amsterdam. We willen hier, om maar even in scheepstermen te blijven, met volle kracht vooruit.”

Sterk recreatief gebied

Juist! IJmond

Reeds vóór de Romeinse tijd bewerkten Kennemer boeren de zanderige geestgronden, uitlopers van de duinen. En nog tot ver in de twintigste eeuw was deze streek dé leverancier van tuinbouwprodukten voor Amsterdam en Haarlem. Met het verdwenen Wijkermeer als voornaamste transportweg. In de vroege Middeleeuwen ontstonden de kernen van de huidige gemeenten Velsen, Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest als eenvoudige gehuchten, in 1296 bekroond met stadsrechten voor Beverwijk als marktcentrum. “Holland

De rijke geschiedenis van de IJmond op zijn smalst” was de bijnaam voor de streek, waar de duinstreek een nauwe landtong vormt die van het noorden van Holland een soort schiereiland maakte. Oorlog en onrust bleef de streek niet bespaard, met opstanden als die van het Kaas-en Broodvolk. En als dieptepunt het beleg van Haarlem waarbij de streek werd geplunderd door de Spaansgezinde troepen.

Achter de duinen is een bijzonder dynamisch gebied ontstaan

Het voor die tijd als jachtig ervaren stadsleven lokte in de Gouden Eeuw rijke Amsterdammers naar de duinrand waar ze vele buitenplaatsen bouwden om de drukkende Amsterdamse zomeratmosfeer te ontvluchten. De grootste breuk met het verleden werd de aanleg van het Noordzeekanaal die de streek in één keer veranderde van agrarisch gebied naar een industrieel ontwikkelingsgebied. Stoom, staal en scheepvaart doopten de streek om in de IJmond. Poort van Amsterdam en een van economische pijlers van Nederland in de twintigste eeuw. IJmuiden, “monding van het IJ”, werd een nieuw begrip in de zeevaartwereld. En de Hoogovens vanaf 1918 een IJzeren Reus in een uitdijende staalmarkt. Na de oorlog bracht de hernieuwde welvaart de streek een ongekende groei, waar wonen, werken en recreëren samengingen met de aanleg van natuurgebieden als de Kennemerduinen en Seaport Marina als jachthaven. Het brede strand, opgestuwd door de getijdentroom langs de pieren van het Noordzeekanaal, maakte Wijk aan Zee van een arm vissersdorp tot een ge12

Een wandeling door Oud-Velsen eindigt altijd bij het Noordzeekanaal liefde badplaats die zomers duizenden zonaanbidders trekt. Thans is de streek een kruispunt van wonen, werken, recreëren en natuur. Als een verkleinde versie van Nederland met de rust en schoonheid van het verleden, omarmt door de dynamiek van morgen!

Juist! IJmond

Gemeentewapens van de IJmond

Het wapen van Velsen

De wapenschilden van de IJmond weerspiegelen een traditie die zijn oorsprong in de hoge middeleeuwen vindt.Veelal ontstonden ze vanuit de wapenschilden van de plaatselijke Hoge Heren, baljuws, drosten, etc. Met het verscheiden van de adellijke machten zijn de symbolen steeds meer als “eigen” ervaren, en na de Bataafs/ Franse tijd werden ze officieel als gemeentewapen vastgelegd.

Het wapen van Beverwijk

Het wapen van Velsen, een Lam Gods op een blauw veld, is officieel in 1816 aangenomen maar werd reeds in de 17e eeuw gebruikt op Velser collectebussen. Niet bekend is of

het toen al het wapen van Velsen was of dat het gewoon als kerkelijk symbool bedoeld was! Waarschijnlijk is het via de Patriotse vrijkorpsen, die het symbool ook in banieren voerden een “seculier” teken geworden.

Het wapen van Uitgeest

Het wapen van Heemskerk

Heemskerk dankt zijn zilveren leeuw op lazuur aan Gerrit van Heemskerk, die vreemd genoeg Heer van Oosthuizen en Etersheim was! Het dateert uit 1292. Van alle wapens in de IJmond is dit het langst onveranderd gebleven.

Het nogal ingewikkelde wapen van Beverwijk kent vier leeuwen die van baljuw Jan van Beaumont komen en verraden zijn Henegouwer afkomst. (ook vier leeuwen) Alleen de lelies zijn echt Beverwijks. De naakte jongetjes met de hermelijn doen nogal overdadig aan en worden meestal weggelaten.

Uitgeest heeft ook de vier leeuwtjes die van Henegouwen afkomstig zijn. In dit geval via baljuw Jan van Blois. Al zijn de kleuren in de loop der tijd veranderd in rode en zilveren leeuwen op een zwart schild.

Juist! IJmond

Milieudienst trots op vernieuwde denkwijze

Een gebied als IJmond biedt voor een Milieudienst een prachtige uitdaging. De combinatie van wonen, werken, recreëren en natuur in deze regio van uitersten, staat voortdurend onder spanning. Zware industrie tegenover een uniek natuurgebied, wonen onder het geluid van vliegtuigen en (kust)recreatie tegen een decor van rokende schoorstenen. Een schier onmogelijke taak om, ondanks de economische druk, het milieubelang te verdedigen. En toch gaat Milieudienst IJmond deze uitdaging aan en weet in dit spanningsveld uitstekende resultaten te bewerkstelligen.

er veel mensen voor hun inkomen van afhankelijk zijn, maar ook doordat infrastructuur en de leefomgeving er door worden beïnvloed.”

“Het is inderdaad een opmerkelijk gebied,” beaamt Milieudienst-directeur Bert Pannekeet, “de IJmond is sterk verstedelijkt en zeer nauw tegen elkaar aan gebouwd. Als je in Beverwijk de straat over steekt, zit je al in gemeente Velsen. Daarnaast hebben we hier Corus, in oppervlakte het grootste bedrijf van Nederland om de hoek liggen. Dat heeft een enorme impact op de regio. Niet alleen doordat

De in het centrum van Beverwijk gevestigde Milieudienst IJmond werkt voor de vier IJmondgemeentes Uitgeest, Heemskerk, Velsen en Beverwijk. Een van de kerntaken is alle bedrijven in deze regio van een speciale ‘overlastcode’ te voorzien. ,,Zo brengen we gedetailleerd in kaart hoe het er precies voorstaat op het gebied van stof, geluid, geur en veiligheid en kunnen we ook gericht te werk gaan bij het verbeteren ervan. Een lastig punt hierbij is dat bedrijven er vaak niet op zitten te wachten. Het verbeteren van milieu-aspecten is meestal geen hoofddoel. Maar door de dialoog met bedrijven aan te gaan en ronde tafelgesprekken te voeren is

Waar decennialang het welbevinden van de IJmond-inwoners onder druk stond van de zware industrie langs het Noordzeekanaal, doemde daar in 2003 ineens een heel ander fenomeen op. Door de uitbreiding van Schiphol kreeg IJmond plotseling te maken met ‘herrie van boven’. Het vliegverkeer stijgt en landt sindsdien via de nieuw aangelegde Polderbaan, wat heel wat extra onrust met zich meebrengt. Milieudienst IJmond houdt in deze kwestie een stevige vinger aan de pols. Onder meer door het mobiliseren van vertegenwoordigers van bewoners van de verschillende gemeenten.

er de laatste jaren toch iets in beweging gezet. Door bijvoorbeeld de vraag te stellen: ‘Hoe krijgen we jullie in een schonere auto?’, presenteren we ons meer als partner van bedrijven die mee willen denken, dan als instantie die hen op de vingers tikt.We zijn er trots op dat we die omslag in denken de afgelopen tien jaar hebben gerealiseerd.” Ondanks de enorme ruimte die de industrie inneemt, beschikt IJmond over prachtige natuurgebieden. ,,Die natuur moeten we met z’n allen koesteren,” zegt Pannekeet, ,,soms ontkomen we er niet aan dat er ook een deel van die natuur ontwikkeld moet worden. Bijvoorbeeld met de aanleg van een haven of een weg. Maar bij die ontwikkeling wordt wel eerst bestudeerd wat de consequenties zijn en gekeken hoe we de natuur kunnen compenseren. Zo doen we bijvoorbeeld uitgebreid onderzoek naar eventueel bedreigde diersoorten. Bij de aanleg van de Derde Haven in IJmuiden hebben we de zandhagedis over moeten brengen naar een andere leefomgeving en langs de weg naar Wijk aan Zee zijn paddenpoelen gegraven om te voorkomen dat deze dieren hier oversteken. Om dit allemaal volgens de strenge Flora- en Faunawetgeving uit te voeren hebben we een speciale bioloog in dienst genomen.”

Schone energie heeft de toekomst. Dat geldt ook voor de IJmond. En dus worden initiatieven op dat vlak gestimuleerd. Zo zijn er bijvoorbeeld subsidies voor zonnepanelen en gekeken wordt op welke manieren er met windenergie kan worden omgegaan. Er liggen plannen klaar voor reusachtige windturbines, waarmee de volledige bevolking van Velsen van energie kan worden voorzien. En ook het nieuwe gemeentehuis voor het station in Beverwijk zal een voorbeeld zijn van hoe er met energie omgesprongen moet worden. ´Als Milieudienst krijgen wij onderdak in dit nieuwe gebouw. Dat is voor ons een uitstekende gelegenheid om te laten zien dat het mogelijk is om energieneutraal te werken,” aldus Pannekeet.

Juist! IJmond

Zorggroep helpt een handje Sinds 2006 valt de zorghulpverlening in de regio IJmond onder verantwoordelijkheid van ViVa! Zorggroep. Een organisatie waarbij meer dan 4.000 medewerkers werkzaam zijn. Ondanks de grootte van de organisatie, wordt er zeer flexibel en efficiënt gewerkt. Geen bureaucratie en geen ‘van-het-kastje-naar-de-muur-mentaliteit’. Er is één loket voor alle wensen en vragen op zorggebied. Snel geholpen worden en persoonlijke aandacht voor elke cliënt. Dat staat hier op de eerste plaats. En wie denkt dat ViVa! Zorggroep zich alleen op senioren richt, heeft het mis. “Wij zijn er voor iedereen. Van nul tot honderd jaar. Zeven dagen in de week, vierentwintig uur per dag.” Dat zegt Lucien van Ruth, bestuurder van ViVa! Zorggroep.

ViVa! Zorggroep is ontstaan na een fusie tussen ‘Thuiszorg IJmond’ en ‘Partners in de Zorg’, die al een samenwerking van zes instellingen was. Na het samensmelten van deze organisaties werd in Velsen-Noord een nieuw ‘hoofdkwartier’ gevonden. Het leegstaande gebouw van de NAM bleek uitstekend geschikt om onderdak te bieden aan centrale diensten en bestuur. Centraal gelegen in het werkgebied en daardoor goed bereikbaar voor iedereen, maar toch ook enigszins bescheiden achter een groene zoom, wordt hiervandaan de vinger aan de pols gehouden. ViVa! Zorggroep is verantwoordelijk voor bijna 20 woonzorgcentra, die allemaal ‘boven’ het kanaal gevestigd zijn. “Aan de zuidkant hebben we geen gebouwen,” vertelt directeur Van Ruth, “wel leveren we in dat gebied, net als in onze gehele regio hulp bij het huishouden. Dat is altijd het begin van de zorg. Een vorm van ondersteuning voor mensen die ouder wor20

Wijkcentrum Waterrijck, één van de wijkcentra van ViVa! Zorggroep den, ziek zijn of herstellen van een operatie en voor wie het tijdelijk moeilijk is om het huishouden op orde te houden. Dat kan langzamerhand uitmonden in echte thuiszorg, waarbij mensen ook lichamelijke verzorging krijgen.”

woonzorgcentrum verhuizen. Gelukkig beschikken we wat dat betreft over uitstekende voorzieningen in vrijwel ons gehele werkgebied.”

Verzorgingshuizen of wooncentra waarin je tot voor kort eenvoudig een plekje kreeg als je alleen maar ‘oud’ was, zijn volgens de directeur niet meer van deze tijd. Nog afgezien van de vergrijzing en het enorme aantal plaatsen dat daar tegenwoordig mee gemoeid zou zijn, is het volgens de heer Van Ruth ook prettiger voor de mensen zelf om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. “My home is my castle, is het motto voor heel veel mensen. Daar willen we zo lang mogelijk aan tegemoet blijven komen. In hun vertrouwde omgeving voelen mensen zich toch het prettigst. Als dat met mantelzorg opgevangen kan worden is dat mooi, maar anders zijn wij altijd in de buurt. Om het thuis blijven wonen zo goed mogelijk te ondersteunen hebben we het ‘wijkgericht werken’ geïntroduceerd. Daarvoor hebben we de beschikking over een wijkcentrum waarin allerlei voorzieningen aanwezig zijn. Dat kan variëren en hangt sterk af van de behoefte. Maar je kunt denken aan een recreatief programma waarin mensen kunnen kaarten, biljarten, een cursus kunnen volgen of gymnastieken. Ook aanschuiven in een 50+ restaurant is mogelijk,” aldus de bestuurder, die erkent dat het niet altijd mogelijk is om thuis te blijven wonen. “Er zijn altijd mensen voor wie het goed is dat ze naar een

‘Gezond zijn en blijven’. Dat is de kunst! Maar hoe doen we dat? Dat is de vraag! ViVa! Zorggroep beschikt over een schat aan ervaring en kennis om mensen daarin te bij te staan en passende antwoorden te geven. Het begint al bij de consultatiebureaus waar jonge ouders ondersteuning krijgen bij de ontwikkeling en opvoeding van hun jonge kinderen. Ook op het gebied van gezonde voeding is ViVa! Zorggroep een partner. De diëtisten nemen de voedingsgewoonten onder de loep en kunnen helpen deze aan te passen. Maar verreweg de meeste zorg wordt gevraagd door, en geboden aan ouderen. Deze mensen, die een leven lang hard gewerkt hebben, verdienen een zorgeloze oude dag. Voor hen is het goed om te weten dat ViVa! Zorggroep dag en nacht klaar staat om hen bij te staan. Juist! IJmond

Franc Weerwind, burgemeester Velsen

Franc Weerwind werd half september 2009 benoemd tot burgemeester van Velsen, als opvolger van Peter Cammaert. Nu hij een ruim jaar in functie is als burgervader, is het een goed moment hem het hemd van het lijf van te vragen over Velsen.

Hoe ervaart u het om burgemeester van Velsen te zijn? ‘‘Ik ben een ambitieus persoon, maar ik had nooit verwacht burgemeester van de gemeente Velsen te worden. Ik kijk dan ook af en toe nog vol ongeloof op het bordje waar mijn naam en ambt op staan. Het is dan ook wel een prachtige gemeente.’’ Wat maakt Velsen bijzonder? ‘‘Die vraag zou ik het liefst voorleggen aan de mensen op de straat. Zij zijn immers de personen die we als gemeentebestuur proberen te dienen. Persoonlijk beschouw ik diversiteit als het sleutelwoord om de gemeente mee te beschrijven. Er zijn zeven woonkernen, met ieder een eigen smoelwerk en eigen karakter, die samen Velsen maken. Zo heb je het meer agrarische Santpoort-Noord en -Zuid tegenover het directe van IJmuidenaren en het relatief chique Velsen-Zuid tegenover de recht voor zijn raap-mentaliteit in Velsen-Noord. Of het nu op het gebied van wonen, recreëren, cultuur of om de soorten landschap gaat, alles is hier aanwezig. Dat telt net zo goed op het gebied van de verschillende bevolkingsgroepen en sociale vraagstukken.Velsen wordt dan ook niet voor niets vaak beschouwd als Nederland in het klein.’’ Wat is de mooiste plek van de gemeente? ‘‘Aansluitend op de veelzijdigheid van Velsen kan ik niet slechts één mooiste plek in de omgeving aanwijzen. Afhankelijk van je bui en temperament zijn er verschillende toepasselijke bestemmingen. Bij behoefte aan rust, is landgoed Duin en Kruidberg de ideale plek. Maar als ik zin heb om mijn hoofd te legen, dan wandel ik op het familiestrand in IJmuiden. Wanneer ik behoefte heb om mensen te ontmoeten, slenter ik over de Lange Nieuwstraat. En als ik me energiek voel, dan spreekt de bedrijvigheid van staalproducent Corus, net als van Crown van Gelder me erg aan. Dan tuur ik vanaf de zuidelijke oever van het kanaal naar deze wolkenfabrieken. Er is daar zoveel actie. Of het nu ’s avonds laat of juist ’s ochtends vroeg is, het industriegebied lijkt dan net een lichtstad.’’ Hoe ziet de toekomst van Velsen er uit? ‘‘Die is, mede dankzij de instelling van de inwoners, rooskleurig. Er leeft een mentaliteit van doorpakken, in plaats van bij de pakken neer gaan zitten. Daarom moeten we niet te veel met een Calimerocomplex naar Velsen kijken. We zijn qua omvang de 49ste gemeente van de 420 gemeenten in Nederland en er bevindt zich hier één van de grootste visafslagen van Nederland. Bovendien is dit een relatief veilige gemeente en kennen we een hoge arbeidsparticipatie. Het zijn mooie gegevens, maar de vraag is hoe je dit kunt behouden. In mijn optiek is het van belang om niet vanuit een ivoren toren de gemeente te besturen, maar juist vanuit de samenleving en met betrokkenheid in het bedrijfsleven. We moeten goed beseffen waar we nu staan en waar we mee te kampen hebben, om die zaken aan te pakken.’’ Wat is hierbij de taak van het gemeentebestuur? ‘‘Ik hoef Velsenaren niet uit te leggen hoe de wereld in elkaar steekt of ze te vertellen hoe ze hun brood moeten verdienen. Flexibiliteit en oplossinggericht denken zit in de volksaard. Daar moeten we met het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad op inspelen om de burgers zo goed mogelijk te dienen.’’

Juist! IJmond

Veelzijdig Velsen De gemeente Velsen wordt bevolkt door meer dan 67.000 mensen, verdeeld over zeven zelfstandige woonkernen. Dit zijn IJmuiden, Driehuis, Santpoort-Noord, Santpoort-Zuid, Velserbroek, Velsen-Noord en Velsen-Zuid. Velsen is, bij afwezigheid aan stadsrechten, geen officiële stad, maar een verzameling aan plaatsen. Ze heeft sinds 1976 een zusterband met het vissersdorpje Galle op Sri Lanka.

Uniek aan Velsen zijn haar veelzijdigheid en interne verschillen.Van een nostalgische molen tot een imposante visafslag en van een middeleeuwse ruïne tot één van de grootste staalproducenten in de wereld, het is er aanwezig. Velsen-Zuid bestaat uit de oorspronkelijke kern van het dorpje Velsen, dat door de aanleg van het Noordzeekanaal gespleten werd in het industriedorp Velsen-Noord en in 24

het rustieke Velsen-Zuid. Door verbreding van het kanaal werd een deel van dit plaatsje gesloopt. Maar de overgebleven historische pandjes in Velsen-Zuid geven een beeld van hoe het dorpje Velsen er uit heeft gezien. Het is dan ook niet zo gek dat er bijna zestig rijksmonumenten in het dorp staan. De verbinding tussen Velsen-Noord en Velsen-Zuid bestond uit een veerpontje over het kanaal, tot de Velsertunnel, die auto-en spoorwegverkeer onder het kanaal doorleidt, geopend werd. Santpoort-Zuid en Santpoort-Noord vormden net als het dorp Velsen ooit één historisch dorp, maar zijn nu twee onafhankelijke kernen, met twee eigen treinstations. Elk jaar is Sant-

poort één week het hart van Velsen, als de traditionele harddraverij en bijbehorende feestweek er plaatsvinden. Met de komst van het Noordzeekanaal in de tweede helft van de negentiende eeuw ontstond tussen de zee en het kanaal gaandeweg het vissersdorp IJmuiden. Uiteindelijk is dit nu de grootste kern van de gemeente. Velserbroek is de jongste kern van Velsen. Ze werd in de jaren tachtig ontwikkeld als nieuwbouwwijk om de woonvoorziening in Velsen te vergroten. De plaats is tegenwoordig de op één na grootste plaats van Velsen.

Delversdromen (Ode aan de kanaalgravers) Drie inheemse mannen staan op een verlaten vlonder. Ze wachten ongenaakbaar op voorspoed. Kanaalgravers als slaven van de aristocraten graven met hun spatels in het duin. Gouddelvers van het noorden op zoektocht naar welvaart voor later vonden in de Breesaap enkel Abrahams woede, wanhoop en water. Drie godvergeten mannen staan op een verlaten plankier. Ze wachten onverstoorbaar voorgoed. Het beeld De kanaalgravers op de vlonder aan het Pontplein in IJmuiden is een nagedachtenis aan het honderdvijfentwintigjarige bestaan van het Noordzeekanaal en de erbarmelijke omstandigheden van de kanaalgravers. Joris Brussel, Eerste stadsdichter van Velsen

Juist! IJmond

Back to the roots in IJmuiden/Terug naar de oorsprong in IJmuiden

Op loopafstand van de vissershavens en de sluizen van IJmuiden staat een groen houten huisje aan een oude begraafplaats. In deze oorspronkelijke zeilmakerij woont romanschrijfster Conny Braam op de plek waar haar familiewortels liggen. Haar woonkamer lijkt een samensmelting tussen een Afrikaanse kunstexpositie en een IJmuidens familiemuseum. Tussen landkaarten van de omgeving en zwart-witte familiefoto’s staan Afrikaanse beelden. Dit interieur weerspiegelt de plekken die in Conny’s leven centraal staan; het (Zuid-) Afrika waar de Apartheid verbannen moest worden en het IJmuiden van haar voorouders, waar ze deels opgroeide. Conny richtte met gelijkstemden in 1970 de Anti-Apartheidsbeweging Nederland (AABN) op, in haar strijd tegen de Apartheid. Behalve dat ze haar heftige ervaringen om26

zette in succesvolle boeken, was ze tot 1994 voorzitster van de AABN. Toch verloor Conny voor ze bijzondere herinneringen aan Afrika opdeed, al op jonge leeftijd haar hart aan IJmuiden. ‘‘In het huis hiernaast woonden mijn grootouders. Mijn vader is er geboren. Terwijl ik opgroeide in Arnhem, kon ik niet wachten tot ik mocht logeren bij mijn opa en oma in IJmuiden. Dan kwam ik aan bij het toenmalige treinstation om vervolgens tussen de enorme pakhuizen en ijsfabrieken door te lopen. Die gebouwen maakte Oud-IJmuiden een beetje spookachtig. Het was dan ook een fantastische plek.’’ Conny’s opa was een rasverteller die haar met zijn verhalen terug in de tijd nam, naar een periode waarin hun vroegere familie zich vestigde in het wilde duingebied van het huidige IJmuiden. Daar sloegen Conny’s voorouders met afschuw gade hoe het Noordzeekanaal in de tweede helft van de 19de eeuw in hun tuin werd aangelegd en hoe de kanaalgravers zich in erbarmelijke situaties bevonden. ‘‘Duizenden vreemdelingen leefden als beesten in holen in het duin. Mijn opa vertelde zo levendig dat ik me nog steeds kan verliezen in het verleden

zoals mijn opa dat beschreef. Toen ik een jaar of acht was, moest ik hem beloven dat ik, als ik later groot zou zijn, zijn familieverhalen op zou schrijven.’’ Conny’s fantasie werd zodoende flink gestimuleerd, net als haar ambitie om ooit auteur te worden. De belofte aan haar grootvader resulteerde onder meer in haar schrijverschap en in de internationaal bejubelde ‘Abraham-trilogie’. Deze drie romans beschrijven het verhaal van Conny’s betovergrootvader, Nicolas Abraham. Centraal staat zijn strijd tegen de moderniteit en het onrecht dat talloze onbekenden werd aangedaan, terwijl het kanaal werd gegraven. Terwijl ze trots vertelt over de boeken, zit Conny onder een groot familieportret van diezelfde Abraham, haar betovergrootvader.

Gezien haar sterke band met de omgeving was het niet gek dat Conny geen moment hoefde te twijfelen toen ze zes jaar geleden de kans kreeg om in IJmuiden te wonen. ‘‘Toen ik hoorde dat ik dit huis mogelijk kon overnemen, ben ik meteen vanuit mijn toenmalige woning in Amsterdam hierheen gekomen. Een dag later zaten we bij de makelaar.’’ Zo is Conny na een leven lang reizen en met een muur vol souvenirs letterlijk teruggekeerd op familiegronden, die ze niet zomaar zal verlaten. Juist! IJmond

Het Noordzeekanaal Koning Willem I droomde reeds van een directe verbinding van Amsterdam met de zee. Maar in zijn tijd kon het traject nog niet voor dichtslibben worden behoed. Ingenieur Goudriaan kwam onder andere met een alternatief om dwars door Waterland en Marken heen te graven. Uiteindelijk werd het een te lang, bochtig Noordhollandskanaal, waar de schepen met paarden doorheen getrokken moesten worden. Wat redelijk functioneerde, zolang de schepen niet boven de 1500 ton uitkwamen. De vaart van de nieuwe stoomschepen zou echter de oevers teveel beschadigen. De noodzaak voor een kortere, bredere verbinding diende zichzelf aan.

‘enorme opleving van de economie...’

Uiteindelijk begon in 1865 de Amsterdamsche Kanaal Maatschappij aan de klus, waar ze Engelse ondernemers voor inhuurden. Het grootste deel van het ruim 23 km. lange traject werd niet gegraven, maar uitgespaard uit het Wijkermeer en het IJ, die beide grotendeels werden drooggelegd. Vanaf Velsen tot aan zee moest grotendeels met de hand de duingrond worden afgegraven. Een enorm karwei, waarvoor duizenden slechtbetaalde grondwerkers werden ingezet. Bovendien werden ze geacht voor hun eigen onderkomen en bestaansmiddelen te zorgen, zodat een armoedige krottenbuurt ontstond, ”De Heide”, ter hoogte van het huidige IJmuiden-Oost. Het was een naargeestig oord vol rauwe klanten van diverse herkomst die moeilijk te sturen waren. Stakingen, hongeroproeren en geweld zorgden voor spanningen in de streek. Tóch vorderde het werk ondanks alles voorspoedig.

De draagvleugelboot over het Noordzeekanaal

In 1872 werd het IJ aan de Amsterdamse kant afgesloten en later dat jaar waren de zeesluizen voltooid. Uiteindelijk opende op 1 november 1876 koning Willem III het kanaal door met de radarboot “De stad Breda” door de sluizen te varen.

Het kanaal betekende een enorme opleving van de economie voor zowel Amsterdam als de Zaanstreek, die dankzij de verbinding met de Noordzee een nieuwe bloei beleefden.Voor de IJmond werd het een geleidelijke transformatie van een agrarische in een industriële economie. En een tweedeling in een noordkant en een zuidkant. Nieuwe industrieën waren onder andere visserij en later staal. De laatste jaren is er ook steeds meer offshore bijgekomen.

De sluis in Ook de sluizen moesten meegroeien met de steeds groter wordende schepen. De 119 meter lange sluis uit 1872 kon het grootste Nederlandse stoomschip, de “Prinses Amalia” (116 meter) nog net met een schoenlepel schutten. Een nieuwe sluis werd in 1896 in gebruik genomen (225 meter). En in 1930 volgde de huidige Noordersluis (400 meter), lange tijd de grootste ter wereld. Thans is echter een nóg grotere sluis van minstens 500 meter gepland.

Flora en fauna Het kanaal is diverse malen uitgediept en verbreed: was in 1876 een diepte van 7,50 meter en een bodembreedte van 27 meter nog voldoende, in 1904 moest het al 10,30 bij 50 meter wezen en in 1967 15,50 bij 170! Van de oude dorpskern van Velsen werd hierbij echter steeds een stukje opgeofferd...

Nog steeds is het Noordzeekanaal een van de belangrijkste levensaders van de IJmond. Zeeschepen uit alle delen van de wereld vervoeren er hun goederen over, of halen aardappels uit Beverwijk, de grootste haven ter wereld op dat gebied. Een draagvleugelboot verbindt IJmuiden met Amsterdam tegenwoordig sneller dan bus of trein dat kan. En eens in de vijf jaar is het kanaal het decor voor SAIL Amsterdam. Een van de grootste maritieme manifestaties ter wereld. Juist! IJmond

Westerveld behoort tot een van de mooiste begraafplaatsen van Nederland. Je kunt er eindeloos wandelen en genieten van de unieke omgeving. Bekende Nederlanders als Multatuli, Slauerhoff en Anthony Fokker hebben hier hun laatste rustplaats. Ook werd het lichaam van Pim Fortuyn hier tijdelijk begraven. Een gedenkplaat herinnert hieraan. Begraafplaats en crematorium Westerveld dankt zijn naam aan een buitenplaats die halverwege de 17e eeuw is gesticht.

diende het als locatie voor filmopnames. Onder meer speelde de begraafplaats een rol in ‘De Kleine Waarheid’ en ‘Unit 13’. Villa Westerveld bestaat nog steeds en is in 2008 intensief verbouwd, waarbij de villa zoveel mogelijk in de originele staat is teruggebracht.

Een unieke begraafplaats in Driehuis In die periode werd in de duinenrand van Kennemerland een groot aantal buitenplaatsen gebouwd voor rijke mensen uit de stad, die in de ongerepte natuur de zomers wilden doorbrengen. De naam Westerveld komt voor het eerst ter sprake als in 1662 Cornelis Cloeck, oud- schepen van Amsterdam en latere bewindhebber van de West- en Oostindische Compagnie een hofstede koopt ‘genaemt Westervelt’. In de eeuwen daarna verandert de buitenplaats regelmatig van eigenaar. In 1866 wordt de nieuwe ‘Villa Westerveld’ gebouwd, ongeveer op dezelfde plaats waar honderd jaar daarvoor de oude buitenplaats is gesloopt. Ruim twintig jaar later wordt de villa met bijbehorende gebouwen en grond verkocht. De nieuwe eigenaren zijn Amsterdammers uit het bankwezen en toekomstige bestuursleden van de NV Begraafplaats Westerveld. Zij hebben als doelstelling om op Westerveld een begraafplaats te exploiteren. Dat plan komt voort uit het feit dat de Amsterdamse begraafplaatsen vol raken. Maar ook doordat de christelijke traditie om doden in de kerk te begraven, wordt verboden. Met het aanleggen van een begraafplaats, naar ontwerp van de bekende landschapsarchitect L. Zocher, wordt voorzien in de behoefte aan een familiebegraafplaats. Aan het eind van de 19e eeuw ontstaan in heel Europa plannen voor lijkverbranding. Dat resulteert in de bouw van het eerste crematorium in Nederland. Het betekent een belangrijke uitbreiding van de begraafplaats en in 1913 wordt het voltooid; een gebouw in art-deco stijl naar een ontwerp van Marius Poel. Op 1 april 1914 vindt hier de eerste crematie plaats.

Het monumentale crematorium

Westerveld is nog altijd uniek. Naast een laatste rustplaats is het bij uitstek geliefd als wandelgebied, vogelreservaat en Het graf van luchtvaartpionier Albert Plesman 30

De tweelingdorpen Santpoort, Zuid en -Noord, liggen ingeklemd tussen verschillende agglomeraties. Aan de Noordwestzijde de wereldhavendrukte van IJmuiden.In het noorden de Velsense industrie als een soort ‘Noordas’ en in het oosten de snelweg A9 Haarlem – Alk-

maar. In het zuiden treffen de grenzen van Velsen, waarvan Santpoort deel uitmaakt, Bloemendaal en Haarlem elkaar als een ‘Drielandenpunt’. Maar veruit het mooiste deel ligt ten westen: het Nationale park De Kennemerduinen. Vanouds was Santpoort een strategische lokatie. Een poort in het zand. Een doorgang tussen Assendelft, Heemskerk en de Egmonden in het noorden, en naar Haarlem

Santpoort, een dorp als geen ander

Molen De Zandhaas steekt hoog boven Santpoort uit

in het zuiden. Gescheiden door het moerassige water van het IJ. Alleen een smalle zandplaat bood een overtocht. Een pad waarlangs op roof -en wraak!- uit zijnde bendes tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten heen en weer hun strooptochten ondernamen. Reden voor Graaf Willem van Holland om er een kasteel te bouwen. Met een bezettingsmacht die aan dat gedoe een einde moest maken. Dat werd huize Brederode. Thans bekend als de romantische Ruïne van Brederode.. Maar de tijd heeft niet stilgestaan. Grote landgoederen werden gebouwd. Deze zijn nog overal te vinden, bijvoorbeeld Duin en Kruidberg. Later kwam de overheid met het Provinciaal Ziekenhuis, in de volksmond een krankzinnigengesticht. De gebouwen staan er nog steeds en worden -of zijn al- omgevormd tot luxe-appartementen. De aanleg van de spoorlijnen van Haarlem naar IJmuiden en Alkmaar, deelden het dorp in een Noord- en een Zuiddeel. Vandaar de twee dorpskernen En elk met zijn eigen NS-station, een dorpskern en zelfs met een dorpsfeest, dat jaarlijks in augustus plaatsvindt. Maar wel met een gezamenlijke molen, de Zandhaas. Een echte, werkende graanmolen om precies te zijn. Deze molen, dus helemaal oorspronkelijk, intact en werkend, is eigendom van de gemeente Velsen. Maar wordt grotendeels door vrijwilligers gerund. Volgens vrijwilligster Winnifred zijn er ongeveer 20 vrijwilligers. De molen maalt, zoals gezegd, meel. En dat meel, natuurlijk biologisch, wordt wijd en zijd aan de man gebracht. Maar er is meer te koop in de winkel in de voet van het immense maalbedrijf, waar de tijd kennelijk heeft stilgestaan. Je hoort, als de molen draait en je goed luistert, de molen zijn verhaal zelf vertellen. Ga maar eens luisteren.

De molen heeft twee molenstenen Juist! IJmond

Prachtig restaurant op idyllische locatie In de Santpoortse Wustelaan bevindt zich een groot aantal bijzondere gebouwen. Ruim verspreid en door lommerrijk groen omgeven, zien we prachtige staaltjes 19e eeuwse architectuur. Een van deze panden heeft al sedert jaren een horecabestemming. Dat was voorheen het bekende chalet ‘De Uilenboom’. Maar thans heet het ‘Restaurant Boschbeek’. Een passende, idyllische naam voor een prachtrestaurant op een al even idyllische plaats.

Marcel van Gool en André Glasbergen, een stel jonge en uiterst bevlogen uitbaters, hebben het hier prima voor elkaar. Waar Marcel zich in de keuken bezig houdt is André de gastheer. En alles wat daarbij komt kijken. Gastheer zijn is een ‘niet aan komen waaien houding’ voor toch wel veel mensen die in de horeca hun brood moeten verdienen. Die gewoon doen wat ze zouden moeten doen: in de eerste plaats erg gastvrij zijn. Hm, soms schort het daar wel eens aan. André is dus duidelijk ‘anders’.Want met een vriendelijk welkom verwelkomt hij zijn gasten. Even denk je: “Uhh. . . kennen wij elkaar?” Dat dus niet, maar dat prettige gevoel komt door de hartelijke ontvangst. Je voelt je meteen welkom als gast. En zo hoort het ook. Pas enkele jaren zwaaien de heren Glasbergen en Van Gool de scepter in dit bijna geheel vernieuwde restaurant. Maar voor het zwaaien met die scepter begon, waren André en 32

Marcel schoolgenoten. En nu staat Marcel ‘aan het vuur’ en draagt André, zoals gezegd, zorg voor het welbevinden van de gasten. Erg strak is deze scheiding overigens niet. Wanneer het erg druk is en er handen tekort zijn, staan zij elkaar bij. Het restaurant werd na de overname ‘gere-styled’, zoals dat in goed Nederlands heet. Een ander interieur, andere kleurstelling, kortom, een totaal nieuw elan. Het ziet er inderdaad voortreffelijk uit. Ruim, maar toch ook intiem, chic en toegankelijk tegelijk. Met buiten een terras om van te dromen. Omsloten door een prachtige bosrand, met beek en met een ‘ruischende’ fontein. Een heldere doelstelling dus, dat vind je ook terug op de kaart: een nononsense menu.

Juist! IJmond

Van de mond van het IJ tot uiteindelijke nieuwbouw Niet alleen Velsen bestaat uit verschillende gedeelten; hetzelfde geldt voor IJmuiden als grootste woonkern van de gemeente. IJmuiden bestaat uit IJmuiden-Noord, IJmuidenZuid, IJmuiden-West (inclusief oud-IJmuiden) en Zee- en Duinwijk. Elk deel heeft een zelfstandig buurtbestuur. Het vissersdorp dankt haar naam aan een artikel uit 1848 van journalist Simon Vissering. Nog voordat het Noordzeekanaal werd gegraven en de eerste steen van IJmuiden werd gelegd, beschreef Vissering een visioen over een bootreis naar een havenstad aan de mond(ing) van het IJ. ”Y-muiden”

Hoogovens bij nacht zou deze plaats moeten heten. Toen het Noordzeekanaal in 1876 voltooid was en uitmondde in de stichting van een nieuwe plaats, werd de plek IJmuiden genoemd. Dit als eerbetoon aan Visserings droom. Zoals de journalist voorspelde, zou IJmuiden bekend komen te staan om haar visserij, havens en waterinfrastructuur. Dit is tegenwoordig nog steeds het geval. IJmuiden heeft vier havens: de Haringhaven, de Vissershaven, de IJmondhaven en de jachthaven ‘Seaport Marina’. Ze heeft op Rotterdam en Amsterdam na de grootste haven van Nederland en een visafslag van waaruit een groot deel van Europa wordt voorzien van verse vis. Het IJmuidense sluizencomplex bestaat uit de Zuidersluis, afkomstig uit 1876, de Middensluis uit 1898 en de Noor34

dersluis uit 1929, net als het bijbehorende gemaal en de Spuisluizen. Verder is IJmuiden bekend vanwege het feit dat ze, samen met Westkapelle, de enige kustplaats is met twee vuurtorens. Het postadres van staalproducent Tata Steel, net als een deel van haar industrie ligt bovendien in de IJmuidense havens. Naast de imposante sluizen en het havengebied heeft IJmuiden een eigen dialect in de vorm van ‘IJmuidens’. In tegenstelling tot de dialecten van oudere vissersplaatsen, lijkt de streektaal erg op Nederlands. Weinig spectaculair, zo lijkt het. Toch kent IJmuiden van oorsprong nog een volkstaaltje, dat wellicht meer tot de verbeelding spreekt. Tot ver in de twintigste eeuw bestond daar het zogenaamde ‘Omgekeerd praten’. Door middel van een taalsysteem waarbij lettergrepen volgens specifieke regels werden omgedraaid, ontstond een geheimtaal dat veelal in de havens gebezigd werd. Door in een onverstaanbare taal te communiceren, konden vissers concurrenten uit andere gebieden buitensluiten van hun gesprekken. Het ‘Moegdreek tarpen’, zoals de taal heet in het Omgekeerd praten, is inmiddels zo goed als in de vergetelheid geraakt in IJduimen (oftewel in IJmuiden).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten de Duitse bezetters de plek als strategische uitvalbasis. Nadat de bewoners werden geëvacueerd, gingen de woonhuizen tegen de vlakte en wat bleef staan, werd door bombardementen op het havengebied vernietigd. Wat overbleef, was een gehavend stuk IJmuiden dat ondanks succesvolle vernieuwing en verbouwing terug doet verlangen naar de oorspronkelijke bebouwing.

IJmuiden-Noord Het centrum van IJmuiden ligt in het noordelijke deel, met de Lange Nieuwstraat als trekpleister. In IJmuiden-Noord zijn onder andere de hoofdpost van het politiebureau, het gemeentehuis en de centrale bibliotheek van Velsen gevestigd.

De flats van Zeewijk steken boven de haven uit

Zee- en Duinwijk Het Vissersmonument aan de kop van de haven

IJmuiden-West Wie IJmuiden-West zegt, doelt op Oud-IJmuiden. Zoals de naam verklapt, is dit het oudste deel van IJmuiden. Na de aanleg van het Noordzeekanaal ontstond daar een uitbundige handel in vis, die vissers bij de sluis aanvoerden. Het toenemende scheepvaartverkeer over het kanaal, de aanleg van de Vissershaven en van de inmiddels opgeheven spoorlijn droegen bij aan een snelle groei van het jonge stuk IJmuiden, dat nu Oud-IJmuiden wordt genoemd. Panden als het Thalia Theater en hotel Augusta verraden de vooroorlogse schoonheid van dit gebied, dat gebouwd werd vanuit de ambitie om hiermee het bruisende hart van de havenomgeving te realiseren.

Zeewijk is een naoorlogse uitbreidingswijk in het westen van IJmuiden. Het is een ruime wijk aan de rand van de duinen, met het havengebied en het strand in de omgeving. Karakteristiek aan Zeewijk zijn de nieuwe woongebieden en de hoogbouw. De Keetbergflat was bijvoorbeeld een van die gigantische flats die er vanaf de jaren zeventig in de vorige eeuw als reuzen uit het duin omhoog rezen. Deze flat ging begin 2010 tegen de vlakte en maakt daardoor plaats voor nieuwbouw in deze buurt. Duinwijk ligt ten zuiden van de Planetenweg, vlakbij Zeewijk. In deze buurt staat een schare aan portiekflats en net als in Zeewijk met name naoorlogse woningen. Juist! IJmond

Tijd voor mensen, tijd voor wensen Welzijnswerk beslaat een groot terrein met als doel mensen met elkaar te verbinden en eventuele problemen in samenhang tijdig aan te pakken. Zo krijgen ook kansarme mensen in onze samenleving een betere kans in de maatschappij. Dit gebeurt door het aanbieden van maatschappelijke hulp, educatie, mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding,

Lekker knutselen bij het Kinderwerk

Het Servicecentrum Vrijwilligerswerk opvang, enzovoort. Door dit soort voorzieningen kunnen mensen zich ontplooien en daardoor beter aan de samenleving deelnemen. “Stichting Welzijn Velsen (SWV) is een zelfstandige organisatie”, vertelt directeur Allart van Deventer. “Een lokale welzijnsinstelling. Wel ontvangen wij subsidie en de gemeente Velsen is onze belangrijkste opdrachtgever. Wij zetten ons in voor alle mensen, jong en oud, zodat zij voor hun eigen welzijn kunnen zorgen en zo goed mogelijk aan de samenleving kunnen deelnemen. Ons motto is ‘niet meedoen is uitgesloten’. De Stichting biedt hen de gelegenheid om hun eigen kwaliteiten en mogelijkheden optimaal te benutten. Door dicht bij de mensen te zijn, kunnen wij ook eventuele problemen vroegtijdig signaleren. SWV werkt volgens de vier landelijke welzijnsdoelen. In eerste instantie ‘zelfredzaamheid’, dat wil zeggen dat men in staat is voor zichzelf en de omgeving en het gezin te zorgen. Maar ook stimuleren wij, door het regelen van contacten en het aanbieden van ontmoetingsplaatsen, deelname aan het maatschappelijk verkeer.We houden ons ook bezig met vrijwilligerswerk en mantelzorg en als vierde punt de so36

Het Praathuis brengt culturen bij elkaar ciale samenhang, oftewel de leefbaarheid in wijken en buurten. Dat doen we met zo’n 600 vrijwilligers en ruim 120 professionele medewerkers. Neem nu bijvoorbeeld de buurten jongerencentra.We hebben in Velsen vijf buurtcentra, één dorpshuis en twee jongerencentra. Die locaties vervullen een centrale rol in de wijk, er komen veel mensen en er wordt veel besproken. Het is dan ook vanzelfsprekend dat de medewerkers van de buurtcentra goed kijken naar wat er in de wijk leeft en wat er in de wijk gebeurt. Dan gaat het er niet alleen om

SWV verzorgt ook het peuterspeelzaalwerk in Velsen. Op twaalf locaties, van Santpoort-Zuid tot Velsen-Noord zijn peuterspeelzalen gevestigd: er is altijd een peuterspeelzaal in de buurt. De peuterspeelzalen zijn te vinden in een buurthuis, in of naast een basisschool of op een zelfstandige locatie. “In de peuterspeelzaal komen kinderen vanaf ruim 2 jaar tot 4 jaar twee maal per week”, vertelt Allart verder. “Het is beslist geen kinderopvang, maar echt een speelzaal. De Peuterspeelzaal is de leukste basis voor een

Taalondersteuning in een gezellige sfeer

Buurtsport op het Cruijf coart dat het buurtcentrum leuke activiteiten organiseert, zoals diverse cursussen en inloopactiviteiten voor jong en oud, maar dat de mensen zich er ook prettig voelen en invloed hebben op datgene wat er in de wijk gebeurt.Vanuit de buurten jongerencentra vinden ook activiteiten in de wijk plaats, zoals het Ambulant Jongerenwerk en Buurtsport. In diverse wijken zijn onze ‘Buurtsportteams’ op vaste tijden actief. En er is gelukkig veel belangstelling voor. Dan weet je ook gelijk waar je het voor doet.”

kind. ‘Spelenderwijs leren’ noemen wij het. Ze spelen er in een groep met leeftijdsgenootjes, met professionele leidsters, in een gezellige en veilige ruimte. Binnen en buiten! De peuters worden gestimuleerd tot samenspel en ontdekken. Tot lekker bewegen en zelf nadenken. En zo ontwikkelt een kind met plezier allerlei sociale en motorische vaardigheden en groeit het spelenderwijs in taal en zelfstandigheid. Dat maakt straks de stap naar de basisschool makkelijker. Daarnaast krijgen ruim 170 kinderen via de voor- en vroegschoolse educatie een extra programma aangeboden ter voorkoming van taalachterstanden. Maar we zijn ook een belangrijke speler op het terrein van ontwikkelingsstimulering en opvoedingsondersteuning. Voor ouders met opgroeiende kinderen is Mama Mia een begrip in Velserbroek en ver daarbuiten. Hier wordt de mogelijkheid geboden tot ontmoeting, uitwisseling van ervaringen, ondersteuning bij de opvoeding en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. De opzet, ontwikkeling en uitvoering is in handen van vrijwilligers. Zij krijgen hierbij professionele ondersteuning en begeleiding.” Juist! IJmond

Een ander project van SWV is ‘Onbenutte Kansen Velsen’. Dit project is gericht op sociale activering. Het helpen van mensen om weer mee te doen. Bijvoorbeeld bij het vinden en behouden van een activiteit, vrijwilligerswerk of betaald werk. OK is er voor mensen die graag iets willen ondernemen, maar niet weten hoe men dat moet aanpakken. “Maar we kijken ook naar welke kansen men in het verleden voorbij heeft laten gaan. En welke mogelijkheden er nu zijn. Onze ervaring is dat elk mens talenten heeft die hij of zij kan ontwikkelen. Wij zijn er in gespecialiseerd mensen bewust te maken van hun mogelijkheden. Onze deelnemers zijn regelmatig verbaasd over wat zij bereiken,” legt Allart uit.

werkzaam in de peuterspeelzalen en zijn medewerkers tijdelijk werkzaam in een project. Welzijnswerk is mensenwerk en dat willen we deskundig doen. Medewerkers die enthousiast, professioneel en betrokken hun werk doen zijn belangrijk voor Stichting Welzijn Velsen en daar hebben zij bij het vormgeven van hun werk veel ruimte voor eigen inbreng. En dan hebben we natuurlijk ook nog al die vrijwilligers. Het Servicecentrum Vrijwilligerswerk Velsen is

Vrijwilligers zijn de spin in het web

Ravotten in de Peuterspeelzaal

“In aansluiting hierop zijn er ook diverse taalprojecten. Het gaat hier dus niet om inburgeringcursussen, maar onze projecten als Taallessen aan huis, Gilde Samenspraak en Taalontmoetingen dragen wel in grote mate bij aan de taalontwikkeling van nieuwe medelanders en daarmee aan hun integratie.”

er voor iedereen die actief wil zijn in het vrijwilligerswerk, ook buiten de stichting. We hebben een speciale vrijwilligersvacaturebank. En uiteraard kan men altijd even binnenlopen met vragen of voor overleg.”

Zonder vrijwilligers geen welzijn in Velsen. Het is een boute uitspraak, maar wel een feit. Allart: “In onze organisatie zijn mensen in uiteenlopende functies werkzaam. Zoals sociaalcultureel werkers, administratief medewerkers, huishoudelijk medewerkers, peuterspeelzaalleidsters, trajectbegeleiders sociale activering, etcetera. Een kijkje op onze website toont hoe divers ons aanbod van activiteiten en diensten is. Naast de vaste medewerkers zijn er oproepkrachten 38

Het project Buurtbemiddeling is voortgekomen uit het samenwerkingsverband met de politie, gemeente en woningcorporaties in Velsen.Vrijwilligers bemiddelen bij huis-, tuinen keukenconflicten tussen buren en dragen zo bij aan de leefbaarheid. Samenwerken is een noodzaak om de dienstverlening voortdurend te verbeteren en aan te laten sluiten op de wensen van de burgers. SWV werkt daarom samen met andere organisaties binnen Velsen, onder meer met Zorgbalans, Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Midden Kennemerland en skon. “In feite mag het in de IJmond niemand aan welzijn ontbreken”, besluit Allart. “We werken dan ook nauw samen met de collega welzijnsinstellingen Stichting Welzijn Beverwijk en Stichting Welschap Heemskerk. Dat moet ook, want ook al zijn wij heel laagdrempelig, voor sommige mensen is zelfs die drempel nog te hoog. En dat is niet goed. Welzijn is meedoen, dichtbij en betrokken. Dat geldt voor de hele IJmond. Daar staan wij allemaal voor.”

Juist! IJmond

‘Niemand wordt hier teleurgesteld’ De drie horecagelegenheden waarover Christine Jumelet de scepter zwaait, laten zich het best omschrijven als warm, gezellig en laagdrempelig voor een brede doelgroep. Met ‘Valerius’ in Driehuis en ‘Kruiten’ en ‘Perron Zee’ in IJmuiden, biedt Jumelet de inwoners van IJmond volop gelegenheid om lekker uit eten te gaan, een feestje te vieren of gewoon een kop koffie te drinken. Als relatieve nieuwkomer heeft deze ondernemer het voortvarend aangepakt en in slechts enkele jaren tijd een behoorlijke schare vaste gasten weten te veroveren.

Jarenlang werd Grand Café ‘Valerius’ in één adem genoemd met eigenaar Heinz Stuy. Deze legendarische oud-Ajax doelman zette de bodega op de kaart met een niet te versmaden saté. Toen hij ‘Valerius’ in 2007 van de hand deed, was Christine Jumelet er als de kippen bij om het over te nemen. ,,Ik ben van jongs af aan werkzaam geweest in de horeca en was nu klaar voor de stap om iets voor mezelf te beginnen. We hebben ‘Valerius’ flink onder handen genomen, zonder afbreuk te doen aan het sfeervolle karakter. Maar met de aanleg van een verwarmd terras en een windscherm, kunnen we nog meer mensen plaats bieden. Ook zijn we zeven dagen in de week vanaf koffietijd open. Uiteraard staat de saté hier nog steeds op nummer één, al hebben we ook andere verleidingen in de vorm van pannetjes mosselen en de ‘vangst van de week’. Dat we dicht bij zee zitten, moet natuurlijk wel tot uiting komen in de kaart,” aldus de dochter van de alom bekende rondvaartbootkapitein Reinier Jumelet. 40

Een paar kilometer meer naar het westen zijn de andere zaken van de ondernemer te vinden. Het is aan de durf van Jumelet te danken dat het hart van de IJmuidense haven weer wat sfeer heeft gekregen. Horeca trekt nu eenmaal mensen aan. Of het nu de passagiers van en naar Newcastle zijn die hier om de hoek de ferry nemen, de bewoners van Oud-IJmuiden die op wandelafstand wonen, strandrecreanten of inwoners uit de regio. Niemand wordt hier teleurgesteld. Bij mooi weer is het terras een fijne plek waar elke gast zich kan laten verwennen met allerlei heerlijkheden. Met sangria en paella krijgt dit deel van IJmuiden zelfs een mediterraan tintje.

Vanaf het terras van ‘Kruiten’ en ‘Perron Zee’ kun je het ruisen van de Noordzee bijna horen. Beide ondernemingen bevinden zich pal naast elkaar en precies op de plek van het in 1983 gesloopte station. Grand Cafe ‘Kruiten’, genoemd naar de markante stationschef van toen, is wat informeler en beschikt over een iets eenvoudiger kaart. ,,Een beetje in de stijl van ‘Valerius’,” verduidelijkt Christine, ,,met een sateetje en een gebakken vis met friet.” De deur die open zwaait naar ‘Perron Zee’ geeft zicht op een wat luxer entourage. Hier ben je meer een avondje uit en zijn de gerechten exclusiever van aard. Voor alle twee

Maar als regen en wind het land teisteren, is het achter de voordeur minstens zo sfeervol genieten. Het is vooral bijzonder hoe een modern pand zo’n warme uitstraling heeft gekregen. Enerzijds dankzij een uitstekende kleuren materiaalkeuze, anderzijds door de details van de decoratie waarin de spoorgeschiedenis en de maritieme omgeving harmonieus samen komen. Volgens Christine is dat laatste mede te danken aan de omwonenden. ,,Verschillende mensen uit de buurt zijn zo blij dat wij hier gekomen zijn, dat ze spontaan met allerlei materiaal aankwamen. Herinneringen aan de tijd dat het station hier nog stond.Vooral de zwart-wit foto’s met tafereeltjes van treinen en oude gebouwen brengen de sfeer van vroeger weer helemaal terug,” aldus Jumelet.

de ondernemingen geldt dat de inhoud van de kaart grotendeels wordt bepaald door de vis die verderop gevangen wordt. Afhankelijk van welke deur gekozen wordt, is dat variërend van allerlei platvissen als schol, tarbot en tong tot de Hollandse garnalen, kabeljauw en vergeten vissen als wijting en makreel. Maar uiteraard heeft de vleesliefhebber ook een riante keuze. Dan zijn er tot besluit ook nog de vergaderruimte ‘Remise’ en de feestzaal ‘Wissel’ die voor allerlei zakelijke of privé doeleinden gebruikt kunnen worden. Al met al redenen genoeg om eens in Driehuis of IJmuiden aan te schuiven. Juist! IJmond

Velsen-Noord is een arbeidersdorp aan het Noordzeekanaal, omringd door massa-industrie en omsingeld door spoor- en snelwegen, water, sluizen en door de aangrenzende stad Beverwijk. Net zoals in het ingesloten dorpje in Gallië uit de stripverhalen van Asterix en Obelix, woont er in Velsen-Noord een autonoom volkje. De ruim vijfduizend inwoners vormen een homogeen en eigenzinnig gezelschap, waarvan een aanzienlijk percentage werkzaam is bij Corus.

Volks en vriendschappelijk Velsen-Noord Dit is niet zo gek, aangezien het leeuwendeel van de vijfde staalproducent van de wereld zich in Velsen-Noord bevindt. Het dorp heeft een eigen geuzenlied, sinds half 2010 een weekmarkt en een stuk internationaal bekend surfstrand voorbij Wijk aan Zee. Ook komt de eerste stadsdichter van Velsen er vandaan. Het merendeel van het huidige Velsen-Noord bestond in vroeger tijden voornamelijk uit buitenhuizen aan ‘De Breesaap’, een in cultuur gebrachte duinvallei. De namen van deze buitenverblijven, zoals Rooswijk, Wijkeroog, Schulpen, Watervliet Villa Beeckzangh, Holland op ’t Smalst, komen terug in de huidige straat- en verenigingsnamen. De aanleg van het Noordzeekanaal tussen 1865 en 1876 had als gevolg dat Velsen in tweeën werd gesplitst, met Velsen-Noord als nieuwe plek aan de noordoever. De Wijkerstraatweg, die toentertijd Rijksstraatweg heette, kreeg

in 1872 een oeververbinding door middel van een voetbrug. Die brug werd vervolgens vervangen door een veerpont, waarvan de aanmeerplek uiteindelijk een paar honderd meter werd verplaatst. De bedrijvigheid en arbeidersgezinnen die het kanaal aantrok, betekende het vaarwel van de meeste buitenhuizen en tegelijkertijd het prille begin van het huidige VelsenNoord. 42

Bouwkundige plannen van rond het millennium om de industrieterreinen aan het kanaal te vervangen door 800 woningen komen tot dusver niet van de grond. Het achterliggende idee om door middel van een meer evenwichtige verdeling tussen woonmogelijkheden en industriegebieden de leefbaarheid in het dorp te bevorderen, blijft hiermee uit. Gelukkig worden vanuit maatschappelijke en culturele hoek wel initiatieven doorgevoerd om het woonplezier te stimuleren. Zo vatte buurtcentrum ‘De Mel’ in 2004 samen met actieve buurtbewoners het plan op om een jaarlijks terugkerende thuismarkt in Velsen-Noord op te zetten. Op het Stratingsplantsoen kregen Velsen-Noordse verenigingen de kans zich te presenteren. Onder de bezielende leiding van een werkgroep vrijwilligers groeide het evenement uit tot een driedaags dorpsfeest. ‘Dorpsfeest Velsen-Noord’ is inmiddels een plaatselijk begrip, waar bezoekers maanden van tevoren vrij van hun werk voor nemen. Plaatselijke verenigingen krijgen de gelegenheid demonstraties te geven en lokale bandjes mogen het podium bestijgen. Ook is er ieder jaar een zeskamp en een Amsterdamse middag. In de luwte van de feestweken van Santpoort, Heemskerk en Beverwijk groeit het Velsen-Noordse feest voortdurend, terwijl het haar dorpse charme behoudt. Een groepje drijvende krachten achter het dorpsfeest richtte eind 2009 een stichting op om de sociale initiatieven binnen het dorp zo goed mogelijk te ondersteunen. De ‘Stichting Vrienden van Velsen-Noord’ (SVvVN) werd geboren. Deze vrijwilligersgroep, met een achterban van een paar honderd leden, ondersteunt de dorpsfeesten, maar ook de Sinterklaasfeesten en de gezamenlijke jaarafsluitingen in de buurt. Daarnaast lanceerde de stichting het project ‘Busje komt zo!’. Hiertoe werd een volwaardige touringcar aangekocht, om groepen buurtbewoners mee te vervoeren. Op deze manier kunnen sportverenigingen, de plaatselijke fanfare of een basisschoolklas die op schoolreis gaat, gebruikmaken van de bemande bus. De vestiging van de vroegere Hoogovens in 1917, in het westelijke deel van het dorp, versterkte de behoefte naar nieuwe arbeiderswijken voor de werknemers. Langzamerhand werden buurten als het inmiddels gesloopte ‘Rode Dorp’, de buurt rond de Wijkeroogstraat en uiteindelijk de wijken ‘De Gilde’, en ‘Schulpen’ ontwikkeld.

Half augustus 2010 was het tijd voor de eerste rit met de touringcar. De gelegenheid was de viering van Sail 2010, waarbij plaatselijke ouderen naar een kade werden gereden om voorbijgaande schepen te bekijken.

Juist! IJmond

IJzersterke zwaargewichten Wanneer je als apparatenbouwer in Velsen-Noord gevestigd bent, ligt het voor de hand dat je je niet bezig houdt met kunststof keukenmixers. De apparaten en machines die uit de productiehallen van Harsveld komen, zijn uitsluitend vervaardigd van metaal. Vrijwel alle mogelijke metalen komen hiervoor in aanmerking: RVS, staal, aluminium, brons, koper en titaan. Alles samengesmolten door middel van hoogwaardig laswerk. En als een product eenmaal klaar is, wordt het doorgaans op een dieplader of in het ruim van een schip getakeld en voor de deur van de klant afgeleverd. Een gewichtig zaakje van soms wel 100 ton.

De foto’s waarmee Harsveld regelmatig de voorpagina’s van de regionale kranten haalt, maken altijd diepe indruk. Telkens weer wordt een huzarenstukje geleverd als de immense machines het bedrijf aan de Leeghwaterweg verlaten. De buurt loopt er voor uit en verkeersdeelnemers houden halt om het spektakel te aanschouwen. Bijna net als vroeger, toen de apparatenbouwer onder de naam ‘Con-

warmtewisselaars van vier meter doorsnee en acht meter hoog, waarin zo’n twaalf kilometer buis is weggewerkt. Dit zijn de uitdagingen waar het om gaat en met goede techneuten voor elkaar komt.

structiebedrijf P.L. Harsveld v/h Smederij Bak’ nog gewoon tussen de woningen van Velsen-Noord gevestigd was. De gefabriceerde installaties vinden vooral hun weg naar de industrie. Het zijn vaak constructieve hoogstandjes die bol staan van buisverbindingen. Geavanceerde en reusachtige

constructiebedrijf toch andere koek,” vertelt de huidige, algemeen directeur, Rob de Visser, “met name de slagschaar waarmee door tien millimeter dik staal werd geknipt, was de schrik van de buurt. Dat apparaat stond buiten in de tuin en gaf zoveel lawaai dat het voor de omwonenden niet leuk meer was.” En dus werd er door oprichter Piet Harsveld aan de andere kant van de A9 grond gekocht en een nieuw bedrijfspand neergezet. Harsveld was het eerste

Hoewel de inwoners van Velsen-Noord trots zijn zo’n uitzonderlijk bedrijf op hun grondgebied te hebben, was het in 1963 onmogelijk om op de oorspronkelijke locatie aan de Wijkerstraatweg te blijven zitten. “Naast de slager en de bakker was een metaalverwerkend

bedrijf dat zich op dit nieuwe industrieterrein vestigde. Met vooruitziende blik, want er werd een ruime kavel gekocht waarop Harsveld later verschillende keren kon uitbreiden. Nog altijd is de apparatenbouwer hier gevestigd. “Voor ons de ideale locatie,” meent De Visser, ,,we zitten vlakbij Corus, waarvan we al heel lang partner zijn, en in de buurt van veel andere bedrijven waarvoor we produceren.“ De locatie, in combinatie met de goede naam die Harsveld door de jaren heen heeft verworven, heeft er mede toe geleid dat het bedrijf in 2009 een zeer bijzondere order van Corus binnensleepte. De Visser: “Om bij het staalproces minder CO2 uitstoot te krijgen, is er een nieuw type smeltoven ontworpen. Deze oven, Hisarna genaamd, produceert veel minder CO2 en is tegelijk 20 procent energiezuiniger dan de bestaande hoogovens. Na een Europese aanbesteding, kwam ons bedrijf als winnaar uit de bus en konden we ermee aan de slag. Een megaproject waar we acht maanden aan gewerkt hebben. Vanwege het unieke karakter kregen we zelfs bezoek van minister Van der Hoeven van Economische Zaken.” Hoewel de naam Harsveld inmiddels niet meer op directieniveau voorkomt, is het in de kern nog altijd een familiebedrijf. Jos Harsveld, die het bedrijf van 1978 tot 1998 alleen leidde, heeft bij het ontbreken van erfelijke opvolgers, een ander plan uitgevoerd om Harsveld Apparatenbouw B.V. in goede handen achter te laten. Binnen het bedrijf werden vier capabele krachten benaderd met het verzoek om de leiding van Harsveld over te nemen. Een tijdpad van enkele jaren werd uitgestippeld, waarin alle betrokken partijen zich konden inwerken. In

2003 werd de directie van Jos Harsveld overgenomen. Met Foppe Mulder als hoofd bedrijfsbureau, Arjan Kweldam op inkoop en algemene zaken, Aart Kramers als bedrijfsleider en Rob de Visser in de functie van algemeen directeur, werd het vertrouwen in de toekomst uitgesproken. Deze ‘mannen van staal’ zijn vastberaden de goede naam van Harsveld in de toekomst verder uit te bouwen.

Juist! IJmond

Hoogovencement is wereldberoemd Wat hebben de Eemshaven, de Noord-Zuidlijn, de HSLtunnel en de A2 met elkaar gemeen? Dat er cement is gebruikt, afkomstig van het IJmuidense ENCI. Maar liefst 1,4 miljoen ton wordt hier gemiddeld op jaarbasis geproduceerd en vervolgens verwerkt in nationale en internationale bouwprojecten. Een hoeveelheid waar nauwelijks een voorstelling van te maken is. Gelukkig blijven er altijd grote projecten waar het kwalitatief hoogstaande ENCI cement in uitgestort kan worden. De reusachtige buis waar het verkeer van de Noordersluisweg onderdoor rijdt, spreekt al decennia lang tot de verbeelding. Vooral bij kinderen. Die zien er een prachtige waterglijbaan in, beginnend bij de zandbergen op het ENCI-terrein en uitmondend in het Noordzeekanaal. Feitelijk vormt de buis een bescherming voor de lopende band die er doorheen loopt en waarover ‘klinker’ wordt aangevoerd. Om te voorkomen dat deze verwerkte mergel als poedersneeuw door de omgeving stuift, is er ooit een beschermende buis over de band gemaakt. Schoon werken behoort tot de kernwaarden van ENCI.

Ronel DIelissen is directeur van de vestigingen IJmuiden en Rotterdam

Een andere essentiële grondstof is het zogenaamde ‘hoogovenslak’. Dit ‘slak’ is een bijproduct dat vrijkomt bij de productie van staal en uitstekend geschikt is als basis voor cement. Dat was begin jaren ’30 een gouden vondst, want tot dat moment werd de slak uitsluitend bruikbaar geacht als onderlaag voor wegen. Sindsdien heeft het hier geproduceerde cement naam gemaakt als Hoogovencement, ook wel HOC genoemd. Beton op basis van HOC is zeer duurzaam en uitstekend geschikt voor waterbouwkundige bouwwerken als tunnels en bruggen. ENCI is onderdeel van de Heidelberg Cementgroup en is qua grootte de nummer vier van de wereld. Behalve in IJmuiden heeft de firma fabrieken in Rotterdam, Maastricht en iets verder weg in China en Kazakstan. Opvallend is dat de leiding in de IJmuidense vestiging waar 65 mensen werken, in handen is van een vrouw. “De buitenwereld kijkt daar misschien wat vreemd van op,” zegt Ronel Dielissen, “voor mezelf vind ik dat minder bijzonder. Ik houd van de industrie. In het bijzonder wanneer er iets tastbaars gemaakt wordt. De uitdaging is om altijd de beste kwaliteit te blijven leveren.” Dagelijks verlaten er vele vrachtauto’s de poort van ENCI met cement voor heel Nederland 46

het oversteken van een straat of het zoeken naar een zitplaats. Echter vanwege het niet kunnen gebruiken van een essentieel zintuig als de ogen, om radeloos van te worden! Menig bezoeker is opgelucht als na een uurtje de deur naar het daglicht weer open zwaait. ‘In het donker gezien’, is de naam die Jan en Tinah Visser aan dit unieke concept gaven. Het uit IJmuiden afkomstige echtpaar kwam op het idee nadat ze enige tijd op een rijnaak hadden meegevaren die

Als je geen hand voor ogen ziet…

‘In het donker zien ze je niet…’ zong popgroep Kadanz in 1982. De tekstschrijver zal het niet bedacht hebben met het oog op het voormalige gereformeerde kerkje in Velsen-Noord. Het bouwsel in de stijl van de Amsterdamse School heeft na de ontkerkelijking een nieuwe bestemming gevonden. Het is sinds 1999 in gebruik als ruimte waarin mensen kunnen ervaren hoe het is om blind te zijn. In verschillende ruimtes, waar je letterlijk geen hand voor ogen ziet, worden dagelijkse situaties nagebootst. Op het oog heel eenvoudige handelingen zoals

voor dit doel was ingericht. Als ervaringsdeskundigen, Jan en Tinah zijn beiden blind, hielpen zij de bezoekers op weg. Jan: ,,Toen dat project was afgelopen, wilden we graag iets dergelijks op een permanente locatie. Het heeft heel veel moeite gekost om dit op deze plek van de grond te krijgen. De kerk zou moeten wijken voor woningen. Daarbij raadde de gemeente ons dit gebouw af vanwege de vele trappen. Die trappen vonden wij juist mooi. Het is namelijk heel lastig om een trap tegen te komen als je niet kunt zien. Door vol te houden en erin te blijven geloven, hebben we onze droom gerealiseerd.We wonen nu in de pastorie en hebben ons werk om de hoek.” Er is veel animo om deze bijzondere ervaring in het donker te ondergaan. Bedrijven, scholen, zorginstellingen maar ook particulieren vinden de weg naar Velsen-Noord. Juist! IJmond

Goed op weg Het ‘felbegeerde roze papiertje’ mag dan inmiddels een pasje geworden zijn, begerenswaardig is het nog altijd. Het halen van een rijbewijs blijft een hoogtepunt en een droom in vele levens. Wie zonder haperingen wil slagen, doet er

goed aan met een betrouwbare rijschool in zee te gaan. Bij het in Velserbroek gevestigde en bij de ANWB aangesloten Van Sprang en Tempo zijn alle randvoorwaarden voor succes aanwezig. Van Sprang en Tempo is allang geen rijschool meer zoals die vroeger bestonden. Met een shag rokende instructeur en een gehuurd zaaltje voor de theorielessen. Dit bedrijf is sinds 1970 is uitgegroeid tot opleidingscentrum waarbij alle aspecten van voertuigbesturing aan bod komen. Van bromfietscertificaten tot chauffeursdiploma’s en van een ‘rijzekertraining’ tot een omscholing naar ‘het nieuwe rijden’. Altijd werkend met de nieuwste techniek en modernste voertuigen, blijft Van Sprang en Tempo bij de tijd. En dat is uiteraard in het belang van de leerling die het liefst zo snel mogelijk zelfstandig wil sturen. 48

Sinds de broers Frank en Rob Klous de autorijschool in 1995 van Frans van Sprang overnamen, is het bedrijf flink gegroeid. “We zaten toen nog in het voormalige politiebureau in Santpoort-Noord. Korte tijd later konden we ook Tempo overnemen dat vooral gericht was op beroepsopleidingen.Vanuit een nieuw onderkomen in Velserbroek, een filiaal in Leiden en een logistiek opleidingscentrum in Beverwijk zijn we doorgegroeid naar bijna 50 medewerkers en 30 auto’s”, vertelt Frank Klous die in beide vestigingsplaatsen beschikt over volledig geautomatiseerde instructiemiddelen. Indrukwekkend is de simulator waarin iedere leerling de grondbeginselen van het rijden krijgt aangeleerd. Frank Klous: “Het doel van de simulator is tweeledig. Enerzijds kan de instructeur hiermee inschatten hoe lang iemand nodig zal hebben voor er afgereden kan worden. Anderzijds worden de basishandelingen aangeleerd die handig zijn voordat men daadwerkelijk de weg op gaat. We hebben zowel een auto- als motorsimulator tot onze beschikking.” Dat het slagingspercentage hoog ligt, is volgens Frank Klous dan ook geen toeval. “We pakken alles uiterst serieus aan waarbij we de leerling alle ruimte geven. In sommige gevallen laten we ze zelfs bewust fouten maken. Daar leren ze vaak nog het meest van.”

Schilderachtig Velserbroek Toen Jan en Elly Makkes in 1968 de boerderij aan de Hofgeesterweg betrokken, konden zij vanaf de voordeur de zeilbootjes door zijkanaal C zien schommelen. Aan dat weidse uitzicht kwam een eind toen vanaf 1984 de polder stukje bij beetje werd veroverd door nieuwbouw. Tussen de knotwilgen door zag het echtpaar steeds meer van de oorspronkelijke polder worden opgepeuzeld door nieuwbouw in alle mogelijke vormen, waar inmiddels meer dan 16.000 mensen woonachtig zijn. Er is in Velserbroek niet veel meer dat herinnert aan hoe het er hier ooit uitzag. Slechts de weilanden tussen Slapersdijk en A9 en de Hofgeesterweg herbergen nog iets van het oorspronkelijke karakter van de polder uit de dertiende eeuw.

Indrukwekkend is de zwart-wit prent van de driehonderd meter lange rij mensen voor museum ‘De Manege’ in Moskou. ‘Expositie Jan Makkes’ staat er in Cyrillisch schrift op de immense gevel. Een dergelijke mensenmassa is op de Hofgeesterweg nog niet gesignaleerd. En dat terwijl de entree tot het Makkesmuseum kosteloos is…

Ondanks de nieuwbouw die is opgerukt, ligt de boerderij van Makkes nog tamelijk idyllisch in het groen. De woning annex werkplaats van de in 1999 overleden kunstschilder is een toeristische trekpleister van niveau en voor veel mensen de reden om Velserbroek te bezoeken. Ingericht als museum, biedt de boerderij plaats aan een indrukwekkende collectie van Makkes werk. Overgoten met een religieus sausje van katholieke beelden waarmee de andere passie van de meester-schilder wordt belicht. Op een ezel in de kamer staat het laatste schilderij van de schilder die slechts 63 jaar werd. Een onafgemaakte vaas bloemen. Het voorbeeld is inmiddels een droogboeket. Makkes schilderijen tonen overeenkomsten met het werk van Vincent Van Gogh. Veel bloemen en landschappen en een helder kleurgebruik laten zien door wie Makkes geïnspireerd was. Het lijkt overigens of Makkes in het buitenland een grotere naam had dan bij het Nederlandse publiek. Foto’s en verhalen bewijzen dat. Shimon Peres, moeder Theresa, Michael Gorbatsjov, koning Hoessein, paus Johannes Paulus II en Ted Kennedy. Hij was bij hen te gast, getuige de vele foto’s die her en der te zien zijn. Juist! IJmond

Dé vrouwen van ‘t huis

Het klinkt als een gezegde van oud-Hollandse oorsprong. Zoiets als ‘door dik en dun’ of ‘klip en klaar’. Dat de naam van makelaarskantoor Bon en Breed zo lekker allitereert is natuurlijk mooi meegenomen. Eenmaal gehoord, nooit meer vergeten. Kort en krachtig. Gevestigd aan de buitenring van Winkelcentrum Velserbroek, beschikt Bon en Breed ook nog eens over een prachtige zichtlocatie. Opvallend, en redelijk uniek voor Hollandse begrippen, is dat dit makelaarskantoor volledig wordt gerund door vrouwen. Annemiek Breed nam het kantoor in 2003 over van haar voorgangster Mieke Bon en heeft sedertdien uitsluitend vrouwelijke medewerkers in dienst. “Niet omdat mannen geen goede makelaars zouden zijn, maar de mannelijke sollicitanten pasten gewoon niet bij ons,” aldus Annemiek Breed. Volgens de beëdigd makelaar/taxateur hoeft ze zich 50

als vrouw niet dubbel te bewijzen tegenover kopers of verkopers. “Vrouwelijke makelaars hebben juist een plezierige meerwaarde voor de klant. Het is vooral een gevoelskwestie. Vrouwen letten vaak op heel andere zaken dan mannen. Als vrouw zien we bijvoorbeeld meteen dat er een speeltuintje in een buurt staat, als we een jong gezin aan een woning moeten helpen. Mannen kijken eerst naar de afmetingen van de woonkamer, vrouwen naar waar ze de bank kunnen neerzetten,” vertelt de van oorsprong bouwkundige. De vraag of Velserbroek een interessante vestigingsplaats is voor een makelaar met bouwkundige achtergrond, kan Annemiek alleen maar met een volmondig ‘ja’ beantwoorden. “Hoewel het hier natuurlijk allemaal relatief nieuwe woningen zijn, is er toch veel verscheidenheid. Het zijn niet alleen maar standaard eengezinswoningen. Alle soorten en maten zijn hier aanwezig, waarbij ieder huis toch ook weer anders is ingericht. Maar het leukste van Velserbroek zijn toch de mensen. Daarin zit nog de meeste variatie. Van jong tot oud, van grote gezinnen tot vrijgezellen. Het is onze passie om iedereen aan een fijne woning te helpen en ieder huis zo goed mogelijk te verkopen. Daarbij hebben we natuurlijk een prachtig achterliggend gebied met Haarlem, Santpoort en IJmuiden, waar veel klanten vandaan komen.”

Ze zitten vaak in een statige villa, een hoog grachtenpand of een voormalige pastorie. Ze hebben kamers met hoge plafonds, zware eikenhouten meubels en een Friese staartklok die traag tikkend de minuten voorbij laat gaan. Ze dragen minstens een driedelig kostuum met stropdas en manchetknopen. Het zakhorloge aan een kettinkje. Dat het ook anders kan, bewijst Yvette Beumer. Als ‘notaris nieuwe stijl’

De notaris die het anders doet wil ze afrekenen met alle vooroordelen over het notariaat. Deze notaris oogt fris en fruitig, is gevestigd op de eerste verdieping van een bedrijfsverzamelgebouw waar ze een kantoor met een moderne en warme uitstraling heeft. “Mijn cliënten moeten zich op hun gemak voelen,” aldus Yvette, “ook als ze voor het eerst naar de notaris gaan. “Niet dat stijve en oubollige in onbegrijpelijke taal. Dat schept afstand terwijl ik juist wil kunnen aanvoelen welke mogelijkheden passen bij mijn cliënten. Met een duidelijke uitleg van de gevolgen, kunnen zij vervolgens heel goed hun eigen keuzen maken. Dan hebben ze achteraf ook niet het gevoel dat er iets is geregeld dat ze eigenlijk niet wilden of niet helemaal snappen”. Opmerkelijk genoeg is Yvette Beumer de eerste notaris in Velserbroek. Na haar vertrek van een notariskantoor in IJmuiden zag ze in Velserbroek de ideale plaats om haar ideeën over het notariaat gestalte te geven. “Het klassieke notariaat is uitstervend.” is de overtuiging van Yvette. “Ik denk dat mijn aanpak werkt omdat het modern en efficient is, omdat we vooruit kijken, de taal van jonge mensen spreken en dit de plek bij uitstek is om onze doelgroep te bereiken. We krijgen nu al steeds meer mensen van buiten de directe omgeving over de vloer omdat we zo dicht bij goede uitvalswegen zitten.” Samen met rechterhand Linda Romijn, kijkt Yvette voortdurend of er niet iets veranderd of verbeterd moet worden: “Daardoor blijven we scherp en streven we naar de beste kwaliteit. Mensen krijgen de service die ze mogen verwachten. Desnoods zoek ik de cliënt op. Waarom zou een groep ondernemers bij mij langs moeten komen voor het passeren van een akte, terwijl ik ook bij hen langs kan gaan?” Juist! IJmond

De verreweg oudste kerk in de streek is ontstaan uit wat één van de eerste parochies in de Lage Landen is geweest, gesticht door niemand minder dan St.Willibrord. De onvermoeibare Angelsaksische prediker had Engelmundus in zijn gevolg die er een bloeiende parochie leidde tot zijn dood in 739. Na zijn heiligverklaring werd hij de schutspatroon van de kerk.

De Engelmunduskerk De oudste stenen muurresten dateren van omstreeks 1150, en bestaan uit Eifeler tufsteen. Het Romaanse karakter van de kerk werd door regelmatige verbouwingen/verwoestingen (de Spanjaarden!) behoorlijk verstoord. En ruïneuze resten karakteriseerden nog eeuwenlang de ooit veel grotere kerk. Maar het huidige gebouw ademt ondanks zijn littekens zijn oorspronkelijke karakter nog steeds uit over zijn omgeving.

Engelmundus werd in de vroege Middeleeuwen uitgebreid vereerd. Hij zou destijds een bron met geneeskrachtig water hebben doen ontspringen en veel pelgrims met keelklachten kwamen zelfs tot in de achttiende eeuw op zijn relieken af! Ondanks strenge verboden van de overheid tegen deze “Paepsche superstitiën”. Een Romaans reliëf boven de toegangspoort zou Engelmundus voorstellen, die nog steeds over zijn parochie waakt in zijn byzantijnse gewaad. Deze steen werd tijdens de beeldenstorm verwijderd door protestantse scherpslijpers en in het naburige Wijkermeer geworpen. Maar o wonder! De volgende dag zat hij weer op zijn plaats! Engelmundus liet zijn parochie niet in de steek! Hoe mooi het verhaal ook is.. Het reliëf stelt niet Engelmundus voor maar Christus, te herkennen aan de kruisnimbus achter zijn hoofd. De relieken van Engelmundus bevinden zich thans in de St. Bavobasiliek in Haarlem. En de vroeger zo wonderbaarlijke genezingen blijven tegenwoordig uit... Op het kerkhof liggen nog andere Angelsaksen... deze “apostelen” brachten ons in de negentiende eeuw de techniek van het Noordzeekanaalgraven. We zouden hen ook wel eens mogen eren... 52

Kasteeltuin Beeckesteijn Juist! IJmond

Zorggroep neemt zorg uit handen De term ‘viva’, Spaans voor ‘leve’, mag misschien Zuid-Europese gevoelens en gedachten bij de mensen losmaken, ook in Nederland wordt deze kreet steeds vaker gehoord. Op muzikaal gebied bijvoorbeeld. Van het swingende ‘Viva España’ en ‘Viva Hollandia’ naar ViVa! Zorggroep is maar een kleine stap. Wie de naam ‘viva’ in het Noord-Hollandse tegenkomt, denkt aan heel andere dingen. ViVa! is hier de naam van de zorgverlener die verantwoordelijk is voor een groot aantal woonzorgcentra en zorgdiensten in de ruimste zin van het woord. Voor de naam ViVa! Zorggroep is niet alleen gekozen omdat het zo lekker klinkt. Goede zorg betekent kwaliteit van leven. En met het uitroepteken achter ViVa! laat de zorgverlener zien dat het leven van elke cliënt centraal staat. Met woonzorgcentra in Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest, Castricum, Limmen, Akersloot en Heiloo, is ViVa! Zorggroep in vele gemeentes boven het Noordzeekanaal aanwezig. Velsen mag dan misschien geen zorgcentrum hebben waar de roodgeblokte ViVa! vlaggen wapperen, hier is wel het hoofdkantoor gevestigd. Het gebouw nabij de poorten van TATA Steel is bekend geworden vanwege de Nederlandse Aardolie Maatschappij, die hier jarenlang onderdak had. Maar nu is dit het huis van ViVa! Zorggroep die van hieruit het werk in de regio bestuurt. Binnen de gemeente Velsen is dit ook het enige ‘huis’ van ViVa! Zorggroep. Echter niet het enige gebouw. Er zijn namelijk verschillende consultatiebureaus, wijkkantoren en een uitleen (Velserbroek) waarmee ViVa! Zorggroep van zich laat zien en horen. Op zorggebied wordt er in Velsen veel werk verzet. Zichtbaar of wat meer op de achtergrond. Zo zijn er dagelijks zo’n paar honderd medewerkers actief om mensen, die daartoe zelf niet meer in staat zijn, bij te staan in allerhande huishoudelijke taken. Deze hulp bij het huishouden is een zeer dankbare taak. Mensen kunnen hier voor kortere of langere tijd gebruik van maken wanneer ze door ziekte geveld zijn. Of moeten herstellen na een operatie.ViVa! Zorggroep is erg sterk in deze discipline. Flexibel, cliëntgericht en met oog voor kwaliteit wordt zodoende voor veel mensen de zorg uit handen genomen. 54

Het oude dorp Velsen Twee forten moeten de Romeinen bij Velsen hebben gebouwd. Eén rond het jaar 30 en een omstreeks het jaar 50. Of het oudste fort het castellum Flevum zou kunnen zijn (genoemd door Tacitus) is niet duidelijk. Het jongere fort zou door veldheer Corbulo aangelegd kunnen zijn in A.D.47. Het wordt genoemd door Plinius die Corbulo vergezelde op een expeditie tegen piraten. Ondanks dat geen van beide forten de geschiedschrijving hebben gehaald, is het wél duidelijk dat de Romeinen “Felison” als een bijzonder strategische plaats beschouwden!

De slangenmuur om de moestuin Het oude dorp Velsen werd al in de Merovingische tijd genoemd en heette in 988 “Vellesan”. Het bleef lang erg dunbevolkt. In 1500 telde het dorp ongeveer 500 inwoners die voornamelijk een agrarisch bestaan leidden. In de 17e eeuw werd aan het Wijkermeer een miniem haventje gegraven, dat een eeuw later alweer dichtslibde. De oude kern staat thans bekend als “Oud Velsen” en is het gedeelte dat niet is opgeslokt door het Noordzeekanaal. Je waant je er eventjes in de negentiende eeuw, en het is tegenwoordig beschermd dorpsgezicht. Op stille momenten lijkt het ook nu nog een decor voor een film van Dik Trom, compleet met een schuurachtig “gevangenisje” van de veldwachter! Pas in de jaren zeventig van de twintigste eeuw is er een modern woonwijkje naast verrezen dat er totaal niet bij lijkt te horen. Het dorp wordt door de oude moestuinmuur van de hofstede Velserbeek enigszins afgescheiden van de moderne tijd. Op de steen aan de Hoofdbuurtstraat is de verbreding te zien Het reeds lang verdwenen Wijkermeer leeft nog slechts in lokale namen voort, en was de belangrijkste vaarweg voor de streek naar de rest van de Lage Landen. Beverwijkse en Velser boeren waren met regelmaat op de Amsterdamse markten te vinden om hun produkten te verkopen. Ruwweg volgde de oever ongeveer het tracé van de huidige A9 en was berucht om zijn modderigheid. De bevolking van Velsen en Beverwijk maakten met enige regelmaat watersnood mee! Met de aanleg van het Noordzeekanaal werd het meer ingepolderd. Dat zorgde ervoor dat het grondwaterpeil daalde en de duinrand enorm uitdroogde. Wat weer schadelijk was voor de landen tuinbouw. Het duingebied de Breesaap lag er tot de komst van de staalfabrieken als verdorde woestijn bij, totdat industrie voor vernieuwde bloei zorgde. Pareltje langs het Noordzeekanaal Juist! IJmond

In Midden-Kennemerland zijn in de 17e en 18e eeuw zo’n tachtig buitenplaatsen gebouwd. Rijke kooplieden uit Amsterdam en Haarlem zochten naar een plek waar rust, ruimte en frisse lucht was. Even weg van de alledaagse drukte en stank van de stad. De landgoederen vormden niet alleen een rustplaats, er werden ook relaties verstevigd. Jazeker, toen al kende men het fenomeen ‘netwerken’. Maar er werd ook altijd tijd en rust genomen voor een goed gesprek met familie en vrienden. De duinen in Midden-Kennemerland boden ontspanning: wandelen, paardrijden, jagen en valkenjacht. Het lommerrijke gebied was -en is nog steeds- een lust voor het oog. Een aantal van deze fraaie buitenplaatsen heeft inmiddels een goede herbestemming gekregen.

Oude glorie in ere hersteld Zoals in Santpoort landgoed Duin en Berg met het aangrenzende landgoed Kruidberg. Halverwege de 19e eeuw verwierf de in die tijd bekende politicus Baron Van Hall de beide landgoederen Duin en Berg en De Kruidberg en voegde ze samen. Hij liet op een steenworp afstand van het huidige landhuis een nieuwe villa bouwen. Een Engelse architect ontwierp tegelijkertijd ook de Engelse landschapstuin. Door de jaren heen kochten Van Hall en de volgende eigenaar Guillaume Louis Jacques van der Hucht meerdere percelen op rondom het landgoed, waardoor dit steeds verder naar het kustgebied werd uitgebreid. In 1985 kochten Jacob en Annie Cremer het landgoed van de erfgenamen van Van der Hucht. Zij zijn de grondleggers van het huidige landgoed, Landgoed Duin & Kruidberg. In de loop der jaren kreeg Duin & Kruidberg tal van bestemmingen, van hotel tot conferentieoord. Maar in 2002 opende Landgoed Duin & Kruidberg haar poorten officieel voor het grote publiek als zijnde vijfsterrenhotel. Het is een locatie waar het meer dan goed toeven is, maar waar bovenal de traditie van Jacob Theodoor Cremer en zijn vrouw Annie, het met alle egards ontvangen van gasten, wordt voortgezet.

Landgoed Beeckesteijn

In de gemeente Velsen ligt de buitenplaats Beeckestijn. In de vijftiende en zestiende eeuw woonde hier een familie van Beeckestijn, aan wie het landgoed haar naam ontleent. Het huis ontwikkelde zich in de loop der tijd van een eenvoudig huis tot een fraaie buitenplaats. Bijzonder is de kruidentuin die omringd wordt door een slangenmuur. De bochten en Duin en Kruidberg 56

hoeken van deze muur vormen een beschutte plaats waar windgevoelige planten of struiken een zekere beschutting wordt geboden. De herstelde barokke tuin met rechte paden en haagjes en een vijver in de vorm van een medaillon zijn weer in de oude stijl teruggebracht. Achter het landhuis ligt een vijver met een fontein. Hierachter ligt een park in de Engelse stijl met slingerende paden en oude loofbomen. Zelfs de beek die hier vroeger stroomde is weer in zijn oude vorm teruggebracht. Beeckestijn is een van de best bewaarde buitenplaatsen in Nederland. Op het landgoed, dat gratis toegankelijk is voor bezoekers, is ook de oudste landschaptuin van Nederland te vinden.

De stallen van landgoed Waterland zijn nog in originele staat In 2010 is Beeckestijn een podium voor tuinen landschapscultuur. Bezoekers kunnen hier de dynamische relatie tussen cultuur en landschap ervaren. Niet alleen in de tuinen maar ook in de kamers van de buitenplaats. Het hoofdhuis en de koetshuizen zijn ook weer in gebruik genomen. Beeckestijn is hiermee een fantastisch voorbeeld van de omgang met groen erfgoed in het verleden, het heden en in de toekomst. Velserbeek Juist! IJmond

In de omgeving liggen echter nog meer fraaie buitenplaatsen. Bijvoorbeeld het landgoed Velserbeek in Velsen-Zuid. Het oudste bericht over deze buitenplaats dateert uit 1639. Het was toen een ‘Herenhofstede’ en eigendom van de Amsterdamse koopman Jeremia van Collen. Begin 19e eeuw werd het park verfraaid en werd onder meer ook de oranjerie gebouwd. De eigenaren van het landgoed gebruikten de oranjerie in de winter om tropische planten op te slaan; ’s zomers werden er voor de bewoners en genodigden kamermuziek- uitvoeringen gegeven. Het buiten wisselde regelmatig van eigenaar, van wie sommigen kleine wijzigingen in de aanleg van het park aanbrachten. In 1925 kocht de gemeente Velsen het park en stelde het open voor wandelaars. Er kwamen een hertenkamp, muziektent, volière en voor de kinderen een speelweide en een kinderboerderij. De oranjerie kreeg een horecabestemming: ‘De Theeschenkerij’. Hier kan men de wandeling door het park even onderbreken voor een heerlijke kop thee of koffie, een drankje en een hapje.

Waterland

Het huidige Waterland is één van de weinige nog bestaande oude buitenplaatsen in Velsen. Waterland is in handen geweest van vele elkaar opvolgende eigenaren. En jammer genoeg vormt de buitenplaats thans niet meer één geheel, maar telt liefst vijf verschillende eigenaren. Drie hiervan wonen op het terrein. Het park wordt vooral gekenmerkt door de landschappelijke stijl. Romantische slingerpaden en afwisselende vergezichten vormen een doorbreking van de formele tuinaanleg die daaraan vooraf ging. En dan is er ook nog landgoed Scheybeeck in Beverwijk. Veel gemeenten in Nederland hebben een Vondellaan of zelfs een heel Vondelkwartier. Weinig van die straten en wijken kunnen bogen op het feit dat Joost van den Vondel hoogstpersoonlijk nog over hun grondgebied heeft rondgelopen. De Vondellaan en het Vondelkwartier in Beverwijk kunnen dat wel. De dichter was vaak te gast op het landgoed Scheybeeck, het buiten van zijn vriend, de rijke suikerhandelaar Laurens Baeck. Scheybeeck was ‘Rustoord van Vondel’, zo staat te lezen op een rijtje huisjes in de buurt. Het park van het landgoed is tegenwoordig het stadspark Scheybeeck, circa 5 hectare groot en met een bijzondere historische én natuurlijke waarde.

Het huis van Daatje, de strijkster van landgoed Waterland 58

Ruïne legt geschiedenis bloot ‘De tijd hãldt gjin skoft’. Het tegeltje aan de muur van de beheerderwoning op de voorburcht geeft exact aan waar het allemaal om draait. De wijzers van de klok kennen geen genade. Dat is te zien, te voelen en te beleven bij een bezoek aan de Ruïne van Brederode. Overblijfselen van een kasteel met een bewogen geschiedenis, waarin het meerdere malen werd vernietigd en slechts korte tijd werd bewoond. Dat is dan ook de voornaamste reden waarom het bouwsel als een ruïne werd bewaard.

De ruïne trekt jaarlijks zo’n 20.000 bezoekers

Er is weinig fantasie voor nodig om je op deze lommerrijke plek even te verplaatsen in de tijd. Te verbeelden hoe de paarden hier over de landerijen galoppeerden. Ridders op hun rug. Jagend, vluchtend of vechtend. Ook nu nog zien we de edele viervoeters. Sloom grazend tegen het decor van het kasteel, dat toch wel een bijzonder bouwsel blijkt te zijn. In een tijd waarin kastelen uitsluitend ronde vormen kenden, werd dit exemplaar in het vierkant vervaardigd. Wellicht typerend voor de eigenzinnige Willem van Brederode die erg op comfort gesteld moet zijn geweest getuige het feit dat vrijwel iedere ruimte over een eigen toilet beschikte. Wat archeologisch onderzoek al niet aan het licht kan brengen… Maar er is meer ontdekt. Bijvoorbeeld dat de stenen van het, begin 14e eeuw gebouwde, kasteel werden gebakken van leem uit een kleiput in Velserbroek en gemetseld met mortel van zand, gemalen schelpen en roggemeel als bindmiddel. Toen de Nederlandse regering in 1860 eigenaar werd van het historische perceel, werd het kasteel bewust als ruïne opgebouwd. Met stenen afkomstig uit de voormalige wallen van Haarlem. Het markante bouwwerk staat te boek als het eerste rijksmonument van Nederland dat met belastinggeld werd gerestaureerd. De pakweg 20 duizend bezoekers die jaarlijks over de brug komen om de ruïne te bewonderen, worden veel wijzer over zowel het verleden als het heden. De 80-jarige oorlog, de Hoekse en Kabeljauwse twisten maar ook de bijzondere flora en fauna die in en om het kasteel resideren, worden tijdens rondleidingen aangestipt.

In alle jaargetijden een spectaculair bouwwerk Juist! IJmond

‘De geschiedenis van IJmond levend houden’ Opgegroeid in de havens, kent Ben Vermeer IJmuiden en het omliggende gebied als zijn broekzak. Dat is natuurlijk wel zo handig voor een projectontwikkelaar. Zijn liefde voor het gebied wordt op verschillende manieren geïllustreerd. Bijvoorbeeld door zijn keuze voor de watertoren als locatie voor zijn kantoor. Niemand kan om deze blikvanger aan de Dokweg heen. En dat geldt feitelijk ook voor de indrukwekkende gestalte van Ben zelf. Maar ook zorgde Ben ervoor dat een belangrijk deel van de regionale geschiedenis van IJmond in boekvorm uitgegeven kon worden. Als zijn populariteit valt af te meten aan het aantal keren dat zijn hand tijdens het interview zwaaiend in de richting van het raam beweegt, zit het duidelijk snor met Ben. Hij lijkt half IJmuiden persoonlijk te kennen. Ook een handige eigenschap voor iemand die werkzaam is in de vastgoed-

‘the sky is the limit’ bij Vermeer sector. Echter voordat deze sector veroverd werd, maakte Vermeer naam in de autobranche. Op vastgoed gebied verzorgt Ben het onderkomen van onder andere Rebo Techniek aan de Kromhoutstraat (onderdeel van de Meergroep in Beverwijk), Wartsila Scheepsmotorenrevisie, Covely (het voormalige Genius) en Baker Hughes. Maar zoals de watertoren al symbolisch aangeeft: ‘the sky is the limit’ bij Vermeer en dus heeft hij een voormalige melkfabriek in het Friese Elsloo en zes overdekte tennisbanen in het Brabantse Almkerk in de verhuur. Een ander project is dus de boekenserie over kastelen en buitenplaatsen, geschreven door Jan Morren die zich behalve amateur archeoloog en historicus ook de schoonvader van Ben mag noemen. Toen de uitgeverij waarmee Morren zaken deed, zich noodgedwongen moest terug trekken, was Ben de reddende engel. ,,Jan heeft het gebied zo gedetail60

leerd bestudeerd en beschreven, dat het vreselijk jammer zou zijn als dat niet in boekvorm uitgegeven had kunnen worden. Ook al gaat het om een beperkte oplage, het is voor deze regio en voor veel mensen van grote betekenis dat het gedocumenteerd is,” aldus uitgever Vermeer. In totaal zijn er drie boeken uitgegeven die allemaal in ruime mate voorzien zijn van uniek beeldmateriaal. Elk boek belicht een ander gebied. Het eerste deel gaat over Santpoort,

geschreven heb voor een relatief kleine doelgroep, zijn kastelen en buitenplaatsen toch van grote betekenis geweest in de historie van IJmond.Van de ongeveer 64 exemplaren zijn er nog maar een tiental terug te vinden. Bekendste voorbeelden zijn natuurlijk de Ruïne van Brederode, Beeckestijn, Waterland en Duin en Kruidberg. Prachtige bouwwerken die tegenwoordig gekoesterd worden. Maar er was ook een tijd dat ze zonder pardon gesloopt werden als er geen bestemming meer voor was. Dat is bijvoorbeeld met Watervliet in Velsen-Noord gebeurd. Deze buitenplaats, in mijn ogen de mooiste van allemaal, lag ooit op de plaats waar nu het Staringplantsoen is. Helaas is daar geen spoortje meer van over. Het enige dat er nog aan herinnert is de Watervlietstraat die daar in de buurt ligt,” aldus de historicus die vol vuur over het verleden kan vertellen en het van groot belang acht dat de geschiedenis van IJmond op deze manier in leven gehouden wordt.

‘Het is voor deze regio en voor veel mensen van grote betekenis dat het gedocumenteerd is’

het tweede over Driehuis en Velserbroek en de trilogie wordt voltooid met een beschrijving van IJmuiden,Velsen-Zuid en-Noord. Jan Morren is in 1987 begonnen en heeft het laatste deel afgerond in 2005 Er kan dus gerust gesproken worden over een soort levenswerk van deze Santpoorter. ,,Hoewel ik de serie

Bladerend in de boeken zijn het niet uitsluitend de bouwwerken die indruk maken. Ook de tuinen spreken zeer tot de verbeelding. De vele tekeningen en ontwerpen geven aan wat een weelde dat geweest moet zijn. Ongeveer zoals de tuinen rond het huidige Beeckestijn, maar dan in het kwadraat. Het is te hopen dat Natuurmonumenten, de toekomstige eigenaar, deze waarde ook erkent en de reeds ingezette tuinrestauratie naar het oorspronkelijke ontwerp van deze vroege Engelse landschapstuinen uit de 18e eeuw, verder afrondt. Ben Vermeer en Jan Morren vormen door hun werk, hun vrije tijdsbesteding en hun kennis van de regio, een bijzondere combinatie waar IJmond veel profijt van heeft. Juist! IJmond

Van verdedigingspost tot feestlocatie Als een slapende schildpad in de branding, ligt er een eiland in de monding van het Noordzeekanaal. Dit rustiek ogende eiland, met Forteiland als naam, kent echter een bewogen geschiedenis. Toen het Noordzeekanaal als verbinding tussen Amsterdam en de Noordzee gereed in 1876 was, werd

Hier kwam verandering in toen Duitse troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog langs bezette Europese westkusten de zogenoemde ‘Atlantikwall’ uit de grond trokken. Om langs de kust onverslaanbaar te zijn tegenover geallieerde aanvallen, werd de IJmuidense haven omgezet in een ‘Festung’, een belangrijke militaire Duitse uitvalsbasis. Het Forteiland diende als het hart van de Festung. Er werden 37 bunkers gebouwd en het eiland werd verdedigd met antitankgeschut en granaatwerpers.

Kunst op het Forteiland tijdens Sail 2010

Het Forteiland bij zonsondergang

besloten de Stelling van Amsterdam te realiseren. Het doel van de stelling was om ten tijde van vijandige invallen het land rond Amsterdam onder water te kunnen zetten. Om de kwetsbare sluizen van IJmuiden, als belangrijk onderdeel van de stelling te verdedigen, werd tussen 1881 en 1888 een fort in de nabijheid van de vissershavens aangelegd.

Na de oorlog was Forteiland haar militaire waarde kwijt. Het eiland werd in 1967 voor tweederde afgegraven en de geweergalerij en observatiekoepel werden gesloopt.Tien Duitse bunkers bleven intact.

Om de neutraliteit van Nederland in de Eerste Wereldoorlog te handhaven, werd het fort tussen 1914 en 1918 volledig bemand. Toen de Noordersluizen in 1929 werden gerealiseerd, kwam het fort op een eiland te liggen. De militaire functie ging langzaam verloren en het afweergeschut verouderde. 62

Nadat het fort bijna twintig jaar bloot stond aan verval, werd het historische belang erkend. Het fort kwam als onderdeel van De Stelling van Amsterdam op de Werelderfgoedlijst van de Unesco te staan en restauratiewerkzaamheden werden ingezet. Inmiddels doen ruim honderd vertrekken op Forteiland dienst als locatie voor rondleidingen, bruiloften en grootschalige feesten. Zo werd in 2009 voor het eerst, onder de naam ‘Cape Fear’, een hardcorefeest georganiseerd op het eiland. Honderden jongeren stampten op het ritme van opzwepende housemuziek op de plek waar decennia geleden soldaten de wacht hielden.

Smeerolie houdt museum draaiend Nergens komt de geschiedenis van IJmond zo mooi tot leven als in de machinekamer van het IJmuider Zee- en Havenmuseum. De glimmend gepoetste motoren uit de eerste helft van de 20e eeuw kunnen als de paradepaardjes van het museum worden beschouwd. Op de speciale motorendraaidagen, wanneer de machines puffend en stomend tot leven worden gewekt, staan ook de verantwoordelijke vrijwilligers te glimmen. Trots als ze zijn op deze

De vrijwilligers houden het museum draaiend

Voorzitter Ardy Zwart staat aan het roer

indrukwekkende stukken nostalgie. De machines verbeelden veel. Ze zijn een metafoor voor de vooruitgang van een gebied dat halverwege de 19e eeuw nog voornamelijk uit bos en duinen bestond, maar door de aanleg van het Noordzeekanaal een heuse havenstad werd.

De collectie van het in de voormalige ‘Visserijschool’ gevestigde museum is uitzonderlijk divers. Onder het dak van dit markante gebouw treffen bezoekers in de Noordzee gevonden mammoettanden, een nagebouwde zeilmakerij, een originele scheepsbrug en de setting van de vermaarde Scheveningen Radio. Eigenlijk kan men hier alles zien wat relevant is voor de geschiedenis van IJmuiden. Dus ook een realistische voorstelling van een duinhut waarin de kanaalgravers onder erbarmelijke toestanden woonden. Ook deze minder fraaie eerste bladzijde van het IJmuidense geschiedenisboek moet ‘gelezen’ worden. Waardering is op zijn plaats voor deze noeste werkers. Aan hun inzet dankt IJmuiden haar bestaan.

Het is aan de pakweg 80 vrijwilligers te danken dat het museum net zo soepeltjes draait als de oude scheepsmotoren in de hal op de begane grond. De liefde voor de IJmuider geschiedenis is de smeerolie die het museum draaiende houdt.Volgens Ardy Zwart, voorzitter van het museum, zijn de vrijwilligers gedreven mensen die vrijwel allemaal een achtergrond hebben in de maritieme wereld rond IJmuiden. “Sommigen zijn visser geweest, scheepstimmerman, machinewerker of waren op een andere manier werkzaam in de scheepvaart. De meesten zijn gepensioneerd en zien het vrijwilligerschap als een zeer prettige vrijetijdsbesteding waardoor ze betrokken blijven bij het wereldje. Hun enthousiasme is enorm. Dat straalt uit op het hele museum en wordt gewaardeerd door de bezoekers, zo’n tienduizend op jaarbasis.”

Juist! IJmond

Thuis op elk gebied

Janus makelaardij is een dynamisch bedrijf aan de rand van het levendige havengebied van IJmuiden. ,,Wij willen ons zichtbaar onderscheiden van onze concurrenten,” zegt Rudolf Janus, directeur van Janus Makelaardij, ,,en daar is meer voor nodig dan het eenvoudig verkopen van lege huizen.” Naast de aan- en verkoop van woonhuizen, houdt het bedrijf zich bezig met bedrijfsmakelaardij, taxaties, huur en verhuurbemiddeling, vastgoedmanagement, onderhoud en ondersteunt het verenigingen van eigenaren. Door een goede spreiding in de breedte te ontwikkelen, is Janus Makelaardij op elk gebied thuis. Janus Makelaardij is al sinds 1923 actief in de IJmond en daarmee één van de oudste makelaarskantoren van de regio. Drie generaties terug verkocht Rudolf Janus’ grootvader de eerste woningen, waarna Rudolfs vader de inmiddels goed lopende onderneming overnam. Al snel droeg ook Rudolf zijn steentje bij. ,,In 1973 – ik was toen 18 jaar – nam 64

ik een kijkje in de praktijk van mijn vader en was ik gelijk verkocht.” Sinds die tijd heeft hij alle veranderingen in de markt meegemaakt, maar is zijn visie op het ondernemerschap niet veranderd: ,,Zorgen dat je veelzijdig bent, op de hoogte van ontwikkelingen op de markt en betrokken bij de ondernemers in de regio.” Tevreden ondernemers, die met Janus Makelaardij een geschikt bedrijfspand hebben gevonden, komen voor privézaken terug. Bijvoorbeeld bij verhuizing. ,,Mijn opa en vader hadden dat toen al goed gezien,” aldus de huidige directeur. De IJmond is door zijn veelzijdigheid een interessant gebied voor een makelaar. Nieuwe projecten blijven zich aandienen, waarbij het voor Janus Makelaardij een uitdaging is om een wezenlijke bedrage te leveren aan de groei en bloei van de gemeente. Janus Makelaardij bevindt zich niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk midden in het IJmuidense havengebied. Het kantoor kijkt uit op het prachtige project ‘Les Halles’. Hier zullen 22 winkels met versproducten sfeer, gezelligheid en reuring in dit deel van de haven terugbrengen. Maar ook met de plannen voor de IJmuider Delta, waar 20.000 vierkante meters moderne bedrijfsruimte ontwikkeld wordt en de realisatie en verkoop van een aantal nieuwe loodsen in de haven, geeft Janus Makelaardij aan dat het nog even dynamisch, ambitieus en ondernemend is als de grondlegger van het bedrijf in 1923.

Velsen heeft een zusterstad op Sri Lanka. Dit vissersdorpje, Galle genaamd, werd op 26 december 2004 volledig bedolven onder de golven van de tsunamiramp in Zuidoost-Azië. Ter ere van hen het gedicht “Stille zusters” over de zusterband tussen Velsen en Galle.

Stille zusters Een man met schoenen kijkt over zee vanaf de kade vanuit ‘n kalm bestaan. Hij tuurt in de verte maar niemand die luistert. Het is zachtaardig stil. Trots op zijn dorp waar de watertoren naar behoren sluimert in de zon. Een visser dut in. Stilzwijgend Velsen. Een man zonder schoenen kijkt over zee die zonder genade zelfs zonder te vragen nam wat zij wou. Hij schreeuwt in de verte maar niemand die luistert. Trots op zijn volk dat stormachtig verging. Het is beangstigend stil. Een visser verdrinkt. Stilzwijgend Galle.

Joris Brussel, Eerste stadsdichter van Velsen

Juist! IJmond

Kwaliteit en service, tot de laatste druppel Oliehandel Klaas de Boer in IJmuiden is een modern bedrijf met een lange traditie op de oliemarkt. Het begon allemaal in 1914. Toen in die tijd de Urker zeilvloot op de visserij begon te motoriseren en dus brandstof nodig had, voorzag Urker kruidenier en postbode Hendrik de Boer mogelijkheden voor een nieuwe markt. Hij leverde de ‘eenpittertjes’ graag de benodigde lichtolie oftewel petroleum. Later werd de visserijvloot op Urk echt gemotoriseerd en dat was voor Hendrik natuurlijk bijzonder gunstig. De hulpvoortstuwing werd hoofdvoortstuwing, met uiteraard een toename van de vraag naar brandstof en smeermiddelen. Met de groei en

de uitbreiding van de vissersvloot groeide ook Oliehandel De Boer. Beide zoons van Hendrik, Klaas en Gerrit, waren inmiddels in de zaak gekomen. Klaas de Boer, de naamgever van het bedrijf, ging later zelfstandig verder en breidde de zaak uit. Na de Tweede Wereldoorlog opende hij een vestiging in IJmuiden. Ook investeerde hij in de modernisering van de Urker vissersvloot. Maar hij hielp ook bedrijven te vernieuwen of nieuw op te starten. Op die manier leverde Oliehandel Klaas de Boer een grote bijdrage aan de ontwikkeling van de Urker economie, in het bijzonder van de Urker vissersvloot. Zijn beide zoons kwamen in de zaak. Hendrik en Pieter. Hendrik had als standplaats IJmuiden.Toen hij zich om gezondheidsredenen uit de zaak terug trok en de naamgever overleed, werd Pieter de Boer directeur en Peter Bruinink bedrijfsleider in IJmuiden. Ook werd de stap in de stookolie gezet. Oliehandel Klaas de Boer ontwikkelde zich, mede dankzij de vele trouwe relaties, tot één van de grootste, zelfstandige oliebedrijven in Nederland. 66

Peter Bruinink werd directeur en mede-aandeelhouder. Het bedrijf ging als zelfstandige dochter opereren en de stookoliepoot werd verder opgetuigd. In het kantoor in IJmuiden werden de commerciële activiteiten gebundeld in nauwe samenwerking met SBI. Er werd geïnvesteerd in nieuwbouw en capaciteit. In IJmuiden werd een nieuw gasolie-opslagponton in gebruik genomen en in Harlingen een klein, maar hypermodern tankenpark voor gasolie. Na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd trad Peter Bruinink terug als directeur en aandeelhouder en werd commissaris. Zijn taak werd overgenomen door Harm Bakker, afkomstig van Urk en met een lang arbeidsverleden bij Klaas de Boer. Harm begon in 1984 als schipper, tien jaar later werd hij Hoofd Technische dienst en sinds 2009 is hij directeur.

Inmiddels had Oliehandel Klaas de Boer vestigingen in Delfzijl, Lauwersoog, Harlingen en Den Helder. De ontwikkelingen in IJmuiden/Amsterdam gingen gestaag verder. Ook buiten de landsgrenzen deed Oliehandel Klaas de Boer internationale leveringen. Er werd een gedegen kennis opgebouwd van lokale markten en door optimale service en een redelijke prijs groeide ook het aantal vaste klanten. Nadat Piet de Boer 60 geworden was en geen opvolgers had, werd het familiebedrijf verkocht aan Sea Bunkering International Holding (SBI).

De doelstelling van Oliehandel Klaas de Boer is in al die jaren hetzelfde gebleven. Kwaliteit en service, gekoppeld aan een redelijke prijs. Daarmee heeft het bedrijf een goede naam veroverd en een heel groot aandeel in de visserijmarkt. De eigen bunkervloot bestaat inmiddels uit 16 schepen. Maar ook in trading wordt gewerkt aan het veroveren van markten; nu onder de ‘plu’ van SBI Holding, maar gericht op de toekomst en met veel dynamiek. Kwaliteit en service, tot de laatste druppel. Ruim 35 medewerkers, met vaak lange dienstverbanden, zetten zich daarvoor in. Juist! IJmond

Dinsdagmiddag: het is stil in de Vissershaven van IJmuiden. De vissers zijn maandagochtend de zee opgegaan en komen pas op vrijdag weer terug. “Maar op de dagen dat de kotters en andere vissersschepen terugkeren, is het in de haven behoorlijk druk”, vertelt Peter van de Meerakker, algemeen directeur van Zeehaven IJmuiden N.V. “En die dynamiek is er al meer dan 130 jaar.” Het is allemaal begonnen bij de aanleg van het Noordzeekanaal. Al vanaf de 17e eeuw wilde Amsterdam een directe verbinding met de Noordzee. Maar in een land waar men vooral bezig was om het water met behulp van dijken en

Zeehaven IJmuiden N.V. klaar voor de toekomst molens buiten te houden, was het de duivel verzoeken om de zee vrije toegang te verlenen. Maar het kanaal kwam er. Het werd in 1876 door Koning Willem III officieel geopend. Op enige afstand van het kanaal stond het legertje van werkers dat elf jaar lang had gegraven met schoppen en kruiwagens, pas geholpen door stoommachines toen het werk vrijwel onmogelijk leek. “Aan het graven van het kanaal was heel wat vooraf gegaan”, vervolgt Peter. “Maar het kanaal zorgde ook voor het spontane ontstaan van een nieuwe vissershaven. En die was ook heel hard nodig. Want met zogenaamde bomschuiten -dat waren schepen zonder kielwerd tot het einde van de 19e eeuw vis gevangen.Vanwege hun specifieke bouw konden deze bomschuiten door de branding heen op het vlakke strand worden gevaren. Dat was noodzakelijk omdat kustdorpen als Scheveningen, Katwijk aan Zee, Noordwijk aan Zee, Zandvoort en Egmond aan Zee niet beschikten over een haven. Maar echt veilig waren deze schepen niet. Uit die tijd dateert ook het gezegde ‘er komt een dominee voorbij’, wanneer er een onverwachte stilte valt bijvoorbeeld op een verjaardag. De dominee ging immers naar de gezinnen om het droeve nieuws te brengen, wanneer er weer een schip was vergaan. En dan was het altijd stil in de straten. In Panorama Mesdag zie je overigens die bomschuiten prachtig geschilderd.Vervolgens kwamen er schepen met een boeg en een kiel; alleen was er nergens een haven. Die kwam dus in IJmuiden. En nadat 68

In het weekeind ligt het grootste deel van de vissersvloot binnen men bij de sluizen begonnen was met de bouw van wat sluiswachterwoningen, kwamen er ook allerlei scheepvaartverwante bedrijfjes bij. Bijvoorbeeld een telegraaf- en postkantoor, scheepsagentschappen en later de sleepbootonderneming van Wijsmuller. Boten die voor of in de sluizen enige tijd stilliggen, brengen immers bedrijvigheid. Maar ook de zeevissers zagen mogelijkheden. Alleen werden door al die schepen die lagen te wachten de sluizen

De Vissershaven werd al snel te klein. De haven werd weliswaar in 1902 verlengd, maar de zaken liepen zo voorspoedig dat er in 1918 een tweede haven bij kwam. De Haringhaven. Rond 1960 kwam de dynamiek in de visserij pas echt goed op gang. Er ontstonden nieuwe bewaarmethoden voor de vis. Door op de schepen de vangst direct in te vriezen kon men verder de zee op naar nieuwe vangstgebieden. Daardoor ontstond weer behoefte aan grotere schepen met meer vriescapaciteit. Terwijl Peter verder vertelt over IJmuiden lijkt het of in het pand van de Zeehaven IJmuiden NV aan de Halkade 4 de tijd heeft stilgestaan. Een schitterende oude parketvloer, een prachtig Perzisch tapijt. En natuurlijk het uitzicht op de

In het havengebied zijn veel gevelstenen van voorheen te vinden geblokkeerd en werd besloten tot het graven van een haven. De Vissershaven. Het werd een enorm succes. Mede door de bootverbinding naar Amsterdam via het Noordzeekanaal en de spoorverbinding IJmuiden-Amsterdam en verder. IJmuiden ontwikkelde zich tot de grootste vissershaven van ons land. Maar zonder de beide waterstaatkundige werken was de stad er nooit gekomen.”

haven. Tot 1989 was het Staatsvissershavenbedrijf (SVHB) onderdeel van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dit vond zijn oorsprong in de noodzaak tot het handhaven van de openbare orde. “En dat was zeker nodig”, vertelt Peter verder. “Er ontstonden namelijk problemen rond het Juist! IJmond

aanvoeren, sorteren en het verkopen van de vis.Wie mocht wat doen? Bij de verkoop ging men in een cirkel om de verkoper heen staan, er werden onderlinge afspraken gemaakt, zodat men altijd voor de laagste prijs de vis kocht. En dat leverde natuurlijk problemen op. Dit alles was reden genoeg om op 1 juli 1899 bij wet de Rijks Visafslag op te richten. Het bedrijf bleef als overheidsbedrijf voortbestaan tot 1989, toen het in particuliere handen overging. Er waren namelijk investeringen nodig voor het onderhoud van de

De vangst sorteren op de visafslag

In aanloop naar Sail 2010 waren er in de haven spectaculaire activiteiten te zien

haven en de infrastructuur, maar het Ministerie had daar onvoldoende aandacht voor. De bedrijven die hier gevestigd waren lieten het er echter niet bij zitten en dus werd besloten tot volledige privatisering: het huidige ‘Zeehaven IJmuiden N.V.’ Het overgenomen gebied is in die 20 jaar zonder het juk van de overheid omgevormd en onherkenbaar opgeknapt. Oude vervallen taluds in de havens zijn vervangen

door de ‘state of the art’ kaden, de visafslaggebouwen zijn vernieuwd, waardoor de aanvoer en omzetten van verse vis fors zijn gegroeid. Vandaag de dag is IJmuiden hét centrum van de pelagische visserij. Mede daardoor is de IJmond met zijn toonaangevende trawlerrederijen en cold storage in IJmuiden en Velsen-Noord uitgegroeid tot het grootste handelen distributieknooppunt van pelagische vis van Noordwest-Europa. Daarnaast zijn de twee grootste dienstverleners in opslag en distributie van diepgevroren vis van Nederland in IJmuiden gevestigd. Met hun omvangrijke opslagcapaciteit en de aanwezige flexibele overslagfaciliteiten

zoals aan het Sluisplein DFDS Seaways. Sinds 1995 zijn er dagelijks overtochten tussen IJmuiden en Newcastle. Jaarlijks vertrekken hiervandaan meer dan 500.000 passagiers voor een vakantie of ander verblijf in Engeland of Schotland. Om de ambitie van de IJmond als draaischijf voor vis in Europa waar te maken en ruimtelijk te accommoderen, gaan we starten met de herstructurering van dit gebied. Het laatste, voor de scheepvaart onbruikbare, talud in de haringhaven zal nu ook worden vervangen door een kade. Panden die geen havenfunctie hebben worden opgekocht en gesloopt, zodat er nieuwe ruimte ontstaat voor de afhandeling en opslag van diepgevroren vis. Niet alleen afkomstig van onze pelagische rederijen, maar ook visstromen uit Noord-Europa, Canada, Noord-Amerika en andere import vissoorten zullen in de toekomst via de draaischijf IJmond, hun weg vinden naar diverse Europese bestemmingen.”

hebben deze bedrijven ook andere handelsstromen bijvoorbeeld uit Scandinavië naar zich toe kunnen trekken. Zo is de IJmond uitgegroeid tot één van de meest toonaangevende distributieknooppunten voor diepgevroren vis in de wereld. Met recht kan gesproken worden van een ijzersterke viscluster in de haven van IJmuiden. De IJmond is uitgegroeid tot een regio die enerzijds wordt gekenmerkt door verse visserij, diepzeevisserij, visopslag en visdistributie. Anderzijds is er de short sea, de metaalindustrie, de offshore en de ferry- en cruisevaart. In en om de Vissershaven zijn vooraanstaande bedrijven met een (inter)nationale positie gevestigd,

Begin 2000 is begonnen met de aanleg van een nieuw, derde havenbekken dat de naam IJmondhaven heeft gekregen. Peter: “Hiermee heeft het havenbedrijf de beschikking over 700 meter nieuwe kade en 20 hectare bedrijfsterrein.Vanaf dit haventerrein vindt ook de assemblage en bouw plaats van 36 windmolens van 3 megawatt die voor de kust van Egmond komen en 60 windmolens van 2 megawatt voor de kust van IJmuiden. Sommige mensen praten over horizonvervuiling, maar voorlopig voorzien deze windmolens in de energiebehoefte van zo’n 200.000 huishoudens. Zonder enige CO2-uitstoot, fijnstof of andere belasting van het milieu. Door constante investeringen heeft de haven op heel veel gebieden haar concurrentiepositie weten te versterken en is er een goed fundament gelegd voor de komende jaren.” Juist! IJmond

Geen zee te hoog

Een wandeling door het Nederlandse hoofdkwartier van SVITZER roept beelden op van een kunstwerk dat Hendrik Willem Mesdag ietsje zuidelijker aan de Nederlandse kust eens schilderde. SVITZER heeft hier in IJmuiden zijn eigen Panorama. En het leuke daarvan is dat het iedere dag weer anders is. Van links naar rechts kijkt men uit op de vuurtoren, de monding van het Noordzeekanaal en het mystieke Forteiland. Inclusief alle bedrijvigheid die dit gebied met zich meebrengt. Schepen in alle formaten varen af en aan achter dit unieke breedbeeldscherm. Daarbij laten meeuwen met enige regelmaat mosselen vallen op het betegelde dakterras. Voor een bedrijf dat zo nauw verbonden is met wat er allemaal op zee gebeurt, is dit natuurlijk de uitgelezen vestigingsplek. Bij de gewone man doet de naam SVITZER misschien niet direct een belletje rinkelen. Maar als men hoort dat dit van oorsprong Deense bedrijf in 2001 het Nederlandse Wijsmuller overnam, is duidelijk in welke hoek gezocht moet 72

worden. Wat Wijsmuller voor Nederland is, is SVITZER voor Denemarken;een bedrijf met een geschiedenis die terugvoert tot 1815. SVITZER houdt zich voornamelijk bezig met sleepdiensten en bergingswerkzaamheden. Het slepen gebeurt grotendeels binnengaats. In havens van meer dan 50 landen worden de slepers van SVITZER ingezet. Met een aantal van 450 sleepboten en 200 ondersteunende vaartuigen is SVITZER één van de grootste spelers op de internationale maritieme markt. De doelstelling is om te blijven groeien en daar is de koers van het bedrijf ook op uitgestippeld. Directeur Robert-Jan van Acker: “We hebben de ambitie om te groeien als bedrijf, dit kan zijn door overnames of door autonome groei.”

Voor het bergen gaat SVITZER geen zee te hoog. Waar ter wereld er ook een schip in de problemen raakt, SVITZER staat 24 uur per dag paraat om in actie te komen. Vanachter het IJmuidense glas wordt geduldig gewacht tot zich ergens iets voor doet. De één z’n dood… Directeur Robert-Jan van Acker erkent dat SVITZER door de buitenwacht wel eens wordt gezien als een aasgier die loert op een hulpeloos slachtoffer. “We worden ook wel met piraten vergeleken. Maar men moet niet vergeten dat we door snel te reageren, heel veel ellende en schade kunnen voorkomen. Het gaat dan om mensen die gered moeten worden, lading die veilig gesteld moet worden en het milieu waaraan we de schade willen beperken. De realiteit is dat er op jaarbasis gemiddeld 200 schepen op zee in problemen komen. Dat houdt in dat we bijna dagelijks actie moeten ondernemen. Is het niet om daadwerkelijk uit te varen, dan wel om te proberen de order binnen te slepen. In geval van ‘schip in nood’ gaan hier alle alarmbellen rinkelen en hangen wij aan de telefoon. Dat is de re-actieve manier van handelen. Daarbij hebben we ook een pro-actieve werkwijze waarbij we afspraken maken met grote rederijen om de helpende hand bieden bij toekomstige problemen op zee.Verder hebben we een adviserende taak om rederijen te helpen om zo veilig mogelijk te werken. Voorkomen blijft altijd beter dan genezen.”

In de reusachtige vloot van SVITZER bevindt zich één schip dat speciale aandacht verdient. “In Den Helder hebben we een zogenaamd Emergency Towel Vessel paraat liggen dat als Kustwacht voor de Nederlandse overheid fungeert. Dit 70 meter lange schip ligt altijd klaar om bij calamiteiten in actie te komen en is voorzien van blusapparatuur en pompen. Er is gekozen voor Den Helder omdat daar de risico’s het grootst zijn. De waddeneilanden vormen een kwetsbaar natuurgebied en de Noordzee is in die regio het meest onstuimig. Bij windkracht vijf of hoger, vaart dit schip uit. Dat komt er dus op neer dat het schip vaker op zee ligt dan in de haven. Gemiddeld bevindt deze Ivoli Black zich 200 dagen per jaar buitengaats,” aldus Van Acker. Juist! IJmond

Ervaring overbrengen Eén van de meest markante figuren binnen de zakenwereld van IJmuiden is ontegenzeglijk Chris B. van der Zwan. Flamboyant, toegewijd en nagenoeg bij iedereen bekend. De in 1944 geboren Velsenaar mag dan wel te boek staan als een gedreven en keihard zakenman, hij verstaat als geen ander de kunst om na een moeilijke onderhandeling even gezellig ‘stoom’ af te blazen met zijn opponent. En ook dat hoort typisch bij Chris B. van der Zwan, want zijn levensmotto is: gezelligheid kent geen tijd. Zijn zakenrelaties en vrienden weten exact wat hij daarmee bedoelt. Ze hebben het allemaal ‘aan den lijve’ ondervonden.

Met een nimmer aflatende positieve instelling en een ontwapende flair gekoppeld aan nuchtere, maar intelligente boerenslimheid heeft Chris B. van der Zwan zich van loopjongen bij Wijsmuller weten op te werken tot een zeer gerespecteerde persoonlijkheid in de internationale maritieme wereld. Aanvankelijk als directeur commerciële zaken bij het sleep- en bergingsbedrijf, later als CEO van Dockwise Shipping, de grootste rederij ter wereld gespecialiseerd in zwaar zeetransport. Uiteindelijk keerde hij weer terug op het fundament Wijsmuller, dat vervolgens in handen kwam van het Deense Maersk. In maart 2003 besloot Chris B. van 74

der Zwan zijn ‘natte’ loopbaan af te sluiten. De self made zakenman ging zich geheel wijden aan de opbouw van het in 1997 opgerichte Swanlake Consultants. Een consultancy met als doel investeringen te plegen in kleine of middelgrote bedrijven onder de voorwaarde dat hij Van der Zwan zelf als strategisch bedrijfsmentor medezeggenschap krijgt in het optimaliseren van het bedrijfsproces. “Ik wil mijn internationale ervaring overbrengen op jongere ondernemers. Hen leren complexe situaties eenvoudig en verstaanbaar te vertalen naar de praktijk. Tegenwoordig doet men overal zo moeilijk over. Ik probeer de combinatie tussen verkopen, klantgericht denken en ondernemen te versterken.” Naast een participatie in MSCIJ, een consortium van serviceverlenende offshore bedrijven in IJmuiden, is Swanlake Consultants actief betrokken bij de ontwikkeling van het staalconstructiebedrijf Staalwerk, gevestigd in Velsen-Noord. Begin 2000 nam Van der Zwan samen met de neven Jan en Rien Stolk alsmede Ron Warnaar het bedrijf over. Van der Zwan: “In mijn visie

is het essentieel dat Warnaar als directeur ook mede-aandeelhouder is. In een tijdsbestek van tien jaar hebben we van Staalwerk een modern innovatief constructiebedrijf gemaakt met 72 medewerkers. We zien de toekomst met vertrouwen tegemoet.” Een ander bedrijf waaraan Van der Zwan veel tijd en aandacht besteedt, is het Ingenieursbedrijf HMC in Almere. Mede-aandeelhouder Ton Bos (voormalig Wijsmuller Transport) is gespecialiseerd in de ontwikkeling van maritieme bedrijfsmatige applicaties zoals crew planning, en werkplanning en het maken van stabiliteit en sterkte berekeningen. Voor het uitvoeren van deze activiteit brengt het bedrijf eigen software op de markt. Een vreemde eend in de bijt is de deelname van Swanlake Consultants in Trauma Opvang Nederland, een hulpverleningsorganisatie die zich richt op directe opvang en zorg van slachtoffers van schokkende gebeurtenissen. Van der Zwan: “Veel bedrijven beseffen niet dat trauma

gekregen, in een latere fase, om de bergingsafdeling te runnen. Toen Frans van Seumeren mij eind 2004 het voorstel deed om een nieuw bergingsbedrijf op te zetten, hoefde ik niet lang na te denken. Ik heb toen als directie Fokko Ringersma en Arjan Herrebout binnengehaald en medio 2006 zijn we begonnen met als doelstelling binnen 10 jaar tot de top drie bergers van de wereld te behoren. De samenvoeging van kennis van water en kranen heeft ertoe geleid dat Mammoet uitblinkt door een innovatieve bergingsaanpak en met trots kan ik zeggen dat experts ons nu reeds als toonaangevend kenmerken.” Nog niet genoemd zijn de vastgoedactiviteiten van Swanlake Consultants. Samen met zijn vrienden Peter Bruinink en Han Heilig heeft Van der Zwan de maatschap Triple N opgezet. De naam komt voort uit het gegeven dat de echtgenotes van het vriendentrio allemaal Nel heten. “Met Triple N hebben we een aantal nieuwbouwpanden aan de Trawlerkade in IJmuiden en zijn we betrokken bij een nieuwbouwproject aan de IJmondhaven.”

opvang niet in hun verzekeringspakket zit. Wij bieden slachtofferhulp en rechtsbijstand. In mijn Wijsmullerperiode had ik al het idee om een dergelijke organisatie op te zetten, maar het is er nooit van gekomen. Totdat ik zeven jaar geleden mijn twee huidige partners tegenkwam, die eigenlijk met een identiek idee rondliepen. Inmiddels behoren vele aansprekende bedrijven tot ons klantenbestand. Wij hebben onder meer opvang verleend na de aanslag tijdens de Koninginnedagfestiviteiten in Apeldoorn en voor Nederlandse bedrijven hebben we een aantal medewerkers behandeld dat in de USA de orkaan Katrina heeft overleefd.” Waar Van der Zwan bijzonder veel plezier aan beleeft, is zijn nauwe betrokkenheid bij Mammoet Salvage als aandeelhouder en Voorzitter van de Raad van Commissarissen. “Het bloed kruipt waar het niet gaan kan,” vertelt hij enthousiast. “Bij Wijsmuller heb ik ooit een kans

De meest recente investering van Swanlake Consultants betreft de aanleg van de 36-holes golfbaan Bentwoud in Benthuizen nabij Zoetermeer. “Samen met zes andere investeerders die ik stuk voor stuk goed ken, ben ik dit uitdagende project begonnen. De opening staat gepland in juni 2011.” Ondanks deze waslijst aan activiteiten kennen de meeste IJmuidenaren Chris B. van der Zwan toch vooral in een andere hoedanigheid, namelijk als de voormalige voorzitter van Telstar. De club waarvoor hij al sinds 1983 actief is. Ook heeft hij samen met Netty Struys, Jacob Bron en Ron Mellies aan de basis gestaan van het Havenfestival IJmuiden, een prachtig evenement waaraan hij nog altijd met veel plezier meewerkt. Juist! IJmond

Nautische dienstverleners De Felison Terminal bevindt zich in de haven van IJmuiden. Met kades aan de zeezijde van de sluizen en de monding van het Noordzeekanaal is de Felison Terminal een ideale locatie. Het is dan ook niet zo vreemd, dat in dit markante gebouw het hoofdkantoor is gevestigd van Koninklijke Verenigde Scheeps Agenturen van Halverhout & Zwart en Zurmühlen B.V. (KVSA). Zoals de naam en de locatie doen vermoeden, heeft het bedrijf een maritieme oorsprong. Begonnen als rapportagebedrijf levert KVSA sinds 1876 diensten aan bedrijven in de maritieme sector. “Al meer dan 130 jaar is de KVSA het aanspreekpunt voor maritieme dienstverlening in het Noordzeekanaalgebied”, vertelt algemeen directeur Frans Baud. “Rederijen, transporteurs, scheepshandelaren en andere betrokken partijen maken gebruik van onze logistieke diensten, zoals scheepsrapportages, havenagenturen, stuwage en douaneafhandeling. Wij zijn een all round nautische dienstverlener. Maar je moet je diensten aanpassen aan de tijd en dus hebben we onze portfolio sterk uitgebreid. Sinds de komst van de telex is het bedrijf in de ICT dienstverlening actief. De KVSA is niet alleen gevestigd in de Felison Terminal, ze is ook eigenaar van het gebouw. “Vanzelfsprekend hebben we zelf niet het hele pand nodig”, vervolgt Frans, “dus we verhuren ook kantoorruimte. Terwijl aan de linkerkant het cruiseschip uit Newcastle aanmeert, varen aan de rechterkant vrachtschepen, sleepboten en zeilboten af en aan. Het uitzicht op de pieren, het sluizencomplex en de Noordzee is uniek. Je zou bijna vergeten dat je hier bent om te werken. Maar we hebben hier ook -in eigen beheer- een hoogwaardige cateringgelegenheid voor de passagiers van DFDS Seaways Cruise Ferry. Maar ook voor huurders van de kantoren in het kantorencomplex staat deze gelegenheid ter beschikking. Samen met het ROC Nova College is op deze locatie een horeca leertraject opgezet. De speciale Cruise Lounge is een uitstekende locatie voor vergaderingen of recepties. Behalve het mooiste uitzicht van IJmuiden hebben wij hier dus heel veel mooie extra’s.”

Juist! IJmond

Vakantie begint aan boord Het is elke ochtend weer een imposante aanblik, wanneer de 163 meter lange ‘King of Scandinavia’ of het even lange zusterschip ‘Princess of Norway’ langs de Kop van de Haven glijdt en de trossen worden geworpen. Uit de buik van het schip rollen soms wel zo’n 600 auto’s het Europese vasteland op, terwijl via de loopbrug honderden mensen hun weg

gekende stijging die volgens directeur Teun-Wim Leene te danken is aan een combinatie van factoren. “Zowel de bestemming als de reis spreken tot de verbeelding. Newcastle is vooral de laatste jaren behoorlijk veranderd. Nadat premier Thatcher de kolenmijnen liet sluiten, transformeerde Newcastle van een grauwe industriestad tot een bruisend centrum met vele mogelijkheden om te winkelen, uit te gaan of cultuur te proeven. Daarbij worden Engeland en Schotland als vakantielanden steeds interessanter. Vanaf Newcastle is het maar anderhalf uur rijden tot de Schotse grens. Mensen zien in onze schepen een groot stuk gemak en comfort waarmee ze die bestemmingen kunnen bereiken. Andersom is het voor de Engelsen

The Princess of Norway vertrekt uit de haven van IJmuiden. Op de achtergrond de Americo Vespucci en de clipper Stad Amsterdam in afwachting van SAIL 2010 naar de al gereedstaande bussen weten te vinden. Aan het eind van de middag hetzelfde tafereel, maar dan andersom. Dag in dag uit varen de schepen van DFDS Seaways van IJmuiden naar Newcastle. En weer terug. Deze overtocht, die in 1995 het daglicht zag, is wereldwijd de snelst groeiende vaarroute. Het eerste jaar smaakten 70.000 mensen het genoegen van deze comfortabele minicruise. In 2009 waren dat er maar liefst 530.000. Een on78

een plezierige manier om een weekendje Amsterdam te doen of Nederland te verkennen,” aldus Leene. De schepen van DFDS Seaways hebben alles in huis om het de mensen naar de zin te maken. Met aan boord diverse restaurants, een casino, bioscoop, nachtclub, winkels en entertainment voor jong en oud, hoeft niemand zich te vervelen gedurende de 17 uur durende overtocht. “We noemen onze schepen niet voor niets ‘Cruise-Ferries’. Het gaat ons niet alleen om mensen van A naar B te varen, we willen de mensen ook een echte ‘cruise-experience’ geven. Zodra ze aan boord gaan moet de vakantie voor hen beginnen,” aldus Leene.

Offshore terug in IJmuiden Offshore is de aanduiding van activiteiten die plaatsvinden op enige afstand van de kust, meestal gericht op exploratie en winning van olie en gas, maar in toenemende mate ook van windenergie. De offshore begon vlak na de Tweede Wereldoorlog, aanvankelijk vooral in de Golf van Mexico in ondiep water. Sinds het einde van de jaren ’60 is er ook offshore op de Noordzee. Maar van wie is nu zo’n booreiland? Van wie is de olie of het gas dat gewonnen wordt? En wat gebeurt er allemaal op zo’n booreiland?

maal, van het kleinste schroefje en moertje tot gereedschap en alles wat de bemanning verder nodig heeft om te kunnen leven.”Alvorens ergens een booreiland wordt geplaatst, wordt aan de hand van geologisch onderzoek bekeken in welke gebieden er een goede kans is op winning van olie of gas is. Een oliemaatschappij schrijft daar dan op in. Sommige velden zijn meer gewild omdat men verwacht dat daar veel te halen valt. “Maar het is en blijft een risico”, vertelt Marchel verder. “Pas door proefboringen komt men er achter of een ‘put’ -zoals dat heet- rendabel is en of het de moeite waard is om verder te gaan met investeren in het project. In de Noordzee wordt voor 90 procent gas gewonnen. Dit komt via buizen aan wal en wordt daar dan verkocht. Bij het Corusterrein komt bijvoorbeeld zo’n pijp naar binnen.”

Marchel Nap weet er alles van. Met zijn bedrijf Asco Holland regelt hij alles wat er naar een booreiland moet. “Of er ook weer vanaf moet, zoals de bemanning”, vertelt Marchel. “Wij faciliteren dat allemaal. De bemanning maakt lange dagen, meestal werken ze in een rooster van 14 dagen op, 14 dagen af. Maar ze moeten natuurlijk ook eten. Wij verzorgen het alle-

Doordat de Nederlandse Aardolie Maatschappij besloot het offshore kantoor van IJmuiden te verhuizen naar den Helder, verdwenen ook de meeste offshore activiteiten. “Dat gaat veranderen”, besluit Marchel. “Er zijn ook bedrijven die niet met zo’n grote organisatie als de NAM willen samenwerken. En sinds de nieuwe haven in IJmuiden er is, zijn wij hier vandaan ook veel sneller dan vanuit Den Helder. De offshore is echt terug in de IJmond.” Juist! IJmond

Een unieke service voor Offshore Windmolens

Een uniek idee van een scheepsmakelaar en een voormalig visserijman is de basis van een bijzonder bedrijf in het havengebied van IJmuiden: WindCat Workboats. De motoren achter dit bedrijf zijn Robbert van Rijk en Neil Clarkson. Destijds beide werkzaam in IJmuiden, Robbert altijd vroeg op de zaak van zijn scheeps & visquota makelaarsbedrijf en Neil als visserijman op één van zijn kotters. De verse koffie om 5 uur ’s ochtends zorgde altijd voor de leukste ideeën. In die tijd werden de eerste windmolenparken op zee ontwikkeld, grote velden met enorme windturbines.

den. Daarom bedachten we een taxiboot om de technici te vervoeren, van de wal naar de turbines op zee. Hiermee waren we het eerste bedrijf ter wereld dat hierin kon voorzien op deze veilige manier. Met de ontwerper van de supersnelle zeilcatamaran Playstation II, het bedrijf Morelli & Melvin uit de USA, bedachten we vervolgens een nieuw soort boot: een catamaran, maar dan als taxi en ‘vrachtwagen’ om personeel en spullen te vervoeren. Met dit bedrijf hebben wij onze eerste Windcat Workboat ontworpen en uiteindelijk gebouwd in Canada. Het bijzondere aan de boot is het unieke systeem van een rubberen stootrand (voorfender) aan de voorkant van de boot die zich vastkleeft aan de windturbine. Hierdoor is de stabiliteit van de boot bij het overstappen 100 procent verzekerd. En dat moet ook, want het gaat wel om mensenlevens.”

“Zijdelings werden we gevraagd om techneuten weg te brengen naar een meetmast”, vertelt Robbert, “een soort proefturbine in de Ierse Zee. Met een klein bootje bezochten we die enorme, 85 meter hoge mast op zee. Al hossend en klotsend klom je dan met gevaar voor eigen leven op zo’n enorme constructie. Maar we realiseerden ons dat deze molens na de bouw ook onderhouden moesten wor-

Dit schip werd het begin van het bedrijf Windcat Workboats zoals het er nu staat. Een vloot van 23 schepen en nog 4 in aanbouw, variërend van 15 tot 18 m. lang. Robbert: “We hebben 80 man personeel en allemaal vinden ze dat ze de mooiste baan van de wereld hebben. Een prachtige, snelle boot, open zee, werktijden van 7 tot 7, dus ’s avonds thuis en bij meer dan windkracht 6 wordt er niet uitgevaren. In verband met de geplande groei in de komende jaren is er nu al een pool van ongeveer 80 man die gedoseerd wordt getraind om aan de specifieke Windcat eisen te voldoen.”

kleinere WindCats naar de windmolens worden gebracht. Wat nu nog met helikopters plaatsvindt (maar bij b.v. een aswolk niet mogelijk is), kan in de toekomst wel eens een hele nieuwe markt worden. Je kunt met de boot veel meer mensen en spullen vervoeren, het is veiliger en goedkoper. In heel Europa, en met name in Engeland, staan tientallen nieuwe windmolenparken gepland en om aan de vraag te kunnen voldoen moet onze vloot in de komende drie jaar met 20 boten worden uitgebreid tot 45.”

Op dit moment wordt op een scheepswerf in Makkum gewerkt aan de WindCat-101, een 27 meter lange catamaran waarmee in één keer 50 passagiers overgezet kunnen worden. De kleinere WindCats van 18 meter hebben een capaciteit van maximaal 12 personen. “De WindCat-101 hebben wij ontwikkeld met het oog op de toekomst”, besluit Robbert, “want de nieuwe windmolenparken komen allemaal verder in zee te liggen. Het is dus efficiënter om veel mensen in één keer te vervoeren. Bij de verder in zee gelegen locaties zal dat vooral naar zogenaamde accommodatieplatforms zijn. Van daaruit zullen de passagiers met

Naast al dit geweld is er ook nog een kleine en snelle boot ontwikkeld, de ‘WindSpeed’. “Die is uitsluitend voor het vervoer van materialen”, besluit Robbert. “Want het is toch lastig als iemand zijn schroevendraaier of laptop aan land heeft laten liggen.”

Juist! IJmond

De sluizen van IJmuiden Het Noordzeekanaal, de sluizen en de daarbij aangelegde havens zijn van grote historische waarde. Immers, zonder deze zou IJmuiden er niet zijn, zou de Amsterdamse haven niet zo groot geworden zijn en waren de fabrieken van de Hoogovens beslist ergens anders gebouwd. Bij de opening van het kanaal in 1876 waren er bij de uitmonding van het kanaal op de Noordzee twee sluizen aangelegd: de Kleine sluis en de Zuidersluis. De werkzaamheden op het kanaal waren toen nog lang niet voltooid. De baggermolens hadden nog voor jaren werk om het kanaal op de voorgenomen diepte te brengen. Maar de inkomsten uit de exploitatie van het kanaal vielen tegen en op 1 januari 1883 nam de Rijksoverheid de exploitatie over. Er werd toen ook direct besloten tot de aanleg van een derde sluis: de Middensluis. Maar omdat wereldwijd de schepen steeds groter werden bleek een nog grotere sluis echt noodzakelijk. In 1921 be-

De Middensluis gaat dicht bij windkracht 9

Tall-ships de Sedov en de Kruzenstern varen de Noordersluis in in voorbereiding van Sail 2010

sloot men tot de bouw van de Noordersluis, die in 1928 gereed kwam. De Noordersluis was toen de grootste sluis ter wereld. De sluizen hebben echter meer functies dan alleen het schutten van schepen. “De belangrijkste functie is de waterkering”, vertelt Liz van Duin, directeur Rijkswaterstaat. “De sluizen hebben een zeewerende functie; zoiets als de Oosterscheldedam. Bij windkracht 11 wordt de scheepvaart voor de Noordersluis stil gelegd en gaan de deuren dicht. Het sluizencomplex, met op de achtergrond het Forteiland tijdens Sail 2010 82

Bij de Middensluis en Kleine sluis is dat al bij windkracht 9. Waterkeren is nu eenmaal het belangrijkste. Een tweede functie is het waterbeheer. Naast de sluizen liggen de spuisluizen en het gemaal. Hiermee houden we middenwest Nederland droog. Het gemaal is overigens het grootste van Europa. Met spuien maken we gebruik van het natuurlijk verval tussen het kanaalpeil en de Buitenhaven om het overtollige neerslagwater af te voeren naar zee. Als spuien niet meer mogelijk is, wordt het overtollige water via de pompen in de Noordzee geloosd. En dan zijn de sluizen er natuurlijk ook voor het schutten van schepen. Dat alles maakt dit gebied zo boeiend. Op een heel klein stukje Nederland worden bijzonder belangrijke handelingen verricht. Dat is best uniek.” Maar de Noordersluis is al op leeftijd. Er zijn weinig andere infrastructurele projecten van ruim 80 jaar oud die zo intensief worden gebruikt. “Er moet zeker iets aan onder-

Vanaf de sluiskade lijken schepen net flatgebouwen houd gedaan worden,” vertelt Volkert Schaap, projectmanager planvorming bij Rijkswaterstaat. “De sluis is aan de kant van het Noordzeekanaal in de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd en daardoor is de fundatie van de deur ontzet. Hier is de sluis dus ook maar effectief 47,50 meter breed, in plaats van 50 meter. Maar ook onder water is onderhoud nodig. De deur loopt op een rails en die is aan slijtage onderhevig. Ook de betonnen bak kent een verouderingsproces. Dus dat er op termijn iets gedaan moet worden, spreekt voor zich. Alleen is dat niet zo eenvoudig. Juist! IJmond

Het leegpompen van de sluis is geen optie. Het mág niet en het kan niet. We krijgen dan niet alleen problemen met het grondwater, maar zeker ook met Amsterdam. Want als de Noordersluis niet in werking is kan er geen schip de haven meer in of uit. De economische schade is dan enorm, want zonder de Noordersluis zit de hele Amsterdamse haven feitelijk op slot.” Volkert spreekt met passie over de sluizen. En terecht. “Het is toch ook bijzonder.”, stelt hij. “Techniek van 100 jaar geleden gecombineerd met een nieuw besturingsmechanisme. Dat is gewoon heel uniek. Alleen al het feit dat je met één druk op de knop een bijna 100 jaar oud tandwiel in werking kunt zetten. Ik vind dat geweldig. Overigens krijgt het hele sluizencomplex een nieuw besturingssysteem, want de computertechniek gaat maximaal 15 jaar mee. Maar om dit te vervangen is niet zo ingewikkeld. En dat is het vervangen van de sluis zelf wel.” Een tweede grote zeesluis zou een oplossing zijn. Want als de tweede sluis in gebruik is, kan de Noordersluis eenvoudiger voor onderhoud worden aangepakt. De schepen kunnen zonder noemenswaardig oponthoud doorvaren, ook al omdat de bouw zodanig wordt uitgevoerd dat binnenkomende schepen geen last meer hebben van tijwisselingen. Als de nieuwe sluis wat breder wordt, is hij tevens geschikt voor de nieuwste generatie vrachtschepen. Dat is vooral van belang voor de containervaart.

De enorme sluisdeuren van de Noordersluis

“Maar we praten niet over een extra sluis”, vertelt Liz verder. “We praten over het bouwen van een nieuwe sluis, ter vervanging van de Noordersluis. En of de nieuwe sluis dan gelijk ook breder en langer gemaakt moet worden, dat wordt nu uitgezocht. En wat zijn dan de consequenties? Er moet heel veel in beeld worden gebracht. Dat onderzoek start in het najaar en we verwachten medio 2011 een voorkeursbesluit te kunnen nemen. Daarna volgt de realisatiefase. Al met al is de verwachting dat we in 2012 of in 2013 een definitief besluit kunnen nemen.” Amsterdam heeft -zoals het er nu naar uitziet- tot 2020 geen extra havencapaciteit nodig. Maar een grotere en diepere sluis kan wel gevolgen hebben voor de omgeving.Wanneer je bijvoorbeeld de nieuwe sluis 18 meter dieper zou maken, dan ben je minder afhankelijk van het tij. Dan kunnen Het laveren in de sluis vraagt stuurmanskunst en de hulp van een sleepboot 84

Vanuit de haven van Amsterdam op weg naar zee om nieuwe lading te halen er dus meer schepen geschut worden. Maar dat betekent eveneens dat de vaargeulen tot aan de sluis ook op die diepte moeten worden gebracht. Gelijktijdig loopt er ook een planstudie naar een nieuwe insteekhaven op de plaats van het huidige baggerdepot Averijhaven. Ook een nieuwe insteekhaven is geen overbodige luxe. De schepen die teveel diepgang hebben, dieper dan 13,75 meter, kunnen niet doorvaren naar de Amsterdamse havens in verband met de diepte van het Noordzeekanaal. Deze schepen worden nu deels gelost voor de sluis tot ze de juiste diepgang hebben. Dat noemt men lichteren, de goederen uit het grote schip worden overgeladen op een klein schip. Alleen gebeurt dat nu op een logistiek onhandige plaats. Met de komst van de nieuwe insteekhaven wordt het allemaal een stuk veiliger en economischer. Maar dan komt de volgende vraag.Wat heeft een diepere sluis voor effect op de waterkering? Moeten er dan extra voorzieningen komen? We zijn volop bezig met een veldonderzoek en wij hopen ook echt op een zware storm in het najaar van 2010 om de effecten van diepere vaargeulen te kunnen inschatten op het sluizencomplex. Maar er is nóg iets anders waar we

rekening mee moeten houden. De stijging van de zeespiegel. Want als de zeespiegel over 50 jaar met veertig centimeter gestegen is, dan heeft dat enorme consequenties voor onder andere de spuicapaciteit. Ook daar moeten we nu al rekening mee houden. En ook al gebeurt het misschien nooit, je kunt gewoon het risico niet nemen.” Al met al komt er heel wat bij kijken. “De wens is om in 2016 het eerste schip door de nieuwe sluis te kunnen laten varen”, besluit Liz. “En hoe de sluis er dan uit ziet en of er een nieuwe insteekhaven komt, dat gaan we de komende jaren allemaal uitzoeken. Want één ding is zeker, de nieuwe sluis moet ook echt weer 100 jaar mee.” Juist! IJmond

Het zit in de stenen…

Met de vierde generatie actief in de stenen-, tegel- en dakpannenbranche, kan gerust gesteld worden dat het schijnbaar in de genen zit van de familie Beenhakker. In 1904 vestigde de overgrootvader van huidig directeur Adriaan Beenhakker zijn bedrijf in IJmuiden. De grondlegger, een term die helemaal op deze stratenmaker van toepassing is, heeft begin 20e eeuw een groot deel van de IJmuidense straten en taluds onder handen genomen. Mogelijk zijn er zelfs nog steeds straten in IJmuiden aan te wijzen waar overgrootvader de hand in heeft gehad. Over stenen valt veel meer te vertellen dan je op het oog zou denken. Een steen is een steen is een steen…? Niks van waar! Er komt vakmanschap bij kijken voordat een brok klei die baksteen is die tot in de eeuwigheid stevigheid geeft aan een huis. Vooral het bakproces en de gebruikte grond86

stoffen zijn daarbij essentieel. Beenhakker pleit er dan ook voor dat mensen zich goed laten adviseren en niet alleen op de prijs af gaan. ,,Wie denkt te besparen op zijn huis door met een goedkope steen te metselen, komt bedrogen uit. Bij strenge vorst of andere extreme weersomstandigheden, kan de steen het zomaar begeven,” aldus de deskundige. Beenhakkers werf nabij de havens van IJmuiden staat vol met metershoge stapels, in alle kleuren. Op maar liefst 700 locaties staan wel 1.000 soorten tegels. En dan is er ook nog het zogenaamde zakgoed vol cement, grind en zand. Tussen alles door beweegt een heftruck die de zware pallets op elkaar zet of afstapelt alsof het lego is. Alles tot op de centimeter nauwkeurig. Opvallend is de netheid op deze werkvloer. ,,Wij hebben de hoogste ARBO-score en zijn er op gebrand dat alles netjes is en blijft. Een brok steen op de vloer kan de heftruck laten kantelen. Dat moeten we niet hebben.” De deskundigheid binnen het bedrijf is enorm. Evenals de service en het meedenken met de klant. ,,Hoewel we met de tijd zijn meegegaan en men via internet bij ons kan kopen, vinden we juist dat persoonlijke contact met de klant belangrijk,” aldus Beenhakker.

Veilig de haven in In het oude gedeelte van IJmuiden, om precies te zijn aan de Vuurtorenstraat, staat op een klein duin een vuurtoren. Eromheen heerst nog de oude havenbedrijvigheid met zelfs een poetskatoenfabriek. Al lopend door de straten waant men zich echt nog in vroeger tijden. Een stukje verderop, richting de tweede vuurtoren aan de Seinpostweg, krijgt IJmuiden een klein vleugje van een mondaine badplaats. Het gebruik van vuurtorens kennen we al van de oude Grieken. De toren van het eiland Pharos wordt beschouwd als één der wereldwonderen. In die tijd werd op de toren een open vuur van brandende takkenbossen, later steenkolen, gestookt.

Wie bij het naderen van de haven de vuurtorens op één lijn houdt ligt op goede koers

Vuurtorens behoren tot de primaire kustverlichting. Door hun vorm en kleur zijn de torens ook overdag duidelijk herkenbaar vanuit zee. ‘s Nachts stralen zij een voor elke toren specifiek licht, het karakter, uit. Deze lichtkarakteristieken worden genoemd in een ‘lichtenlijst’ dat elk schip aan boord heeft. Elke zeeman kan dan nagaan welke vuurtoren hij passeert. Bij de opening van het Noordzeekanaal in 1876 ging men ervan uit dat twee kleine lichten op de strekdam aan beide zijden van het kanaal voldoende zouden zijn. Maar vrijwel direct bleek dit onvoldoende veiligheid te bieden. Aan Q. Harder, hoofdconstructeur bij het Loodswezen, werd opdracht gegeven twee vuurtorens te ontwerpen. In december 1878 waren de bouwwerken gereed: het Hoge Licht, ook wel Binnentoren genoemd, en het Lage Licht of Buitentoren. Op 19 februari 1879 werd in beide vuurtorens voor het eerst het licht ontstoken. Oorspronkelijk waren beide vuurtorens uitgerust met een vast licht dat in 1909 werd vervangen door een draaiend optiek. Het lichtgedeelte draaide op een bak met kwik die werd aangedreven door een gewicht dat iedere vier uur door de vuurtorenwachter omhoog gehesen moest worden. In 1987 werd van beide vuurtorens het lichthuis vervangen. Sindsdien brandt op beide vuurtorens een vast licht. En als men het licht van de lage vuurtoren vanaf zee gezien in één lijn houdt met de hoge toren, dan vaart men precies tussen de pieren door veilig het Noordzeekanaal in.

Het draaiende licht van de vuurtoren verlicht ook een deel van de haven Juist! IJmond

De Velser- en Wijkertunnel Lange wachttijden bij de ponten over het Noordzeekanaal vormden een groeiende ergernis voor het alsmaar uitdijende autoverkeer eind jaren vijftig. Alleen de trein had een eigen brug. Die hinderde op zijn beurt weer de scheepvaart. Het werd tijd om onder water te gaan!Al in 1939 was er een plan door Rijkswaterstaat aangenomen om bij Velsen

De ventilatietorens van de Velsertunnel

Met de Wijkertunnel zijn er amper meer files rondom het Noordzeekanaal

een autotunnel te bouwen. De oorlog zorgde voor uitstel tot 1952, toen er meteen een combi auto/treintunnel van werd gemaakt. De bouw van deze tot nu toe in Nederland ongekende combinatie zorgde voor veel problemen. Er kon niet met zinkstukken worden gebouwd, omdat dat de kleilaag onder het kanaal teveel zou aantasten. Dan zou het grondwater daaronder zich vermengen met het brakke kanaalwater, wat verzilting van het land tengevolge zou hebben. Daarom werd voor een open-putmethode gekozen. Een deel van het kanaal werd afgedamd. Daarin werd het

eerste deel van de tunnel aangelegd, tot aan een kunstmatig eilandje midden in het kanaal. Daarna werd de afdamming naar de andere oever verplaatst, waarna het tweede deel vorm kon aannemen. Op 28 september 1957 kon de tunnel eindelijk in gebruik worden genomen. Sindsdien rijden dagelijks duizenden forensen en vrachtvervoerders op 23,225 meter onder N.A.P. onder de zeeschepen door. Ruim dertig jaar later bleek het verkeer dusdanig te zijn gegroeid dat “Velsertunnel” een hoge plaats in de filemeldingen kreeg. Vanaf 1996 kreeg zij gezelschap van de nieuwe Wijkertunnel die ruim een kilometer oostelijker kwam te liggen. Ernaast kwam een nieuw controlecentrum “De Wijde Blik” waar men het verkeer in vijf tunnels tegelijk regelt. Mocht de Velsertunnel ooit buiten gebruik worden gesteld of gesloopt worden dan blijven de ventilatieschachten staan: ze zijn Rijksmonument.

Verkeersleiding op het water Het Haven Operatie Centrum (HOC), het Sluisleidingscentrum IJmuiden en de kapiteinskamer in Amsterdam werden in 2008 samengevoegd. Het was een eerste stap naar een efficiëntere afhandeling van binnenkomende en uitgaande schepen in de regio IJmuiden, Noordzeekanaal en havens Amsterdam. Het Haven Operatie Centrum in IJmuiden herbergt op termijn alle begeleidingsdiensten voor de scheepvaart in het Noordzeekanaalgebied vanaf zee tot aan de Oranjesluizen.

Vanaf het sluiswachterscentrum wordt het scheepsvaartverkeer ingedeeld voor schutting

Het HOC bevindt zich op de Seinpostweg in IJmuiden.Vanuit deze verkeerstoren worden twee VTS (vessel traffic service) blokgebieden gecontroleerd. Het eerste gebied is het aanloopgebied van IJmuiden. De verkeersleider op de toren ziet toe op de vaart in een gebied buiten de vijfmijlszone van IJmuiden. Hier heeft ook het eerste contact met de schepen plaats.Vanaf de vijfmijlszone wordt een schip overgenomen in een ander blokgebied en krijgt alle informatie betreffende beloodsing, sluizen en ligplaats. Het Sluisleidingscentrum is gevestigd vlak naast de Noordersluis in IJmuiden. Vanuit deze sluis- en verkeerstoren heeft men zicht op de vier sluizen.Vanuit dit centrum wordt het scheepvaartverkeer ingedeeld voor de schutting. In dezelfde toren is ook de Verkeersdienst Noordzeekanaal gevestigd. Dit VTS-station begeleidt het scheepvaartverkeer op het Noordzeekanaal en de aanliggende havenbekkens tot aan het Houtrakgemaal. Het Haven Operatie Centrum werd in 1981 in gebruik genomen nadat er jarenlang was gewerkt vanuit de oude Semafoor. Het betekende dat meerdere diensten in één gebouw konden samenwerken. Nu is besloten alle diensten bij elkaar te brengen. Dat betekent wel dat er een gebouw bij moet komen. Op de restanten van een voormalige bunker uit de Tweede Wereldoorlog aan de voet van het HOC is een nieuw gebouw gereedgekomen. Tijdelijk worden alle diensten hier samengebracht. De bestaande toren wordt daarna volledig onder handen genomen. Het is de bedoeling dat daar het walradarcentrum komt. Dan heeft men een volledig overzicht van scheepsbewegingen vanaf zee tot aan de Oranjesluizen.

De verkeersleiders houden het scheepvaartverkeer goed in de gaten Juist! IJmond

Samenwerken is de sleutel Een van de partijen die werkt aan goed wonen, werken en recreëren binnen de gemeente Velsen is AWV Eigen Haard. Een lokaal verankerde, maatschappelijk en klantgerichte woningcorporatie met 1600 huurwoningen, die actief is in IJmuiden, Velserbroek en Velsen Noord. AWV Eigen Haard ontstond in 1995 uit een fusie van AWV en Eigen Haard. Onderhoudswerk, renovatie en contacten onderhouden

met huurders en andere partijen, zijn belangrijke taken. Samen met lokale partners wordt zodoende gewerkt aan een prettige woonomgeving. De corporatie heeft daarbij speciale aandacht voor kwetsbaren in de samenleving. AWV Eigen Haard streeft naar wijken waar mensen prettig wonen. Gedifferentieerde bebouwing en een mix van sociale huur, duurdere huur- en koopwoningen dragen bij aan de woonkwaliteit. Ook netjes onderhoud is een belangrijke voorwaarde, vandaar de termen ‘schoon, heel en veilig’ die hoog in het vaandel staan. Problemen op het gebied

van leefbaarheid pakt de woningcorporatie voortvarend aan. AWV Eigen Haard fungeert zodoende als smeermiddel voor de samenleving. AWV Eigen Haard hecht grote waarde aan de cultureel-historische achtergrond van de regio en is altijd zeer actief op het gebied van renovatie en vernieuwing.Veel oude wijken in IJmuiden zijn na de oorlog tamelijk eenzijdig en goedkoop herbouwd, waarbij portiekwoningen grotendeels het straatbeeld bepalen. Bij sloop/nieuwbouw plaatst AWV Eigen Haard graag iets terug met kwaliteit en karakter. De herstructurering van Oud-IJmuiden is daar een treffend voorbeeld van. Uit historisch oogpunt een belangrijk gebied dat ontstond doordat de

kanaalgravers zich hier vestigden. Samen met Woningbedrijf Velsen, Bouwfonds Ontwikkeling en de gemeente Velsen geeft AWV Eigen Haard deze wijk een uiterlijk dat past bij de geschiedenis. De markante appartementencomplexen ‘De Vrijheit’ en ‘De Vreede’ maken dit deel van IJmuiden tot een aantrekkelijke woonomgeving. AWV Eigen Haard, dat zelf gevestigd is aan de rand van deze wijk, is er trots op dat het hier letterlijk een steentje aan heeft bijgedragen. Extra aandacht besteedt AWV Eigen Haard aan starters op de woningmarkt. Deze groep heeft vaak minder te besteden voor de aankoop van hun eerste huis. Naast het incidenteel verkopen van sociale huurwoningen verkoopt AWV Eigen Haard in haar nieuwbouwprojecten ook woningen onder de noemer ‘koopgarant’. Dit product, waarbij woningen met een flinke korting worden aangeboden, geeft starters de kans om toch een woning te kopen.

Woongenot is meer dan een dak boven je hoofd ‘Wij staan voor goed wonen in Velsen, wij nemen initiatief, wij investeren, wij werken samen en leggen verbindingen!’ Met dit ‘mission statement’ maakt Woningbedrijf Velsen duidelijk op welke manier het in de samenleving staat. Met 7.000 woningen in beheer is Woningbedrijf Velsen de grootste corporatie in de regio en voelt zich daardoor mede verantwoordelijk voor het woonplezier van de Velsenaren. Er gebeurt de laatste tijd veel op het gebied van stedelijke vernieuwing in Velsen. Veel van de na-oorlogse woningen, die Woningbedrijf Velsen in bezit heeft, voldoen niet meer aan de huidige woonwensen. ‘Meer kwaliteit en meer

Wuivend riet in plaats van stickers. De bewoners zijn er erg blij mee. Ook de entree’s van de galerijwoningen aan het Burgemeester Weertsplantsoen in Santpoort-Noord worden opgefleurd met kunst.

differentiatie in het woningaanbod’ is het motto van het ambitieuze herstructureringsprogramma dat er ligt. Dat betekent sloop en nieuwbouw, maar ook verbetering en renovatie van bestaande woningen. Wanneer een appartementencomplex op enige wijze nog over een bijzondere uitstraling of karakteristiek accent beschikt, wordt er veel in het werk gesteld om dat te behouden. Een mooi voorbeeld betreft de kenmerkende ‘lantaarntjeswoningen’ aan de Orionweg.

Woonplezier is volgens Woningbedrijf Velsen meer dan een dak boven je hoofd. Door te investeren in ‘Leefbaarheid’, besteedt Woningbedrijf Velsen ook geld en energie aan projecten die bijdragen aan de woonkwaliteit in een straat of buurt. Dat varieert van een schoonmaakactie tot een feestelijke bijeenkomst, en van een high-tea tot het opknappen van een tuin bij een dienstencentrum.

Uitstraling is duidelijk een belangrijk aspect voor Woningbedrijf Velsen. Daarom is er jaarlijks een budget beschikbaar voor kunst bij complexen met huurwoningen. In samenspraak met bewoners en gemeente wordt bepaald wat er aan kunst wordt vervaardigd. Trots is Woningbedrijf Velsen op de met rietpluimen en tapuiten versierde glazen wand van ‘De Meteoor’, het appartementencomplex dat verrees op de plek van sportschool Van Deudekom.

Passie voor wonen in Velsen. Dat is het motto. En dan zijn mensen net zo belangrijk als de stenen.

Juist! IJmond

Van het kleinste schroefje tot het lekkerste proviand In de tijd van de VOC waren voor de zeeman stormen, zeerovers en ziektes, zoals scheurbuik, de grootste gevaren. Stormen doet het nog steeds en helaas zijn er vandaag de dag ook nog altijd zeerovers, maar angst voor scheurbuik is niet meer nodig. In ieder geval niet als het aan de mannen van firma Bas van der Pol ligt. Ooit begon Bas van der Pol in Vlaardingen met het rondbrengen van melk op de vissersschepen. “Ook graag 10 kratten bier”, werd er vaak geroepen “en we betalen als we teugkomen van de vangst.” En dat deden ze ook. Op enig moment vertrok de visserij naar IJmuiden en Bas ging mee. Natuurlijk niet meer alleen met melk, maar als een soort supermarkt voor schepen. Jan van den Born is al 25 jaar werkzaam in het bedrijf. Thomas Blok al bijna 20 jaar. “Bas leeft helaas niet meer”, vertelt Jan. “Het was een leuke vent.” Samen met Thomas heeft Jan het bedrijf door de jaren heen uitgebreid. “We voeren een heel breed assortiment aan artikelen, variërend van etenswaar tot bezems, onderdelen, werkhandschoenen en laarzen. Eigenlijk alles wat op een schip wordt gebruikt wordt door ons geleverd. Dus ook duty free drank, sigaretten en medicijnen. Veel artikelen liggen standaard op voorraad in ons eigen magazijn. Wij leveren in alle Nederlandse havens en als het moet ook in het buitenland. Laatst kwam er een verzoek van een van de cruiseschepen. Of wij heel snel twaalf kinderstoelen konden leveren. Natuurlijk hebben we dat niet op voorraad, maar even zoeken op internet, een telefoontje plegen en we hadden ze. Dat maakt dit vak ook zo leuk. Het is elke dag anders, je komt met heel veel verschillende mensen en dus ook verschillende culturen in aanraking. Met de Pre-Sail in IJmuiden hebben we bijvoorbeeld de Amerigo Vespucci en de Götheborg beleverd. Dat was leuk, want we kregen gelijk een rondleiding. Dan zie je ook hoe de zeelieden vroeger leefden, eigenlijk wel heel bijzonder. Maar gelukkig kunnen wij alles leveren om de mannen gezond te houden.”

Het kantoor en magazijn staat midden in het IJmuidense havengebied

Thomas Blok en Jan van den Born, de drijvende krachten achter het bedrijf 92

Vliegensvlug over het Noordzeekanaal Sinds 1998 bestaat de Fast Flying Ferry, een supersnelle, openbaar vervoer verbinding over het water tussen Velsen en het centraal station in Amsterdam. De boten komen uit Oekraïne, waar ze al vele jaren dienst doen. “Maar in Nederland zijn ze beslist uniek”, vertelt Maurice van der Meché, manager water bij Connexxion. “Het is een mooi icoon binnen de IJmond. We zijn oorspronkelijk met tweedehands schepen begonnen, maar sinds 2002 worden ze nieuw gebouwd. Althans, het casco op de werf in Oekraïne, de afbouw in Nederland.” De

Fast Flying Ferries vervoeren met drie draagvleugelboten dagelijks met 60 kilometer per uur reizigers over het Noordzeekanaal. “Het zijn prachtige schepen”, stelt Peter Venema, manager technische dienst. Peter was destijds zelf in Oekraïne om de schepen uit te zoeken. “De draagvleugels tillen het schip uit het water, waardoor er een minimale golfslag ontstaat. De overige scheepvaart heeft dus geen hinder van onze snelle boten.” “Het is best lastig om aan goede mensen te komen”, vertelt Maurice verder. “want naast goed vaarmanschap, moet men ook met een hoge snelheid om kunnen gaan. En men moet klantvriendelijk zijn. In 2008 was de Fast Flying Ferries de beste Openbaar Vervoer concessie van Nederland. Dat bleek uit de Openbaar Vervoer Klanten Barometer. Daar zijn we natuurlijk ontzettend trots op. We hebben ook een enorme groei doorgemaakt; we vervoeren inmiddels bijna 400.000 passagiers per jaar.”

Ook de ponten op het Noordzeekanaal zijn eigendom van Connexxion. Maurice: “De pont en de regio IJmond horen bij elkaar. De veerdienst is ontstaan na het graven van het Noordzeekanaal. Men moest immers van de ene kant naar de andere kant kunnen komen. De ponten dateren uit 1938; er vaart dus -7 dagen per week en 24 uur per dag- een stukje antiek over het water. Maar ook een geweldig stuk techniek, want de pont valt eigenlijk nooit uit.” De ponten varen op drie verschillende locaties. Voor voetgangers, (brom)fietsers en ander langzaam verkeer is het gebruik gratis. Juist! IJmond

Het Zeekadetkorps IJmond is een maritieme jeugdvereniging die jongeren alle aspecten laat zien van het bezig zijn op en rond het water. Dit alles gebeurt met een lichte marine tint, maar het is hier geen vooropleiding van. In ieder geval wekt het Zeekadetkorps bij velen interesse op voor de maritieme wereld. Aan boord krijgt de zeekadet les in

Water, water, water... al die zaken die een zeeman tot zeeman maken en wordt onderhoud gegeven aan het schip en de apparatuur. Bij het aan boord komen leren de aspirant zeekadetten eerst de weg aan boord kennen en leren zij ook spelenderwijs de vele scheepsbenamingen. Al direct ligt de nadruk op de belangrijkste punten aan boord van een schip: veiligheid en het werken in teamverband.Vanaf 3e klas kunnen de jongens en meisjes via brevetten een richting kiezen die hem of haar het meeste aantrekt: nautisch, technisch, logistiek of verbindingen. De kennis en vaardigheden die met het behalen van een brevet worden opgedaan, sluiten aan bij diploma’s en certificaten in de watersport.

De goed uitgeruste reddingsbrigade Voor wie echt een maritieme baan ambieert is er de Maritieme Academie, een samenwerkingsverband van opleidingspartners in de regio Noordwest-Nederland. Deze academie heeft alles in huis -en op het water- om jonge mensen op een maritieme loopbaan voor te bereiden of verder te ontwikkelen. De locatie met de langste historie van de Maritieme Academie ligt in Amsterdam, in 1785 begonnen als ‘Kweekschool voor de Zeevaart’. Maar ook op de Maritieme Academie in IJmuiden wordt al meer dan honderd jaar voortvarend maritiem onderwijs gegeven.Vandaag de dag wordt er op vijf locaties een breed opleidingsprogramma aangeboden. De Maritieme Academie leidt op voor alle vaargebieden (binnenvaart, kustvaart, zeevaart) en logistieke havenactiviteiten. En een scala aan beroepen: van schipper tot scheepswerktuigkundige, van matroos tot kapitein en van medewerker havenoperaties tot manager haven, vervoer en logistiek. Een hele andere opleiding, maar zeker niet minder belangrijk, wordt gegeven bij De IJmuider Reddingsbrigade, één van de ongeveer 180 reddingsbrigades in Nederland. De meeste reddingsbrigades zijn lokale zwemverenigingen, maar er komen steeds meer reddingsbrigades met een aangewezen bewakingsgebied. Deze brigades bevinden zich met name rond de grote rivieren, grote binnenwateren en de Nederlandse kust. Tevens zorgen meerdere reddingsbriZeekadetten doen onderhoud aan de Willem Beukelsz. 94

KNRM redt zeiler uit het water gades voor een bemanning van de rampenvloot, een vloot die kan worden ingezet als er een watersnoodramp dreigt of gaande is. De IJRB is lid van deze rampenvloot. De belangrijkste doelstelling is natuurlijk het redden van drenkelingen. Dit gebeurt onder meer door de reddingsposten op het strand, het plaatsen van reddingsmateriaal en EHBO-verbandkisten in de gemeente, het verlenen van hulp bij ongelukken te water, het geven van zwemles en het opleiden van zwemmers tot redders. Ander reddingswerk wordt verricht door de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). Deze organisatie redt mensen op zee en op het ruime binnenwater in Nederland. Snel, professioneel en kosteloos. De KNRM is de erkende hulpverlener in het werkgebied van de Nederlandse Kustwacht. Redden en helpen op het water kent een professionele voorbereiding. De uitvoering sluit aan op de hulpverleningsketens op het land. Kwaliteit van mensen en materieel is van hoog niveau. Vanuit het hoofdkantoor in IJmuiden ondersteunt de KNRM haar 42 reddingstations en de vrijwilligers. Reddingstations worden vanuit de hoofdorganisatie begeleid op velerlei gebied: reddingwerk, veiligheid, techniek, opleiding, communicatie en fondsenwerving. Op die manier kunnen de reddingstations zich richten op hun kerntaak: het redden van mensen. Praktijkles op de Prinses Amalia Juist! IJmond

Vletterlieden Een ‘vletterman’ was een los werkman die in de Amsterdamse haven losse karweitjes verrichtte, zoals hulp bij het aanleggen van schepen en het beleggen van trossen. Klussen die ze aannamen van de kapiteins van de zeeschepen. Hun scheepjes werden geepvletten genoemd. De vlettermannen konden moeilijk rondkomen en hielden zich ook met jutten en redden van schipbreukelingen bezig. Wanneer zij de bemanning of lading van een gestrand schip in veiligheid brachten kregen zij een beloning van de verzekering of, voor de lading, een vastgesteld aandeel in de waarde. Vandaag de dag zijn vletterlieden actief bij nagenoeg elk schip dat de haven binnenkomt. Onder de naam ‘De Koperen Ploeg’ bestaan zij in Amsterdam al sinds 1926. In IJmuiden werd zestig jaar geleden de Coöperatieve Vereniging van Vletterlieden (C.V.V.) opgericht. Het bedrijf voert in het havengebied van de IJmond en op de sluizen van IJmuiden haar werkzaamheden uit.

Speciale stootkussens voor Amerikaans oorlogsschip

Het werkgebied van de vletterlieden bestrijkt het gehele havengebied van IJmuiden. Er werken circa 50 personen, waaronder ook enkele aankomende vletterlieden (leerlingen). Er zijn 5 ploegen. Elke ploeg bestaat uit 10 man. Als er in een bepaalde periode meer schepen binnenkomen of weggaan dan de huidige ploeg aankan, wordt de standbyploeg van huis geroepen om de drukte op te vangen. De scheepvaart zal dus geen vertraging ondervinden bij het meren of ontmeren. Ook assisteren de vletterlieden met het bemannen van onbemande objecten zoals bakken, kranen en cascoschepen. De vletterlieden gaan dan voordat het schip de pieren van IJmuiden binnenloopt aan boord. Zij meren het schip af in de haven of sluizen en varen dan mee om het schip eventueel in Amsterdam af te meren. Als er olie is gemorst in de haven assisteren de vletterlieden met het leggen van olieschermen. Ook wordt er gevaren naar schepen en drijvende kranen om die te voorzien van nieuwe bemanning en/of materialen. Kortom, het is een onmisbare ploeg voor de scheepvaart. Vlettermannen leggen schip vast 96

Nautische Sociëteit IJmond In april 1994 namen de toenmalige teamleider Douane Ijmond, Wim Voermans, en commandant Koninklijke Marechaussee Brigade Amsterdam-IJmuiden, Nico Karels, het initiatief tot het bijeenbrengen van hun zakelijke relaties. Bij beide overheden bestond de behoefte om buiten de loketten om regelmatig informeel contact met het bedrijfsleven te onderhouden, teneinde het begrip voor de wederzijdse standpunten en ontwikkelingen te bevorderen. In eerste instantie werden een twintigtal bedrijven uit de regio IJmond uitgenodigd voor de bijeenkomst van “IJmuiden Kontakt”.Tijdens deze eerste bijeenkomst, op 14 april 1994, werd besloten dat men maandelijks bijeen zou komen en er voor elke bijeenkomst een ander bedrijf of instelling als gastheer zou optreden. Tevens werd besloten de naam te wijzigen en werd IJmond Kontakt omgedoopt tot: Nautische Sociëteit IJmond.

Ook de havendiensten nemen deel aan NSIJ Inmiddels hebben er al vele bijeenkomsten bij de diverse bedrijven en instanties plaatsgevonden. De belangstelling en opkomst was iedere keer bijzonder groot, waaruit de conclusie getrokken mag worden dat de Sociëteit zeker in een behoefte heeft voorzien. In september 1995 werd besloten de frequentie iets aan te passen en de bijeenkomsten vinden nu éénmaal per zes weken plaats. Het karakter van de NSIJ is uniek en kenmerkt zich door het ontbreken van een officiële verenigingsstructuur. De bijeenkomsten vinden plaats op uitnodiging van de leden zelf en veelal op de eigen bedrijfslocatie. Dit geeft de gastheer een uitstekende gelegenheid zijn bedrijf of instelling aan de overige leden te presenteren, en nieuwe ontwikkelingen toe te lichten. Op

deze wijze hebben de leden van de NSIJ de afgelopen jaren kennis kunnen nemen van de nieuwe ontwikkelingen bij hun collegae, hetgeen zeker heeft bijgedragen tot de goede onderlinge verstandhouding. De NSIJ heeft inmiddels een tweetal lustrumvieringen achter de rug en geniet nog steeds een groeiende belangstelling. Het ledental is behoorlijk in omvang toegenomen en is uitgegroeid tot 90 leden werkzaam bij een veertigtal bedrijven en instellingen. JJuist! Ju uis ist! t! IIJmond JJm mon ondd

Veilige haven van Velsen Dat er zich vrachtschepen, vissersboten en zeiljachten in de havens van IJmuiden bevinden, is voor veel mensen vanzelfsprekend. Maar dat er in het vissersdorp ook een heus speelschip en zelfs een ruimteschip voor anker liggen, is zelfs voor ervaren schippers bijzonder. Deze voertuigen bevinden zich dan ook in een speciale haven, namelijk in speeltuin ‘De Veilige Haven’. De speelgelegenheid naast zwembad ‘De Heerenduinen’ vierde in 2010 haar tachtigste verjaardag. De speeltuin werd in 1930 opgericht door het echtpaar Reek en mevrouw Woerlee, de hoofdleidster van een openbare bewaarschool uit de buurt. Toepasselijk genoeg voor de omgeving kozen ze de haven als thema voor de speeltuin. Wat begon als een veld met schommels en klimmasten, ver-

vaardigd van oude rolluiken uit de vishallen, is inmiddels de grootste speeltuin van de regio Kennemerland. In het kinderparadijs bevinden zich onder meer twee zandspeelplaatsen, zes grote klimtoestellen, verschillende glijbanen en een groot assortiment aan overige speelattributen. Bovendien is er een kantine waar versnaperingen gekocht kunnen worden. Al tachtig jaar lang is de kracht van de speeltuin de gedreven inzet van vrijwilligers. Alle inkomsten van De Veilige Haven worden gebruikt voor onderhoud en verbetering van de speeltuin. Beheerder Jaap Stegemeijer en zijn vrouw Nel zetten zich al twintig jaar in voor de speeltuin. Hierbij worden ze bijgestaan door een groep van rond de vijfentwintig enthousiaste vrijwilligers. Terwijl kinderen tegenwoordig druk bezig zijn met videospelletjes en hun mobiele telefoon, gaat de speeltuin flink met haar tijd mee. De Veilige Haven is de eerste speeltuin in Nederland die met de zogenoemde ‘NEOS’ in bezit is van een buitenspelcomputer. Dit elektronische speeltoestel prikkelt kinderen om fanatiek te bewegen om een interactief spel te winnen. Ondanks het feit dat er al verschillende generaties herinneringen koesteren aan De Veilige Haven, is de speeltuin helemaal klaar voor de volgende tachtig jaar schommelen, klimmen, en glijden!

Festung IJmuiden Bunkers. Het woord is één van de vele herinneringen aan een recente bezetting. Zelfs het woord is van de bezetter (vóór de oorlog was het kazemat, overigens ook een leenwoord). IJmuiden heeft er vele, soms half, soms helemaal schuil onder het zand en soms open en bloot - ja zelfs enkele die een compleet andere functie hebben gekregen. Dat er zoveel van zijn heeft er onder meer mee te maken dat IJmuiden door de Duitsers tot Festung werd gemaakt. Wat inhield dat IJmuiden en omgeving tot het uiterste verdedigd moesten worden. Massa’s beton en mijlen prikkeldraad en tankgrachten moesten dat verzekeren. Ook sloopte de bezetter meer dan 3.200 woningen, een kwart van de huizen in de gemeente, louter om schootsveld te creëren. Het Thalia theater bleef staan. Voor de vertoning van propagandafilms en vermaak. De grootste bunker op Nederlands grondgebied staat in IJmuiden. Een speciale Schnellbootbunker. Met aanlegplaatsen voor torpedoboten. Deze nooit helemaal voltooide reuzenbunker was één van de redenen waarom IJmuiden zo vaak gebombardeerd werd. Na de oorlog

is het een opslagplaats voor diverse goederen geweest, en zelfs een supermarktmagazijn! Thans herbergen de metersdikke muren een tongkwekerij. Het forteiland, een Nederlandse creatie, werd eveneens door de Duitsers uitgebreid tot een zwaargewicht-wachtpost aan de kanaalmond. De nog bestaande wandschilderingen getuigen dat ze de sombere, vochtige ruimten althans enige fleur probeerden te geven. Ten zuiden van de stad In de duinen bij IJmuiden aan Zee gapen blinde schietgaten van de bunkers van “Batterij Heerenduin” in de richting van het westen. Als er nog een kanon stond zou het al niet meer op zee gericht kunnen worden. Daarvoor is er teveel duin en strand aangegroeid. En hopelijk ook wat meer wijsheid in de mens.

Juist! IJmond

Jachthaven blijft aan de weg timmeren Het heeft even geduurd voordat de plannen om in IJmuiden een jachthaven te realiseren werden uitgevoerd. Bijna 100 jaar ging er overheen. Zelfs toen in 1960 de zuidpier werd verlengd, was dat nog geen reden om daar een jachthaven aan te koppelen. Echter, de zandvlakte die nu achter die pier ontstond, deed bij planologen het bloed sneller stromen. Dit was in hun ogen de ideale locatie om IJmuiden aan zee wat meer cachet te geven. Zo ontstond het grootschalige project waarbij ruimte was voor strandrecreatie, verblijfsaccommodatie en een grote jachthaven. Begin jaren â&#x20AC;&#x2122;90 werd de pier voor een deel doorbroken, waarmee de opening naar de haven een feit was. In 1994 werden de eerste boten hier verwelkomd en was Marina Seaport IJmuiden geboren. De Nederlandse kust heeft de liefhebber van zee, strand en ontspanning ontzettend veel te bieden. Hoewel elke kustplaats zijn eigen charme heeft, behoort het strand van IJmuiden tot de mooiste van het land. Het prachtige brede strand in combinatie met een boulevard, uitgaansgelegenheden, natuur en talloze vormen van recreatie maken dat bezoekers met veel plezier op deze kustplaats afkoersen. Wie met de auto komt, hoeft niet te vrezen de vierwieler niet kwijt te kunnen. Zelfs op topdagen biedt het parkeerterrein voldoende ruimte en hoef je nooit ver te lopen voordat het mulle zand tussen je tenen kriebelt. Mensen die niet van zee en strand houden (je hebt ze erbij zittenâ&#x20AC;Ś) kunnen kiezen voor het Kennemermeer. Dit duinmeer heeft minder golfslag, is wat minder diep en omdat het zoet water bevat, een favoriete recreatieplek voor ouders met kleinere kinderen.

100

beleeft menig schippersgezin hier fantastische momenten. Landinwaarts is eveneens een optie, want het mondaine Amsterdam ligt slechts op een vaartochtje afstand. Vooral voor buitenlanders een interessante gelegenheid om de hoofdstad via het water aan te doen. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n 13.000 boten maken op jaarbasis een of meerdere dagen gebruik van de prachtige haven. De 650 ligplaatsen hebben met name in de zomer een flinke bezettingsgraad, als naast de 390 vaste ligplaatshouders, nog vele passanten van heinde en verre Marina Seaport aandoen. De grootste toeloop van mensen dient zich echter in de eerste week van september aan. De week waarin de Hiswa te water wordt georganiseerd. Een zeer succesvol evenement waarbij de prachtigste boten te bewonderen zijn met een lengte tot soms wel 50 meter.Van het soort dat in havens van Monaco en Marseille bewondering wekt bij flanerend publiek.

Marina Seaport IJmuiden is door de jaren heen uitgegroeid tot een jachthaven met internationale allure. Niet in de laatste plaats dankzij de fantastische ligging aan de monding van het Noordzeekanaal en de vele prettige faciliteiten die de badplaats te bieden heeft. Menig botenbezitter doet de haven aan om een paar heerlijke dagen op het strand door te brengen. Afgewisseld met een stukje zeilen voor de Noord-Hollandse kust, waar van alles te zien valt,

Hoewel de haven en de bijbehorende faciliteiten nog relatief nieuw zijn, zijn er alweer plannen voor een behoorlijke uitbreiding. Om het gebied nog aantrekkelijker te maken, wil men een aantal zaken grondig aanpakken. Zo zouden er 750 appartementen moeten verrijzen naast de huidige boulevard en krijgt de toegangsweg een opknapbeurt waarvoor een Europese subsidie klaar ligt. Belangrijkste punt van aandacht hierbij is dat het toeristische verkeer geen hinder meer mag hebben van het vele vrachtverkeer dat zich van en naar het industriegebied beweegt. Een veilige en plezierige verbinding met het achterland moeten IJmuiden voor de komende jaren nog aantrekkelijker maken voor een ruimere doelgroep.

Juist! IJmond

101

Havenfestival IJmuiden

Met de Morgenster de Noordzee op Na het feest rond het 125 jarig bestaan van het Noordzeekanaal, in oktober 2001, besloten de ondernemers in de haven dat zij iets terug wilden doen voor de inwoners van de gemeente. Op dat moment werd het Havenfestival IJmuiden geboren. Al vanaf het allereerste moment is het festival een mix van cultuur en nautische aangelegenheden. Op de kade zijn altijd veel leuke activiteiten, voor jong en oud. De zevende editie vormde daarop geen uitzondering. Op zaterdag 14 en zondag 15 augustus 2010 was de IJmuidense Vissershaven wederom het decor van het Havenfes102

tival IJmuiden. Naast allerlei ‘zeewaardige’ zaken, waarbij een vlootschouw van oude vissersschepen niet onder doet voor de bezichtiging van de modernste bedrijfsschepen, biedt het Havenfestival traditiegetrouw ook een omvangrijke culturele programmering. Maar daar bleef het niet bij: met SAIL Amsterdam in aantocht, was IJmuiden woensdag 18 augustus het domein van PreSail IJmuiden.Tijdens het Havenfestival én PreSail waren er in en rond de vissershaven dan ook heel wat bijzondere schepen te bezichtigen. Het laveren in de haven van zeiljacht De Morgenster was prachtig om te zien. De Morgenster is in 1919 van stapel gelopen op de werf van Boot in Alphen aan de Rijn. Ze ging als zeilende

In de wachtrij voor de Ivoli Black dat de Kustwacht leased van SVITZER

Het roer van de Ivoli Black vleetlogger ‘Vrouw Maria’ SCH 200 op de haringvangst. In de jaren twintig werd ze gemotoriseerd en verlengd. Later werd haar naam ‘Morgenster’ Sch 324. Vandaag de dag is De Morgenster een zeiltrainingsschip, dat met maximaal 36 trainees en 10 bemanningsleden wereldwijd mag varen. Tijdens het havenfestival was het mogelijk ook het schip van de kustwacht te bekijken. Het schip is normaal gesproken gestationeerd in Den Helder en is in staat is om grote schepen op sleeptouw te nemen. Vanaf windkracht 5 ligt het schip op zee klaar om te helpen bij noodgevallen. Maar er waren meerdere, diverse sleep- en loodsboten waarop mensen een korte rondvaart de zee op konden maken. Veel bekijks trok de grote werkkraan ‘Het Nijlpaard’. De grote grijper vulde zich met water en stortte dat vervolgens weer terug in de haven. Het was een prachtig gezicht. Het was weer uitermate gezellig. Kinderen konden zich laten schminken en er werd volop genoten van een optreden van de Corus Big Band in de Spiegeltent en van de diverse optredens op verschillende podia. Maar ook van (stijl)dansende mensen op een vlakke vloer met zeemansorkest. Op de braderie was het een drukte van belang. Maar ook voor de wervingskraam van de Koninklijke Marechaussee was veel belangstelling. Het was weer een fantastisch nautisch festival, vol cultuur, een hapje en een drankje en meer schepen dan ooit.

Het Nijlpaard weet wel raad met water Juist! IJmond

103

Weer 5 jaar wachten Het begon allemaal in 1975. Sindsdien komen ĂŠĂŠn keer in de 5 jaar prachtige tall ships en andere fraaie zeilschepen naar Sail Amsterdam. De Sail-fans die niet konden wachten kwamen ruimschoots aan hun trekken tijdens de pre-Sail in de haven van IJmuiden. Daar verzamelden alle schepen zich, voordat ze donderdag in de Sail-In Parade over het Noordzeekanaal naar de hoofdstad voeren.

De Gothenburg omringt door een woud aan scheepjes 104

De Sail In vond plaats op 19 augustus, toen vele honderden schepen van velerlei soorten en afmetingen de grote zeilschepen op hun intocht begeleidden van IJmuiden door het Noordzeekanaal naar het IJ in Amsterdam. De vloot werd aangevoerd door de klipper Stad Amsterdam, die juist was terug gekeerd van een reis om de wereld. Langs de oevers was het een drukte van belang. Elk plekje met een beetje uitzicht op het Noordzeekanaal was bezet. Het is natuurlijk ook een prachtig gezicht om de grote zeilschepen, al dan niet als replica, voorbij te zien varen. Bijvoorbeeld de Portugese vier-mast schoener Santa Maria Manuela,

wat opzien baarde. Maar vanaf dat moment was het ook feest op het IJ. De grote schepen werden opgewacht door duizenden andere schepen. Ook heel bijzonder om te zien hoe sommige vaartuigen kunnen blijven drijven, maar van andere is wel duidelijk dat ze voldoende draagvermogen bezitten om de vele feestvierende en genietende passagiers veilig te vervoeren. En dan de Russische Kruzenstern. Al vanaf de eerste Sail een trouwe deelnemer aan het evenement. Het is na de Sedov het grootste traditionele zeilschip ter wereld dat nog vaart. De thuishaven is Kaliningrad. De Kruzenstern is oorspronkelijk een Duits vrachtschip, dat onder de naam Padua naar Zuid-Amerika voer. Het was het laatste zeilende vrachtschip dat werd gebouwd en maakte met de Pamir, de Passat, de Preussen, de Pommern en de Peking deel uit van de zogenaamde Flying-P-Line van rederij F. Laeisz uit Hamburg. Het is van deze vloot het enige schip dat nu nog vaart. De Kruzenstern, nu een opleidingsschip, doet regelmatig mee aan internationale zeilevenementen zoals Sail Amsterdam.

De MIR was één van de spectaculaire tall-ships die Sail 2010 aandeden een voormalig kabeljauwschip. De Santa Maria Manuela, gebouwd in Lissabon in 1937, maakte vroeger deel uit van de ‘Portuguese White Fleet’, de vloot die de wateren van de Noordzee trotseerde op zoek naar de in Portugal zo geliefde bacalhau, een grote stokvis. In 1993 zag het er naar uit dat het schip gesloopt zou worden, maar het schip heeft het gered. Zestien jaar lang werkte men aan de restauratie van het zwaar beschadigde schip, dat in mei van dit jaar voor het eerst weer te water werd gelaten. Nu was het te bewonderen in Amsterdam. Het schip is nu alleen nog bedoeld als toeristische attractie. Veel bewondering was er ook voor de Gothenburg, een Zweedse Oost-Indiëvaarder die met de nodige kanonschoten behoorlijk

Een andere Russische deelnemer was de MIR, Russisch voor vrede. Het schip wordt gebruikt door het Marine Engineering College of St. Petersburg en wordt naast zeiltrainingen ingezet voor opleidingen in maritieme wetenschappen en oceanografie. De MIR heeft relatief veel luxe aan boord, dat wil zeggen dat er voldoende warm water, genoeg proviand en een volledige ziekenhuiszaal met chirurg aanwezig zijn. Maar toch kan de MIR de vergelijking met een luxe cruiseschip niet doorstaan: er moet ook nog gewerkt worden aan boord. En aan de goed onderhouden staat van het schip blijkt dat de cadetten ook alles weten van schrobben en verven! In totaal kwamen anderhalf miljoen bezoekers op het evenement af. Nu is het gewoon weer 5 jaar wachten op de volgende Sail. Juist! Juis Ju ist! is t!! IIJmond Jmon Jm onnd

105

Passie voor drank

Het kleine zwart-wit fotootje achter de toonbank van Slijterij & Wijnhuis Zeewijck, spreekt boekdelen. Te zien zijn de opa en oma van Richard Blesgraaf voor hun winkel in Haarlem. Ook een slijterij. Het was deze winkel die Richard inspireerde om hetzelfde vak in te gaan. ,,Als kleine jongen was ik erg onder de indruk van al die mooie flessen.Vooral de whiskyflessen vond ik prachtig”, aldus Blesgraaf, die behalve de oude foto ook nog zo’n mooie, klassieke keramieken jeneverkruik uit opa’s winkel kon redden en hem nu als aandenken heeft staan. Richard is samen met echtgenote Esther verantwoordelijk voor Slijterij & Wijnhuis Zeewijck. Het echtpaar kocht de zaak in 2005 en zette het geheel naar hun hand. Richard had daarvoor jaren gewerkt als vertegenwoordiger in gedistilleerde dranken, Esther was manager van een drogisterij. De 106

passie die beiden hebben voor drank, deed hun besluiten de stap te wagen. En niet zonder succes! Binnen de kortste keren wist het echtpaar nominaties en onderscheidingen binnen te slepen. Richard en Esther zijn duidelijk goed op weg. “Hebben we niet, kennen we niet”, vertellen zij gepassioneerd als ware specialisten in speciaal bier, single malt whisky, wijn, rum en gedistilleerd vanuit de gehele wereld. Je komt er natuurlijk niet door alleen maar de deuren open te zetten en te wachten tot er een klant binnenkomt. Een goede ondernemer zoekt de markt op en vindt nieuwe mogelijkheden om producten aan de man te brengen. Richard en Esther organiseerden al vele, verschillende evenementen. Een jaarlijks terugkerend succesvol evenement, als het ‘Whisky & Rum aan Zee’ festival in de Seaport Marina, levert veel zowel regionale als nationale publiciteit op. Ook een whisky cruise naar Newcastle en de grote wijnproeverijen, whiskydiners en masterclasses zijn evenementen die niet onopgemerkt bleven en veel liefhebbers trokken. “We zitten nog vol met ideeën. We genieten ervan om mensen iets bijzonders te bieden,” aldus de enthousiaste ondernemers.

Visserslatijn Op deze plaats in haar verleden waren warrige woorden â&#x20AC;&#x2DC;n wapen als een ondoordringbaar laken toen we om flinke vangsten streden. Met netten neergestreken als een baken in het blauw spreken vissers vol van schijn en is alles wat we horen een deel van hun visserslatijn. In haar buik liggen onze fuiken en de domme dienders blijven leken nu niemand weet wat we bespreken zakt de zee in de zon of andersom en voor wie er niet omgekeerd kan praten ligt IJmuiden ver voorbij Babylon.

Joris Brussel, Eerste stadsdichter van Velsen

Juist! IJmond

107

Sterk staaltje Hollands Glorie Er zijn van die oer-Hollandse bedrijven die je als Nederlander met trots vervullen. Trots omdat ze tot de grootste en de beste van de wereld behoren en de meest onmogelijke klussen klaren in gebieden waar geen mens voor zijn plezier naar toe gaat. Mammoet is daar een mooi voorbeeld van. Deze gigant op het gebied van hijsinstallaties en megatransport, is geworteld in de Hollandse klei, maar uitgegroeid tot een multinational met vestigingen in alle continenten. Uiteraard heeft Mammoet een vestiging in IJmuiden. Dichtbij Corus, dichtbij het vuur. De ramp met de Russische kernonderzeeër ‘Koersk’ in augustus 2000, is een gebeurtenis geweest die de wereld niet snel zal vergeten. Dat na het nodige getouwtrek Mammoet de bergingsklus in de Barentsz Zee mocht klaren, was mede te danken aan de enorme inventiviteit waarover het bedrijf beschikt. Wanneer je als bedrijf een dergelijke, op papier haast onmogelijke klus kunt klaren, maakt dat wereldwijd veel indruk. Feitelijk zijn er geen uitdagingen te bedenken die Mammoet niet aandurft. Of het nu gaat om hijsactiviteiten bij de bouw van het Olympisch Stadion in Peking of het transport van een petrochemische installatie in Siberië, Mammoet bedenkt een oplossing

en voert het uit. De ‘can-do’ mentaliteit wordt het binnen het bedrijf genoemd. ,,Als wij het niet kunnen, kan niemand het.” Het is deze eigenschap die het bedrijf vanaf het begin in 1966 groot heeft gemaakt. Het mogen dan de megaklussen zijn die tot de verbeelding spreken, ook het kleine werk wordt niet geschuwd. Zelfs voor het plaatsen van een tuinhuis of dakkapel kan een beroep worden gedaan op Mammoet. De geschiedenis van Mammoet gaat terug tot 1966, het jaar dat Jan van Seumeren in De Meern een kraanbedrijf begon. Door diverse samensmeltingen (ondermeer met Stoof Breda, Goedkoop, Van Wezel en Nedlloyd) groeide het bedrijf uit tot een multinational met ongeveer 3.500 werknemers wereldwijd. In Nederland verdienen ruim 1.100 mensen hun brood bij Mammoet. De staf wordt nog altijd voor een groot deel gevormd door de familie Van Seumeren. Met Roderik, Patrick en Jan van Seumeren heeft de derde generatie inmiddels de touwtjes in handen. 108

Juist! IJmond

109

Aan het begin van de twintigste eeuw was de Nederlandse industrie nogal afhankelijk van de import van ijzer en staal. Daar moest verandering in komen. Bovendien bood de gunstige ligging van Nederland uitstekende mogelijkheden voor de vestiging van een ijzeren staalbedrijf. Zowel voor de aanvoer van grondstoffen als voor de uitvoer van producten was dit een voordeel. Henri Johan Eduard Wenckebach presenteerde op 19 april 1917 plannen om een hoogovenbedrijf op te zetten. De geografische locatie van Nederland, aan de zee, was ook volgens Wenkebach ideaal voor de vestiging van een ijzeren staalbedrijf. Als vestigingsplaats verkoos hij IJmuiden boven Rotterdam, vanwege de vaste ondergrond en omdat het direct aan zee lag. Bovendien was door het Noordzeekanaal het achterland goed bereikbaar. Voor de bouw van de Hoogovens moest wel een prachtig duingebied, De Breesaap geheten, worden opgeofferd. Maar daar maakte niemand zich druk om.

Over robuuste mannen die ijzer met handen kunnen breken Nadat de plannen financieel waren onderbouwd, werd op 20 september 1918 de Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrieken NV opgericht. Bedrijven, particuliere investeerders, de overheid en de gemeente Amsterdam brachten het beginkapitaal op. De bouw begon in 1920. De eerste fase bestond uit twee hoogovens, een cokesbatterij en de nodige infrastructurele voorzieningen, zoals een buiten- en binnenhaven, spoorwegemplacement, elektrische centrale en een bijproductenfabriek voor het reinigen van cokesovengas. Op 22 januari 1924 werd in de eerste hoogoven het vuur aangestoken. Men begon met de productie van ijzer en in het midden van de jaren dertig was Hoogovens al de grootste exporteur van ruwijzer ter wereld. Hoogovens is meer dan al negentig jaar een bedrijf dat technologie voorrang geeft bij de productie van staalproducten. â&#x20AC;&#x2DC;Eerst komt de techniek en de productie. Plannen maken 110

om de producten te verkopen komen later wel.’ Geen Nederlandse onderneming heeft zo’n uitgestrekt productiecentrum als Corus in IJmuiden. En wie raakt niet onder de indruk van de noeste arbeiders bij een aftappunt van een hoogoven, waar het ruwijzer uitvloeit? Het is een woest spel van vlammen, vonken en rook. Elke IJmuidenaar – ook die op kantoor – voelt zich diep in zijn hart zo’n hoogovenarbeider. Het jubileumboek ‘1918 – 2008, negentig jaar staalbedrijf in IJmuiden’ laat er geen misverstand over bestaan: staal produceren is altijd een ruw bedrijf geweest, alleen geschikt voor robuuste mannen die ijzer met handen kunnen breken. Maar de tijden veranderen. De ijzeren staalproductie raakt steeds meer geautomatiseerd en verfijnder bestuurd. De steeds beter geschoolde arbeiders zitten achter beeldschermen en draaien aan knoppen. Technologie speelt nog steeds de belangrijkste rol, maar er wordt langzamerhand ook beter geluisterd naar de markt. In 1990 startte de nieuwe divisie Hoogovens Staalverwerking en Handel. Samen met de divisies Staal, Aluminium, Industriële Toeleveringsbedrijven en Technische Dienstverlening zijn de activiteiten van Hoogovens Groep hiermee over vijf divisies verdeeld.

De trend naar schaalvergroting binnen de Europese staalindustrie leidde in 1999 de fusiebesprekingen in met British Steel. Op 6 oktober 1999 werd onder de nieuwe naam Corus de fusie een feit. Maar het ging verder. Acht jaar later werd Corus overgenomen door het Indiase staalbedrijf Tata Steel. Door de combinatie Tata Steel en Corus ontstond het op vier na grootste staalbedrijf ter wereld met een productie van 27 miljoen staal in 2007. Innovatie is door de jaren heen altijd één van de speerpunten geweest binnen de onderneming. Zo is Corus bijvoorbeeld bezig met de voorbereiding voor een baanbrekende proef om ruwijzer te maken met veel minder energie en CO2. Meer dan veertig partijen doen mee aan het project. Dat de proef in IJmuiden plaatsvindt is niet toevallig. Het idee is gebaseerd op een techniek die in IJmuiden in jaren tachtig en negentig is ontwikkeld, toen een smeltcycloon voor het smelten van erts werd toegepast. Voorlopig gaat het om een proef. Deze nieuwe manier van ruwijzer maken zal de komende tien jaar nog niet aan de orde zijn. Met een korte vlaggenceremonie werd op maandag 27 september 2010 het tijdperk Corus afgesloten. Een nieuwe periode -onder de naam Tata Steel IJmuiden- is begonnen. Juist! IJmond

111

IJzersterk in de lastechniek Elektroden, Tiggen, Mig/Mag lassen… Voor een leek zijn dit termen waar geen touw aan vast te knopen valt. Voor de lassers- en metaalbewerkers, en daar zijn er velen van in de regio IJmond, is het gesneden koek. Het zijn woorden die bij Lashuis Haprotech dagelijks klinken. Deze, aan de poort van Tata Steel, voorheen Corus, gevestigde firma, heeft zich sinds 1990 laten gelden als autoriteit op het gebied van lasen snijtechniek. “Vanwege het totaalpakket dat wij bieden, zijn wij de beste partner van lassend en metaalbewerkend Nederland,” aldus André Schoorl, eigenaar en oprichter van de onderneming. Natuurlijk is het geen toeval dat Lashuis Haprotech zich sinds 2000 in het zicht van Tata Steel bevindt. Desondanks heeft het nog even geduurd voordat Lashuis Haprotech zich hier vestigde. Zoals zoveel ondernemers begon ook André Schoorl zijn droom op een paar vierkante meter. Nog niet wetende dat zijn bedrijfje in roestvast staal zou uitgroeien

tot toonaangevende onderneming op het gebied van hoogwaardige lastechniek, met 30 man personeel in dienst.Vanaf de zolderkamer thuis trok de Santpoorter achtereenvolgens naar steeds groter wordende bedrijfspanden in de Justus Dirk-, Ampère-, Kromhout- en Ohmstraat. De huidige vestiging, aan de Rooswijkweg, lijkt toch wel de eindbestemming. Uitstekend bereikbaar, duidelijk zichtbaar en genoeg ruimte om ook in de toekomst nog te blijven groeien. In 112

2008 werd het leegstaande pand aan de overzijde ingelijfd. Het bleek een prima accommodatie om de lasschool van Haprotech Lasopleidingen in onder te brengen. Tevens is hier de professionele vergaderlocatie Poort Rooswijk gevestigd. Lashuis Haprotech bestaat grofweg uit vier onderdelen. In de eerste plaats is er het handelshuis waar men werkelijk alles kan aanschaffen op het gebied van lassen en snijden. Daarnaast is er de afdeling Service & Techniek. Hier worden reparaties, onderhoud en technische ondersteuning uitgevoerd voor talloze bedrijven. Als derde pijler zijn daar de lasopleidingen.

worden geënthousiasmeerd voor de lastechniek en gaan met een NIL-erkend diploma op zak terug de markt in. Een lasser die zijn vak verstaat, is goud waard.Wij ondersteunen deze mensen door altijd een actueel aanbod van lasopleidingen te bieden. Er komen namelijk steeds nieuwe metaallegeringen bij die allemaal om een andere lastechniek vragen.” Als vierde pijler is daar ‘Haprotech Consultancy’.Voor alle mogelijke lastechnische vraagstukken biedt Haprotech een professionele oplossing. De medewerkers zijn professionals met ruime ervaring in diverse specialismen zoals: Lastechnische Dienstverlening, Projectbegeleiding, Advies Kwaliteitssystemen ISO 9001 en Veiligheidskundig Advies waaronder advies m.b.t. gevaarlijke stoffen. Kwaliteit waarborgen en daarmee potentiële kwaliteitsproblemen vroegtijdig onderkennen, voorkomt hoge kosten achteraf. Op deze manier helpt Haprotech haar opdrachtgevers een beter kwaliteitsproduct af te leveren.Dat Lashuis Haprotech zich de ideale partner noemt voor bedrijven waar metaalbewerking een onderdeel is, is volgens

André Schoorl: “Als Haprotech Lasopleidingen zijn wij één van de door het Nederlands Instituut Lasopleidingen (NIL) gemachtigde instellingen in Nederland. Dat is iets waar we in 1997 mee zijn begonnen. De overheid zorgde in die tijd nauwelijks voor goede technische opleidingen, laat staan voor lasopleidingen op hoog niveau! Wij zagen dat als een kans waar we op ingesprongen zijn. Door een eigen lasschool te beginnen en mensen op te leiden van niveau 1 t/m 4, in de processen MIG/MAG,TIG, BMBE en Autogeen alsmede de specialistische kaderopleidingen, hebben we onszelf als bedrijf nog meer op de kaart gezet. Tevens zorgen wij er op deze manier voor dat de kwaliteit van de lassers op niveau blijft. Nieuwe leerlingen

Schoorl geen grootspraak: “Als een lasser een fout maakt, kost het herstel namelijk vier keer de tijd die nodig is om het laswerk te realiseren. Wij kunnen door goede begeleiding deze fouten helpen te voorkomen. Daarbij weten we uit ervaring dat veel bedrijven dit niet als zodanig herkennen.Wij helpen ze daarbij door te laten zien dat ze met een simpele mechanisering en beter geschoolde medewerkers hun efficiency sterk kunnen verbeteren.” Juist! IJmond

113

Een prachtig centrum voor muziek, dans, theater en beeldende kunst Het Kunstencentrum Velsen is oorspronkelijk opgericht als volksmuziekschool. Er werd toen alleen muziek gemaakt. Later kwam er een samenwerking met een creativiteitscentrum en veranderde de naam in Centrum voor Kunstzinnige Vorming. In 1995 werd een particuliere balletschool overgenomen en werd de naam veranderd in Kunstencentrum Velsen. Het is een centrum voor muziek, dans, theater

Dirk zelf is al heel lang aan de school verbonden. In 1956 kwam hij als leerling voor orgel- en pianolessen. Hij ging naar het conservatorium en kwam in 1976 terug als docent. Sinds 1991 is hij directeur. “En volgend jaar stopt ik er mee”, lacht Dirk. “Dan mag iemand anders deze fantastische baan overnemen. En echt, het is waanzinnig leuk.”

en beeldende kunst. Al vele jaren dé plek voor kunsteducatie in de gemeente Velsen.

is een oud schoolgebouw, met veel ramen en hoge plafonds. Er hangt hier echt een prettige sfeer. En het leuke van dit beroep is dat je altijd met mensen te maken hebt die ergens plezier in hebben. Elk jaar hebben we ook een ‘Schouwburgweek’. En het is fantastisch om te zien hoe iedereen zich daarvoor inzet. Zelfs de allerkleinsten zijn laaiend enthousiast. En daar doe je het voor. Kunst en educatie staan bij de gemeente Velsen gelukkig hoog in het vaandel. Daar ben ik ze ook bijzonder dankbaar voor. Ik hoop uit de grond van mijn hart dat kunsteducatie voor iedereen toegankelijk blijft. Door de subsidie van de gemeente kunnen wij een gedifferentieerd tarief hanteren. Iemand die minder te besteden heeft, betaalt ook minder. Op die manier is de school er ook echt voor iedereen. En dat mag eigenlijk nooit verloren gaan.”

“Inmiddels zijn we een hele bloeiende school met ruim 1600 leerlingen”, vertelt directeur Dirk Out. “Iedereen die zijn of haar creativiteit wil ontwikkelen, kan bij ons terecht. Zowel kinderen, jongeren als volwassenen. We hebben een voortreffelijk docentenkorps. Het is echt een instituut geworden.” 114

Sinds 1972 is het Kunstencentrum Velsen gevestigd aan de P.J. Troelstraweg 20 in IJmuiden. “Het gebouw dateert uit 1898 en heeft een boeiende geschiedenis”, vertelt Dirk verder. “Het

Theatraal Velsen Een bioscoop, een energiecentrale, en een kerk. Het zijn niet de eerste gebouwen waar je aan denkt als het om de locatie voor theaters gaat. In Velsen zijn het daarentegen juist deze knusse gebouwen die theaters herbergen. Zo zag de Stadschouwburg Velsen meer dan zeventig jaar geleden het licht als bioscoop ‘REX’. Het in 1939 gebouwde filmtheater was jarenlang een geliefde plek voor opeenvolgende generaties. In 1950 werd het ‘REX-theater’ omgebouwd tot schouwburg. In 1965 kreeg het gebouw haar huidige naam en in 1990 haar uiteindelijke vorm. De legendarisch geworden ‘buurtbios’ geeft inmiddels als provincieschouwburg jaarlijks plaats aan meer dan honderdduizend bezoekers.

Het Thalia Theater werd ruim honderd jaar geleden gebouwd als kerk. Toen het gebouw als kerk te klein werd, kreeg het de functie van bioscoop. Toen de cinema op haar beurt het aantal bezoekers ook niet meer kwijt kon, kwam het gebouw jarenlang leeg te staan. Tot het romantische, monumentale pand in bezit kwam van Hotel Augusta. Het oudste theater van Velsen werd op stijlvolle wijze gerestaureerd en dient tegenwoordig onder andere als locatie voor recepties en trouwerijen. Om het stukje cultureel erfgoed ook toegankelijk te maken voor cultuurliefhebbers, programmeert de Stadschouwburg Velsen jaarlijks in het Thalia Theater een serie voorstellingen en concerten. Het gebouw van het Witte Theater deed van origine dienst als energiecentrale. In de woelige jaren ’60 was het karakteristieke pand aan het Noordzeekanaal de eindbestemming van een theaterrevolutie, die ontketend werd door een groep lokale culturele bekendheden onder leiding van Peter van Warmerdam. Als toneelmeester van de Stadsschouwburg

zocht hij een plek die ruimte kon bieden aan nieuwe, experimentele theatervormen. Die plek werd in 1969 gevonden in de vorm van het ‘Witte Tejater’. Met enthousiaste steun van onder andere de Culturele Stichting Velser Gemeenschap (het in 1953 opgerichte overkoepelende orgaan voor amateurverenigingen) kreeg Velsen er een nieuw podium voor ‘toneel- en muziekbeoefening’ bij. Het experimentele toneel dat daar tot leven kwam, werd omarmd door Van Warmerdam’s zonen Vincent, Marc en Alex. De jongens die later beroemd zouden worden, richtten op de vruchtbare Velsense theaterbodem hun befaamde theatergroep Hauser Orkater op.

Juist! Juis Ju uisst!! IIJmond Jm mon o d

115

Kunnen wij het maken? Nou en of! Het zijn de karakteristieke woorden van ‘‘Bob de Bouwer’’, de hoofdrolspeler van de bekende animatieserie met de gelijknamige titel. Maar wie denkt dat de vrolijke bouwvakker na het klussen in zijn werkplaats toeft, heeft het mis. Hij woont namelijk in Driehuis. Dat wil zeggen: daar woont Bram Bart, de acteur die Bob en vele andere personages uit de kinderserie een stem geeft.

Een acterende kameleon in Driehuis Nu is Bram verantwoordelijk voor veel meer dan alleen het spraakvermogen van Bob de Bouwer. Zo is zijn stem te horen uit de mond van tekenfilmfiguren als ‘Beertje Paddington’, ‘Baby Beer’ uit Sesamstraat, in verschillende radio- en tv-reclames en in de navigatiesystemen van TomTom. Naast acteur en voice-over is hij zanger, regisseur en presentator. Bram blijkt dan ook een ware kameleon. ‘‘Ik observeer, probeer waar te nemen hoe mensen praten en bewegen. En dat probeer ik me eigen te maken om een niet-bestaand karakter tot leven te brengen. Of het nou als slechterik in een tekenfilm is of in de rol van een Hongaarse minister; het is leuk om een verhaal over te brengen.’’ De acteur is geboren in het zuiden van Nederland en groeide als kind op in een Belgisch dorpje. Hij keerde als jongvolwassene terug naar Nederland om aan de Toneelacademie in Maastricht te studeren. Toen hij dertien jaar geleden op zoek was naar een huis in een leuke omgeving, werd hij meteen verliefd op Driehuis. Daar woont hij nu al twaalf jaar. ‘‘Het klinkt als een reclamepraatje, maar het is hier voor een dorpsmens fantastisch. In Nederland is er geen andere plek waar ik liever zou wonen. Bovendien zou ik, als ik zou vertrekken, meteen de nabijheid van de zee missen’’, aldus de tevreden buurtbewoner. Hoewel Bram wordt ingezet door grote bedrijven en bekende tv-programma’s, bestijgt hij ook op regionaal gebied het toneel. Sinds 2009 jaar regisseert hij het toneelstuk 116

dat toneelvereniging Onderwijzers Toneel Kennemerland (OTK) jaarlijks opvoert in Stadschouwburg Velsen. ‘‘Bij OTK spelen basisschooldocenten om eind november te kunnen optreden voor leerlingen van openbare basisscholen uit de buurt. Dat is erg leuk om te doen.’’

Juist! IJmond

117

Kennisbron op het gebied van kunst en cultuur

Wie kan beter het karakter van de cultuur en podiumkunst in Velsen verwoorden dan directeur Jacob Bron van Stadsschouwburg Velsen? Al 30 jaar is hij aan de Stadsschouwburg Velsen verbonden. In eerste instantie als vrijwilliger, later als theaterprogrammeur en sinds 2005 vanuit de dubbelrol van programmeur/directeur. Niet alleen is hij verantwoordelijk voor de volledige programmering van het jaarlijkse theaterseizoen, ook breekt hij een lans voor de speciale aard van de cultuur en kunst in Velsen. Naast het feit dat hij als vermaard cultuurliefhebber verbonden is aan de lokale cultuur, woont hij al zijn hele leven in IJmuiden, of zoals hij het zelf noemt ‘‘in het dorp’’.

118

Vanuit zijn kantoor in de schouwburg, die de oorspronkelijke woning van de bekende theaterfamilie Warmerdam was, doet Jacob zijn werk met veel bezieling. ‘‘Ik heb een ongelooflijke functie die ik met hart en ziel vervul. Dat kan ook niet anders; je kan dit alleen doen als je je hart en ziel er volledig inlegt en niet voortdurend op je horloge kijkt. Zowel in de zaal als aan mijn bureau wil ik zien wat wij met onze programmering aanrichten. We moeten toch zorgen voor een zo breed mogelijk aanbod voor een zo breed mogelijk publiek’’, aldus de bevlogen theaterdirecteur. Veel artiesten die in de Velsense theaters optreden, vinden dat ze er goed presteren. Jacob weet hoe dat komt. ‘‘Cabaretier Jochem Meijer vindt bijvoorbeeld dat de Stadschouwburg een ‘lekker zaaltje’ heeft. Het is echter niet alleen de gemoedelijke zaal die voor succesvolle optredens zorgt, maar net zo zeer ‘het lekkere publiek’ in Velsen. Uit de verschillende woonkernen van onze gemeente komen verschillende soorten publiek, met verschillende soorten

smaak en humor. Bij een willekeurig optreden zit een Driehuizer naast een Velserbroeker en die zit weer naast een Oud-IJmuidenaar. Die verschillen in herkomst zorgen voor diversiteit en die diversiteit zorgt voor eenheid. Hetzelfde geldt voor de amateur kunst- en cultuurbeoefening in Velsen. Bij plaatselijke muziekverenigingen toetert een Velsen-Noorder met een Santpoorter. Doordat ieder een eigen inbreng geeft aan het geheel, maken mensen het voor en met elkaar leuk en divers. Dat is het geheim van de cultuur in Velsen.’’ ‘‘De theaters en culturele instellingen plakken je geen stempel op en kennen ook geen drempel. Die gedachtegang zie je terug in het plaatselijke verenigingsleven. De gemeente heeft altijd flink geïnvesteerd in een krachtig vrijwilligersapparaat, in particuliere initiatieven en in gebouwen met een culturele waarde, net als in kunst op straat. In een regio waar veel mensen van huis uit in de massa-industrie werken, is ontspanning en kunst- en cultuurbeoefening van groot belang. Organisaties als de Culturele Stichting De Velser Gemeenschap en

ook het Kunstencentrum Velsen, die allerlei soorten muziek en danscursussen aanbiedt, zijn van grote waarde voor de lokale samenleving.’’ Jacob wijst er vervolgens op dat er zich naast de theaters, verenigingen en andere culturele voorzieningen ook nog een heus concertzaaltje in Velsen bevindt: ’t Mosterdzaadje. Dit oorspronkelijke kerkje in Santpoort-Noord is in 1983 door Pim Reiding en Paula Blom overgenomen en heeft zich, dankzij hun passie voor muziek en kunst, kunnen ontwikkelen tot een unieke speelplek voor uiteenlopende aanstormende en blikvangende musici.

Juist! IJmond

119

Als er een nationale lijst samengesteld zou worden van meest sportieve gemeenten, dan zou Velsen ongetwijfeld hoog eindigen. Velsenaren kunnen kiezen uit maar liefst 80 sportverenigingen, variërend van handboogschieten tot hockey en van bridge tot boksen. Inwoners van Velsen hoeven zich duidelijk niet te vervelen. En volgens Fré van Geldorp, afdelingshoofd sportzaken van Velsen, doen ze dat ook niet. ,,De sportdeelname in onze gemeente is met 70 procent bovengemiddeld hoog. Toch blijft het een uitdaging om dat aantal verder omhoog te krijgen.

De kracht van sport in Velsen Je kunt je afvragen of sportbeoefening niet gewoon een privé aangelegenheid is. Waar bemoeit de overheid zich mee om iedereen aan het sporten te krijgen? Fré van Geldorp heeft een duidelijk antwoord op die vraag. ,,Sport is de laatste jaren een breed maatschappelijk fenomeen geworden. Enerzijds is sport een doel op zich: het is voor de meeste mensen leuk om te doen en een gezonde, sociale bezigheid.

Daarnaast is sport een uitstekend middel om andere doelen te bereiken. Bijvoorbeeld om mensen uit een bepaald isolement te halen. Of om iets mee te krijgen op het gebied van normen, waarden en respect. Helaas lukt het niet iedereen om uit zichzelf aansluiting te vinden. Als gemeente geven we in verschillende gevallen graag een duwtje in de rug. Iedereen moet mee kunnen doen. Of je jong of oud bent, weinig geld of een beperking hebt. Er zijn allerlei subsidies en mogelijkheden om sportbeoefening voor iedereen mogelijk te maken. Om mensen makkelijk wegwijs te maken 120

bad telt zo’n 300.000 bezoeken per jaar. Ook de drie grote sporthallen worden volop gebruikt en hebben een belangrijke maatschappelijke functie. Velsen is met recht trots op haar sportvoorzieningen. Om het onderwerp sport niet exclusief te houden, is de term ‘sportinclusief denken’ geïntroduceerd. Om beleidmakers binnen de gemeente met andere ogen te laten kijken. Als er iets veranderd moet worden aan de openbare ruimte, is het goed om daarbij te bedenken wat de mogelijkheden voor sport, spel en beweging zijn. Bijvoorbeeld door bij sloten en waterpartijen rekening te houden met schaatsers en kano’s en door goede en veilige routes voor lopers en fietsers aan te leggen.

hebben we een digitaal sportloket (www.sportloketvelsen.nl) geopend, maar men kan ook altijd bij het stadhuis aankloppen.” Sporten in Velsen is, naast de enorme diversiteit, ook om een andere reden zeer aantrekkelijk. De accommodaties en faciliteiten zijn prima onderhouden en helemaal van deze tijd. Daarin heeft Velsen de laatste jaren flink geïnvesteerd. Onder meer met de aanleg van een aantal kunstgrasvelden voor hockeyen voetbalclubs en door de bouw van zwembad ‘De Heerenduinen’ in 2003. Het zwembad is echt een pareltje, op gebied van veiligheid staat het bad in de hoogste categorie en dankzij een zeer brede programmering worden vele doelgroepen bediend.Vrijwel alle zwembadsporten komen hier aan bod. Dat wordt gewaardeerd, want het

De sportkalender van Velsen puilt ieder jaar uit van de activiteiten. Alleen al op het gebied van schoolsporttoernooien heeft de jeugd de handen en voeten vol.Voetbal in het voorjaar, de triatlon in de zomer en schaken in de winter. En dan tussendoor ook nog wandelen, basketballen, zwemmen en zeskamp. Maar er is meer dan schoolsport. Een jaarlijks hoogtepunt is de Pierloop, traditiegetrouw op de tweede zaterdag in september. Sinds 1990 lopen jaarlijks zo’n 2.000 liefhebbers de longen uit hun lijf. De gemeente organiseerde deze loop destijds om het 25-jarig bestaan van het stadhuis luister bij te zetten. Atletiekvereniging Suomi nam de jaren daarna de organisatie over. Een treffend voorbeeld van de gemeentelijke aanjaagfunctie, waarbij het estafettestokje wordt overgenomen door een plaatselijke sportclub. Andere noemenswaardige evenementen zijn het ‘Stratenvoetbal- en het damesvolleybaltoernooi’ in Het Polderhuis en het ‘Van Delden Straatvoetbaltoernooi’ op Plein 1945. Juist! IJmond

121

Graag met zebra in zee

122

Waar op de Afrikaanse savannen zebra’s en leeuwen gezworen vijanden van elkaar zijn, gaan ze in de gemeente Velsen zeer vriendschappelijk met elkaar om. In het bijzonder als we kijken naar Zebra Uitzendbureau en de Witte Leeuwen van Telstar, die een zeer hechte band hebben opgebouwd. Het uitzendbureau van Henk Brandjes staat met twee benen in de maatschappij en ondersteunt tal van sportverenigingen en initiatieven op het gebied van cultuur. “Wij houden van sport en van de mentaliteit waarover sporters beschikken. Nooit opgeven, alles er voor over hebben om het doel te bereiken. Dat is een van de redenen, dat we graag in zee gaan met sporters,” aldus Henk Brandjes.

Zebra Uitzendbureau is in korte tijd uitgegroeid tot een zeer aansprekende naam die door tal van bedrijven als eerste geraadpleegd wordt wanneer er een personeelsprobleem is.

Schilderij van C.Weber van het nieuwe pand van Zebra

Johan Derksen geeft visie op sportsponsoring tijdens een door Zebra georganiseerde bijeenkomst

Op de eerste verdieping van het moderne pand dat in oktober 2009 betrokken werd, zijn minstens zoveel afbeeldingen van zebra’s te zien als op de begane grond. “Allemaal cadeautjes van uitzendkrachten en relaties. Wij zijn trots op onze naam en daarom ook blij met deze geschenken,” vertelt Brandjes. Het was volgens de directeur een hele puzzel om in 1994 een goede naam te bedenken voor hun uitzendbureau in oprichting. “Totdat mijn vrouw Tineke en ik onze achternamen combineerden. Zij heet Zeeuw en ik Brandjes. Zo was de Zebra geboren!”

Brandjes: “Onze houding is er niet één van achterover leunen en kijken wat er op ons afkomt. We komen zelf in actie. Ook in slechte tijden. Zo zijn we in de crisis een metselopleiding gestart voor mensen in de WW. We vonden het te gek voor woorden dat bouwbedrijven buitenlandse metselaars naar Nederland haalden, terwijl hier mensen zitten te niksen. Die opzet hanteren we ook met lassers en mensen die in de zorg willen werken.” Zebra Uitzendbureau blijft groeien dankzij een uitgekiende strategie, waarbij alles draait om de juiste mensen en het optimaal bedienen van de klant. Zo kan er 24 uur per dag een beroep worden gedaan op de personeelsdiensten van het uitzendbureau. Logisch dat zoveel ondernemingen graag in zee gaan met Zebra.

Belang van de klant staat voorop Als een hardrockband een bus nodig heeft voor een tournee door Europa, kunnen ze zonder meer aankloppen bij Jan de Wit Group. Maar ook voor schoolreisjes, personeelsvervoer of toeristen staan de deuren van de touringcars gastvrij open. Met een vloot van 100 touringcars, 60 minibussen en 300 medewerkers behoort het bedrijf tot de grotere personenvervoerders van Nederland. De voertuigen zijn herkenbaar aan hun stralend witte uiterlijk met daarop de handtekening van de naamgever.

9 Mei 1998 is een zwarte dag in de geschiedenis van de busonderneming en de familie De Wit. Jan de Wit overlijdt na een hartstilstand in de spelerstunnel van Telstar waarvan hij op dat moment voorzitter is. Zijn zonen John, Wynand en Walter, al werkzaam in het bedrijf, moeten het sindsdien zonder hun vader doen. Deze jongens van Jan de Wit blijken echter over dezelfde zakelijke kwaliteiten te beschikken waardoor de groei ongeremd doorgaat.

De mooiste spelersbus van het betaalde voetbal Het vervoersbedrijf is groot geworden dankzij het zakelijk inzicht van Jan de Wit. Begin jaren ’50 nam hij als ruim 20-jarige het Haarlemse Roodt Touringcars over waar hij werkzaam was als chauffeur en monteur. Het bedrijf bestond uit slechts twee autobussen. Het overnemen van het bedrijf was hem klaarblijkelijk goed bevallen, want dat werd de rode draad in het bestaan van de onderneming. Dankzij overnames werd keer op keer nieuw marktaandeel veroverd en grenzen verlegd. Zowel figuurlijk als letterlijk want steeds vaker werden touringcars van Jan de Wit Group op de Europese wegen gesignaleerd. Gevuld met toeristen uit Amerika, Korea of Nederland. Trots is het bedrijf op de decennialange samenwerking met Corus/Tata. Zeven dagen per week, 24 uur per dag staat Jan de Wit Group klaar voor het personeelsvervoer van het staalbedrijf.

De kracht van Jan de Wit Group is dat altijd in het belang van de klant gedacht wordt. ,,We waken ervoor dat we als een van de grootste van Nederland verzanden in traagheid,” zegt Walter de Wit, ,,Sterk blijven door een korte reactiesnelheid te hebben als de klant of de situatie daar om vraagt. Daarnaast nemen we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid door met de modernste voertuigen te rijden die het milieu zo min mogelijk belasten.”

Juist! IJmond

123

Nieuwe toekomst voor Witte Leeuwen De Witte Leeuwen waren op sterven na dood en bijna begraven. Maar door schoon schip te maken en met elkaar de schouders eronder te zetten, werd de betaald voetbal organisatie uit Velsen van een wisse ondergang gered. Een paar jaar verder is Telstar een van de weinige clubs in het betaald voetbal die volgens de KNVB-normering financieel gezond is. Dat is een prestatie van formaat in een branche waarin het gebruikelijk lijkt om ver boven de stand te leven. “Toch staan we nog maar aan het begin,” zegt commercieel directeur Steef Hammerstein, “we hebben een lange weg te gaan om ook onze sportieve doelstellingen te halen. Dat is een structurele notering in de top-6 van de eerste divisie en het spelen van nacompetitie.”

In 2006 was het erop of eronder voor de op sportpark Schoonenberg gevestigde club. Telstar was op elk vlak in verval geraakt. Sportief gezien was de club met het fraaie witte tenue afgezakt tot de catacomben van de eerste divisie. En met een accommodatie die op sommige plekken meer weg had van de nabij gelegen Ruïne van Brederode dan van een voetbalstadion, was het begrijpelijk dat het publiek zich op vrijdagavond met andere interesses bezig hield. Een aantal Telstarvrienden stak dat jaar de koppen bij elkaar en ging keihard aan de slag om hun liefde te redden. “De start was het aanstellen van een Raad van Commissa124

rissen die het voetbal en de organisatie goed op poten moest zetten en de ontvlechting van de fusie met Stormvogels,” vertelt Hammerstein, “ook werd er een commerciële werkgroep in het leven geroepen die een zeer belangrijke opdracht meekreeg. Namelijk het realiseren van draagkracht bij de bedrijven in de regio. Natuurlijk waren er al sponsoren, maar er was meer nodig. Toen bedachten we het zogenaamde Witte Leeuwenteam, een verzameling van elf exclusieve sponsors plus een coach. De Witte Leeuwen werden gevraagd 50.000 euro op jaarbasis te doneren. Dat was ambitieus en bepaald niet ‘des IJmuidens’, maar toen we dit met hoofdsponsor Tata Steel bespraken waren ze gelijk enthousiast. Daarop volgden er meer en zo kwamen binnen vier maanden alle benodigde sponsoren over de brug. Daarmee waren plotseling de inkomsten verdubbeld en konden we het stadion onder handen nemen.”

Om één van de mooiste grasmatten in de eerste divisie verrees een praktisch nieuw stadion, compleet met businessclub en alle voorzieningen die van een moderne voetbalclub gevraagd mogen worden. Toch worden tegelijk ook de tradities in stand gehouden. De vismandjes die gehesen worden om de stand mee aan te geven, horen helemaal bij Telstar en zijn in ere gehouden. Ook de patat- en viskar bij het stadion zijn terug van weg geweest. En om de sfeer te verhogen zijn er muziek- en showelementen voor de wedstrijden en worden jeugdspelers van omliggende verenigingen uitgenodigd voor een potje ‘latjetrap’ in de pauze. Na het onder handen nemen van organisatie en accommodatie, is het volgens Hammerstein de beurt aan de voetballers en de technische staf. “Zij moeten de verwachtingen van bestuur, sponsors en publiek op het veld vertalen in aantrekkelijk voetbal, fraaie doelpunten en vooral veel overwinningen; ervoor zorgen dat het publiek enthousiast raakt en het stadion gevuld wordt met minstens 3.000 bezoekers. We willen Telstar weer in de harten krijgen van de mensen. Er is een tijd geweest dat we hier 18.000 mensen op de tribunes hadden en dat we zesde werden in de eredivisie,” aldus de directeur die zegt het Telstarbloed al meer dan 40 jaar door de aderen te hebben lopen. Hammerstein heeft van redelijk dichtbij de hoogte- en

dieptepunten van de club meebeleefd. Hij zag de doelpunten van Ruud Geels, de dribbels van Louis van Gaal en de reddingen van Paul van de Meeren. Sinds Telstar in 1978 naar de eerste divisie degradeerde, werden de hoogtepunten schaarser. De derby’s tegen Haarlem en AZ trokken immer veel publiek, maar sinds het faillissement van de Kennemer buren en sinds de Alkmaarders alweer geruime tijd op een hoger niveau spelen, zijn die derby’s van de baan. Overigens is er met AZ een samenwerking overeengekomen waarbij spelers kunnen worden uitgewisseld en opgeleid. “Wij gaan er de komende jaren echter alles aan doen om het Telstarpubliek terug te winnen. Een avondje Telstar moet weer echt een avondje uit worden en bij iedere inwoner van de IJmond en van Kennemerland in de agenda staan,” aldus Hammerstein. Juist! IJmond

125

Het bundelen van krachten

aangeslagen in Velserbroek. Zodanig zelfs dat het principe sinds 2009 ook wordt toegepast in Velsen.

Met de oprichting van Wijkgezondheidscentrum Velserbroek bewees huisarts Ron Peters in 1988 al zeer ambitieus te zijn. Deze samenvoeging van allerlei medische disciplines onder het dak van zorginstelling ‘De Hofstede’, was een revolutionaire manier om zorg aan te bieden. Het bleek te voorzien in een behoefte, want het centrum breidde door de jaren heen uit tot 26 disciplines waarin ruim 100 mensen werkzaam zijn. Van huisarts tot fysiotherapeut en van diëtist tot apotheek. Het bundelen van krachten is duidelijk 126

Het Tata Steel Stadion is niet alleen de plek waar de witte leeuwen van Telstar wekelijks willen scoren, ook de mensen van Careworx hebben hier als team een doel voor ogen. Namelijk een snel herstel van blessures en andere lichamelijke ongemakken. ,,Wij zijn hier begonnen met de gedachte het voor de cliënt makkelijker te maken,” vertelt Ron Peters, ,,acute zorg en basiszorg zo dicht mogelijk bij de mensen. Het aanbieden van zorg zal in de toekomst steeds vaker op plaatsen worden aangeboden waar mensen makkelijk naar toe kunnen. Zeg maar: ‘rond de benzinepomp’. Wat dat betreft zitten we hier goed; makkelijk bereikbaar voor alle Velsenaren.” Volgens fysiotherapeut Gerfred Greveling werpt de samenwerking tussen de verschillende specialisten voor de cliënt duidelijk zijn vruchten af. ,,We werken hier met psychologen, artsen, diëtisten en hebben deskundigheid in huis op het gebied van onder meer arbo, fitness en fysio. Hiermee kunnen we een efficiënte stap zetten om de kwaliteit van leven voor de patiënt te bevorderen. Een patiënt met obesitas krijgt bij ons niet alleen een voedingsadvies van de diëtist, maar kan ook in gesprek met de psycholoog en een bewegingsprogramma volgen bij de fitness. Wij zijn er van overtuigd dat van onze multidisciplinaire aanpak een preventieve werking uitgaat waardoor mensen ook op langere termijn gezond blijven.” De specialisten van Careworx onderscheiden zich op bovengemiddelde wijze. Een aantal van hen heeft een topsportachtergrond. Zo is Ron Peters clubarts van Telstar en heeft Gerfred Greveling de nationale schaatstop onder handen genomen. Ook zijn er medewerkers afkomstig uit het arbo-circuit, waarbij alles draait om preventie.

Juist! IJmond

127

Een havenplaats is van nature van strategische betekenis. Ook IJmuiden heeft in zijn nog maar korte bestaan al heel wat benauwde tijden doorgemaakt. Toen in de negentiende eeuw het Noordzeekanaal werd gegraven, had de overheid ook al plannen gemaakt om Amsterdam van een verdedigingsring te voorzien. Een onderdeel van die versterking werd midden in de IJmuidense haven gesitueerd, het bekende haveneiland.

Â´Wiederstands Nest IJmuidenâ&#x20AC;&#x2122; De eerste wereldoorlog ging wel aan Nederland, maar niet aan IJmuiden voorbij. Met name het drama van de Duitse torpedoboot V67, in januari 1917, heeft diepe indruk gemaakt. Toen kwam in 1940 de Tweede Wereldoorlog over ons land en werd IJmuiden een belangrijk onderdeel van de Westwall. Langzaam maar zeker werd de haven in een vesting herschapen. Daartoe werden veel bewoners geĂŤvacueerd en hun woningen afgebroken. Voorts verschenen allerlei militaire bouwsels, onderkomens voor soldaten, materiaal en munitie. Evenals afweerstellingen en kazematten, met als taak een aanval vanuit zee te weerstaan. Ook werd er een enorme bunker gebouwd van waaruit met kleine, maar snelle boten aanvallen op geallieerde schepen kon worden ondernomen. Tot echte gevechten, aanvallen vanuit zee, is het nimmer gekomen.Wel is de grote bunker verschillende malen vanuit de lucht aangevallen. Veel van deze bouwsels zijn nog aanwezig rondom de haven en de duinen.

128

Nu, ruim 60 jaar later, zijn er stemmen opgegaan die in de resten die de Duitsers hebben achtergelaten, een stuk geschiedenis zien. Onder de bezielende leiding van Ruud Pols is er een stichting opgericht. WN2000, die voor belangstellenden rondleidingen en voorlichting geeft over het terrein en de bunkers zelf. Wat deze stichting in pakweg tien jaren heeft gerealiseerd, mag uniek worden genoemd.

Duitse soldaten, behorend bij de Kriegsmarine, hun oorlogstijd in deze bunkers doorbrachten. Behalve bijzonder historisch materiaal, is er ook veel gedetailleerde kennis van de geschiedenis van het complex en zijn omgeving aanwezig.

Een twintigtal zeer betrokken vrijwilligers heeft een groot aantal bunkers herschapen in de originele staat. Het is een realistische voorstelling geworden van hoe indertijd de

Rondleidingen gebeuren onder leiding van ter zake kundige en bekwame gidsen. Het Bunkermuseum aan de Badweg is beslist een bezoek waard. Open: iedere eerste zondag van de maand.

Een gepasseerd station

Wie vanuit de kerk in Driehuis met een rouwstoet meeloopt naar het uitvaartcentrum Westerveld, of vanaf de andere kant de prachtige route maakt langs de ruïne van Brederode en kasteel Duin en Kruidberg, passeert onvermijdelijk de spoorwegovergang bij Driehuis Westerveld. Uit macht der gewoonte werp je even een blik naar links en naar rechts, maar van treinverkeer is geen sprake meer. Een met groen overwoekerd perronnetje herinnert nog vaag aan betere tijden. De spoorlijn Amsterdam - Haarlem - Uitgeest dateert al van 1867 en in 1883 werd een zijlijn geopend van Velsen naar IJmuiden. De oprichters van begraafplaats Westerveld hebben vanaf het eerste begin overleg gepleegd met de Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij om over dit traject een speciale rouwtrein te laten rijden met bestemming Driehuis Westerveld. Dat resulteerde in de aanleg van een aftakking tot op de begraafplaats met als eindbestemming een serieus begrafenisstation. Voor het vervoer van de overledene werd de katafalk ingericht; een speciaal soort lijkwagon. Voor een dergelijk vervoer moest wel apart betaald worden, anders ging de kist mee in de bagagewagen. Het spoor liep door tot aan de sluizen, maar werd in 1899 naar de vissershaven verlegd. Het traject Haarlem – IJmuiden werd als eerste in Nederland in 1927 geëlektrificeerd, met als gevolg de aanleg van nieuwe haltes in IJmuiden en Velsen. Door de bouw van de Velsertunnel veranderde de situatie volkomen. Het spoor richting Uitgeest werd verlegd vanaf Santpoort-Noord. Gezien het toenemende autoverkeer en de noodzaak van kostbare reparatiewerkzaamheden aan de bovenleiding, besloot men in 1983 met het passagiervervoer te stoppen. Het goederenvervoer is tot 1994 doorgegaan. Naast transport van vis, wat de bijnaam vislijn opleverde, werd het traject ook gebruikt voor stenen ter ophoging van de pier. Van 1996 tot 1999 heeft nog heel kort de Kennemerstrand Express gereden, een initiatief van rederij Lovers. Inmiddels is de IJmondlijn al jaren een gepasseerd station. De natuur heeft het overgenomen. De rails zijn overwoekerd met gras en langs de lijn bloeit een schat aan wilde bloemen. Plannen om de lijn weer in ere te herstellen hebben niets opgeleverd. Het is nu een geliefd hondenuitlaatterrein.

Juist! IJmond

129

De IJmond heeft de toekomst. Eigenlijk ligt ze te wachten op vernieuwing, met behoud van al het goede dat er nu is. Niet slopen voor nieuwbouw en geen bedrijven belemmeren, maar groen, toerisme en woningen toevoegen. Het kan. Er ligt een plan dat door de initiatiefnemers een tikje provocerend ‘Amsterdam aan Zee’ is genoemd. Volgens de rijksnota ‘Randstad 2040’ is er op termijn een enorme behoefte aan nieuwe woningen in het westen van Nederland. Daarbij moet tevens de eindeloze suburbanisatie met verlies van natuur- en landbouwgebied worden tegengegaan. Bij nieuwe ontwikkelingen wordt er gestreefd naar het vitaliseren en verdichten van reeds bestaande gebieden. Nieuwe ontwikkelingen moeten uiteraard voldoen aan nieuwe eisen in verband met duurzaamheid, energieverbruik, sociale cohesie en mobiliteit.

Toekomstmuziek: Amsterdam aan Zee De bedenkers van ‘Amsterdam aan Zee’ komen zelf niet uit de IJmond, maar onder meer uit Rotterdam en Amersfoort. Ze hebben zich echter wel terdege in de IJmond verdiept. “Hier is voor iedereen wat te halen’’, vatten de initiatiefnemers samen. “Het draait om samenwerking. Velsen, Beverwijk, Corus, de provincie en Amsterdam kunnen allemaal hun voordeel doen met dit plan.’’ Men ziet mogelijkheden om IJmuiden en Velsen opnieuw op de kaart te zetten aan het uiteinde van de parelketting Amsterdam en IJmond. Op die locatie treffen we veel kansen aan voor wonen, werken en vrije tijd in een uniek gebied, waarbij uiteenlopende functies wedijveren om een toekomstbestendige inpassing. Synergie van water, groen, gebouwen, energie, sociale en economische opgaven en openbaar vervoer maken het voorstel bij uitstek duurzaam op alle niveaus. Amsterdam aan Zee. Het plan ziet er wel futuristisch uit. Hoge ronde flats in IJmuiden aan Zee en bij de IJmuidense Noordpier. Een kabelbaan hoog in de lucht die NS-station Beverwijk en het Pontplein in Velsen-Zuid verbindt met Wijk aan Zee, de Noordpier, IJmuiden aan Zee en Sluiseiland. Zal dit gebied de komende decennia ontwikkeld worden tot Amsterdam aan zee? 130

In het plan blijven de havenactiviteiten en de bedrijvigheid van Corus een belangrijke rol spelen in de economie van Noord-Holland. Wellicht zal Corus op termijn minder ruimte nodig hebben. Dat biedt mogelijkheden om het landschap rond Corus meer kwaliteit te geven. Tussen Corus en Beverwijk kan een interessant nieuw woon-, werken parkgebied worden ontwikkeld dat past bij het karakter van de binnenduinrand.

“De IJmond zich kan ontwikkelen tot een krachtige, volwaardige regio” Het intensiveren van toerisme is een cruciaal onderwerp van het plan. Het gaat om meer watersportactiviteiten, een nieuwe groene boulevard, een zorgstrand, het beleven van het unieke sluizenpark, de cruiseschepen, de (post)industriële monumenten en het tentoonstellen van toekomstgerichte vormen van energievoorzieningen. Nieuwe bewoners en bezoekers zorgen voor meer levendigheid in het gehele gebied. Door de opwaardering van het hele gebied rond Corus ontstaat een duurzame sociale en economische samenhang tussen alle omringende gemeenten. Velsen-Noord, VelsenZuid, Wijk aan Zee en nieuwe buurten aan zee liggen niet (meer) geïsoleerd, maar kunnen het eigen karakter behouden en versterken. En dat is zeker van belang vanwege sociale duurzaamheid en cohesie. De eerste verkennende gesprekken over het plan hebben geen weerstand, maar juist enthousiasme bij bedrijfsleven en overheid opgeroepen. De toekomst van de IJmond: ‘Amsterdam aan Zee’. Kortom, er liggen volop kansen, maar het zal duidelijk zijn dat alleen door de samenwerking van publieke en private partijen de IJmond zich kan ontwikkelen tot een krachtige, volwaardige regio. Daar is draagvlak en gemeenschappelijk ondernemerschap voor nodig. Krachtige coalities moeten het voortouw nemen. Alleen dan is er kans op succes. Om dit alles te realiseren is wel tijd nodig, maar Rome en Aken zijn ook niet op één dag gebouwd. Juist! IJmond

131

Han van Leeuwen, burgemeester Beverwijk 132

Beverwijk, schatkamer van Kennemerland Beverwijk is een sterk merk. En als ieder sterk merk heeft het eigenschappen die herkenbaar zijn en waar mensen zich aan willen koesteren. Zo is Beverwijk bekend om zijn arbeidsethos (zelf doen, met eigen handen en met eigen geld), zijn stoere onafhankelijkheid (“Beverwijk, De Rijp en Schagen zijn Noord-Hollands grootste plagen” luidt een gezegde uit vorige eeuwen) en zijn republikeinse inslag (Wijk aan Zee). Ach… het is maar een schets op de zondagavond, een momentopname. Maar in essentie klopt het wel! Want het is heel gemakkelijk: je houdt van ons of je kan niet aarden; een tussenweg is er niet. Ingeklemd binnen de grenzen van wat mens en natuur tot stand hebben gebracht werken bijna 40.000 mensen op niet meer dan 18,5 km2 samen aan hun toekomst. En onze ruimte is beperkt, want wij zitten ingeklemd tussen de Noordzee in het westen, de hoogovens in het zuiden, de Schipholcorridor in het oosten en onze goede buren Heemskerk in het noorden. Toch kunnen wij in deze beperkte ruimte alles realiseren dat wij willen. Wij maken namelijk onze eigen schatkamer. Wonen: er is keuze genoeg en voor ieders beurs. Werken: onze ondernemers (en dat bedoel ik letterlijk: “onze” ondernemers) creëren meer arbeidsplaatsen dan de beroepsbevolking van Beverwijk en Wijk aan Zee kan invullen. U weet vast nog wel dat het fenomeen woonboulevard in Beverwijk is uitgevonden?! Leren: van primair onderwijs tot hbo, alles is hier te krijgen. En… vrijwel alle scholen zitten in een nieuw gebouw; wij bieden onderwijs naar de eisen van morgen! Zorg: wij zijn trots op ons Rode Kruis Ziekenhuis en ons Brandwondencentrum Beverwijk. Van ons mogen ze beide blijven en groeien in onze stad, in het centrum van de IJmond. Wij zijn minstens net zo trots op Heliomare, een van de drie grote revalidatie-instellingen in Nederland. De banden tussen Heliomare en onze samenleving zijn hecht, want in generaties opgebouwd. Wij investeren wederzijds in een gezamenlijke toekomst. Natuurlijk kent Beverwijk ook zijn verzorgings- en verpleeghuizen. Het is goed om oud te kunnen worden in de vertrouwde omgeving. Leven: wij hebben zoveel te kiezen! Beverwijk heeft een uitstekend winkelcentrum dat de wijde omgeving bedient.Alle grote landelijke ketens zijn er vertegenwoordigd en zij worden omringd door smaakbepalende, lokale ondernemers. Wij bezoeken ons eigen Kennemer Theater met zijn gevarieerde en vooruitstrevende programmering. Wij fietsen in minder dan een half uur van het authentieke strand van Wijk aan Zee naar onze agrarische polders met hun monumenten van de Stelling van Amsterdam. Wij zien een milieu-educatiecentrum, beeldenroute en spontane cricketwedstrijden in de stadsparken en wij eren historische schrijvers in de historische landgoederen.Wij proeven de sfeer van de Oriënt in de Beverwijkse Bazaar.Wij sporten op winterharde velden, zwemmen in zee of in het eigen zwembad, wij hebben een eigen wielerbaan (!) en een golfbaan op loopafstand (in Heemskerk, ik moet het erkennen). Wij organiseren onze eigen grote en kleine culturele feestjes, van historisch museum tot daverend Young Art festival. Iedere zomer laten wij de paarden draven door de historische Breestraat.Voor de mooiste Kerstparade van Nederland draaien wij onze hand niet om. Wij leven doordat wij doen. Zelf doen. Wij maken onze eigen wereld, iedere dag opnieuw. En daardoor is er plaats genoeg voor iedereen. Zo is het sinds eeuwen gegaan en zo zal het nog lang blijven: in de gemeente Beverwijk, in de samenleving van Beverwijk en Wijk aan Zee, is plaats voor iedereen. Er is maar één voorwaarde: wij leunen niet achterover. Het is geweldig wonen & werken & leven in Beverwijk en Wijk aan Zee en iedereen die wil, kan het zelf waarmaken. Het is zó mooi om hier burgemeester te zijn, dat gun ik iedereen ;-) Wij zien elkaar snel. Han van Leeuwen, burgemeester Beverwijk

Juist! IJmond

133

Vitaal Beverwijk Beverwijk is van oudsher een handelsstad en die geest is gebleven. Met Corus, het brandwondencentrum, de Beverwijkse bazaar, de Woonboulevard en het heerlijke strand bij Wijk aan Zee is de stad vitaal en springlevend! De beeldbepalende Wijkertoren en de Grote Kerk herinneren aan de oorsprong van ‘Bedevaartswijk’. Of stamt de naam ‘Beverwijk’ toch van de knaagdiertjes af? De meningen zijn daarover verdeeld! Desalniettemin heeft de gemeente plannen om Beverwijk in de komende jaren drastisch te verjongen en te revitaliseren. Een nieuw stadhuis en station, een eigentijds zorgcentrum en de woningen en winkels in het cen-

De Woonboulevard

De Bazaar, zoals het ooit als Zwarte Markt begon trum van de stad zullen een facelift ondergaan. Vernieuwing ook in de naoorlogse wijken en ook het groen en de openbare ruimte zullen veel aandacht krijgen. Het goede wordt natuurlijk behouden. Alhoewel, het Brandwondencentrum in het Rode Kruis Ziekenhuis, dat zowel nationaal als internationaal grote faam heeft opgebouwd, heeft een nieuwe stek gevonden in Heemskerk en gaat daar bouwen. Wat blijft is de Beverwijkse Bazaar, ooit in de jaren ’80 begonnen als de ‘Zwarte Markt’: een waar mekka voor koopjesjagers met 3.000 marktkramen op allerlei gebied. En natuurlijk de Woonboulevard Beverwijk, ooit de allereerste woonboulevard van ons land, met 60.000 m2 aan woonspecialisten van keuken tot slaapkamer en (nog steeds!) gratis parkeergelegenheid. De Wijkertoren 134

Wijk aan Zee leeft en laat leven Vanaf Beverwijk leidt de lange Zeeweg naar Wijk aan Zee, ingeklemd tussen Corus, Noordzee en het Noord-Hollands Duinreservaat. Opvallend zijn de ruime dorpswei en het dorpsplein met cafés, restaurants en terrassen, waar de 15e-eeuwse kerk hoog bovenuit torent. Op deze twee plekken spelen vele dorpsevenementen zich af.

De Dorpsweide

Duin en kerk Wereldberoemd is het dorp door het Corus-schaaktoernooi. Europese bekendheid kreeg het als eigenzinnig voortrekker van de dorpscultuur, nadat vele ludieke acties tegen wilde overheidsplannen het dorp in Nederland al op de kaart hadden gezet. Ook bij filmers is het dorp geliefd: ‘Het paard van Sinterklaas’ en de serie ‘Vuurzee’ hebben Wijk aan Zee als decor. Het dorp heeft niet alleen het breedste strand van Nederland, maar ook een prachtig beeldenpark. En de inwoners? Die zijn eigenzinnig en ruimdenkend. Nieuwe bewoners en (buitenlandse) werknemers van Corus mengen zich gemakkelijk met de bestaande bevolking en de bewoners van Heliomare, een groot revalidatiecentrum aan de rand van het dorp. En gasten zijn altijd welkom, niet alleen in de vele hotels en horecagelegenheden. Het dorpsplein Juist! IJmond

135

Groot geworden door mest De nostalgie druipt af van de enigszins beduimelde zwartwit foto’s die Jan van der Stelt op tafel legt. Een van de eerste combines van Nederland, door vader Arie zelf vanuit Amerika geïmporteerd. Of een aantal noeste landarbeiders, poserend in een uitgestrekte akker. Zo zag de Wijkermeer er ruim een halve eeuw geleden uit, toen de boeren het hier nog voor het zeggen hadden. Van de boerderij van Van

der Stelt is niets meer over. Het land van wuivend koren is opgeslokt door ondernemingen en een ingenieus uitgedacht netwerk van wegen. Op de plek waar de boerderij ooit stond, heeft Van der Stelt een bedrijf opgebouwd dat zich bezig houdt met de handel in en het vervoer van vloeibare (mest)stoffen. 136

De firma met het klaverblad als logo en de groene tankwagens die je door heel Nederland tegenkomt, heeft een bijzondere ontwikkeling achter de rug. Nog in de tijd van het boerenbedrijf verhuurde Jan van der Stelt zichzelf als loonwerker. “Wij hadden rijdend materieel waar andere bedrijven baat bij hadden. Eerst de akkerbouwbedrijven, later bedrijven die zich bezig hielden met cultuurtechnische klussen, zoals het aanleggen van recreatiegebieden en sportvelden. Ook bij de Deltawerken en de aanleg van gasleidingen hebben we mee geholpen. Toen de waterschappen hulp vroegen bij de afzet van zuiveringsslib, zijn we daarop ingesprongen. Omdat dit als meststof aan de landbouw geleverd mocht worden, bleek dat een enorme markt te zijn. We hebben toen meerdere tankwagens aangeschaft en zijn ook dierlijke meststoffen gaan rijden,” aldus Van der Stelt die zijn bedrijf mede dankzij de mest heeft laten uitgroeien tot een firma met 50 medewerkers, 35 voertuigen en nevenvestigingen in Wieringermeer, Drachten en Noordwijkerhout.

Bedreigingen en kansen vormen een rode draad in de historie van Van der Stelt.Toen dierlijke mest niet meer uitgereden mocht worden, dreigde er een strop. “We gebruikten deze mest namelijk ook voor de Bollenstreek om zandverstuiving tegen te gaan. We hebben toen zelf een product op basis van cellulose ontwikkeld, dat zich als een laagje papier-maché over de zandgrond vormt. Een ei van Columbus, dat enthousiast ontvangen werd,” aldus Van der Stelt die zich met zijn bedrijf ook is gaan richten op transporten voor de offshore-industrie.

Aardbeien Beverwijkers zijn Aardbeien. Dat weet iedereen in de IJmond. Zoals IJmuidenaren Viskoppen zijn en Heemskerkers Ezels. Op de zanderige duingronden rondom Beverwijk werden naast andere groente- en fruitsoorten lang aardbeien geteeld. “Wijker Boertjes” waren veel gezien op de Amsterdamse markten, waar ze hun groenten en fruit van over het Wijkermeer aan de man brachten. Rond 1900 werden er ook veel aardbeien geëxporteerd en verspreidde de faam van de Wijker aardbeien zich over Noordwest-Europa. Tevens ontstond er een conservenfabriek in Beverwijk. Voor nóg verder weg. Op de Breestraat stond een groot veilinggebouw waar de waar werd verhandeld. Veelal aangevoerd per hondenkar, want diervriendelijkheid is iets van

later tijden. Rijen met van die karretjes stonden opgelijnd op de Bree. Per schip of trein ging het naar elders . Na de oorlog moest de tuinbouw plaats maken voor nieuwbouw en nam aan betekenis af. Met de komst van de Velsertunnel verdween de haven, waar het steeds minder bevaren water vooral zomers vreselijk stonk. Het veilinggebouw is stukje bij beetje verdwenen en de tuinbouwhandel verdween naar het nieuwe industriegebied in de polder, waar het ook stilaan is verdwenen. Alleen de aardappelhandel heeft daar overleefd. De aardbei had in Beverwijk afgedaan. De roem is echter gebleven. De aardbei wordt vaak als motief gebruikt. Sinds kort worden er ook “aardbeiendagen” gehouden in Beverwijk. Op zomerse dagen, met de herinnering aan een fruitig verleden... Juist! IJmond

137

De bouwmeester uit IJmond Wanneer je als bouwonderneming betrokken bent bij de bouw van het raadhuis van Castricum en ook het nieuwe gemeentehuis van Heemskerk mag realiseren, is dat natuurlijk een geweldige uitdaging waarmee je een blijvend visitekaartje aflevert. De eer van het neerzetten van deze opvallende gebouwen komt toe aan Lokhorst Bouw en Ontwikkeling. Een in Beverwijk gewortelde onderneming die in 2009 haar 75-jarig bestaan vierde. ‘Sinds 1934 de bouw meester’, staat er met blokletters op de gevel te lezen. De historie wordt gekoesterd, maar de toekomst niet vergeten. Begonnen in Wijk aan Zee, maar sinds 1974 gevestigd in voormalige metaalgieterij ‘De Nijverheid’ aan de Beverwijkse Havenstraat, is Lokhorst nauw verweven met de IJmond. Behalve de al genoemde raadhuizen, zijn er vele werken aan te wijzen waar de bouwers van Lokhorst de hand in hebben gehad. Wijkcentrum Prinsenhof in Beverwijk, het Sterrencollege in Haarlem en de exclusieve schoenenwinkels van Schmit. De 85 vaklieden die bij Lokhorst een vaste betrekking hebben, leveren keer op keer een knap stukje werk af. Opvallend is de variatie in de werkzaamheden: scholen, winkels, kantoren, kerken en woningen. Daaruit blijkt dat Lokhorst niets uit de weg gaat. De grondlegger van het bedrijf is timmerman Dries Lokhorst, die in de jaren ’50 werd opgevolgd door zijn zonen Han, Geerlof, Jaap en Dik. Momenteel is er nog één Lokhorst in het bedrijf werkzaam: Kees die al meer dan 40 jaar tal van klussen op kantoor en in de werkplaats uitvoert. In 1997 werd Lokhorst overgenomen door de Schutte Bouw Groep, wat resulteerde in verdere professionalisering en een bundeling van krachten. Volgens huidig directeur Dirk van Meegdenburg is Lokhorst na een korte bezinningsperiode weer terug aan de basis: “We zijn van oorsprong een bouwbedrijf. Dat zit in ons bloed en daar zijn we goed in. Er zijn bouwbedrijven die ook projectontwikkelaar willen zijn. Wij kunnen heel goed met ontwikkelaars meedenken, maar kopen geen grond om daar op de gok een gebouw neer te zetten. Dat is een andere tak van sport,” aldus de directeur, die benadrukt dat de beste 138

reclame voor het bouwbedrijf tevreden opdrachtgevers zijn. “Het is een uitdaging om een gebouw sneller op te leveren dan gepland, en mooier dan de ‘artist impression’. Als we daarin slagen, hebben we ons doel bereikt.”

Beverwijk

Het oer-Beverwijk is ontstaan aan de zuidelijke punt van een hogere geestgrond en wordt ergens in de negende eeuw “Beverhem” genoemd. Later gaat het dorp “Agethenkercke” heten. In de 13e eeuw, tijdens de veldtochten van Floris V tegen de Westfriezen, wint het dorp door zijn pas ontstane haventje aan belangrijkheid. In 1298 wordt dat bekroond met het toekennen van stadsrechten door Jan 1, de zoon van Floris V. De stadskeur met de volledige Latijnse tekst wordt nog altijd in het museum Kennemerland bewaard. Gelukkig zijn de erin vermelde straffen voor overtredingen, als handen afhakken en verbanningen inmiddels iets milder. “Beverwijk” heet het inmiddels. Sommigen menen dat het een verbastering is van “Bedevaartswijk” omdat er ooit een verschijning van de heilige Agatha geweest zou zijn. Helaas is dat maar een legende. Het woord “bedevaart” bestond niet in de vroege middeleeuwen. “Bever” komt misschien van een persoonsnaam. Niet van Bevers. Roerige tijden waren er ook voor Beverwijk. Hoeken en Kabeljauwen, Kaas-en Broodvolk, Gelders Schorem en Spaansgezinde troepen lieten weinig heel van de stad, die helaas nooit rijk genoeg is geweest om zich, zoals Haarlem en Alkmaar, verdedigingsmuren te veroorloven. De bevolking betaalde het gelag van al die oorlogen. Maar de Gouden Eeuw bracht vrede in de streek Een vrede die aanhield tot aan de Franse tijd. Beverwijk is met zijn haventje hét marktcentrum van de streek. Dat haventje zal tot in de vijftiger jaren dienst doen als uitvoerhaven voor streekproducten uit de wijde omtrek. Van daaruit hadden de Beverwijkers, over de watervlakte van het Wijkermeer, vrijwel rechtstreeks zicht op de rijke Amsterdamse afzetmarkt. Beverwijkse producten en het water hebben altijd die band behouden. Naast tuinbouwproducten werd olie, azijn en kalk uit Beverwijk verhandeld. Tijdens de industriële revolutie kwamen er fabrieken die het fruit tot conserven verwerkten. Chemische industrie als Ceta-Bever en Beverol completeerden het geheel.Thans is tijdens het aardappelenseizoen de Beverwijkse haven de grootste doorvoerhaven van aardappelen ter wereld...

Juist! IJmond

139

De Wijkertoren

Waarschijnlijk is er rond 1200 een romaans kerkje geweest, dat omstreeks 1400 vervangen werd door een gotische kerk van redelijk eenvoudige stijl. Afbeeldingen zijn niet bekend. De kerk ging uiteindelijk ten onder in 1576 toen Spaansgezinde troepen Beverwijk bijna totaal verwoestten. Lang bleef de kerk een halve ruïne. De herbouw duurde decennia! Pas in 1644 werd het werk voltooid. De gotiek had echter plaatsgemaakt voor een sobere Hollandse renaissancestijl. Wie de kerk binnenstapt ademt de sfeer van de Gouden Eeuw in. Een met grafzerken geplaveide vloer, waar rijke Beverwijkers ooit hun grafrust vonden.Vóór het begraven in de kerk in Nederland in 1827 verboden werd hing er in de kerk voortdurend de lucht van deze “rijke stinkerds”. Oude rouwborden herinneren nog aan families die de dienst uitmaakten in de stad. Elders in het land zijn in 140

1795 dergelijke borden met al hun heraldieke symboliek op de brandstapels van de revolutie terechtgekomen. De steenrijke weduwe Geelvinck schonk de kerk in 1756 een authentiek Christiaan Müllerorgel. Eén van de slechts drie die in Nederland bewaard gebleven zijn. De onderste geledingen van de Wijkertoren doen meer aan een kasteeltoren denken dan een godshuis. Enorm dikke bakstenen wanden en regelrechte schietgaten in de verdiepingen doen vermoeden dat bange Wijkers in de roerige middeleeuwen hun toevlucht konden zoeken in de toren. De Spanjaarden hebben hem in ieder geval niet kleingekregen. Een grote luidklok uit 1733 is waarschijnlijk gegoten uit een oude middeleeuwse klok en laat nog altijd haar stem galmen over Beverwijk. Bij een brand in 1912 brandde de spits uit en werd vervangen door een nieuwe, met een galerij. In deze vorm, met neogotische pinakeltjes, is de toren het belangrijkste herkenningspunt in de skyline van Beverwijk. De ijzeren letters die vroeger de oude wijzerplaat decoreerden vormen nu binnenin de spits, helaas onzichtbaar, de tekst: FUGIT HORA (de tijd vervliegt).

Juist! IJmond

141

Nieuwkomer komt beloftes na Zomer 2010, bijna vijf jaar na de oprichting van hun bedrijf, werden Jaap van Driel en Jim Raaijmakers aangenaam verrast doordat Infra was genomineerd voor een prestigieuze prijs. De zogenaamde ‘Gazellen Award’, een initiatief van het Financieel Dagblad, is de prijs voor het snelst groeiende bedrijf van Nederland. Beide mannen zien het als een prachtige erkenning voor hun inspanningen, maar zullen er zeker niet door naast hun schoenen gaan lopen. Zoals de naam al een beetje aangeeft, houdt Wijcker Infra zich bezig met allerhande zaken die te maken hebben met infrastructuur oftewel grond-, weg- , waterbouw in de ruimste zin van het woord. Een bedrijfsnaam waarvan je denkt dat hij al decennia bestaat, maar die toch echt een nieuwkomer blijkt te zijn. ,,We zochten een naam met een volwassen en professionele uitstraling en, omdat we op de Wijkermeerweg gevestigd zijn, uitzicht hebben op de Wijkertoren en in Beverwijk zitten, moest het wel iets met ‘wijk’ worden. Maar dan wel met ‘ck’ geschreven. Dat vinden we chiquer,” aldus Jaap van Driel. Rijdend over de Wijkermeerweg springt het frisgroene logo van Wijcker Infra van verschillende kanten in je ogen. Aan beide kanten van deze Beverwijkse verkeersader hebben de mannen een vestiging. Enerzijds is er de ‘winkel’ ofwel de locatie voor de opslag en verkoop van bestratingsmaterialen, stemmig aangegeven met een arm van een hijskraan die het naambord de hoogte in tilt. Hier schuin tegenover bevindt zich het modern vormgegeven kantoorpand. Daarbij is het opvallend hoeveel voertuigen in de ‘Wijcker’ kleuren op het bedrijventerrein voorbij snellen. Alsof er op elke straathoek van Beverwijk een Wijcker Infra is gevestigd. Vrachtwagens, graafmachines, shovels en overig wegenbouwmaterieel. Wanneer je in ruim vier jaar tijd zo nadrukkelijk je naam kunt laten gelden, is een Gazellen nominatie zonder meer terecht. Jaap en Jim, allebei midden 30 en van het slag ‘mouwen opstropen en aan het werk’, hebben het goed voor elkaar.Vele jaren was het duo werkzaam bij een gelijksoortig bedrijf in de regio, maar men achtte op een gegeven moment de tijd rijp om de stap naar het zelfstandig ondernemerschap te maken. Figuurlijk was dat misschien een grote stap maar 142

dankzij hun ervaring en kennis van zaken, verliep dat alles zeer voorspoedig. ,,In feite gingen we gewoon door met datgene door waar we goed in waren. Goede kwaliteit leveren voor een goede prijs en altijd doen wat je belooft. Zo eenvoudig is het. Alleen werken we nu voor ons zelf. We leveren alles wat mensen of bedrijven nodig hebben, desgewenst voorzien van materieel en personeel. Handel en arbeid zijn bij ons allebei verkrijgbaar, want de room van de handel smaakt beter dan het zweet van de arbeid,” aldus de poëtisch ingestelde Jaap die samen met Jim continu 55 man personeel aan het werk heeft. Aan de stam van Wijcker Infra is in 2007 een tak ‘Groen’ toegevoegd. Een team van zeer gemotiveerde en gediplomeerde hoveniers en groenvoorzieners, aangestuurd door Peter Mourits, komt in actie waar en wanneer de klant maar wil. De klantenkring is overigens net zo gevarieerd als het aanbod van Wijcker Infra en wordt gevormd door overheidsdiensten, instellingen, scholen, projectontwikkelaars, woningcorporaties, ondernemers en particulieren. Voor elke denkbare klus buitenshuis kan een beroep op Wijcker Infra worden gedaan.Ambitieus als Van Driel en Raaijmakers zijn, hebben beide heren in 2010 het bekende Beverwijkse tuincentrum ‘Floralia’ aan de Creutzberglaan overgenomen. ,,Dat is een prima aanvulling op ons bestaande dienstenpakket. Daarmee kunnen we alles leveren wat mensen maar nodig hebben voor hun tuin,” aldus Van Driel die nog kwijt wil dat alle Wijcker Infra-bedrijven ook erkend leerbedrijf zijn en tevens over alle benodigde certificaten beschikken die kwaliteit en een correcte werkwijze garanderen. Juist! IJmond

143

Scheybeeck, Akerendam en Westerhout

Akerendam Drie hofsteden, ooit gebouwd door rijke Amsterdammers bevinden zich in Beverwijk. Statig spiegelen twee ervan zich in hun vijvers, de derde, Westerhout heeft er geen. Dat is eerder omdat het een nieuwer gebouw is. Het oude Westerhout stond verder naar de duinen toe en had wél een 144

slotvijver. Die is er nog steeds en staat bekend als de “Renewie”, daar de tuinders in de buurt het woord ruïne niet goed uitspraken. Tegenover het station bevind zich Akerendam. Ooit bezit van Jean Lucas Pels, een van de rijkste kooplieden uit de Amsterdamse historie. Het uitzicht dat hij had op het Wijkermeer

1965 als stadhuis van Beverwijk. Daarna hebben diverse gemeentelijke instellingen er onderdak gevonden. Trouwlustigen kunnen er thans ook hun jawoord geven. Een van de laatste particuliere eigenaren van het huis legde in 1905 beslag op de inboedel van een jeneverstokerij. Zodoende beschikte hij over 28.000 lege jeneverkruiken. Wat moet een mens met al die kruiken? In een ingeving liet hij ze als beschoeiing inmetselen in de bedding van de Scheibeek. Waarschijnlijk niet als waarschuwing tegen drankmisbruik.

Scheijbeek met zijn stad in de verte zal hem zeer bekoord hebben. Dat uitzicht werd in 1780 zelfs vastgelegd. NĂets mocht het huis van zijn blik op het meer beroven. Tot het meer zĂŠlf verdween! Traditioneel is de grens tussen Velsen en Beverwijk de Scheibeek (scheidingsbeek) Een van de vele waterlopen die vanuit de duinen in het Wijkermeer terechtkwamen. De beek is er nog altijd, zij het vaak verlegd. Huize Scheybeeck staat precies erboven: als je in de kelder een luik opent zie je haar. Vondel bezong de beek reeds in een gedicht. Waarschijnlijk geschreven tijdens een verblijf op Scheybeeck, waar hij onderdak zocht bij zijn doopsgezinde vriend Laurens Baeck, toen hij vervolgd werd voor het toneelstuk Palamedes, waarin prins Maurits er niet best vanaf kwam. Na de oorlog diende het tot Westerhout Juist! IJmond

145

Huis Beijerlust

Een “verhuisd landhuis” is Beijerlust. Want het stond niet altijd aan de Velserweg in Beverwijk. Ooit bevond het neoclassicistische gebouw zich in Heemskerk waar alleen de naam nog resteert in de wijk Beijerlust. Het verhaal gaat dat het een jachtslot van Jacoba van Beieren zou zijn geweest, maar de vroegst getraceerde eigenaar dateerde uit de 17e eeuw. Meester J. Boreel gaf het na 1803 zijn huidige vorm en in 1876 liet de Heemskerkse burgemeester Hermanus Zaalberg het huis afbreken en in zijn geheel verhuizen naar Beverwijk, alwaar hij het opnieuw optrok daar waar ooit de hofstede “Zuiderwijk” stond. Sommige vloerbalken plaatsten de bouwvakkers ondersteboven. Om het doorzakken van het tweedehands materiaal tegen te gaan. In de twintigste eeuw was het een chique notarispand, totdat het recen146

telijk via het Rode Kruis Ziekenhuis in bezit kwam van Jeroen de Wilde die er zijn ingenieursen adviesburo vestigde. De Wilde: “Toen ik mijn eigen huis bij Westerhout opknapte, wees de architect mij op het vrijkomen van Beijerlust. Ik ben altijd gek geweest op oudere panden en hun uitstraling. Ik zie mezelf niet zitten op een industrieterrein”. De Wilde, Beverwijker van geboorte, vestigde zijn bedrijf in Beverwijk na zijn studie aan de TU in 1998. Hij is gespecialiseerd in certificeringtrajecten op het gebied van veiligheid, milieu, arbo en de begeleiding van diverse projecten. Klanten zijn te vinden van kleine mkb-bedrijven met enkele werknemers tot grote industrieën als Tata Steel. De geschiedenis van het pand lééft tussen de muren sinds het bedrijf van De Wilde erin trok. Deurbeslag, houtwerk, glas-in-lood en trappen zijn behouden en gerestaureerd. De oorspronkelijke stenen en balken uit Heemskerk doen nog immer dienst, zoals een speels doorkijkje in het stucwerk bewijst. Aan de wanden hangen foto’s en oude prenten van Beijerlust in zijn oudere verschijningsvormen. Het pand wordt beheerd door de door De Wilde in het leven geroepen Beijerlust B.V. die er zorg voor draagt dat er naast een rijk verleden nog een lange, rijke toekomst wordt gegarandeerd!

Spil van het gebeuren in Huize Beijerlust is het ingenieurs en adviesburo De Wilde. Jeroen de Wilde vestigde zijn bedrijf na zijn studie aan de TU in 1998 en is gespecialiseerd in certificeringtrajecten op het gebied van veiligheid, milieu, arbo en de begeleiding van diverse projecten. De Wilde: “Ik heb zó lang gestudeerd en ben ingenieur, dat ik in ieder geval de naam ‘Ingenieurs’ voor mijn bedrijf wilde hebben.” Tegenwoordig heeft hij 20 hooggekwalificeerde medewerkers. Klanten zijn te vinden van kleine MKB bedrijven met enkele werknemers tot grote industrieën als Tata Steel, wegenbouwers en andere aannemers.

Wegenbouwprojecten als de reconstructie van de A1/A6 kunnen rekenen op de begeleiding van De Wilde. Maar ook Prorail doet regelmatig een beroep op het Beverwijkse bedrijf. Risicobeheersing bij projecten is een groeigebied waar steeds meer aandacht voor is. Niet alleen vanwege wetgeving, maar ook omdat het inperken van risico’s op ongevallen en schade geld, tijd en zekerheid oplevert.

De Wilde: “Wij begeleiden grote en kleine ondernemers in het doolhof van toenemende wetten en regels. Daarvoor hebben wij een keur aan cursussen op het gebied van bijvoorbeeld VCA, ISO-9001, milieu en Bedrijfshulpverlening. Maar ook begeleiding van grote bouwprojecten op het gebied van kwaliteit en veiligheid behoren tot onze onze activiteiten. Wij checken de plannen van veiligheid, kwaliteit en milieu tot aan technische haalbaarheid. Een ondernemer heeft er niet altijd even goed zicht op en dan kan iemand van buiten de zaak met een fris oog bekijken.”

Cursussen en trainingen worden gegeven in Beijerlust aan de Velserweg, de trots van Jeroen de Wilde, waar de kennis en expertise van het bedrijf individueel of in groepen kan worden omgezet in certificaten en diploma’s.

Juist! JJu uiisst! t IIJmond Jm mon ondd

147

Een goed oog voor marktontwikkelingen en een aanpakkersmentaliteit Het is begin jaren zestig. De Beverwijkse buschauffeur Henk Burger start vanuit zijn flat in de Oranjestraat een eigen transportbedrijf. Zijn eerste vrachtwagen wordt ingezet voor het vervoer van bouwmaterialen. Aanvankelijk combineert Henk het ondernemerschap met zijn werk als buschauffeur. Het is dan nog te risicovol om die baan op te zeggen. Henk blijkt echter een ambitieuze ondernemer. Als hij zijn tweede vrachtwagen koopt, geeft hij zijn vaste baan eraan. Hij gaat zich volledig wijden aan zijn eigen bedrijf, dat inmiddels BUKO is gaan heten. Nu, een halve eeuw later, is dat Beverwijkse transportbedrijf uitgegroeid tot een landelijk opererend concern.

Speciale gebouwen voor recreatieve doeleinden

De inrichting van bouwplaatsen Henks zoon, Dick Burger, geeft al zo’n drie decennia leiding aan BUKO. Net als zijn vader is hij een gedreven ondernemer. Burger: “Voor mij is dit vak het mooiste wat er is. Ik geniet van de uitdaging om samen met onze mensen een sterk en gezond bedrijf te bouwen, dat een hoog kwaliteitsniveau nastreeft en initiatiefrijk is.” Aan initiatieven heeft het BUKO de afgelopen jaren niet ontbroken. Door goed in te spelen op behoeften in verschillende markten én door strategische overnames en deelnemingen kon BUKO uitgroeien tot een organisatie van vijfhonderd medewerkers. BUKO heeft zijn hoofdkantoor in Beverwijk, waar zich ook een uitgestrekt bedrijfsterrein van BUKO bevindt, vlak naast Tata Steel. Verder zijn er vestigingen op andere plaatsen in Nederland en België. 148

Semi-permanente schoolgebouwen bieden een uitstekende leeromgeving Wat doet BUKO tegenwoordig allemaal? Vanuit de transporttak heeft BUKO zich ontwikkeld tot een grote speler in bouwplaatsinrichting. Je kunt het zo gek niet bedenken of BUKO heeft het, maakt het en plaatst het. Voor bouwers en wegenbouwers richt BUKO bouwplaatsen in met materieelvoorzieningen, tijdelijke huisvesting en sanitair. Daarbij geldt BUKO niet al-

Vandaag de dag is BUKO al lang niet meer alleen op bouwplaatsen actief. Zo roepen bijvoorbeeld organisatoren van grootschalige evenementen steeds vaker de hulp van BUKO in. Ook in de sectoren industrie en offshore is het marktaandeel van BUKO sterk groeiende. En dan is er nog een ander belangrijk specialisme: het bouwen van semipermanente accommodaties voor uiteenlopende doeleinden. Scholen, kinderdagverblijven, ziekenhuizen, gemeentehuizen, hotels, studentenwoningen, asielzoekerscentra, sportkantines, verenigingsgebouwen, winkels, kantoren. BUKO bouwt ze door heel Nederland. Dick Burger: “We kwamen erachter dat we op basis van onze kennis van bouwplaatsbehuizingen hoogwaardige accommodaties konden ontwikkelen voor andere sectoren in de samenleving. Voor het onderwijs, de

Semi-permanente ziekenhuisgebouwen vereisen de hoogste kwaliteit

Het Amsterdamse buurtcentrum De Gouwe zorg, de detailhandel, de recreatie, de sport en ga zo maar door. Er blijkt overal veel behoefte te bestaan aan semipermanente huisvesting. BUKO kan iedereen daarin goed helpen. We kunnen prachtige semipermanente huisvesting neerzetten die aan alle eisen voldoet en eruitziet alsof het een permanent gebouw is. En dat tegen lagere kosten dan bij de reguliere bouw.” Het neerzetten van tijdelijke winkelruimte is voor BUKO geen probleem leen als een snelle en slagvaardige toeleverancier. Dick Burger: “Wij gaan een stapje verder dan anderen in dit vak doordat we aannemers helder adviseren over de meest efficiënte en betaalbare oplossingen. Door onze uitgebreide kennis in te zetten, leveren we een niet onbelangrijke bijdrage aan een goed verloop van een bouwproces.”

Is er, afgezien van een goed oog voor marktontwikkelingen, nog een andere factor die de kracht van BUKO bepaalt? Directeur Dick Burger hoeft er niet lang over na te denken: “Onze mensen. Binnen BUKO heerst een echte aanpakkersmentaliteit, die natuurlijk ook eigen is aan de IJmond. Met zo’n bedrijfscultuur kun je ver komen.” Juist! IJmond

149

Baakbelevenissen voor kinderen! Iedere eerste woensdag van de maand is Kinderboerderij De Baak hèt decor voor de Baakbelevenissen. Dit zijn activiteiten waarbij de kinderen op verschillende manieren in aanraking komen met alles wat er leeft en groeit op en rond de boerderij. Dat kan variëren van de verzorging van knaagdieren tot het zoeken van waterdiertjes in de beek. Alhoewel dat laatste thema in de zomer wel eens problemen oplevert. Dan staat er in de beek geen water en zijn er dus ook geen diertjes te vinden! Een ander voorbeeld van een thema is Dieren in beweging: hoe bewegen ze zich, wat kunnen ze allemaal? De kinderen kunnen dan zelf aan den lijve ondervinden -door het nadoen van de dierenbewegingen- hoe het voelt om je zo voort te bewegen. Informatief en educatief, maar vooral ook leuk!

De gemeente Beverwijk toont op de kinderboerderij allerlei dieren die vroeger op de boerderijen in de omgeving leefden. Veel van die dieren zijn tegenwoordig niet meer ‘in het echt’ te bezichtigen. Op De Baak wonen veel van die oude boerderijdieren. Zoals de Lakenvelder koe, een zwarte of roodbruine koe met tussen de voor- en achterpoten een witte band op zijn rug. Het lijkt net alsof er een laken omheen hangt, vandaar ook de naam. Ook de voor kinderboerderijen populaire Shetlandpony ontbreekt niet. Net als de Lakenvelder koe een vriendelijk dier, dat ervan houdt om lekker geborsteld te worden. Berijden van de pony kan echter niet, daar zijn ze niet op gesteld! De schapen zijn van twee verschillende rassen: de Zwartblesschapen, bruine (!) schapen met een witte streep op hun kop, en de beige melkschapen, die zeker na de het werpen van de lammetjes veel melk geven waarvan ook kaas wordt gemaakt. 150

Natuurlijk ontbreken ook de geiten niet. De brutaalste ervan komen al snel naar de bezoekers toe om te kijken of er iets te eten valt. Kleine dwerggeiten in allerlei kleuren, de grotere broers die bonte geiten heten en de nozems onder de geiten, de zogenaamde landgeiten met hun lange haren. De Twentse landganzen, de enige ganzen die uit Nederland komen, drentelen er vrolijk gakkend tussendoor. De varkens liggen bij voorkeur naast de stal in de grond te wroeten, op zoek naar lekkers om te eten. Het zijn uitermate vriendelijke en aaibare Bonte Bentheimers. Hollandse kippen, konijnen, eenden en andere knaagdieren completeren het geheel. En natuurlijk ontbreekt ook de pauw niet, die trots met zijn verenpracht pronkt wanneer hij wil laten zien hoe mooi hij is. Op het terrein van De Baak zijn verschillende gebouwen te vinden. Het hoofdgebouw dat, naast kantoor en personeelsruimte, ook een plek biedt om groepen te ontvangen. Op afstand is al te ruiken waar de stal met mestplaat en de gierput zich bevinden. Er zijn maar liefst drie hokken waar de kippen, de hanen en de kuikens in het rond hippen en ook de knaagdieren hebben hun eigen onderkomen. De watervogels hebben zelfs een eigen verblijf, compleet met vijver! Vanaf het centrale plein met dakplatanen, die in de zomer met hun ritselende bladeren voor een verkoelende schaduwplek zorgen, zijn de aaiweide en het speeltuintje bereikbaar.

En op de grote dierenweide is nog een overkapping, waar de grazende dieren bij slecht weer kunnen schuilen. De Baak organiseert allerlei activiteiten op het gebied van natuur- en milieu-educatie voor basisscholen in Beverwijk en omgeving. Inmiddels zijn een groot aantal lespakketten samengesteld met uiteenlopende titels, zoals bijvoorbeeld: Bijengeheimen, Meneer de Pauw, Ganzenbord en Zonnestroom voor iedereen. Op het terrein staat ook een voor lesdoeleinden geschikte grondwatermeter. Vanaf deze grondwatermeter is een parcours uitgezet naar de beek en naar het moeras in Westerhout en weer terug, het zogenaamde Waterwandelpad. Kinderen kunnen hier de theoretische lessen in de praktijk brengen door het doen van diverse opdrachten. Bij Kinderboerderij en NME-centrum De Baak is het niet alleen heerlijk vertoeven, spelen en beestjes kijken, maar men steekt er ook nog iets van op! Juist! IJmond

151

‘Midden in het leven’ Met de woonzorgcentra van ViVa! Zorggroep in Beverwijk is het prima gesteld. ‘Lommerlust’, ‘Huis ter Wijck’, ‘Nieuw Akerendam’, ‘Bree-Peper’ en ‘Meerestein’ zijn huizen waarin de bewoners naar volle tevredenheid wonen. Uitstekend personeel, goede voorzieningen en een uitzonderlijk fraaie ligging. Rustgevend groen tegenover de gezellige drukte van het winkelcentrum. En dan ook nog het station op loopafstand, zodat men letterlijk alle kanten op kan. “Het is vooral fijn dat onze cliënten door de centrale ligging nog midden in het leven kunnen staan. Daarbij is het ook erg plezierig dat omwonenden regelmatig bij ons over de vloer komen.

Dat houdt het levendig,” aldus Karin Epping, wijkmanager Wijk Plantage, waaronder ‘Lommerlust’, ‘Breepeper’ en de Thuiszorg vallen. ‘Huize Lommerlust’. Een mooiere naam voor een woonzorgcentrum voor ouderen is nauwelijks denkbaar. Het zou geleend kunnen zijn uit een verhalenbundel van Annie M.G. Schmidt. Maar nee, het zijn andere vaderlandse schrijfsters die hier een rol in hebben gespeeld. Betje Wolff en Aagje Deken woonden een aantal jaren in het Beverwijkse buiten ‘Lommerlust’, waar zij samen de eerste officiële Nederlandse roman schreven. ‘De Historie van mejuffrouw Sarah Burgerhart’ kwam vrijwel geheel tot stand in het achteraf gelegen tuinhuis, door de dames omgedoopt tot ‘Riete Kluisje’. Dit door de jaren heen meerdere malen gerestaureerde 152

schrijfhutje van twee bij twee meter, heeft sinds kort een plaats gekregen in de patio van het woonzorgcentrum. “Toen het nog in de tuin stond werd het door hangjeugd gebruikt voor allerlei doeleinden. Nu staat het naast de recreatiezaal en hebben we er beter zicht op,” verduidelijkt Karin Epping. Volgens de manager is de waardering van de ruim 170 cliënten in ‘Lommerlust’ erg groot. “Er worden naast het gebruikelijke zorgaanbod regelmatig welzijnsactiviteiten georganiseerd waar iedereen echt naar uitkijkt. Allerlei optredens, klaverjastoernooien en niet te vergeten onze jaarlijkse ‘Lommertjesdag’. In 2010 was het voor het 30e jaar achter elkaar dat deze dag plaatsvond. Het is altijd een dag vol vrolijkheid. Een combinatie van rommelmarkt en fancy fair. Een heel mooi voorbeeld van hoe je als zorgcentrum samen met de wijk een gezellige dag kunt organiseren. Het mes snijdt aan twee kanten, want met de opbrengst financieren we weer andere leuke dingen.”

‘Bree-Peper’, genoemd naar de locatie op de hoek van de Breestraat en de Peperstraat is vergeleken met ‘Lommerlust’ een tamelijk kleine woonvoorziening voor een andere doelgroep. Hier wordt zorg verleend aan psychogeriatrische patiënten. Karin Epping: ,,Het dagelijks leven speelt zich hier voornamelijk af in de groepen, die uit zes bewoners bestaan. Er wordt met elkaar gekookt en gegeten. De cliënten hebben echter wel de beschikking over een eigen kamer.” Daarnaast bevindt zich in Beverwijk het wijkcentrum Prinsenhof, van waaruit en waarbinnen diensten geleverd worden. Nieuw in Beverwijk is de in-serviceflat ‘Meerestein’. Een woonvoorziening waarbij alles gericht is op het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. De appartementen zijn van alle gemakken voorzien. Met een druk op de knop gaat

Zorgcentra midden in de wijk het gordijn dicht en er is desgewenst cameratoezicht, zodat zorgmedewerkers, indien nodig, snel in actie kunnen komen. Dergelijke technische hoogstandjes passen helemaal bij deze tijd. Dat het ooit anders geweest is, wordt duidelijk als we ons verdiepen in de historie van ‘Nieuw Akerendam’. Terug naar 1916, het jaar dat Frederica Henrietta Sluyterman van Loo overleed. Deze adellijke dame was de langstlevende van drie ongehuwde zusters die opgroeiden op de buitenplaats Akerendam. Het huis dat in de gouden eeuw werd gebouwd, werd door Frederica nagelaten ‘ter huisvesting en verpleging van vrouwen uit de beschaafden stand…’ En zo kwamen er nieuwe bewoonsters in het landhuis die, zoals voorts werd beschreven: ‘…ouder waren dan 45 jaar, ongehuwd, een werkzaam leven achter de rug hadden en niet meer zelf in staat hun levensonderhoud te verdienen….’ En ze moesten ook nog protestant zijn. Vele jaren kon het huis aan de huisvesting van deze doelgroep voldoen. Tot in de jaren ‘70 aan de rand van de buitenplaats grond werd aangekocht voor een nieuw appartementencomplex: Nieuw Akerendam I. In 1988 werd er ook nog een Nieuw Akerendam II gerealiseerd. De doelstelling werd ook ietwat aangepast. Momenteel zijn de woonvoorzieningen bestemd voor vrouwen èn mannen, alleen of samen en van alle gezindten. ViVa! Zorggroep is sinds 2007 verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van ‘Nieuw Akerendam’. Juist! IJmond

153

De Linie van Beverwijk Al heeft Beverwijk nooit muren gehad, tóch heeft het verdedigingswerken... Bijna verscholen tussen de tuinderijen ten noorden van de stad liggen lage, bijna vormeloze heuveltjes die ooit bekend stonden als “De Lunetten”. Het zijn halvemaanvormige (“Lunette”) opstellingen voor artillerie uit de Franse tijd, aangelegd omstreeks 1800.

Groente telen binnen een Lunette De bevolking kwam niet in opstand en de geallieerden werden bij Castricum door Frans/ Bataafse troepen in een bloedige veldslag verslagen. Voorlopig kwam er geen restauratie van de Oranjes in Nederland. Napoleon troostte de latere koning Willem I met het bezit van het bisdom Fulda.

De reden om ze aan te leggen lag in het voorgaande jaar 1799, toen een gecombineerde Russisch/Engelse strijdmacht een landing ondernam in de kop van Noord-Holland, teneinde de Bataafsche Republiek uit de Franse invloedssfeer te rukken en als het even kon weer onder de Oranjes brengen. Het mislukte jammerlijk. 154

Ondanks de overwinning nam het Bataafse bewind maatregelen tegen een herhaling en legde voor de zekerheid een linie van 26 Lunetten aan tussen Wijk aan Zee en het Wijkermeer. Na enige jaren werd de verdedigingslinie echter aan zijn lot overgelaten. Boeren lieten er hun vee grazen en de oprukkende bebouwing slokte in de twintigste eeuw de meeste Lunetten op. Slechts zeven ervan zijn nog min of meer herkenbaar in het landschap. Op één ervan staat een grafzerkachtig monumentje met een tekst die somber vaststelt dat pacifisme in deze wereld geen optie is: SI VIS PACEM PARA BELLUM “Indien Gij vrede wilt, wees dan op de oorlog voorbereid”

Sportminded Beverwijk

Het belang van sport wordt ook binnen het Beverwijkse onderkend. Op talloze manieren wordt sportbeoefening gestimuleerd en ondersteund. Op de eerste plaats door het bieden van voldoende faciliteiten, maar ook door het helpen organiseren van wedstrijden en evenementen. De inwoners van Beverwijk hebben wat het sportaanbod betreft, geen reden tot klagen. Met gymlokalen, sporthallen, een zwembad en vele fraaie buitensportaccommodaties, is er genoeg keuze voor iedereen. Geen Beverwijker die niet aan sport zou kunnen doen. Onder het motto: ‘jong geleerd is oud gedaan’, wordt daarom al bij de jeugd begonnen. Bijvoorbeeld met de organisatie van schoolsportdagen en een schoolvoetbaltoernooi. Maar ook door het omarmen van de leefstijlcampagne ’30 minuten bewegen’, waarin kinderen worden gestimuleerd om meer te bewegen. Voor kinderen met (dreigend) overgewicht zijn er zelfs speciale projecten waaraan ze kunnen deelnemen. Met ‘Vet Cool’ wordt aangetoond dat sporten niet alleen leuk is, maar dat het ook bijdraagt aan een gezonder lijf op latere leeftijd.

Beverwijk beschikt over voldoende sportaccommodaties

Een andere doelgroep die in het Beverwijkse sporthoofdstuk niet mag ontbreken, zijn de G-Judoka’s. Sinds 1998 verzamelen zich elk voorjaar judoka’s met een beperking in sporthal ‘De Walvis’ om met elkaar een robbertje te vechten. Onder leiding van kundige scheidsrechters uiteraard. Het evenement waaraan de laatste jaren soms wel 400 deelnemers uit heel Europa meedoen, is het grootste G-Judotoernooi ter wereld. Ook het publiek komt altijd in groten getale op dit bijzondere spektakel af. Dat eendracht machtig maakt, wist André Hazes in 1988 al te vertellen. Samen sta je nu eenmaal sterker dan alleen. In Beverwijk was dat al veel langer bekend en daarom werd door een groepje jongemannen in 1922 de afkorting DEM (Door Eendracht Macht) bedacht. Oorspronkelijk was men uitgegaan van ‘Sterk’, maar omdat DES als club al bestond, werd er ‘Macht’ van gemaakt. Het begon met de voetbalclub waaraan steeds andere takken van sport werden toegevoegd. Inmiddels wordt er onder de vlag van DEM ook getennist en atletiek in vele vormen bedreven. Natuurlijk zijn er nog vele andere verenigingen actief in Beverwijk. Verenigingen die mensen samenbrengen en de gezondheid en de sociale cohesie van de lokale samenleving bevorderen.

Socializen tijdens zwemles van kinderen Juist! IJmond

155

Ambachtelijke software Het verrijst als een klein paleis. Al rijdend over Schieland op het Beverwijkse bedrijventerrein Kagerweg, sta je plotseling voor een indrukwekkend bouwwerk met een koninklijke kroon in het logo. In dit fraaie kantoorpand met prachtig uitzicht, werken de mensen van DSE Automatisering. Duivenvoorde Software Engineering (DSE) ontstaat in 1988 tijdens de studie Informatica van Cees Duivenvoorde. “Samen met mijn studiegenoten Peter Boersma en Paul Spruit, die overigens nog steeds actief zijn binnen DSE, ontwikkelde ik maatwerksoftware. Naast het ouderlijk huis lieten we in 1990 een kantoor bouwen. Hier werden de medewerkers door mijn ouders in de watten gelegd: een prachtige en heel succesvolle tijd voor DSE. We groeiden uit naar 12 medewerkers, maar het oude kantoor werd te klein.” vertelt Duivenvoorde die nu met meer dan 20 enthousiaste mensen actief is. Met het vertrek naar een modern, strak en stijlvol vormgegeven kantoorpand in 2008 bestond het risico dat de huiselijkheid en de gemoedelijke sfeer verloren zouden gaan. “Dat is gelukkig niet gebeurd. De automatisering heeft misschien de naam kil en onpersoonlijk te zijn, maar wij hebben aangetoond dat het ook anders kan. De software die we ontwikkelen, wordt geheel op maat gemaakt, in nauwe samenspraak met de klant.Tevens zorgen wij voor de installatie, nazorg en ondersteuning. Alles met de hoogste kwaliteitsnormen. Als een soort ambachtelijk product.” Vanaf het moment van oprichting is DSE blijven groeien. Een mijlpaal is het jaar 2000, waarin een grote opdracht wordt binnengesleept; het bedrijf verdubbelt in aantal medewerkers en DSE Services wordt opgericht als zelfstandige afdeling voor levering van hardware en systeembeheer. “Met DSE Services zijn we vooral regionaal actief, terwijl de activiteiten van DSE Software zich over het hele land en zelfs daarbuiten uitstrekken.” Frank Beentjes, directeur van DSE Services: “Begin 2010 is ‘10forIT’ overgenomen. Dit is een bedrijf dat zich specialiseert in geautomatiseerde outbound telefonie. We hebben hoge verwachtingen van dit nieuwe product waarmee volautomatisch grote aantallen klanten gebeld kunnen wor156

den en antwoorden kunnen worden verwerkt. We hebben nu al uitstekende ervaringen met spraakcomputers die bestellingen opnemen, afspraakherinneringen sturen en mensen met een betalingsachterstand bellen. Deze moderne techniek, die in verschillende talen leverbaar is, blijkt verrassend effectief te zijn!”

De Witte Leeuw is weer thuis

Hij is er niet geboren. Maar omdat hij er van zijn zesde tot zijn twintigste opgroeide, voelt Arvid Smit zich toch Beverwijker. De profvoetballer woont tegenwoordig net over de gemeentegrens in de wijk Broekpolder. Dat maakt voor hem weinig verschil. Jarenlang bracht zijn voetbalcarrière hem ver van de Wijkertoren. Van Doetinchem, naar Groningen, Eindhoven, Tilburg, via het land Portugal naar Volendam. “Ook allemaal leuke plaatsen. Maar op een vrije dag reed ik altijd terug naar Beverwijk. Zodra ik dan in de buurt kwam, voelde het meteen weer vertrouwd.” Daarom vond Smit het fijn om in 2009 bij jeugdliefde Telstar terug te kunnen keren en weer fulltime thuis te zijn. Arvid omschrijf zijn thuisgevoel: “Ik heb niet zozeer iets met bepaalde gebouwen. Bij Beverwijk denk ik vooral aan mijn vrienden en kennissen. En je bent lekker snel in Haarlem, Alkmaar en Amsterdam. Verder vind ik Wijk aan Zee helemaal geweldig, het mooiste strand van Nederland.” Als tiener ging Smit regelmatig stappen in de badplaats. Hij bezocht er zijn stamkroeg, de discotheek of een strandfeest. “De stapmogelijkheden vind ik hier wel vrij beperkt.”

Gefotografeerd door een jonge fan Zo niet de sportmogelijkheden. Volgens Smit zijn er, mede dankzij het sportbeleid, veel voetbaltalenten opgestaan. “Numan, Van der Vaart, en recenter Dorus de Vries en Paul de Lange.” Zelf begon Arvid met voetballen bij Ado ’20. Later stapte hij over naar DEM. Nadat zijn talent was gespot, stak hij voor trainingen en wedstrijden met de pont over richting Velsen-Zuid. “Nu reis ik naar Telstar met de auto, maar ik zie mezelf nog gaan op de fiets. Want een scooter mocht ik niet van mijn ouders.” Er schieten Arvid een paar mooie Beverwijkse plekken binnen. “Wandelen in het bos bij Westerhout. Even langs de kinderboerderij en dan op het terras. Of gezellig eten bij Cees en Elles aan de Baanstraat.” Ook op zijn eigen dakterras in de Citadel is het goed toeven. “Al heb ik het belang van een grote tuin onderschat. Zeker nu we kinderen hebben.” Wie weet gaat de middenvelder daarom ooit verhuizen. “Maar niet ver weg.”

Overzicht houden in de wedstrijd Telstar-Bayern Leverkusen Juist! IJmond

157

Van kille cijfers naar heldere taal

is een specialist op het gebied van waardering bij overname, fusie en ruzie,” zo vat hij het beroep kort samen. De verkregen gerechtelijke deskundigheid geeft de gelegenheid om in voorkomende gevallen opdrachten voor de rechterlijke macht uit te voeren. Juist die veelzijdigheid houdt het werk interessant. Deze veelzijdigheid is een sterk punt van Hoogeveen. “We onderscheiden ons doordat we meer doen dan een rijtje kille cijfers produceren. De gemiddelde mkb-er is meer geïnteres-

‘Heden vol van waarde, morgen in de aarde’. Met deze spreuk van Oscar Wilde relativeert Piet Hoogeveen het bedrijf waarin alles draait om cijfers. De Hoogeveen Adviesgroep houdt zich bezig met accountancy, fiscale en daaraan gerelateerde onderwerpen. Onder de naam ‘2BeSure Business Valuators’ richten wij ons op waarderingsvraagstukken op economische basis. Piet Hoogeveen is certificerend AA, RV en als gerechtelijk deskundige ingeschreven bij het LRGD. “Accountants zijn aardige mensen maar kampioen achteruit kijken,” grapt hij, “in de rol van accountant gaat het altijd om het verleden.Waardering heeft uitsluitend met de toekomst te maken, omdat waarde alleen maar in de toekomst kan ontstaan. Om goed in de kristallen bol te kunnen kijken, heb je inzicht, analytisch vermogen en een heldere blik nodig. Dat maakt het vakgebied van valuation veel dynamischer dan het meer statische accountantswerk. De AA-accountant is vergelijkbaar met de huisarts, hij of zij weet van alles wat en heeft vaak maar van weinig onderwerpen de heel specifieke kennis. De Register Valuator 158

seerd in de betekenis van alle getallen, de fiscaliteit en de waarde van zijn bedrijf dan in de cijfers zelf. Het gaat ons om de vertaling ervan. Het kunnen communiceren op het niveau van de klant. Met de belastingdienst kaarten we met enige regelmaat technisch de zaken af, maar de klant heeft recht op heldere uitleg in plaats van het niet te begrijpen vaktechnisch gewauwel.” De Hoogeveen Adviesgroep is sinds 2001 gevestigd aan de Beverwijkse Noorderweg en bestrijkt vanaf dit strategisch gelegen kantoor een zeer groot rayon. Goed bereikbaar voor de klant, maar ook dusdanig gelegen dat de accountants en adviseurs snel bij de klant op de stoep kunnen staan. Daarbij is Hoogeveen aangesloten bij de VAA Groep, wat vele voordelen met zich meebrengt. Door de kennis van meerdere kantoren te bundelen, kan Hoogeveen de klanten op velerlei gebied tevreden stellen.

Bedrijventerreinen Beverwijk

De Beverwijkse bedrijvigheid, ooit zo duidelijk aanwezig in de stad, heeft zich in de loop der jaren naar de randen ervan verplaatst. Naar de Wijkermeerpolder en sinds kort ook naar de duinrand. Rondom de nieuwe haven de Pijp bloeiden na de oorlog diverse bedrijven op, alsmede grote veilinghallen. Die laatste transformeerden in de tachtiger jaren tot de wereldbekende Zwarte Markt, thans Beverwijkse Bazaar. Ondernemer Bart van Kampen bouwde dit bedrijf in enige jaren uit tot een fenomeen dat nog steeds ieder weekeinde duizenden bezoekers trekt. Het claimt de grootste overdekte markt van Europa te zijn! Met een Oosterse markt waarin een mens zich in een kasbah, of een klein Istanbul waant. Aan de Parallelweg, waar de hoofdingang ligt, is sinds jaar en dag eveneens de Meubelboulevard gevestigd, waar diverse meubelzaken hun nering in het groot aanpakken.

Aan noordkant van de spoorlijn is in de negentiger jaren door projectontwikkelaar Loek Scholten het Marlo-terrein ontwikkeld. Met een open karakter, meer “winkelgericht”; zelfs de brandweer voelt zich er thuis. Een voorbeeld hoe een vervallen terrein, genaamd Aagtenhof, tot een vitaal, economisch kloppend hart kan worden gemaakt. Ooit behoorde het terrein toe aan Hoogovens die er allerlei rand-

faciliteiten had. Ook de oude melkfabriek “Meijendel” stond er. Tegenwoordig zijn er bouwmarkten, supers en kleinere, specialistische winkels en bedrijfjes gevestigd. Niet slecht voor iemand die op zijn dertiende ging werken na anderhalf jaar U.L.O. Sinds kort is er aan de westzijde van Beverwijk een terrein bijgekomen, ontsloten door de nieuwe N197 die ook Wijk aan Zee beter bereikbaar heeft gemaakt. Beverwijk-west aan de rand van het Corusterrein is nog in volle ontwikkeling. Juist! IJmond

159

Transportbedrijf gaat de uitdagingen aan… Het lijkt eenvoudig. Als transportbedrijf moet je ervoor zorgen dat de goederen van de opdrachtgever netjes en op tijd worden afgeleverd. Maar wanneer je afzetgebied over een groot deel van Europa is verspreid en je daarin met meer dan 70 vrachtwagens actief bent, vraagt dat nogal wat van de organisatie in een ingewikkeld logistiek proces. Opgemerkt mag worden, dat Rumping Transport en Logistiek zijn zaakjes prima voor elkaar heeft. Het in Beverwijk gevestigde en gewortelde familiebedrijf hecht grote waarde aan orde, netheid en regelmaat. Dat begint bij het wagenpark, dat er op elk moment smetteloos dient uit te zien en eindigt bij het iedere keer weer nakomen van de gemaakte afspraken. De honderd medewerkers zien dit dan ook als bedrijfscredo en zijn zich van hun taken bewust.

Voor de ontstaansgeschiedenis moeten wij terug naar het jaar 1928, toen opa Jaap Rumping agrarische producten en hooi en stro ging vervoeren. In 1953 kwam de tweede generatie in beeld. De broers Wim, Jaap en Gerard staken gedurende de wederopbouw van Nederland de handen flink uit de mouwen. Zij deden dat door met zogeheten dump160

auto’s uit het leger voor de industrie te gaan rijden. Dit alles in het kader van de Marshallhulp. Grote opdrachtgevers in de staal- en cementbranche werden dankbare klanten en zijn dat tot de dag van vandaag ook gebleven. Huidig directeur Jaap Rumping, kleinzoon van de oprichter weet zich die pittige jaren ’60 nog goed te herinneren. ”Wij woonden pal naast het bedrijf aan de Heemskerkerweg 76, een be-

drijf waarvan drie gezinnen moesten eten. Zuinigheid in alles was een keiharde noodzaak om het hoofd boven water te houden. Zo hadden wij op het bedrijf één telefoon, die overdag niet privé mocht worden gebruikt en moest één luxe auto worden gedeeld met de drie broers. Dat verliep uitstekend, want er was sprake van een grote samenwerking onderling. Op basis van eenzelfde instelling nam ik in 1992 met mijn zwager Ard Verhoef de zaak over van mijn vader en oom”, aldus de algemeen directeur. Tot groot verdriet van de familie Rumping moest in 2009 afscheid genomen worden van zwager en mededirecteur Ard, die op 14 juli van dat jaar op 49-jarige leeftijd overleed. De familie Rumping kan een zeker zakelijk inzicht niet worden ontzegd. Zo werd eind jaren negentig een transportonderneming overgenomen, waardoor de transporttak behoorlijk werd verbreed. Het was in een periode waarin industrieterreinen werden ontwikkeld en vele grote bedrijven naar deze nieuwe gebieden buiten de stad vertrokken. De mannen van Rumping roken een kans en investeerden hier in onroerend goed. Inmiddels heeft Rumping vijftienduizend vierkante meter bedrijfsruimte aan ondernemingen verhuurd. Het bedrijf was zelf al eerder van de Heemkerkerweg naar de Pijpkade (de huidige Noorderkade) verkast,

mee wij als onderneming volledig ISO en VCA zijn gecertificeerd”, vervolgt de algemeen directeur. Zo gaat Rumping Transport en Logistiek door op de ingeslagen weg van het transport van industriegerelateerde producten.

waarna in de jaren ‘80 een geheel nieuw onderkomen aan het Duiveland werd betrokken. Naast ruimte voor open overslag werd een onderhoudswerkplaats met wasstraat gebouwd, zodat het materieel in eigen beheer in topconditie kan worden gehouden. “Een schone en goed onderhouden vrachtwagen is het visitekaartje van ons bedrijf. Als de klant ziet dat wij zuinig zijn op ons materieel, dan weet hij ook dat de lading goed en veilig wordt vervoerd. Kwaliteit, service, veiligheid en betrouwbaarheid staan dan ook hoog in ons vaandel, waar-

Op de vraag of zijn zonen Jaap en Niels te zijner tijd de traditie van het familiebedrijf in de vierde generatie gaan voorzetten, antwoordt Jaap Rumping: “Ik zou graag willen dat het eeuwfeest van Rumping kan worden gevierd met mijn zonen in de leiding van het bedrijf, maar alleen als zij er zelf zin in hebben en er tevens capabel voor zijn”. Juist! IJmond

161

Niet verder springen dan je polsstok lang is ………

162

Een gezonde geest in een gezond lichaam. Daar krijgt het personeel van Dimple alle gelegenheid voor. Helemaal wanneer het nieuwe pand straks klaar is. Een deel van de interne ruimte wordt ingericht voor cardio-fitness, compleet met de modernste apparaten. “Wij hechten veel waarde aan het welzijn van onze medewerkers en daarom bieden wij hen de gelegenheid om tijdens hun werkdag te sporten.” Aan het woord is Gé Limmen, directeur en oprichter van Dimple B.V.

Het nieuwe kantoorgebouw van Dimple

Uitzicht op Amsterdam vanuit het nieuwe kantoorgebouw

Drie generaties Limmen

“Hoewel veel mensen onbewust wel gebruik van ons maken, zal de gemiddelde consument ons niet kennen.Wij produceren allerlei soorten tapes voor de verpakkingindustrie en zogenaamde non-wovens. Feitelijk is dat een soort combinatie van papier en textiel, dat op vele manieren wordt toegepast. Voornamelijk als wegwerpartikel. Bijvoorbeeld als beschermkleding en onderlakens in ziekenhuizen, absorptiedoek in de luchtvaart of als reinigingsdoek voor de drukpers,” aldus Limmen die zijn producten afzet in meer dan 80 verschillende landen. De naam ‘Dimple’ heeft zijn oorsprong in de golfsport. De kleine putjes die een golfbal zijn stabiele vlucht geven, staan bekend als ‘dimples’.

Het bleek een toepasselijke naam. Het bedrijf heeft een indrukwekkende en stabiele groei doorgemaakt nadat het in 1992 vanuit het niets is begonnen. In een krappe twintig jaar groeide Dimple uit tot een marktleider op zijn gebied. Er gaat dan ook een interessante geschiedenis aan vooraf, waarbij zowel de persoon Limmen als zijn bedrijf grote sprongen hebben gemaakt. “Wel hebben we er altijd voor gezorgd, dat we nooit verder sprongen dan onze polsstok lang was” aldus Limmen. Als oprichter en directeur van zo’n grote onderneming kan het niet anders of er moet een bedrijfseconomische studie aan vooraf gegaan zijn.VWO en dan aansluitend minimaal HEAO. Het pad liep voor Gé Limmen iets anders. “Gé is nog wat speels, niet zo technisch, houdt niet zo van leren, laat hem maar naar de LEAO gaan,” zeiden de leerkrachten van mijn oude basisschool tegen mijn ouders.

Het zicht op SAIL 2010, vanaf de bouwplaats van het nieuwe kantoorgebouw van Dimple Dat ging allemaal prima. Daarna nog een jaartje om het MAVO-diploma te halen om daarna door te mogen naar de MEAO. En toen aan de slag. Eerst als taxichauffeur. Een periode die mijn kijk op de wereld voor een groot deel heeft bepaald. Ik was chauffeur voor deftige zakenmensen, bracht de jubilaris van de Hoogovens naar zijn feest en doodzieke kinderen naar het Antonie van Leeuwenhoekziekenhuis. Daarbij moet je in die branche vechten voor je boterham, ook dat heeft mijn karakter gevormd. Ervaringen die mij later goed van pas kwamen,” aldus Gé Limmen. Na het hoofdstuk chauffeur volgde een periode als sales-manager op de Nederlandse markt in tapes en disposables. In die periode zag Gé Limmen de voordelen van schaalvergroting. “Dat maakte mij zo enthousiast dat ik mijn eigen fabriek ben begonnen.”

Dimple heeft al grote sprongen gemaakt en staat in de startblokken voor een nieuwe stap. Aan de oever van het Noordzeekanaal verrijst een prachtig nieuw pand waarin Dimple de komende jaren kan verder groeien. Qua architectuur wordt er rekening gehouden met het bijzondere uitzicht en de inrichting is erop gericht het personeel gezond te houden. “Door de medewerkers per dag een uurtje te laten sporten, blijven ze zowel fysiek als mentaal in vorm. Wie voor of na werktijd vier uur in de week sport, krijgt een uur van het bedrijf cadeau. We maken het graag leuk voor onze mensen,” aldus Gé Limmen.

Juist! IJmond

163

De driehoek Breestraat-Koningsstraat-Peperstraat is eeuwenlang het economische hart van Beverwijk geweest. Met aan de noordkant de kerkbuurt en parallel aan de Breestraat de haven. Uiteraard was het stadhuis eveneens in dit hart te vinden. Ooit was het een middeleeuwse lakenhal, vervangen in 1775 en nog eens in 1868. Het was gelegen aan de Breestraat waar markt werd gehouden, recht werd

Beverwijk vernieuwd gesproken en... soms met galg en rad uitgevoerd... Tot in de zestiger jaren een nieuw stadskantoor verrees aan de grens met Heemskerk. De gemeente heeft in de tussentijd ook nog enige tijd in huize Scheybeeck gebivakkeerd. Het oude stadhuis sleet nog een aantal jaren zijn dagen als politiebureau en is uiteindelijk roemloos verdwenen. Aan het Kennedyplein waar de gemeente thans resideert heeft het imposante gebouw, bekroond met een torenflat, inmiddels ook haar langste tijd gehad en zal spoedig kennismaken met de slopershamer. Arbo-normen spreken daarbij ook een woordje mee. De leefbaarheid is nog die van de opbouwjaren en het hart van de stad heeft er nooit echt gelegen. De gemeente werkt aan een nieuw onderkomen aan de zuidkant van de historische driehoek. Aan de Velser zijde. Eeuwenlang is er nagenoeg niets gebouwd op het terrein waar het nieuwe stadhuis zal verrijzen: het tegenwoordige stationsgebied. De bewoners van huize Akerendam hadden een “servituut van uitzicht” op het Wijkermeer. Niets mocht er gebouwd of geplant worden. Totdat het servituut in 1866 werd afgekocht door de Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij om de spoorlijn en het station aan te kunnen leggen. Niet veel later verdween het meer ook, maar het stationsgebied bleef een grote leegte, opgevuld door een grote vijver. Totdat eind twintigste eeuw de plannenmakers der gemeente er hun oog weer op lieten vallen. ‘Beverwijk Vitale Stad’ heet het grote plan, dat meer omvat dan alleen een nieuw stadhuis. Ook andere delen van de stad zullen gemoderniseerd worden. Een nieuwe woonwijk in het westen, een nieuw Aagtenpark, herstructurering van diverse straten, wijken en pleinen. Maar het stationsgebied wordt dé accentverschuiving die het kloppende hart van de stad een stuk vitaler maakt. Naast een nieuw stadhuis zijn 164

er diverse appartementencomplexen en een nieuw station gepland. Vele meters overbodig geworden spoor van het oude rangeerterrein zijn inmiddels verdwenen en maken ruimte voor de geplande groei. De omgeving van het Meerplein (de oude gedempte haven) zal onherkenbaar veranderen in een woon/winkelgebied dat zijn weerga niet kent. Een ondergrondse parkeergarage maakt de zee van auto’s, die thans nog het plein elke dag vult, voorgoed onzichtbaar. Een nieuw plein

met horeca en terrasjes aan de voet van de oude koepelkerk st. Agatha trekt de kerk in één keer in de belangstelling, daar waar ze sinds de bouw in 1915 eigenlijk altijd een beetje ingesloten was door bebouwing.

je beurt aan het loket wacht. En vides waar de ambtenaren bijna zichtbaar aan het werk zijn. Gelegen waar spoorwegen en landwegen Beverwijk binnenkomen zal het de kroon zijn op de toekomstige entree van de stad.

Het geplande stadhuis wordt weer echt een stad-huis. Met een torentje en rondom te belopen. Architect Jeanne Dekkers spreekt van een stadhuis “waar iedereen van zal houden”. Dat zal worden gerealiseerd door een ruime centrale hal waar je zonder veel verveling op Juist! IJmond

165

Schot in de roos…

166

Ronald van Leeuwen gaf een duidelijk signaal af door er juist in de crisistijd een flinke verbouwing tegenaan te gooien. Bloemsierkunst ‘De Duinroos’ was volgens de eigenaar na 15 jaar wel weer toe aan een nieuwe opfrisbeurt. “Met positief denken kom je het verst en daarom hebben we het gedaan. Een nieuwe uitstraling is goed voor de klant, goed voor de medewerkers, goed voor iedereen” aldus Ronald.

aan, want die kwamen van heinde en verre om hier bloemen te kopen. Mijn vader Jan nam het begin jaren ’50 over en ik kwam er in 1984 bij,” aldus Ronald. Buiten de verkoop van bloemen en planten aan particuliere klanten, had Ronald ook de intentie om op een professionele wijze de verkoop aan zakelijke klanten te bevorderen. Zoals het verzorgen van bloemenabonnementen voor de vele ondernemingen in de regio. Dat bleek een schot in de roos, want ineens was de maandag veranderd van de rustigste in de drukste dag van de week en gingen er binnen de kortste keren vele boeketten de deur uit!

In 2010 is ‘De Duinroos’ alweer 81 jaar op de hoek van de Zeestraat en de Koningstraat gevestigd. Opa Klaas van Leeuwen stapte in 1929 uit de familiekwekerij en begon in het centrum van Beverwijk een bloemenwinkel. ”Hij richtte zich vanaf het begin af aan op de wat apartere bloemen en vazen. De zaak had een mooie uitstraling met bloemen en boeketten die net even anders waren. Dat sprak de mensen

Maar ‘De Duinroos’ was niet zo groot en bekend geworden als er niet te allen tijde kwaliteit werd geleverd. “Kwaliteit en verzorging staan bovenaan. Daarbij doen wij altijd wat we beloven en weigeren nooit een opdracht. Als iemand belt voor tien boeketten die binnen een uur af moeten, zetten wij alles op alles om dat in orde te maken. En als Rafael van der Vaart trouwt en door ons de bloemen wil laten verzorgen, maken wij dat net zo exclusief als de bruiloft van iedere andere klant,” aldus Ronald die trots is dat hij iedere dag zijn bloemenvak met veel passie kan uitoefenen.

Lekkers uit Beverwijk

Met een ‘gouden gard’, een ‘gouden amandel’ en een officiële ‘ster’ op zijn naam, bewijst Paul Veldt een gedreven vakman te zijn die alleen genoegen neemt met de allerbeste kwaliteit. Sinds 1996 is hij de eigenaar van Patisserie Leek. De in de Breestraat gevestigde ‘zaak vol zoetigheid’, is een begrip in Beverwijk en omgeving. Je moet stevig in je schoenen staan om hier langs te lopen zonder te bezwijken aan de vele verleidingen in alle vormen en kleuren. Gebakjes, petitfourtjes, bruidstaarten, bonbons en koekjes. Alles even aantrekkelijk en nog vriendelijk geprijsd ook. “Wij zijn van mening dat de beste kwaliteit voor iedereen toegankelijk moet zijn,” aldus Paul Veldt. Wanneer je grootouders een bestaan in het banket hadden, je ouders gebak en ander lekkers verkopen, ligt het in de lijn der verwachting dat jezelf ook die richting op gaat. ,,Ik groeide op tussen het gebak en marsepein en deelde al snel dezelfde passie die mijn ouders ook hebben,” vertelt Paul Veldt, ,,het zijn de liefde voor het product en de wil om je te onderscheiden die ons een goede naam bezorgen. Daarom is alleen het beste voor mij goed genoeg. Topkwaliteit bereik je door alle onderdelen van het vak serieus te nemen. Dat zit hem in zaken als grondstoffen, vormgeving en hygiëne maar ook in de medewerkers en uitstraling van de

winkel. Wij hebben een team dat zich bewust is van onze missie en we zullen er altijd alles aan doen om het beste te geven wat we in huis hebben,” aldus Paul Veldt die in 2010 als eerste en enige patisserie in Nederland met een ‘ster’ is onderscheiden. Een unieke prestatie waarbij voor langere periode aangetoond moet worden dat het met alle aspecten van het vak in orde is. Om voorop te blijven lopen is er in 2010 flink geïnvesteerd in de uitstraling van de winkel. Met een nieuwe vloer, vitrines en etalage is Leek Patisserie klaar voor het komende decennium. Klanten kunnen kiezen of ze hun aankoop meenemen om er thuis van te genieten, of dat ze een gezellig plekje in de tearoom zoeken om zich eens lekker te laten verwennen met het lekkers van Leek.

JJuist! uis isst! t! IIJmond Jmon Jmon Jm ond ond

167

Kunst en cultuur in Beverwijk: José Schuijt

Culturele hangout in Beverwijk bij uitstek: Café Camille aan het Kerkplein. Eigenares José Schuijt: “Het organiseren bleek me in mijn jongerenwerkjaren al in het bloed te zitten toen ik bij Donkey shot in Heemskerk activiteiten programmeerde. Ik wilde altijd al een café beginnen, als uitvalsbasis voor activiteiten met muziek, gezelligheid, eten en drinken. Een café is een enorme inspiratiebron, het mooiste dat er bestaat, een sociale plek waar mensen elkaar ontmoeten en ideeën uitwisselen. Het label “cultureel café”, hier aan de gevel, liet het geheel op zijn plek rollen.” Vanaf het begin zijn er activiteiten georganiseerd, zoals literaire, culturele en politieke avonden, kunstmarkten, bevrijdings- en koninginnedagen, open podia, het Beverwijks “Uit de Kunst” festival en in 1998 een grootse 700 jaar stadsrechtenviering. Bovendien vinden activiteiten als Young Art festival, stadsdichterverkiezingen en de Beverwijkse tekenclub er hun hoofdkwartier. “Beverwijk heeft als industriële stad een rijk verleden met hardwerkende, inventieve mensen, die ook op cultureel gebied veel bereiken. Die kleurrijkheid was in de jaren ‘60 reeds te bespeuren, toen het Meerplein hét uitgaanscentrum van de wijde omtrek was. De toekomst stopt wat dat 168

betreft niet.We proberen de gemeente ervan bewust te maken dat cultuur (op vrijwel iedere begroting een sluitpost) de krenten in de pap van de samenleving vormt. Betrek je de mensen erbij, dan zien ze dat het werkt, dat een fenomeen, als bijvoorbeeld Young Art, een nieuw kader aan artistieke mensen vormt. Die op hun beurt, naast de oude rotten, weer een rijke, culturele bron vormen waar de hele samenleving uit put. Maar het begint bij gastvrijheid, bij een plek waar een smeltkroes van ideeën kan ontstaan die elkaar versterken. ”

Creatieve en culturele jongeren in Beverwijk

Het jaarlijkse hoogtepunt is het ‘Young Art Festival’ in het Park Westerhout, dat sinds 2006 wordt georganiseerd. Dit culturele festival heeft zich ontpopt tot een regionaal bekend evenement dat haar kracht put uit een brede line-up met bekende Nederlandse artiesten en veelzijdige kunstuitingen. Op het festival komen bezoekers in aanraking met muziek, theater, mode, (beeldende) kunst, fotografie en poezie, die door middel van subtiele omhelzingen en grillige botsingen samenkomen. Hoewel Young Art bestaat uit een unieke schare van toneelmakers en fotografen tot singersongwriters en dichters, heeft iedereen met elkaar gemeen dat ze er alles aan doen om samen kunstzinnig en cultureel bezig te zijn en dit uit te dragen naar de mensen om hen heen.

Het idee dat kunst- en cultuurbeoefening een aangelegenheid is voor relatief oude kunstenaars en gepensioneerde artistiekelingen komt in Beverwijk totaal niet uit verf. Integendeel, al vijf jaar lang organiseren juist jongeren uit Beverwijk verschillende creatieve initiatieven in de buurt. De naam waaronder ze dit doen, is dan ook niet voor niets ‘Young Art Circus’. Deze vrijwilligersorganisatie biedt een platform aan creatieve jongeren om zich te ontwikkelen op het gebied van verschillende kunstdisciplines.

In 2009 was er voor het eerst een samensmelting tussen het Young Art Circus en haar zuster, ‘Young Art Productions’. Deze laatste staat voor een totaaltheatergezelschap, dat jongeren van grofweg tussen de 15 en 25 jaar oud, stimuleert om alle onderdelen van een theatervoorstelling zelf te ontwerpen en uit te voeren. Dit gebeurt in samenwerking met theaterdocenten met een achtergrond in verschillende theaterdisciplines en ervaren dan wel beginnende amateurs. Om het jaar brengt de groep een nieuw theaterstuk ten tonele. In 2005 was dit ‘De Woede van Abraham’, naar het gelijknamige boek van Conny Braam. In 2007 was het tijd voor ‘De Passie van Boreel’ en in 2009 ‘de Raad’ over de Beverwijkse gemeenteraad. Het groeiende succes van Young Art heeft het laatste halve decennia bewezen dat de jeugd in Beverwijk niet alleen de toekomst, maar ook de kunst in handen heeft! Juist! IJmond

169

Ruud Jansen

Reeds lange tijd is Ruud Jansen een rots in de Beverwijkse muziekbranding. Niet alleen als artiest, begeleider en performer, maar ook iemand die tallozen met lessen heeft begeleid op hun eerste (of gevorderde) stappen op het pad der muzikant. “Ik zit nu zo’n 44 jaar in het vak, waarvan het grootste deel met mijn eigen band. De Ruud Jansen Band, waarvan eigenlijk alleen ik en zangeres Cheryl Duif de enige constanten zijn geweest.” Op zijn vierde kreeg Jansen zijn eerste mondorgeltje van zijn vader. Een Hohner Bravo. Wegens zijn slechtziendheid moest hij reeds jong naar een blindeninternaat. Daar werd zijn talent door leraren opgemerkt en kreeg hij een aangepast lesprogramma. “Muzikanten als Rick ter Linden zijn altijd mijn voorbeelden geweest. Grote symphonische rockmuziek. Maar ook de Beatles en Bach. Klassiek geschoold was ik op het blindeninstituut in Huis ter Heide. Daar stonden vier piano’s waar ik tekeer op kon gaan. Omdat ik ei170

genlijk in mijn enthousiasme te hard de toetsen aansla, opperde men dat ik beter op een orgel zou kunnen spelen. Op mijn 18e kwam ik van het internaat af en vroeg mijn moeder of ik niet eens een bandje kon beginnen. Dan zat ik tenminste niet thuis.” “Ik heb eigenlijk de mooiste jaren van de muziekgeschiedenis meegemaakt. Vanaf de tijd dat er NIETS kon tot in de tijd dat ALLES mogelijk was. Improviseren zit Jansen in het bloed: “Inhaken op een luisterend publiek is het mooiste. Natuurlijk kun je alles spelen zoals het door een componist bedoeld is, maar ik houd niet van dergelijke platgetreden paden. Dat heeft in de jaren ‘90 nog tot een breuk met een aantal bandleden geleid.” “De muziekwereld van de IJmond kan wat Jansen betreft nog een flinke impuls gebruiken: “Het ontbreekt aan podia. Niet aan talent.Vooral in Beverwijk zijn alleen Camille en Jazzclub Kennemerland goeie initiatieven. Beverwijk Live verzandde na enige avonden in “Amsterdamse” avonden. Wat dat betreft zijn Heemskerk met de “Nozem en de Non” en Velsen met het Witte Theater beter bedeeld. Kleine laagdrempelige theaters. Het hoeft allemaal niet meteen voor meer dan 600 man te zijn. Dan krijgt kleiner talent kans om te groeien.”

NZK Dwars op mijn weg Strekt een andere reis zich uit Van Amsterdam naar Elders Roest kleurt er de lucht Schroefgeruis vult het water Dat klotst tegen het land Mijn geest haakt in een vlucht Aan een scheepsanker, denkt over later Dan botst de pont op de kant

2005 Frits Smid, Stadsdichter van Beverwijk

Juist! IJmond

171

Sterk door efficiënte combinaties

172

met handbediende kraan, werd v/d Boogaard vaak door de politie te hulp geroepen voor bergingswerkzaamheden.

De geel met blauw gestreepte voertuigen van v/d Boogaard zijn opvallende verschijningen in de regio IJmond. Ze springen vooral in het oog wanneer er gestrande voertuigen geborgen moeten worden. Volgens directeur Henk v/d Boogaard is het prima dat mensen zijn bedrijf met dit vaak spectaculaire bergingswerk associëren ,,Maar,” zo zegt hij, ,,als mensen maar weten dat we stukken veelzijdiger zijn dan dat. We houden ons bezig met allerlei soorten van transport, hijswerkzaamheden en opslag van goederen. Daarnaast zijn we gespecialiseerd in slotenmakersdiensten.”

V/d Boogaard is door de jaren heen dealer geweest van Citroen, NSU, Mazda en ‘Henschel’ bedrijfswagens. In 1973 nam de vader van de huidige eigenaar het bedrijf over en breidde het tankstation verder uit. De kraanwagens werden ingezet voor diverse werkzaamheden op de ‘Hoogovens’ en tegelijk fabriceerde v/d Boogaard eigen materieel. Zelfs voor collegabedrijven werd een aantal bergingsvoertuigen gemaakt. De dienst ‘Parkeerbeheer’ van Amsterdam heeft heel wat foutparkeerders weg gesleept met voertuigen van v/d Boogaard. Opmerkelijk: de huidige Henk v/d Boogaard is de vierde ‘Henk’ in rij die leiding geeft aan de firma. Een vijfde Henk in de stamboom zit er niet in. De (oudste) zoon van de jongste Henk gaat namelijk door het leven als Lars…

De geschiedenis van het familiebedrijf voert terug tot 1923, toen de overgrootvader van de huidige directeur in hartje Beverwijk een fietsenwinkel begon. Kort hierna werd de aandacht verlegd van twee- naar vierwielers. Vlak voor de oorlog werd een nieuw pand betrokken op de Meerstraat in Beverwijk. Na de oorlog werden onder leiding van de volgende generatie ex-legervoertuigen omgebouwd voor civiele doeleinden. Vanwege de combinatie van voertuig

Groei is altijd een kenmerk gebleven van het transportbedrijf. Onder het motto ‘alles is altijd mogelijk’, heeft de firma zich ontwikkeld tot een van de meest veelzijdige logistieke dienstverleners van Noord-Holland. Zeven dagen in de week moet het materieel inzetbaar zijn. Dag en nacht. ,,Nooit ‘nee’ zeggen, zelfs als het gaat om een ‘last minute-klus’. Om dat waar te kunnen maken, is een strakke planning en een gevarieerd voertuigenpark vereist. ,,Inmiddels zijn we ook een behoorlijke speler op het gebied van goederentransport en kraanverhuur. We vervoeren alles, van kleine pakketten tot de grootste bouwelementen. Open of dicht transport, zwaar, breed, hoog of lang. Vooral de combinatie vrachtwagen en hijsinstallatie is

een-pakket leveren. Dat varieert van woningontruimingen tot de ontmanteling van hennepplantages. Werkzaamheden die niet alleen grote deskundigheid vereisen, maar ook discretie van het personeel. Uit deze diensten zijn weer andere activiteiten ontstaan: tijdelijke opslag van in beslag genomen goederen en het openen van sloten. ,,Voorheen werd vaak met geweld toegang tot een pand verkregen. Nadeel is dat daarmee deur en kozijn werden vernield. Wij hebben ons daardoor gespecialiseerd in slotenmakerswerk, zodat de boel netjes heel blijft. Die expertise komt tevens van pas bij particulieren die zichzelf per ongeluk hebben buiten gesloten.”

daarbij erg efficiënt. Goederen kunnen worden opgeladen en tevens geplaatst met gebruik van een op het voertuig gemonteerde kraan. Het bereik en hijscapaciteit van deze kranen evenaren de hijstabellen van telekranen.Voor het vervoer en plaatsen van prefab dakkapellen, aanbouwen of tuinhuisjes hebben we slechts één voertuig nodig,” aldus Henk. De multifunctionaliteit en het flexibele karakter van v/d Boogaard werden ook ontdekt door de overheid. In opdracht van deurwaarderskantoren, politie, justitie, belastingdienst en andere overheidsdiensten, wordt geassisteerd bij talloze werkzaamheden, waarbij we een alles-in-

Toch nog even terug naar de wat recentere geschiedenis van v/d Boogaard. Aan het begin van de 21e eeuw werd afscheid genomen van de locatie waar het ooit begon. Het autobedrijf aan de Meerstraat en het tankstation aan de Koude Horn werden verruild voor een plek op het bedrijventerrein. Biesland is sinds 2005 de plek waar alle werkzaamheden zijn geconcentreerd. Gezien de historie van het bedrijf sluit Henk v/d Boogaard toekomstige veranderingen niet uit. ,,We kijken al wel met een schuin oog naar Zaandam en Amsterdam. Daar zitten veel klanten van ons, dus mogelijk dat we ook in die contreien nog eens een vestiging realiseren.” Juist! IJmond

173

Financieel advies van A tot Z

Er kan alleen maar gefantaseerd worden hoe het er in Beverwijk had uitgezien als de haven in de jaren’50 niet gedempt was. Waar BAKKER ASSURANTIE nu uitkijkt over geparkeerde auto’s van het Meerplein, had ook een leuke passantenhaven kunnen liggen. Voordeel is nu wel dat winkels en ondernemingen in dit gebied goed toegankelijk zijn. En parkeren voor de deur heeft toch ook iets plezierigs. Het pand van Bakker stamt van ruim voor de oorlog, maar is door diverse verbouwingen allang niet meer herkenbaar als het bananenpakhuis van de firma Duin. Hoewel Bakker met twee benen in het heden staat, is het toch mooi dat de firma het verleden koestert. Fraaie zwart-wit platen in het kantoor laten de diverse stadia van de historie zien. Na de bananen namen Taxi 3000, de NMB en enkele uitzendbureaus het oude pakhuis in gebruik. Bakker kocht het pand in 1998 om er een jaar later in te trekken. 174

Oprichter van het bedrijf is Wim Bakker, die zoals zovele jonge mannen in de IJmond voorbestemd leek voor het werk bij Hoogovens. “Ik zag mezelf absoluut niet dezelfde kant opgaan als al die mannen op de fiets met het broodtrommeltjes achterop. Dus werd ik na de ULO boekhouder bij een wegenbouwer.” Dat bleek de juiste richting. In de jaren die volgden bouwde Wim Bakker zijn financiële talent verder uit en begon een eigen financieel adviesbureau waarbij hij de juiste mensen om zich heen verzamelde. Rik Smit als zakelijk partner, Hans Schram,Wim Bakker junior en pensioenadviseur Marcel Peek werden de belangrijkste steunpilaren van de firma. Zo groeide er een bedrijf met 22 enthousiaste dienstverleners die de klant op alle terreinen terzijde staan. Financieel advies van A tot Z; hypotheken, verzekeringen, administraties, pensioenen en zelfs makelaardij. Alles onder één dak en in één hand. De belangrijkste reden waarom particulieren, bedrijven en zelfs gemeenten in zee gaan met Bakker is de onafhankelijkheid. “Wij zijn niet aan een maatschappij gebonden, hoeven geen targets te halen en werken volledig in het belang van de klant,” aldus Wim Bakker.

Juist! IJmond

175

Passie voor keukens

Jolanda en Peter Trieling van de gelijknamige SieMatic keukenspeciaalzaak op de meubelboulevard in Beverwijk weten het zeker. De perfecte keuken bestaat echt. Het ondernemersechtpaar gaat namelijk voor niet minder dan perfectie. Kwaliteit, design en betrouwbaarheid zijn de sleutelwoorden waar het om draait. Al jaren werken Peter en Jolanda samen met SieMatic, de vertrouwde keukenfabrikant uit Duitsland. “De keuken is volgens ons de belangrijkste ruimte in huis”, stelt Peter. “Het is een brok emotie in de woning en dat wordt wel eens onderschat. Een keuken koop je ook niet eventjes op een verloren zaterdagmiddag. Althans niet bij ons. Wij gaan een stapje verder.” Tien jaar geleden begon Peter Trieling bij SieMatic Keukens op freelance basis. In 2007 kon hij de winkel in Beverwijk overnemen. “We hebben telkens weer kleine verbeteringen 176

aangebracht”, vertelt Peter verder. “en een keuken verkopen doen wij op onze manier. Wij geven graag advies op het gebied van keukeninrichting én aanverwant.Wij zijn van mening, dat een klant niet direct moet beslissen als men hier in de showroom staat. Het is belangrijk, dat men er goed over nadenkt en dan nog eens terugkomt. Verder is het aan ons om er achter te komen wat voor iemand de ‘perfecte’ keuken is. En soms wordt dat heel anders dan het idee waar men mee binnenkwam. Wij hebben een totaalconcept en dat heet ‘ontzorgen’. We verzorgen alle werkzaamheden die nodig zijn voor het plaatsen van de nieuwe keuken, maar ook de verbouwing er omheen, als dat nodig mocht zijn. Dat doen we met bedrijven hier uit de buurt, die heel specifiek door ons zijn uitgezocht. Ondernemers die dezelfde filosofie hebben als wij: het leveren van de allerbeste kwaliteit.” SieMatic heeft een prachtig en heel gevarieerd keukenprogramma met heel veel ruimte voor persoonlijke smaak. Over alles is nagedacht. Een combinatie van modern en klassiek? Het kan. Hoe groot de keukenruimte is maakt niet uit.Voor iedereen valt de meest ideale keuken te ontwerpen. Zodat men overal tevreden over is. SieMatic is mooi en blijft mooi, maar het advies en alles er omheen is volgens Peter en Jolanda veel belangrijker.

“Wij gaan altijd rustig met de klant om tafel zitten”, legt Jolanda uit. “Eerst inventariseren. Vaak weten mensen wel een beetje wat ze willen, hebben ze een wensenpakket. De kunst is dat ze dat dan aan ons vertellen, we horen de mensen echt uit, vragen ze het hemd van het lijf. Wat wil je aan apparatuur in de keuken? Wat wil je absoluut niet? Want dat is ook belangrijk. Wij vragen ook hoe iemand kookt. Gaandeweg het gesprek krijgen we vaak de opmerking ‘Daar had ik niet aan gedacht’. En dat is leuk. En verder is het voor ons ook uitermate belangrijk om zoveel mogelijk informatie te vergaren. Hoe meer werk je in het voortraject verricht, des te minder kans op problemen heb je bij het plaatsen van de keuken.” Het gaat bij Peter en Jolanda niet alleen om de keuken. Men kan hier ook terecht voor een complete verbouwing. “Veel bedrijven hier in Beverwijk zijn met interieur bezig”, vervolgt Peter. “Wij werken bijvoorbeeld samen met een meubelmaker. SieMatic is heel flexibel, maar ze hebben ook niet alles. Ook hebben wij een uitstekend adres voor bijvoorbeeld de tegels. Of waar men goed terecht kan om het huis verder aan te kleden.Wij werken samen met een hele grote groep fantastische bedrijven in Beverwijk.”

Een keuken is emotie. “Het is onze manier van werken”, besluit Peter. “Het is ons bedrijf en Jolanda en ik doen dit echt samen. Inmiddels werkt ook onze dochter mee.We zijn een echt familiebedrijf. Ons idee is dat je samen met de klant een heel traject ingaat. Dan bouw je een relatie op. Als de keuken eenmaal staat gaan we ook altijd even kijken of alles goed is gegaan. Ik moet op een keuken of verbouwing mijn handtekening willen zetten. Dat zegt wat over onze manier van werken. Misschien een beetje vreemd om dat van onszelf te zeggen, maar we maken vreselijk mooie dingen. En daar zijn we best wel trots op.”

Juist! IJmond

177

Werken op hoog niveau André en Laura Cillekens begonnen in 1989 hun eigen glazenwasserij. Tot die tijd waren zij alle twee werkzaam bij de Hoogovens als kraandrijver. “Ja, ik ook”, lacht Laura. “Hoogovens haalde destijds het landelijke nieuws met het feit dat zij ook vrouwelijke kraandrijvers in dienst hadden. Vandaag de dag is het natuurlijk heel gewoon. Maar eind jaren ’80 kwam er bij Hoogovens een grote reorganisatie.

Toen is André er uitgestapt en is hij voor zichzelf begonnen. Al heel snel ben ik er ook bijgekomen, want de boekhouding moest ook gebeuren en we wilden het heel graag samen doen. André was al begonnen met ramen lappen en er kwamen steeds meer klanten bij. Maar ook steeds hogere gebouwen.We stonden voor de keus, laag blijven werken of investeren in een hoogwerker. Dat was een enorme investering en we hebben er ook best wakker van gelegen.” De hoogwerker kwam er, mede door de machine ook aan derden te verhuren. Het was een schot in de roos. Inmiddels staan er zeven hoogwerkers, waarvan er één zelfs met een uitschuifcapaciteit van 35 meter. Ook de werkzaamheden zijn aanzienlijk uitgebreid. “We krijgen de meest leuke opdrachten”, vertelt Laura verder. “We hebben kerkklokken verwisseld, elk jaar plaatsen en versieren we de kerstbomen in Beverwijk. En onlangs -na de zware storm in Wormerveer- zijn we de hele nacht bezig geweest met daken te repareren. Ook het ronde raam helemaal bovenin de gevel 178

van het pand van Madame Tussauds op de Dam in Amsterdam hebben we laatst gelapt. Dat zijn echt leuke dingen.Vanzelfsprekend zijn wij ook een VCA gecertificeerd bedrijf.” Met uitzondering van de kleine types worden de wagens met bemanning verhuurd. Daarvoor zijn 8 medewerkers in dienst. “Onze jongens weten van aanpakken”, vertelt André trots. “Wij staan bekend om ons meewerkend personeel. Of het nu om de loodgieters, aannemers of het ramen lappen gaat, dat maakt ons niets uit. Het komt zelfs voor dat, bijvoorbeeld bij het verwisselen van grote reclamedoeken, er geen personeel van de opdrachtgever meegaat.” In het bedrijfspand aan de Kagerweg, hoek Duiveland in Beverwijk staat al het materiaal. “Alles staat bij ons binnen”, besluit Laura. “Maar gelukkig is de loods overdag vaak leeg.”

Het is feest in Beverwijk De jaarlijkse feestweek in Beverwijk, in de tweede week van augustus, is iets waar veel Beverwijkers elk jaar weer naar uit kijken. De belangrijkste dag is echter de donderdag. Dan wordt traditiegetrouw de harddraverij gehouden. De Breestraat verandert dan in een parcours voor de kortebaandraverij. En daarvoor komen Beverwijkers massaal hun huizen uit. Een kortebaandraverij is een officiële wedstrijd van de Vereniging Nederlandse Draf- en Rensport (NDR). Het is een paardenkoers die, op een afgesloten stuk openbare weg met een lengte van 275-290 meter, tussen twee paarden met sulky, dat is een tweewielig wagentje, wordt gehouden. De competitie wordt in verschillende manches verreden. Hierdoor ontstaat een afvalsysteem waardoor er uiteindelijk één winnaar overblijft die het prijzengeld mag opstrijken. Een groot spektakel voor zowel publiek als voor de deelnemers. Ter plaatse is informatie beschikbaar over de paarden en pikeurs en er kan gewed worden op de paarden. Natuurlijk, de kermis en het ringsteken zijn ook leuk, maar de hele feestweek draait om de harddraverij. Een Breestraat vol hekken, paarden en mensen. Oude tijden herleven. Notabelen in een tent langs het parcours, het publiek gewoon langs de kant. Veel toeschouwers hebben een gokformulier in de hand, dat steeds nauwgezet wordt ingevuld als er weer een paar paarden voorbij zijn gestoven. Gejuich, als het paard van keuze als eerste over de finish is gekomen, terwijl de kluiten zand in het rond vliegen en de spetters bier ook. De avond vóór de harddraverij staat ook in het teken van de edele viervoeters. Traditiegetrouw wordt deze avond in de Zeestraat het ‘ringsteken voor rijtuigen’ gehouden. En dat is niet alleen spannend, maar ook prachtig om te zien. De Vrienden van het Aangespannen Paard Noord-Holland rijden dan met authentieke rijtuigen door het centrum. Er zit van alles bij: een Duitse Jachtwagen, Oppenheim Phaeton, Franse Wagonette, Beierse Coupe, Oostenrijkse Koetsierswagen, Zeeuwse Kapkar, een Spyder noem maar op. De rijtuigen worden getrokken door verschillende paardenrassen. Van de kleinste Shetland pony tot aan het mooi grote zwarte Friese paard. Een prachtige traditie. Dat is zeker. Juist! IJmond

179

Familiebedrijf met rijke historie

180

De drie statige zwart-witportretten die de buitenmuur van de directiekamer sieren, vertellen bijna 100 jaar familiegeschiedenis. Het zijn de drie generaties Visser die vanaf 1919 verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van talloze elektrotechnische werken in de IJmond en daarbuiten. Opa Goos richtte het bedrijf op, vader Henk bouwde het uit en zijn zoon Huib loodste de firma de 21e eeuw binnen. Mogelijk dat er ook nog een achterkleinkind van de oprichter aan deze mooie galerij wordt toegevoegd.

met de klant. Hoe geavanceerd de elektrotechniek ook is, het blijft altijd mensenwerk. Daar zijn wij en onze 60 medewerkers ons van bewust en daar handelen we ook naar door met hen mee te denken en altijd goede service te verlenen. Dat die werkwijze gewaardeerd wordt, blijkt uit het feit dat we een zeer trouwe klantenkring hebben opgebouwd die zich nog steeds uitbreidt,” aldus Huib Visser.

Het in de Beverwijkse haven gevestigde Visser Elektrotechniek is niet alleen groot geworden door een enorme deskundigheid, maar ook door een menselijke kijk op zaken doen. Betrokkenheid is daarbij een woord dat Visser hoog in het vaandel heeft staan. ,,Wij zijn een familiebedrijf en hechten van oudsher grote waarde aan goede contacten

in de Breestraat met een lampenwinkel,” steekt Huib Visser van wal, ,,terwijl oma op de winkel paste, ging opa op pad. Hij had verschillende rusthuizen als klant. Het leuke is dat wij bij diezelfde instellingen ook nu nog over de vloer komen voor allerhande werkzaamheden.Toen mijn vader er begin jaren ‘50 bij kwam, is het bedrijf flink gegroeid. Het was de tijd van de wederopbouw en in de IJmond nam de bedrijvigheid enorm toe. Daarmee was er voor een bedrijf als het onze, werk in overvloed. Ons klantenbestand werd groter en de werkzaamhe-

In het smaakvol ingerichte en in 2007 grondig verbouwde kantoor, hangt een schilderij waarop het winkeltje staat afgebeeld waar het allemaal begon. De geschiedenis komt tot leven wanneer Huib Visser begint te vertellen. ,,Opa Gosen en oma Fokkina Visser begonnen hier

De overname van het bekende Kater Elektrotechniek in 2007 paste ook in onze visie om in deze markt te blijven groeien.” Dat Huib het bedrijf in zou gaan was volgens hem al zeer snel duidelijk. ,,Als klein jochie rotzooide ik altijd al wat rond in het bedrijf. Later mocht ik op zaterdagochtenden mee met de bus om tv-toestellen te helpen installeren. Ik groeide zo letterlijk in het bedrijf op en na een aantal jaren vakantiewerk als monteur ben ik in 1984 bij mijn vader begonnen. Temidden van een groot aantal medewerkers die mij al kenden vanuit de wieg,” aldus Huib die in 1991 officieel de leiding overnam van vader Henk. De werkzaamheden waar Visser zich mee momenteel bezig houdt zijn zeer divers. Onder de noemer ‘Beveiligingssystemen’ vallen zaken als brandmelding, inbraaksignalering, toegangscontrole en camera-observatie. Ook doet Visser aan ‘Keuring en Inspectie’. Voor bedrijven gelden steeds meer wetten en regels voor installaties waarmee gewerkt wordt. Visser heeft alle kennis, instrumenten en accreditaties in huis om deze verantwoordelijke taken op zich te nemen. ,,In feite draaien wij op elektrotechnisch gebied nergens

den veranderden. Van een eenvoudige lampenwinkel werd Visser een allround elektrobedrijf. In 1961 was de oude winkel te klein en werd er een nieuw gebouw neergezet. Op de begane grond werd tv en audio verkocht, de verdieping was voor de wasmachines en koelkasten. Het magazijn en de werkplaats verdwenen al vrij snel naar het industrieterrein, waar in 1971 het installatiebedrijf officieel van start ging vanuit een eigen onderkomen. In 1995 hebben we de winkel in het centrum gesloten om ons volledig te gaan richten op de installatietechniek.

de hand voor om. Om keer op keer de beste prestaties te kunnen leveren, blijven we investeren in materiaal en in onze medewerkers. Ons personeel is altijd de beste reclame voor ons bedrijf. Goed opgeleid, correct naar de klant toe en de spullen in orde. Die uitstraling wordt duidelijk gewaardeerd.” Juist! IJmond

181

Snel schakelen en bijsturen

is fijn om daar als regionaal bedrijfje de vruchten van te plukken.” Aan het woord is Wim Strijk, algemeen directeur van de IJTG. Dit ‘regionaal bedrijfje’ is beduidend groter dan de directeur doet voorkomen. De vervoerder beschikt zelf over meer dan 120 getrokken eenheden en bijna 50 bestelwagens.Wanneer de voertuigen van de aandeelhouders, ofwel zelfstandige ondernemers, meegeteld worden, komt de firma uit op meer dan 1500 vrachtcombinaties. Allemaal houden ze zich bezig met uiteenlopende soorten van transport. Wim Strijk: “Dat kunnen rollen plaatstaal zijn, zand, medicijnen of gewoon een enkel pakketje. We zijn nergens te groot voor, maar ook niet snel te klein.” IJTG ontstond in 1984 na een fusie tussen de coöperatieve vervoerondernemingen ‘Blauwband Express’ en ‘IJmond Transport’. Het samenvoegen van de twee coöperaties leidde niet direct tot een vlot lopend transportbedrijf. “Om van vele losse bedrijfjes een grote onderneming te maken is altijd lastig gebleven. Iedereen had wel iets te zeggen en met 20 kapiteins op een schip is het lastig door een kanaal varen. Nadat we er vanaf 2002 een commerciële

Het grote voordeel van dicht bij het vuur zitten, is dat je snel op de hoogte bent van ontwikkelingen en daarop kunt reageren. IJmond Transport Groep, sinds jaar en dag een vaste vervoerder van Corus/TATA producten, merkt direct wanneer de economie in bijvoorbeeld het Verre Oosten weer aantrekt. “De impact van de ontwikkelingen in de staalmarkt in bijvoorbeeld China en India is niet te onderschatten voor de situatie in onze regio. Stijgt de vraag daar dan zien wij daar snel de lokale, positieve effecten van. Het 182

organisatie van hebben gemaakt, is de groei erin gekomen. We werken nog steeds heel graag samen waar we kunnen, maar de basis is de eigen organisatie. Nu zijn we een dynamisch en flexibel bedrijf. Als de situatie erom vraagt, kunnen we snel schakelen en bijsturen. Niet alleen kijken hoe we morgen door de bocht kunnen, maar vooral ook verder vooruit kijken. We onderscheiden ons door een grote mate van betrouwbaarheid.We doen altijd wat we beloven.” Een belangrijke pijler voor de verdere groei is het opleidingcentrum van IJTG. Om toekomstgericht te blijven werken, kunnen mensen met interesse in de logistieke sector een opleiding volgen bij de transportonderneming.

Beverwijkse Bazaar 30 jaar Als je een willekeurige Nederlander vraagt waaraan hij denkt bij Beverwijk, dan is het antwoord meestal: “de Zwarte Markt.” Tegenwoordig officieel Bazaar geheten, trekt deze ieder weekend nog altijd duizenden dagjesmensen. Een bezoek aan de markt is een belevenis vol verrassingen, mazzel en vermaak. Geestelijk vader Bart van Kampen zei ooit: “Er zijn maar twee dingen leuker.” Elke zaterdag en zondag verandert een stukje Beverwijk in een compleet andere wereld. Wie weleens in een Arabisch of Aziatisch land is geweest, zal de exotische sfeer die er hangt onmiddellijk herkennen. De drukte, de geluiden, de geuren en kleuren, ze brengen jong en oud in vervoering. Een dagje Bazaar is een onvergetelijke ervaring, alleen al door de enorme verscheidenheid aan mensen en producten. Wat in 1980 begon als een vlooienmarkt, is uitgegroeid tot het grootste overdekte marktcomplex van Europa. De vroegere veilinghallen trekken publiek uit alle windstreken. Duizen-

den winkeltjes en honderden kramen strijden samen met tientallen restaurantjes om de gunsten van de bezoeker. Het spel van kijken, voelen, proeven en bieden is on-Hollands van oorsprong, maar hier volop ingeburgerd. Iedereen struint op zijn gemak door hallen vol mode, gadgets, speelgoed en woondecoraties. Elektronicaliefhebbers halen hun hart op bij de enorme Computermarkt. De gigasupermarkt Amazing Oriental voegt een vleugje Azië toe. Op de Oosterse Markt is het vooral de multiculturele samenleving die de hoofdrol speelt. Je waant je ver van huis in de groentestraat of de goudbuurt, op het kruidenplein of de kappersgalerij. Je kunt er heerlijk eten en drinken, of ingrediënten voor thuis kopen. Je vindt er kookgerei, kleding, tapijten, schoeisel, stoffen. Het is één grote schatkamer van 1001 nacht. Eigenlijk is het in Beverwijk 52 weekenden per jaar Koninginnedag. In ieder geval qua gezelligheid en verbroedering. Maar wie denkt dat er alleen rommel verkocht wordt, vergist zich. In de afgelopen 30 jaar heeft de Bazaar een enorme ontwikkeling doorgemaakt. De aanpak is veel professioneler geworden. En toch is de avontuurlijke sfeer behouden gebleven. Ontdek zelf eens de verborgen schatten van de Beverwijkse Bazaar. Met lege handen naar huis gaan is onmogelijk! Juist! IJmond

183

Na een turbulent verleden klaar voor de toekomst Al enige tijd staan de banken volop in de schijnwerpers. De gebeurtenissen volgden elkaar zo snel op dat de inkt van krantenartikelen nog niet droog was of het nieuws was weer achterhaald. De grootste bank van Nederland, waar-

van één van de rechtsvoorgangers in 1824 zelfs door Koning Willem I in het leven werd geroepen, was lang een succesvolle bank. Sinds de fusie tussen ABN en Amro in 1990 werden grote overnames in de Verenigde Staten, Brazilië en Italië gedaan. Uiteindelijk behoorde de bank tot de vijftien grootste financiële instituten ter wereld. Maar eind oktober 2007 hield die Dé bank op te bestaan. Een Belgische, een Spaanse en een Schotse bank legden er samen 71 miljard euro voor op tafel. Nooit eerder werd zoveel geld voor een bank betaald. Nooit eerder werd zo’n grote en belangrijke bank in stukken gescheurd. “Het waren inderdaad turbulente tijden”, stelt Ruud de Jonge, directeur Bedrijven van de ABN AMRO voor de IJmond. “Maar dat is verleden tijd. Er staat nu een krachtige bank met een sterke basis in 184

Nederland. Een bank met een compleet pakket aan financiële producten en diensten voor particulieren, bedrijven en instellingen. En dat gaan wij verder uitbouwen.” ABN AMRO IJmond maakt deel uit van het Haven & Logistiek team Noord-West. Dit zogenaamde ‘haventeam’ combineert alle havengerelateerde expertise binnen de bank uit het Noordzeekanaalgebied. “Vanuit de brede kennis van de branche en de specifieke focus op de ontwikkelingen in het havengebied bedienen wij klanten die graag gebruik willen maken van de kennis van ons regionaal sectorteam”, besluit Ruud de Jonge. “Wij zijn uitgegroeid tot een echte zakenbank: deskundig, vertrouwd en ambitieus. De nieuwe ABN AMRO is een bank die de klant centraal stelt, die zijn klanten begrijpt en ook helpt om hun ambities te bereiken. Onze ambitie is om hier in de IJmond de huisbankier te worden van veel bedrijven en met hen een langdurige relatie op te bouwen. Natuurlijk is er nog steeds de economische tegenwind. Maar ondernemers met een onderscheidend product en een goede strategische visie zullen de storm doorstaan. Met ABN AMRO aan hun zijde.”

De kruikenbeek Planten die er bloeien Boeien Kruiken die niet vloeien Schoeien Waterloop van eeuwen Kinderstemmen schreeuwen Op de zoveelste brug Aardewerken zijden Leiden Een stroom zonder getijden Scheiden Een perk van een gazon Waar ik spelen kon Zoveel seizoenen terug Water wat niets weet Vreet Aan kruiken zonder leed Vergeet De tijd die het vergiet Terugvloeien gaat niet Wat gaan de jaren vlug Januari 2006 Frits Smid, Stadsdichter Beverwijk Juist! IJmond

185

De slagroom op de taart Voor Patina is een dak veel meer dan een noodzakelijke overkapping. ,,Elk dak is uniek. Of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie, onderhoud, valbeveiliging of beheer, elke opdracht is een project waar we zeer grondig mee omgaan,” vertelt Wil Boots die zijn passie voor daken deelt met een groot team van 165 enthousiaste medewerkers. Op 1 februari 1991 is Wil Boots met Patina Dakbedekkingen ‘de lucht in gegaan’, zoals hij het zelf noemt. “Vanuit een vaste betrekking bij een dakdekkerbedrijf ben ik voor mezelf begonnen. Dat ging zo goed dat ik al snel personeel kon aannemen. Nog geen 20 jaar verder zijn we de op twee na grootste dakdekker van Nederland.” Het succes van het bedrijf is volgens Boots vooral te danken aan de juiste mentaliteit en een stuk eerlijk, ouderwets vakmanschap. “Niet lullen maar poetsen en zorgen dat je werk altijd in orde is.”

Na de overname van een Andijks, in nieuwbouw gespecialiseerd dakdekkerbedrijf, werd Patina in 1995 twee keer zo groot. Later werd de schakel ‘Valbeveiliging’ aan de onderneming vastgehaakt. Een discipline die erop gericht is allerhande dakwerkers een veilige werkomgeving te bieden. ‘Patina Dakbeheer’ werd opgericht als een soort EHBO voor lekkende daken. Een dak is bij Patina als de slagroom op de taart. Fraaie rondingen, een terras of een dak van zink, koper of gras. De mogelijkheden zijn groot. Zowel in vormgeving als in 186

materiaal. “Het gaat ons bij het realiseren van daken allang niet meer alleen om het winden waterdicht maken van een bouwwerk,” vertelt Boots, “ook het verduurzamen van daken wordt steeds belangrijker. Door een dak te voorzien van zonnepanelen of warmtegeneratoren, kan het de energie leveren voor het gezin dat eronder woont. Er ligt in Nederland 350 miljoen vierkante meter dak klaar om te verduurzamen. Daar willen we graag een deel van uitvoeren.” Wil Boots is trots op zijn medewerkers. “Het gaat misschien wat ver door te zeggen dat ze ‘uit hun dak gaan’ bij het opleveren van een mooi werk, maar het zijn allemaal liefhebbers met hart voor hun vak. Daarbij is het stoer en afwisselend werk en wordt er met elkaar een echte teamprestatie geleverd.”

Niet zomaar een nieuwbouwwijk! De nieuwe wijk Broekpolder is gelegen op het grondgebied van de gemeenten Beverwijk en Heemskerk. In een unieke samenwerking hebben beide gemeenten de krachten gebundeld met als uiteindelijk doel het ontwikkelen van een wijk met kwaliteit en toekomstwaarde. Niet alleen wat betreft de ongeveer 3500 woningen, maar juist ook ten aanzien van de toekomstige voorzieningen in de wijk worden samen plannen gemaakt en uitgevoerd. Het overgrote deel van de woningen is inmiddels gereed en wordt bewoond. Broekpolder is een ruim opgezette wijk met veel water en groen en kent een grote variëteit aan woningtypen. De gemeenten Heemkerk en Beverwijk hebben zich laten inspireren door

het omliggende, typisch Noord-Hollandse polderlandschap. Er is duurzaam gebouwd, hetgeen wil zeggen dat bij de bouw gebruik is gemaakt van milieuvriendelijke materialen en dat de huizen voorzien zijn van milieubesparende voorzieningen. En dat niet alleen: ook de bewoners zijn geattendeerd op het maken van milieubewuste keuzes bij het klussen en de inrichting van hun nieuwe woningen! Overal komen speelplekken, waarvan de inrichting wordt bepaald in overleg met de bewoners, nadat ze enige tijd in de wijk hebben gewoond. Fiets en wandelpaden, kanovaren, skaten en schaatsen, ook op recreatief gebied zijn er vele mogelijkheden voorhanden. Drie basisscholen en een sociaal medisch centrum completeren het geheel. Het centrum van Broekpolder, Citadel, appelleert aan de rijke historie van het gebied. Met prachtige gedetailleerde architectuur heeft Citadel de sfeer van een echte vestingstad ge-

kregen: een gracht, karakteristieke bruggen, sfeervolle lantarenpalen en hoektorens. Rond het plein zijn winkels, supermarkten en horeca te vinden; parkeren kan men ondergronds. De woningen liggen gegroepeerd om pittoreske groene binnenhoven, voorzien van pergola’s, bomen en speeltuintjes. Bijzondere aandacht is er voor de veiligheid in de buurt, want deze binnenhoven kunnen ’s avonds worden afgesloten. Broekpolder is niet zomaar de zoveelste nieuwbouwwijk maar een passende, moderne aanwinst in een historische omgeving!

Juist! IJmond

187

188

Het dorp

Pijpen dreigen vuur rond stille weide. Vuilwitte huizen - geruggensteund door duin klagen de lucht aan. Het water stijgt. Houdt het duin tegen water? water en vuur krimpend duin vuile huizen stille weide

Juist! IJmond

189

Wijk aan Zee is een geloof, je hangt het aan of niet.

In 2006 werd Aart Hiemstra, in het dagelijks leven adjuncthavenmeester van Haven Amsterdam, voor een jaar uitgeroepen tot ‘burgemeester van Wijk aan Zee’. Aart, die nog steeds door de Wijk aan Zeeërs als hun (schaduw)burgemeester wordt beschouwd heeft hart voor het dorp en een duidelijke visie. “Wijk aan Zee ligt geïsoleerd, in een natuurlijke kom, omringd door Corus, duinen en zee. Je komt dan ook niet per ongeluk langs in Wijk aan Zee, het is een bewust gekozen bestemming. Dat is het de afgelopen decennia ook geweest voor de vele mensen die in ons dorp zijn komen wonen. Je komt en blijft voorgoed of je vertrekt meteen weer, een tussenweg lijkt er niet te zijn. Het is juist deze bewuste keuze die Wijk aan Zee gemaakt heeft tot wat het nu is, een fijn dorp waar veel te doen is. 190

Een veel gehoorde opmerking van een vluchtige bezoeker aan bijvoorbeeld “ons” Hoogovens schaaktoernooi (dat dit bedrijf sinds 1918 vele verschillende namen heeft gehad, maakt geen verschil) of van een argeloze badgast is: “Ik zou hier niet kunnen wonen, zo stil”. Maar daar vergissen ze zich in, stil is onze gemeenschap bepaald niet. In de jaren ’80 en ’90 waren het de antigeluiden die ons bonden: protest tegen bedreigingen van buitenaf, zoals een slibplan en kolencentrales op het strand. Zelfs het opheffen van ons dorp is even ter sprake geweest. Dit maakte het bewustzijn van onze unieke positie alleen maar sterker, maar deed ons ook om ons heen kijken. Om aandacht te vragen voor het dwaze plan om een vliegveld in zee voor de kust van Wijk aan Zee te bouwen, werd een ‘elfdwazeplannentocht’ georganiseerd, waarbij elf steden en dorpen werden aangedaan, waar in onze ogen een even ‘dwaas plan’ uitgevoerd zou worden. Deze kritische blik is gebleven, zeker ook richting Beverwijk, dat telkens snode plannen smeedt die niet aansluiten bij de beleving in het dorp. Maar er is ook een grote innerlijke kracht ontstaan waarbij de progeluiden de boventoon voeren.

De dorpskerk als middelpunt van het dorp

Van de honderden initiatieven die de afgelopen jaren zijn genomen en uitgevoerd, is de viering van 125 jaar badplaats in 2006 een mooi voorbeeld. Het idee om de omslag van vissers en boeren naar recreanten en badgasten te vieren zal ook wel weer ergens aan de toog of de koffietafel zijn ontstaan. Vele inwoners omarmden het idee en hebben het individueel en in groepen uitgewerkt waardoor er uiteindelijk 42 activiteiten zijn georganiseerd, waaronder de verkiezing van een dorpsburgemeester. Deze wil om iets te organiseren wat de bevolking verenigt, zien we ook terug in het “Cultural Village”-initiatief. Toen Bert Kisjes in 1999 Wijk aan Zee uitriep tot cultureel dorp van Europa kwamen er elke maand tientallen bezoekers uit Europese dorpen die zich op basis van persoonlijke contacten hadden aangesloten. Ze werden opgevangen bij “ons” thuis. Agenda’s werden leeggemaakt en veel gehoorde kreten waren: “De Fransen komen” of “Ik ga dit weekend Hongaars.” Nu brengen elk jaar tientallen Wijk aan Zeeërs een bezoek aan een van deze, inmiddels elf, culturele dorpen. Dit jaar gingen meer dan vijftig mensen naar Kirchheim in Oostenrijk, waarvan meer dan tien op de fiets. Ook de Dorpsweide bindt. Deze plek wordt gekoesterd, omdat hij letterlijk en figuurlijk ruimte biedt om te leven. Talloze evenementen zouden niet kunnen plaatsvinden zonder de weide. Door het jaar heen staan er paarden. Het is jammer dat de koeien zijn verdwenen, het was een mooie mix. ’s Zomers staan er auto’s van de dagjesmensen die naar ons mooie brede strand komen en tussendoor zijn er de kermis, de tent voor het schaakcommentaar, de kofferbakmarkt, Sawaz-activiteiten, cultuur en muziek Kortom: Het is geweldig wonen in Wijk aan Zee, er kan van alles maar niets moet, dat is de (culturele) kracht van haar oude en nieuwe inwoners.”

Culturele uitwisseling op het Julianaplein Juist! IJmond

191

De dorpsweide … een uniek natuurmonument

Het eerste wat opvalt als je Wijk aan Zee binnenkomt, is de grote Dorpsweide. Achter de huizen rijzen aan de zeekant de duinen op. Je waant je direct in het buitenland. Het is dan ook niet toevallig dat Wijk aan Zee de bijnaam Klein Zwitserland heeft, een naam die ook een van de vele horecagelegenheden in het dorp siert. De Dorpsweide maakt onderdeel uit van het Zeedorpenlandschap. Dit landschap ontstond in de tiende en elfde eeuw na een klimaatverandering, die zorgde voor de vorming van een nieuw duincomplex. Het klimaat in de Middeleeuwen was guur. De temperatuur was erg laag en er waren veel stormen waardoor hoge duintjes ontstonden die langzaam uitgroeiden tot grote duinruggen. Door de sterke wind bewogen ze als loopduinen over de oude duinen naar het oosten en veranderden ze voortdurend van plaats. Ook blies de wind gaten in het duin, waardoor natuurlijke duinvalleien, kleine relatief vruchtbare akkers, ontstonden. 192

Ook het duinlandschap rond Egmond aan Zee, Zandvoort en Katwijk aan Zee heeft sporen van het Zeedorpenlandschap bewaard, maar veel van de kenmerkende eigenschappen van dit type landschap zijn verloren gegaan, omdat grote delen van het duin volgebouwd zijn met huizen. De duinakkers zijn vrijwel geheel verdwenen. Enkele zijn nog te herkennen in het duin als ondiepe, rechthoekige valleitjes met een vlakke bodem. Sommige landjes liggen zo laag dat ze zijn ondergelopen met water. Andere worden als volkstuin gebruikt. De dorpsweide van Wijk aan Zee is het enig overgebleven voorbeeld van een duinakker. De dorpswei kwam in 1996 landelijk in het nieuws, nadat fotograaf Leo Vogelzang in 1996 een groepsfoto op de wei had gemaakt van vrijwel alle inwoners van het dorp, die protesteerden tegen de aanleg van een vliegveld voor de kust. Wijk aan Zeeërs vechten voor het behoud van hun dorpswei. Tijdens de actie ‘Het beste buurtplan’ in 2008 is er zelfs een poging gedaan om met alle dorpsgenoten de Dorpsweide te ‘omarmen’, om aan te geven hoe trots we zijn op dit unieke natuurmonument.

Industrie en dorp ontmoeten elkaar: Een Zee van Staal

Inmiddels heeft Een Zee van Staal een permanent karakter gekregen en zijn nieuwe beelden toegevoegd. De laatste aanwinst, “De Poort” van Rudi de Wint, werd in 2009 officieel onthuld door Koningin Beatrix, die het beeldenpark ook in 1999 opende. Het beeldenpark is permanent vrij toegankelijk. Elke eerste zondag van de maand is er om 14.00 uur een gratis rondleiding. In juli en augustus is de rondleiding elke zondag. VVV IJmond Noord en Galerie KOP van Wijk aan Zee aan het Julianaplein kunnen u meer vertellen. In een kaal en winderig duingebied aan de rand van Wijk aan Zee ligt Een Zee van Staal. Een beeldenpark op een adembenemende plek met uitzicht op staalgigant Corus. Kunst op een locatie waar industrie en dorp elkaar ontmoeten, waar contrasterende elementen een bijzondere sfeer creëren. Vuur, stoom, stof en rook vormen een hels decor. Aan de zeekant groeien blauwe zeedistels, wuift het helmgras en schittert het water. Jos Vervoort, voorzitter van de Stichting Een Zee van Staal: “Elf kunstwerken dateren van 1999. De eerste lichting kunstenaars werkte in het kader van “Wijk aan Zee, Cultureel dorp van Europa 1999”. Aanleiding vormde een voorstel tot de aanleg van een vliegveld voor de kust. Vanuit de gedachte dat elk dorp waar dan ook ter wereld de angst kent ten prooi te vallen aan grootschalige ontwikkelingen, en dat kunstenaars wellicht beter in staat zijn deze onrust in de samenleving op te pikken en vorm te geven, werden beeldhouwers aangezocht uit dorpen in elf verschillende Europese landen.” Een staalsymposium moest het worden, in samenwerking met de staalgigant, ook om te laten zien dat protest en samenwerking elkaar niet hoeven uit te sluiten. Alle beelden kwamen tot stand in een periode van slechts vier weken. Corus bood de kunstenaars “atelierruimte”, materiaal en technische assistentie. Wijk aan Zee bood gastvrijheid. Juist! IJmond

193

Bert Kisjes: ‘Wijk aan Zee is een laboratorium voor het vitale dorp’

194

Bert Kisjes, voormalig eigenaar van herberg-hotel Sonnevanck, is zolang hij in Wijk aan Zee woont, bezig geweest met het dorp. De stapels boeken, ordners en pamfletten in zijn werkkamer zijn stille getuigen van alle ideeën en projecten van de afgelopen 25 jaar. Als ik vraag hoe hij tegenover het dorp staat, constateert hij eerst: “Wijk aan Zee staat bol van tegenstellingen: ingeklemd tussen Corus en de zee, dichtbij de grote stad Amsterdam. Maar,” gaat hij verder “het bijzondere van Wijk aan Zee is dat het zich op een manier die uniek is in Nederland heeft kunnen profileren, namelijk als ‘cultureel dorp’, ook en misschien juist door die tegenstellingen. Het beeldenpark de Zee van Staal, een samenwerkingsverband tussen het dorp en Corus is daar een sprekend voorbeeld van.”

ler. We hebben in Wijk aan Zee de neergang van het dorp ook zelf ervaren. In de eerste helft van de 20e eeuw gebouwde hotels werden in de tweede helft grotendeels weer afgebroken. Maar Sonnevanck nog net niet. Daar hebben we om een faillissement te voorkomen de mechanische muziek de deur uit gedaan, gitaren opgehangen en een goed klinkende vleugel neergezet. En toen gingen we spelen. Iedereen verklaarde ons voor gek, maar zo werd Sonnevanck, en daarmee Wijk aan Zee, niet alleen een levendige plaats, maar zelfs wereldbekend, een plaats waar van alles gebeurde.

Zee van Staal

Bert Kisjes voor de Dorpsweide

Hoe is dat allemaal ontstaan? “Het bijzondere van dit dorp is dat het de weg naar een inspirerend vitaal dorp in de 21e eeuw heeft gevonden, het dorp dat eigenlijk al doodverklaard was. Niet toevallig luidt de Engelse vertaling van het boek van Geert Mak over Jorwerd “The death of the village in late 20th century Europe’. En dat boek was een bestsel-

groot hoeft te zijn om succes te hebben. En er kwamen internationale contacten tot stand: de “buretocht” naar Engeland in 1988, de reis naar het Franse Étampes op de 14e juli1989 en de reis naar het Tsjechische Kutna Hora om het wegschuiven van het IJzeren Gordijn te vieren. Daar kwamen hechte verbindingen met muziekgroepen uit Tsjechië uit voort.

Sonnevanck nam de rol van buurthuis over. Lokale muzikanten, maar ook muzikale hotelgasten, professionals en amateurs, speelden en zongen met elkaar. Ze inspireerden elkaar en de dorpsbewoners. Dit leidde tot meerdere cd’s, zoals ‘Laat de kust met rust’. Het doel van deze cd was een slibdepot op het strand te voorkomen, maar het leidde ook tot de ontwikkeling van de “Kennemer Mop”, een manier om vervuild slib op een positieve manier te verwerken. Er kwam een “Elf Dwaze Plannen”-tocht door Nederland met de boodschap dat niet alles

In 1999 riep Wijk aan Zee zich uit tot Cultureel Dorp van Europa en werd het het centrum van een netwerk van twaalf Europese dorpen. De toenmalige staatssecretaris van Cultuur Aad Nuis zei destijds in Twee Vandaag : “Ik ben geweldig bezig geweest in de Raad voor ministers met Rotterdam als Culturele Hoofdstad van Europa. Wat een enorm gedoe is dat, voordat je het volgens de officiële wereld voor elkaar hebt. Het is alleen daarom een verademing te zien hoe dat in Wijk aan Zee gebeurt.” Menselijke energie had ons dorp vitaal en aantrekkelijk gemaakt.”

“De invalshoek vanuit een klein dorp kan nieuwe perspectieven bieden” Elf burgemeesters op bezoek Hoe gaat het verder? “Cultureel Dorp heeft het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ opgeleverd. Er kwam een gezamenlijk Europees handvest om de leefbaarheid en de ondernemingszin in de dorpen verder vorm te geven en een boek, ‘Vital villages’. In 2004 werd de toetreding van tien OostEuropese landen tot de Europese Unie tijdens de Nacht van Europa in het dorp groots gevierd met vertegenwoordigers uit dorpen uit de tien nieuwe lidstaten. Ook zijn er internationale uitwisselingen tot stand gekomen tussen jongeren en ouderen en vele nieuwe projecten. Ik hoop dat Wijk aan Zee in staat is om een broedplaats van formaat te blijven. Dat is hard nodig in een tijd waarin de samenleving in de problemen zit. De invalshoek vanuit een klein dorp kan nieuwe perspectieven bieden. Zoals de Afrikaanse schrijver Moses Isegawa schreef: “Het dorp is niet langer een plaats vol domme gefossileerde mensen; het is een plaats met mensen die gehoord en gezien willen worden zoals zij zijn. Het dorp komt langzaam weer terug: energiek, assertief, zichtbaar.” Hotel Sonnevanck Juist! IJmond

195

Kunst is elkaar ontmoeten Schuin tegenover de uit 1420 stammende Dorpskerk ligt aan het Julianaplein de KOP van WAZ, kunstontmoetingsplek van Wijk aan Zee. De afwisselende tentoonstellingen van plaatselijke en regionale kunstenaars in de KOP zijn de zichtbare tekenen van de artistieke activiteiten in het dorp, die natuurlijk vaak in verscholen ateliers worden uitgevoerd. Beeldhouwster Janneke van Herpen, keramiekkunstenares Ginny Bartholomée, schilderes Lydia Nederlof en schilder Erik Meijer zijn enkele gerenommeerde vaste exposanten uit het dorp. Maar ook regionale grootheden en aankomende talenten zijn er te bewonderen. Voor iedere beurs is er wel iets te vinden. Iedere vrijdag de dertiende wordt een nieuwe expositie geopend, begeleid door een of meerdere muzikale dorpsgenoten.

Kop van WAZ aan het Julianaplein

Janneke van Herpen

Ella de Jonge, drijvende kracht achter Kop van WaZ

Om de kunstbeoefening te stimuleren worden er ook regelmatig workshops gegeven op het gebied van schilderen, boetseren en schrijven.

bij elkaar tijdens de kunst- en boekenmarkt in september op het Julianaplein, met een open podium voor woordkunstenaars. De ontmoeting van professionals en amateurs kenmerkt ook de muzikale cultuur. Veel professionele muzikanten zijn de laatste jaren in het dorp neergestreken, waaronder de veelzijdige David van Aalderen, die menig dorpsevenement net dat extra heeft gegeven. De plaatselijke bandjes en muziekgroepen zijn niet te tellen. Muziek is er in cafés - beroemd is Leo’s avond in Sonnevanck met muziek voor en door stamgasten - maar ook in de kerken (concerten bij Kaarslicht), in particuliere woningen (Jutterspad), op de dorpsweide (Meifestival) en aan het strand in de Instuif en bij de Noordpier. Van uitzonderlijke klasse is het meerdaagse Juttersfestival in juli, waar musici van naam elkaar ontmoeten en een staalkaart tonen van muzikale genres: van klassiek tot techno, van rock tot tango. De kunstenaars hopen ook u te ontmoeten.

Maar er valt op artistiek gebied meer te beleven: ook in de Dorpskerk worden regelmatig exposities gehouden en in mei kan men tien dagen deelnemen aan de internationale schildersmanifestatie Ezels en Kwasten in café De Zon, gevolgd door een veiling. Grafisch ontwerper Peter Neijenhoff tekent al jaren voor de affiches, echte collector’s items. In dezelfde maand is er de dichtersavond, “Dichter aan Zee”, in strandpaviljoen De Instuif. Woord en beeld komen 196

Vrijwilligers: de kurk waar Wijk aan Zee op drijft

daaruit de Bouwploeg, de Kookploeg, de Versierploeg en de PR-ploeg . Inmiddels is daar een Muziekploeg bij gekomen. Samen vormen ze een soort Gideonsbende die voor alle klussen en dorpsevenementen inzetbaar is, maar liever weinig met beleid en bureaucratie te maken wil hebben. In 2000 verenigden ze zich in SaWaZ, dat inmiddels kan terugvallen op zo’n 80 vrijwilligers en een prachtige ingang vormt voor nieuwkomers die op een actieve manier willen inburgeren.” Het is ook een groepje actieve vrijwilligers dat de totstandkoming van Werkplaats De Rel mogelijk heeft gemaakt, een initiatief waarmee in 2008 de wedstrijd voor “Het beste buurtplan van Nederland” werd gewonnen. In de werkplaats -ook weer gerund door vrijwilligers- is een bibliotheekje en een lesruimte met computers, een kinder-

Bij praktisch iedere activiteit zijn vrijwilligers betrokken Ieder dorp kent natuurlijk zijn vrijwilligers. In Wijk aan Zee wemelt het ervan. De Dorpsraad, familiecamping Banjaert, De KOP van WAZ: ze draaien allemaal op vrijwilligers. Het regelen van het parkeren op de Dorpswei: vrijwilligerswerk. Je komt ze volop tegen in Heliomare, bij de sportclubs en in de besturen van de vele organisaties in het dorp. Ook het KNRM-station en de Reddingsbrigade zijn ervan afhankelijk. Toch heeft Wijk aan Zee wel een hele bijzondere groep vrijwilligers: de Stichting Actief Wijk aan Zee (SaWaZ). Voorzitter Alie Blokhuis: “SaWaZ is een fenomeen. Toen het dorp in 1999 cultureel dorp van Europa was, is er gekozen voor een decentrale aanpak van de organisatie. Elke activiteit kreeg zijn eigen bestuur. Er waren ruim vijftien activiteiten en bestuurtjes die met een grote mate van zelfstandigheid hun plannen maakten, of dat nu de ontvangst van een buitenlands dorp of de organisatie van een filmfestival betrof. Langzamerhand ontstonden

Verzorgen van de maaltijd bij het Nieuwjaarsfeest speelhoek en ruimte voor tentoonstellingen, workshops muziek, toneel, film maken etc. Ook is er een ruimte waar onder begeleiding met hout, metaal en keramiek gewerkt kan worden; waar jongeren kunnen sleutelen aan fietsen, brommers en apparaten of een zeepkist kunnen bouwen of waar dorpsgenoten een eigen project kunnen opzetten. Kortom: een fijne plek waar dorpsgenoten elkaar op een actieve manier kunnen ontmoeten. Juist! IJmond

197

Zeepkistenrace verenigt jong en oud Al sinds de Tweede Wereldoorlog wordt begin juli in de Zwaanstraat een zeepkistenrace gehouden. Er waren kort na de oorlog veel zeepkistenraces in Nederland, maar die verdwenen geleidelijk. Wijk aan Zee hield de traditie in ere. De laatste jaren worden er ook elders weer races georganiseerd, bijvoorbeeld in Zandvoort; maar nergens is het parcours zo schitterend als in Wijk aan Zee, vinden de dorpsbewoners. Er worden zeer hoge snelheden gehaald op de route die vanaf hotel Sonnevanck afloopt tot aan café Rijckaertsz. Aad van de Wel is al jaren een van de drijvende krachten achter de race: “Het is leuk om te doen, omdat het grappig is en er geen commerciële belangen mee gemoeid zijn.” Ondernemers uit het dorp sponsoren de race, de gemeente werkt mee door het plaatsen van dranghekken, vrijwilligers van de Stichting Actief Wijk aan Zee leveren mankracht en Aad gebruikt zijn netwerk om goedkoop aan spullen te komen.

Racen in een zeepkist vraagt om bijzondere stuurmanstechniek

Een van de trekpleisters is ook het enthousiaste commentaar. Drie kleurrijke commentatoren, één aan de start, één aan de finish, en een algehele wedstrijdverslaggever zorgen ervoor dat iedereen precies weet wat er gebeurt. En een vakkundige jury bepaalt de winnaar. Door de jaren heen is de race in de Zwaanstraat steeds spectaculairder geworden. Zelfs buitenlandse deelnemers komen erop af. Ging het vroeger om de afstand die het karretje aflegde, nu is de snelheid doorslaggevend. Niet iedereen vindt dat een goede ontwikkeling. Het moet wel een beetje kneuterig blijven, vinden de organisatoren. “Het moeten niet allemaal supersonische voertuigen worden zoals die van de winnaar van 2009, die in een kar reed die gemaakt was door jongens die ook betrokken waren bij de Solar Race.” In 2010 is voor het eerst ‘De Werkplaats’ gebruikt als sleutellocatie. De coureurs, van jong tot oud, en vrijwilligers kunnen daar van half mei tot begin juli terecht om zich uit te leven op hun karretjes.

Maar ook voor het organiseren van een zeepkistenrace is techniek nodig 198

Het breedste strand van Nederland

Veel bezongen, in natuur- en liefdesliedjes, maar ook in protestsongs: het strand van Wijk aan Zee, het breedste strand van Nederland. In april worden de particuliere strandhuisjes uit de stalling gehaald, opgeknapt, geschilderd en naar het strand gereden. Een jaarlijkse parade langs de Dorpsduinen die de zomer aankondigt. Een fleurig gezicht ook als ze eenmaal op het strand staan. Hoog op een duinenrij staat het kunstwerk De Abri, dat eruitziet als een schotel. Als je erin plaatsneemt, is er één gebied, in het brandpunt van de schotel, waarin alle geluiden van de wind en de zee worden geïntensiveerd: je voelt je opgenomen in iets dat groter en tijdlozer is dan jezelf.

Het strand is een recreatie-, ontmoetings- en ontspanningsplaats

Beneden op het strand valt altijd wel wat te beleven: een eenzame wandelaar, fanatieke surfers, een intiem of groots georganiseerd feest, een spontaan diner aan zee, kunstmanifestaties, een beachvolleybaltoernooi, paaseieren zoeken op Eerste Paasdag. De strandpaviljoens in alle soorten en maten hebben ieder een eigen invalshoek. Om er een paar te noemen: de Instuif met zondagmiddag gratis live muziek, de inspirerende SunSea Bar, onderdeel van Summit Events, het legendarische Timboektoe bij de Noordpier, het intieme paviljoen De Kust, de laagdrempelige Zwaardvis en het niet te missen Strandhuis. Er is zelfs een knusse strandbioscoop. Vooral veel dagtoeristen weten het strand te vinden. Maar ook voor bedrijfsuitjes, vrijgezellenfeestjes of teambuilding kun je er terecht. Naast Summit Events is Outstanding Events zeven dagen per week actief op het strand bij de Noordpier. Het verzorgt activiteiten zoals blokarten, kajakken, catamaran varen, maar ook zandsculpturen maken en kitevliegeren. Een bijzondere en inspirerende omgeving met onder andere de mooie Aloha Beachclub als uitvalsbasis. Het strand heeft diverse opgangen, is makkelijk bereikbaar, zeker met de nieuwe randweg rond Beverwijk en altijd is er –gratis of tegen een minieme vergoeding– een parkeerplek te vinden. Tot enkele jaren geleden was het ‘s winters stil op het strand. Die tijd is voorbij. Veel paviljoens zijn tegenwoordig het hele jaar open, dankzij de ondernemingszin van de strandexploitanten. Dat geldt niet voor de strandhuisjes: die gaan eind september weer op stal.

De Abri kijkt uit over zee Juist! IJmond

199

Humaan afscheid voor edele viervoeters

200

Tussen een idee en een uitvoering kan zich een ongekend moeizaam proces nestelen. Het kenmerkt de echte ondernemer wanneer hij, ondanks alle ‘beren op de weg’, doorzet en zijn droom verwezenlijkt. Paul van Eerden moet zich soms als de bijbelse Noach gevoeld hebben. Die was ook vele jaren bezig om iets van de grond te krijgen, terwijl hij voor gek verklaard werd. Van Eerden zag echter geen ark voor zich waarmee dieren van een zondvloed gered moesten worden. Zijn droom was een ander bouwwerk: een crematorium waar paarden hun reis naar de eeuwigheid konden aanvangen. De droom kwam uit. En dankzij de vele inspanningen en geduld heeft Van Eerden in Beverwijk iets neergezet wat uniek is in Europa.

“Omdat het zo uniek is, wist de politiek er nog niet goed raad mee,” vertelt Paul van Eerden, “Ik ben maar liefst zeven jaar bezig geweest voordat de bouwvergunning rond was. Doordat ik er altijd in ben blijven geloven, is het van de grond gekomen. Maar het was bepaald geen makkelijke tijd,” aldus de pionier die op deze plek in 1988 een dierenpension begon. Dat werd in 1995 uitgebreid met een dierencrematorium. Kleine gezelschapsdieren van hamsters tot honden kunnen hier gecremeerd worden. Maar ook exoten als leguaan en aap werden hier door Van Eerden gecremeerd. Toen in 2001 de wet veranderde ten aanzien van paarden en de viervoeter het stempel ‘landbouwdier’ verruilde voor ‘gezelschapsdier’, zag Van Eerden daarin een prachtkans. “Voor landbouwdieren zijn er aan het einde van hun leven maar twee mogelijkheden: destructiebedrijf of slachthuis. Gezelschapsdieren mogen gecremeerd worden. Om een paard te cremeren heb je wel bijzondere voorzieningen nodig. In de eerste plaats een reusachtige oven. Maar ook ruimtes waar mensen op een goede manier de laatste ogenblikken met hun paard kunnen doorbrengen.”

Langs de lommerrijke weg naar Wijk aan Zee bevindt zich landgoed Westerhout. Een lange oprijlaan brengt de bezoeker tot aan de voordeur van het hier gevestigde dierencrematorium. Twee katjes buitelen over elkaar heen, vogels fluiten hun voorjaarslied en ook de hond van de belendende boerderij laat van zich horen. De meeste aandacht gaat echter uit naar het markante bouwwerk ietsje verderop. Het mag dan wel de vorm van een stal hebben, door gebruik van steen, staal, glas en hout, krijgt het een geheel andere uitstraling. Stijlvol en met veel aandacht verrees hier in 2008 het eerste paardencrematorium van Nederland en Europa.

Het paardencrematorium beschikt over een aantal ruime en van veel vers stro voorziene stallen waarin zowel de paardenbezitters als de paarden zich op hun gemak voelen. Niet ieder paard is reeds overleden als het hier binnenkomt. Het crematorium biedt namelijk ook de mogelijkheid om paarden ter plekke te laten inslapen. Dit wordt uitgevoerd door een vakbekwame veearts. Natuurlijk beseft Van Eerden als geen ander dat het wegbrengen van een paard geen vrolijke gebeurtenis is. “Door een stijlvolle gelegenheid als deze te bieden, kunnen mensen op een humane wijze afscheid nemen van een dier waar ze zoveel op gesteld zijn. Dat wordt bijzonder op prijs gesteld.” Overigens kunnen de paardenbezitters ervoor kiezen de as mee te nemen in een urn dan wel uit te laten strooien over zee.

Het bestaan van het crematorium is sinds de opening in 2008 als een lopend vuurtje door hippisch Nederland gegaan. Het aantal aanvragen neemt gestaag toe en daarom is wel duidelijk dat de gedachte die indertijd bij Van Eerden ontstond, een goed idee is gebleken. Ondanks het trage ontstaansproces mag de gemeente Beverwijk trots zijn op de ondernemersgeest van zijn inwoners, resulterend in deze uitzonderlijke voorziening. Het tegen het binnenduingebied aangelegen crematorium heeft Beverwijk net zo op de kaart gezet als het bekende â&#x20AC;&#x2DC;Brandwondencentrumâ&#x20AC;&#x2122; van het Rode Kruis. Juist! IJmond

201

Werken aan zelfstandigheid

202

Ook Heliomare vernieuwd

Het karakteristieke gebouw van Heliomare

Aan de rand van Wijk aan Zee ligt sinds 1934 het majestueuze revalidatiecentrum Heliomare, oorspronkelijk een sanatorium voor TBC-patiënten. In de loop der jaren is het pakket diensten steeds verder uitgebreid met als doel: mensen met een lichamelijke handicap zo goed mogelijk ondersteunen in hun streven naar zelfstandigheid. Heliomare biedt tegenwoordig begeleiding en ondersteuning op het gebied van revalidatie, speciaal onderwijs voor kinderen tot 20 jaar, sport, dagbesteding en arbeidsintegratie. Dit gebeurt deels intern en deels elders in Noord-Holland, maar ook in het “centrum” van Wijk aan Zee zelf zijn onderdelen van Heliomare gevestigd, zoals een woontrainingscentrum en het Instituut voor Arbeidsintegratie en Scholing. Eén zorgloket en een goed functionerend cliënt-volgsysteem staat in de bedrijfsfilosofie centraal. Inmiddels telt de organisatie ruim 1600 medewerkers, stagiaires en vrijwilligers.

Heliomare is een uitdijend heelal binnen het dorp, dat zich in zijn leefruimte soms wel wat bedreigd voelt. Maar Heliomare heeft het dorp ook wat te bieden. Werkgelegenheid om te beginnen, maar daarnaast is er een breed aanbod van op maat toegesneden fitnessactiviteiten. Het sportcentrum van Heliomare is op bepaalde uren toegankelijk voor iedereen die wil komen sporten onder de deskundige begeleiding van personeel dat overdag werkzaam is in de revalidatie. Fitness, preventieve beweegprogramma’s, aquafit, aquazumba, nordic walking, zaalsport, fitkids, yoga, zumba zijn activiteiten waar men zich voor kan aanmelden. Elke dag komen zo’n 500 kinderen met busjes naar Heliomare. Daar komt verandering in als binnenkort de Mytylschool en de kinderen jeugdrevalidatie verhuizen naar Beverwijk. Dat betekent 800 mensen minder per dag op het terrein van Heliomare en veel minder verkeer door het dorp. Maar het betekent ook dat er ruimte komt voor woningbouw op de plek waar nu de school staat. En dat is positief voor Wijk aan Zee, dat als aantrekkelijke woonlocatie met een tekort aan bouwlocaties kampt.

Corus Chess doet bloed sneller stromen

Grootmeesters Hikaru Nakamura en Magnus Carlsen gaan de strijd aan in het Corus Chess Tournament 2010 Schaakliefhebbers noemen het Corus Chess Tournament “de parel van de schaakevenementen”, “een schaakfestival” of een “schaakfeest”. En beter kan het toernooi niet omschreven worden. Al sinds 1938 strijkt de mondiale schaaktop in januari een paar weken neer in sporthal De Moriaan om er deel te nemen aan het wereldvermaarde schaaktoernooi, waar zowat alle groten der aarde hebben gespeeld en nog steeds spelen. Bijzonder is dat naast de toppers ook honderden clubschakers, journalisten, politici en nog vele anderen deelnemen -ook in het ernaast liggende café De Zon-, terwijl rondlopend publiek van alle leeftijden de partijen aandachtig volgt, al dan niet met een kom erwtensoep in de hand.Wie vermoeid raakt en behoefte heeft aan frisse lucht, kan gaan uitwaaien op het vlakbij gelegen strand. De talloze cafés bieden de schakers de gelegenheid hun verliespartij te vergeten of een overwinning te vieren. Het toer-

nooi is ook een plek voor nieuwe ontmoetingen en een feest der herkenning: met vrienden en bekenden, die je vaak een jaar lang niet gezien hebt, trek je moeiteloos weer op. Alles lijkt bij het oude te zijn gebleven. De tijd staat er even stil. Een van de deelnemers omschreef zijn ervaring met het toernooi als volgt: “Wijk aan Zee. Die drie woorden roepen bij mij een sfeer op vergelijkbaar met het gevoel dat ik als kind had bij de gedachte: “Nog twee nachtjes slapen en ik ben jarig. Een ‘ik-kan-bijna-niet-wachten’gevoel.” Schaakjournalist Gert Ligtering verwoordt het anders: “Als het in januari weer eens hondenweer is, fantaseren we soms over een Corustoernooi in de zomer. In plaats van te zwoegen over glibberige duinpaden zouden we ’s ochtends luieren op het strand en ’s middags lunchen op een zonnig terras. Bovendien zouden we eindelijk verlost zijn van de erwtensoep. Toch keren we altijd terug in de realiteit, als iemand wijst op de ellendige leegte die we op 2 januari tegemoet zouden zien als het Corustoernooi niet aanstaande zou zijn. Als die onweerlegbare zin is uitgesproken, knopen we onze jassen dicht en banen ons door de sneeuw een weg naar de speelzaal.”

Juist! IJmond

203

Jaap Nawijn, burgemeester Heemskerk

Heemskerk is verrassend anders

204

Jaap Nawijn werd in 2006 getipt door vertrekkend burgemeester Bernt Schneiders over de ontstane vacature binnen de gemeente waar hij zelf vijf jaar de ambtsketen droeg. Hij voegde daar twee opmerkingen aan toe: “Dat is echt iets voor jou” en “Boven het Noordzeekanaal wordt het leven anders.” Anno 2010 kan de huidige burgervader deze uitspraken beter in een context plaatsen. Heemskerk is inderdaad iets voor een toegankelijke en liberale bestuurder en dus voor hem. De volksaard verschilt behoorlijk en ook het dorp wijkt af van zijn vorige werkplek in een grootstedelijk regio. “Net zo groen en ruim, maar anders.” VVD’er Nawijn is geboren en getogen in Olst, een rustiek dorp aan de IJssel. Zijn vader was er burgemeester, iets dat zoonlief later niet wilde worden. Maar junior ging toch de politiek in, werd raadslid in Heemstede en Statenlid in Noord-Holland. Hoewel hij dus jarenlang letterlijk in de buurt vertoefde, moet hij toegeven dat hij Heemskerk hoofdzakelijk op papier kende. “En van ‘uit’ hockeyen in de nabije omgeving.” Schneiders’ tip maakte hem nieuwsgierig. Hij besloot een kijkje te gaan nemen. Wat hij aantrof inspireerde hem. Hij zag volop mogelijkheden en kansen en ging gemotiveerd de sollicitatieprocedure in. De rest is geschiedenis. Sinds maart 2007 is J.R.A. Nawijn burgemeester van Heemskerk. ‘Zijn’ Heemskerk telt per 1 januari 2010 officieel 38.892 inwoners (bron: CBS). Die zijn minder Bourgondisch, van het type ‘doe maar gewoon’ en enigszins behoudend als het gaat om nieuwe ontwikkelingen. Nawijn beseft al snel dat dit niet zo vreemd is voor een gemeente die, in vijftig jaar tijd, acht keer zo groot is geworden. Wat hem verder meteen opvalt aan de inwoners, is dat zij “openstaan voor elkaar, het niet gek vinden dat een ander anders is.” Ook bewondert hij direct het hoge vrijwilligersgehalte en de inzetbereidheid van de burgers. Drie jaar later weet Nawijn, dat het anders-zijn van Heemskerkers zijn charmes heeft en voelt hij zich verbonden en betrokken.Vol vertrouwen ziet hij de toekomst van zijn gemeente tegemoet. Die toekomst is uiteengezet in de Structuurvisie 2040. “Nee, niet 2020”, deelde hij zijn ambtenaren mee. “2040, anders is het geen visie.” In het beleidsdocument staat omschreven welke richting Heemskerk de komende decennia opgaat. Naar verwachting zal de gemeente qua inwoners ongeveer van gelijke grootte blijven. Maar verder zal er op veel terreinen het nodige gaan veranderen. In het centrum is die vernieuwing al volop in gang gezet. Want er moeten immers voldoende voorzieningen aanwezig zijn en blijven, ook voor jonge mensen. Iedereen roemt altijd het groene en dorpse karakter van Heemskerk. Gaat dat dan langzaamaan verdwijnen? “Het agrarisch karakter zoals het was, moeten we in ere houden. Maar ook durf tonen en nieuwe alternatieven bieden.” Daarbij moet Heemskerk volgens Nawijn waken voor het kopiëren van initiatieven elders. “Geen ‘me too’, we moeten kijken naar onze eigen kwaliteiten.” De historische tuin bij Kasteel Assumburg, die nu onder bezielende leiding van Nico Brantjes in ere wordt hersteld, zou vanuit die optiek best eens een unieke toeristische attractie kunnen worden. De burgemeester benadrukt dat de Structuurvisie geen blauwdruk is, maar een proces. “We moeten mensen meenemen in die processen.” Tegen de winkeliers in het centrum heeft het college bijvoorbeeld verklaard dat zij nu aan zet zijn. “Doe maar eens iets aan je uitstraling!” Nawijn gaat ervan uit dat dit lukt zonder regels op te leggen en schreeuwende reclame te verbieden. Want Heemskerk is nog altijd een mooi dorp, met op veel plekken een eigen en origineel karakter. Met prachtige brokken historie, die gekoesterd mogen worden. Maar ook met ruimte voor vernieuwing en verandering waar dat noodzakelijk en wenselijk is. Omdat stilstand nu eenmaal achteruitgang is. Heemskerk, dorp aan zee. Mensen wonen er graag. Inwoners uit de omliggende gemeenten vertoeven er graag. De windmolen langs de snelweg straalt energie uit: hier moet je zijn. Trots ligt het milieuvriendelijke bedrijventerrein De Trompet bij de entree. Wie langs de andere kant binnenkomt, ziet een eeuwenoud kasteel of landgoed. Inderdaad, Heemskerk is verrassend anders. En daar sluit de burgemeester zich graag bij aan.

Juist! IJmond

205

Heemskerk heeft het allemaal: zee, strand en duinen, maar ook bos en polderland. Een volop kloppend groen hart van IJmond. Van oorsprong een echt agrarisch dorp met veehouderijen en tuinbouwbedrijven. De uitbreiding van Hoogovens eind jaren vijftig zorgt voor een explosieve groei van het aantal inwoners en Heemskerk is nu een echte woongemeente zonder de oorsprong uit het oog te verliezen. De uitgestrekte Heemskerkerduinen zijn een waar

Groene hart van IJmond paradijs voor de fervente fietser en wandelaar. Geen auto’s, geen brommers, maar grazende Schotse schapen en runderen. Heemskerk kent ook nog twee heuse buurtschappen: Heemskerkerduin en Noorddorp. Heemskerkerduin strijdt voor het behoud van het agrarische karakter van het gebied, hetgeen soms wringt met de wensen van woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars. Noorddorp, gelegen op de weg tussen Heemskerk en Castricum, is meer op Heemskerk gericht en bijna alle van de 300 inwoners zijn werkzaam in de agrarische sector. Heemskerk heeft een rijke historie. De schilder Maerten van Heemskerck is er geboren en gestorven; op het Kerkplein staat fier zijn standbeeld. Twee grote kerken, de Nederlands Hervormde Kerk en de RK Laurentiuskerk, getuigen van het kerkelijk verleden. Beide kerken zijn nog in functie. Heemskerk kent ook twee echte kastelen: Château Marquette en Slot Assumburg, beide een bezoek meer dan waard. Fort Veldhuis, het museum van de stichting Aircraft Recovering Group, laat de sporen zien die de neergestorte vliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog hebben achtergelaten.

De Laurentiuskerk

Sportief gezien biedt Heemskerk ook heel veel mogelijkheden: van golf tot skiën, van paardrijden tot zwembaden. Men spreekt zelfs van een Sportboulevard! Heemskerk kent op sportgebied haar eigen jaarlijkse tradities; de Marquetteloop, de wielerronde van Heemskerk en de korte baandraverij tijdens de Volksfeesten – een ander evenement, waarbij er drie dagen lang volop wordt gefeest rond alle restaurants, cafés en de kermis! Akkerbouw en tuinbouw tegen de Kruidberg aan 206

Heemskerk Middeleeuwen

In kasteel Assumburg is de middeleeuwse sfeer nog in te ademenen

Standbeeld Maarten van Heemskerck

Heymezenkirke heet het voor het eerst op een kerkenlijst van rond het jaar 1000 uit het klooster van Echternach. De naam Heymeze of Hemeke komt vaker voor in oude geschriften en het gaat daarbij om een persoon, maar wie die persoon precies was blijft duister. Wellicht heeft hij ook “Heemstede” gesticht. Zo hij al de stichter was...

echter wel, de Die. Het is zelfs dezelfde naam, Die-Ye. Maar de tijd dat die bevaarbaar was hebben zelfs de Romeinen waarschijnlijk niet meegemaakt. Wél is het altijd de natuurlijke grens geweest tussen Heemskerk en Uitgeest.

De oudste bewoning van de Heemskerker geestgrond dateert uit de ijzertijd. Láng voor de naam verschijnt. Eeuwenlang is landbouw het belangrijkste, karige bestaansmiddel van de Heemskerkers. Wie geen grond en geen werk had zamelde schelpen in voor de Beverwijkse kalkovens.Totdat het vredige dorpsleven plaats moest maken voor de bevolkingsexplosie van babyboomers en Hoogovenarbeiders waren boerderijen midden in het dorpscentrum heel gewoon. Thans is de meeste landbouw die er nog rest geconcentreerd aan de duinrand.

Groot was Heemskerk vóór die tijd zeker niet. In 1811 zijn er nog maar 679 inwoners. Een eeuw later is dat vervijfvoudigd! Vooral in de aardbeienteelt werken er dan velen. In dat licht bezien is het vreemd dat Beverwijkers bekend staan als “Aardbeien”. Heemskerkers moesten het doen met de minder vleiende titel “Ezels”.

Voor de verscheping van landen tuinbouw was men aangewezen op Beverwijk. Een eigen haventje heeft Heemskerk nooit kunnen hebben. Een oude uitloper van het IJ stroomde er Juist! IJmond

207

In goede handen Hoewel de dood een weinig welkome gast is in de meeste mensenlevens, is het onvermijdelijk hem buiten de deur te houden. Eens komt de dag dat we onszelf of een geliefde moeten prijsgeven. Als dat moment eenmaal komt, is het fijn dat er mensen zijn die zich kunnen inleven in de emoties van de nabestaanden en een uitvaart organiseren die recht doet aan de overledene. Bij De Jongh Uitvaartverzorging bent u wat dat betreft in goede handen. Hier staat een professioneel team klaar om de laatste gang op passende wijze te begeleiden. Een mooiere locatie voor een uitvaartcentrum is nauwelijks denkbaar. Gevestigd in het midden van het leven, pal naast de kerk en tegenover uitgaansgelegenheden. In een gebouw waar de historie en bezinning van af te lezen zijn en dat ingericht is naar de normen van vandaag. Het voormalig nonnenklooster van de Heilige Laurentiuskerk onderging in 2006 haar laatste grootschalige verbouwing en is daar niet alleen zeer smaakvol, maar ook nog eens multifunctioneel uitgekomen. Volgens directeur Marco de Jongh, die samen met zijn vrouw Elly het gezicht vormt van de onderneming, is alles gericht op de wens van de nabestaanden. “We zien steeds vaker dat mensen allerlei taken zelf willen uitvoeren. Variërend van het verzorgen van de overledene tot het dragen naar het graf. Wij willen ze daarvoor alle ruimte geven. Daarbij beschikt ons uitvaartcentrum over speciale familiekamers waarvan men een sleutel kan krijgen om zodoende op elk gewenst moment bij hun dierbare overledene te kunnen zijn,” aldus de uitvaartondernemer die zich bevoorrecht voelt dit werk te mogen doen. “Wij mogen deelnemen aan een van de meest intieme momenten die zich in een mensenleven kunnen afspelen. Daarin kunnen we tot steun zijn en de wensen van de familie op een waardige manier en tot in detail uitvoeren.” Doordat De Jongh vrijwel alle aspecten in eigen hand houdt, onder andere met een eigen drukkerij, rouwvervoer, dragers en uitvaartleiders die de besproken uitvaart ook zelf uitvoeren, wordt niets aan het toeval overgelaten. Honderd procent tevredenheid, dat is wat De Jongh bij elke uitvaart nastreeft.

208

Het Huldtoneel

Een verstild monument op een flauwe verhoging. Verscholen tussen groen en huizen aan de rand van het tuindersgebied. Dat is alles wat herinnert aan een van de belangrijkste historische plaatsen van het oude Kennemerland. Onwetend loopt de hedendaagse mens er aan voorbij. Het lage heuveltje is het Huldtoneel, of Schepelenberg. Een opgeworpen heuveltje waar ooit de Graven van Holland werden ingehuldigd. Daarmee verzekerden ze zich van de trouw en steun van de Kennemers. Maar het is ouder dan het graafschap. Niemand weet hoe oud. De Germanen moeten hier al een heilige plaats hebben gehad. Resten van offergaven bevestigen dit. Wellicht is er ook recht gesproken in een tijd dat er nog geen wetboeken waren. Van drie graven weet men zeker dat ze ter plekke zijn gehuldigd: Albrecht van Beieren (1361), Jan van Brabant (1418), en Maximiliaan van Oostenrijk (1478). Eigenlijk was zijn vrouw, Maria

van Bourgondië, de heerser, maar dat zal de machtsbeluste Habsburger graag voor haar hebben waargenomen. Vooral omdat het de gewoonte was een extra bede bij de bevolking te doen om geld. Iets wat Maximiliaan bij zijn voortdurende oorlogvoeringen steeds nodig had. Hij had dan wel macht, maar was immer platzak. In ruil daarvoor beloofde hij alles te zullen doen “dat een goed landsheer synen ondersaten met rechten sculdich es te doen” De Schepelenberg is door de historici niet vergeten: Het is een der oudste archeologische rijksmonumenten in Nederland. En een plaats waar je even de eeuwen stil kan wegdromen... Juist! IJmond

209

Twee kastelen. Ooit beide tegelijk bekend als het “Huis te Heemskerk”. Dat geeft verwarring bij historici. Zelfs hun functie was hetzelfde: het voorkomen van invallen van de Westfriezen bij Holland op zijn smalst. Een ten noorden en een ten zuiden van Heemskerk. Opmerkelijk is dat het ene slot later Hoeks werd en het andere Kabeljauws.

Marquette en Oudt-Haerlem Oudt-Haerlem kreeg zijn naam pas nadat het geslacht “Haerlem” het allang al had verlaten. Ze hadden overigens niets van doen met de stad Haarlem. Hun slot met het vierkante grondplan werd in 1351 tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten met de grond gelijk gemaakt. In het weiland vlak bij Assumburg liggen de ondergegraven resten nog de eeuwen te tellen. In tijden waarin men minder respect voor ruïnes had heeft men nog stenen van Haerlem gebruikt om Brederode te restaureren.

Glooiingen in het landschap verraden waar kasteel Oudt Haerlem heeft gestaan

Het andere huis te Heemskerk had een ronde burchtvorm. Die is nog tot in de 18e eeuw zichtbaar geweest. Toen was allang het modernere huis ernaast verrezen, met het karakteristieke torentje. Ook dit kasteel werd belegerd in 1358, maar na elf weken gaf de Kabeljauwse bezetting

De hopelijk laatste gevechtshandeling rondom het kasteel was in de oorlog. Geallieerde vliegtuigen beschoten het kasteel waarin de Duitse Luftwaffe een weerkundige eenheid had geplaatst. De laatste adellijke eigenaar stond het kasteel in 1980 af. Tegenwoordig is het kasteel een hotel en congrescentrum en heerst er in het omringende park een negentiende-eeuwse rust die een verademing is in de bedrijvige IJmond.

het op. Daarom is het waarschijnlijk niet verwoest. Het huis heeft ook “Zevenbergen” en “Aerdenbergh” geheten. Tot in 1610 een Henegouwse edelman het naar zijn heerlijkheid in het zuiden noemde: “Marquette”.

De uit 1650 stammende hoeve Oudt-Haerlem verwijst nog naar het al lang verdwenen kasteel 210

Men waant zich een heuse prins of prinses wanneer men de imposante oprijlaan met de wuivende bomen oploopt, op weg naar het aan het einde van de laan opdoemende Château Marquette. Als een oase van rust ligt dit statige, prachtige kasteel op een landgoed van zes hectare groot in een beschermd natuurgebied tussen het bedrijvige Heems-

Van ‘Huys’ tot ‘Château’

Chateau Marquette heeft alle vele functies en namen gehad

kerk en de duinen. Eerst dienend als onderdeel van een verdedigingslinie, later als woonplek voor adellijke families en tegenwoordig is het in gebruik als restaurant, congrescentrum en hotel. Het hotel bevindt zich in de oude boerderij, die geheel is gemoderniseerd, op gepaste afstand van het historische kasteel. Niet alleen delen van het interieur van het kasteel, waaronder waardevolle meubelen uit het Slot Assumburg, maar ook de namen van de zalen doen denken aan het roemrijke historische verleden. De Hoogstedekamer, de Rentmeesterskamer, de Heemskerkzaal en de Geverskamer, genoemd naar de laatste particuliere eigenaar van het kasteel, Jonkheer Daan Gevers van Marquette, die in 1979 de laatste bewoner was van het kasteel. Hij was zeer aan zijn erfgoed gehecht, maar de onderhoudskosten en belastingen waren tot zijn spijt niet meer op te brengen. ‘Arme adel, over dertig jaar is het met ons afgelopen.’ (Elsevier, 1970). Het kasteel werd gebouwd in de 13de eeuw in opdracht van graaf Willem II als onderdeel van de verdediging tegen de West-Friezen. Tot ongeveer 1610 stond het bekend als het ‘Huys tot Heemskerk’, of in de volksmond ook wel als ‘Slot Heemskerk’. De nieuwe naam kreeg het kort nadat het slot in 1610 verkocht werd aan de familie De Hertaing. Daniël Hertaing was heer van Marquette in Henegouwen en wilde graag zijn eigen naam verbinden aan het kasteel en kreeg daarvoor de nodige toestemming. In de Tweede Wereldoorlog transformeerde de Duitse bezetter het kasteel tot weerstation en in die hoedanigheid kwam het meerdere malen onder geallieerd vuur. Nieuwsgierigen kunnen op de jaarlijkse Open Monumentendagen Château Marquette bezoeken.

Het prachtige hoofdgebouw onttrokken aan het zicht van de voorbijgangers Juist! IJmond

211

Van adellijk verblijf tot jeugdherberg

Het robuust aandoende Slot Assumburg dateert ergens uit de 13e eeuw. In de loop der tijden heeft het meerdere functies gehad. In de vijftiende eeuw dient het als regionaal centrum van rechtspraak met de zuilengalerij op de binnenplaats ‘De Vierschaar’: de torens herinneren aan de vonnissen die werden geveld: aan de galg in de ene toren of naar de naargeestige gevangenis in de andere. In 1881 doet het dienst als ziekenhuis tijdens een cholera-epidemie en later nog als school. Tijdens de Tweede Wereldoorloog nemen de Duitsers het in beslag en direct na de oorlog wordt het tijdelijk weer een gevangenis, nu voor politieke gevangenen. Maar het biedt in alle jaren steeds weer onderdak aan verschillende adellijke geslachten. Het slot heet aanvankelijk ‘Williaems Woninghe van Velsen’, naar de eerste bewoners, 212

de familie van Velsen; rond 1450 verandert de naam in Assumburg. Het geslacht van Assendelft, dat er tot 1601 woont, bezit het recht om zich ‘Heer van Heemskerk’ te mogen noemen. Een rijke koopman, mr. Jean Deutz, laat het kasteel flink verfraaien en prachtige tuinen aanleggen. De laatste adellijke eigenaar is jonkheer Hugo Gevers, die ook kasteel Marquette bezit. Hij is het die in 1906 Assumburg van zijn fraaie betimmeringen ontdoet en alle interieur laat overbrengen naar Marquette, waar het tot op heden te bezichtigen is. Slot Assumburg wordt voor een symbolisch bedrag aan de staat geschonken en krijgt al in 1933 haar status als jeugdherberg. In 1950 wordt gestart met een grondige restauratie, die pas in oktober 1980 haar voltooiing kent met een feestelijke heropening van het slot als jeugdherberg. Nog steeds overnachten duizenden jongeren jaarlijks met veel plezier op het kasteel, maar inmiddels zijn er ook kamers ingericht voor gezinnen. Men waant zich in een sprookje wanneer men de slotgracht overgaat en de grootse entree binnengaat: het slapen op een echt historisch kasteel met eigentijdse luxe van binnen heeft grote aantrekkingskracht. Slot Assumburg is ook het ideale decor voor bruiloften, partijen en conferenties.

Die vrede was in 1492 verstoord toen het omringende kerkhof het droevige decor werd voor het einde van de opstand van het Kaas- en Broodvolk. Een opstand van Westfriezen en Kennemers tegen de zware belastingen van stadhouder Jan van Egmont. Op het kerkhof werden de oproerlingen bijeen gedreven en afgeslacht door niets

De dorpskerk van Heemskerk ontziende Duitse landsknechten, voor wie een boerenleven slechts evenveel als zijn schamele bezit of zijn dochter waard was.Thans herinneren drie gedenkplaten van kunstenaar Piet Vos aan het drama. De Spaansgezinde troepen lieten na 1576 het kerkgebouw als een ruïne achter. Alleen de toren bleef redelijk ongeschonden. Waarschijnlijk de enige stapel stenen die in Heemskerk op dat moment nog overeind stond. Op het kerkhof ligt niet de schilder Maerten van Heemskerck, zoals velen denken. De grote obelisk op het kerkhof staat op het graf van zijn vader, die het er niet mee eens was dat zijn zoon voor de schilderkunst koos. Boerenzoon Maerten zou de boerderij moeten overnemen! Desondanks verloochende Maerten zijn vader en zijn afkomst niet. Al woonde hij in Haarlem, de familienaam van Veen veranderde hij speciaal om zijn dorp bekender te maken.

De dorpskerk als historisch middelpunt van Heemskerk Het oude kerkje van Heemskerk, ooit gewijd aan sint Laurentius heeft verscheidene bouwperioden gekend. De huidige kerk is vijftiende eeuws. Althans, als we de datum op de luidklok mogen geloven. Een zeer vroeg uurwerk met één wijzer is nog altijd bij de tijd. Vredig staat de kerk zijn eeuwen af te tellen in een voortdurend veranderende omgeving van nieuwbouw in de dorpskern. Sober, maar prachtig interieur van de dorpskerk Juist! IJmond

213

Thuis in de IJmond en de Zaanstreek

Brantjes Makelaars heeft kantoren in Beverwijk, Heemskerk en Zaanstad. Het team bestaat uit bijna 20 medewerkers (2010). Samen beschikken zij over kennis van de regio en zijn zij op de hoogte van de ontwikkelingen in de markt. Die expertise delen zij met elkaar en met de klanten. Doet u zaken met een van de kantoren, dan weet u dat het hele Brantjes-team achter u staat. Aad Brantjes zette in 1967 als makelaar de eerste stappen op de woningmarkt in Beverwijk en Heemskerk. Sindsdien is de onderneming flink gegroeid. Zo is Brantjes Makelaars sinds de jaren ’80 betrokken bij grote nieuwbouwprojecten in de regio. “Het kantoor is groot geworden door het belang van de klant altijd voorop te zetten. Aan- en verkoop is voor de meeste mensen geen dagelijkse kost en vaak spelen emoties een grote rol. De makelaar is in staat om aan- en verkoop terug te brengen tot wat het is: een zakelijke transactie waar vaak veel geld van de klant mee is 214

gemoeid. Tegelijk denken we mee, geven advies, kijken samen met de klant uit naar kansen en mogelijkheden”, vertelt Aad Brantjes. Jan Peter Brantjes en Frits Perton vormen de dagelijkse leiding van de Brantjes Groep. Jan Peter: “De tijd dat de markt voor koopwoningen geen problemen kende, is voorbij. De woningmarkt is ingrijpend veranderd. Ieder kwartaal stellen we via onze website cijfers beschikbaar, die alle betrokkenen inzicht geven in de ontwikkelingen. Zo helpen we dus onze klanten: niet door verkooppraatjes, maar door inzicht en kennis van ons vak en van de regio.” Brantjes Makelaars maakt deel uit van de ERA-organisatie en werkt samen met enkele sterke partners. G7-Bedrijfsmakelaars (Heemskerk) heeft continu verkoop- en verhuuropdrachten in de portefeuille. Het gaat dan om bedrijfspanden, kantoren en winkels van bescheiden oppervlakte tot grotere omvang. Brantjes Assurantiën (Heemskerk) adviseert op het gebied van verzekeringen op zowel de particuliere als de zakelijke markt en maakt een nuchtere analyse van risico’s en het nut om die wel of niet te verzekeren. Tenslotte werkt Brantjes Makelaars samen met De Hypotheekshop (Beverwijk en Zaanstad), die informeert en adviseert over financieringsmogelijkheden. Brantjes Makelaars is door deze samenwerking ook ‘van andere markten thuis’.

Juist! IJmond

215

‘De notaris die aandacht voor u heeft’

216

De bedenkingen die Harko Lautenbach had toen hij in 1992 de oude dokterswoning aan de Kerklaan kocht en daar zijn notariskantoor vestigde, zijn door de jaren heen helemaal verdwenen. “Het was eigenlijk veel te groot en te riant voor mijn secretaresse en mijzelf; waardoor ik er met de nodige reserves introk. Maar in drie jaar tijd waren we zo sterk gegroeid, dat we er zelfs een vleugel aan moesten bouwen om de medewerkers een plaats te kunnen geven,” aldus notaris Lautenbach.

het begin goed en snel werk te leveren, vriendelijk te zijn en oprechte aandacht te geven aan iedereen, stroomden de klanten toe. Nu adverteren we met de tekst: ‘De notaris die aandacht voor u heeft’. Als je dat op elk moment waar kunt maken, moet het lukken. Kwaliteit en snelheid van werken zijn belangrijk, maar aandacht voor de mensen is essentieel. Die aanpak zorgde ervoor dat we snel uit onze mooie jas groeiden. Behalve de aangebouwde vleugel, hebben we naast het huidige pand ook een (aangrenzend) kantoorgebouw neer laten zetten,” vertelt de geboren Limburger, die door de jaren heen zeer gehecht geraakt is aan het karakteristieke onderkomen. “Het heeft sfeer en karakter en is een van de weinige oorspronkelijke oude panden in het dorp. Voorbijgangers blijven hier soms stilstaan om naar

Om vanuit het ‘niets’ een notariskantoor te beginnen, is in zekere zin een gok. Toch durfde Lautenbach, die indertijd kandidaat-notaris was geweest in Castricum, Haarlem en Alkmaar, het risico wel aan en solliciteerde op deze nieuwe standplaats. “De mogelijkheden om klanten te binden waren er nauwelijks,” vertelt hij, “adverteren was in die tijd voor notarissen verboden.” Het enige wat mocht was een bord in de tuin zetten met je naam erop. Maar door vanaf

het karakteristieke pand te kijken en wijzen dan vaak naar een van de ramen van de muziekschool naast ons. Dat was vroeger het ziekenhuis waarin veel Heemskerkers geboren zijn.” In een kleine 20 jaar groeide het Heemskerkse notariskantoor uit naar een bezetting van 23 medewerkers. Naast aandacht en goed werk, ligt ook een zorgvuldig personeelsbeleid ten grondslag aan de groei. “Doordat we altijd voldoende gekwalificeerde mensen hebben aangenomen, kunnen we de klant optimaal van dienst zijn. Dat wordt gewaardeerd,” aldus notaris Lautenbach.

Stellingforten Voorbijrazend aan de A9 kun je er n茅t twee zien: forten uit de stelling van Amsterdam. Lang Hebben ze een bijna vergeten bestaan geleid, onder hun groene graszoden en met barsten in de muren, want gewapend beton bestond nog niet tijdens hun bouw. De stelling van Amsterdam, de laat-negentiende eeuwse verdedigingsgordel rond de hoofdstad had in de huidige IJmond een zwakke flank. Waar elders in Nederland enorme vlakten onder water konden worden gezet (inundatie) was de waterbuffer v贸贸r de forten erg smal. Bovendien zou een vijand zich kunnen verschansen in de duinen. Ook het Noordzeekanaal was eerder een toegangsweg voor een vijand dan een obstakel. Daarom had het fort Velsen

De keuken in Fort aan de Ham 1945. Uit wraak over de Georgische opstand op Texel. Na de oorlog lag er voornamelijk munitie.

Achter deze deuren werden in WO II Georgische soldaten vastgehouden en later vermoord ook een zware pantserkoepel op het water gericht, en zelfs de lang verdwenen Velser spoorbrug bezat in een van haar pijlers een bunkertje met geschut. Fort Velsen is helaas grotendeels ontmanteld, maar de roestige koepel bewaakt nog altijd de haveningang van Beverwijk. Fort St. Aagtendijk ligt thans ingesloten door industriegebied en snelweg. Bijna dromerig tussen broedende eenden en doof voor het lawaai eromheen. Hier speelde zich in de oorlog een drama af. Twintig Georgische vrijwilligers werden hier door de Duitsers vermoord in april

Anders is dat met fort Veldhuis bij Heemskerk, dat tegenwoordig een luchtoorlogmuseum herbergt. Vele onderdelen, uitrustingsstukken, motoren en andere zaken van boven Noord-Holland neergeschoten vliegtuigen getuigen hier van de permanente luchtslag boven Nederland tijdens de oorlog. In de kronkels van de Geniedijk, elders in de stelling kaarsrecht, is nog de loop van de Crommen-Ye te herkennen. Ooit een natuurlijke verbinding tussen het Wijkermeer en het Uitgeestermeer. Juist! IJmond

217

Met nieuw kantoor de toekomst in Ron Tijms had natuurlijk voor een veel makkelijker weg kunnen kiezen.Wanneer hij met zijn assurantiekantoor naar een bedrijventerrein in de buurt was verhuisd, zou hem dat een hoop energie en tijd hebben bespaard. Maar Ron hecht aan Heemskerk waar het bedrijf vanaf 1955 gevestigd is, en besloot daarom dat het bedrijf moest blijven op de Gerrit van Assendelftstraat 36. Zo kwamen de nieuwbouwplannen van de grond.

“In 2006 gaf de gemeente een vergunning af voor de nieuwbouw,” vertelt Ron Tijms, “helaas viel ons bouwplan niet bij iedereen in goede aarde. Enkele omwonenden kwamen in opstand. Zij vonden het jammer dat zo’n karakteristiek pand zou verdwijnen. Dat vonden wij ook, maar het was in een dusdanig slechte staat, dat opknappen geen optie meer was. Ook de Historische Kring kon er geen monument in ontdekken. Uiteindelijk kregen we in 2010 groen licht. Het heeft even geduurd, maar werken in een nieuw pand geeft daardoor straks wel extra voldoening,” aldus Tijms die een ontwerp heeft laten maken dat uitstekend past in het huidige straatbeeld. “Een beetje in de stijl van het gebouw van onze buren. Niet te hoog en efficiënt ingedeeld. Onze werkvloer verdubbelt naar 250 vierkante meter. Met parkeerplaatsen op eigen terrein, vier appartementen op de bovenste verdiepingen en energiezuinige installaties is het nieuwe kantoor helemaal van deze tijd.” Het assurantiekantoor is volgens Ron Tijms groot geworden door het menselijk aspect altijd centraal te stellen. “Mijn vader, die het bedrijf in 1955 vanuit een kamer van 218

zijn ouderlijke huis startte, ging in de beginjaren op de fiets bij klanten langs om geld te innen en nieuwe verzekeringen te sluiten. Later kwamen de mensen ook langs op kantoor. De klanten konden altijd bij ons terecht en het bedrijf was 24 uur per dag bereikbaar. Dat is na al die jaren niet veranderd. We hadden toen een echt inloopkantoor. Vooral op vrijdagmiddag als er markt was, liepen ze na het winkelen nog even de straat door en dronken ze bij ons een kop koffie. Ondertussen werden er verzekeringszaken doorgenomen.”

Dat mensen op kantoor langskomen, gebeurt volgens Ron steeds minder vaak. Het meeste gaat telefonisch. “Bij ons krijgen ze direct de vertegenwoordiger aan de lijn in plaats van een menu waaruit ze een keuze moeten maken. En als ze graag willen dat we langskomen, stappen we direct in de auto en staan we binnen een kwartier voor de deur,” aldus Ron die zeer blij is met zowel zijn vele trouwe klanten als met zijn collega’s, die ook altijd voor hem en iedereen klaar staan.

Behalve voor verzekeringen, kan men ook bij Tijms terecht voor financieringen en hypotheken. De oorsprong daarvan ligt in de periode van de jaren ’60, toen veel IJmonders geld nodig hadden voor de aanschaf van een auto of iets dergelijks. Daar werd dan een persoonlijke lening voor afgesloten.Voor die tijd een geheel nieuwe dienstverlening waar opvallend gretig gebruik van werd gemaakt. Tijms adverteerde toen met de slogan: ‘Geld nodig?? ’s Morgens gebeld, ’s middags uw geld!’

Ron nam het bedrijf in 1987 over van vader Lies. Dat was volgens hem lange tijd geen vanzelfsprekendheid. “Ik vond het werk van mijn vader helemaal niets en was het liefst vrachtwagenchauffeur geworden. Voor mij geen pak en stropdas. Maar vanaf de eerste dag keek ik er anders tegenaan en vond het meteen leuk. Ik heb geen dag spijt van mijn keuze gehad. Vooral het contact met de zeer grote variatie aan klanten, vind ik bijzonder. Het ene moment praat je met een agrariër, het andere moment doe je weer zaken met een machinaal houtbewerker. Om voor iedereen een passende oplossing te vinden is een uitdaging die maakt dat geen dag hetzelfde is. Dat is het leuke van het vak. Al met al gaan we de toekomst met groot vertrouwen tegemoet.” Juist! IJmond

219

Unieke locatie voor concert, feest of bijeenkomst

In de voormalige St. Josephschool, in hartje Heemskerk, was jarenlang een bekend poppodium gevestigd. In 2007 stortten horecaondernemers Wim Burghout en Ans Kabel zich op de exploitatie. Zij wisten de beruchte ‘Donkey’ om te toveren in een stijlvol en multifunctioneel cultureel centrum. Jong en oud, zakelijk of privé, artiest of muziekliefhebber, iedereen is welkom in De Nozem & De Non. Met een knipoog verwijst de huidige naam naar het verleden van het gebouw en zijn omgeving. In de vroegere jongensschool gaven immers ooit nonnen les. De functie als poptempel verklaart de term Nozem. En zanger Cornelis Vreeswijk kwam uit de buurt. Zijn songtitel past beter bij het nieuwe verzorgde imago van deze bruisende horecavoorziening, die in 2005 grondig werd gerenoveerd. “Kwaliteit voor en door mensen met uitgaanswensen!”, zegt uitbater Burghout. En dat bedoelt hij in de breedste zin 220

van het woord. Of het nu gaat om een bruiloft of jubileum, een vergadering of presentatie. Om live muziek, toneel, of ander entertainment. De middelen en capaciteit lenen zich uitstekend voor groot- en kleinschalige activiteiten, vanaf tientallen tot zelfs honderden personen. Drie onderling te verbinden ruimtes, muziekzaal De Nozem, café De Non en tussenruimte De Lobby, kunnen in totaal maximaal 630 mensen herbergen. Heel belangrijk vindt hij daarbij, dat de gebeurtenis persoonlijk blijft. Zo intiem en ingetogen of uitbundig en overvloedig als gewenst. Ieder evenement is altijd maatwerk, waarbij de eigenaars elke organisator vanzelfsprekend bijstaan met deskundig advies. “Laatst vierden zeven mannen hier hun 30e verjaardag met een spetterend feest voor al hun vrienden. Maar we hebben ook een bijzondere afscheidsbijeenkomst georganiseerd. Met de kist prachtig belicht op het podium en een borrel met lekkere hapjes voor de genodigden.” De Nozem & De Non nodigt iedereen van harte uit om eens de sfeer te komen proeven of zijn gebeurtenis te laten verzorgen. Standaard aanwezig zijn twee bars, diverse zitjes, een professionele geluidsinstallatie en uitgebreide lichtinstallatie, beamers, cd-spelers en een muziekcomputer. Catering, een DJ of live band kan worden verzorgd. Wim, Ans en de website vertellen graag uitgebreid over de mogelijkheden.

Heesmkerkse ezels!

Waarom de Heemskerkers ezels worden genoemd? Daarvoor zijn twee verschillende verklaringen. De meest romantische verklaring ligt in de ongelijke concurrentie tussen Beverwijkers en Heemskerkers bij het aanbieden van hun geteelde aardbeien. De veiling voor aardbeien was gelegen in Beverwijk. Voor de Beverwijkse tuinders lekker dichtbij, zodat zij ook altijd als eerste op de veiling aankwamen. Daardoor kregen zij een betere prijs dan de Heemskerkers. Die moesten van verder weg komen. Door die betere verdienste van de Beverwijkers konden die zich een paard en wagen veroorloven. De Heemskerkers waren aangewezen op de ezelwagen. En de Beverwijkers zeiden dan altijd: “Daar komen de ezels uit Heemskerk weer aan!”. Er is echter geen foto of ander bewijs te traceren van Heemskerkse aardbeientelers met ezelwagen; wel met paard en wagen. Voor de andere verklaring is er bewijs uit de raadsverslagen

van die tijd. Er moest in 1871 bezuinigd worden en de gemeenteraad besloot de straatverlichting, bestaande uit petroleumlantaarns, ’s winters niet te ontsteken, hetgeen de aanzienlijke besparing van hfl. 79,38 per jaar zou opleveren. In 1873 kwam de gemeenteraad in conflict met B & W: men wilde graag de straatverlichting weer aandoen! Burgemeester Hermanus Zaalberg riep tijdens de hoog oplopende ruzie uit: “Jullie zijn een stel ezels!”. Door deze ruzie werd de straatverlichting overigens pas op 18 november 1875 (!) weer ontstoken. De opmerking van Zaalberg werd genotuleerd en is zo historisch te bewijzen. Dat Heemskerk iets met ezels heeft staat als een paal boven water. Het fraaie bronzen beeld in het centrum is een favoriete plek waarop de kinderen even ezeltje kunnen rijden. En voor de volwassenen is er het “Ezelsoor”, een typisch Heemskerks gebakje, gemaakt van heerlijk zachte biscuit, gevuld met frisse aardbeienbavaroise en afgedekt met een met chocolade versierd plakje amandelmarsepein. En het gebruik van het spreekwoordelijke ezelsbruggetje zal de Heemskerkers ook niet vreemd zijn. Juist! IJmond

221

Het zuiden van Nederland viert carnaval; Heemskerk heeft haar Volksfeesten. Drie dagen vol vertier en plezier voor jong en oud. Begin september verandert het centrum van Heemskerk tot één grote kroeg: iedere horecagelegenheid voegt wat vierkante meters toe door een tent aan het pand te zetten en de winkels sluiten hermetisch hun deuren. Voor de liefhebbers is er een grote kermis, met diverse attracties: van spookhuis tot spin! Hoogtepunt tijdens deze

Volksfeesten en sportieve daden Volksfeesten is de kortebaan draverij op de Marquettelaan. Deze anders zo rustieke laan met fraaie bomen aan weerszijden verandert voor één dag in een heuse draafbaan.Voor dit doel is er zelfs een verplaatsbare rotonde aangelegd, die op deze dag elders wordt opgeslagen! De echte liefhebbers moedigen volop hun favorieten aan: er wordt ook lustig gegokt op deze middag. Bewoners van de Marquettelaan hebben hun eigen privé-terrasjes geopend; gegroepeerd rond kratjes bier en koelboxen zijn overal groepjes toeschouwers te zien. Qua sfeer en drukte doet het denken aan Koninginnedag in Amsterdam: iedereen is vrolijk! Voorafgaand aan de Volksfeesten wordt jaarlijks de Wielerronde van Heemskerk gehouden: in 2010 was het de 50ste keer, en dat werd volop gevierd. De Stichting Wielercomité

Heemskerk doet haar best jaarlijks weer toppers naar dit evenement toe te halen. Er wordt op meerdere niveau’s strijd geleverd: een Dikke Banden Race voor de jeugd, een criterium en een dernywedstrijd. De Marquetteloop zal in 2011 haar 30ste editie beleven. In 1981 begon het met de ‘Klokkenloop’, een trimloop om geld bijeen te brengen voor de aanschaf van klokken voor het carillon van het Heemskerkse Raadhuis. Inmiddels is de Marquetteloop, waarvan het parcours uiteraard via de Marquettelaan en kasteel Marquette loopt, uitgegroeid tot een evenement met ruim 2.000 lopers, waarbij nationale en internationale topatleten op de halve marathon strijden om aantrekkelijke prijzen. Maar niet alleen topatleten doen mee: de loop is voor alle leeftijden en voor iedere loper is er wel een afstand voor zijn of haar niveau! 222

de Dokterswoning en de pittoreske Manufacturenwinkel, laten een deel van de geschiedenis van Heemskerk zien. Het grijze, hedendaagse beton toont soms kil en strak, maar ook functioneel en efficiënt; de stijl van de jaren zestig en zeventig en de terugkeer van de warme rode baksteen is weer van recentere datum. Supermodern wordt het nieuwe onderkomen van de gemeente Heemskerk en de bibliotheek, dat in 2011 gereed gaat komen. Architect Johan Meijer tekende voor het duurzame ontwerp. Pikant detail: foto’s uit het dagelijks leven

Oud en nieuw Heemskerk bruisen Alle mogelijke vormen komen terug in het nieuwe raadhuis en bibliotheek van Heemskerkse inwoners zullen door beeldend kunstenaar Arthur Kleinjan worden verwerkt in een gegraveerde glazen wand die de grens vormt tussen de toekomstige raadzaal en de publieke hal! Ook voor een dagje lekker winkelen biedt Heemskerk een gevarieerd en zeker compleet aanbod. Om te beginnen kunnen natuurlijk de dagelijkse boodschappen ruimschoots worden gedaan. De gebruikelijke winkelketens zoals Marskramer, Kruidvat, Schoenenreus en Hema zijn uiteraard vertegenwoordigd. Op het gebied van mode heeft Heemskerk veel te bieden, zowel in kleding als schoeisel en accessoires. Cadeauwinkels, maar ook doe-het-zelf en alles voor de decoratie van huis en tuin. Kortom, teveel om op te noemen. En daar bovenop is het iedere vrijdag feest met de gezellige markt rond het burgemeester Nielenplein en op de Maerelaan.

Heemskerk heeft een groot winkelaanbod Het levendige centrum van Heemskerk toont het stukje historie van de laatste vijftig jaar: een mengeling van oud, jaren ‘60 en nieuw. Een aantal monumentale panden, zoals het voormalige gemeentehuis, de prachtige Nederlands Hervormde Kerk, ook wel Dorpskerk genoemd,

Voor een dag of avondje stappen heeft Heemskerk van alles te bieden.Voor de inwendige mens is er een keur aan eetgelegenheden die een eenvoudige lunch of een uitgelezen diner kunnen verzorgen. Van ‘De Patatoloog’ tot ‘Bij de buurvrouw’, of van Fiddler’s eetcafé tot Grand café Ruysdael. En bij die laatste twee, of bij een van de andere gezellige cafés kan je dan meteen blijven plakken voor het drinken van een glas bier of een wijntje en genieten van live muziek. Juist! IJmond

223

Belevingswereld is belangrijk De vlaggen van ViVa! Zorggroep wapperen uitbundig voor de deuren van de verschillende woonzorgcentra. Net als de medewerkers geven ze de ouderenzorg in Heemskerk kleur. ‘Sint Agnes’, ‘Westerheem’, ‘Meerstate’ en ‘Heemswijk’. Allemaal huizen met een eigen gezicht, maar met een kwaliteit zorgverlening van de bovenste plank. Daarnaast bevinden zich in Heemskerk drie wijkcentra; Waterrijck, Heemskern en de Citadel, van waaruit en waarbinnen diensten geleverd worden. Oorspronkelijk was het in 1982 gebouwde ‘Heemswijk’ een zogenaamd ‘gecombineerd verpleeghuis’. Somatische en psychogeriatrische cliënten vonden hier, uiteraard op gescheiden afdelingen, gezamenlijk onderdak. Totdat in 1997 het voormalige Sint Jozefziekenhuis vrij kwam en gekocht kon worden. Na een grondige renovatie werd het opgeleverd onder de naam ‘Meerstate’. Met twee huizen was het eenvoudiger om ook de twee doelgroepen apart onderdak te geven. Cliënten met lichamelijke beperkingen gingen vanaf toen naar ‘Meerstate’, voor psychogeriatrische cliënten was ‘Heemswijk’ het vernieuwde thuis.

Een dierenparkje in de tuin, een kinderdagverblijf op de begane grond, een museum en een snoezelkamer. ‘Heemswijk’ is duidelijk geen gewoon verpleeghuis. Hier wordt bijzondere en zeer persoonlijke aandacht geschonken aan de bewoners. Niet alleen door het vakkundige personeel, maar ook door de vele vrijwilligers die altijd klaar staan. Naast het verlenen van de nodige dagelijkse zorg, staat het welbevinden van de bewoners centraal. Volgens manager gespecialiseerde zorg Henny Beemsterboer is dit 224

verpleeghuis vooral sterk in het geven van belevingsgerichte zorg: “Wij geven de cliënten alle ruimte om te leven in het ritme zoals ze dat vroeger gewend waren. Stonden ze vroeger altijd om zes uur op, dan mogen ze dat nu ook. En als ze graag dagelijks een wandeling maakten, dan zorgen we ervoor dat ze dat nog steeds kunnen doen.” De belevingswereld wordt op meer manieren geactiveerd. In de ruimte die als ‘museum’ is ingericht, staan tal van oude voorwerpen uitgestald waarmee de bewoners herinneringen kunnen ophalen. Een stel schaatsen, een koffiemolen of een kinderwagen laten de vroegere tijden weer helemaal herleven. “Mensen die dementeren zitten voor hun beleving vaak in

afbeeldingen in het thema. Dit keer staat ‘Holland’ centraal. “Ons huis hangt van activiteiten aan elkaar,” zegt wijkmanager Hans van den Berg, “we hebben altijd een uitgebreid programma op het gebied van creatief, cultureel of ontspannend bezig zijn. De feestmaand is ook een mooi voorbeeld. Een maand lang is er van alles te doen en te beleven. Optredens, snoeperijen, spelletjes; een uitgebreid programma waar de bewoners vrijwillig aan mee kunnen doen.” Een nieuw initiatief is het ‘Gouden Dagen’-project. Bedoeld om eenzame ouderen een bijzonder dagje uit te bezorgen. Dit idee is te danken aan een stichting die mee helpt financieren en faciliteren. Zo werden er al onvergetelijke uitstapjes naar Sail en Paleis Soestdijk gemaakt. In het verlengde daarvan kan de wensboom worden genoemd die een prominente plaats in de hal heeft gekregen. Bewoners kunnen daar hun hartenwens op een blaadje schrijven. In samenwerking met Radio Heemskerk wordt iedere week een wens vervuld. Variërend van pootje baden in de branding tot een bezoekje aan de weekmarkt. De uitstekende keuken waarover ‘Westerheem’ beschikt, wordt ten volle benut. Met vers gekookte maaltijden, maar

een periode van hun leven die lang achter hun ligt. Door voorwerpen uit die tijd te laten zien, leven ze vaak helemaal op. Om die reden hebben we ook een uitgebreid verenigingsleven in ons huis opgezet met een zangvereniging, een mannensoos en een handwerkclub. Ook heel bijzonder is de aanwezigheid van het kinderdagverblijf. Kinderen komen langs met Sint Maarten en Sint Nicolaas en zien de bewoners als opa’s en oma’s. Die wisselwerking is voor iedereen erg fijn,” aldus de manager. Ook in ‘Westerheem’ wordt van alles gedaan om het de bewoners naar de zin te maken. Oktober is hier de feestmaand en dus is de ruime hal versierd met allerhande slingers en

ook met een ‘open eettafel’, waarbij er dagelijks aangeschoven kan worden. Een keer per maand wordt alles uit de kast gehaald voor een zeer luxe ‘à la carte’ diner. Voor een schappelijke prijs kunnen zowel bewoners als ‘buiten’ wonende ouderen lekker uit eten. Indien gewenst zelfs in het gezelschap van hun (klein)kinderen. Daarnaast worden, in samenwerking met De Zonnebloem, regelmatig ouderen uit de omgeving uitgenodigd om in ‘Westerheem’ te komen eten. Juist! IJmond

225

Zowel de inwoners als de bestuurders van Heemskerk zijn bijzonder bescheiden. Een beetje trotser mag gerust, vinden oud-burgemeester Hoobroeckx en zijn echtgenote. Niet voor niets zijn ze in de gemeente blijven wonen na zijn ambtstermijn. Bijvoorbeeld vanwege de centrale ligging, het groene karakter, de inwoners, de kunstminnendheid en het milieubewustzijn. Van 1982 tot 2001 was de in Dordrecht geboren Wouter Hoobroeckx burgemeester van de gemeente waarin hij nog altijd met veel plezier woont. Bij zijn aantreden was Heemskerk een dorp in ontwikkeling, ingeluid door een periode van explosieve groei in de jaren zestig. De evolutie van historisch tuinderdorp naar een moderne woongemeente,

Heemskerk is bescheiden bijzonder bleek niet bepaald ongemerkt voorbijgegaan. Toch raakte en bleef Hoobroeckx onder de indruk van de natuurlijke schoonheid en het gevoel van ruimte in en om het dorp. Hij prijst zich als inwoner gelukkig dat dit ook nu en in de toekomst wordt gekoesterd. Met een project als Park Assumburg en het daarmee herrijzen van de historische kasteeltuin, door inzet van voormalig ‘Hoofd Groen’ Nico Brantjes. “Dat park had ook een woonwijk kunnen worden als de gemeente zakelijke overwegingen de voorrang had gegeven.” Iets anders dat het echtpaar opvallend vond en vindt, is de saamhorigheid van de Heemskerkers. Volgens hen is het goed gelukt om al die extra inwoners aan te laten sluiten bij de oude. En daarmee als het ware een nieuwe eenheid te creëren. “Er is een onzichtbare band die de mensen verbindt als het erop aankomt.” Zowel in strijd om behoud van het oude vertrouwde, als bij het omarmen van nieuwe initiatieven. Natuurlijk komt ook de kenmerkende ‘doe maar gewoon’ mentaliteit even aan bod. Zo is in Heemskerk een ‘hoge heer’ op straat gewoon burger onder de burgers. Geamuseerd vertelt Hoobroeckx dat voorbijgangers hem nog regelmatig vragen: “Bevalt het een beetje, al die vrije tijd?” Wat Heemskerk ook bijzonder maakt, zijn de vele beelden 226

die straten en pleinen sieren. Bedachtzaam erkent meneer Hoobroeckx dat hij hierin een belangrijke rol heeft gespeeld.Al op jonge leeftijd raakt hij geïnteresseerd in moderne kunst, iets dat zijn burgemeesterschap en daarmee de gemeente heeft gekleurd. Zodra hij ontdekt dat Heemskerk budgetten voor kunstwerken in openbare ruimten zelden benut, gaat hij aan de slag. Er wordt een Adviescommissie Beeldende Kunst opgericht, met Jaap Velserboer als inspirerende externe adviseur. Provinciale subsidies worden aangevraagd en toegekend. Samen met wethouder en medekunstliefhebber Nico Scholten, zorgt de burgervader er uiteindelijk voor dat tientallen buitensculpturen verschijnen in parken, wijken en zelfs op rotondes. Aan

zelden conflicten. “Er is één punt waar we het nog steeds niet over eens zijn.” Het stel wisselt veelbetekende blikken uit, zoals echtgenoten die bijna 47 jaar getrouwd zijn dat kunnen. Mevrouw pakt de draad van het verhaal op en vertelt dat ze trots is dat Heemskerk sinds 2007 Millenniumgemeente is. En daarnaast ongekend hoog scoort op de Duurzaamheidspiegel. Iets dat overigens pas bleek nadat de vragenlijst minder bescheiden, maar naar waarheid, werd ingevuld. Dit op advies van de door haar mede opgerichte milieugroep Goed-Aardig. “Toen steeg Heemskerk meteen tientallen plaatsen.” Verder noemt ze de stedenband met Klatovy, kringloopwinkel ‘De Groene Ezel’, de windmolen langs de snelweg en de glimlachende Moeder Aardebol in het centrum als sterke en positieve punten.

deze beeldrijkheid is een apart hoofdstuk gewijd. Ook vandaag de dag speelt kunst een grote rol in zijn leven. Hij schildert ter ontspanning “verbeeldingen” en is daarnaast voorzitter van de stichting die de driejaarlijkse Kunstmanifestatie organiseert. Voor Joke Hoobroeckx is het feit dat het dorp veel van haar interesses deelt een belangrijke reden om haar woonplaats te waarderen. Zij zet zich al jaren in voor onder andere vrouwenemancipatie en het milieu. “Niet als ‘vrouw van’, maar op persoonlijke titel”, benadrukt haar man. Dat leverde in huize Hoobroeckx wel eens verschillende standpunten op, maar

Kortom, het echtpaar Hoobroeckx vindt het aangenaam wonen in het bescheiden, maar prachtige dorp aan zee. “Het karakter dat Heemskerk heeft weten te behouden, spreekt mensen nog steeds aan.” Net als vele andere ‘importbewoners’ verklaren ze dan ook er nog niet aan te willen denken om weg te gaan.

Juist! IJmond

227

Heemskerk kent tientallen buitensculpturen die parken, plantsoenen, woonwijken en rotondes opfleuren. Het is een bonte verzameling van vaak moderne objecten, die meestal opvallend aanwezig zijn. Ze zijn in de loop der jaren het visitekaartje van het dorp geworden. Ogenschijnlijk meer dan de andere IJmondgemeenten kiest Heemskerk vaak voor buitenkunst. Al decennia lang plaatst het dorp doelbewust kunst in de openbare ruimte. De

Rijk aan beelden grootste vaart nam dit in de jaren ‘80 en ‘90 onder oudburgemeester Hoobroeckx. De grensverleggende keuzes van zijn Adviescommissie Beeldende Kunst waren niet altijd meteen populair. Maar inmiddels zijn de beelden onlosmakelijk met het dorp verbonden. Kijk dan ook niet vreemd op van instructies als “bij de Blauwe wokkels linksaf”, “ik zit op de Vogel” of “verzamelen bij de Ezel”.

228

Kunsthistoricus Jaap van Munster omschrijft in 2003 een veertigtal buitenbeelden in de gids ‘Beeldrijk Heemskerk’, waarvan dit boek er een aantal wil uitlichten. Om te beginnen bij de drie genoemde voorbeelden.

De ‘Blauwe wokkels’ heten feitelijk ‘Een komen en gaan’ en zijn ontworpen door Roland de Jong Orlando in 1991. Ze markeren de in- en uitgang van de woonwijk Commandeurs en trekken het oog van bezoekers als het ware de wijk in. De twee objecten zijn identiek van vorm en verschillen alleen qua kleur. Ze zijn gemaakt van 72 metalen trapeziums, gespoten in lichten donkerblauw metallic. De lichtval op de vlakken en de speelse vormgeving maken het tot een vrolijk, levendig kunstwerk. Dat bovendien de aandacht van de saaie geluidswal een beetje afleidt. De ‘vogel’ is een opvallend, troonachtig beeld in hartje centrum. ‘Zonder titel’ is van kunstenaar Jan Snoeck en is opgetrokken uit beton en keramiek. Het werd aangekocht uit zijn atelier en is in 1994 geplaatst. Ondanks de strakke lijnen en vlakken heeft het iets frivools over zich. Kinderen voelen zich er enorm toe aangetrokken. Wie heeft er als kleuter niet op schoot gezeten van deze ‘mensstoel’? En dan is daar natuurlijk de bronzen ‘Ezel’ van Judith Braun, een geschenk van de Rabobank in 1988. Het natuurgetrouw weergegeven diertje is al meerdere keren verhuisd binnen het centrum. Tegenwoordig staat het aan het begin van de statige Marquettelaan. Ook dit kunstwerk is erg geliefd bij kinderen. Het vele ‘aaien’ heeft sporen achtergelaten op de kop en oren, wat het dorpssymbool (vanwege de bijnaam van haar inwoners) alleen maar meer karakter geeft. ‘Ezel’ figureert niet voor niets op promotiefoto’s van een lokale banketbakker die zijn lekkernij ‘het Ezelsoor’ presenteert. Een van de letterlijk grootste kunstwerken van Heemskerk siert majestueus een van haar belangrijkste toegangswegen. Midden op de rotonde Baandert/Jan van Kuikweg staat sinds 1999 ‘Rotonde’ van beeldend kunstenaar Luciën den Arend. De sculptuur vormt een dynamische,

visuele toegangspoort tot het dorp. De enorme, buisvormige ‘ring’ is van vier kanten goed zichtbaar en toont telkens een ander gezicht. Dat maakt een rondje van 360°zeker de moeite waard. Den Arend ontwierp dit kunstwerk overigens specifiek voor deze plek. In 1994 kocht Heemskerk al eerder een werk van dezelfde kunstenaar. ‘Mono-lineair Scales, Junction’ dat sinds 1994 op het trottoir bij het (voormalige) postkantoor aan de Maerten van Heemskerckstraat staat. Nu we het toch over Maerten hebben…de beroemde schilder heeft een eigen standbeeld in zijn geboortedorp. In 1998 was het 500 jaar geleden dat hij in Heemskerk ter wereld kwam. Omdat de gemeente tot dan toe geen tastbare herinnering had aan de befaamde plaatsgenoot, is besloten hem in het jubileumjaar met een kunstwerk te eren. Voor het ontwerp tekende Ellie Baltus. Zij vond inspiratie in een van Van Heemskercks schilderijen, ‘Dubbelportret bij Colosseum’. Van eigentijdse materialen als een fles, een telefoonboek, een stuk fietsband, een schedel en een koffiekan maakte zij een driedimensionale collage van de schilder in een klassiek pose. De blik gericht op de eeuwenoude Dorpskerk schildert hij nu tot in de eeuwigheid en vormt hij zelf een object om uitgebreid te bestuderen.

Juist! IJmond

229

Zodra het eerste zonnetje verschijnt, is het bij de Heemskerkse toegang tot het Duinreservaat een komen en gaan van wandelaars en fietsers. Auto’s mogen er daar niet in, eerder een voordeel dan een nadeel. Op het parkeerterrein langs de Rijksstraatweg is het soms spitsuur. Maar even verderop ademt de ruimte en gaat iedereen zijn eigen weg in dit schitterende landschap.

Natuurlijk genieten rond de Kruisberg Tussen zonsopgang en zonsondergang kunnen duinbezoekers een van de vele wandelroutes volgen door het bos. Of gaan fietsen, skeeleren of hardlopen over een netwerk van verharde paden. Zonnen, spelen of picknicken op een groene weide. De schaapskudde bekijken. Uitwaaien aan het strand. Of de Kruisberg bedwingen. Dit steile duin is een baken voor alle dagjesmensen. Wie naar het strand wil, zal de heuvel moeten bedwingen. En op de terugweg betekent hij het naderende einde van de tocht. “Mama, zijn we er bijna?”

Het gebied rond de Kruisberg is een Walhalla voor wandelaars

Aan de voet van de Kruisberg “komt de rust uit de grond”, schrijft een bezoeker in het gastenboek. Dat ligt in de gezellige boerenhoeve van de familie Logchies, gastheren én beheerders in het gebied. Hun introductie van zowel het aandoenlijke Scottish Blackface schaap als de stoere Schotse Hooglanders voor begrazing, is een succes.Veel ongewenste vegetatie is teruggedrongen. En de karaktervolle beesten zijn zelf inmiddels een attractie. Het in levende lijve tegenkomen van de langharige runderen met hun imposante hoorns is misschien even schrikken, maar wel een unieke ervaring. Al zien sommige dagjesmensen ze liever alleen als Hooglanderburger op hun bord. In de lente en zomer is het rondom de Kruisberg een paradijs voor (groot)ouders met kinderen. Ballen vliegen over en weer, vliegers kleuren de lucht en het kleine grut rent lekker rond. De vele boerderijdieren laten zich gewillig aanraken. Het toppunt van plezier is als de lammetjes een flesje mogen, of als de kok van hun zelfgeraapte eieren een pannenkoek bakt. Kortom, of het nu is voor sport en spel, 230

Met een beetje geluk kom je een oerrund tegen een terrasje pakken, ontspannen zonnen, de natuur of het gezelschap, het duinreservaat en de Kruisberg zijn een favoriete plek voor velen. Denk wel om de duinkaart, die is verplicht.

Heemskerk in conditie Zwembad ‘De Waterakkers’ staat hoog op het lijstje van populaire vrijetijdsbestedingen van de Heemskerkers. Met zijn diverse baden, een onlangs geheel vernieuwde waterglijbaan en een lig- en speelweide is het bad jaarrond een geliefde locatie. De deuren staan dagelijks van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat open voor zwemliefhebbers. Zeer

‘Zwembad van het Jaar’. Maar ook dat we als eerste zwembad van Nederland het ‘Keurmerk Veilig & Schoon’ kregen,” aldus De Koning.

begrijpelijk dat hier op jaarbasis zo’n 250.000 zwembadbezoekjes worden afgelegd.

voorbeeld van ‘meegaan met de tijd’. Hierbij wordt een aantal speciaal voor dit doel geprepareerde fietsen op de bodem van het bad geplaatst, waarop mensen onder leiding van een instructeur hun gang kunnen gaan. De extra weerstand van het water doet wonderen voor zowel de spieren als de conditie.Wie echte uitdaging zoekt, kan zich aanmelden bij zwemvereniging OEZA die zich richt op wedstrijden synchroonzwemmen.

‘De Waterakkers’, vernoemd naar de gelijknamige landerijen die hier ooit waren, is volgens directeur Ruud de Koning altijd trendsetter geweest. ,,Met de eerste grote verbouwing in 1991 hebben we het uit 1964 daterende openlucht 50-meterbad prijs moeten geven. Daarvoor in de plaats kwamen een sporthal en een ultramodern, multifunctioneel zwembad. Vanaf dat moment zijn de begrippen kwaliteit, veiligheid en hygiëne onze belangrijkste uitgangspunten geweest. Dit heeft ondermeer geleid tot de bekroning van

Zwemactiviteiten zijn er voor alle leeftijden en alle doelgroepen. Zwangerschapszwemmen, zwemmen met baby’s, maar ook voor gehandicapten, senioren of mensen die moeten revalideren na een ongeval of blessure zijn er speciale programma’s. ‘Aquaspinning’ is een mooi

Het sportcomplex is door de jaren heen uitgebreid met een tweede sporthal waar 18 verschillende verenigingen gebruik van maken. Zowel topsport als recreatief. De handbaldames van DSS spelen hier hun thuisduels in de eredivisie, maar ook is er wekelijks een sportinstuif voor 50-plussers. Om met de tijd mee te gaan staan er opnieuw enkele verbouwingen voor de deur. Er zijn plannen om het overdekte zwembad uit te breiden met een waterspeeltuin voor de kleintjes en op de lig- en speelweide een nieuw buitenbad te realiseren. Juist! IJmond

231

Zand, zon, zee en cultuur!

232

Een van de best bewaarde strandgeheimen van de Noordzeekust is te vinden achter het vijf kilometer brede duinreservaat bij Heemskerk. Na een aangename wandeling of fietstocht door de monumentale duinen, met grote paraboolduinen en landbouwontginningen, volgt de prachtige aanblik van de Noordzee op strand Heemskerk. Een heer-

Wie denkt alleen maar rust te vinden komt echter bedrogen uit. Het strand en duingebied vormen vaak het decor voor kunstmanifestaties en culturele activiteiten. Een voorbeeld daarvan is het Kruisbergfestival: een dag vol met theater, muziek, beeldende kunst en natuuractiviteiten in de omgeving van de Kruisberg, een deel van een groot hoefijzerduin. De Gasterij Kruisberg, gevestigd in de voormalige boerderij, is een aangename pleisterplaats en biedt gastvrijheid aan onderdelen van de kunstmanifestaties. Deze worden georganiseerd door de

Het Heemskerkse strand nodigt uit voor een frisse duik

Het strand wordt niet alleen gebruikt om te zonnebaden

lijk rustig strand dat alleen per fiets of te voet te bereiken is: het ontbreken van gemotoriseerd vervoer staat garant voor die rust, zelfs op een fraaie zomerse dag. Compleet met een authentiek strandpaviljoen ‘De Vrijheit’, genoemd naar een schip dat in 1903 in de golven verdween en waarvan het puntje van het ketelhuis nog te zien is tussen Wijk aan Zee en Heemskerk. Het gebied daagt, naast wandelen en fietsen, uit tot diverse activiteiten, zoals trimmen, paardrijden, picknicken en vliegeren.

Stichting Beeldende Kunst Manifestatie Heemskerk en hebben toepasselijke titels gekend, zoals Strandhuisjes, Vloedmerk en Zilt. In 2010 krijgt de manifestatie als titel mee: Schone Schijn, verwijzend naar de betekenis van de duinen. ‘Schoon’ als ‘zuiver’ en ‘mooi’, maar ook ‘schijn’, omdat het gebied door het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN), de beheerder van het gebied, met de nodige moeite en inspanning in stand wordt gehouden. De duinen dienen niet alleen als zeewering maar ook als gebied voor natuur, recreatie en waterwinning. PWN is druk doende nieuwe technieken voor de waterwinning te ontwikkelen om voldoende drinkwater te kunnen leveren zonder dat de natuur wordt aangetast.

Cultureel kloppend hart Een instituut dat de harten van Heemskerk en omstreken cultureel goed laat kloppen, is de muziekschool Heemskerk. De uitgelezen plek om de vocale of instrumentale krachten in jong en oud volledig tot zijn recht te laten komen met een uitgebreid en veelzijdig aanbod van muziekonderwijs. Van ‘Muziek op schoot’ voor kinderen van anderhalf jaar

ziekverenigingen, waarmee gezamenlijk concerten en presentaties worden georganiseerd. En vanzelfsprekend ook met de lokale horeca en buurtcentra, die onderdak bieden aan het brede scala van culturele activiteiten. Of een uniek project als de Burgemeestersband, waarin de lokale burgervaders samen met een band van de muziekschool, een concert geven! Een bijzondere plek is ook weggelegd voor ouderen. Niet alleen is er een ruim aanbod voor 55+’ers op de muziekschool, maar de muziekschool gaat ook naar zorgcentra toe, zodat ouderen, die zelf minder de deur uitgaan, ook muzikaal kunnen profiteren. Senioren worden ingedeeld in twee groepen, teweten indoor en outdoor senioren. Indoor zijn bewoners van

Directeur Fred Knijn voor het karakteristieke pand van de Muziekschool tot het ‘1e Heemskerkse Smartlappenkoor’ voor senioren! Samen zingen voor kinderen vanaf 4 jaar kan in het kinderkoor Arie Bombarie en je totaal verliezen in het ritme van het Afrikaanse slaginstrument Djembé is weggelegd voor alle leeftijden. Klassiek, jazz, pop, wereldmuziek, alle stijlen, maar ook allerlei instrumenten komen aan bod. De muziekschool heeft in Heemskerk een verbindende rol. Naar het basisonderwijs bijvoorbeeld door het begeleiden van scholen in hun kunsteducatie. Maar ook naar koren en mu-

de zorgcentra en outdoor alle overige senioren. Bijvoorbeeld door het zingen van oudHollandse liedjes of een zangwedstrijd senior en (klein)kind! Culturele dagen, bezoek aan het Tsjechische Klatovy, de kunstmanifestatie, een jazzfestival, 4 en 5 mei activiteiten, kerst, je kan het zo gek niet bedenken of de muziekschool is erbij! En dan zijn er natuurlijk ook nog de eigen voorspeelavonden, waarop de leerlingen het geleerde op een podium in de praktijk kunnen brengen. ‘Vinden en verbinden’ heet de cultuurnota 2010 van de gemeente Heemskerk. De muziekschool wordt jaarlijks door een duizendtal cursisten ‘gevonden’ en ook dat ‘verbinden’ is bij de muziekschool, als spil in Heemskerk, dik in orde!

Juist! IJmond

233

Aan de “overkant” van het voormalige Wijkermeer stond in 1953 de wieg van Jaap Velserboer. Aan de zeedijk bij Assendelft, waar hij nog immer woont. Hij is er bijna letterlijk uit de klei getrokken - dezelfde klei waar hij voor het eerst mee boetseerde. “Ik hoor hier niet bij de IJmond en niet bij de Zaanstreek. Daardoor kan ik letterlijk een beetje afstand nemen tot de wereld. Daardoor kan ik scherper kijken.”

Jaap Velserboer Kunstenaar in de IJmond Kunst maken: tekenen, boetseren, dromen en eigen werelden maken zat er altijd wel in. Na de HBS studeerde hij op de Witte Lelie in Amsterdam. “Als afstudeerproject maakten we een animatiefilm vol met droomideeën over het Beverwijkse Kuenenplein. Daarin zetten we het plein vol met droomobjecten, speeltuinen enzovoorts. Het maakte veel indruk en op een dag mochten we van wethouder Fedor Kaebisch de Oranjebuurt aankleden. Met stratenpatronen, speel- en kunstobjecten. Dat was het begin.” Naast kunst is Jaap altijd in het onderwijs werkzaam geweest. Ook vanwege zijn liefde voor het uitdragen van betekenis en waarde van kunst. Hij kijkt terug op een lange carrière met tentoonstellingen, zowel als deelnemer en als organisator, binnen en buiten, op bijzondere plekken. “Meer nog dan kunstenaar, een schepper ben ik een protagonist, een uitdrager van de gedachte. Vaak is er bij een opdracht simpelweg de behoefte om “een lege plek in de stad” op te vullen bij een bouwproject. “We hebben nog wat ruimte voor kunst.” Dan ga je naar zo’n plek en constateer je soms dat het niets nodig heeft. Als de hele omgeving uit zichzelf al goed tot zijn recht komt is het zaak een opdrachtgever daarvan te overtuigen. Ik zet liever een kunstwerk neer op een plaats waar de functie van verfraaiing, monument of blikvanger een echte verrijking betekent. Dan ga je op zoek naar zo’n plek. Misplaatst doet een kunstwerk de omgeving kwaad.” Waar Heemskerk reeds jarenlang de openbare ruimte met kunst vulde komt nu Beverwijk sterk op. Projecten als Zee 234

Het geboortehuis van Jaap Velserboer, met daarachter zijn atelier van Staal, Beek als bron en Young Art zetten Beverwijk op de culturele kaart. De lijnen tussen initiatiefnemers, gemeente, sponsors en uitvoerders zijn kort en dat schept een goed klimaat. “Kunst en cultuur is in de IJmond levend, actief en beweeglijk” vindt Velserboer. “Het gaat in golfbewegingen. Jarenlang is er weinig en opeens komt er veel los” Na jaren van weinig activiteit gebeurt er vooral op het vlak van de beeldende kunst in de IJmond weer heel veel. Er vallen echter nog wel een aantal dingen te wensen. Vooral op het gebied van culturele vrijplaatsen. “Kunstenaars moeten rommelplekken hebben waar ze hun

Het toegangshek van Zee van Staal in Wijk aan Zee gang kunnen gaan. Een beeldhouwer in een Vinexlocatie zit niet lekker op zijn plaats. Daar is de omgeving te steriel. Nee, zet ze in een kas, een garage, een oude vrieshal of fabrieksgebouw. Zo’n plek waar je nog iets stuk kan smijten of lawaai kan maken. De IJmond kan meer van dat soort plekken bieden. De omgeving is er industrieel genoeg voor. Lekker werkerig. Er moet iets zichtbaar zijn van een artistiek leven, een “enigszins” klimaat. Festivals als Young Art en de Heemskerkse Triënnale voldoen daar onder meer aan. En vooral een plek waar een kunstenaar niet zoveel regels en beperkingen tegenkomt. Dan houd je de mensen vast die anders in de grote stad gaan studeren en daar dan blijven.”

Protagonist Velserboer houdt er een uitgesproken visie op na waar het gaat om de betekenis en waarde van kunst: “Het gaat over meer dan het materiële in een mensenleven. Een huis, een auto, een boot, kleding... Nee, verwondering! Het dromerig naar de dingen kunnen kijken. En kunst gaat over het hanteerbaar maken van emoties. Daar hebben we allemaal mee te maken. Dat onderscheidt ons van dieren en planten” Juist! IJmond

235

236

Dat Heemskerk iets heeft met kunst mag inmiddels duidelijk zijn. Dit gaat door alle lagen van de bevolking heen. Ook in de wijk ‘van Duin tot Dorp’ spreken de bewoners een aardig mondje kunst. Dat heeft veel te maken met d’Evelaer, een bijzonder buurtcentrum middenin een hechte agrarische gemeenschap.

jes, historische wandelingen, lezingen, museumrondleidingen, speciale projecten, kunstroutes en kunstmarkten. Zo was er in september 2009 bijvoorbeeld een kunstroute met op 22 locaties een keur aan werken van zowel professionals als amateurs. Denk daarbij aan schilderijen, quilts, houtreliëfs, sieraden, keramiek en dergelijke. In ateliers, schuren en op erven konden bezoekers een kijkje nemen, vaak opgeluisterd met muziek. Zoiets verwacht je eerder in de grote stad, dan in een dorp. Maar het werkt ook in Heemskerk!

Aan de Luttik Cie ligt langs de duinenrand het energieke buurtcentrum d’Evelaer. Op het gebied van kunst & cultuur organiseert dit buurthuis al jaren allerlei cursussen, uitstap-

Een van de betrokken exposanten was Anita Johansen. Zij woont en werkt aan dezelfde Luttik Cie. De kunstenares is in 1960 geboren in Beverwijk. Ze is, zoals ze zelf op haar website zegt: “een echt kind van de IJmond, ondanks Scandinavische voorouders. In deze omgeving

Er is nog iemand die daarvoor in aanmerking komt. Dat is beeldend kunstenaar Ruud van Zon, sinds 1967 werkzaam in Heemskerk. Voor veel jonge mensen is de langharige Van Zon een bekende verschijning. Omdat hij het belangrijk vindt om leerlingen met kunst in aanraking te brengen en de creativiteit in kinderen te stimuleren, ontwikkelt hij lesprogramma’s voor het basisonderwijs. De resultaten van

Over kunstminnende kwekers en lokale kunstenaars twee projecten staan letterlijk op straat: gepimpte rioolbuizen als speelobject en een woonwijk vol met kleurrijke, door scholieren beschilderde prullenbakken. Recyclen en kunst, je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen! Verder geeft Ruud creatieve lessen aan zowel volwassenen als kinderen in buurthuizen en schoolgebouwen, vaak via welzijnsinstellingen. Hij doet dit in meerdere gemeenten in de regio. Er is volop keuze: schilderen, tekenen, ruimtelijk werk, aquarelleren of cursussen kunstgeschiedenis.

van water en duinen voel ik mij helemaal thuis. De Noordzee met zijn prachtige stranden, de rust en ruimte die ik hier vind.” Anita schildert in verschillende stijlen en met een mix aan materialen. Haar werken zijn krachtig en meestal realistisch. Haar drive: “Zoeken naar de compositie die blijft boeien. Op elke vierkante centimeter moeten de juiste verfstreken vertalen wat ik wil zeggen.” Het multitalent maakt overigens ook assemblages en installaties, zoals ‘Food for thoughts’ met een aardbol, water en vissen. Het is een artistieke waarschuwing over de gevolgen van vervuild water. Anita Johansen werkt vrij en in opdracht, geeft cursussen en workshops. Regelmatig wordt haar werk geëxposeerd. Al met al een kunstenares waar Heemskerk en de IJmond trots op kan zijn.

Kunst is niet verkeer(d) Als na de zomervakantie de scholen weer beginnen, zet 3VO zich in voor de veiligheid van de schoolgaande kinderen. In 2000 koos de divisie IJmond voor meer aandacht dan alleen de gebruikelijke spandoeken met ‘De scholen zijn weer begonnen’. Ze liet Ruud van Zon opvallende objecten ontwerpen om op strategische plekken te plaatsen langs de invalswegen van Heemskerk, Beverwijk en Wijk aan Zee. Sinds die tijd prijken zijn ‘blikvangers’ van verwrongen fietsen jaarlijks op hoeken van een aantal belangrijke kruisingen.

Juist! IJmond

237

Houtspecialist staat als een huis

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Zo was dat vroeger althans. Wie bij de timmerfabriek van Ron Duiveman binnenwandelt, moet lang zoeken naar de spaanders. Een ingenieus afzuigsysteem reduceert het zaagsel tot de ‘nulnorm’ en perst er hapklare brokken van, geschikt als brandstof voor warmtecentrales. Dat is niet het enige technische vernuft binnen de fabriek dat verwondering wekt. Nog meer indruk maakt de nagelnieuwe machine die kozijnen fabriceert. “Mooier dan dit apparaat bestaat er niet”, zegt Ron Duiveman, “je stopt er hout in, scant de code en er komt een kozijn uit.” 238

Wie nog durft te beweren dat er niets boven handwerk gaat, wordt bij Ron Duiveman zonder pardon de deur gewezen. De deur naar de werkplaats wel te verstaan. Om daar met eigen ogen te zien dat handen het niet van de machine kunnen winnen. Niet wat snelheid betreft, maar ook niet op het gebied van precisie en stevigheid.Tegen de computergestuurde machine die Duiveman dit jaar uit Duitsland liet overkomen, is geen kruid gewassen. “Het was de grootste investering die we ooit hebben gedaan, maar hij is het dubbel en dwars waard. Toen ik de machine aan het werk zag, heb ik niet lang hoeven na te denken. Na een kwartiertje wist ik dat we hier in het vervolg mee aan de slag moesten. Ik teken de kozijnen met de computer, hang er een code aan en de machine voert het uit,” vertelt Duiveman die hiermee de concurrentie ruim voor blijft. Het (hard)hout dat in de timmerfabriek wordt verwerkt is voorzien van het FSC-keurmerk, wat inhoudt dat voor elke gekapte boom een nieuwe wordt geplant.

Voordat Ron Duiveman specialist werd in het vervaardigen van kozijnen, is er een hele geschiedenis gepasseerd. In grote lijnen begon het toen Ron een tiener was en zijn oom Piet Kramers ging helpen met de handel in sloophout. Dat hout lag Duiveman wel en nadat hij zichzelf bekwaamd had in het maken van kozijnen, begon hij voor zichzelf in Castricum. De groei zat er vanaf het begin in, maar over de locatie was hij minder te spreken. Toen zijn ‘ome Piet’ ermee stopte, was dat een mooie gelegenheid om de hal aan het Aambeeld over te nemen. “Veel van mijn klanten zaten in de omgeving van Heemskerk, dus was deze locatie beter geschikt. Na een paar jaar kon ik het Groningse bedrijf Silmar, waarmee we al veel zaken deden, overnemen. Daardoor groeiden we nog verder. Zowel in omzet als in oppervlakte als in medewerkers. Momenteel werken we hier met zo’n tien man personeel en breidt dat aantal zich jaarlijks verder uit. Vooral met leerlingen die klaar zijn met school en door ons zijn opgeleid,” aldus Duiveman.

Het personeel van Duiveman zit hier gebeiteld. Er is weinig verloop en de omstandigheden zijn plezierig. Het jaarlijkse feest dat in de werkplaats wordt georganiseerd is een hoogtepunt waar iedereen naar uitkijkt en waarmee Duiveman graag iets terug wil doen voor zijn klanten. “Het gros van onze klantenkring bestaat uit aannemers.Vooral één- en tweemanszaken die hier over het algemeen kind aan huis zijn. Het doorgeven van opdrachten gebeurt vaak nog op de ouderwetse manier. Dan komt men het kantoor binnen, pakt een kop koffie en tekent even een ontwerpje op de achterkant van een envelop of een stuk hout. En dan vragen ze wanneer het af is… Dat is wel de charme van dit bedrijf. Dat zou heel anders zijn wanneer we alleen maar grote bouwbedrijven als klant zouden hebben.” Het houtwerk van Duiveman heeft zijn plek gevonden in een flink aantal prominente bouwwerken. Ramen, deuren en kozijnen met het Duiveman-stempel zijn onder meer terug te vinden in het Nationaal Archief, het Antonie van Leeuwenhoekziekenhuis, het AMC en de Carmissedriehoek in Rotterdam. Uiteraard zijn er ook in de IJmond vele gebouwen die steunen op het Heemskerkse houtwerk. Variërend van scholen tot woonhuizen en van bedrijven tot overheidsgebouwen.

Juist! IJmond

239

Heemskerk is van oudsher een bedrijvig dorp dat explosief groeide in de zestiger jaren. Het eerste bedrijventerrein, De Houtwegen, is ontwikkeld in de jaren zeventig en tachtig. Circa 125 midden- en kleinbedrijven hebben er inmiddels een plek gevonden. Veel van die bedrijven hebben een regionale binding en bieden ook werk aan naar schatting 1.800 mensen. Om de aanleg van het nieuwe bedrijventerrein De

Bedrijvigheid met hout, muziek en water Trompet geen bedreiging te laten zijn heeft de gemeente samen met het lokale bedrijfsleven een plan gemaakt voor revitalisering van De Houtwegen. Er is een start gemaakt met het verbeteren van de kwaliteit van De Houtwegen naar een bedrijventerrein met een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Door de centrale ligging in het IJmond-gebied zal het in de toekomst een regionale functie blijven vervullen. Heemskerk besteedt veel aandacht aan de inrichting van bedrijventerreinen Bij de afslag Heemskerk van de A9 zie je onomstotelijk de enorme blauwe windturbine met een ashoogte van maar liefst 80 meter. Deze brengt het milieuvriendelijke karakter van het achterliggende, duurzame bedrijventerrein De Trompet letterlijk en figuurlijk in zicht. De vorm van het terrein met de bijzondere architectuur doet met de nodige fantasie denken aan een trompet, vandaar de naam. Het gebruik van warme rode baksteen en de geschakelde bouw geeft het de uitstraling van een woonwijk. De gunstige ligging direct aan de A9 verbindt De Trompet snel met Amsterdam, de havens en Schiphol. Uniek aan dit terrein is dat er geen gasaansluitingen zijn; de daar gevestigde bedrijven worden verwarmd met aardwarmte. Door middel van warmtepompen wordt gebruik gemaakt van de natuurlijke warmte van het grondwater. Met als milieuresultaat: een vermindering van de CO2 uitstoot van meer dan 40%! Het bedrijventerrein De Waterwegen is de jongste van de drie, gelegen bij de woonwijk Waterakkers-Lunetten. De Rijksstraatweg, als doorgaande weg tussen Castricum en Beverwijk, biedt de autobedrijven een gunstige vestigingsplek, zodat ze zich langzaamaan ontwikkelt tot een heuse â&#x20AC;&#x2DC;autoboulevardâ&#x20AC;&#x2122;. Maar niet alleen autobedrijven vestigen zich daar, er zijn ook kantoren, bedrijfswoningen en horeca. De Trompet is een duurzaam bedrijventerrein 240

Juist! IJmond

241

Mannen met diesel in het bloed Stet Heemskerk, sinds jaar en dag een hecht familiebedrijf. En al zeventig jaar voor veel bedrijven een betrouwbare partner met logistieke oplossingen. Of het nu om distributie gaat, of om complete ladingen zo efficiënt mogelijk van A naar B te verplaatsen. Stet Heemskerk heeft er een passende oplossing voor. Dankzij een heel divers wagenpark en gemotiveerde medewerkers. “Het begon allemaal met opa Stet” vertelt Rob. Samen met zijn broer Jos en neven Joop en Peter vormt hij de huidige directie. “Opa had een oliehandel, maar kocht een vergunning voor geregeld vervoer tussen Alkmaar – IJmuiden en een vrachtwagen om dit samen met zijn oudste zoon, oom Cor op te starten. Uiteindelijk bleek mijn vader het meeste transportbloed te hebben en zo is het allemaal begonnen. De oorlog maakte echter een einde aan de bedrijfsactiviteiten, maar eenieder overleefde het. Mijn oom Joop begon na de oorlog voor zichzelf ook een transportbedrijf, de bedrijven werden één en Stet’s Expeditie werd een bekende naam.” In 1986 nemen de zonen het bedrijf over van hun vaders. De vier Stetten bouwen het bedrijf verder uit met diverse transportactiviteiten. Of het nu gaat om sierteeltvervoer, distributie, al dan niet geconditioneerd of complete ladingen. In Stet vindt men een partner die altijd wel een oplossing heeft. “Geconditioneerd vervoer is één van onze specialiteiten”, vervolgt Rob. “Ons wagenpark is grotendeels ingericht voor het vervoer van producten onder geleide temperatuur, waarbij ook opslag van koelproducten aanwezig is.Tevens zijn wij partner van Greenlines, een organisatie van samenwerkende vervoerders, die een landelijk dekkend netwerk voor distributie van bloemen en planten onderhoudt. Het dagelijks bevoorraden van filialen voor een retailer en een inkoopcombinatie behoort ook tot onze activiteiten. Dit alles in samenhang met nevenvestigingen in Nederland.” En hoe zit het met de opvolging? De vier Stetten zijn er nog niet aan toe, maar toch. Rob moet lachen. “Er zijn inmiddels Stetjes die aan het bedrijf ruiken. We moeten maar eens kijken hoe zich dat gaat ontwikkelen. De tijd zal het leren.”

242

Speciaal project: Mago Polytechnic School

Dat ook het dieselbloed kruipt waar het niet gaan kan, blijkt wel uit het speciale scholenproject in Kenia dat door Stet Heemskerk wordt ondersteund. “Wij werden door één van onze klanten gevraagd om mee te doen aan dit project”, vertelt Rob verder. “Het ging om een scholenproject in Kenia, waar wij bij zijn betrokken. Want naast de mooie safariparken en het prachtige landschap is er ook veel armoede en criminaliteit.” Het Mago Polytechnic School Project moet kinderen een kans geven te bouwen aan hun toekomst door middel van het leren van een vak. Er wordt les gegeven in timmeren, metselen, autotechniek en er is een hotelvakschool met een restaurant waar de kinderen leren koken en bedienen. Rob Stet: “Ik ben zelf in januari 2009 mee geweest naar Kenia en ik was echt onder de indruk. Naast dit project heeft de stichting nog andere projecten in gang gezet. Door in directe zin zaken te realiseren als het bouwen van een school, het leveren van ziekenhuisapparatuur of medicijnen te sturen naar een Hospice voorkom je dat er geld aan de strijkstok blijft hangen, iets wat in Kenia zomaar kan gebeuren. Daarom is voor dit project ook een speciale stichting in het leven geroepen die direct hulp kan bieden.” De Mago Polytechnic School biedt kansen aan de allerarmsten: kinderen uit gezinnen zonder inkomsten of met minimaal inkomen die in de meest erbarmelijke omstandigheden moeten leven, bijna altijd zonder stromend water, elektriciteit en in schamele hutten. Door deze kinderen een opleiding te bieden maken zij kans op een toekomst! Rob Stet: “Ik ben blij dat we hieraan ons steentje kunnen bijdragen. Er is meer dan alleen Stet.”

Juist! IJmond

243

Passie voor dansen Zelf was Sylvo van Wagtendonk na twee lessen helemaal verkocht aan stijldansen. Dat de eerste pasjes op de gladde vloer zijn verdere leven zouden bepalen, had de toen 15-jarige puber niet kunnen denken. En nu zijn Sylvo en echtgenote Simone, die indertijd ook zijn danspartner was, alweer een kleine kwart eeuw eigenaars van danssportcentrum

‘La Passe’, Spaans voor ‘De Stappen’. Samen kochten zij de oude gymzaal aan de Kingsford-Smithstraat in Beverwijk en toverden het om tot een waar danspaleis. De houten vloer bleek uitstekend geschikt om over te zwieren en te swingen en voldoet nog altijd. Een regelmatig scheutje olie houdt de boel gesmeerd. Het aantal mensen dat in die tijd in deze sfeervolle dansschool leerde dansen is volgens Simone en Sylvo niet meer te tellen. “De belangstelling voor dansles blijft altijd bestaan. 244

Soms komen ze de eerste les met enige schroom binnen, maar dat verdwijnt snel als men ontdekt hoe leuk dansen is”, aldus de jeugdig enthousiasme uitstralende dansleraar. De tijd dat ouders hun kinderen ‘aan de oren’ naar dansles meetrokken omdat ‘dansen bij de opvoeding hoort’, is niet meer. De jeugd van tegenwoordig kiest zelf voor dansles. Om uiteenlopende redenen: als ontmoetingsplaats van leeftijdgenoten, een gezellig en verantwoord avondje uit en een nuttige lichaamsbeweging. Dat laatste is een niet onbelangrijke factor in een tijdperk waarin beeldschermen het vaak winnen van actief bezig zijn. Bij ‘La Passe’ kan er op vele manieren worden bewogen. Centraal bij de dansschool staat het traditionele

stijldansen. Quickstep, Engelse Wals, Tango, Cha-cha-cha, dat soort werk “Ballroomdansen is van alle tijden en daarom ook de rode draad in ons programma. Zeven dagen in de week kan men daarvoor bij ons terecht. Maar we besteden ook aandacht aan allerlei rages die komen en gaan. Tai-Bo, Country-linedance, Zumba. Eigenlijk is alleen Streetdance, dat midden jaren ’90 opkwam, een blijvertje gebleven. Dansen is voor alle leeftijden stap voor stap gezelligheid. Bijzonder is dat ‘La Passe’ zich uitgebreid richt op het G-dansen. “Verstandelijk gehandicapten van alle gradaties beleven wekelijks enorm veel plezier aan dansles. Afhankelijk van wat ze aankunnen, doen we allerlei soorten dans met ze. Er zijn zeer trouwe klanten bij die al vanaf het begin in 1989 bij ons komen dansen.”

uitgegroeid tot een van Nederlands waardevolle internationals. Inmiddels heeft hij zijn ‘eigen’ jaarlijkse straatvoetbaltoernooi bij De Kennemers en is actief betrokken bij de organisatie daarvan. Heemskerkse tuinder, annex marathon-

Sportief en gezond Heemskerk! schaatser Jos Niesten was ooit kampioen van Nederland op de ijzers en in 1985 was hij derde bij de Elfstedentocht! Hij heeft zijn Jos Niesten Classic, een 100 kilometer lange skeelertocht alleen geschikt voor goed getrainde skeeleraars.

Op de ‘Sportboulevard’ zijn bijna alle sporten vertegenwoordigd

Maar wat wil je ook als er in een gemeente een ‘Sportboulevard’ is ontstaan? Wat in 1977 begon als een plan voor een overdekt tenniscentrum is inmiddels uitgegroeid tot een multifunctioneel sportcentrum voor tennissers, squashspelers, snookeraars en bridgers, maar waar ook feesten, partijen en vergaderingen kunnen worden gehouden. Bovendien is er een fitnessruimte van maar liefst 1600 m2, waar de liefhebber zich heerlijk kan uitleven! Tevens is aan de Kerkweg het zwembad te vinden, compleet met sauna, en de manege. Ook de horeca is aan de Sportboulevard te vinden. Een dansschool, gezondheidscentrum en kinderopvang completeren dit sportieve stukje Heemskerk. Niet alleen aan de sportboulevard worden prestaties van formaat geleverd; die prestaties vinden plaats in en rond Heemskerk bij het grote aantal clubs en verenigingen. Zoals bij handbalvereniging DSS: ‘Door Samenwerking Sterk’! Het eerste damesteam speelt op landelijk eredivisieniveau en de heren draaien mee in de hoofdklasse. Of bij voetbalvereniging ADO’20 (Aanhouden Doet Overwinnen, opgericht in 1920) waar de selectie presteert op hoofdklasse A niveau van de zondagamateurs. En wat te denken van ODIN’59, de voetbalvereniging, die al jaren presteert op het hoogste amateurniveau.

Zweminstructie, recreatief zwemmen of gewoon ravotten in het water, het kan allemaal Met een uitgebreide range aan sporten en sportieve mogelijkheden lijkt Heemskerk de ideale kweekvijver op sportief gebied. Topvoetballer Rafael van der Vaart, geboren en getogen in Heemskerk, zette zijn eerste schreden op het voetbalveld van De Kennemers en is inmiddels

Iedere sportieve prestatie is er natuurlijke eentje en Heemskerk biedt ook voor alle recreatieve sportievelingen, van jong tot oud, op allerlei niveaus de mogelijkheid om te schitteren. Voetbal, badminton, tafeltennis, gymnastiek en turnen, honkbal, atletiek, basketbal en nog heel veel meer! Juist! IJmond

245

‘In beweging blijven…’ De schaatsen waarmee Jos Niesten in 1985 derde werd in de Elfstedentocht, bungelen aan een spijker in de schuur. Het leer is gortdroog en de neuzen zijn gescheurd. Ze hebben duidelijk te lijden gehad onder de strenge winters van toen. De schaatser zelf is beter geconserveerd gebleven dan zijn schoeisel. Afgezien van enkele rimpels in het gezicht, oogt de Heemskerker nog even atletisch en afgetraind als in de jaren ’80, waarin hij grote bekendheid verwierf als marathonschaatser. Zijn geheim is simpel: gewoon in beweging blijven. In de winter op de scherpe ijzers, in de zomer op de smalle banden. Samen met echtgenote Lida fietste hij in de zomer van 2010 maar liefst 3.600 kilometer naar de Pyreneeën en weer terug. ,,Dat sportieve is onze ‘way of life” zegt de bijna 65-ja-

246

rige Niesten. De voormalige tuinder heeft sinds hij stopte met zijn paprikakwekerij, veel tijd voor sportieve zaken. Als vicevoorzitter van ‘IJsclub Kees Jongert’, zet hij zich op bestuurlijk vlak in voor de schaatssport. En als trainer helpt hij een ploeg marathonschaatsers vooruit. De kunstijsbaan in Haarlem is daarbij de vaste stek, maar als het echt wintert gaat er niets boven de ijsbaan in Park Assumburg. Niesten: ,,Dit is onze derde locatie in korte tijd. Na twee keer noodgedwongen verhuizen vanwege de uitbreidende Bazaar, zitten we nu op een geweldige plek. Wat hoger gelegen dan de omgeving en in open terrein, zodat we bij vorst al snel een ijsvloer hebben. We kunnen jaarrond van dit evenemententerrein gebruik maken. ’s Zomers voor schoolsportdagen, klootschieten en polsstokverspringen, ’s winters voor het schaatsen. Begin november zetten we het terrein onder water en hopen we op een mooie lange winter,” vertelt de man van drie Elfstedentochten en vele triomfen op de lange baan. Zijn derde plaats in ’85 maakte hem een jaar later tot een van de favorieten. ,,Helaas raakte door een val bij Franeker mijn schouder uit de kom en moest ik opgeven. In 1997 heb ik de tocht als toerrijder geschaatst. Pas toen kon ik genieten van de geweldige entourage,” aldus de Heemskerker die met genoegen en dankbaarheid op deze prachttijd terugkijkt.

Niet alle beroemde schrijvers wonen in Amsterdam

Als Maria nog tijd overhoudt tussen schrijven, lezingen, interviews en haar gezin, mag ze graag sporten. Bijvoorbeeld skeeleren in Park Assumburg. “Schitterend, zo naast het kasteel. En nog vrij rustig omdat het park relatief onbekend is.” Ook brengt ze graag tijd door in de bibliotheek “Vooral die in het centrum. Daar kan ik slapen.” Of ze pakt een terrasje op het Nielenplein of aan de Ruysdaelstraat. Wat Maria verder bevalt aan Heemskerk is de hoeveelheid groen, zeker in haar woonomgeving . Zij zag in een te koop staande bungalow, dwars door het achterstallig onderhoud heen, de oase die hun thuis nu is. “De eenden eten hier uit onze hand, zo tam zijn ze.” Kortom, bekend schrijfster of niet, Genova verhuist echt niet naar de grachtengordel van Amsterdam. “Waarom zou ik?”

Van de zeventien jaar die schrijfster en journaliste Maria Genova in ons land leeft, woont zij er al zeven naar volle tevredenheid in Heemskerk.Volgens haar is het duindorp tegelijkertijd rustig en knus, terwijl het toch alles biedt. “Ik vind het een hele leuke gemeente. Een mooie kruising tussen een grote stad en een slaperig dorp. Met goede scholen en leuke winkels. Er gebeurt genoeg op cultureel gebied. En er zijn lekker veel sportverenigingen.” De liefde bracht de in Bulgarije geboren Genova eind 1992 eerst naar Beverwijk. Daar bouwde Maria met haar Nederlandse man een leven op en stichtte een gezin. Ze volgde een hbo-opleiding journalistiek en had al snel veel werk als freelancer. En ze las stapels boeken. Ze herkende zichzelf echter niet in de biebliteratuur over het onderwerp communisme. Het bleek de opmaat naar haar debuutroman ‘Communisme, sex en leugens’ over het leven van gewone mensen achter het IJzeren Gordijn. Na een zijsprong naar een kinderboekje heeft Maria inmiddels een heuse bestseller op haar naam staan, over het tragische leven van een loverboyslachtoffer. Het waargebeurde verhaal van de Oekraïense Anna maakt veel emoties los. “Ik krijg vrijwel dagelijks post van vrouwen met vergelijkbare ervaringen.” Er komt dan ook zeker een vervolg op het boek ‘Man is stoer, vrouw is hoer.12 jaar getrouwd met een loverboy’. Juist! IJmond

247

Mieke Baltus, burgemeester Uitgeest

‘Het groene hart van de IJmond’

248

“Uitgeest mag met ruim 12.500 inwoners dan wel een van de kleinere gemeentes binnen de regio IJmond zijn, het is beslist een plaats die mensen niet links moeten laten liggen. Uitgeest is een oase van rust in alle drukte en industrie die zich ten zuiden van ons afspeelt. De uitgestrekte weilanden die ons dorp omringen zijn geliefd bij wandelaars en fietsers die hier prima voorzieningen hebben voor urenlange tochten. De pontjesroute en de Lange Meer Erfgoedroute oefenen door de jaren heen een enorme aantrekkingskracht uit op een natuurminnend publiek. Ook op watersportgebied is Uitgeest een begrip. Het Uitgeestermeer staat het gehele zomerseizoen bol van de zeilen en andere pleziervaartuigen. Zwemmen, vissen en varen. De Uitgeesters zijn er dol op. In de winter is het heerlijk schaatsen waarbij het decor van toegevroren vaarten en rijpwitte weilanden doet denken aan dat van de Friese Elfstedentocht. Ons dorp en haar omgeving zijn ook bij vogels zeer geliefd. Met name weidevogels van allerlei pluimage strijken graag neer in de weilanden en op de wateren om ons heen. Aan de enorme diversiteit te zien, moet het hier goed fourageren en prettig vertoeven zijn. Eigenlijk kunnen we Uitgeest beschouwen als ‘het groene hart van de IJmond’. Al ligt het dan niet in het centrum van de regio, het is dankzij goede wegen en perfecte spoorverbindingen snel en eenvoudig bereikbaar. Zelfs voor mensen die van verder weg komen. Het kruispunt van spoorwegen zorgt ervoor dat men hier alle kanten op kan en in een mum van tijd in de grote steden zit. Tot besluit moet vermeld worden dat Uitgeest veel waarde hecht aan het behoud van het dorpse karakter. Zowel bij nieuwbouw als bij renovatie willen wij graag het bestaande en historische beeld van het dorp in stand houden. Die aanpak en de hiervoor genoemde argumenten maken dat Uitgeest een geliefde en gewaardeerde woonomgeving is voor haar inwoners, en een graag bezochte gemeente voor recreanten en toeristen.” Drs. A.E.H. Baltus, burgemeester Uitgeest

Juist! IJmond

249

Het dorp Uitgeest heet tegenwoordig Het Oude Dorp. Dit ter onderscheiding van de nieuwbouwwijken De Koog, Kleis en Waldijk. De Koog is de oudste nieuwbouwwijk, ze bestaat al weer veertig jaar. Het nieuwe dorp zeiden ze toen smalend. Wie gaat er nu over de Geesterweg wonen. Als je daar gaat wandelen zegt niemand je gedag. Maar ondanks die scepsis van de dorpelingen kom je in De Koog alle Uitgeester familienamen tegen. Uitgeest verlaten doet een echte Uitgeester alleen maar noodgedwongen.

Uitgeest, wat ben je veranderd De eerste aanzet voor uitbreiding op grote schaal werd gegeven in 1959. Het dorp zou kunnen groeien naar tienduizend inwoners met deze uitbreiding in de westelijke weilanden van Uitgeest. Het zou nog tot februari 1967 duren voordat de eerste paal voor De Koog de grond in zou gaan.

In de nieuwe wijken is er ook plaats voor water

In 1990 werden de plannen bekend voor de nieuwe woonwijk ten zuiden van het Station. Daarvoor lag Uitgeest tussen twee donkere bossen die geheime opslagplaatsen van ons leger moesten verbergen. Ten noorden maakte een defensieterrein plaats voor een bedrijventerrein, ten zuiden van het station werd het defensieterrein gesloopt voor de bouw van de woonwijk Kleis. Achthonderd woningen zouden er komen. Tien jaar later is de wijk voltooid. Maar Uitgeest bouwde verder. Kleis-Oost is de nieuwe woonwijk, die we tegenwoordig Waldijk noemen. De bouw betreft een zevenhonderdtal woningen. Aan de wijk wordt nog steeds gebouwd. Het deel waar vroeger de skelterbaan en het entrainement was, ligt momenteel nog te wachten op de heimachine. Maar ook in Het Oude Dorp hebben grote veranderingen plaatsgevonden. Wie via de Middelweg naar het centrum gaat, ziet al van verre De Florijn, een gebouw met winkels, een Hema en erboven appartementen. Wie op weg naar het centrum de afslag Castricummerweg neemt komt langs de Tuin van Waardenburg. Het appartementencomplex bestaat uit twee boerderij-achtige gebouwen. 250

Naast het vele nieuwe zijn er gelukkig veel oude panden behouden gebleven Oude bekenden zullen tevergeefs De Ooievaar zoeken. Het horeca etablissement heeft na vele eeuwen plaats moeten maken voor een statig huizencomplex. Ernaast het Dorpshuis De Zwaan, waar het rijke verenigingsleven een onderkomen heeft en waar de Uitgeesters elkaar ontmoeten. Want ondanks al die uitbreidingen is Uitgeest nog steeds een dorp.

Het Volkslied

Dorpstrouw Waar de golfjes kabbelen langs het Buitenmeer, zet de binnenvisser ‘s avonds fuiken neer, Waar de witte zeilen over het water gaan, en het riet blijft groeien, eeuwig af en aan, Daar in ‘t groen verscholen, ligt mijn mooi Uitgeest, stipje op de landkaart, telt voor mij het meest. Waar de gele treinen rijden af en aan. vol met mensen die naar huis of werk toe gaan, Waar men al 100 jaren melksuiker maakt, en iedereen in juli, naar de kermis raakt, Tussen boterbloemen traag het melkvee graast, daar ligt mijn Uitgeest, dorpje zonder haast. Waar de hopen staan van geurig goudgeel hooi, en de tuintjes pronken met hun bloementooi, Waar de twee spitse torens naar de hemel gaan, en vijf watermolens in de polder staan, Waar ‘t Oude Regthuis staat op het dorpsplein, daar ligt mijn Uitgeest, daar leef ik pas fijn. Waar in koude winters ligt een sprei van sneeuw, op zijn wijde wieken drijft de zilvermeeuw, Waar op gladde ijzers heel de dorpsjeugd zwiert, over ‘t Binnenmeertje, dat de polder siert, Heerlijk daar te wonen, dorp waar ik van hou, jou, mijn mooi Uitgeest, blijf ik altijd trouw.

Juist! IJmond

251

Een bijzondere bouwer

Een Bijzondere Bouwer Groot geworden aan de Langebuurt in Uitgeest, geeft aannemersbedrijf J.M. Putter zijn eigen toekomst vorm in een nieuw bedrijfspand op het bedrijventerrein de Molenwerf. En Putter kennende wordt het iets bijzonders. Het feit dat het pand wordt opgemetseld met exclusieve ‘Vogelensangh’ gevelstenen, geeft al aan hoezeer men bij dit bedrijf hecht aan kwaliteit in detaillering.

nu de directie. Arjan: “Oorspronkelijk was mijn vader timmerman. Ook vanuit zijn nieuwe ondernemerschap als aannemer timmerde hij flink aan de weg. De groei zat er meteen flink in. Mede doordat hij in contact kwam met architect Cees Dam, de huisarchitect van Heineken, en andere vooraanstaande architecten. In de bouw geldt: kwaliteit herkent kwaliteit. Voor Heineken bouwde ons bedrijf begin jaren tachtig een drietal panden. Nieuwe projecten kwamen er ook, zoals renovatie en restauratie van historische panden aan de grachtengordel. Een pand in de stijl van de Amsterdamse School behoorde ook tot de opdrachten.”

De verhuizing naar het bedrijventerrein is ingegeven door gemeentebeleid. Maar het mes snijdt aan twee kanten. “Wij ambiëren groei. Die ruimte biedt de nieuwe locatie volop”, zegt directielid Arjan Putter. “Anderzijds kunnen we op onze oude locatie nieuwe projecten in ontwikkeling nemen.We gaan daar woningen en appartementen bouwen, met dezelfde kwaliteitsuitstraling als eerdere projecten binnen de gemeente, zoals de Ooievaar en de Langebuurt.”

Het is wellicht juist die ambachtelijkheid die ervoor gezorgd heeft dat het aannemersbedrijf J.M. Putter opdrachten kreeg voor een grote variëteit aan gebouwen.Veelal gezichtsbepalend. Van Uitgeester gemeentehuis tot dorpshuis de Zwaan, van Heemskerkse golfclubhuis tot woon-winkelcomplex de Florijn.

Ons werk is onze acquisitie Het bouwbedrijf werd in 1966 gestart door vader Jan Putter. Samen met zijn beide zonen,Arjan en Frank, voert hij 252

“Ons werk is onze acquisitie. Dat ontgaat klanten niet”, zegt Arjan Putter. “Een goede naam is echter niet genoeg. Niet afwachten, maar voortdurend het voortouw nemen. Daarom ligt tegenwoordig het accent op eigen projectontwikkeling. Binnenkort wordt de bouwaanvraag ingediend voor 24 woningen op de plek van het Nova college aan de Riemsdijklaan in Beverwijk. We bouwen al bijna 45 jaar met enthousiasme en uiteraard met de inzet en de deskundigheid van onze 25 medewerkers. Stuk voor stuk vakmensen.Trots op wat ze maken. Dat dragen we graag uit in ons werk.”

Juist! IJmond

253

Hultgheest, zoals de oude naam luidde, kende al een voorRomeinse geschiedenis in de vorm van bewoning uit 450 v贸贸r Christus. In die periode moet de streek meer op de Waddenzee hebben geleken dan op het huidige polder-/ duinlandschap. Uitgeest ligt eigenlijk in het overgangsgebied daarvan. Na de Romeinse tijd is de bewoning zelfs bijna geheel verdwenen doordat het water zich in die periode heftig roerde. De latere bevolking heeft dan ook veel moeite en tijd gestoken in het aanleggen van dijken.

Uitgeest heeft een rijke historie De vroege middeleeuwen zagen vier kleine geestdorpen ontstaan, kleine ovalen op een oude strandwal. De vier kernen Assum, Oostergeest, Dorregeest en Westergeest vormen thans de gemeente. Rustig wonen was het niet; voortdurend groeide het Uitgeestermeer, wat land wegvrat en de bevolking met overstromingen bedreigde. Maar de nabijheid van water bracht ook welvaart in de vorm van

De kap van de Tweede Broeker 254

Historische boerderij De Bisschop staat op de Rijksmonumentenlijst scheepvaart en scheepsbouw. Uitgeester buizen werden een soort standaardschip bij de Hollandse vissers. Daarnaast speelde veeteelt een steeds belangrijker rol. Uitgeest werd met al zijn molens bovendien een soort Zaanstreek in het klein.

Op de Meldijk komt u nog oude boerderijen en fabrieken tegen

In de Langebuurt staan nog diverse historische boederijen en huizen. (Inzet: De gevel is versierd met bronzen beeldjes) De tol van de geschiedenis heeft Uitgeest ook moeten betalen. In 1572 vermoordden Spaansgezinde troepen 60 Uitgeester boeren.Wat bijna een totale stilstand van het agrarisch bedrijf moet hebben betekend. Een oude curtis (versterkte hoeve, voorloper van de kastelen) moet omstreeks het jaar duizend aan de Zienweg hebben gestaan. Waarschijnlijk is het door de Noormannen verwoest. Áls die dat gedaan hebben, is het zó grondig gedaan dat de geschiedenis in alle talen zwijgt over deze gebeurtenis... Tegenwoordig is het terrein een sportpark. De malaise van de late zeventiende eeuw sloeg bijzonder hard toe in Uitgeest, juist omdat de Uitgeesters hun economie hadden gericht op alles waar men in de Nederlanden erg goed in was in die tijd. Toen de Republiek na de Gouden Eeuw verkouden werd, raakte Uitgeest ernstig ziek. Aan het eind van de achttiende eeuw was de bevolking met de helft afgenomen. Scheepswerven stopten, zeilmakers raakten failliet en de veepest teisterde de boerenstand. Uitgeest verstilde, verstomde, verarmde...

In de negentiende eeuw nam opeens de bloembollenteelt een hoge vlucht. Bollen deden het uitstekend op de arme grond, en met de uitvinding van kunstmest zelfs nog beter. Bloembollententoonstellingen werden een jaarlijks terugkerend fenomeen. Per pas aangelegde spoorlijn vonden de bollen hun weg naar elders. Alsof het de bedoeling was dat er mensen in plaats van bollen gekweekt moesten worden, schoot het bevolkingsaantal ook de hoogte in. Een melksuikerfabriek completeerde de plaatselijke industriële revolutie. Totdat er in 1940 vierduizend mensen woonden, het dubbele van in 1630. Na de oorlog verschoof het zwaartepunt van de bollenindustrie naar de kop van Noord-Holland. En uit Uitgeest verdween ze sneller dan zij er gekomen was... Maar nog altijd grazen er koeien, die ook het bestaansmiddel van de eerste Uitgeesters waren! Juist! IJmond

255

Het Regthuys

Aan het prachtige pleintje met zijn nostalgische lantaarnpalen dat Kerkbuurt heet, ligt het aloude Regthuys. Van hieruit werd eeuwenlang het dorp bestuurd. Bestuurlijk was Uitgeest voor 1730 een ambachtsheerlijkheid, in het bezit van de Staten van Holland. Toen deze wegens geldgebrek de Heerlijkheid Uitgeest wilden verkopen aan de meestbiedende, waren de regenten van Uitgeest er als de kippen bij om het ambachtsdorp over te nemen. Ze tasten diep in de buidel en voor de lieve som van twintigduizend guldens namen zij de heerlijkheidrechten over. Uitgeest werd daardoor zelfstandig en mocht vanaf dat jaar zelf zijn bestuurders kiezen en de rechten innen. Een klein, zelfstandig, pittoresk dorp met nog geen vierhonderd huizen. Een koopje was het. Tot 1917 werd het dorp bestuurd vanuit het Regthuys. In dat jaar werd de Villa van Brasser aan de Middelweg ge256

kocht en kreeg het dorp een raadhuis. Precies 75 jaar later bouwde Uitgeest zijn gemeentehuis. Een trots gebouw waarin de Villa van Brasser was opgenomen. En tegelijkertijd werd het Regthuys na een grondige renovatie bestemd voor huwelijksvoltrekkingen en onderkomen voor de historische vereniging Oud Uitgeest. Het nieuwe gemeentehuis werd door minister Dales in 1992 feestelijk geopend. Zij ging in haar rede gedurfd in op het samenvoegen van kleine gemeenten. “Over enkele jaren zullen kleine gemeenten tot de betrekkelijke uitzonderingen behoren. Het is helemaal niet zo erg om op je brief te schrijven: Gemeente IJmond (Uitgeest).” Nu, dat zijn de eigenzinnige Uitgeesters niet met haar eens. Dan maar een uitzondering. 280 jaar zelfstandigheid geef je niet zomaar op. Die zelfstandigheid is in al die jaren verankerd in het dorp. Dat bleek maar weer in het jaar 1999.Toen stond men weer voor de keus. Grootschalig denken en fuseren met een andere gemeente, of jezelf blijven. Wordt het Uitgeestersloot of Akergeest? Gaat Uitgeest samen met de drie noordelijke gemeenten? Of –god behoede het- met Heemskerk? Een referendum bracht de uitkomst. Met een grote opkomst koos Uitgeest voor een zelfstandig voortbestaan. Het dorp haalde opgelucht adem. De rust was weergekeerd. De voorstemmers in de raad, slechts met één stem meerderheid, hadden de steun van de bevolking.

In een omgeving van veel diverse economische disciplines kan het haast niet anders zijn of enige grote geesten ontwikkelen zich tot een wegbereider in de geschiedenis. Zo ook in Uitgeest.

Grote Uitgeesters hadden grootse ideeën Cornelis Corneliszoon van Uitgeest, daar denkt bijna iedereen meteen aan, is er zo een: de beroemde molenbouwer. Hij was de eerste die een houtzaagmolen met een krukas construeerde. En aldus creëerde hij bijna een hoofdvoorwaarde voor de succesvolle jaren der Nederlandse scheepsbouw.Want de vraag naar scheepsruimte groeide in die jaren enorm, en een middel om snel en efficiënt hout te zagen was net iets waar men op zat te wachten. Tot dertig keer zo snel konden partijen hout op maat gezaagd worden. Erg rijk is hij er niet van geworden. Al had zijn uitvinding een wereldwijd effect. De, van het zo gezaagde hout gebouwde, schepen vonden hun weg over de wereldzeeën met kaarten van een andere grote Uitgeester zoon: Willem Jansz. Blaeu. Deze leerling van de grote Deen Tycho Brahe vestigde zich in Amsterdam, waar hij zijn kaarten voortdurend kon verbeteren dankzij de informatie die hij van de vele kapiteins die daar aanlegden kreeg. Tot de dood van zijn opvolger, zijn zoon Joan, gaven de kaarten van Blaeu weer hoe de wereld er destijds werkelijk uitzag. Landmeter Garbrandt Mieusz. heeft het helaas minder ver gebracht. Als eerste maakte hij in 1617 plannen om de Haarlemmermeer droog te malen. De eer van die plannen ging later onterecht naar Leeghwater en de praktijk naar de Engelse stoomgemalen… Tenslotte een klein godsdienstoorlogje: Engel Arendsz. van Dooregeest (Dorregeest), mennonieter predikant, verdedigde de doopsgezinde zaak tegenover gezaghebbende hoogleraren als Fredericus Spanheim uit Leiden, die alle baptisten vergeleek met de gewelddadige Wederdopers uit Münster: de vermetele moed van een eenvoudige dorpsdominee tegenover de geweldenaar uit de Leidse kaasstolp… Uitgeester landmeter Garbrandt Mieusz. wilde de Haarlemmermeer droogmalen met wind Juist! IJmond

257

Bakker koestert de historie Alsof je een schilderij van Anton Pieck binnenwandelt. De oude bakkerskar, de originele gietijzeren ovenfrontjes, het gezellige koffiehoekje, maar bovenal de verzameling uitdagend geëtaleerde producten, geven de inrichting van bakkerij Putter een nostalgisch karakter. “Uitgangspunt was een winkel waar de klant blij van wordt. Dat je, zelfs wanneer je niet aan de beurt bent, toch een warm gevoel krijgt. Gezien de reacties van de klanten, zijn we daar prima in geslaagd.” Aan het woord is Willem Putter, die in juni 2010 van start ging met de nieuwe bakkerswinkel aan de Middelweg. Op de metershoge oude ansichtkaart die een wand van de nieuwe winkel siert, zijn de foto’s van het voorgeslacht als inzetjes geplaatst. Het begint in 1855 met Jan Putter, gevolgd door Hein, Antoon, Wim en de huidige Willem. Allemaal leerden zij het vak in de bakkerij aan de Langebuurt, waar nog steeds elke nacht het deeg wordt gekneed en de ovens worden gestookt. “Ondanks de opening van onze nieuwe winkel blijft de oude bakkerswinkel bestaan, maar wel met aangepaste tijden,” vertelt Willem, “We hechten waarde aan onze historie. Daarom maken we er een soort ‘winkel van toen’ van, met allerlei voorwerpen en producten van vroeger.” Veel hoeft er zo op het oog niet te gebeuren. De historie druipt nu al zowel binnen als buiten van het winkeltje af. Aan de achterzijde wordt aan de toekomst gebouwd. Met een vrieskelder en een uitbreiding om nog efficiënter te kunnen werken. “We hadden ook naar een nieuw pand op het industrieterrein kunnen verhuizen. Maar gevoel is voor ons belangrijk. Dat geldt voor zowel de bakkerij als voor ons product. Daarom blijven we trouw aan deze locatie. Daarbij zijn we een van de weinige bakkers die de hulpgrondstoffen voor het brood nog zelf samenstellen. Dat is namelijk bepalend voor de smaak en kwaliteit.” Dat het daarmee goed zit, bewijst Putter dagelijks met tevreden klanten in Uitgeest, Limmen en Krommenie waar ook winkels gevestigd zijn. En met het predicaat ‘Hofleverancier’ wat de bakker sinds enkele jaren mag voeren. Er zijn twee producten die Willem de koningin graag zou presenteren: “Ons vermaarde spijsbrood en de tulband. Allebei naar het recept van opa Antoon. Heerlijk!” 258

Juist! IJmond

259

Het lijkt misschien wat vreemd, een molenpark zonder molen. Wie de geschiedenis kent van het Industrieel Erfgoedpark De Hoop in Uitgeest, weet dat het niet raar is. Want waarom zal je een nieuwe molen bouwen als je De Otter uit Amsterdam kan krijgen? Zo denken de molenliefhebbers in Uitgeest er over. Want De Otter is een paltrokmolen. En het industrieel erfgoedpark is een eerbetoon aan de beroemde zoon van Uitgeest: Cornelis Corneliszoon, uitvinder van de houtzaagmolen. De molenliefhebbers zijn er inmiddels achter dat ze een zeer lange adem moeten hebben. De Otter staat nog steeds aan de Kostverlorenvaart in Amsterdam. Te verpieteren, zeggen molenkenners. Door alle nieuwbouw er omheen kan de molen bijna niet meer draaien, waardoor er

Vier poldermolens en een lattenzager daar geen toekomst meer is voor De Otter. Hooguit als wrak. Maar het stadsdeelbestuur Westerpark wil de molen niet kwijt. Tot de hoogste rechterlijke macht aan toe wordt de zaak uitgevochten. De toekomst ligt in Uitgeest, maar Amsterdam blijft dwars liggen. Stichting Industrieel Erfgoedpark De Hoop heeft geduld. Heel veel geduld. De initiatiefnemers zijn al in de jaren tachtig begonnen om Cornelis Corneliszoon uit de vergetelheid te halen. Daarin zijn ze wel geslaagd; maar dat tientallen jaren later het park nog steeds niet helemaal af is, konden ze toen ook niet bevroeden. Het industrieel erfgoedpark aan het Uitgeestermeer is wel al jaren te bezoeken. Bevlogen vrijwilligers geven graag een rondleiding. Er is ook wel het een en ander te zien. Zo is er onder meer een timmerwerkplaats, een droogschuur en een scheepswerf. En het park is ook niet meer molenloos. In 2007 krijgt de stichting een kleine molen in bruikleen, De Jonge Leeuw, voor op het dak van de droogschuur. Drie jaar later wordt deze molen vervangen door een replica, genaamd De Corneliszoon. Deze molen doet dienst als lattenzager. 260

De Dog Aan de rand van de Zaanstreek valt Uitgeest niet echt op met zijn vijf molens. In de Zaan barst het immers van de molens. Maar horend bij de IJmond is Uitgeest ineens het molendorp, met naast de lattenzager vier poldermolens: De Kat, De Dog, de Dorregeester en de Tweede Broeker. Lange tijd hoorde ook De Woudaap aan de rand van de Nauernase Vaart erbij. Maar door een grenswijziging staat deze molen tegenwoordig in Krommeniedijk. Aardig detail is dat de molen model heeft gestaan voor De Woudaap uit de Kameleon-boeken van Hotze de Roos.

later een nieuwe molen staat. Het drama van De Kat leidt tot de oprichting van de Stichting Uitgeester en Akersloter Molens die in Uitgeest tegenwoordig het beheer heeft over De Kat, De Dog en de Dorregeester. Dat geldt niet voor de Tweede Broeker aan de Lagendijk. Sinds eind jaren negentig zijn molenaar Joop van Eerden en zijn vrouw Riet de bewoners. Het interieur dat het echtpaar in oorspronkelijke staat heeft gebracht, brengt je enkele honderden jaren terug in de tijd. De molen is waar-

De Dorregeester

De Tweede Broeker

De Kat, De Dog en de Dorregeester hebben iets gemeen. Ze zijn ooit verwoest door een brand en herbouwd. De Kat zelfs twee keer: in 1889 en in 1971. De laatste keer kwam dat door onvoorzichtigheid met vuur tijdens rietdekwerkzaamheden. Oude Uitgeesters kunnen je het verhaal zo vertellen: ”De brandweerauto kantelde op het smalle paadje naar De Kat toe en viel zo het water in. Daardoor brandde de molen helemaal af.” Uit voorzorg trekt de brandweer ook de achtkant, zeg maar het casco, omver, waardoor die onherstelbaar beschadigd raakt. Een groep molenliefhebbers zet zich er voor in, dat op dezelfde plek twee jaar

schijnlijk gebouwd in 1631 en was destijds een van vijf poldermolens die langs de rand van de Uitgeester- en Heemskerkerbroekpolder stonden. De molen is een binnenkruier die je, op een na, alleen tegenkomt in Noord-Holland. Dit houdt in dat het kruirad boven in de kap is gemonteerd, waardoor de kap en romp breder zijn dan de rest van het lijf. Dat levert hem de bijnaam ‘dikkop’ op. Juist! IJmond

261

Archeologen noemen Uitgeest het Walhalla. De grond zit vol met wat voor de een troep is uit een ver verleden en voor de ander bijzondere vondsten die iets vertellen over onze geschiedenis. Dat komt doordat de rivier de oer-IJ eeuwen geleden vanuit het noorden over Uitgeest naar de zee stroomde. De mensen woonden op de strandwallen en Uitgeest is een soort eiland in dat gebied. De naam van het dorp verwijst daar ook naar. Geest betekent hoger gelegen zandgrond.

Boomstamkano van 2500 jaar oud De jongste wijk van Uitgeest is Waldijk. De nieuwbouwwijk die samen met de iets oudere wijk De Kleis ten zuiden van de spoorlijn ligt, is nog maar een aantal jaren oud. Voordat de bouw begint, likken archeologen hun vingers af. Zij mogen eerst in de grond kijken wat er te vinden is. Bij Assum is er al eens een Romeinse dobbelsteen gevonden. In de grond van de Waldijk vinden ze onder meer een Romeinse speld en een waterput uit de late Bronstijd. Gek genoeg wordt de meest bijzondere vondst van Uitgeest bij toeval ontdekt. Met dank aan een zeer oplettende kraanmachinist. In 2003, tijdens graafwerkzaamheden voor de autotunnel onder het spoor ziet Pierre Groot bruine sporen in het zand. De kraanmachinist herkent ze direct. Dit kan archeologisch wel eens heel interessant zijn. Voor zijn werkgever is dat wat minder, want het werk komt stil te leggen. Maar de werkgeverscombinatie Welling Didam/ VBK Hoorn is wel wat gewend. Er is eerder wat gevonden en bovendien levert het ook nog publiciteit op. Archeologen van de provincie Noord-Holland en Hollandia Archeologie uit Zaandijk komen erbij en ontdekken dat er een bijna puntgave boomstamkano verstopt ligt. Damwanden zijn er rakelings langs gegaan. De eikenhouten kano met een lengte van negen meter blijft in het zand en klei liggen, omdat anders het hout na aanraking met zuurstof verpulvert. Er wordt een metalen kist omheen getimmerd. De tunnelbouwer hijst met een speciale kraan het hele geval van veertien ton uit de vier meter diepe bouwput. Het pakket wordt naar de afdeling scheepsarcheologie van 262

Erfgoedpark De Hoop (inzet: plaatsen kap op molen erfgoedpark - opgraving van de kano

de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) gebracht, op de Bataviawerf in Lelystad. Daar wordt de kano uitgepakt, schoongemaakt en natgehouden. Ook wordt er gekeken hoe oud de kano is. Het blijkt dat de kano van 500 jaar voor de christelijke jaartelling dateert en daarmee afkomstig is uit de Midden-IJzertijd. Hij is dus 2500

Erfgoedpark De Hoop toont geschiedenis jaar oud. De archeologen zijn enthousiast over de vondst. Omdat het vaartuig bijna puntgaaf is - alleen de voorpunt is wat beschadigd - is het een echt pronkstuk. Dat archeologen voor de bouw van de tunnel niet op die plek hebben gegraven, is niet zo gek. Ze dachten dat daar niks zou liggen. De kano is gevonden in een vaargeul. Op de Bataviawerf duurt het bijna drie jaar voordat de kano, samen met een deel van een Romeins schip dat gevonden is bij Utrecht, in bad kan. Daarvoor moet eerst een speciale constructie gebouwd worden en het conserveringsmiddel PEC laat op zich wachten. PEC is een wasachtige substantie dat het water vervangt in de houtcellen van de kano. In de houtcellen zat oorspronkelijk cellulose. Maar dat is er door de eeuwen heen uitgespoeld door het grondwater. De conservering duurt ook nog eens twee jaar. En daarna moet de kano schoongemaakt worden, omdat de wasachtige substantie ook aan de buitenkant zit. Het prehistorische vaartuig is eigendom van de provincie Noord-Holland, omdat Uitgeest geen eigen afdeling archeologie heeft. Het schoonmaken van de kano moet opgenomen worden in de jaarplannen en kost bovendien geld. Voor een kano die honderden jaren onder de grond gelegen heeft, maakt die paar jaar niks meer uit. Maar de gemeente Uitgeest en de historische vereniging Oud-Uitgeest moeten ondertussen geduldig afwachten. Zij willen de archeologische blikvanger van Uitgeest graag tonen in hun eigen dorp. Het onderkomen van Oud-Uitgeest,â&#x20AC;&#x2DC;t Regthuys is daarvoor te klein, maar de hal van het gemeentehuis zou een mooie plek zijn. Het wachten is totdat het werk helemaal klaar is. Juist! IJmond

263

Dorp van twee torens

De protestantse kerk en het gerenoveerde hervormde jeugdhuis Uitgeest. Dorp van twee torens. Altijd als ik aan kom rijden, zie ik ze. De toren van de protestante kerk en de toren van de katholieke kerk. De toren van de protestante kerk is de oudste, de toren van de katholieke kerk nadrukkelijk de hoogste. De geschiedenis is er in de stenen gaan zitten. Stel dat er een verdween, ons dorp zou geen Uitgeest meer zijn. Eeuwen van godsdienstige twisten en burenruzies zouden met die ene toren voorgoed verloren gaan. 264

Op de Castricummerweg kijkt de protestantse toren al zeven eeuwen naar de voorbijgaande wolken. Voor de kerk ligt het oude Regthuys van waaruit eeuwenlang het dorp werd bestuurd. Begin van de vorige eeuw kreeg Uitgeest zijn raadhuis aan de Middelweg. Die smalle bochtige straat met zijn scheef op de weg staande huizen en zijn vele paadjes is de oudste van het dorp en ontsloot vroeger de akkerlanden van Westergeest. Wie een van de paadjes neemt, ontdekt het mooie Westergeest met zijn voorname boerderijen, de krom gegroeide boompjes en de vele doorkijkjes op het land. Elk huis weer anders

Dorpsgezicht vanaf de Meldijk

De katholieke kerk

EĂŠn van de oudste bedrijven aan de Meldijk

en ertussen een tuin, erf of binnenplaats. In het verlengde, de dichtbebouwde Langebuurt met de honderdjarige katholieke kerk. Erachter, in het Pastoorsbos, zijn we op het mooiste plekje van Uitgeest. Met uitzicht op De Binnenmeer, zoals Uitgeesters zeggen; en niet Het Binnenmeer. Hier heeft de tijd vele eeuwen stilgestaan, hier begint het land van polders en meren, van molens en Uitgeester paling.

als ook elders in Holland, maakte Uitgeest in die tijd een periode van grote bloei door. Het aantal inwoners steeg aanzienlijk, de landbouw floreerde en de nijverheid nam een grote vlucht. Vanaf de Meldijk ging men via de meren naar de Zuiderzee. Op de dijk was het een drukte van belang. Er werd getimmerd en het rook er naar teer; haringbuizen verlieten de scheepswerven en dagelijks vertrokken beurtschippers naar Alkmaar, Haarlem en Amsterdam.

Van een groots verleden getuigt de middeleeuwse Meldijk. Het is haast niet meer voor te stellen, maar hier was in de 16e en 17e eeuw het handelscentrum van Kennemerland. Zo-

Juist! IJmond

265

Zomer. Het hout van de molenwieken kraakt en wordt warm in de zon. Op het land liggen de koeien loom op hun zij. Een vroege hengelaar zoekt de schaduw. En de zon, zij klimt hoger en hoger. Het wordt licht in de sloot. Visjes, waterspinnen en vakgenoten: schrijvertjes. Boven het water vooral veel muggen, van die lekkere dikke met lange poten. In het dorp is het stil. Alleen op de Meldijk is er leven te be-

Water en polders speuren, vooral waar de sluis De Binnenmeer van De Buitenmeer scheidt. (Uitgeesters zeggen niet Het Binnenmeer maar De Binnenmeer.) Rechts een enkele roeier op De Binnenmeer. Links op De Buitenmeer of Uitgeestermeer is het vlaggetjesdag van surfers en zeilers. Spitsuur op het water in het hart van Noord-Holland. Uitgeest is in oppervlakte een grote gemeente. Het gebied van water en polders is vooral naar het oosten zeer uitgebreid. De grenzen zijn gevormd door water of dijken. In het westen van Uitgeest de Dije of de Die, een uitloper van het Oer-IJ. De Dije ligt nu rustiek in het weidelandschap aan de rand van de bebouwing van Uitgeester wijk De Koog. In het oosten loopt de grens midden door het meer. Van het Limmergat tot de Stierop. Daarboven heet het Alkmaardermeer, ten zuiden van deze denkbeeldige grens spreekt men over Uitgeestermeer. Een beetje chauvinistische Uitgeester heeft echter nog nooit van het Alkmaardermeer gehoord; hij noemt deze waterplas gewoon Uitgeestermeer.

Uitkijk over het Uitgeestermeer Het meer is ontstaan uit een stelsel van voormalige veenstromen en vennen in een gebied met uitgestrekte moerasbossen. De huidige namen met woude en broek duiden daar nog op. Stormen en golfslag sloegen grote gaten in het veen, waardoor grote meren ontstonden. Tot in de volle middeleeuwen stond het Uitgeestermeer in verbinding met de Zuiderzee, met het gevolg dat Uitgeest, Akersloot, Markenbinnen en Krommeniedijk economisch hiervan profiteerden. In de 14e eeuw kwam aan deze situatie een einde. Dammen werden in de verbindingen met de Zuiderzee gelegd en het meer werd binnenwater. Er restte nog slechts een nauwe doorgang naar de Zuiderzee. Met die ommekeer gaat de welvaart en het aantal inwoners geleidelijk aan dalen. De nijverheid verplaatst zich voor een groot deel naar De Zaan en Uitgeest wordt meer en meer een boerendorp. In de Gouden eeuw trekt de nijverheid weer aan. Naast de inkomsten uit landbouw en veeteelt is de productie van haringbuizen, zeildoek en hennep van belang. Rond 1740 telde Uitgeest zelfs twaalf weverijen. Omstreeks 1700 kent Uitgeest ook walvisvaarders. Met vier Uitgeester schepen werd aan deze visserij deelgenomen. Die welvaart heeft niet het eeuwig leven en door de economische achteruitgang neemt de nijverheid en de bevolking af. Aan het eind van de 18e eeuw zijn er nog slechts drie weverijen over. Tegenwoordig is het Uitgeestermeer recreatiegebied. Het is niet alleen druk op het meer, maar ook op de oeverparken, Zwaansmeer en Dorregeest, met hun speelweiden en zwem-

Ook op bevroren water kan je lol hebben 266

In de Dorregeesterpolder wordt nog als vanouds geboerd

Het Kooghuis

gelegenheid. Naast het oeverpark Dorregeest loopt door de polder een wandelroute die buiten het broedseizoen vrij toegankelijk is. Een mooie route voert vanaf de Lagendijk langs het Uitgeestermeer door de Woudpolder, naar de molen De Woudaap, op de grens van Krommeniedijk. Hier kan nog genoten worden van het Hollandse landschap, van de dikke rietkragen die op vele plaatsen het meer omzomen, van de manshoge moerasdistels, het lepelblad en de heemst. Ondanks de vele zeilers zijn er nog genoeg weidevogels te ontdekken, zoals de kemphaan, watersnip, tureluur, grutto, kievit, scholekster en slobeend. Op de zuidoever zijn talloze restaurants. En tussen de twee jachthavens bouwt Uitgeest aan het Erfgoedpark, een miljoenenproject dat langzaam zijn voltooiing nadert. Met een voorlichtingscentrum, restaurant, werkschuur, droogschuur, ambachtshuis en natuurlijk een houtzaagmolen trekt het Erfgoedpark vele bezoekers. Hier wordt de grote zoon van Uitgeest, Cornelis Corneliszoon, geĂŤerd. Hij was de uitvinder van de houtzaagmolen, zo van belang voor de economische ontwikkeling van de Zaanstreek. Het heeft vierhonderd jaar geduurd, maar nu staat deze beroemde zoon van Uitgeest toch volop in de belangstelling.

Alle mogelijke vormen van recreatie in de tochten en vaarten rond het Uitgeestermeer Juist! IJmond

267

Haar uitgesproken talent bracht haar in tal van bijzondere plaatsen in de wereld. Zo bracht zij haar toehoorders in vervoering in een oude schuur op het Afrikaanse platteland, speelde ze de sterren van de hemel op een Duitse berg en betoverde ze Amerikaanse zalen vol concertgangers met haar virtuoze pianospel. Maar als ze mag nadenken over de meest bijzondere plek waar ze ooit gespeeld heeft, staat het Heemskerkse kasteel Marquette in haar top-drie. “Niet alleen door de fantastische entourage maar ook vanwege de prachtige akoestiek,” aldus de Uitgeestse die zich duidelijk zeer verbonden voelt met haar woonomgeving.

Geïnspireerd door de omgeving “Ik kan echt genieten van de afwisseling in de natuur van de IJmond. Duinen, bossen, polders en water: het luisteren naar de wind, de vogels en het ruisen van de bladeren inspireert me enorm. Ik vind het jammer wanneer ik mensen met grote oortelefoons over straat zie lopen. Die missen toch iets moois.” Het leven van een concertpianiste lijkt soms op een kluizenaarsbestaan. Dagenlang brengt Regina Albrink door in de kleine, maar sfeervolle studio aan de Uitgeesterweg. Een ruimte die voor het grootste deel in beslag wordt genomen door twee glimmend zwarte vleugels. Een begrijpelijk aantal, want met slechts één vleugel kom je nooit tot grote hoogte…

Regina Albrink achter haar Steinway vleugel Een Steinway en een Yamaha, afwisselend voor de meester en haar studenten. Behalve dat ze zelf eindeloos studeert, brengt ze haar vaardigheid namelijk ook over op anderen. Voor de in Limmen opgegroeide, maar in Uitgeest woonachtige Regina Albrink, bestaat er geen groter geluk dan de muziek. ,,Het gevoel dat ik heb na een optreden, is onbeschrijfelijk. Vooral het feit dat ik anderen zo blij kan maken met mijn spel, vind ik heel bijzonder. Ik krijg wel eens brieven na afloop van een concert waarin mensen schrijven over hun ontroering of mijn muziek als een ‘warm bad’ ervaren. Dat doet wel wat met me. Het mooie van muziek maken is dat je de mensen iets kunt geven of zelfs nalaten.” Zo’n dertig keer per jaar verzorgt de frêle kleinkunstenares een concert in binnen- of buitenland. En toch wil ze grenzen blijven verleggen. ,,Ik voel dat ik me nog steeds ontwikkel. Dat is een motivatie om te blijven spelen.”

268

Fort aan de Ham

De door de vrijwilligers heringerichte ziekenzaal

Bezoekers aan Fort aan de Ham, gezien vanuit een kazemat

In een onder water gezet gebied is een spoorlijn een gevaar voor een vesting als de Stelling van Amsterdam. De hoger gelegen dijk kan voor een vijand dienen als toegangsweg door het lage, natte land heen. Vandaar dat er een fort noodzakelijk was aan de spoorlijn tussen Uitgeest en de Zaanstreek. Groot hoefde het fort niet te wezen.Tenslotte was een oprukkende vijand een makkelijk doelwit op de hoge dijk. Slechts twee geschutskoepels met 6 cm. geschut waren voldoende om ze van de dijk af te houden. Eventueel ondersteund door het zwaardere vuur van de forten Veldhuis en Krommeniedijk. In een nabijgelegen, gedekte remise stond geschut klaar voor gebruik in het veld als het écht lastig werd. Wat leken defensieproblemen destijds toch makkelijk op te lossen....

vliegtuigbommen werden gebruikt die drieëneenhalve meter beton konden penetreren... Wél zagen ze nog wat in het geschut, dat ze naar Duitsland brachten. De betonnen bedding bliezen ze uit voorzorg op. Waarschijnlijk kon fabrikant Krupp de bijbehorende 6 cm. munitie uit 1900 niet meer leveren en hebben ze dus niet meer op geallieerde troepen gevuurd. Ze zullen een roemloos einde in de smeltoven hebben gevonden! Defensie, blijkbaar niet in staat om afscheid te nemen van het oude fortje, is nog immer de eigenaar. Maar een bezoek aan het nu leegstaande fort kan elke laatste zondag van de maand door iedereen gemaakt worden. Behalve in de wintermaanden.

Slechts twee keer is het fort bemand geweest. Uiteraard in de beide wereldoorlogen. Door Nederlanders en later Duitsers. Die gebruikten het slechts als kazerne, want niemand had meer veel fiducie in de bomvrijheid van het gebouw in een tijd dat er door de Engelsen

Juist! IJmond

269

Vaste prik. Het eerste weekend van juli is Uitgeest in de ban van de kermis. Natuurlijk staan er voor kinderen en tieners op het ijsbaanterrein aan de Geesterweg tientallen attracties, zoals botsautootjes, grijpmachines, draaimolen en suikerspinkraam. Blikvanger is elk jaar een attractie die of heel hoog gaat of heel hard. En soms beide. Voor de echte waaghalzen dus.

De kermis is net een reünie Het echte kermisgevoel krijg je in Noord-Holland pas in de kroegen. En daar is Uitgeest geen uitzondering op. De Uitgeesters sparen er misschien niet het hele jaar door voor, zoals de Heemskerkse buren. Maar, werpt een Uitgeester daar tegenin: ”Bij onze kermis heb je nog echt het dorpsgevoel.” Wat maakt de kermis zo leuk? ”Je komt er mensen tegen die je het hele jaar niet hebt gezien.” Een harddraverij hoort bij de kermis. Maar gek genoeg heeft het dorp waar ‘mister kortebaan’ Aad Pools – hij heeft meer dan tien keer het kortebaan-klassement gewonnen– woont, geen harddraverij meer. Als enige gemeente in de IJmond. Vanaf 1994 zijn er vier edities op de Geesterweg en eentje op de Populierenlaan verreden. Aan het succes ligt het niet, maar de stekker gaat eruit als initiatiefnemer Cor Ott de zesde kortebaan financieel niet meer rond krijgt. De Uitgeester kermis duurt vijf dagen, als je tenminste het vaten legen op de laatste dag meetelt; al jaren in het hart van het dorp, rond dezelfde kroegen: De Balken, Buona Sera, ‘t Portiertje en Bierencafé Thijs. Die liggen op een steenworp afstand van elkaar, dus je hopt zo van het ene café naar het andere. Aan het begin van het dorp viert de Bonte Vivant zijn eigen kermisfeestje met een rondje op de platte kar. Maar hooivorkdarten en stropdaszuipen kan je overal. Af en toe proberen de horeca-ondernemers met iets nieuws te komen. Zo blaast De Balken in 2005 een aloude traditie nieuw leven in: het palingvangen. Op straat voor het café staat een opblaasbaar zwembad met daarin levende palingen. En vangen maar. Wat lastig is als je al wat biertjes achter je kiezen hebt. De dierenbescherming protesteert, waardoor het palingvangen na enkele keren van de kermis verdwijnt.

270

tijdens Pinksteren. Het Internationale Cor Groenewegen Toernooi, kortweg ICGT, heeft inmiddels van elk continent een ploeg kunnen verwelkomen, waaronder jeugdinternationals van Zuid-Korea (winnaar 2010), Australië (winnaar 2009) en Burkina Faso (winnaar 2002).

Het Cor Groenewegen toernooi Om het toernooi een naam te geven wordt Cor Groenewegen benaderd. Hij is jarenlang voorzitter geweest van VVU, dat later met USVU fuseert tot FC Uitgeest. Groenewegen is trots op zijn toernooi en vangt de buitenlandse teams op bij Hotel Akersloot met de woorden: “Hello, do you speak English? I am Cor Groenewegen, de namegiver of this tournament.” Tijdens de feestelijke loting grapt presentator Andy Houtkamp jaarlijks, dat je toch eerst dood moet zijn voordat een toernooi naar je wordt vernoemd. Groenewegen heeft altijd een gevat antwoord klaar. De 25e editie maakt hij niet meer mee. Twee jaar eerder overlijdt de Uitgeester op 79-jarige leeftijd. Het internationale toernooi voor A-junioren op zaterdag en maandag - vrijdag is clubavond en zondag is het zeer druk bezochte Arie Bonkenburg Sr. toernooi voor lagere seniorenteams - is door de jaren heen steeds groter gegroeid. Winnen USVU en VVU in respectievelijk 1988 en 1990 het toernooi nog, tegenwoordig is de Uitgeester gastheer al blij te mogen spelen tegen spraakmakende namen als Boavista, Liverpool,Villareal en Ajax. Door zijn contacten bij de KNVB en zijn eigen vasthoudendheid lukt het Henk Kempers, al jaar en dag verantwoordelijk voor het deelnemersveld, die grote namen te halen.

Jan Bosman en Wil Klein willen Uitgeest in 1985 net zo’n jeugdvoetbaltoernooi geven als het Jan Maenhouttoernooi in Beverwijk. Dat toernooi bestaat allang niet meer. De Uitgeester versie daarentegen groeit in 25 jaar uit tot een vierdaags voetbal- en feestevenement

Om het toernooi van het jaar erop te kunnen bekostigen staat er op het terrein van FC Uitgeest een feesttent waarin bekende artiesten als Imca Marina,Wolter Kroes en, tijdens de 25e editie, zelfs Jan Smit optreden. Door de populariteit van diezelfde feesttent heeft het voortbestaan van het ICGT begin deze eeuw even aan een zijden draadje gehangen vanwege problemen met de plaatselijke horeca. Het levert de organisatie ook iets goeds op. Het ICGT wordt sindsdien gezien als een evenement van het hele dorp. Juist! IJmond

271

Uitgeest. Dorp van twee torens. Altijd als ik aan kom rijden, zie ik ze. De beide kerktorens bepalen het silhouet van Uitgeest. Maar niet lang meer. Wie over enkele jaren vanuit de grootstad het dorp nadert, zal twee woontorens zien. De weg naar het dorp gaat er met een bocht omheen. Waar nu de Melksuikerfabriek wordt gesloopt, zal straks de doorgaande weg komen; waar nu de weg is komt een wooncomplex.

Vernieuwing Uitgeest-Zuid en Uitgeest-Noord Wie het voorbij is, komt op een ingewikkeld verkeersplein met links het nieuwe station en ervoor het begin van de Tunnelweg naar de nieuwe woonwijken Kleis en Waldijk. Uitgeest Zuid staat er op het verkeersbord, zoals er ook een bord is naar Uitgeest Noord. Het aloude dorp is uit zijn jasje gegroeid. De reconstructie van het Stationsplein en een verkeerscirculatieplan voor Het Oude Dorp was 25 jaar voordien ook al aan de orde. Ook toen was sprake van een Parallelweg naar de spoorwegovergang om het verkeersknooppunt te

De Kleistunnel ontlasten. Maar de plannen in 1976 werden toen naar de prullenbak verwezen. De conclusie was dat het aardige dorp Uitgeest vooral geen groeistad moest worden. Het is anders gelopen, al heeft Uitgeest wel zijn dorpse karakter weten te behouden. Uitgeest heeft nu zijn tunnels. De Kleistunnel voor de autoâ&#x20AC;&#x2122;s en de Zientunnel voor voetgangers en fietsers. Eindelijk is de spoorwegovergang verdwenen, een overgang die per uur meer dicht dan open was. De tunnels kosten twaalf jaar aan voorbereiding en werkzaamheden. De allereerste aanzet is in januari 1994. Vier jaar later worden de plannen definitief. Voor het zover was, is met het ministerie van Verkeer en Waterstaat een heel gevecht geleverd. Natuurlijk komen hun ambtenaren met een goedkopere oplossing, ze willen liever een acht meter hoog viaduct over het spoor, want dat is goedkoper. Hollandser kan het niet. Er wordt gedreigd dat het dorp het verschil van zes miljoen dan moet bijbetalen, maar Uitgeest biedt stijfkoppig weerstand. De bijdrage wordt uiteindelijk een miljoen. Uitgeest viert zijn tunnels. Het is mei 2006. Er komt een groot dorpsfeest op het Stationsplein. Tot â&#x20AC;&#x2122;s avonds laat is de Provincialeweg daarvoor afgesloten. De ingang van de Zientunnel 272

Goede zorg, goede sfeer

Met een woonzorgcentrum en een thuiszorgteam doet ViVa! Zorggroep ook in Uitgeest van zich spreken. Het sfeervolle en kleinschalige ‘Geesterheem’ is centraal gelegen in het oude dorp. ,,De mooie ligging is zeer plezierig voor de bewoners,” zegt wijkmanager Reinder Dijkstra, ,,Ons huis grenst praktisch aan het gemeentehuis en is op loopafstand van de winkels.” Het uit twee woonlagen bestaande ‘Geesterheem’ is een knus verzorgingshuis met plaats voor 48 bewoners, waarvan 22 bewoners een verpleeghuisindicatie kunnen hebben. Rondom het huis bevinden zich nog eens 105 aanleunwoningen. De bewoners hiervan kunnen eveneens gebruik maken van de vele faciliteiten, zorg en diensten van ‘Geesterheem’. Want ondanks de kleinschaligheid is het zorgcentrum verrassend compleet. Zo beschikt het onder meer over een restaurant, winkel, kapsalon, computerhoek en een bibliotheek. Daarnaast worden er allerlei creatieve en culturele activiteiten georganiseerd waaraan een ieder mag deelnemen. Dat ‘Geesterheem’ vergeleken met andere woonzorgcentra van ViVa! Zorggroep een relatief kleine voorziening is, biedt volgens de heer Dijkstra voordelen voor de bewoners: ,,We heb-

ben een klein, enthousiast team van medewerkers die voor het grootste gedeelte hier uit het dorp komen. Ook veel van onze cliënten komen uit Uitgeest. Met elkaar leveren we kwalitatief hoogstaande zorg en hebben een zeer laag ziekteverzuim. En mocht er eens een medewerker ziek zijn, dan is de bereidheid om in te vallen zeer groot. Daarnaast kunnen we een beroep doen op een groot bestand aan vrijwilligers. Ook dat is iets wat echt past bij zo’n dorps verzorgingshuis.” De woonzorgvoorziening die in 1988 werd opgeleverd, heeft door de jaren heen uitstekend dienst gedaan. Hoewel het gebouw nog in goede staat is, wordt er toch al serieus nagedacht over een verbouwing. Niet zozeer om uit te breiden, als wel om het interieur aan de eisen van deze tijd aan te passen, zodat het Uitgeester woonzorgcentrum weer jaren vooruit kan. Juist! IJmond

273

De benaming ‘Het beest van Uitgeest’ klinkt weinig vleiend voor de man die zich in 2003 mocht laten kronen tot ‘Sterkste man van Nederland’. Al is hij groot als een flatgebouw en sterk als een leeuw, zijn oogopslag is vriendelijk en de handdruk gedoseerd. Helemaal niet het ‘beest’ dat

Sterkste van Nederland blijft strijdbaar rillingen op je rug veroorzaakt of een hoofdrol speelt in menig nachtmerrie. Misschien dat de fans van Peter Baltus bij het schilderen van hun spandoeken ‘Beer van het Uitgeestermeer’ of ‘Mastodont van de IJmond’ ter overweging willen nemen… Het Uitgeestermeer is een geliefde locatie voor de man die het grootste deel van zijn leven in Uitgeest doorbracht. “Ik heb hier echt een fantastische jeugd gehad. Zwemmen

274

Leren zeilen op het Uitgeestermeer

Peter Baltus komt graag bij het Uitgeestermeer

vissen, voetballen, stappen met vrienden. In Uitgeest kon je in elke leeftijd alle kanten op. Toen ik een jaar of tien was, raakte ik onder de indruk van krachtsport. Op tv zag ik de sportprogramma’s van ‘Sterkste man van Nederland’ en wist meteen dat ik dat ook wilde. Krachtpatsers die vrachtwagens trokken en met boomstammen gooiden alsof het tandenstokers waren, prachtig vond ik dat,” aldus de geboren Uitgeester die lange tijd geduld moest hebben voor hij

zich op deze bijzondere tak van sport kon storten. ,,Het is niet echt verstandig om daar al op jonge leeftijd mee te beginnen. Dus werd het eerst voetballen. Bij USVU waar ik vooral vanwege mijn imposante voorkomen als voorstopper actief was. Omdat krachtsport en voetbal niet echt lekker combineren, liet ik de bal uiteindelijk liggen en concentreerde me op het powerliften.” Dat de boomlange Baltus daar talent voor had bleek al snel. Een groot en sterk lichaam in combinatie met de ijzeren wil om ooit een keer de sterkste van Nederland te worden, brach-

met het kleinst mogelijke verschil voorbleef. Zijn kinderdroom kwam hiermee in vervulling: Peter was de sterkste man van Nederland. Mede door blessures zaten dergelijke wedstrijden er hierna een tijdlang niet meer in. Lijdzaam keek hij toe hoe Jarno Hams er de zes opvolgende jaren met de hoofdprijs vandoor ging. Toch hoopt hij zijn titel van 2003 nog een keer te prolongeren. ,,Als ik vrij blijf van blessures ga ik zeker de strijd weer met hem aan,” aldus de vastberaden krachtmens die in het dagelijks leven als ovenbouwer bij Corus werkzaam is. Een specialistisch beroep waarmee hij niet alleen zijn brood verdient, maar ook zijn spieren traint. ,,Ik houd van het ambachtelijke aspect van dit werk. Daarbij is het een bijzonder beroep; er zijn maar vijftig andere mensen in Nederland die dit werk ook doen.” Rijk is Baltus niet geworden van het sporten. ,,Het is een kleine sport en het heeft me eigenlijk alleen maar geld gekost. Daar is het me ook nooit om te doen geweest. Het plezier stond altijd bovenaan. Dat ik door uit te blinken

Schaatstochten rondom het Uitgeestermeer ten Peter steeds een stapje verder. Bij de junioren scherpte hij in diverse disciplines de nationale records aan en ook mocht hij zich in die sport al enkele malen tot Nederlands kampioen laten huldigen. Bij zijn eerste officiële wedstrijd om de titel ‘Sterkste man van Nederland’ won hij de halve finale. Maar jammer genoeg werd de finale vanwege organisatorische problemen nooit meer afgewerkt. In twee latere edities stond hij wel op het ereschavot met beide keren een zilveren plak als beloning. En de derde plaats bij de wereldkampioenschappen is eveneens een medaille die het mooi deed op Baltus’ brede borstkas. Maar het mooiste moment uit zijn carrière bereikte hij in 2003 toen hij in een oerspannende finale zijn tegenstrever Jarno Hams

in een sport een bekendheid ben geworden is een leuke bijkomstigheid. En dat mensen respect hebben voor mijn prestaties, vind ik nog het meest bijzonder. Die waardering, dat is belangrijk voor me.”

Juist! IJmond

275

Pieter Vermeulen wordt ook wel de Jac. P. Thijsse van Velsen genoemd. Misschien minder beroemd, maar met grote verdiensten voor de oorspronkelijke inwoners van deze gemeente. Pieter Vermeulen was net als Thijsse onderwijzer en een fervent natuurliefhebber en verzamelaar. Zijn natuurhistorische collectie werd door zoon Frits uitgebreid en in 1952 geschonken aan de inwoners van Velsen. Daarmee was de oorsprong van het Pieter Vermeulen Museum een feit.

Museum met liefde voor natuur Naast een museum, een school en een straat die naar Pieter Vermeulen vernoemd zijn, verdient deze lokale grootheid ook een standbeeld.Wellicht dat de vele vrijwilligers die het museum draaiende houden, daar nog eens een actie voor kunnen starten. De onderwijzer, die in het museum geëerd wordt met enkele vervagende zwart-wit foto’s, heeft zich in de tweede helft van de negentiende eeuw op bijzondere wijze ingezet voor de kinderen van de kanaalgravers. De gezinnen van dit noeste werkvolk leefden vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Soms zelfs half onder de grond, in

zelf uitgegraven holen. In het in IJmuiden gevestigde Zee- en Havenmuseum zijn voorbeelden te zien van deze ‘noodwoningen’. Pieter Vermeulen was zeer begaan met het lot van deze kinderen, die geteisterd werden door armoede, ziekte en verveling. Vermeulen zorgde er persoonlijk voor dat er onderwijs voor hen kwam en richtte zich daarbij vooral op kennis en liefde voor de natuur. Het liefst nam hij de kinderen mee op pad om hen de natuur aan den lijve te laten ervaren. Natuur was er in die tijd volop. De plek waar IJmuiden nog gebouwd moest worden, bestond toen uitsluitend uit een glooiend duinlandschap. Een betere plek voor natuuronderwijs was niet denkbaar voor meester Vermeulen. Gelukkig voor hem en het nageslacht hebben de 276

bestuurders indertijd het belang ingezien van deze unieke kuststrook. Er werd een beschermd natuurgebied van gemaakt dat zich uitstrekt tussen Zandvoort en IJmuiden. Ook vandaag de dag is Nationaal Park Zuid-Kennemerland een ideale omgeving voor natuureducatie.Verschillende partijen werken hier samen om de duinen in stand te houden en zorgen er met elkaar voor dat de watervoorziening van West-Nederland op orde blijft. Het unieke duinlandschap heeft in 2006 zelfs de status van Aardkundig Monument gekregen vanwege de diversiteit van flora en fauna en het oorspronkelijke karakter van het gebied. Het kan wel even schrikken zijn wanneer je als argeloze wandelaar plotseling

Ideale omgeving voor natuureducatie oog in oog komt te staan met imposante duinbewoners als Schotse Hooglanders, damherten en vossen. De schrik zal in veel gevallen echter wederzijds zijn. Even terug naar de oude schoolmeester en het museum waar zijn verzameling deels staat uitgestald. De natuur komt de bezoeker hier op velerlei wijzen tegemoet. Kleurrijk geschilderde voorstellingen aan de muur, geprepareerde dieren, vitrines met sprokkelwaar en uitingen van een thema dat in een bepaalde periode centraal staat. De ene keer draait het om ‘Jurassic Polderland’, waarbij salamanders, kikkers en padden ‘in the picture’ staan. Dan gaat het om ‘Over Nachten’ en fladderen allerlei nachtdieren voorbij. Ruim 50 jaar was dit centrum voor natuur- en milieueducatie gevestigd aan het Moerbergplantsoen in IJmuiden. Sinds 2007 dient het voormalige gebouw van de Jan Campertschool in Driehuis als onderdak. De gemeente ziet het Kennemermeer nabij Seaport Marina het liefst als definitieve locatie. Hier zou het museum zich eventueel in combinatie met Natuurmonumenten kunnen vestigen. En dat zou bijzonder zijn want zo zouden Thijsse, als oprichter van Natuurmonumenten, en Vermeulen op een bijzondere manier verenigd kunnen worden. Tevens is het natuurlijk prachtig dat het museum dan ook direct aan de rand van het park Zuid-Kennemerland gelegen is. De natuur om de hoek. Begin maar met bouwen… Juist! IJmond

277

278

Een rondweg rond Beverwijk is een idee dat dertig jaar geleden al de belangstelling had van de gemeentes Velsen, Beverwijk, Heemskerk en staalproducent Corus. Maar pas in de negentiger jaren wordt in samenwerking met de provincie het besluit genomen tot de aanleg van de N197. De uitvoering van het project wordt vertraagd vanwege bezwaren tegen het kappen van de bomen in het Westerhoutpark.

Opstoppingen van de baan Actiegroepen hebben alles in het werk gesteld om flora en fauna in het gebied te beschermen. En met succes. Peter Groot, teamleider van milieudienst IJmond legt uit. ”Als milieudienst hebben wij een adviserende rol gespeeld op het gebied van lucht en bodemkwaliteit. Wij onderzoeken hoe je een klimaat kan scheppen waarin dieren en planten die in het gebied voorkomen, kunnen overleven. Ook geven we advies in welke tijd van het jaar bepaalde werkzaamheden het beste plaats kunnen vinden, zodat de habitat van beschermde planten diersoorten veilig gesteld wordt. Dat heeft geleid tot het aanleggen van faunatunnels om de zandhagedis vrije doorgang te geven en het plaatsen van paddenschermen ten behoeve van de rugstreeppad. Ook met vogels en vleermuizen is rekening gehouden.” De N195 loop over een traject van 5,5 km vanaf de Velsertraverse, rond het centrum van Beverwijk, langs het IJmond Business Park, tot aan het bedrijventerrein ‘De Houtwegen’ in Heemskerk. In januari 2008 wordt met de voorbereidingen begonnen. Belangrijke archeologische vondsten blijken er niet te zijn; bomen worden gekapt en de aanwezige explosieven geruimd. In juli 2010 is het traject klaar en wordt de N197 opengesteld voor het verkeer. De bouw van fietstunnels zal in 2011 en 2012 worden gerealiseerd. De westelijke randweg betekent een belangrijke verbetering voor de infrastructuur. Het bedrijventerrein, staalconcern Corus en het Rode Kruis ziekenhuis zijn beter bereikbaar, wat een belangrijke impuls is voor de economie. De opstopping richting Wijk aan Zee is van de baan, dus badgasten zijn sneller aan het strand. Ook de veiligheid en luchtkwaliteit zijn verbeterd. Geen intensief verkeer meer door het stadscentrum of sluipverkeer door de woonwijken. De reactie van bewoners van Beverwijk is overduidelijk: “Dit had 25 jaar eerder moeten gebeuren”. Juist! IJmond

279

Spaarnwoude vormt een groene buffer in het stedelijk gebied van Kennemerland. Als je met een helikopterview naar Spaarnwoude kijkt, wordt de zuidgrens gedomineerd door ‘Sugar City’, de voormalige suikerfabriek. In het oosten vullen de windmolens in het havengebied van Amsterdam de horizon, het westelijk deel grenst aan het industriegebied

Veelzijdig Spaarnwoude en de buitenwijken van Haarlem. En aan de noordelijke rand stomen de containerschepen door het Noordzeekanaal. Het hele gebied wordt ook nog eens doorklieft door de A9 waar continu auto’s richting Velser- of Wijkertunnel razen. Maar van al die hectiek en industrie merk je helemaal niets zodra je Spaarnwoude binnenkomt. Dan tref je een uitgestrekte oase aan die zoveel meer te bieden heeft dan je op het eerste gezicht zou denken. In ieder geval vind je er rust, ruimte, groen en water en daarnaast een scala aan mogelijkheden voor recreatie en ontspanning. Paardenliefhebbers kunnen hun hart ophalen in de verschillende maneges die Spaarnwoude rijk is; en wie groene vingers heeft moet eens gaan kijken rondom informatieboerderij Zorgvrij; in de moes-, geur- of weertuin kom je ongetwijfeld op geweldige ideeën. Kinderen kunnen daar avonturen beleven in het uilen-, egel- of spinnenbos. En op de boerderij zelf komen ze er achter dat melk en koeien serieus iets met elkaar te maken hebben. De echte ‘diehards’ vinden alles van hun gading in de outdoor- en buitensportcentra: een krachtmeting aan de klimwand, mountainbiken door een ruig parcours of een kanotocht door de wateren rond de Mooie Nel. En wie een iets eenvoudiger tochtje over water wil maken, neemt gewoon veerpont ‘De Opstapper’, die in de zomermaanden over zijkanaal C pendelt en de diverse recreatiegebieden met elkaar verbindt. Aan het Nederlandse klimaat zou je het niet zeggen, maar Spaarnwoude is een sneeuwzeker gebied, want in Snowplanet kunnen skiërs of snowboarders het hele jaar door de piste op. In het noordelijke deel van Spaarnwoude ligt de grootste golfbaan van Europa met in totaal 66 holes verdeeld over zeven banen. De ervaren golfer treft hier maar liefst 27 280

niet naar wens. Er was te weinig plaats in de pendelbussen en bezoekers raakten onderkoeld doordat ze te lang moesten wachten in slechte weersomstandigheden. Slimme jongens, die vrijstelling hadden om het terrein te betreden, ze waren woonachtig in het gebied, verdienden die avond een fortuin. Ze reden af en aan als alternatieve taxichauffeur. Uit veiligheidsoverwegingen is in de jaren daarna een limiet gesteld aan het aantal bezoekers. Dance Valley kenmerkt zich door een ontspannen sfeer, met schaars geklede mensen die, weer of geen weer, naar hartenlust dansen op de diverse podia. Daaraan heeft het evenement zijn bijnaam â&#x20AC;&#x2DC;The Woodstock of Danceâ&#x20AC;&#x2122; te danken.

wedstrijdholes aan in een terrein met diverse hoogteverschillen. Maar ook de beginneling, nog niet in het bezit van een golfvaardigheidbewijs, kan er een poging wagen om op het prachtige heuvelachtige parcours een balletje te slaan. Sinds 1995 vinden er in Spaarnwoude muziekfestivals plaats die jaarlijks tienduizenden bezoekers trekken. In het Houtrakgebied het Awakenings-festival met technomuziek die tot aan het Noordzeekanaal te horen is en in totaal andere sfeer het LatinVillage Festival met LatijnsAmerikaanse muziek en workshops in salsadansen. Maar het jaarlijks succesnummer op muziekgebied is Dance Valley, dat in het beginjaar 8.000 bezoekers trok, een aantal dat in de loop der jaren explosief is toegenomen. Dat leidde in 2001 tot een hoogtepunt met 90.000 bezoekers die naar het festival toekwamen. Het einde verliep niet helemaal volgens plan en zeker

De uitgestrektheid van Spaarnwoude - dat ingeklemd ligt tussen Haarlem, Amsterdam en Velsen- en de grote diversiteit aan activiteiten en evenementen, maakt het tot een uniek recreatiegebied in Kennemerland. Kamperen, barbecuen, mountainbiken, wielrennen, klimmen, skiĂŤn, snowboarden, paardrijden, modelvliegen, paintballen, roeien, schaatsen, skeeleren, steppen, zwemmen, windsurfen en niet te vergeten dansen; het is allemaal mogelijk. Maar soms wil je op zondagmiddag gewoon een wandelingetje maken met de hond of een fietstochtje met de kinderen. En dat kan natuurlijk ook. Juist! IJmond

281

282

Colofon Juist! IJmond

Productie:

Uitgeverij Juist!Media

Vormgeving:

Peter van Groenigen/TDSI Media Producties B.V.

Coördinatie:

Catja Stegerhoek en Paddy Stegerhoek

Tekst:

Alie Blokhuis, Marjon Borsboom, Joris Brussel, Reneé Heijmans, Annemiek Jansen, Lodewijk Krouwels, Truus Oudendijk , Bertine Schröder, Frits Smit, Arjen Vos, Hilbrand Vos

Eindredactie:

René Stegerhoek

Fotografie:

Peter van Groenigen/TDSI Media Producties B.V., Arjen Vos Fotografie, Kees Blokker, Hans van de Mast (foto Ruud Jansen) en Michel Mulder (foto’s Young Art 2010), Ronald Goedheer (foto’s Kano Uitgeest).

Druk:

Tatra Media B.V.

Speciale dank aan:

Gemeente Beverwijk, Gemeente Heemskerk, Gemeente Uitgeest, Gemeente Velsen, Dhr. Gerik ten Berge (Kamer van Koophandel Amsterdam), Leen Wisker (OHBU), Sven Simons (Kenniskring), Peter van de Meerakker (Zeehaven IJmuiden NV), Frans Baud (HOV IJmond), Bert Zijl (FED IJmond), Maria Genova, Rumping Groep transport & logistics, Telstar 1963 N.V., Grand Café Valerius, Grand Café Kruiten en Restaurant Perron Zee, Gé Limmen (Dimple B.V.)

Verder bedanken wij iedereen die deze uitgave mede mogelijk heeft gemaakt. Geheel of gedeeltelijke overname van artikelen en/of foto’s uit deze uitgave (ook publicatie in het buitenland en/of internet) mag uitsluitend geschieden met schriftelijke toestemming van de uitgever. De gedichten van Joris Brussel zijn eigendom van Bibliotheek Velsen Mocht er in uw visie toch nog iets ontbreken, is er een verklaring voor. Uitgeverij Juist!Media stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele druk- of zetfouten.

Uitgeverij Juist!Media Postbus 95 1700AB Heerhugowaard Tel:

0031(0)651899999 0031(0)620335943 Fax: 0031(0)848303253 E-mail: info@juistmedia.nl Web: www.juistmedia.nl ISBN: NUR:

978-94-90459-02-4 520

Juist! IJmond

283

Zakenregister Juist! IJmond

2 Be Sure Business valuators/Corporate finance Noorderweg 42 1948 PK Beverwijk 0251-270020 www.2besurebv.nl (pagina 158)

Bakkerij Putter Langebuurt 55 1911 AX Uitgeest 0251-312342 www.bakkerijputter.nl (pagina 258)

Bon & Breed Makelaardij o.g. b.v. Zon Bastion 2 1991 PK Velserbroek 023-5388455 www.bon.nl (pagina 50)

Aannemers bedrijf J.M. Putter VOF Langebuurt 9 1911 AS Uitgeest 0251-312500 www.putter.nl (pagina 252)

Bakkerij Putter Middelweg 113 1911 EC Uitgeest 0251-312426 www.bakkerijputter.nl (pagina 258)

Bouwmaterialenhandel Beenhakker BV Dokweg 36 1976 CA IJmuiden 0255-514010 www.beenhakkerbv.nl (pagina 86)

ABN AMRO marktgebied IJmond Breestraat 81-85 1941 EG Beverwijk 0251-276131 www.abnamro.nl (pagina 184)

Bas van der Pol IJmuiden B.V. Loggerstraat 29 1976 CX IJmuiden 0255-515352 www.basvanderpol.com (pagina 92)

Brantjes Makelaars Deutzstraat 37 1961 NS Heemskerk 0251-241194 www.brantjes.nl (pagina 214)

Assurantiekantoor Tijms BV Gerrit van Assendelftstraat 36 1964 NL Heemskerk 0251-231140 www.tijms.nl (pagina 218)

Ben Vermeer Velsen B.V. Postbus 427 1970 AK IJmuiden 0255-523850 www.benvermeer.nl (pagina 60)

Brantjes Makelaars Stationsplein 2a 1948 LB Beverwijk 0251-260660 www.brantjes.nl (pagina 214)

AWV Eigen Haard Sluisplein 25 1975 AG IJmuiden 0255-535786 www.awveigenhaard.nl (pagina 90)

Beverwijkse Boekhandel Breestraat 77 1941 EE Beverwijk 0251-223690 www.beverwijkseboekhandel.nl

Bredero Boeken Hoofdstraat 234 2071 EP Santpoort-Noord 023-5382061 www.brederoboeken.nl

Bakker Assurantie, Hypotheken & Pensioenconsultancy BV Bootsmanszij 2 1941 JJ Beverwijk 0251-215484 www.bakkerassurantie.nl (pagina 174)

Boek- en kantoorboekhandel Schuijt Middelweg 139 1911 ED Uitgeest 0251-312469 www.boekhandelschuijt.nl

Bruna Beverwijk Beverhof 1 1941 EC Beverwijk 0251-224921 www.bruna.nl

Boekhandel Erasmus Marktplein 33 1972 GA IJmuiden 0255-513144 www.boekhandelerasmus.nl

Bruna Heemskerk Deutzstraat 23a 1961 NS Heemskerk 0251-253208 www.bruna.nl

Bakker Makelaardij & Administratie Bootsmanszij 2 1941 JJ Beverwijk 0251-291129 www.bakkermakelaardij.nl (pagina 174)

284

Zakenregister Juist! IJmond

Bruna Velserbroek Galle Promenade 5 1991 PP Velserbroek 023-5378140 www.bruna.nl

De Jongh Uitvaartverzorging A.Verherentstraat 6 1961 GD Heemskerk 0251-234518 www.dejonghuitvaartverzorging.nl (pagina 208)

ENCI B.V. Noordersluisweg 75 1951 JR Velsen-Noord 0251-268600 www.enci.nl (pagina 46)

Bruna IJmuiden Lange Nieuwstraat 495 1971 GE IJmuiden 0255-515326 www.bruna.nl

De Nozem en De Non A.Verherentstraat 1 1961 GD Heemskerk 06-20363530 www.nozemennon.nl (pagina 220)

Gemeente Beverwijk Pres. Kennedyplein 1 1945 SG Beverwijk 0251-256256 www.beverwijk.nl

BUKO BUKO Bedrijvenpark 2 1943 AG Beverwijk 0251-262727 www.buko.nl (pagina 148)

DFDS Seaways Sluisplein 33 1975 AG IJmuiden 0255-546600 www.dfds.nl (pagina 78)

Gemeente Beverwijk Postbus 450 1940 AL Beverwijk 0251-256256 www.beverwijk.nl

Careworx BV Minister van Houtenlaan 123a 1981 EK Velsen-Zuid 0255-510710 www.careworx.nl (pagina 126)

Dimple BV Gooiland 46 1948 RD Beverwijk 0251-316302 www.dimple.nl (pagina 162)

Gemeente Heemskerk Bachstraat 6 1962 BD Heemskerk 0251-256777 www.heemskerk.nl

Cillekens Beverwijk Glazenwasserij Kagerweg 35 (hoek Duiveland) 1948 PP Beverwijk 0251-222347 www.cillekens.eu (pagina 178)

Dimple BV (per 1 mei 2011) Schieland 18 1948 RM Beverwijk 0251-316302 www.dimple.nl (pagina 162)

Gemeente Uitgeest Middelweg 28 1911 EG Uitgeest 0251-361111 www.uitgeest.nl

Cillekens Beverwijk Hoogwerkerverhuur Kagerweg 35 (hoek Duiveland) 1948 PP Beverwijk 0251-222347 www.cillekens.eu (pagina 178)

DSE Automatisering Schieland 9 1948 RM Beverwijk 0251-260680 www.dseautomatisering.nl (pagina 156)

Gemeente Velsen Dudokplein 1 1971 EN IJmuiden 0255-567666 www.velsen.nl

De Duinroos Bloemsierkunst Koningstraat 21/ Hoek Zeestraat 1941 BA Beverwijk 0251-223370 www.duinroos.nl (pagina 166)

ENCI B.V. Postbus 462 1970 AL IJmuiden 0251-268600 www.enci.nl (pagina 46)

Gemeente Velsen Postbus 465 1971 AL IJmuiden 0255-567666 www.velsen.nl

Juist! IJmond

285

Zakenregister Juist! IJmond

Gemeente Velsen, Afdeling Sportzaken Postbus 465 1970 AL IJmuiden 0255-567666 www.sportloketvelsen.nl (pagina 120)

IJmond Transport Groep Nijverheidsweg 30 1948 PV Beverwijk 0251-275057 www.ijmondtransportgroep.nl (pagina 182)

Lokhorst Bouw & Ontwikkeling Postbus 79 1940 AB Beverwijk 0251-265000 www.lokhorst.nl (pagina 138)

Grand Café Kruiten Kruitenstraat 1-3 1976 DM IJmuiden 0255-540690 www.grandcafekruiten.nl (pagina 40)

Jan de Wit Group Mollerusweg 1 2031 BZ Haarlem 023-5315160 www.jandewitgroup.com (pagina 123)

Mammoet Nederland B.V. Witte Hekweg 4 1951 HL Velsen-Noord 0251-229341 www.mammoet.com (pagina 108)

Grand Café Valerius Valeriuslaan 86 1985 EX Driehuis 0255-540690 www.grandcafevalerius.nl (pagina 40)

Janus Makelaardij & Vastgoedbeheer Dokweg 27a 1976 CA IJmuiden 0255-547575 www.janusgroep.nl (pagina 64)

Marina Seaport IJmuiden BV Kennemerboulevard 540 1976 EM IJmuiden 0255-560300 www.marinaseaport.nl (pagina 100)

Harsveld Apparatenbouw BV Leeghwaterweg 3 1951 NA Velsen-Noord 0251-229071 www.harsveld.com (pagina 44)

Kunstencentrum Velsen P.J. Troelstraweg 20 1971 HL IJmuiden 0255-510684 www.kunstencentrumvelsen.nl (pagina 114)

Milieudienst IJmond Postbus 325 1940 AH Beverwijk 0251-263863 www.milieudienst-ijmond.nl (pagina 16)

HOOGEVEEN ADVIESGROEP Noorderweg 42 1948 PK Beverwijk 0251-270020 www.hoogeveenadviesgroep.nl (pagina 158)

La Passe Danssportcentrum Kingsford-Smithstraat 106 1945 PW Beverwijk 0251-249149 www.danssportcentrumlapasse.nl (pagina 244)

Muziekschool Heemskerk , afdeling Stadszaken gemeente Heemskerk Bezoekadres: Kerklaan 1 1961 GA Heemskerk 0251-257999 www.muziekschoolheemskerk.nl (pagina 233)

Huisdierencrematorium Westerhout Zeestraat 214 1943 AE Beverwijk 0251-216363 www.dierencrematoriumwesterhout.nl (pagina 200)

Lashuis Haprotech Rooswijkweg 200 1951 MD Velsen-Noord 0251-262900 www.hetlashuis.nl (pagina 112)

Ingenieurs- en Adviesburo de Wilde b.v. Velserweg 16 1942 LD Beverwijk 0251-222262 www.dewilde.nu (pagina 146)

286

LeeK Patisserie Breestraat 7 1941 ED Beverwijk 0251-223157 www.gebakislekker.nl (pagina 167)

Notaris Yvette Beumer bv Zeilmakerstraat 18 1991 JC Velserbroek 023-5130400 www.notarisyvettebeumer.nl (pagina 51) Notariskantoor Lautenbach Kerklaan 11 1961 GA Heemskerk 0251-203203 www.notarislautenbach.nl (pagina 216)

Zakenregister Juist! IJmond

Oliehandel Klaas de Boer B.V. Trawlerkade 58 1976 CD IJmuiden 0255-513240 www.klaasdeboer.nl (pagina 66)

Rumping Transport en Logistiek Duiveland 11 1948 RB Beverwijk 0251-223704 www.rumping.nl (pagina 160)

SWV A. Jacobsstraat 200 – 220 1991 PW Velserbroek 023-5201200 www.velserbroek.info (pagina 36)

Paardencrematorium Westerhout Zeestraat 214 1943 AE Beverwijk 0251-226677 www.paardencrematoriumwesterhout.nl (pagina 200)

SC Telstar 1963 N.V. Minister van Houtenlaan 123 1981 EK Velsen-Zuid 0255-546920 www.sctelstar.nl (pagina 124)

v/d Boogaard Transport | Kraanverhuur | Speciale Diensten Biesland 30 1948 RJ Beverwijk 0251-272325 www.boogaardtransport.com (pagina 172)

Patina Dakbedekkingen Beverwijk B.V. Gooiland 2b 1948 RC Beverwijk 0251-215544 www.patina.nl (pagina 186) Peter Trieling Keuken Design Parallelweg 2-6 (Woonboulevard) 1948 NM Beverwijk 0251-213598 www.ptkd.nl (pagina 176) Restaurant Boschbeek Wustelaan 75 2082 AB Santpoort-Zuid 023-5382233 www.boschbeek.nl (pagina 32) Restaurant Perron Zee Kruitenstraat 1-3 1976 DM IJmuiden 0255-512144 www.perronzee.nl (pagina 40) Ron Duiveman Timmerfabriek Het Aambeeld 12 1969 NC Heemskerk 0251-659784 www.ronduiveman.nl (pagina 238)

Slijterij & Wijnhuis Zeewijck Zeewijkplein 25 1974 PA IJmuiden 0255-540331 www.zeewijck.nl (pagina 106) Stet Heemskerk Strengweg 1 1969 KP Heemskerk 0251-250104 www.stetheemskerk.nl (pagina 242) Stichting Welzijn Velsen Postbus 142 1970 AC IJmuiden 0255-548548 www.welzijnvelsen.nl (pagina 36) Svitzer Westerduinweg 3 1976 BV IJmuiden 0255-562666 www.svitzer.com (pagina 72) Swanlake Consultants Steijnhoefsedreef 27 2930 Schilde België 0031-6-51548783 (pagina 74)

Van der Stelt b.v. Duiveland 7A 1948 RB Beverwijk 0251-229111 www.vandersteltbv.nl (pagina 136) Van Sprang en Tempo Klompenmakerstraat 19 1991 JJ Velserbroek 023-5370408 www.vansprang.nl (pagina 48) Visser Elektrotechniek B.V. Havenstraat 9 1948 NP Beverwijk 0251-279999 www.visserelektro.nl (pagina 180) Visser Elektrotechniek B.V. Postbus 37 1940 AA Beverwijk 0251-279999 www.visserelektro.nl (pagina 180) ViVa! Zorggroep Postbus 95 1960 AB Heemskerk 088-9958000 www.vivazorggroep.nl (pagina 20, 54, 152, 224, 273)

Juist! IJmond

287

Zakenregister Juist! IJmond 288

Woningbedrijf Velsen Lange Nieuwstraat 630 1971 GM IJmuiden 0255-566566 www.wbvelsen.nl (pagina 91) Wijcker groen Wijkermeerweg 38 1948 NW Beverwijk 0251-225138 www.wijckergroen.nl (pagina 142) Wijcker infra Wijkermeerweg 38 1948 NW Beverwijk 0251-225133 www.wijckerinfra.nl (pagina 142) Windcat Workboats Trawlerkade 106 1976 CC IJmuiden 0255-520336 www.windcatworkboats.com (pagina 80) Zebra Uitzendbureau B.V. Margadantstraat 28 1976 DN IJmuiden 0255-513612 www.zebra-uitzend.nl (pagina 122) Zwem- en Sportcentrum “De Waterakkers” Kerkweg 217 1964 KJ Heemskerk 0251-232979 www.waterakkers.sportfondsen.nl (pagina 231)