Oddfellowblaðið vor 2025

AÐIÐ

Oddfellowblaðið opið öllum

Júróvisjón fyrri ára var þema kvöldsins á skemmtun, sem var haldin ekki alls fyrir löngu og heppnaðist vel. Söngkonan og píanóleikarinn Guðrún Árný kom viðstöddum í stuð og leiddi fjöldasöng. Við þetta tækifæri var Sokkabandsorðan veitt fyrir vel unnin störf. Stök skemmtun er svo sem ekki í frásögur færandi í því mikla skemmtanaflóði, sem ríkir í samfélaginu, en þessi tiltekni fagnaður var ekki opinn almenningi heldur var hann á vegum stúku í Oddfellowreglunni á Íslandi, fyrir Oddfellowa, maka þeirra og vini.Með öðrum orðum þá er líf og fjör í Oddfellowreglunni, þó ekki hafi farið mikið fyrir því utan veggja Reglunnar nema þegar greint hefur verið frá rausnarlegum stuðningi hennar til mikilvægra mála í samfélaginu. Sá styrkur hófst með því að danskir Oddfellowar stóðu fyrir byggingu spítala í Laugarnesi fyrir holdsveika sjúklinga og var húsnæðið tekið í notkun 1898. Síðan eru liðin ár og öld og víða má sjá hvar íslenskir Oddfellowar hafa lagt hönd á plóg.

Maður er manns gaman segir í Hávamálum og

Oddfellowar þekkja það vel. Oddfellowblaðið hefur komið út í áratugi og eingöngu ætlað félagsmönnum, en fyrst núna, árið 2025, er það aðgengilegt öllum, sem áhuga hafa á því. Á þessum tímamótum er því ástæða til að vekja athygli á ýmsum staðreyndum um Oddfellowregluna á Íslandi. Á heimasíðu Reglunnar (oddfellow.is) eru upplýsingar um hana og starf félagsmanna, þar sem einkunnarorðin vinátta, kærleikur og sannleikur eru höfð að leiðarljósi. Greint er frá sögunni frá fyrstu heimildum 1537. Reglan barst frá Englandi til Bandaríkjanna og stúkan nr. 1, Washington, var stofnuð í Baltimore 26. apríl 1819. Oddfellowreglan á Íslandi á rætur sínar að rekja þangað og fyrsta stúkan hérlendis, St. nr. 1, Ingólfur, var stofnuð 1. ágúst 1897. Það eru því aðeins tvö ár í 130 ára afmæli Reglunnar hér á landi.

Sá misskilningur hefur víða ríkt að Oddfellowreglan sé leynifélag. Það er fjarri sanni, þó ekki sé upplýst opinberlega um ýmsa siði og reglur og leynd

hvíli yfir reglustarfinu. Áhersla er lögð á stuðning við samfélagið og að félagsmenn láti gott af sér leiða með hagsmuni annarra í huga.

Regluheimili eru í Reykjavík, á Akranesi, Ísafirði, Sauðárkróki, Akureyri, Egilsstöðum, í Vestmannaeyjum, á Selfossi, í Reykjanesbæ og Hafnarfirði. Fyrsta skóflustungan að nýju regluheimili í Urriðaholti í Garðabæ var tekin í desember síðastliðnum, en rúmlega 4.000 reglusystkini, um 1% af íbúum landsins, eru í 49 stúkum, 28 bræðrastúkum og 21 Rebekkustúku. Einnig eru sjö Oddfellowbúðir og fimm Rebekkubúðir í Reglunni.

Karlar og konur í Reglunni eru úr öllum stéttum þjóðfélagsins og eru allir velkomnir að vissum skilyrðum uppfylltum. Umsækjandi þarf að vera lögráða og fjárhagslega sjálfstæður. Félagi í Reglunni mælir með umsækjanda en þeir sem vilja ganga inn geta fengið nánari upplýsingar á skrifstofu Oddfellowreglunnar.

Þó hvorki sé rætt um stjórnmál né trúmál á fundum geta félagsmenn tengst trúfélögum og stjórnmálaf lokkum rétt eins og íþróttafélögum og öðrum félagasamtökum. Utan funda eru því oft hressilegar umræður um áhugamálin og slegið á létta strengi. Svo geta félagsmenn gengið í Golfklúbb Oddfellowa og slegið golfkúlur á Urriðavelli eins og enginn sé morgundagurinn.

Fundir eru haldnir reglulega, ýmist vikulega eða á tveggja vikna fresti frá miðjum september fram í miðjan maí. Reglusystkini hittast auk þess óformlega utan funda, starfa saman að góðgerðarmálum, fara saman með mökum í ferðalög og gera sér glaðan dag á sameiginlegum skemmtunum, þar sem jafnvel vinum og vandamönnum er boðið að vera með. Enn einu starfsárinu er að ljúka en starfi og hugsjón Oddfellowa lýkur aldrei. Alltaf er rými í Oddfellowreglunni og þar er gott hjartalag.

Fyrir hönd ritstjórnar óska ég landsmönnum gleðilegs sumars!

Steinþór Guðbjartsson

ÁRshátíðarferðir

Nefndu borgina og við komum með spennandi tilboð

Við erum sérfræðingar í að setja saman árshátíðarferðir fyrir fyrirtæki erlendis. Best heppnuðu ferðirnar hafa alltaf byrjað á því að fá okkur inn snemma í skipulagsferlinu.

Við sérsníðum að ykkar óskum: flug, hótel, hátíðarkvöldverð, skemmtiatriði, leigu á tækjabúnaði, skoðunarferðir, fararstjórn og allt annað sem óskað er eftir.

Árshátíðarnefndin á ekki að vera í fullri vinnu erlendis á meðan samstarfsfélagarnir eru að njóta - við sjáum um vinnuna!

Við gerum fyrirtækjum tilboð án skuldbindinga: hopar@visitor.is

Stjórn Stórstúku Íslands I.O.O.F.

sendir reglusystkinum, fjölskyldum þeirra og landsmönnum öllum bestu óskir um gleðilegt sumar.

Útgefandi: Oddfellowreglan á Íslandi Vonarstræti 10, 101 Reykjavík Ritstjórn: Ágústa Unnur Gunnarsdóttir, Björn Jóhann Björnsson, Helga Björg Steinþórsdóttir, Helga Þormóðsdóttir, Jón Birgir Eiríksson, Sesselja Ingólfsdóttir og Steinþór Guðbjartsson, ritstjorn@oddfellow.is

Hjörtur

Róum öll bátnum í sömu átt

Þegar ég horfi til baka, kæru reglusystkin, yfir

árin átta sem ég hef verið stórsír Oddffellowreglunnar, er ýmislegt sem kemur í hugann. Þetta hefur verið erilsamur tími og snertilfletirnir við starfið í Reglunni verið margir.

Eftirminnilegast er sennilega verkefnið sem við báðum ekkert um; að takast á við heimsfaraldurinn og reyna að sjá til þess að starfsemi Oddfellowreglunnar bæri sem minnstan skaða af þeim samkomutakmörkunum sem settar voru á. Með ótrúlegri samvinnu og seiglu yfirmanna regludeilda tókst að halda starfinu gangandi og við tókum tæknina í okkar þjónustu. Fjarfundir voru haldnir og hver smuga nýtt til að funda ef þess gafst nokkur kostur.

Reyndar er það svo að eftirmál faraldursins eru ekki alveg komin fullkomlega í ljós enn. Sumar regludeildir hafa ekki náð sama styrk og þær höfðu fyrir faraldurinn. En það er aðeins ein leið út úr því og hún er að halda starfinu öflugu og stefna fram á við. Tryggja að grasrótin í starfinu sé sterk. Ábyrgðin er hjá hverju einasta reglusystkini að svo verði, það mun enginn annar standa í þessum verkefnum fyrir okkur, eins og ég hef marg oft sagt í ræðum mínum í Reglunni að undanförnu.

Byggt á gömlum merg

Ef ég mætti koma með góð ráð, kæru reglusystkin, sem mættu nýtast til að horfa fram á veginn, þá eru þau einfaldlega þau að rækta og styrkja alla aðkomu að reglustarfinu í anda einkunnarorða okkar í vináttu, kærleika og sannleika.

Oddfellowreglan er aldagamall félagsskapur sem byggir á gömlum merg. Við sækjum í öllu okkar starfi í grunngildin sem eru enn í dag í fullu gildi, ekki síður en áður. Ég vitnaði í minni fyrstu hugleiðingu sem stórsír hér á þessum vettvangi í Oddfellowblaðinu í samantekt sem fyrrum meistari í Stúkunni minni nr. 8, Agli, Óskar Eggertsson tók saman fyrir margt löngu um upphaf Oddfellowreglunnar; „hún er í sínum einkunnarorðum vináttu, kærleik og sannleik, engan veginn neitt einstakt fyrirbrigði í sögu mannkynsins. Reglan er í innsta eðli sínu tákn hugsjónar sem er mjög gömul og þó alltaf jafnung og samstíga með menningu hvers tíma og hún á sér vissulega marga fyrirrennara í horfnum tíma löngu áður en hún varð til.“ Þetta eru góð sannindi. Oddfellowreglan þarf að vera samstíga menningu hvers tíma, byggja á hugsjónum sínum og með því að róa bátnum öll í sömu átt sækjum við fram Oddfellowreglunni til heilla.

Í þessari fyrstu hugleiðingu minni, sem stórsír, fyrir átta árum nefndi ég einnig eftirfarandi atriði sem yrðu þá verkefni nýs stórsírs:

„Verkefni framundan eru margvísleg eins og áður, viðbrögð við brottfalli úr Reglunni sem er of mikið, fjölgun Reglusystkina, innra starfið. Auk þess er tímabært að ljúka umræðunni um uppbyggingu nýs Regluheimilis á höfuðborgarsvæðinu og styðja við þau Regluheimili sem eru um allt land en þar hefur verið unnið vel að uppbyggingu og sums staðar vantar aðeins herslumuninn til að ljúka endurbótum.

Þá horfum við björtum augum til hinnar nýstofnuðu Oddfellow Akademíu sem vettvangs til að skoða mál og kryfja. Þar er vettvangur til að nýta til eflingar starfinu. Oddfellow Akademían fer vel af stað og spennandi er að sjá hvernig hún þróast.

Utanumhald vegna Styrktar- og líknarsjóðs verður áfram að vera sterkt eins og verið hefur og við verðum að huga vel að verðmætum okkar í Urriðaholti. Með því móti heiðrum við minningu þeirra sem gáfu landið

Ljósmynd: Nærmynd/Guðmundur Kr. Jóhannesson

í Urriðaholti og lögðu grunninn að þeim verðmætum sem við eigum þar. Styrktar- og líknarverkefnum verðum við að huga áfram sérstaklega vel að enda er það eitt af meginverkefnum félagsskapar okkar að beita sér á þeim vettvangi“.

Sáttur við árangurinn Þegar ég lít til baka get ég verið þokkalega sáttur við árangurinn sem við í Reglunni höfum náð varðandi þessi atriði sem ég nefndi fyrir átta árum. Eitt hefur þó ekki tekist en það er að fjölga Reglusystkinum eins og ég hefði viljað. Við erum þó í sérflokki í heiminum hvað varðar fjölgun en heimsfaraldurinn og ýmis þjóðfélagsleg atriði hafa haft mikil áhrif á þá þróun. Öðrum nefndum atriðum hefur verið unnið vel að hjá okkur í Oddfellowreglunni á Íslandi á þessu átta ára tímabili.

Ef við skoðum aðeins það sem helst hefur verið unnið að á undanförnum árum má nefna að almennar fundasiðabækur stúkna voru endurnýjaðar, fundarsiðabók stórstúkuþings uppfærð og endurnýjuð og siðbækur búða eru nú í lokavinnslu. Margar reglugerðir hafa verið endurnýjaðar. Gefin var út einkenna­ og merkjabók fyrir Oddfellowregluna. Tónlist fyrir allar regludeildir hefur verið spiluð ný inn, réttar nótur útbúnar og tónlistinni komið á tölvutækt form, aðgengileg fyrir allar regludeildir. Sérlög regludeilda og reglugerðir eru stöðugt til skoðunar og berast til Stórstúku sem vísar þeim til umfjöllunar hjá löggjafarnefnd. Kynningarrit Reglunnar hefur verið uppfært. Þetta er rit sem ætlað er til afhendingar hugsanlegum nýjum félögum í Regluna. Unnið er að kynningu á Reglunni í tengslum við framkvæmdir í Urriðaholti og verður þeirri uppbyggingu gerð góð skil og varðveitt á vef Reglunnar. Öryggismál varðandi hvers konar rafræn samskipti hafa verið stóraukin, gagnagrunnurinn bættur og þróaður áfram, appið góða sem byggir á grunninum hefur verið tekið í notkun. Fundarboðunarkerfið er farið að virka og er til mikilla þæginda. Þessi málaflokkur sem felst í þessum rafrænu samskiptum og utanumhaldi er stöðugt að verða fyrirferðameiri í starfseminni og er umhugsunarefni hve langt á að ganga, því allt kostar þetta umtalsverða fjármuni fyrir reglusystkin. Starfsemi á skrifstofu Oddfellowreglunnar hefur verið til umfjöllunar og breytingar voru gerðar á skrifstofuhaldinu.

Vægi stórfulltrúa hefur verið stóraukið, aðkoma stórfulltrúa að innsetningum, og eftirliti var aukið umtalsvert, eftirlitstími hjá hverri regludeild tvöfaldaður og samskipti aukin kerfisbundið. Kynningarfundir hafa verið haldnir með stórfulltrúum og farið yfir hlutverk þeirra. Efni fyrir Stórstúkuþing er nú sent stórfulltrúum mun fyrr en áður og að mínu mati hefur tekist að snúa þeirri þróun við að embætti stórfulltrúa væri eins konar heiðursembætti í regludeildum.

Miklar framkvæmdir um allt land

Húsnæðismálin varðandi regluheimili í Urriðaholti eru komin fyrir vind. Þróunarsjóður stendur fyrir framkvæmdinni, sem fer vel af stað. Fjöldi regludeilda hefur nú áform um að koma í hið nýja hús og er það nánast að verða fullbókað í alla þrjá fundarsalina. Miklar framkvæmdir eru í Regluheimilum víða um land. Aðstaðan á Sauðárkróki var stórt verkefni, nú er verið að byggja við á Akureyri, unnið er að miklum endurbótum í Vestmannaeyjum og verkefni á Akranesi hafa beðið en væntanlega er sú vinna að fara á fulla ferð að nýju. Þróunarsjóður hefur unnið kerfisbundið við að lækka skuldir Regluheimila undanfarin ár.

Í undirbúningi er samræmt grunnskjal sem stefnt er að því að nota varðandi nýja heimilið í Urriðaholti og það getur síðan verið grunnurinn að endurskoðuðum reglugerðum fyrir öll regluheimili í landinu. Þessu fylgir að endurskoða þarf sérlög regludeilda.

Uppskipting sjóða og uppgjör Urriðaholts var klárað og auka Stórstúkuþing var haldið síðasta haust til að staðfesta það skipulag. Þróunarsjóður verður nú sjálfstæður sjóður með sérstakri stjórn og fjárhaglega sjálfstæður. Styrktar­ og líknarsjóður hefur nú verið skráður á skrá yfir félög til almannaheilla.

Sterkust á Norðurlöndunum

Oddfellowreglan er alþjóðlegur félagsskapur og við erum hluti af þeirri heild. Okkur ber að vinna í samræmi við stofnskrá okkar og skrifaðar reglur og getum ekki farið af þeirri braut sem stofnskráin setur okkur. Reglan er nú sterkust á Norðurlöndunum og við hér á landi erum í mjög góðu samstarfi við Norðurlöndin og sömuleiðis við regludeildir í Evrópu. Samskipti við Hástúkuna í Ameríku eru einnig til staðar en þau fara að mestu fram í gegnum Stórstúku Evrópu sem er sjálfstæð og við heyrum undir. Sameiginlegir fundir eru haldnir reglulega og ég tel þá afar mikilvæga. Á vegum Stórstúku Evrópu hefur undanfarin ár verið farið í ferðir með ungmenni hingað til Íslands og síðan áfram til Ameríku og hefur aðkoma okkar hér á landi aukist við þetta árlega verkefni á umliðnum árum en Oddfellow­ og Rebekkubúðir hafa borið hitann og þungann af því að skipleggja þessar heimsóknir.

Samskipti við nefndir, stúkur, búðir og stofnanir Reglunnar er stór hluti af verkefnum stórsírs og annarra stórembættismanna. Samskipti við Oddfellowakademíuna hafa verið góð. Fundir yfirmanna regudeilda eru haldnir reglulega. Yfir­ og undirmeistaraþing og samráðsfundir yfirmanna búða eru vel sóttir. Samskipti vegna Urriðaholts ehf., verkefni á vegum Þróunarsjóðs, samskipti við Styrktar­ og líknarsjóð og svo mætti áfram telja. Verkefni regluheimila, framkvæmdir og öll þessi daglegu mál sem í félagsskap okkar koma til úrlausnar. Samtöl við ein­

staka reglusystkini sem liggur eitthvað á hjarta, allt er þetta hluti af daglegum verkefnum hjá Stórsír Reglunnar.

Heimsóknirnar standa upp úr

Fjöldi verkefna á tímabilinu tengist heimsóknum í regludeildir og þær stundir standa upp úr í starfinu að mínu mati. Að sjá jákvæðnina og öflugan starfsvilja er dýrmætt. Ýmis verkefni eru fylgjandi þessum heimsóknum. Um 40 stofnafmæli regludeilda hef ég verið viðstaddur. Afhending þjónustumerkja og fornliðamerkja hefur komið til framkvæmda yfir 80 sinnum. Minnisstæðar á þessum árum eru tvær siðaathafnir vegna afhendingar á 75 ára fornliðamerkjum. Heiðursmerki Oddfellowreglunnar hefur verið veitt rúmlega 20 sinnum. Innsetningar embættismanna og eftirlit hefur áður verið nefnt. Með mér í þessum ferðum hafa verið hinir ýmsu kjörembættismenn og skipaðir embættismenn og hefur verið ómetanlegt að fá að vera í þeirra félagsskap við þessi verkefni. Þessu fylgja líka mikil samskipti við yfirmenn regludeildanna í undirbúningi og við sjálfar athafnirnar.

Siðaathafnir fara fram innan veggja okkar fundarsala og þar er kappkostað að halda öllu í röð og

reglu. Unnið er í því að rækta okkur sjálf sem er jú eitt af aðalmarkmiðum okkar. Mannræktin fer því fram í tengslum við siðaathafnir okkar þar sem dæmisögur eru sóttar. Ég hef nefnt að undanförnu í ræðum mínum að mannræktin í okkar félagsskap er mikilvæg og ég hef bent á að henni er hægt að lýsa í eftirfarandi setningu. „efla gleðina í lífi okkar, þekkja styrkleika okkar og rækta þá sem best.“

Allir leggi sitt af mörkum

Ég hef líka bent á þau góðu sannindi sem felast í eftirfarandi orðum um vináttuna. En orðið vinátta er jú fyrsta orðið af þremur í einkunnarorðum okkar í Reglunni. Ég þekki gildi vináttunnar. Hún er ágæt í meðbyr, ómetanleg í mótbyr.

Ég vil að lokum þakka öllum þeim reglusystkinum sem hafa verið mér samferða í þessi ár og ég hef þá ósk heitasta að vegur Oddfellowreglunnar eigi enn eftir að eflast. Ég vil benda á, enn og aftur, að til að svo megi verða þurfum við, hvert og eitt einasta okkar, að leggja af mörkum allt sem við mögulega megnum til starfsins.

Góðar stundir.

Guðmundur Eiríksson, stórsír.

Hér með tilkynnist að

43.

þing

Stórstúku

hinnar óháðu Oddfellowreglu á Íslandi, I.O.O.F.,

verður sett á

Natura – Berjaya Iceland Hotels, Nauthólsvegi 52 – 102 Reykjavík, föstudaginn 9. maí 2025, kl. 20:00 stundvíslega.

Félagar Stórstúkunnar og stigþegar skulu vera mættir eigi síðar en kl. 19:30 í viðhafnarklæðnaði og hafa meðferðis einkenni sín. Ber öllum er með atkvæði fara að vera þar viðstaddir.

Föstudaginn 9. maí kl. 20 hefst setningarfundur og fer að venju fram veiting Stórstúkustigs þeim sem um hafa sótt.

Laugardaginn 10. maí kl. 9, þingstörf hefjast.

Sunnudaginn 11. maí er þinghaldi framhaldið kl. 9.

Að þinghaldi loknu fer fram innsetning embættismanna og þingslit.

Kvöldverður verður haldinn á Reykjavík Natura – Berjaya Iceland Hotels, laugardagskvöldið 10. maí fyrir þingfulltrúa (stórfulltrúa) og maka og hefst dagskráin kl. 19:30 með fordrykk.

Nauðsynlegt er að skrá þátttöku á skráningarhlekk sem verður sendur sérstaklega.

Bróður- og systurlegast í vináttu, kærleika og sannleika

Guðmundur Eiríksson stórsír

Steindór Gunnlaugsson varastórsír varastórsír

Petrína Helga Ottesen

Magnús V. Magnússon stórritari stórritari

Konráð Konráðsson stórféhirðir

Framboð á næsta stórstúkuþingi

Helgina 9.­11. maí 2025 verður 43. Stórstúku­

þing Oddfellowreglunnar haldið í Vonarstræti. Á þinginu lýkur kjörtímabili Guðmundar Eiríkssonar stórsírs og Magnúsar V. Magnússonar, stórritara bræðra. Hafdís Stefánsdóttir, varastórsír systra, gaf kost á sér áfram, er ein í kjöri og telst því sjálfkjörin í embættið. Samkvæmt grundvallarlögum Stórstúkunnar verður kosið í þessi kjörembætti.

Áfram í stjórn til ársins 2027 eru Konráð Konráðsson, stórféhirðir bræðra, Petrína Helga Ottesen, stórritari systra, og sem fyrr segir Hafdís Stefánsdóttir, varastórsír systra.

Tvær tilnefningar bárust til embættis stórsírs. Annars vegar um Herborgu Pálsdóttur, Rbst. nr. 20,

Halldóru, og hins vegar um Steindór Gunnlaugsson, St. nr. 27, Sæmundi fróða. Steindór hefur verið varastórsír bræðra frá 2023 og verði hann kjörinn stórsír þá fer fram kjör á stórstúkuþingi um varastórsír bræðra.

Kosið verður um nýtt embætti stórféhirðis systra. Þar barst ein tilnefning, um Ólöfu Kristjánsdóttur, Rbst. nr. 8, Rannveigu. Telst hún sjálfkjörin.

Tvær tilnefningar bárust í embætti stórritara bræðra. Því verður kosið um þá Halldór Þórð Haraldsson, St. nr. 5, Þórsteini, og Svein Guðmundsson, St. nr. 20, Baldri.

Hér koma kynningar á frambjóðendum:

Herborg Pálsdóttir

Rbst. nr. 20, Halldóru

Tilnefnd til embættis stórsírs 2025­2029

Steindór Gunnlaugsson

St. nr. 27, Sæmundi fróða

Tilnefndur til embættis stórsírs 2025­2029

Ólöf Kristjánsdóttir

Rbst. nr. 8, Rannveigu

Tilnefnd til embættis stórféhirðis systra 2025­2029

Halldór Þórður Haraldsson

St. nr. 5, Þórsteini

Tilnefndur til embættis br. stórritara 2025­2029

Hafdís Stefánsdóttir

Rbst. nr. 8, Rannveigu

Tilnefnd til embættis str. varastórsírs 2025­2029

Sveinn Guðmundsson

St. nr. 20, Baldri

Tilnefndur til embættis br. stórritara 2025­2029

Oddfellow og Holdsveikraspítalinn

Um þessar mundir eru liðin 128 ár frá stofnun

Oddfellowreglunnar á Íslandi árið 1897 og jafnlangur tími frá því bæjarstjórn Reykjavíkur samþykkti að gefa Reglunni lóð í Laugarnesi undir Holdsveikraspítala sem danska Oddfellowreglan hafði gefið Íslendingum. Var spítalinn reistur ári síðar, 1898, í Laugarnesi fyrir fé sem safnaðist meðal stúkufélaga í Danmörku og gjafafé sem barst frá Svíþjóð og Þýskalandi og fleiri löndum. Þetta var á sínum tíma stærsta og mesta timburhús sem nokkurn tímann hafði verið reist á Íslandi. Spítalinn er því nátengdur upphafi Oddfellowstarfs á Íslandi.

Holdsveikin á Íslandi

Holdsveiki berst líklega til Íslands á 13. öld. Þegar á miðri 17. öld voru stofnuð hin svokölluðu holdsveikrahæli, fjögur að tölu. Um miðja 19. öld voru þessi hæli lögð niður, að öllum líkindum vegna þess að menn héldu að sjúkdómurinn væri ekki smitandi, heldur arfgengur.

Í fornri siðmenningu Egyptalands, Grikklands, Kína og Indlands var holdsveiki vel þekkt en sjúkdómurinn barst til Íslands á 13. öld. Þetta er bakteríusýking, skyld berklum, sem heitir upp á latínu Mycobacterium leprae og ræðst á taugafrumur í húð, andliti, útlimum og fleiri stöðum. Í raun eru þetta tveir sjúkdómar; líkþrái og limafallssýki en seinni gerðin lýsir sér í dofa eða lömun. Holdsveiki er hægsmitandi og helst því yfirleitt í fjölskyldum eða milli fólks sem er í mikilli návist við hvert annað.

Útbreiðsla holdsveikinnar var hæg á Íslandi til að byrja með en á 17. öld var veikin orðin að slíkum faraldri að aðgerða þótti þörf. Um miðja öldina voru settir á laggirnar fjórir holdsveikraspítalar, hver í sínum fjórðungi, en þeir voru ekki spítalar í nútímaskilningi þess orðs. Fólk fékk þar ekki lækningu heldur bjó nokkurs konar klausturlífi og við mikinn skort.

Holdsveikrahælin voru þessi: Á Suðurlandi að Klausturhólum í Grímsnesi, á Vesturlandi á Hallbjarnareyri í Eyrarsveit, á Norðurlandi að Möðrufelli í Eyjaf irði og Hörgsland á Síðu á Austurlandi.

Í Stóru bólu árið 1707 dóu flestir holdsveikisjúklingar. Á 18. öld er að auki þekkt hæli í Gufunesi sem síðan flyst til Viðeyjar. Hælin voru lögð niður á 19. öld.

Rannsókn prófessors Edvard Ehlers Oddfellowar í Danmörku fengu danskan lækni, síðar prófessor, Edvard Ehlers, til að ferðast til Íslands á árunum 1894­1895 til að rannsaka hvernig holdsveikinni væri háttað hér á landi, og um leið meðferð á holdsveikisjúklingum. Hann fór tvær ferðir til Íslands.

Ástæða ferðarinnar var að um miðja 19. öld fór sjúkdómurinn að aukast að mun hér á landi. Ehlers var ætlað að leggja ráð um það, hvernig útbreiðsla veikinnar yrði stöðvuð og henni smám saman útrýmt ef unnt væri. Ehlers var hámenntaður, húðsjúkdómalæknir og fullur eldmóðs.

Hann ferðaðist um allt landið með öðrum unglækni, C.T. Hansen, og að auki túlk og eru lýsingar

hans vægast sagt hræðilegar. Holdsveikisjúklingar voru miklu fleiri en skýrslur gáfu til kynna og aðbúnaður og umgengni við annað fólk síst orðum auknar. Hann tók sérstaklega eftir kossaflensi holdsveikra og ósýktra og konur sem voru illa haldnar af veikinni voru látnar annast börn og sáu um matseld. Matarílát gengu óþrifin milli sjúkra og heilbrigðra sem deildu einnig rúmum saman. Blöskraði þekkingar- og skeytingarleysi fólks.

Ófagrar lýsingar úr Íslandsferð

Eftir fyrri ferð birtust lýsingar dr. Ehlers m.a. í dönskum blöðum. Þýðingar bárust til Íslands og Íslendingar vönduðu honum ekki kveðjurnar.

„Í borðstofunni eru sex – átta rúm, stórir trékassar, og sofa tveir og þrír í hverjum kassa. Fólkið borðar í baðstofunni og rúmunum. Þegar komið er inn gýs á móti manni óþefur svo megn, að manni liggur við köfnun. Þennan daun leggur af mygluðu heyi í dýnum, gæruskinnum, óhreinum rúmfötum sem aldrei eru viðruð og óhreinindum sem berast með hinum illhafandi sauðskinnsskóm. Í óþverranum á gólfinu veltast börnin, hundar og kettir og veita hvert öðru blíðuatlot – í sulli. Enn fremur leggur óþefinn af votum sokkum, ullarskyrtum sem hanga til þerris hjá riklingsstrengslum og kippum af hertum þorskhausum. Ef vel er gáð má finna ílát sem þvagi fólks er safnað í. Það er talið gott til ullarþvottar.“

Svo bætir hann við að þar sem mór fæst ekki séu húsin yljuð með sauðataði og af þvi „leggur megna

stækju af saltpétri og sviðinni ull….hér eru meðal holdsveikisjúklingar á lokastigi veikinnar og sofa jafnvel í sömu rúmum og heilbrigðir.“ Ekki glæsileg lýsing.

Ehlers kom aftur til Íslands 1895 og setti m.a. upp ljósmyndasýningu í Landsbókasafninu sem hafði þann tilgang að sýna voða holdsveikinnar og lægja öldur. Í ljós kom í þessari ferð að almennt gætti nú meiri varúðar í umgengni við sjúka þannig að skrif hans höfðu ýtt rækilega við mönnum.

Dr. Ehlers taldi að 158 holdsveikisjúklingar myndu vera á Íslandi. Seinna kom í ljós að þeir voru miklu fleiri, því að á árunum 1896-97 voru þeir 275 að tölu og bjuggu flestir þeirra við hin mestu eymdarkjör.

Aðkoma danskra Oddfellowa Þá kemur að þætti Oddfellowreglunnar dönsku en Ehlers var Oddfellowi. Nokkru eftir að hann kom heim úr ferðalaginu tóku Oddfellowar í Danmörku sér fyrir hendur, með yfirmanni stórsír Petrus Beyer, lækni og síðar doktor, í broddi fylkingar, að safna fé með frjálsum samskotum innan vébanda Oddfellówreglunnar sjálfrar, til að byggja holdsveikraspítala í Reykjavík eða nágrenni hennar.Söfnunin tókst vonum framar, svo að á miðju ári 1897 þótti sýnt að nægjanlegt fé myndi vera fyrir hendi. Ákveðið var að hefjast handa strax og að lokinni byggingu spítalans færa hann íslensku þjóðinni að gjöf. Oddfellowar í Danmörku sendu svo hingað til lands tvo erindreka, þá Dr. Petrus Beyer, stórsír, og Christian

Petrus Beyer, stórsír Oddfellow í Danmörku í lok 19. aldar.

Danski læknirinn Edvard Ehlers sem kom til Íslands.

Thuren húsameistara, síðar prófessor, til að velja spítalastæðið, undirbúa spítalabygginguna og semja nánar við þing og stjórn um hina stórfenglegu gjöf er þeir komu með.Allir samningar milli þeirra og annarra hlutaðeigandi gengu að vonum mjög greiðlega. Var ákveðið að spítalinn skyldi reistur í Laugarnesi, að nokkru leyti á grunni gömlu biskupsstofunnar þar, og var þegar tekið að undirbúa byggingu spítalans þar innfrá. Petrus Beyer hafði þar lokaorð um staðarval ­ hafði farið gönguferð út á nesið og litist vel á. Nokkrar blaðadeilur urðu um það hvar spítalinn ætti að standa. Tryggvi Gunnarsson, taldi Bessastaði best henta til þess, en Guðmundur Björnsson, héraðslæknir og síðar landlæknir, horfði til Rauðarár. Önnur lóðin þótti of langt frá bænum en hin of nálægt og of dýr.

Þá samdist einnig við bæjaryfirvöld að gera veg að spítalanum og að borað yrði eftir neysluvatni. Eini vegurinn var Laugavegurinn sem hafði verið lagður að þvottalaugunum í atvinnubótavinnu.

Fjáröflun og framleiðsla postulínsplatta

Söfnunin hjá Dönum náði fljótt mjög góðum árangri enda í Reglunni miklir athafnamenn með góð sambönd. Konunglegu postulínsverksmiðjurnar framleiddu platta í 1.500 til 2.500 eintökum og einn stóran ísbjarnarplatta í 150 eintökum, mjög fáséður og verðmætur í dag.

Um svipað leyti fór fram önnur söfnun, sem Nonni, Jón Sveinsson, stóð að. Hann hafði reynslu af byggingu kirkju Jesúíta í Kaupmannahöfn og vildi að Íslendingar stæðu undir kostnaði við Holdsveikraspitalann. Var hann samferða Ehlers á skipinu Botníu eftir fyrri ferð hans. En Jóni Sveinssyni tókst ekki ætlunarverk sitt og í lok þeirrar söfnunar náði fjármagnið aðeins um fjórðungi þess sem Oddfellowreglan aflaði og rann það óskipt í hjálparsjóði kaþólsku kirkjunnar. Þessi og önnur fyrri samskipti dönsku Oddfellowreglunnar við kaþólska olli núningi og kom það fram í skilyrðum gjafarinnar við afhendingu spítalans.

Stofnun Oddfellowstúku á Íslandi Á meðan dvöl dönsku Oddfellowbræðranna stóð hér, sem var 12 dagar, stóðu þeir að stofnun fyrstu Oddfellowstúkunnar á Íslandi, St. nr. 1, Ingólfs. Miklir áhrifamenn í bæjarlífinu skipuðu fyrstu stjórn Ingólfs en það voru:

Björn Jónsson, ritstjóri og síðar ráðherra, Halldór Daníelsson, bæjarfógeti og síðar hæstaréttardómari, Guðmundur Björnsson, héraðslæknir og síðar landlæknir, Sighvatur Bjarnason, bankabókari og síðar bankastjóri Landsbankans, og Guðbrandur Finnbogason, faktor og ræðismaður Dana. Yfirmeistari stúkunnar varð Björn Jónsson. Fyrrum meistari var Tryggvi Gunnarsson sem hafði gengið í Oddfellowregluna í Danmörku.

Spítalinn í byggingu Þegar hafði verið lokið við að rífa það sem eftir var af Laugarnesstofu, eða Biskupsstofu, sem hafði m.a. verið notað af bændum sem fjárrétt.

Grind hússins úr viði var unnin í Svíþjóð og kom til landsins í apríl 1898 ásamt 60 þúsund múrsteinum sem voru notaðir við hleðslu átta skorsteina, einn fyrir kyndinguna sjálfa en sjö fyrir loftrásir.

Laugarnesspítalinn var á tveimur hæðum með risi og steyptum kjallara. Á hvorri hæð voru tíu herbergi, þrjár forstofur og breiðir gangar en í risinu voru átta herbergi fyrir starfsfólk og þar voru einnig tvö eldhús. Auk sjúkraherbergjanna voru stórar borðstofur á báðum hæðum, önnur fyrir karla og hin fyrir konur. Á hæðunum voru einnig lækningaherbergi og vinnustofur.

Við vestur­ og austurgafl voru tvær byggingar sem gengu þvert á aðalbygginguna en náðu lengra fram. Í þeim voru tvö herbergi á hvorri hæð og fjögur á efsta loftinu. Á miðri aðalbyggingunni var forskáli þar sem aðalinngangurinn var og við miðja norðurhlið hússins var reist útbygging þar sem m.a. var eldhús og línherbergi stofnunarinnar, þvottahús og sérstök aðstaða til vatnshitunar ásamt líkhúsi. Kjallarinn var hólfaður í sundur með múrsteinsveggjum og þar var gólfið steinsteypt en gólf milli hæða var alls staðar haft tvöfalt. Öll timburklæðning hússins var þreföld og einangrun var milli laga. Þak hússins var klætt járni. Allir sem við spítalann unnu, bjuggu á þakhæð spítalans.

Vígsla spítalans og starfsemi hans

Hinn 27. júlí 1898 var húsið vígt þótt það yrði ekki fullbúið til að taka við sjúklingum fyrr en um haustið. Vígsla hússins var í tengslum við 20 ára afmæli Oddfellowreglunnar í Danmörku og raunar liður í hátíðarhöldum af því tilefni. Komu nokkrir af æðstu

Fjöldi smiða og verkamanna reistu Holdsveikraspítalann á Laugarnesi.

Fyrsta Oddfellowstúkan á Íslandi, Ingólfur, var stofnuð 1897 í tengslum við byggingu Holdsveikraspítalans, gjöf Oddfellowreglunnar í Danmörku.

embættismönnum Reglunnar í heimsókn til Íslands af þessu tilefni og skipulagði dr. Petrus Beyer, stórsír, vígsluathöfnina og annaðist sjálfur helstu atriði hennar.

Hér er risin höll á nesi grundar höfðingseturs fallins rústum á.

Sjáið, þér, er sóttuð hér til fundar setur nýtt, er öðru skjól mun ljá.

Ei er það með innum sínum fáðu efnað fyrir tign og gleðihnoss.

Ætlað er það hinum þrautaþjáðu, þeim, sem líkþrár bera mæðukross.

(Upphaf úr vígslukvæði Steingríms Thorsteinssonar er karlakór söng í tilefni afhendingarinnar.)

Mikið var um dýrðir og má segja að flestir Reykvíkingar sem vettlingi gátu valdið hafi lagt leið sína í Laugarnes. Blaðið Ísafold sagði svo frá:

„Athöfnin hófst kl. 5 síðdegis. En næstu klukkustundina á undan lá við að mannstraumurinn væri óslitinn frá Reykjavík inn að Laugarnesi, sumir óku í vögnum, aðrir voru á gæðingum sínum, enn aðrir á hjólhestum, en langflestir

auðvitað gangandi. Eigi allfáir höfðu og fengið sér báta og fóru sjóveg. Veður var hið ákjósanlegasta, sólskin og brakandi þerrir með mátulega mikilli golu fyrir þá sem ganga þurftu. Búðum var lokað í bænum og veifa á hverri stöng.“

Fyrsti yfirlæknir spítalans var Sæmundur Bjarnhéðinsson en hann tók til starfa í október 1898. Hann hafði verið héraðslæknir í Skagafirði, vann merkt brautryðjendastarf og naut bæði vinsælda og virðingar. Sæmundur tók virkan þátt í alþjóðlegu starfi holdsveikralækna en hann var um árabil kennari við Háskóla Íslands.

Hér skal einnig nefna til sögunnar Christophine Jürgensen, danskan hjúkrunarfræðing, sem fluttist til Íslands 1898, þrítug að aldri, og var skipuð yfirhjúkrunarfræðingur á spítalanum. Hún varð fyrsta menntaða hjúkrunarkonan til að starfa hér á landi en hún lærði við Deaconess Foundation í Frederiksberg í Danmörku. Árið 1902 giftist hún Sæmundi yfirlækni og tók eftirnafnið Bjarnhéðinsson. Hún hélt áfram að starfa í hjúkrunarfræði og stundaði ævilangt átak til að fagmennta hjúkrunarfræðinga með háum menntunarstaðli. Hún var fyrsti forseti hjúkrunarfélagsins Líknar sem stofnað var 1915.

Sæmundur Bjarnhéðinson var fyrsti yfirlæknir Holdsveikraspítalans.

Christophine Bjarnhéðinsson, kona Sæmundar, fyrsta yfirhjúkrunarkonan.

Árið 1903 var hin danska Harriet Kjær ráðin yfirhjúkrunarkona í stað Christophine og starfaði hún samfleytt í 27 ár við spítalann. Harriet varð fyrsti formaður Félags íslenskra hjúkrunarkvenna þegar félagið var stofnað árið 1919. Eftir starf sitt á Íslandi var hún gerð að heiðurfélaga í Félagi íslenskra hjúkrunark venna og greiddu stjórnvöld henni heiðurslaun til æviloka jafnframt því að sæma hana riddarakrossi fálkaorðunnar.

Sjúklingarnir í Laugarnesi

Tveir þriðju af sjúklingunum voru þurfalingar víðsvegar að af landinu. Hinir komu frá einkaheimilum þar sem þeim hafði verið komið fyrir, en óskuðu eindregið eftir að komast á spítalann. Gert hafði verið ráð fyrir að margir af sjúklingunum væru ekki

Harriet Kjær tók við af Christophine sem yfirhjúkrunarkona spítalans.

veikari en það, að þeir gætu hjálpað til við hreingerningar og því um líkt. En reynslan varð allt önnur. Þeir þörfnuðust allir saman nákvæmrar hjúkrunar og aðhlynningar. Varð að bæta við talsvert fleira starfsfólki, en gert hafði verið ráð fyrir. Í endurminningum sínum skrifaði Christophine Bjarnhéðinsson m.a.:

„Eftir um það bil hálft ár gátu þó nokkrir kvensjúklinganna byrjað að prjóna, sauma, kemba og spinna. Þetta var létt vinna jafnvel fyrir þá, sem vantaði á suma kögglana og einstaka fingur.

Spítalinn borgaði sjúklingunum fyrir vinnu þeirra, meðfram til að auka áhuga þeirra fyrir vinnunni. Þetta heppnaðist svo vel, að seinna

meir fóru þeir að taka að sér vinnu fyrir fólk utan spítalans, svo sem riðun fiskineta, allskonar húsgagnasmíði og þessháttar.

Auðvitað var allt, sem sjúklingarnir smíðuðu eða bjuggu til, vandlega sótthreinsað. Einhver mesta gleði og ánægja þeirra var, að geta sent smá peningaupphæðir til heimila sinna og nánustu vina. Nokkrir hinna duglegustu gátu smám saman sent mjög álitlegar peningaupphæðir til heimila sinna. Spítalinn lét sjúklingunum munntóbak og neftóbak í té. Sá einasti „lúxus“, sem sjúklingarnir létu eftir sér var sælgæti og kaffi, sem þeir tóku fram yfir allt annað.“

Dægradvöl og messuhald

Borðstofurnar á spítalanum voru tvær og voru þær jafnframt notaðar til að vinna í, fyrir þá sjúklinga sem höfðu fótavist. Þriðji salurinn var, með aðstoð Oddfellowreglunnar, útbúinn sem kapella. Reglan gaf altaristöflu og Rebekkusysturnar í Danmörku altarisdúk.

Spítalapresturinn, Friðrik Hallgrímsson, messaði annan hvern sunnudag, en auk þess heimsótti hann sjúklingana iðulega, las fyrir þá eða skemmti þeim á annan hátt. Auk þess komu oft ýmsir skemmtikraftar og þá sérstaklega söngfólk er söng fyrir þá úti á göngunum. Sr. Friðrik Friðriksson var og tíður gestur sem og Sigurbjörn Þorkelsson sem var kenndur við Vísi sem aðstoðaði oft við guðsþjónustur.

Á tímabili leyfðu stjórnvöld nokkrum íslenskum fjöl skyldum búsetu í spítalanum, þ.e. þeim hluta hans, sem ekki var notaður fyrir sjúklinga. Eftir stjórnarskiptin 1932 var þeim fyrirskipað að flytja í burt, vegna kröftugra mótmæla frá Oddfellowreglunni og spítalalækni. Sumarið 1935 var þessi hluti spítalans aftur tekinn í notkun, og nú fyrir geðsjúka.

Í júní 1938 voru 19 holdsveikisjúklingar á spítalanum, níu karlmenn og 10 konur. Meirihlutinn gamalmenni. Aðeins sex voru undir fimmtugu. Alls hafði verið veitt móttöku 218 sjúklingum í lok árs 1938.

Spítalinn brennur

Bretar hernámu Ísland 9. maí 1940, og skömmu eftir hernámið fóru þeir að svipast um eftir húsnæði er þeir gætu fengið til afnota hér á landi. Voru þá mjög fáir sjúklingar eftir á Laugarnesspítalanum og samþykkti ríkisstjórnin að láta flytja þá á Kópavogshælið, sem áður hafði verið notað fyrir berklasjúklinga og leigja Bretum Laugarnesspítala. Var þeim flutningum lokið um haustið 1940 og fékk þá breski herinn húsið til afnota.

Hinn 8. apríl 1943 barst sú harmafregn um bæinn, eins og eldur um sinu, að kviknað væri í Laugarnesspítala. Óljóst var um eldsupptök. Brann húsið til kaldra kola á svipstundu og varð ekki við neitt ráðið og var því mikill sjónarsviptir fyrir bæinn. Mikil mildi þótti að eldur barst ekki í Laugarneskampinn, en það má þakka hagstæðri vindátt. Sjúklingarnir höfðu verið færðir yfir í Kópavogshælið þar sem fyrir voru berklasjúklingar. Seinna voru þroskaskertir og fatlaðir fluttir þar inn. Tryggingaféð sem fékkst létu Danir renna til Oddfellowreglunnar á Íslandi, 850 þúsund krónur, sem var notað til að styðja byggingu Kópavogshælisins.

Holdsveikum fækkaði stöðugt uns tvær konur voru eftir á áttunda áratugnum. Líklegt er talið að önnur þeirra hafi verið ranglega greind en þær bjuggu á Kópavogshælinu allt til æviloka.

Höfundur: Guðmundur Þórhallsson, St. nr. 10, Þorfinni karlsefni (Útdráttur úr fyrirlestrum höfundar, innan og utan Reglunnar)

Minningarreiturinn í Laugarnesi

Minningarreitur um Holdsveikraspítalann var vígður í Laugarnesi í september árið 2019. Oddfellowreglan á Íslandi átti frumkvæði að gerð reitsins, sem fór fram í samráði við Reykjavíkurborg, Fornleifastofnun, Minjavernd og fleiri aðila. Hér er gripið niður í fyrirlestur br. Guðmundar Þórhallssonar um aðdraganda og aðkomu Oddfellow að gerð minningarreitsins, sem stendur skammt frá Listasafni Sigurjóns Ólafssonar.

Aðdragandinn

Ýmsar tillögur höfðu verið viðraðar i Reglunni á síðustu öld um möguleika á að setja upp einhvers konar minningarreit eða jafnvel minnismerki í Laugarnesi um spítalann en ekkert varð úr framkvæmdum vegna ýmissa hindrana. Um miðjan 9. áratug síðustu aldar óskaði þáverandi stórsír, Geir Zöega, eftir því við byggingarfulltrúann í Reykjavík, sem þá var Magnús Sædal, að hann kannaði hjá borgaryfirvöldum hvort leyfi myndi fást til þess að reisa minnismerki um spítalann í Laugarnesi, þá tengt 100 ára afmæli Reglunnar hér á landi árið 1997. Leiddi sú athugun í ljós að í undirbúningi væri gerð deiliskipulags fyrir Laugarnes og yrði ekki unnt að gefa svar fyrr en að því verki loknu. Þess var óskað af hálfu Oddfellowreglunnar að við skipulagsgerðina yrðu hugmyndir um minnismerki hafðar í huga.

Skipulagsvinnunni lauk ekki fyrr en í september árið 2000 og var þá gert ráð fyrir afmörkuðum reit

fyrir minnismerki. Í bréfi til stórsírs í maí 2001 var honum skýrt frá niðurstöðu málsins og jafnframt að rífa þyrfti verkstæðisbyggingu sem þá stóð rétt við fyrirhugaðan minningarreit, þannig að viðeigandi umgjörð fengist á svæðinu.

Þetta mál lá í dvala um tíma, meðal annars vegna ýmissa stórra verkefna á vegum Reglunnar.

Næstu skref

Magnús Sædal, félagi í Oddfellow, viðraði aftur þessa hugmynd haustið 2016 og lagði til við stjórn Oddfellowbúðanna nr. 1, Petrusar, að taka að sér verkefnið og freista þess að ljúka því haustið 2019 á 90 ára stofnafmæli Petrusar, elstu Oddfellowbúðanna. Brást stjórn Petrusar snarlega við og skipaði nefnd til þess að vinna að framgangi málsins. Var Magnúsi falið að vinna verkefninu fylgis innan borgar­ og stofnanakerfisins.

Land í Laugarnesi er friðað og gilda um það strangar reglur um meðferð svæðisins og allt sem finnst í jörðu fellur undir ákvæði laga um menningarminjar. Vitað var af undirstöðum byggingarinnar og var vilji til þess innan Oddfellow að gera einhvern part sýnilegan. Fyrst var því að fá leyfi borgaryfirvalda fyrir tilraunagreftri. Leyfi fékkst vorið 2018. Uppgröftur fór fram undir ströngu eftirliti Minjaverndar. Skýrsla var skrifuð af fornleifafræðingi um framkvæmdina en að loknum greftri var mokað yfir aftur.

Hönnun reitsins og vinna hófst Í framhaldi var leitað til hönnuða innan Reglunnar og á grundvelli tillagna þeirra hófust viðræður aftur við leyfisveitendur. Í tillögunni er skírskotun til spítalabyggingarinnar með eftirlíkingu á dyraumgjörð spítalans. Þessi tillaga fékk jákvæða umsögn og að lokum grænt ljós á framkvæmdir.

Þrír arkitektar innan Reglunnar unnu að gerð tillögu að minningarreit, þeir Egill Guðmundsson, Jón Ólafur Ólafsson og Gunnar Bergmann Stefánsson. Síðar bættist Þráinn Hauksson landslagsarkitekt í hópinn. Gerðu þeir tillögu um að steinhlaðinn sökkull spítalans yrði grafinn upp og gerður sýnilegur, gróf sjávarmöl skyldi sett inn í sökkul og yfirborð umhverfis lagt grashellum, hæðarmunur jafnaður og graslagður. Útlínur spítalans yrðu markaðar eftir því sem hægt væri.

Vinna hófst snemma vors 2019 undir eftirliti Fornleifastofnunar Íslands. Skipulag vinnunnar var í höndum bræðranna Magnúsar Sædals og Guðmundar Þórhallssonar.

Öllum uppgreftri var ekið upp í Bolaöldur á Bláfjallasvæðinu. Lisabet Guðmundsdóttir, fornleifafræðingur frá Fornleifastofnun, var alltaf viðstödd með eftirlit þegar grafið var. Uppgröftur og hreinsun svæðis gekk ótrúlega vel.

Undirritun og afhending reitsins

Samningur um minningarreitinn var síðan undirritaður 26. apríl 2019 á sérstökum hátíðarfundi í Vonarstræti í tilefni 200 ára afmælis Oddfellowreglunnar. Samið var um að Oddfellow myndi ganga frá gerð reitsins og greiða framkvæmdakostnað og afhenda Reykjavíkurborg svo reitinn til eignar, um­

Viðstaddir hátíðarfundinn voru m.a. þáverandi for seti Íslands og borgarstjóri, Guðni Th. Jóhannesson og Dagur B. Eggertsson. Á fundinum voru einnig afhentir styrkir og gjafir til þriggja verkefna, alls að andvirði nærri 60 milljóna króna. Samhjálp fékk 20 milljónir vegna uppbyggingar Hlaðgerðarkots, 32

milljónir fóru til Kvennaathvarfsins og 7 milljónir til Húsfélagsins Háaleitisbrautar 13 vegna uppsetningar á lyftu.

Framkvæmdir við minningarreitinn gengu vel sumarið 2019, enda veðurguðir með Oddfellowfélögum í liði. Var verkið unnið í góðri samvinnu við frú Birgittu Spur og Listasafn Sigurjóns Ólafssonar. Leyfi fékkst til að marka úthorn byggingarinnar við anddyri og innkeyrslu að safninu.

Formleg afhending á reitnum fór fram eins og að var stefnt, á 90 ára stofnafmæli Petrusar 22. september 2019. Dagur borgarstjóri veitti gjöfinni viðtöku, sem var framlag Oddfellow í tilefni 200 ára afmælis Reglunnar, sem fyrr segir.

Við afhendinguna voru þakkir færðar þeim fjöl­

Frá vígslu reitsins í Laugarnesi 2019, fv. Guðmundur Þórhallsson, Magnús Sædal Svavarsson, Guðmundur Eiríksson og Dagur B. Eggertsson.

Fjöregg til framtíðar

Styrktar­ og líknarsjóður Oddfellowa, sem skammstafað er StLO, var stofnaður 10. september 1955 og verður því 70 ára næstkomandi haust. Áður en sjóðurinn var stofnaður hafði Oddfellowreglan styrkt ýmis konar líknarmál í samræmi við megintilgang Reglunnar um að styðja við samfélagið og láta gott af sér leiða með hagsmuni annarra að leiðarljósi.

Eins og fram kemur í annarri grein í blaðinu var fyrsta Oddfellowstúkan á Íslandi stofnuð árið 1897 að frumkvæði danskra Oddfellowa sem stóðu að byggingu Holdsveikraspítalans í Laugarnesi í Reykjavík.

Mikilvæg líknarmál

Spítalinn var tekinn í notkun árið 1898 og var stórvirki á þess tíma mælikvarða. Þá áttu íslenskir Oddfellowar strax árið 1906 frumkvæði að byggingu Vífilsstaðahælisins til að berjast við berklaveikina –„hinn hvíta dauða“.

Urriðavatnslandið gefið 1957

Tveimur árum eftir stofnun StLO, eða árið 1957, gáfu 61 Oddfellowbróðir sjóðnum jörðina Urriðavatn í núverandi Garðabæ. Urriðavatnslandið er um 400 hektarar að stærð. Á um helmingi landsins hefur verið skipulagt og byggt upp íbúða­ og atvinnu­

Oddfellowreglunnar

Önnur mikilvæg líknarmál sem Oddfellowreglan hefur staðið fyrir og styrkt frá stofnun StLO eru t.d.:

• Uppbygging líknardeildar Landspítalans í Kópavogi

• Endurbætur og viðbygging við Ljósið, endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð fyrir fólk með krabbamein

• Endurbætur og viðbygging við Hlaðgerðarkot, meðferðarheimili Samhjálpar

• Uppbygging húsnæðis fyrir Alzheimersamtökin og Parkinsonsamtökin í St. Jósefsspítalanum í Hafnarfirði

Eru þá ótalin ýmis smærri verkefni StLO og verkefni á forræði einstakra regludeilda innan Oddfellowreglunnar, sem sjóðurinn hefur styrkt.

Urriðavöllur er í landi sem Oddfellowreglan fékk að gjöf árið 1957. Þar stendur nú til að stækka völlinn úr 18 holum í 27.

hverfi, er í dag heita Urriðaholt og Kauptún. Uppbyggingin á þessum svæðum hefur verið farsæl og er uppistaðan í sterkri fjárhagsstöðu StLO og þar með frábærum framtíðarmöguleikum Oddfellowreglunnar til að láta gott af sér leiða. Gjöf Oddfellowbræðranna á árinu 1957 var höfðingleg og verður gefendanna minnst með viðeigandi hætti í nýju regluheimili Oddfellowreglunnar sem er nú í byggingu efst á Urriðaholtinu.

Á svæðinu fyrir ofan hverfin Urriðaholt og Kauptún er sannkölluð útivistar­ og náttúruparadís, Urriðavatnsdalir. Í hluta þess lands hefur verið byggður einn besti golfvöllur landsins, Urriðavöllur. Þá var svæði við hliðina á golfvellinum, svokallað Urriðakotshraun, friðlýst sem fólkvangur í janúar 2024, enda er svæðið mjög sérstakt í náttúru Íslands.

Markmið friðlýsingar á Urriðakotshrauni er að tryggja aðgengi almennings að náttúru svæðisins til útivistar, náttúruskoðunar og fræðslu, vernda jarð­ og hraunmyndanir sem eru fágætar á heimsvísu, menningarminjar og náttúrlegt gróðurfar svæðisins. Skýrt kemur fram í friðlýsingarskjalinu að heimilt er að starfrækja golfvöll innan fólkvangsins. Nú hefur verið samþykkt að ráðast í hönnun á svæðinu sem ætlað er að tryggja aukið aðgengi almennings að einstakri náttúrufegurð, stuðla að útivist og styðja við lýðheilsu, sem t.d. getur náðst með gerð útivistarstíga og golfbrauta.

Stækkun golfvallarins

Samið hefur verið við þekkt golfvallahönnunarfyrirtæki um hönnun á stækkun golfvallarins úr 18 holum í 27 holur. Hannaðar verða nýjar golfbrautir innan friðlýsta fólkvangsins og samræmist sú framkvæmd markmiðum friðlýsingarinnar.

Hagkvæmnisnefnd um mögulega stækkun golfvallarins hefur sýnt fram á að ávöxtun af stækkun golfvallarins geti orðið umtalsverð þótt framkvæmdin verði nokkuð dýr. Þannig er það álitið hagkvæmt fyrir

sjóðinn sem landeiganda að ráðast í stækkunina, en afkomubati svæðisins eftir stækkun gæti orðið verulegur á hverju ári. Þegar tillögur golfvallahönnuða liggja fyrir verða hagkvæmnisútreikningarnir uppfærðir, áður en endanleg ákvörðun um stækkun verður tekin.

Samkvæmt gildandi deiliskipulagi um Urriðavatnsdali er heimild til að byggja 6.000 fermetra húsnæði á svæðinu, þar af er heimild til að byggja 5.000 fermetra húsnæði þar sem núverandi klúbbhús Urriðavallar stendur og 1.000 fermetra húsnæði í kringum núverandi æfingasvæði og vélageymslu við golfvöllinn. Framtíðarmöguleikar svæðisins til uppbyggingar eru því verulegir.

Skráning á almannaheillaskrá

Stjórnskipulag StLO er þannig að fulltrúaráð fer með stjórn sjóðsins. Hver regludeild kýs einn fulltrúa í fulltrúaráð og einn til vara, en regludeildirnar eru núna 61 talsins. Þriggja manna framkvæmdaráð fer með daglega stjórn sjóðsins á milli fulltrúaráðsfunda, sem eru haldnir a.m.k. tvisvar á ári. Stjórn Stórstúku Oddfellowreglunnar skipar formann framkvæmdaráðs StLO og fulltrúaráð kýs tvo fulltrúa úr sínum röðum í framkvæmdaráðið og skal annar vera fulltrúi bræðra en hinn fulltrúi systra. Núverandi framkvæmdaráð StLO er þannig skipað að Heiðar Friðjónsson er formaður, Ólöf S. Pálsdóttir er gjaldkeri og Bergþór Guðmundsson er ritari.

Undanfarin ár hefur verið unnið að skráningu StLO á almannaheillaskrá skattyfirvalda og náðist sá áfangi 8. nóvember 2024. Það þýðir að frá þeim tíma er StLO formlega óhagnaðardrifið félag (e. non­profit organization) í skilningi skattalaga. Skráning StLO á almannaheillaskrá skattyfirvalda verður til þess að StLO greiðir ekki tekjuskatt né fjármagnstekjuskatt og hefur heimild til að fá endurgreiddan virðisaukaskatt. Þannig verður aukinn slagkraftur til innan sjóðsins til að styðja við líknar­ og mannúðarmál. Þá

er það þannig að með þessari skráningu fá þeir sem styrkja StLO með framlögum eða gjöfum skattafrádrátt upp að ákveðnu marki, hvort sem er um að ræða fyrirtæki eða einstaklinga.

Breyta þurfti reglugerð fyrir StLO til að uppfylla kröfur um skráningu á almannaheillaskrá Skattsins. Áður voru í reglugerðinni ákvæði um að StLO styðji við uppbyggingu Oddfellowreglunnar í gegnum Þróunarsjóð Oddfellowreglunnar, en breyta þurfti þessu þar sem slíkt samræmist ekki kröfum um skráningu á almannaheillaskrá. Áður en þessi breyting á reglugerð var framkvæmd á síðasta ári var ákveðið að tryggja framtíðargetu Þróunarsjóðs til uppbyggingar regluheimila og innra starfs Oddfellowreglunnar. Það var gert annars vegar með yfirfærslu beinna fjármuna frá StLO til Þróunarsjóðs og hins vegar með yfirfærslu lóðarleigusamninga atvinnuhúsnæðis í Urriðaholti til Þróunarsjóðs, sem skapar Þróunarsjóði reglulegar tekjur til framtíðar. Eftir þessa breytingu á reglugerð er tilgangur StLO eingöngu að styrkja hvers konar líknar­ og mannúðarstarf sem eru í anda Oddfellowreglunnar um kærleika og mannúð.

Næstu skref til skoðunar

Sérstakt félag, Urriðaholt ehf., var stofnað um uppbyggingu Urriðaholts og Kauptúns og á StLO um

FRÉTTIR

65% eignarhlut í því félagi. Núna er uppbyggingunni í Urriðaholti nánast lokið, aðeins er eftir að ráðstafa þremur lóðum við Urriðaholtsstræti 1, 3 og 5. Töluverðir fjármunir eru til staðar í Urriðaholti ehf. sem verður skipt upp meðal eigenda félagsins, reiknað er með að það gerist á árinu 2025.

Stöðugt er hugað að því hvaða líknar­ og mannúðarverkefni sjóðurinn eigi að taka að sér, víða er þörf í samfélaginu. Frá því síðasta stórverkefni lauk, sem var uppbygging húsnæðis fyrir Alzheimersamtökin og Parkinsonsamtökin í St. Jósefsspítalanum í Hafnarfirði, hafa ýmis smærri verkefni verið styrkt en enn hefur ekki verið ákveðið hvaða stórverkefni eigi að taka fyrir næst. Ýmsar ábendingar hafa borist og það styttist í að tímabært sé að ákveða næstu stærri skref fyrir sjóðinn.

Allar fundargerðir StLO eru aðgengilegar reglusystkinum á innri vef Oddfellowreglurnar og hvetjum við alla Oddfellowa að kynna sér vel málefni StLO. Framkvæmdaráð er alltaf tilbúið að koma í regludeildir og kynna sjóðinn eftir fund. Þeir sem hafa hug á því er bent á að senda erindi um það á netfangið stlo@oddfellow.is.

Höfundur: Heiðar Friðjónsson, formaður framkvæmdaráðs StLO

Húsnæði keypt fyrir almannaheillafélög

tyrktar­ og líknarsjóður Oddfellowreglunnar (StLO) festi í vetur kaup á tveimur efstu hæðum hússins að Glerárgötu 24 á Akureyri. Seljandi var KPMG sem hefur verið með starfsemi í húsinu.

Markmiðið með kaupunum er að geta boðið almannaheillafélögum á Akureyri og nágrenni kost á að leigja húsnæði á hagstæðum kjörum. Búið er að bjóða tveimur félögum aðstöðu; Grófinni geðverndarmiðstöð og Krabbameinsfélagi Akureyrar. Reiknað er með leigu til langs tíma í senn en bæði þessi félög höfðu verið í leit að hentugra og rýmra húsnæði undir starfsemi sína.

Á fréttavefnum Akureyri.net var haft eftir forsvarsmönnum Grófarinnar og Krabbameinsfélagsins að það kæmi sér mjög vel að geta varið lægri fjárhæðum í húsaleigu og þeim mun hærri í sjálfa kjarnastarfsemina. Var lýst yfir mikilli ánægju með framtak Oddfellowreglunnar.

Oddfellowreglan keypti tvær efstu hæðirnar í húsi KPMG að Glerárgötu 24 á Akureyri.

Framundan er að gera húsnæðið klárt undir nýja leigendur og munu reglusystkin á Akureyri þar leggja sitt af mörkum. Stefnt er að því að afhenda húsnæðið í sumar.

Ljósmynd: Skapti Hallgrímsson

Viðurkenningar fyrir langt og gott starf

Oddfellowreglan og Stórstúkustjórn heiðra þau reglusystkini sem starfað hafa lengi og vel innan Reglunnar. Eru veitt ýmis merki og má þar nefna heiðursmerki, þjónustumerki og svonefnd fornliðamerki, en þau eru veitt eftir tiltekinn árafjölda innan Reglunnar. Fyrst eftir 25 ár, síðan 40, 50 ár og á tíu ára fresti eftir það, svo lengi sem viðkomandi lifir. Yfirmeistari viðkomandi stúku afhendir 25 og 40 ára fornliðamerki en stórsír Reglunnar afhendir merkin eftir 50 ára starf og lengur, sem og heiðursmerkin. Eru þá haldnir hátíðarfundir í regludeildunum af því tilefni.

All nokkur merki af þessu tagi hafa verið veitt í vetur og hér fylgir listi um 50 ára fornliðamerki og hærra, sem og heiðurs­ og þjónustumerki. Eftirfarandi listi nær frá sl. hausti þar til um mánaðamótin apríl/maí, en hann er þó ekki tæmandi með öllu.

50 ára fornliðamerki:

Gunnlaugur Helgason, St. nr. 7, Þorkeli mána.

Ari Leifsson, St. nr. 7, Þorkeli mána. Örnólfur G. Sveinsson, St. nr. 8, Agli. Birgir Karlsson, St. nr. 8, Agli. Kristín Sveinsdóttir, Rbst. nr. 10, Soffíu.

60 ára fornliðamerki:

Pálmi Ásg. Theodórsson, St. nr. 9, Þormóði goða. Steini Sævar Þorsteinsson, St. nr. 9, Þormóði goða.

Heiðursmerki heiðursfélaga:

Böðvar Páll Ásgeirsson, St. nr. 5, Þórsteini.

Gunnar Helgi Magnússon, St. nr. 5, Þórsteini.

Ásrún Baldvinsdóttir, Rbst. nr. 5, Ásgerði.

Þjónustumerki Oddfellowreglunnar:

Garðar Pétursson, St. nr. 16, Snorra goða.

Rúnar Pálsson, St. nr. 14, Bjarna ridddara.

Magnús Jóhann Helgason, St. nr. 14, Bjarna riddara.

Þjónstumerki Stórstúkunnar:

Trausti Víglundsson, St. nr. 3, Hallveigu.

Heiðursmerki Oddfellowreglunnar:

Hafdís Stefánsdóttir, varastórsír systra, Rbst. nr. 8, Rannveigu.

Auðunn Kjartansson, fyrrum stórkallari og stórmarskálkur, St. nr. 12, Skúla fógeta.

Petrína Helga Ottesen, stórritari systra, Rbst. nr. 19, Þórdísi.

Magnús Vestmann Magnússon, stórritari bæðra, St. nr. 11, Þorgeiri.

Konráð Konráðsson stórféhirðir, St. nr. 8, Agli.

Aldís Gunnarsdóttir stómarskálkur, Rbst. nr. 14, Elísabetu (fær merkið 6. maí).

Hafdis Stefánsdóttir.

Petrína Helga Ottesen, Magnús Vestmann Magnússon og Gróa Dagmar Gunnarsdóttir.

Nýtt regluheimili rís í Urriðaholti

Nýtt regluheimili Oddfellow rís nú að Vinastræti 28 í Urriðaholti. Fyrsta skóflustunga var tekin 7. desember síðastliðinn og jarðvegsframkvæmdir hófust eftir áramót. Um það leyti sem blaðið fór í prentun var búið að grafa fyrir grunninum, verið að koma fyrir vinnubúðum verktaka og ganga

frá girðingu umhverfis athafnasvæðið. Beðið var útboðs Þróunarsjóðs Oddfellow í fyrstu uppsteypu en stærstu verkhlutar verða boðnir út í áföngum. Reiknað var með tilboðum frá um 10 verktökum.

Aðdraganda að byggingu regluheimilisins á þessum stað má rekja allt aftur til ársins 1957 þegar

Ljósmynd: Garðar Pétursson

Ljósmynd: Björn

Jóhann Björnsson

61 Oddfellowbróðir gaf Reglunni jörðina Urriðavatn. Höfðu bræðurnir keypt jörðina árið 1946, með það í huga að reisa þar sumarhús og „hvíldarheimili“ fyrir

Oddfellowa. Um var að ræða nærri 400 hektara jörð. Ekkert varð af þessum áformum og árið 1957 gáfu bræðurnir Líknarsjóði Oddfellowa jörðina, síðar Styrktar­ og líknarsjóði. Síðan þá hefur heilt hverfi risið á jörðinni, 18 holu golfvöllur (Urriðavöllur) og glæsilegt útivistarsvæði, auk atvinnustarfsemi við suðurenda holtsins, þar sem nú eru m.a. IKEA, Toyota, Costco og Bónus. Einnig reisti Reglan Náttúrufræðihúsið, þar sem Náttúrufræðistofnun Íslands er til húsa, og er það leigt ríkinu.

Golfvöllurinn var byggður fyrir rúmum 30 árum en uppbygging hverfisins hófst fyrir rúmum 20 árum í samvinnu við meðeigendur í Viskusteini ehf. sem ásamt Oddfellowreglunni stofnuðu félagið Urriðaholt ehf. Eigendur Viskusteins eru bræðurnir Sigurður Gísli og Jón Pálmasynir. Í upphafi þessa samstarfs var gert ráð fyrir að efst á holtinu myndi rísa húsnæði fyrir Oddfellowregluna.

Tuttugu skóflur fóru á loft

Standa vonir til þess að hægt verði að taka nýja regluheimilið í notkun árið 2027, þegar 70 ár verða liðin frá því að Oddfellowreglan fékk þessa rausnarlegu gjöf. Innan Reglunnar fór fram mikil umræða um framkvæmdina og sitt sýndist hverjum um staðarval og hvernig standa skyldi að byggingu og hönnun regluheimilisins. Á Stórstúkuþingi, þar sem ákvarðanir eru

teknar í stærstu málum Reglunnar, var ákveðið vorið 2017 að hefja undirbúning að byggingu hússins. Á þinginu tveimur árum síðar var svo ákveðið að ráðast í byggingu heimilisins og hönnun þess.

„Loksins, loksins“, sagði Guðmundur Eiríksson stórsír þegar skóflustungur voru teknar að Regluheimilinu, að viðstöddu fjölmenni. Fulltrúar þeirra regludeilda sem höfðu samþykkt að flytja starfsemi sína í Urriðaholtið mættu með skóflur af ýmsum gerðum. Til að byrja með munu alls 20 regludeildir funda í húsinu; níu bræðrastúkur, sjö systrastúkur, tvær Oddfellowbúðir og tvær Rebekkubúðir.

Fulltrúar regludeilda, sem munu starfa í nýja regluheimilinu, stungu niður skóflum í Urriðaholtinu í byrjun desember síðastliðinn.

Svona kemur nýtt regluheimili Oddfellow til með að líta út efst í Urriðaholti.

Sagði Guðmundur þetta mikla gleðistund í sögu Oddfellow á Íslandi, langþráðum áfanga hefði verið náð. Almar Guðmundsson, bæjarstjóri í Garðabæ, var viðstaddur athöfnina og óskaði Oddfellowreglunni til hamingju með áfangann, og hlakkaði til áframhaldandi samstarfs við Oddfellowa um byggingu hússins. Sagði hann húsið kærkomna viðbót við hverfið í Urriðaholtinu.

Að lokinni athöfn var öllum boðið í kaffisamsæti í Staðarbergið, regluheimilið í Hafnarfirði. Þar voru samankomin um 150 reglusystkini. Í ræðu sem Guðmundur hélt á þeirri samkomu kom m.a. fram að allan tímann hefði framkvæmdin verið unnin í nánu samstarfi við bæjaryfirvöld í Garðabæ. Þakkaði hann sérstaklega fyrrverandi og núverandi bæjarstjóra, þeim Gunnari Einarssyni og Almari. Jafnframt hefðu Oddfellowar verið í góðu sambandi við íbúasamtökin í Urriðaholti.

Hannað af Krads og Trípólí

Haustið 2022 var efnt til samkeppni meðal arkitekta um hönnun byggingarinnar í samráði við Arkitektafélag Íslands. Samið var við vinningshafana Krads og Trípólí um arkitektahönnun hússins. Í framhaldi af útboði á verkfræðihönnun var samið við Teknik verkfræðistofu um hönnun burðarvirkja, lagnakerfa og rafkerfa. Samið var við Örugg verkfræðistofu um brunahönnun og við Myrru um hljóðvistarhönnun. Í fyrsta verkhluta var samið við jarðvinnuverktakann Grafa og grjót ehf. að loknu útboði á jarðvinnunni. Í ræðu sinni þakkaði Guðmundur einnig sérstaklega fyrrum stórsír, Stefáni B. Veturliðasyni, fyrir hans aðkomu að verkinu. Hann hefði fylgt því eftir af röggsemi alla tíð eða síðan hann tók við sem stórsír árið 2009. Kom Stefán beint að aðstoð við undirbúning verksins og verkfræðistofa hans hljóp undir bagga með ýmis tæknileg mál, s.s. gerð útboðsgagna og

kostnaðaráætlana. Jafnframt var keypt vinna af Arkis arkitektastofu, sem hefur verið Reglunni til ráðgjafar í mörg ár. Bróðir Egill heitinn Guðmundsson starfaði hjá Arkís og vann ómetanlegt starf fyrir Regluna í áraraðir. Áður en framkvæmdir hófust var gengið frá samkomulagi við br. Auðun Kjartansson, trésmíðaog múrarameistara, að hann yrði byggingarstjóri verksins og br. Egill Hallgrímsson byggingartæknifræðingur er honum til aðstoðar með rafrænar skráningar og utanumahald gagna.

Vandað verður til verka

„Það eru áform okkar sem að þessari byggingu standa að gera það vel og vanda okkur. Umtalsverð sjálfboðavinna hefur þegar verið unnin af reglusystkinum og það er svo sannarlega von okkar að svo verði áfram og að skemmtileg og góð stemning verði um framkvæmdina á öllum framkvæmdatímanum. Ég vil nota tækifærið og þakka alla þessa góðu undirbúningsvinnu við verkið,“ sagði Guðmundur stórsír enn fremur að lokinni skóflustungu.

Nýja regluheimilið verður með þremur fundarsölum, auk samkomusala. Byggingin verður yfir 5.000 fermetrar að flatarmáli, þar af verður um 1.800 fermetra bílakjallari. Stærð lóðar er um 4.600 fermetrar en á henni og í bílakjallara verða um 100 bílastæði.

Fram kom í áðurnefndri ræðu stórsírs að uppbygging hverfisins í Urriðaholti væri á lokametrunum og vel hefði tekist til. Að endingu sagði stórsír:

„Okkar er svo að sjá til þess að regluheimilið falli vel að umhverfinu hér í Urriðaholti og að þar verði ávallt öflugt og gott starf samfélaginu til heilla og það skapi Oddfellowreglunni áframhaldandi vaxtarmöguleika.“

Höfundur: Björn Jóhann Björnsson, St. nr. 7, Þorkeli mána

Ljósmynd: Garðar Pétursson

Almar Guðmundsson, bæjarstjóri í Garðabæ, fyrir miðju ásamt Guðmundi Eiríkssyni stórsír og öðrum fulltrúum Oddfellowstúkna við athöfnina.

Fundað á Costa Blanca

Starf Oddfellow fer fram á nokkrum sólríkum stöðum á Spáni. Á Costa Blanca ströndinni í bænum Torrevieja í

Alicante héraði starfar Oddfellofélagið Amistad en nafnið er tekið úr spænsku og merkir vinátta.

Á fundi félagsins mæta reglusystkini frá Norðurlöndunum; Íslandi, Svíþjóð, Danmörku, Finnlandi og Noregi. Amistad er hluti af dönsku Oddfellowreglunni, er ekki eiginleg stúka en fundar samkvæmt siðbókum Reglunnar.

Amistad er með fundarsal inn af veitingastaðnum Dinastia í hverfinu Punta Prima við Costa Blanca ströndina. Þar koma Oddfellowar til fundar á mánudagskvöldum kl. 19, og að því loknu er sest að snæðingi ásamt mökum og öðrum gestum, sem ekki eru Oddfellowar. Fundartímabilið er að vori og hausti, 4­5 fundir á hvoru misseri. Að jafnaði mæta yfir 40 bræður og systur á fund og við bætast nokkrir góðir gestir í kvöldmatinn.

Áhugasamir eru hvattir til að kynna sér starfsemi félagsins á vefnum www.amistad.dk þar sem er m.a. að finna upplýsingar um fundartíma. Vefurinn er opinn öllum og Oddfellowar staddir á þessum slóðum eru hvattir til að sækja fundina og eiga góða kvöldstund með norrænum reglusystkinum sínum.

Fundir Amistad næsta haust verða 6. október, 20. október, 3. nóvember og 17. nóvember. Engar sérstakar reglur eru um klæðaburð, nema að mæta í

Oddfellowfána er flaggað á fundartíma fyrir utan veitingastaðinn Dinastia á Costa Blanca á Spáni. Þangað fjölmenna norrænir Oddfellowar.

61 regludeild Oddfellow starfandi um allt land

Regluheimili og starfandi regludeildir

ÍSAFJÖRÐUR, Aðalstræti 35

Bræðrastúka: Gestur

Rebekkustúka: Þórey

SAUÐÁRKRÓKUR , Víðigrund 5

Bræðrastúka: Sif

AKRANES , Kirkjubraut 54-56

Bræðrastúka: Egill

Rebekkustúkur: Ásgerður, Þórdís

Oddfellowbúðir: Borg

Rebekkubúðir: Brák

MM Canton: Hekla

REYKJANESBÆR, Grófin 6

Bræðrastúkur: Njörður, Jón forseti

Rebekkustúkur: Steinunn , Eldey

Oddfellowbúðir: Freyr

REYKJAVÍK , Vonarstræti 10

Bræðrastúkur:

Rebekkustúka: Eir

AKUREYRI , Sjafnarstíg 3

Bræðrastúkur: Sjöfn, Freyja , Rán

Rebekkustúkur: Auður, Laufey

Oddfellowbúðir: Thomas

Rebekkubúðir: Melkorka

EGILSSTAÐIR , Fagradalsbraut 25

Bræðrastúka: Hrafnkell Freysgoði

Rebekkustúka: Björk

SELFOSS , Vallholti 19

Bræðrastúkur: Hásteinn , Atli

Rebekkustúkur: Þóra , Halldóra

Oddfellowbúðir: Oddi

VESTMANNAEYJAR , Strandvegi 45

Bræðrastúka: Herjólfur

Rebekkustúka: Vilborg

HAFNARFJÖRÐUR , Staðarbergi 2-4

heppni , Baldur , Sæmundur fróði

Ingólfur, Hallveig , Þórsteinn , Þorkell máni , Þormóður goði , Þorgeir Þorfinnur karlsefni, Soffía, , Skúli fógeti, Ari fróði , Leifur

ORebekkustúkur:

Bergþóra , Sigríður, Þorgerður ,

Þorbjörg, Bríet

Oddfellowbúðir: Petrus

Rebekkubúðir: Þórhildur , Karitas

PM Canton: Njáll

ddfellowreglan hefur verið starfandi hér á landi frá árinu 1897, þegar bræðrastúkan Ingólfur var stofnuð í Reykjavík. Nú eru í dag starfandi alls 61 regludeild um allt land, þar af 28 bræðrastúkur og 21 Rebekkustúka, skipaðar konum. Síðan eru sjö Oddfellowbúðir og fimm Rebekkubúðir. Í lok mars síðastliðinn voru alls 4.027 félagar í Oddfellow, þar af 2.248 karlar og 1.779 konur. Nýir innsækjendur voru þá um 50 talsins en síðustu ár hefur verið stöðug fjölgun í Oddfellow. Árið 2019, á 200 ára afmæli Oddfellow á heimsvísu, fór fjöldi reglusystkina hér á landi í fyrsta sinn yfir 4.000. Í covid varð lítilsháttar fækkun en Reglan er að ná sér vel á strik á ný.

Eins og fram kemur í annarri grein í blaðinu er upphaf Oddfellowreglunnar á Íslandi rakið til byggingar Holdsveikraspítalans í Laugarnesi, sem danska

Bræðrastúkur: Bjarni riddari , Snorri goði , Þorlákurhelgi , Gissur hvíti

Rebekkustúkur: Rannveig , Barbara , Elísabet

Oddfellowbúðir: Magnús , Sjöstjarnan

Rebekkubúðir: Þórunn

Oddfellowreglan átti frumkvæði að. Frá því að stúkan Ingólfur tók til starfa 1897 liðu 20 ár þar til næsta stúka var stofnuð, Sjöfn á Akureyri, eða 1917. Næst komu bræðrastúkurnar Hallveig í Reykjavík 1921, Herjólfur í Vestmannaeyjum 1925 og Þórsteinn í Reykjavík 1935. Fyrsta Rebekkustúkan, Bergþóra, var stofnuð 1929 í Reykjavík, og sú næsta var ekki stofnuð fyrr en 1948 á Akureyri og fékk nafnið Auður. Fyrstu Oddfellowbúðirnar, Petrus, tóku til starfa 1929 en Rebekkubúðir ekki fyrr en 1982 er Þórhildur var stofnuð. Eftir síðari heimsstyrjöldina og upp úr miðri síðustu öld fór regludeildum að fjölga jafnt og þétt um allt land. Eins og meðfylgjandi kort sýnir eru regluheimili Oddfellow á tíu stöðum á landinu og hið ellefta í röðinni rís nú í Urriðaholti í Garðabæ. Fjallað er um þá framkvæmd á öðrum stað í blaðinu, sem og uppbyggingu og stækkun heimilanna í Vest­

REYKJAVÍK

HAFNARFJÖRÐUR

AKRANES

EGILSSTAÐIR

REYKJANESBÆR

mannaeyjum og á Akureyri. Regludeildir Oddfellow eru starfandi frá miðjum september fram í maíbyrjun, með reglulegum stúkufundum; vikulega eða hálfsmánaðarlega. Búðastarf fer fram einu sinni í mánuði. Algengt er einnig að regludeildir heimsæki hverja

SELFOSS

VESTMANNAEYJAR

AKUREYRI

ÍSAFJÖRÐUR

SAUÐÁRKRÓKUR

aðra og myndi þannig tengsl landshluta og bæja á milli. Þó hefðbundið starf liggi niðri á sumrin er margskonar félagsstarf í gangi; ferðalög, gönguog hjólaferðir, golfmót og grillveislur svo dæmi séu tekin.

Stækkun gengur vel á Akureyri

Loftmynd af húsinu tekin 4. janúar 2025.

Fyrir um ári síðan sögðum við frá því hér í blaðinu að til stæði að stækka regluheimilið að Sjafnarstíg 3 á Akureyri. Nú eru framkvæmdir komnar vel af stað og ánægjulegt að gefa lesendum innsýn í framþróun þessa mikilvæga verkefnis.

Regluheimilið var byggt af reglusystkinum á Akureyri á árunum 1986 til 1994 og var vígt við hátíðlega athöfn þann 1. september 1994. Heimilið hefur síðan verið vettvangur starfsemi regludeildanna til funda, skemmtana og annarrar starfsemi þeirra.

Í upphafi árs 2025 eru reglusystkin orðin 500 og hefur fjölgað um nær 200 frá því núverandi húsnæði var tekið í notkun og er það nú nýtt af sjö regludeildum í stað fjögurra.

Eins og gefur að skilja þá hefur þrengt að allri starfsemi og núverandi aðstaða farin að hamla frekari vexti og starfsemi Reglunnar á Akureyri. Því var ákveðið að ráðast í stækkun núverandi húsnæðis um 300 m2. Stækkun sem öll verður nýtt til starfsemi regludeildanna.

Stækkun á 1. hæð er þríþætt, samkomusalur stækkar og getur þá rúmað með góðu móti um 200­220 gesti í sal, félagsaðstaða stækkar sem og fatageymsla og snyrtingar. Jafnframt verður gólf í veislusal hækkað, breyting gerð á eldhúsi og að ­

Loftmynd af húsinu tekin 22. október 2023

komu utan frá að því. Stækkun á 2. hæð verður samsvarandi stækkun 1. hæðar. Aukið rými nýtist sem fundaraðstaða og setustofa. Með þessum breytingum verður hægt að innrétta nýjan fundarsal sem rúmar 50­56 gesti. Í þakrými á 3. hæð verður tækja­ og geymslurými.

Fokhelt í lok árs 2024 Í kjölfar útboðs á stækkuninni, þ.e. að gera hana fokhelda og frágang utanhúss, var undirritaður verksamningur við Tréverk ehf. um mitt ár 2023. Byrjað var á jarðvegsframkvæmdum þá um haustið en vegna óhentugrar tíðar fram að áramótum náðust ekki þau markmið í framkvæmdum sem stefnt var að. Í upphafi árs 2024 fóru framkvæmdir af stað á ný. Hreinsað var af klöpp og þrifalag steypt ásamt hluta af sökklum. Vegna snjóa og kulda varð bið á að steypuvinna hæfist og var komið fram undir lok apríl þegar viðraði til þess. Vinna gekk ágætlega þó upp kæmu óvæntir þættir sem þurfti að bregðast við og ollu nokkrum töfum á framkvæmdum en engu að síður tókst að loka viðbyggingunum fyrir lok árs 2024.

Eins og við var að búast þá komu upp nokkur aukaverk og var þar helst um að ræða aukinn kostnað vegna þrifalags í steypu undir sökkla og jarðvinnu.

Áður en þökum var lokað voru loftræstisamstæður hífðar upp. Þeir verkþættir utan húss sem eftir eru hafa verið unnir á þessu ári og verður lokið í sumar. Má þar nefna frágang utanhúss s.s. þakkanta, málningu og frágang á lóð.

Innanhússvinna á fljúgandi ferð Ætlunin er að vinna í sjálfboðavinnu eins mikið og unnt er af innanhúss verkefnum. Þessi verkefni krefjast sum hver sérhæfðrar verkþekkingar en alls ekki öll. Það þarf að sinna handlangi, tiltekt og fleiri léttari verkefnum og svo þarf að næra þá sem standa í framkvæmdum með kaffiveitingum. Verkstjórn verður í höndum þeirra reglusystkina sem hafa þekkingu á viðeigandi verkþáttum hverju sinni. Í lok desember s.l. var erindi sent á allar stúkur í húsinu með grófri tíma­ og verkáætlun um einangrun veggja, lagningu raf­ og pípulagna ásamt múrverki

og málun og þess farið á leit að reglusystkini tækju til hendinni í þessum verkþáttum. Í byrjun febrúar hófst sú vinna af fullum krafti. Undanfarna laugardaga hafa á milli 15 og 25 reglusystkini unnið að þessum verkefnum með bros á vör og orðið vel ágengt. Vonir standa til að búið verði að ganga frá veggjum, raflögnum og koma upp ofnum nú í vor.

Þegar stúkustarfi okkar lýkur í vor verður hafist handa við að umbreyta veislusalnum, en gólf salarins verður hækkað um 15 cm. Ætlunin er að ljúka þeirri vinnu áður en stúkustarf fer af stað í haust.

Þegar þetta er skrifað liggur ekki fyrir hvort farið verður í breytingar á eldhúsi í sumar eða þær verði unnar sumarið 2026. En það verkefni kallar á mikið múrbrot og sögun auk breytinga á pípu­ og raflögnum. Þá er eftir að setja upp milliveggi og ganga frá viðbótarrýmunum þannig að þau verði tilbúin fyrir uppsetningu innréttinga sem og endurnýjun snyrtinga. Auk þessa verður sett ný aðalrafmagnstafla í húsið og ný loftræstisamstæða. Áformað er að þau verk verði unnin á síðari mánuðum þessa árs og á næsta ári.

Kostnaður á áætlun Áfallinn greiddur kostnaður við nýbygginguna í lok árs 2024 er 134 milljónir króna. En framreiknaður kostnaður við stækkun hússins er nú um 357 milljónir króna sem er í samræmi við fjárhagsáætlun að teknu tilliti til þróunar verðlags.

Gangi framkvæmdir áfram í takt við það sem verið hefur til þessa standa vonir til að unnt verði að taka stækkað og endurbætt regluheimili í notkun síðla árs 2026 eða fyrri hluta árs 2027.

Höfundur: Bjarni Jónasson, formaður byggingarnefndar. Ljósmyndir: Örn Snorrason o.fl.

Vaskir Oddfellowar á Akureyri í smá pásu, aftari röð frá vinstri:  Karl Guðmundsson, Finnur Víkingsson, Ellert Rúnar Finnbogason, Númi Ingimarsson, Sveinbjörn  Árnason, Birgir Snorrason, Ketill Thorstensen, Friðrik Sigþórsson, Garðar Svavarsson og Finnur Dagsson. Fremri röð frá vinstri: Guðmundur Geirsson, Vigdís Lovísa Rafnsdóttir og Gunnar Helgi Rafnsson.

Heillaríkt spor til blessunar

Bræður í Þórsteini, stúku nr. 5, héldu upp á 90 ára afmæli í vetur en stúkan var stofnuð 14. febrúar árið 1935. Afmælisfundur var haldinn 15. febrúar í Sólarsal í Vonarstræti og árshátíð fór fram í kjölfarið á Hilton Nordica hótelinu. Á fundinn mættu alls 170 manns; Þórsteinsbræður, makar, ekkjur og aðrir gestir.

Yfirmeistari Þórsteins, Harald Gunnar Halldórsson, setti afmælisfundinn, bauð bræður og gesti velkomna og hélt hátíðarræðu. Á fundinn bárust margar góðar kveðjur og gjafir frá stúkum og búðum sem við þökkum kærlega fyrir. Starfandi fyrrum meistari, Gunnar Jóhannesson, fór yfir sögu Þórsteins frá stofnun til dagsins í dag, og verður vitnað til hennar hér síðar í greininni.

Í dag eru félagar í stúkunni alls 124 bræður og er hún því ein af þremur stærstu stúkum landsins. Systir Sigrún Guðmundsdóttir, ekkja Magnúsar Magnússonar Brynjólfssonar, hélt stutta ræðu um hvað Þórsteinsbræður stæðu sig vel í að sinna ekkjum með boðum í ferðalög, á árshátíðir, jólafundi og við að gefa jólagjafir.

Á fundinum voru tveir bræður gerðir að heiðursfélaga Þórsteins, þeir Böðvar Páll Ásgrímsson og Gunnar Helgi Magnússon. Tóku þeir við viðurkenningu og barmmerki heiðursfélaga. Þórsteinn hefur ekki haft heiðursfélaga undanfarin ár og bættum við vel úr því með því að heiðra þessa tvo heiðursmenn.

Eftir vel heppnaðan hátíðarfund var gestum boðið niður á aðra hæð til að þiggja léttar veitingar, en Þór­

Þórsteinsbræður á hátíðarfundi 15. febrúar í tilefni 90 ára afmælisins.

Stjórn Þórsteins í efri röð, f.v.: Atli Már Ágústsson féhirðir, Friðrik Haraldsson gjaldkeri, Harald Gunnar Halldórsson yfirmeistari, Kristján M. Ólafsson undirmeistari og Starkaður Örn Arnarson ritari. Heiðursfélagar í neðri röð, f.v. Gunnar Helgi Magnússon og Böðvar Páll Ásgeirsson.

Afmælisnefnd Þórsteins, f.v. Þór Austmar, Kristján M Ólafsson, Pétur Haraldsson, Eiríkur Jónsson. Gunnar Jóhannesson og Rikharð Ottó Rikharðsson.

steinsbræður héldu fyrir í salnum til myndatöku í tilefni afmælisins.

Eftir fund var haldin hin árlega árshátíð stúkunnar á Hilton hótelinu. Árshátíðin var stærri í sniðum en venjulega í tilefni afmælisins, þar sem fjöldi boðsgesta tók þátt í árshátíðinni, eða alls um 170 manns. Kristján M. Ólafsson, undirmeistari Þórsteins, tók fyrst til máls og fól Gísla Einarssyni veislustjórnina. Harald Gunnar yfirmeistari hélt hátíðarræðu og síðan komu fram skemmtikraftar, Guðrún Ágústa Gunnarsdóttir lék á píanó og söng nokkur lög og hljómsveitin Sniglabandið lék fyrir dansi.

Aðdragandi að stofnun Þórsteins

Í hátíðarræðu sinni rakti Gunnar Jóhannesson aðdraganda að stofnun stúkunnar, auk þess að tæpa á nokkrum helstu staðreyndum um upphaf Oddfellowreglunnar. Vitnaði hann m.a. í samantekt Þorbjarnar Guðmundssonar á 60 ára afmæli Þórsteins. Þar kom fram að í janúar 1935 hittust þrír bræður úr Ingólfi, St. nr. 1, þeir Tómas Tómasson, Kristinn Sigurðsson og Sveinn J. Ásmundsson. Var Tómasi falið að kanna hvort ekki væri grundvöllur fyrir stofnun nýrrar stúku og styrkja þannig framgang Reglunnar. Upp hafði komið ágreiningur innan raða Ingólfsbræðra um húsnæðismál en rekstur hússins í Vonarstræti var þungur á þessum árum. Reyndist vera nokkur áhugi fyrir stofnun nýrrar stúku. Vitnaði Gunnar í fundargerð Sveins J. Ásmundssonar sem rituð var síðar: „Tel ég að með stofnun stúkunnar nr. 5, Þórsteins, hafi verið stigið heillaríkt spor til blessunar Oddfellowreglunnar í heild og að þeir bræður sem að stofnuninni stóðu hafi unnið blessunarríkt starf í þágu Reglunnar hér á landi.“

Stofnfundinn þann 14. febrúar 1935 sóttu 30 bræður, sem stofnuðu stúkuna, auk 104 bræðra úr öðrum stúkum. Gunnar vakti athygli á hve skamman tíma tók að stofna stúkuna, eða rétt rúman mánuð. „Þetta staðfestir hversu öflugir menn voru hér að

verki, enda sést það glögglega í starfi stúkunnar. Í árslok 1939 voru bræður orðnir 64 og í árslok 1943 voru þeir orðnir rúmlega 100,“ sagði Gunnar og vitnaði því næst í ræðu Tómasar á fimm ára afmæli Þórsteins, árið 1940, sem flutt var í sama ræðustóli og Gunnar stóð í. Sagði Tómas meðal annars:

„Við skulum ávallt snúa bökum saman og horfa móti öllum hættum, sem að oss kunna að steðja. Við skulum leitast við að taka þátt í kjörum hvers annars, bæði í meðlæti og mótlæti. Þó máttur okkar sé lítill, þá er hann þó mikill ef við stöndum allir saman einhuga. Við getum engin áhrif haft á rás viðburðanna úti í heiminum, en hér bíða okkar verkefni sem okkur hefur ekki enn tekist að leysa, kannski vegna þess að við höfum ekki verið nógu einbeitt. Og ávallt eru til verkefni fyrir fórnfúst hjarta og einlægan vilja. Verkefnin vantar aldrei, en það er oft svo erfitt að byrja og stundum skortir þolgæðið þegar hafist er handa.“

Tíðrætt um húsnæðismálin

Gunnar benti á að bræðrum í stúkunum Ingólfi og Þórsteini hefði tekist að jafna allan ágreining og snúa bökum saman til að standa vörð um Oddfellowregluna íslensku. Bræðrum hafi á þessum tíma, líkt og nú, verið tíðrætt um húsnæðismálin.

„Á síðasta ári hafa húsnæðismál verið fyrirferðarmikil á fundum stúku vorrar og ekki allir á eitt sáttir með framgang mála. Nú stöndum við aftur frammi fyrir tímamótum hér í Vonarstrætinu. Treysti ég því að reglusystkin geri eins og undanfarar okkar, snúi bökum saman og finni leiðir til að styrkja starfsemina í húsinu að nýju. Það sem er liðið er nú að baki og er það okkar að horfa fram á veginn með hag Oddfellowreglunnar og hugsjóna hennar að leiðarljósi,“ sagði Gunnar að endingu í ræðu sinni.

Höfundar: Jóhann Berg Þorgeirsson og Valgeir Gestsson, St. nr. 5, Þórsteini Ljósmyndir: Heiða HB Photography

Baldur styrkti HL stöðina

Valmundur Valmundsson kynnir sér virkni hjartasíritanna í fylgd Birnu Aubertsdóttur, framkvæmdastjóra HL stöðvarinnar.

Bræður úr St. nr. 20, Baldri, komu færandi hendi

í HL stöðina í vetur og afhentu 500 þúsund kr. styrk til kaupa á hjatrasíritum og hugbúnaði í tengslum við þá. Þetta er annað árið í röð sem Baldur styrkir HL stöðina.

HL stöðin er endurhæfingarstöð fyrir þá sem eiga við hjarta­ og lungnavandamál að stríða. Flestöll sem þurfa hjartaþræðingar við koma á HL stöðina í endurhæfingu. Stöðin þjónar um 500 manns á hverjum tíma.

Elías H. Leifsson stígur á þrekhjól.

Þrír fulltrúar frá Baldri afhentu gjöfina, þeir Valmundur Valmundsson yfirmeistari, Elías H. Leifsson gjaldkeri og Ágúst Jónatansson fyrrum gjaldkeri.

Birna Aubertsdóttir, framkvæmdastjóri HL stöðvarinnar, veitti gjöfinni viðtöku og þakkaði hún Baldursbræðrum kærlega fyrir höfðinglega gjöf. Kynntu þeir sér starfsemina í leiðinni og boðið var upp á léttar veitingar af þessu tilefni.

Guðrún Erla Sigurðardóttir ásamt foreldrum sínum, Ágústu Kristínu Magnúsdóttur og Sigurði Jónssyni, fv. eigendum efnalaugarinnar.

Höfum alltaf þjónað

Oddfellowum

Líkt og þekkt er hafa Oddfellowar áratugum saman þurft að sinna útlitinu og jafnvel þótt

klæðaburðurinn beri nýjustu tískustraumum ekki vitni, eru Oddfellowar fremstir meðal jafningja þegar kemur að klassískum klæðaburði. Þar eru kjólföt, síðkjólar og pils í forgrunni. Það er ekki tekið út með sældinni að líta vel út, eða eins og orðtakið segir á frummálinu, beauty is pain.

Einn nauðsynlegur þáttur í snyrtimennskunni er að klæðast aðeins hreinum fötum. Það veit Guðrún Erla Sigurðardóttir, systir í Rbst. nr. 1, Bergþóru, en fjölskylda hennar hefur um árabil rekið Efnalaugina Björg í Mjódd. Í dag er hún eigandi fyrirtækisins og rekur það. Guðrún Erla gekk í Oddfellowregluna árið 2018 og sér ekki eftir því. Oddfellowblaðið tók hús á Guðrúnu Erlu sem hefur ýmsum hnöppum að hneppa í Mjóddinni.

„Magnús Kristinsson, afi minn, stofnaði fyrirtækið árið 1953. Hann var Oddfellowi og þegar hann hætti, þá tók mamma við ásamt systur sinni. Þá var efnalaugin staðsett í Háaleiti og síðar var opnað í Mjódd. Upp úr því var þessu skipt upp og nú er þetta rekið á tveimur stöðum undir sama nafni, en hvor sinn reksturinn,“ segir Guðrún Erla, en árið 2018 keypti hún foreldra sína út og gekk sjálf í Oddfellowregluna um svipað leyti. Guðrún Erla á þrjár dætur, þær Sigríði Eyrúnu, 17 ára, Jódísi Hönnu, 16 ára og Rebekku Eyrúnu, 10 ára.

Ganga að 20% afslætti vísum

„Við höfum alltaf þjónað Oddfellowum. Allar systur og bræður eru með fastan 20% afslátt af öllu hjá okkur í Mjódd, alveg sama hvað það er; venjulegur fatnaður, kjólföt eða hvaðeina. Þetta er mikil búbót fyrir marga og fólk nýtir sér þetta,“ segir Guðrún Erla. „Við klórum skyrturnar og ef þær líta ekki nógu vel út, þá er ég að selja skyrturnar frá Bosweel og slaufur líka. Ef þú kaupir nýja skyrtu, þá þarftu auðvitað nýja slaufu líka. Ég á þetta yfirleitt á lager, en ef ekki, þá geta stærðirnar verið tilbúnar hjá mér daginn eftir,“ segir Guðrún Erla.

-En er það mun meiri vinna að þvo kjólföt heldur en hefðbundin jakkaföt?

„Jú, það er meiri vinna af því það er svona silkiborði á þeim og það þarf að fara mjög varlega með það. Þú setur ekkert straujárn á slíkt og kjólfötin fara aðra leið hjá okkur heldur en jakkaföt. Síðan reynum við að sjá hvort kjólskyrtunar, slaufurnar og hvítu vestin séu ný eða gömul og setjum þá í klór eftir þvott. Við pössum upp á að kjólskyrtur, slaufur og hvítu vestin séu stífuð og hvít,“ segir Guðrún Erla og bætir við að systur komi einnig með sín klæði í efnalaugina.

„Þar eru líka mikil viðskipti; pilsin, jakkarnir og kjólarnir. Síðan erum við líka mikið í einkennunum. Við pökkum þeim sérstaklega þannig að enginn sjái hvað þetta er. Einkennin eru mikil kúnst því þau eru viðkvæm. Merkjunum sem eru á þeim er pakkað

vel inn eða tekin af. Síðan festum við þau aftur á, það getur verið áskorun. Yfirleitt pökkum við því inn í álpappír eða tökum það af og saumum síðan á aftur. Við gefum okkur tíma í þetta; maður þarf alltaf að hugsa um það hvað maður er með í höndunum. Þetta er partur af þjónustunni,“ segir Guðrún Erla og bætir því við að Efnalaugin Björg í Mjódd sé sú eina á landinu sem notist við umhverfisvæna hreinsunarvökva. Sérstök hreinsivél þeirrar gerðar gerir að verkum að hægt er að hreinsa ýmis viðkvæm föt.

„Í þessari vél get ég hreinsað alla pallíettukjóla og annað sem er viðkvæmt. Það er gott að geta boðið upp á það. Við erum líka eina efnalaugin á landinu sem er að hreinsa leður, rúskinn og loðfeldi. Við förum einu sinni á ári á námskeið til að fylgjast með þróuninni og vera ávallt á tánum. Varðandi leður, rúskinn og loðfeldi þá er það unnið alveg sérstaklega hér á efri hæðinni hjá okkur. þannig að þetta er mikil sérhæfing,“ segir Guðrún Erla.

Efnalaugin Björg í Mjódd er einnig sérstaklega vottuð af BOSS í Þýskalandi. „Við höfum tækin og kunnáttuna og höfum farið til þeirra í verksmiðjuna. BOSS velur eina efnalaug í hverju landi þannig að þetta er mikill gæðastimpill,“ segir hún.

Fyrsta efnalaugin með snjallforrit

-Hefur þessi bransi breyst eitthvað á undanförnum árum eða er þetta eins og í gamladaga bara?

„Það má segja að fólk sé að koma með öðruvísi föt til okkar núna. Nú er fólk að kaupa meira um­

hverfisvæn föt, ef svo má segja. Til dæmis gætu verið notuð umhverfisvæn efni til að lita fötin. Svart er ekki bara svart. Gamli svarti liturinn var miklu betri í gamla daga en hann er núna. Föt grána meira eins og fólk sér til dæmis með svartar gallabuxur og slíkt. Það hefur margt breyst,“ segir Guðrún Erla.

„Það hefur margt breyst og ég verð að fylgja því, en við höfum ávallt passað upp á að vera með eins góð og ný tæki eins og hægt er til að létta vinnuna,“ segir Guðrún Erla. „Til dæmis er mikið hugað að umhverfismálum, þar af leiðandi fjárfestum við í umhverfisvænni hreinsivél sem er græn og vökvinn sem er notaður er Hydrocarbon í stað Perclor. En við höfum báðar vélarnar og viðskiptavinir okkar eru alltaf að færa sig yfir í hann. Spyrja okkur í afgreiðslunni hvort fötin þeirra fari ekki örugglega í umhverfisvænu hreinsunina, sem er gott mál,“ segir hún.

Líkt og í öðrum atvinnugreinum hafði heimsfaraldurinn einnig töluverð áhrif á bransann.

„Þetta breyttist dálítið í heimsfaraldrinum. Þá fóru margir til dæmis úr fjármálageiranum að vinna heima. Þetta er samt að koma aftur, en þetta eru samt skrýtnir tímar. Það eimir ennþá eftir af þessum tíma, en maður finnur núna að fólk er farið að vinna aftur á vinnustöðunum. Þá finnum við aukningu hjá okkur sem er gott,“ segir Guðrún Erla og bætir við:

„Þetta er stór hluti af starfseminni hjá okkur og síðan erum við líka komin með app sem er það eina á landinu. Þar pantarðu okkur og velur hvenær við komum að sækja föt, hvenær við skilum og gefur

upp hvers konar föt þú ert með. Síðan er valinn afhendingartími líka. Þetta vorum við að setja í gang og það verður spennandi að sjá hvernig þetta fer af stað.“

Kjólföt til sölu, kosta eina tölu!

Óhætt er að fullyrða að í efnalauginni sé hugsað út fyrir boxið, en þar eru notuð kjólföt til sölu sem vakið hafa athygli reglusystkina undanfarin misseri. „Þessi föt eru frá Oddfellowum sem hafa kannski stækkað eða minnkað og þá er hægt að koma með fötin til okkar. Við skráum niður stærðirnar og fáum síðan greitt ef við seljum þau. Þeir sem eru að ganga inn í Regluna þurfa ekki endilega að fjárfesta í nýjum og dýrum fötum. Það er hægt að koma og máta hrein og fín föt hér hjá mér,“ segir Guðrún Erla, en lagerinn er misstór. Er við ræddum saman voru 12 kjólföt til sölu hjá henni ásamt skóm og fleiru. Skyrta og slaufa fengust einnig til kaups.

Ekkert nema gott á Oddfellowfundi

Sem fyrr sagði gekk Guðrún Erla í Oddfellowregluna árið 2018, en í sömu stúku, Bergþóru, er einnig móðir hennar, Ágústa Kristín Magnúsdóttir, sem þar hefur verið í nokkra áratugi. Faðir hennar, Sigurður Jónsson, er í St. nr. 21, Þorláki helga í Hafnarfirði.

-Hvað varð til þess að þú tókst skrefin inn í Oddfellowregluna?

„Aðallega að láta gott af mér leiða. Ég sá fram á það miðað við hvernig foreldrar mínir og afi töluðu um þetta, söfnun, styrkveitingar, kertasala og fleira, að ég gæti látið gott af mér leiða í gegnum þetta starf. Mér fannst þetta bara svo fallegt, að það væri verið að gefa til baka til samfélagsins. Ég hef gert það, en svo fannst mér líka fólginn ákveðinn friður í þessu, að komast aðeins út af heimilinu. Ég datt aðeins út

Amma og afi Guðrúnar Erlu, Ragnheiður Guðmundsdóttir og Magnús Kristinsson, stofnendur efnalaugarinnar 1953.

um tíma og síðan fór ég að sækja fundi aftur af krafti nýlega. Það er svo skrýtið að þegar maður kemur á fund, og gengur inn í salinn, þá er eins og allar lífsins áhyggjur verði eftir fyrir utan. Það er eitthvað sem gerist. Síðan að fundi loknum, þá einhvern veginn hellist þetta aftur yfir mann. Þetta er mögnuð og góð tilfinning. Það er ekkert nema gott sem tekur á móti manni þegar maður kemur á Oddfellowfund,“ segir Guðrún Erla en í Bergþóru er rekið öflugt starf utan funda, t.d. utanlandsferðir og heimsóknir. Þá nefnir hún einnig golfklúbbinn sem hún ætlar sér að taka meiri þátt í.

Guðrún Erla ásamt móður sinni, Ágústu Kristínu, við strauvélina.

„Það er svo mikill kærleikur frá öllum og manni líður vel í hvert einasta sinn. Félagsskapurinn er yndislegur,“ segir hún. „Starfið er mjög fallegt. Til dæmis eru eldri systur, sem eru veikar eða komnar á elliheimili, heimsóttar. Það er sérstök nefnd utan um þær heimsóknir, það er fallegt að sýna þennan kærleika,“ segir Guðrún Erla.

Þá hefur nýliðun verið í stúkunni. „Það er að yngjast svolítið hjá okkur. Það er mjög áhugavert og skemmtilegt að fá yngri systur inn. Starfið er nú ekki mikið kynnt og það er mjög gleðilegt að sjá yngri kynslóðina meðtaka þetta og taka þátt,“ segir Guðrún Erla að endingu í samtali okkar.

Höfundur: Jón Birgir Eiríksson, St. nr. 5, Þórsteini

Handsmíðuðu Oddfellow hringana okkar má finna í mörgum gerðum með og án demants.

H I K R O S . IS EFSTALAND 26 - GRÍMSBÆ - 108 RVK

Sex milljónir til Hróa hattar

Stúkan nr. 18, Ari fróði, var stofnuð 4. mars 1995. Stofnendur voru 24 bræður úr stúkunni nr. 11, Þorgeiri, og þrír bræður úr stúkunni nr. 6, Gesti, á Ísafirði. Forgöngumenn að stofnun stúkunnar voru Magnús Stephensen, Sveinn Fjeldsted, Steindór Hálfdánarson og Sveinbjörn Óskarsson. Þeir eru allir fallnir frá nema br. Steindór Hálfdánarson, fyrrum yfirmeistari stúkunnar og heiðursfélagi hennar.

Laugardaginn 8. mars síðastliðinn var efnt til 30 ára afmælishátíðar í Oddfellowhúsinu að Vonarstræti 10. Yfirmeistari stúkunnar, Skafti Ingi Stefánsson, setti hátíðina í Sólarsal og bauð gesti velkomna. Meðal gesta voru Guðmundur Eiríksson, stórsír, og stór­

Heiðursfélagar stúkunnar Ara fróða á hátíðarfundi 8. mars 2025. F.v. Steindór Hálfdánarson og Stefán Stefánsson.

Prúðbúnir Arabræður á hátíðarfundi í Sólarsal 8. mars 2025.

stúkustjórn, reglusystkin úr regludeildum og norskir stúkubræður úr vinastúkunni nr. 27, Kong Sverre, í Tönsberg í Noregi.

Athöfnin í Sólarsal fór vel og hátíðlega fram samkvæmt siðum og venjum Reglunnar. Hátíðarræðu flutti undirritaður, fyrrum yfirmeistari stúkunnar, og flutti ég í stórum dráttum frásögn um tilurð og hvað hefði á daga stúkunnar drifið á 30 ára tímabili.

Höfðinglegar gjafir

Guðmundur stórsír flutti ræðu og ræddi um hlutverk og mikilvægi Oddfellowreglunnar. Hann óskaði Ara fróða hjartanlega til hamingju með afmælið og

Skafti Ingi Stefánsson, yfirmeistari, afhendir Stefáni Stefánssyni, stórfulltrúa, heiðursskjal sem heiðursfélagi Ara fróða.

Stjórn líknarsjóðs Ara fróða ásamt þremur fulltrúum Hróa Hattar. Frá vinstri: Rúnar Kristinsson, Ólafur Örn Haraldsson, Sveinbjörn Sveinbjörnsson, Sigríður Rut Jónsdóttir, Jón Trausti Snorrason, Ólafur E, Ófeigsson og Runólfur Bjarki Sveinsson

hið öfluga starf sem færi fram í stúkunni. Hann afhenti yfirmeistara gjöf frá Stórstúkustjórn í tilefni afmælisins. Yfirmeistari þakkaði fyrir gjöfina og falleg orð til stúkunnar. Fjölmargar og höfðinglegar gjafir bárust stúkunni frá regludeildum sem yfirmeistari þakkaði vel fyrir og bað fyrir góðar kveðjur til gefenda.

Í lok athafnarinnar var Stefáni Stefánssyni, stórfulltrúa stúkunnar, veitt heiðursskjal og merki heiðursfélaga Ara fróða til staðfestingar á kjöri hans sem heiðursfélaga. Stefán er einn af stofnendum stúkunnar og þakkaði þann mikla heiður sem honum var sýndur.

Í lok athafnar sungu allir viðstaddir lagið Ísland ögrum skorið. Yfirmeistari stúkunnar bauð öllum viðstöddum að þiggja veitingar í Fólkvangi á fyrstu hæð að fundi loknum. Jón Viðar Óskarsson undirmeistari bauð gesti velkomna í Fólkvangi og bauð þeim að njóta veitinganna.

Hróa hetti, barnavinafélagi, var færður sex milljóna króna peningastyrkur fyrir starfsemi félagsins. Ólafur Ófeigsson, fyrir hönd líknarsjóðsnefndar stúkunnar, afhenti styrkinn og ávarpaði Sveinbjörn Sveinbjörnsson, bróður í St. nr. 10, Þorfinni karlsefni, fyrir hönd barnavinafélagsins. Sveinbjörn þakkaði fyrir höfðinglega gjöf og vinarhug sem Hróa Hetti væri sýndur, sem hann sagði að kæmi að góðum notum og óskaði Ara fróða allra heilla. Hann fór jafnframt ítarlega yfir starfsemi og hlutverk barnavinafélagsins.

Hátíðin tókst vel í alla staði og var almenn ánægja meðal viðstaddra hvernig til tókst. Viðstaddir hátíðarhöldin voru hartnær 150 manns, reglusystkin og gestir.

Í tilefni af 30 ára afmælinu stóð til núna í lok apríl að fara í ferð til Kraká í Póllandi og eðlilega mikil eftirvænting meðal bræðra og maka í Ara fróða.

Höfundur: Bogi Björgvin Ingimarsson , St. nr. 18, Ara fróða Ljósmyndr: Silja Rut Thorlacius

Vel sótt Oddfellowmessa

Kórinn Hallveigarsynir söng við Oddfellowmessuna í Víðistaðakirkju, undir stjórn og undirleik Sveins Arnars Sæmundssonar.

sunnudagsmorgni í febrúar mættu Oddfellowar og aðrir gestir til messu í Víðistaðakirkju í Hafnarfirði. Viðburðurinn var skipulagður af bræðrum í St. nr. 3, Hallveigu, sem sóttu fyrirmynd til bræðra og systra á Ísafirði sem um langt skeið hafa komið saman til messu a.m.k. einu sinni á ári.

Séra Bragi J. Ingibergsson þjónaði fyrir altari og organisti var Sveinn Arnar Sæmundsson. Hugvekju flutti Guðmundur Eiríksson stórsír og lestur ritningatexta var í höndum hjónanna Ólafar Jónsdóttur og Jóhanns Ármanns Gíslasonar, sem bæði eru í Odd­

Bræður stinga saman nefjum í messukaffinu, f.v. Hjörleifur Þórarinsson, Georg Arnar Þorsteinsson og Baldur Trausti Hreinsson, yfirmeistari í Hallveigu.

fellow. Kór Hallveigar, Hallveigarsynir, söng undir stjórn Sveins Arnars og frumflutti við þetta tækifæri welska lagið Calon Lan, eða Hjarta milt sem br. Jón Karl Einarsson íslenskaði. Bræður í kórnum, þeir Sigurður Jónas Bergsson og Vigfús Ingvarsson, fluttu almenna kirkjubæn og yfirmeistari Hallveigar, Baldur Trausti Hreinsson, flutti ávarp í lok athafnarinnar.

Kaffiveitingar voru í safnaðarsal að guðsþjónustu lokinni og var ánægjulegt að sjá hve mörg reglusystkini voru mætt til messu og gáfu sér svo tíma til samveru að henni lokinni.

Guðmundur Eiríksson stórsír flutti hugleiðingu í Oddfellowmessunni og lagði út frá vináttunni og hve mikilvæg hún væri.

Þétt var setið í safnaðarheimili Víðistaðakirkju að messu lokinni.

Vináttan er dýrmæt Í hugleiðingu stórsírs vitnaði hann m.a. í rannsókn þar sem leitað var svara við hverjar væru algengustu eftirsjár dauðvona fólks. Þar voru nefnd atriði eins og að hafa ekki haft hugrekki til að fylgja eigin sannfæringu, að hafa unnið minna, opnað sig meira um tilfinningar og líðan, að leyfa sér að vera hamingjusamari og hafa haldið sambandi við vini.

Þau sem þarna sögðu frá, áttuðu sig oft ekki á þeim fjársóði sem felst í gömlum vinum fyrr en á hinstu stundu og þá var ekki alltaf mögulegt að hafa uppi á vinunum aftur. Margir höfðu orðið svo uppteknir í lífinu að þeir leyfðu dýrmætri vináttu að fjara út með árunum og sáu mikið eftir því að hafa ekki gefið vináttunni þann tíma og fyrirhöfn sem hún verðskuldar.

Þökkum Oddfellow framlagið til samfélagsins!

Ein af skyldum Oddfellowa er að fylgja látnum bræðum og jarðarfarir systra og bræðra eru jafnan fjölsóttar. Í Oddfellowmessunni gafst tækifæri til að koma saman í kirkju undir öðrum formerkjum, hlýða á góðan og uppbyggilegan boðskap, rækta vináttuna og bræðra­ og systralag.

Svo vel þótti takast til að búið er að bóka Víðistaðakirkju fyrir Oddfellowmessu að ári, þann 8. febrúar 2026. Hallveigarsynir halda úti öflugu kórstarfi og þegar þessi orð voru sett á blað voru styrktartónleikar fyrir Pieta­samtökin framundan í Víðistaðakirkju 30. mars.

Höfundur: Hjörleifur Þórarinsson, St. nr. 3, Hallveigu

Kærleikur ofar öllu

Ingibjörg Hjartardóttir er stórfulltrúi og starfandi

fyrrum meistari Bríetar og ein stofnenda stúkunnar.

Hún er glerlistarkona og hér er hún við eitt verka sinna.

Nýjasta Rebekkustúkan innan Oddfellow er Bríet, nr. 21, stofnuð í maí 2024 og er til húsa í Vonarstræti. Af því tilefni ræddi Oddfellowblaðið við Ingibjörgu Hjartardóttur, stórfulltrúa og starfandi fyrrum yfirmeistara hinnar nýju stúku. Hún var meðal stofnenda Bríetar og var það í annað skipti sem hún kom að stofnun nýrrar Rebekkustúku, var ein stofnenda Þorbjargar árið 2012, og á sterk fjölskyldutengsl við Regluna. Ingibjörg er glerlistakona og hefur starfað við kennslu í glerlist, bæði í skólum og í félagsstarfi eldri borgara, ásamt því að vera virk í starfi Oddfellowreglunnar. Hún vígðist í Rbst. nr. 7, Þorgerði, árið 1999 og fagnaði því 25 ára vígsluafmæli á síðasta ári. Ingibjörg var sem fyrr segir ein af stofnendum Rbst. nr. 17, Þorbjargar, og var þar yfirmeistari tímabilið 20162018. Þess má geta að föðurafi og amma Ingibjargar voru ein af stofnendum Rbst. nr. 4, Sigríðar, þau Hjörtur Hjartarson, kaupmaður á Bræðraborgarstíg í Reykjavík, og Ásta Laufey Björnsdóttir.

Fyrstu minningar Ingibjargar úr Vonarstætinu eru jólaböllin með ömmu og afa ásamt systur sinni, Drífu Hjartardóttur í Rbst. nr. 7, Þorgerði, fv. alþingismanni. Eiginmaður Ingibjargar er Sigurður Ólafsson, bróðir

í St. nr. 27, Sæmundi fróða, og eiga þau þrjár dætur. Spurð hvað hefur gefið henni hvað mest í gegnum reglustarfið segir Ingibjörg það vera vináttuna, vera virk og gefa af sér.

Stutt ferli

Að sögn Ingibjargar var ferlið að stofnun Bríetar aðeins sex mánuðir. Með kraftmiklar systur í undirbúningsnefnd hafi allur undirbúningur gengið vel. Leyfi fyrir embættismenn í fyrstu stjórn stúkunnar var með skilyrðum að yfirmeistari fyrsta hálfa árið yrði að vera fyrrum meistari. Það kom því í hlut Ingibjargar að stýra nýju stúkunni sem yfirmeistari. Allar systur tóku þátt í að vinna á einn eða annan hátt að undirbúningnum og þrjú fjáröflunarkvöld voru haldin sem öll gengu framar vonum.

Að mörgu ber að hyggja þegar ný stúka er stofnuð og það er ýmislegt sem stúkan þarf að eiga. Við stofnun stúkunnar bárust henni margar góðar gjafir.

„Bríetarsystur eru afar þakklátar fyrir allar gjafir til stúkunnar, einnig fyrir alla þá velvild og vinarhug sem systrum var sýndur,“ segir Ingibjörg og nefnir sem dæmi að Halldóra Lydía Þórðardóttir, fyrsti undirmeistari og núverandi yfirmeistari í Bríeti, gaf

stúkunni siðarmeistarastaf og eru þrjú falleg messinghjörtu efst á stafnum. Hjörtun eru gerð eftir teikningu Halldóru sjálfrar. Þá fékk stúkan góða aðstoð og mikla velvild annarra Rebekkustúkna við vígslu fimm nýrra systra.

Væntumþykja og umburðarlyndi

Ingibjörg segir stúkuna stofnaða í kærleika sem birtist í merki Bríetar, siðameistarastaf og í nælunni, sem sagt er frá hér til hliðar.

„Við leggjum mikla áherslu á gildi Oddfellowreglunnar sem og væntumþykju og umburðarlyndi, við viljum leiðbeina og forðumst gagnrýni. Við horfum björtum augum til framtíðar, mikill hugur er í systrum og frá stofnun hafa verið vígðar sex nýjar systur. Tvær fyrrum Rebekkusystur eru með endurinntöku. Mikilvægt er að grunnurinn sé sterkur og þess vegna sinnum við hver annarri vel, sýnum nærgætni og hlúum að hver annarri. Ég óska þess að stúkusystur verði sólarmegin í lífinu, í öllum störfum til góðra mála,“ segir Ingibjörg að endingu í stuttu spjalli.

Með þessum ágætu lokaorðum óskar Oddfellowblaðið nýrri stúku alls hins besta í framtíðinni.

Höfundur: Ágústa Unnur Gunnarsdóttir, Rbst. nr. 1, Bergþóru Ljósmynd: Garðar Pétursson

Systur hönnuðu merki og nælu

Merki Rebekkustúkunnar Bríetar eru hjörtu sem mynda hring í kringum hlekkina þrjá, vináttu, kærleika og sannleika. Merkið teiknaði Eydís Egilsdóttir, systir í Bríeti.

Næla stúkunnar er gyllt á silfurgrunni. Gyllt hjarta er tákn stúkunnar og merkir þann kærleika sem ríkja á í stúkunni. Næluna hannaði Kristrún Pétursdóttir, systir í Bríeti.

Er hjarta-

stuðtæki á þínum vinnustað?

Hjartastuðtæki ættu að vera staðalbúnaður í öllum fyrirtækjum. Hafðu samband!

Höfðabakki 7, 110 Reykjavík | +354 580 3900 | fastusheilsa.is

Þrjár kynslóðir á Suðurnesjunum

Oddfellowfjölskyldan á Suðurnesjum, frá vinstri Rakel Sigurbjörg Steinþórsdóttir, Ketill Erlendur Gunnarsson, Helga Björg Steinþórsdóttir, Sigrún Hauksdóttir og Ragnar Sigurðsson.

Oddfellowreglan hefur verið stór hluti af lífi okkar fjölskyldu í mörg ár og hefur tengt okkur saman á einstakan hátt. Með gildum sínum um vináttu, kærleika og sannleika hefur Reglan ekki aðeins mótað okkur sem einstaklinga heldur einnig skapað sterka fjölskylduhefð sem nú nær yfir þrjár kynslóðir.

Móðir mín, Sigrún Hauksdóttir, byrjaði fyrst í Rebekkustúkunni Sigríði, en síðar varð hún stofnfélagi í Rebekkustúku nr. 11, Steinunni. Ég gekk síðar inn í Steinunni, en þegar Rebekkustúka nr. 18, Eldey, var stofnuð gengum við þar til liðs ásamt systur minni, Rakel Steinþórsdóttur, og dóttur minni, Sigrúnu Ingu Ævarsdóttur. Við vorum allar stofnfélagar Eldeyjar.

Faðir minn, Steinþór Júlíusson, gekk síðar í stúkuna Njörð. Hann var heillaður af hugsjón Oddfellow og fann þar vettvang þar sem hann gat lagt sitt af mörkum til samfélagsins á uppbyggilegan hátt. Oddfellow varð mikilvægur hluti af hans lífi, og hann miðlaði gildunum áfram til okkar barna.

Bróðir minn, Júlíus Margeir Steinþórsson, fetaði í

fótspor foreldra okkar og gekk einnig í Njörð. Hann er nú undirmeistari í Nirði. Þriðja kynslóðin er einnig komin í Regluna, þar sem sonur hans, Steinþór Júlíusson, er jafnframt félagi í Nirði.

Hvernig Oddfellow hefur haft áhrif á okkur Það er ómetanlegt að alast upp við gildi Oddfellow. Reglan hefur kennt okkur að rækta vináttu, bera umhyggju fyrir öðrum og vinna saman að bættu samfélagi. Fyrir okkur sem fjölskyldu hefur þetta þýtt að við höfum haft sameiginlegan grundvöll fyrir okkar lífsviðhorf og samskipti. Við höfum lært að hjálpa öðrum án þess að vænta nokkurs í staðinn og að standa saman í gleði og sorg.

Að vera hluti af Oddfellow hefur einnig opnað mörg tækifæri. Við höfum fengið að taka þátt í verkefnum sem stuðla að velferð annarra, styrkt sjálfsöryggi okkar og þróað færni í leiðtogastörfum. Fyrir yngri kynslóðina hefur þetta skapað mikilvæga tengingu við fortíðina og hvatt þau til að halda áfram þessari dýrmætu hefð.

Að starfa saman þvert á kynslóðir

Einn af þeim þáttum sem gerir Oddfellow svo einstakt í okkar fjölskyldu er að við getum starfað saman þvert á kynslóðir. Það er ekki algengt að foreldrar, börn og jafnvel barnabörn taki virkan þátt í sama félagsskapnum. Þetta hefur fært okkur ómetanlegar minningar og styrkt tengslin okkar á nýjan hátt.

Við höfum upplifað hvernig regluleg samskipti við eldri meðlimi Oddfellow hafa kennt okkur lífsreynslu sem annars hefði ekki borist áfram á sama hátt. Á sama tíma höfum við sem yngri kynslóð getað deilt okkar sjónarhorni og orku til að þróa og styrkja starfsemi Reglunnar.

Að laða yngri kynslóðina að Oddfellow

Spurningin sem margir í Reglunni spyrja sig er: Hvernig getum við laðað ungt fólk að Oddfellow? Við í okkar fjölskyldu höfum upplifað hvað það er dýrmætt að starfa saman þvert á kynslóðir, og við trúum því að framtíð Oddfellow sé björt ef við höldum áfram að deila þeirri reynslu með ungu fólki.

Við teljum mikilvægt að gera starf Oddfellow sýnilegra og leggja áherslu á þau gildi sem skipta ungt fólk máli í dag. Að veita þeim vettvang til að taka þátt

HUGLEIÐING

í samfélagslegum verkefnum, rækta leiðtogahæfni og byggja upp sterk vinatengsl gæti gert Regluna meira aðlaðandi. Jafnframt getur nýting tækninnar, s.s. samfélagsmiðla og stafrænnar fræðslu, hjálpað til við að kynna Regluna fyrir ungu fólki á þeirra forsendum.

Framtíðarsýn fyrir Oddfellow

Við erum stolt af því að vera hluti af þessari einstöku hefð og hlökkum til að halda áfram að leggja okkar af mörkum til Oddfellow­samfélagsins. Með vináttu, kærleika og sannleika sem leiðarljós erum við viss um að Reglan mun halda áfram að vaxa og dafna í framtíðinni, rétt eins og hún hefur gert í fortíðinni. Við trúum því að framtíð Oddfellow liggi í því að sameina hefðbundin gildi við nýja nálgun. Ef vel tekst að halda gildum Reglunnar á lofti á sama tíma og við tökum mið af breyttum áherslum ungu kynslóðarinnar, mun Oddfellow blómstra um ókomin ár. Það er okkar von að fjölskyldur, rétt eins og okkar, muni halda áfram að taka þátt og lifa eftir gildum Oddfellow um vináttu, kærleika og sannleika.

Höfundur: Helga Björg Steinþórsdóttir, Rbst. nr. 18, Eldey

Félagslegir töfrar

Félagslegir töfrar byggjast meðal annars á samtakamætti og gefandi samskiptum við aðra. Þátttaka í stúkustarfi Oddfellowreglunnar gefur okkur einstakt tækifæri til að tilheyra hópi fólks sem vinnur að sama marki. Okkur gefst tækifæri á að vera í virkum, heilbrigðum félagslegum tengslum við önnur reglusystkini, sýna náungakærleika og rétta þeim sem þurfa hjálparhönd. Markmið okkar er að stuðla að bættu samfélagi og leggja okkar að mörkum til samfélagsins með fjárstyrkjum, vinnuframlagi, gjöfum og stuðningi.

Í bókinni Sjáum samfélagið eftir dr. Viðar Halldórsson prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands, skoðar hann það félagslega afl sem myndast innan hópa og samfélaga. Í vestrænum þjóðfélögum ber sífellt meira á firringu, þverrandi félagslegum tengslum, kvíða

og einmanaleika. Það er dýrmætt að tilheyra góðum hópi og vera í virkum heilbrigðum félagslegum tengslum við annað fólk sem í senn skapar félagslega töfra og gerir samfélagið manneskjulegra.

Höfundur: Ágústa Unnur Gunnarsdóttir, Rbst. nr. 1, Bergþóru Ljósmynd: Hjörtur Emilsson

Þúsundir Íslendinga, og Oddfellowar þar á meðal, studdu landsliðið okkar í knattspyrnu á EM í Frakklandi 2016. Hér eru f.v. Hjörtur Emilsson, Ágústa Unnur, Erla Gunnarsdóttir og Stefán Stefánsson.

Alltaf til staðar og langt í neiið

Trausti Víglundsson, framreiðslu­ og veitingamaður í áratugi, var sæmdur þjónustumerki Stórstúkunnar á fundi í stúku nr. 3, Hallveigu, 10. mars sl., en hann vígðist í stúkuna 12. febrúar 1973 og hefur því verið í Reglunni í yfir 52 ár. Kristín Bertha Harðardóttir, eiginkona hans og fyrrverandi þingfreyja, vígðist í Rbst. nr. 1, Bergþóru, í febrúar 1984.

„Hörður Þórhallsson, tengdafaðir minn og yfirhafnsögumaður í Reykjavík, og Sigurður Árni Sigurðsson fengu mig til að ganga í Regluna,“ segir Trausti. „Ég var ekki nema 28 ára og fáheyrt var að svo ungir menn væru teknir inn.“ Eldri menn hafi ráðið ríkjum í stúkunum og allt í föstum skorðum. Mikil leynd hafi hvílt yfir starfinu og ekki hafi verið brugðið út af reglum og siðum. „Nú hefur verið slakað á á ýmsum sviðum eins og víða erlendis, en sem fyrr er Oddfellowreglan traustur bakhjarl í samfélaginu.“

Reglan og reynsla

Trausti útskrifaðist úr Hótel­ og veitingaskóla Íslands 1965, starfaði á Hótel Sögu í 35 ár og sá þar meðal annars um fræðslu fyrir nema, rak síðan, ásamt Jóni Ögmundssyni, veitingaþjónustuna JT­veitingar á Hótel Loftleiðum í 11 ár og þegar hótelið var tekið í gegn og fékk nýtt nafn, Hótel Reykjavík Natura, varð hann veitingastjóri.Hann var einn af fagstjórum Icelandair­hótelanna og hafði umsjón með Hótelklassanum, skóla keðjunnar, þar sem starfsfólk fékk ýmsa fræðslu til að viðhalda gæðum. Þá ráku hjónin veitingastofu í Þrastarlundi í yfir 20 ár auk þess sem hann hefur séð um veitingarekstur hjá ýmsum golfvöllum og tækifærisveislur fyrir fyrirtæki og einstaklinga.

„Við Sveinn Sveinsson sáum um mörg veisluborð á Söguárunum og þjónuðum heimsfrægu fólki en eftirminnilegast er þegar við vorum með háborðið í Súlnasalnum á 50 ára afmæli lýðveldisins 17. júní 1994,“ rifjar Trausti upp. „Það var líka gaman að vera í hlutverki butlers þegar Vigdís forseti tók á móti Hussein

Trausti ásamt Guðmundi stórsír og eiginkonu sinni, Kristínu Berthu Harðardóttur, systur í Bergþóru og fv. þingfreyju.

Jórdaníukonungi á Bessastöðum, en konungurinn lét ekki konur þjóna sér til borðs.“

Fagmennska, fræðsla og félgsmál hafa verið fylgif iskar Trausta alla tíð. Hann var lengi í stjórn Hótel­ og veitingaskóla Íslands og í framkvæmdastjórn Norrænu nemakeppninnar sem og í starfsgreinaráði matvæla­, veitinga­ og ferðaþjónustugreina og í stjórn Matvæla­ og veitingasviðs Iðunnar.

Trausti við jólahlaðborðið á Hótel Loftleiðum. Hugmyndin var sótt til Idu Davidsen, sem stendur honum á hægri hönd, en hún er frægasta smurbrauðsjómfrú Norðurlanda, kölluð drottning drottninganna á því sviði. Marentza Poulsen, sem er önnur til vinstri, fór í framhaldsnám til Idu í Kaupmannahöfn og sá um jólahlaðborðin fyrir JTveitingar, en hún er einnig fyrrverandi veitingastjóri í Oddfellowhúsinu við Vonarstræti.

Hann var í sveinsprófsnefnd 1979­2019 og þar af formaður frá 1986, þjálfaði landslið framreiðslunema í Norrænu nemakeppninni á tíunda áratugnum, var lengi í framkvæmdastjórn keppninnar og er enn viðloðandi hana.

Reynsla Trausta hefur gagnast Oddfellowreglunni vel og hann hefur alltaf verið til taks, eins og Guðmundur Eiríksson stórsír gat um við afhendingu þjónustumerkisins. „Ekki síst hefur hann verið í forsvari þegar viðburðir á hans fagsviði hafa verið haldnir,“ sagði hann. Fyrir störf sín í þágu Reglunnar hefur Trausti verið sæmdur 25 ára fornliðamerki, 40 ára fornliðamerki, Þjónustumerki Oddfellowreglunnar og 50 ára fornliðamerki. Hann er Heiðursiðnaðarmaður IMFR og Heiðursfélagi í Félagi framreiðslumeistara.

Ekki hafa margir fengið Þjónustumerki Stórstúkunnar, en það má eingöngu veita Reglusystkinum, sem hafa unnið mikið og óeigingjarnt starf fyrir

Stórstúkuna um áratuga skeið og er þá ekki átt við embættisstörf. „Þú hefur unnið einstakt starf fyrir Oddfellowregluna og langt umfram það sem hægt er að ætlast til,“ sagði stórsír.

Góð og vönduð vinnubrögð Trausti segir að í starfi sínu hafi hann ætíð lagt áherslu á góð og vönduð vinnubrögð og haldið settar reglur í heiðri. Reglan starfi á svipuðum nótum og því hafi verið auðvelt að ganga í margvísleg störf innan hennar. Hann hafi starfað með sama hugarfari á báðum sviðum og hlutverkin hafi oft blandast. Hann hafi til dæmis tekið ótal sinnum á móti innlendum og erlendum Oddfellowum í starfi sínu og verið þeim innan handar utan Reglunnar. Þó hann sé kominn yfir áttrætt geti hann ekki sagt nei, þegar óskað er eftir framlagi hans og núorðið sé hann ekki síst gjarnan beðinn um að skipuleggja erfidrykkjur. „Það er ekki sama hvernig það er gert og því er mjög langt í neiið hjá mér.“

Handtök Trausta fyrir Regluna hafa verið mörg og hann hefur til dæmis tekið þátt í nokkrum Stórstúkuþingum. Hann segir að 100 ára afmæli Hallveigar

Trausti hefur í starfi sínu tekið á móti mörgum þekktum einstaklingum, meðal annars Albert Mónakóprins. F.v.: Trausti, Ragnar Wessman, Albert og Sveinn Sveinsson á Hótel Sögu.

Sigurður Gröndal yfirkennari (t.v.) og Trausti við útskriftina fyrir 60 árum, árið 1965.

standi upp úr hjá þeim hjónum og ánægjulegt sé að hafa verið sæmdur Þjónustumerki Stórstúkunnar.

„Það er erfitt að sitja undir eins miklu hóli og ég gerði við athöfnina, því ég hef aldrei kunnað við mig í sviðsljósinu heldur unnið mín störf þegjandi og hljóðalaust og látið verkin tala.“

Höfundur: Steinþór Guðbjartsson, St. nr. 11, Þorgeiri.

Fjör í Fnjóskadal

Síðastliðið sumar létu systurnar Erla Hrund Friðfinnsdóttir og Guðný Andradóttir, Rbst. nr. 2, Auði, og Agnes Jónsdóttir, Rbst. nr. 16, Laufeyju, hugmynd sína verða að veruleika. Ákveðið var að kanna áhuga hjá systrum á Akureyri, Egilsstöðum og Sauðárkróki að koma saman á Lundsvelli í Fnjóskadal 17. ágúst og spila golf. Skemmst er frá því að segja að það kviknaði mikill áhugi og spenningur fyrir golfinu (mótinu) því litlar kröfur voru gerðar um hæfni keppenda, bara að vera með og hafa gaman.

Mótið hófst stundvíslega kl. 13 og voru systur þá búnar að skipta í lið, glaðbeittar að hefja leik. Eins og í alvöru mótum fengu allar teiggjöf þar sem skipuleggjendur voru búnar að safna saman ýmsu dóti boltum, tíum, og hinum ýmsu prufum úr snyrtivörudeildum. Allar glaðar skunduðum við á 1. teig og hófst nú spil með hinum ýmsu tilþrifum, gleði og hlátrasköll ómuðu um allan völl.

Mótsnefndin, f.v. Erla Hrund Friðfinnsdóttir, Guðný Andradóttir og Agnes Jónsdóttir.

Eftir spilið buðu hjónin, Guðný og Þröstur, heim í sinn glæsilega sumarbústað. Þar biðu okkar kræsingar af bestu gerð, bæði í föstu og fljótandi formi. Fá þau bestu þakkir fyrir. Rúsínan í pylsuendanum var svo dregin upp þegar hópurinn var komin í bústaðinn því ein úr nefndinni var búin að afla vinnings, hring fyrir tvo á Jaðri, Golfklúbbi Akureyrar.

Dregið var úr nöfnum systra og var Dóra Bryndís sú heppna. Að sjálfsögðu fengu makar okkar að koma að gleðinni með okkur og spiluðu nokkrir eiginmenn hring á eftir glaðbeittum systrum.

Svo mikil ánægja var með þennan dag að ákveðið var að endurtaka leikinn næsta sumar. Bjarkarsystur gripu boltann og þá verður spilað á Egilsstöðum.

Höfundur: Erla Hrund Friðfinnsdóttir, Rbst. nr. 2, Auði Ljósmyndir: Örn Sigurðsson

Dóra Bryndís Hauksdóttir tekur við verðlaunum sínum og að baki henni er mótsnefndin.

Glaðbeittar systur sem spiluðu golf á Lundsvelli í Fnjóskadal.

Gunnar sigraði á hraðskákmótinu

Hraðskákmót Þorkels mána var haldið í Oddfellowhúsinu að Vonarstræti í febrúar sl. Átta bræður úr þremur stúkum skráðu sig til leiks. Tefld var ein umferð, sjö skákir. Keppt var um farandbikar og verðlaunapeningar veittir fyrir fyrstu þrjú sætin. Mótið var spennandi en þegar upp var staðið var Gunnar Stefán Gunnarsson úr Gissurri hvíta sigurvegari, með sex vinninga. Eina tapskákin var á móti Friðriki Erni Egilssyni, úr Þorkeli mána, sem varð í öðru sæti með fimm vinninga. Í þriðja sæti varð Jóhannes Harðarson, Gissurri hvíta, með 4,5 vinninga.

Að móti loknu og verðlaunaafhendingu gæddu skákmenn sér á glæsilegum veitingum í boði hússins. Þetta var í sjötta sinn sem Mánabræður stóðu fyrir hraðskákmóti. Ásgeir S. Ingvason, formaður skáknefndar Þorkels mána, segir stefnt að því að halda annað mót að ári og vonast til að þátttaka stúkubræðra verði þá enn betri.

Ásgeir S. Ingvason, formaður skáknefndar Þorkels mána, afhendir Gunnari Stefáni Gunnarssyni bikarinn fyrir sigur í hraðskákmótinu í vetur.

Herjólfsbær tekinn í gegn

iklar framkvæmdir hafa staðið yfir í regluheimilinu Herjólfsbæ í Vestmannaeyjum. Verið er að stækka húsnæðið, breyta rýminu að innan, bæta aðgengi fatlaðra, setja upp svalir og koma upp neyðarútgangi, svo dæmi séu tekin um helstu verkþætti. Standa vonir til að framkvæmdum ljúki á þessu ári.

Í Eyjum eru starfandi tvær stúkur, bræðrastúkan Herjólfur og Rebekkustúkan Vilborg. Herjólfsbræður fagna 100 ára afmæli á þessu ári en stúkan var stofnuð 1925. Vilborg var stofnuð 1958.

Herjólfsbær er við Strandveg 45. Húsið var byggt 1956 og fram að gosinu 1973 var starfandi trésmíðaverkstæði á fyrstu og annarri hæð. Stúkuheimilið hafði verið starfrækt við Njarðarstíg, austar í bænum, en það fór undir hraun í gosinu.

Þegar uppbygging hófst í Vestmannaeyjum eftir gos, og stúkusystkini fluttu heim, þá vantaði húsnæði og var ákveðið að kaupa húsið við Strandveg 45. Hófst endurnýjun á húsnæðinu sem tók sinn tíma og vígsla fór fram 1976. Árið 1998 var byggt við húsið í suður og fundarsalur á 3. hæð allur endurnýjaður ásamt þvi að gerður var nýr forsalur og skrifstofur á þeirri hæð, skemmtisalur á 2. hæð aðeins tekinn í gegn en í viðbyggingunni á þeirri hæð var sett setustofa en ásamt því var gert ráð fyrir að færa eldhúsið þangað. Á jarðhæðinni í viðbyggingunni var sett aðstaða fyrir snóker.

Árið 2017 gerði slökkviliðsstjóri úttekt á húsinu og gaf því falleinkunn. Í ljós kom að brunakerfið og neyðarútgangur voru í algjörum lamasessi. Við urðum að taka okkur saman í andlitinu ef við ætluðum að halda starfsemi gangandi í húsinu. Vegna bágrar fjárhagsstöðu á hússjóðnum fengum við því frestað að ráðast í þessar úrbætur. Síðan kom covid 19 þannig að þetta tafðist áfram enn um sinn. Loks kom að þeirri stundu að hefjast þyrfti handa. Eftir lítið viðhald í nærri aldarfjórðung var komið að ögurstundu.

Framkvæmdanefnd skipuð Ákveðið var að skipa framkvæmdarnefnd frá báðum stúkum. Frá Herjólfsbræðrum komu Reynir Jóhannesson, Halldór Bjarnason og Willum Andersen. Frá Vilborgarsystrum komu Guðrún Bára Magnúsdóttir, undirrituð, Björk Elíasdóttir, og Sigríður Kristín Finnbogadóttir. Nefndin hefur haft umsjón með verkinu og haldið utan um allt sem því viðkemur. Byrjað var strax að funda og fengum við teiknistofu PZ í Vestmannaeyjum til að teikna fyrir okkur viðbyggingu á austurhlið. Þar verður neyðarútgangur frá öllum hæðum auk þess sem að í þeirri byggingu verður loftræstingarrými á 3. hæð og salernisaðstaða með hjólastólaaðgengi á 2. hæð. PZ kom einnig að hönnun á gjörbreyttum skemmtisal á 2. hæð og í anddyri á 1. hæð, þar sem við setjum upp rúm gott

Vilborgarsystur hafa ekki látið sitt eftir liggja við framkvæmdir á regluheimili þeirra, hér að aðstoða við einangrun innveggja.

fjarfundarherbergi.Þá munum við uppfylla allar skyldur um aðgengi fyrir fatlaða með því að gera rampa. Því miður hefur þetta allt tekið of mikinn tíma en góður gangur komst í verkið í vetur. Byggingarfélagið Eykt sér um allan uppslátt á viðbyggingunni en AE smíðar ehf. sér um allar aðrar framkvæmdir, að undanskildum raf­ og pípulögnum. Eyjablikk mun sjá um svalir sem settar verða á norðurhlið hússins.

Kostnaður 175–200 milljónir

Eitt og annað hefur komið í ljós á framkvæmdatíma sem við áttum ekki von á, eins og raki í húsnæðinu. En þegar farið er í að taka niður gamlar klæðningar þá getur ýmislegt óvænt komið upp. Áætlaður kostnaður árið 2023 var um 147 milljónir en miðað við verðlagsþróunina síðustu tvö árin má reikna með að sú tala fari í 175 til 200 miljónir króna. Þá er

eftir allt hið ófyrirséða í útgjöldunum. Þróunarsjóður Oddfellowa fjármagnar verkið og höfum við átt virkilega gott samstarf við hann.

Stúkusystkini hafa komið að verkinu með sjálfboðavinnu eftir því sem kostur er. En allt hefst þetta með góðri samvinnu og gleði í hjarta. Nú er uppi mikill spenningur meðal stúkusystkina og vonandi klárast verkið á þessu ári. Þau bjartsýnustu halda að það náist í sumar en það verður bara að koma í ljós.

ALVÖRU VERKFÆRI

RAFHLÖÐUKERFI

YFIR VERKFÆRI 315

RAFHLÖÐUKERFI

YFIR VERKFÆRI 120

Svona kemur Herjólfsbær til með að líta út að utan þegar framkvæmdum verður lokið. Verður mikið prýði í miðbæ Eyja.

Sterk tengsl við Oddfellow

Áfallegum degi hittum við systur í Rebekkustúkunni Soffíu, þær Ingu Margréti Haraldsdóttur og Guðrúnu Birnu Jörgensen, og áttum kærleiksríkt og gott samtal um menn og málefni. Þær vígðust í Soffíu fyrir fáum árum og teljast enn nýliðar í þeim skilningi, eru báðar gull af manni. Í samtali við Oddfellowblaðið segja þær góða vináttu hafa fljótlega myndast með þeim, sem þær kunni svo vel að meta.

Inga Margrét vígðist í mars 2022. Hún starfar sem fjármálastjóri hjá ÁTVR og er gift Karli Péturssyni, húsasmíðameistara og forstöðumanni fasteigna, bróður í St. nr. 5, Þórsteini. Þau eiga tvo uppkomna syni, annar er rafvirkjameistari og hinn er pípulagningameistari og barnabörnin eru fimm. Foreldrar hennar voru Ingibjörg Tómasdóttir húsmóðir og Haraldur Haraldsson húsasmíðameistari.

Guðrún Birna vígðist í mars 2023. Hún starfar sem leiðtogi verkefnastofu hjá Vinnueftirlitinu og er gift Halldóri Þorsteini Ásmundssyni, þjónustustjóra hjá Bílson. Þau eiga eina uppkomna dóttur sem stundar nám í arkitektúr við Listaháskóla Íslands. Foreldrar hennar voru Snæbjörg Snæbjarnardóttir, söngkona, kórstjóri og söngkennari, og Kaj Anders Winther Jörgensen kaupmaður.

Margir ættingjar í Reglunni Þær systur segjast hafa haft ólík kynni af Oddfellowreglunni þrátt fyrir að eiga marga ættingja í Reglunni. Haraldur Hjartarson í St. nr. 23, Gissuri hvíta, og Inga Margrét eru systkinabörn. Einnig voru föðurbræður hennar, þeir Ragnar Haraldsson í St. nr. 1, Ingólfi, og Björgvin Haraldsson í St. nr. 10, Þorfinni karlsefni. Þeir eru báðir látnir en hún vissi ekki að þeir hefðu verið Oddfellowar fyrr en að hún byrjaði sjálf í Reglunni. Fyrir þann tíma þekkti hún lítið sem ekkert til starfsins innan Oddfellow. Hún hafði þó kynnst einstakri starfsemi Líknardeildarinnar fyrir nokkrum árum þegar faðir hennar var þar sjúklingur.

Þá heyrði hún fyrst um starfsemi Oddfellowa og að Reglan hefði staðið að uppbyggingu deildarinnar, sem henni finnst stórkostlegt framtak. Hún hreyfst þar strax af hugsjónastarfi Reglunnar og hugsaði með sér að ef hún myndi einhvern tíma fara að sinna líknarmálum yrði það innan Oddfellow. Það var svo fyrir algjöra tilviljun að hún gekk í Regluna. Hún hitti tillögumann sinn og vinkonu, str. Jenettu Bárðardóttur, á ferðalagi á Akureyri. Þær tóku tal saman og eftir það var ekki aftur snúið.Móðir Guðrúnar Birnu,

Snæbjörg Snæbjarnardóttir, vígðist í Rebekkustúku nr. 1, Bergþóru, árið 1967 og var ein af stofnfélögum Soffíu árið 1996. Systir Guðrúnar Birnu, Ólöf S Pálsdóttir, er líka í sömu stúku. Einnig voru tvær móðursystur hennar Oddfellowar, þær Guðrún Snæbjörnsdóttir í Bergþóru og Birna S. Guðjónsdóttir, er byrjaði í Auði á Akureyri en varð síðar meðal stofnfélaga í Rbst. nr. 13, Eir, á Sauðárkróki. Maki hennar, Björn Björnsson, var einnig lengi í Oddfellow, fyrst í Sjöfn á Akureyri og síðan stofnfélagi bræðrastúkunnar Sifjar á Sauðárkróki.

Guðrún Birna segist því hafa þekkt vel til starfsins þar sem hún fylgdist með móður sinni og systur. Hún segist ekki hafa verið há í loftinu þegar hún fór að fara á ógleymanlegu jólaböllin og fjáröflunarkvöld stúkunnar á aðventunni í Vonarstrætinu. Það má því segja að hún hafi fengið þetta með móðurmjólkinni og stóra systir hennar og tillögumaður fylgdi þessu svo eftir þegar tíminn var kominn.

Stúkustarfið heillandi Þær systur segja stúkustarfið heillandi og siði og hefðir færi fundina á „hærra plan“. Þær eru þó framsýnar og tala um stefnumótun stúkunnar sem gæti

Soffíusysturnar Inga Margrét Haraldsdóttir og Guðrún Birna Jörgensen.

Ljósmyndir: Úr einkasafni.

haft áhrif á að móta starfið til góðra verka í framtíðinni. Þær segja alla samveru í stúkunni mikilvæga og eru þakklátar systrum sínum fyrir vináttu og kærleika sem þær finna svo vel fyrir. „Í stúkunni er hver systir einstök og við viljum kynnast þeim öllum,“ segja þær en bæta við að til þess að svo megi verða sé nauðsynlegt að mæta á fundi og vera virkar í félagskapnum, hvort heldur er á fundum eða viðburðum utan stúkustarfsins. Að vera virk gefi stúkustarfinu líf og lit og styrki vináttuböndin.

„Við erum báðar heillaðar af Oddfellowstarfinu og þakklátar fyrir að tilheyra þessum góða félagsskap og að vera starfandi í nefndum. Það er svo gott og gefandi að geta sinnt áhugamálum sem við brennum báðar fyrir, að hjálpa þeim sem minna mega sín,“ segir Guðrún Birna og Inga tekur heilshugar undir. Oddfellowblaðið þakkar þeim Ingu Margréti og Guðrúnu Birnu fyrir spjallið og óskar að allt gangi þeim að sólu um alla framtíð.

Höfundur: Sesselja Ingólfsdóttir, Rbst. nr. 10, Soffíu

NÝLIÐAKYNNING – ÞÓR AUSTMAR Í ÞÓRSTEINI

Hefur varla misst úr fund

ór Austmar vígðist inn í St. nr. 5, Þórstein, í nóvember árið 2023. Þór er fæddur og uppalinn í Reykjavík, bjó fyrstu árin í Fossvogi en síðar í Seljahverfinu í Breiðholti. Lengi starfaði Þór sem iðnaðarmaður en hefur síðastliðin ár starfað við innkaup og sölu, meðal annars hjá Húsasmiðjunni, Bílanausti og Ísól.

Þór er kvæntur Pálínu Björnsdóttur, og þau eiga saman tvö börn; Björn, 20 ára og Marý, 17 ára.

Í samtali við Oddfellowblaðið kveðst Þór hafa sótt fundi stúkunnar samviskusamlega, en fundir Þórsteins eru á fimmtudagskvöldum.

„Mér hefur verið tekið mjög vel og varla misst úr fund frá því ég byrjaði. Fimmtudagar eru alltaf tilhlökkunarefni, fimmtudagar eru Þórsteinsdagar, eins og við orðum það. Það hefur verið verulega skemmtilegt að fylgjast með starfinu sem er fjölbreytt, vaxa inn í það og taka þátt,“ segir Þór.

Helstu áhugamál Þórs Austmars eru ferðalög, hjólreiðar og bílar.

Aðspurður kveður hann áhugamálin helst snúa að bílum, hjólreiðum og ferðalögum með fjölskyldunni, „og auðvitað Oddfellowstarfinu,“ bætir hann við.

„Mín fyrstu kynni af Oddfellow voru þegar Oddfellowbræður voru að styrkja Líknardeildina í Kópavogi fyrir þó nokkru síðan. Þá var haft samband við mitt fyrirtæki um að koma að styrkveitingu, sem ég og gerði. Í kjölfarið bauð félagi minn mér á kútmagakvöld Þórsteins og upp frá því vaknaði áhugi hjá mér á því að ganga í Regluna,“ segir Þór.

Hvað réði úrslitum um að þú ákvaðst að ganga í Regluna?

„Mér leist einfaldlega mjög vel á félagsskapinn og hversu samhentur og skemmtilegur hópurinn er. Ég vildi líka láta gott af mér leiða og þátttaka í Oddfellowreglunni er frábært tækifæri til þess,“ svarar Þór að endingu og þökkum við honum spjallið. Höfundur: Jón Birgir Eiríksson, St. nr. 5, Þórsteini

Þór Austmar ásamt Marý, dóttur sinni.

Á slóðum Rómverja og víkinga

Áhaustdögum var ferðanefnd Oddfellowbræðra í Sjöfn á Akureyri falið það verkefni að skipuleggja utanlandsferð fyrir bræður og maka, enda löngu kominn tími til. Nefndin fékk frítt spil að þessu sinni, en það var mál manna að gaman væri að nýta sér beint flug frá Akureyri. Breska flugfélagið EasyJet hafði þá flogið milli Akureyrar og Lundúna einn vetur og upplagt að styðja við þau lífsgæði. Nú hafði Manchester bæst við og úr varð að stefna hópnum í þessa „höfuðborg Norðursins.“ Ekki sakaði að þar starfar ferðafrömuður sem er mörgum Sjafnarbræðrum að góðu kunnur. Hann heitir Chris Hagan sem áður fyrr kom að Super Break ferðum frá Bretlandseyjum til Norðurlands. Hugsunin var, fyrst Chris gat skipulagt rómaðar ferðir Breta til klakans, þá hlyti hann að geta skipulagt stuttan túr Sjafnarbræðra til Norður­Englands. Og ekki skjátlaðist nefndarmönnum þar.

Sjafnarbræður og makar á ferð í miðbæ York ásamt leiðsögumanni.

Síðdegis laugardaginn 22. mars fóru 34 Sjafnarbræður í skemmtiferð til Manchester með flugi EasyJet beint frá Akureyri. Alls 32 makar voru einnig

með í för en flestar þeirra eru líka systur í Rebekkustúkum á Akureyri. Lent var í Manchester um kl. 20 og fór kvöldið í að koma sér fyrir á Indigo hótelinu í miðborginni, fá sér eitthvað í svanginn og kíkja á barinn.

Bræður í miðbæ York, fv. Sigurður Egill Einarsson, Ragnar Breiðfjörð Ragnarsson, Örn Stefánsson, Karl Guðmundsson, Þorsteinn Aðalbjörn Jónasson, Þröstur Sigurðsson og Gunnar Frímannsson.

Sunnudagurinn var ekkert skipulagður nema hvað búið var að panta hádegismat á veitingastað fyrir þá sem það vildu og svo var sameiginlegur kvöldverður fyrir alla á veitingastað í nágrenni hótelsins. Annars notuðu ferðafélagar daginn til að fara í búðir, heimsækja minnisverða staði, kíkja á kaffihús og ganga um í borginni. Veðrið var gott, þurrt, smá sól og 10­12 stiga hiti.

Fornminjar í York Á mánudeginum um kl. 9 var farið til borgarinnar York en þar eru fornminjar frá tímum Rómverja og víkinga á Englandi. Rómverjar komu þangað árið 71 og ríktu þar í um 300 ár. Víkingarnir komu til York árið 866 og ríktu þar yfir 100 ár. Margar götur í York bera norrænar endingar eins og ­ gate (ekki ­street) sem minnir á tíma víkinga þar. Saga miðalda í York er einnig mjög merkileg og margar byggingar og rústir frá þeim tíma.

Ferðin til York tók um tvær klukkustundir og í York

var hópnum skipt upp á milli tveggja leiðsögumanna sem fóru með okkur um götur borgarinnar, sýndu okkur markverða staði, götur og byggingar frá fyrri tímum. Loks var endað á Víkingasafninu þar sem saga víkinga í York var sögð á mjög skemmtilegan hátt. Eftir það fékk fólk sér að borða, fór á kaffihús og skoðaði sig um í borginni. Veðrið var áfram gott, þurrt og 10­13 stiga hiti. Komið var aftur til Manchester um sjöleytið um kvöldið. Tóku flestir því rólega, enda brottför árla morguns daginn eftir.

Flogið var á þriðjudeginum aftur með EasyJet og komið til Akureyrar um kl. 10:30 um morguninn. Var þetta í alla staði mjög ánægjuleg ferð þó stutt væri. Eiga Gunnar Már Gunnarsson og ferðanefnd Sjafnar miklar þakkir skildar fyrir góðan undirbúning, skipulag og framkvæmd ferðarinnar.

Höfundar: Karl Guðmundsson, Ólafur Bragason Thoroddsen og Adam Ásgeir Óskarsson, St. nr. 2, Sjöfn.

Sérhæfum okkur í hreinsun á einkennum og viðkvæmum fatnaði

Símanúmer fyrir hreinsun á einkennum er 8571360

Munið afsláttinn ykkar kæru bræður og systur

Áki Áskelsson las Bændablaðið í flugvélinni.

Brugðið á leik á safni einu skemmtilegu.

Gömlu húsin í York eru sum skondin.

Oddfellow í samhengi við annað

Púttað í kvöldsólinni á 4. flötinni á Garðavelli á Akranesi, þar sem sameinast með töfrum himinn og jörð.

Fyrir mörgum árum hóf ég að stunda golf. Í þá daga var þetta lokaður heimur, sér í lagi fyrir þá sem þekktu ekki til. Þú ert að stíga inn í samfélag byggt á hefðum og reglum, skrifuðum og óskrifuðum. Fyrstu skrefin voru varfærnisleg og einbeitingin fór að mestu í það að kynnast umhverfinu og að hitta kúluna. Þá fór maður að slá kúluna áfram og beinna, slá lengra og lengra þar til takmarkið breyttist í að koma henni í hverja holuna á fætur annarri.

Margir, ef ekki allir í golfi, hafa einnig upplifað þá tilfinningu sem fylgir því að eftir hvert auma höggið á fætur öðru kemur allt í einu draumahöggið sem gefur þér ólýsanlegan kraft og hvatningu til þess að halda ótrauður áfram í stað þess að hætta og leggja árar í bát. Eftir því sem hringjunum fjölgaði og misheppnuðum höggunum fækkaði breyttist í tímans rás nálgunin á viðfangsefninu. Skilningurinn á leiknum dýpkar með færri höggum á hverjum hringnum á fætur öðrum. Þannig verða leiðirnar og markmiðin í leiknum allt önnur og ánægjulegri en í upphafi.

Tilgangurinn með leiknum breytist kannski ekki í sjálfum sér en það er manni hugljúft að upplifa þennan framgang og þroska sem var ekki efst í huga þegar maður hóf þessa vegferð. Sitt sýnist hverjum

en ég þori að fullyrða að lang flestum finnst golf skemmtilegra eftir því sem fram í sækir.

Eins og 18 holu golfhringur Þetta er hægt að heimfæra á Oddfellowregluna. Ásýnd hennar og markmið breytast eftir því sem árin líða og hvaða verkefni eru þér falin. Með góðri ástundun verðum við betri Oddfellowar. Það sem fyrst fór í að skilja einföldustu atriði er allt í einu farið að setjast og meiri víðsýni og dýpri skilningur tekur við. Þú hugsar nærveru þína og starf eins og næsta 18 holu golfhring með ákveðin takmörk og markmið að leiðarljósi. Nálgunin á viðfangsefnum í Oddfellowstarfinu víkkar og dýpkar með hverju árinu sem líður og vegferðin opnar bæði huga þinn og hjarta. Eftir situr félagsskapur, ánægja og reynsla sem hver og einn metur með sínum hætti.

Upplifun okkar á Oddfellowstarfi er sjálfsagt æði misjöfn. Vegferð reglusystkina innan Reglunnar er jafn ólík og við erum mörg. Einhverjir finna sig í góðum félagsskap og vináttu. Aðrir láta gott af sér leiða með áherslu á líknarþel og kærleika meðan enn aðrir eru hér enn fremur til að rækta sjálfa sig og leita sannleikans. En allt verður þetta eftir sem áður á vegi okkar. Vinátta, kærleikur og sannleikur. Þessi þrenning liðast áfram eins og iðufljót sem þú siglir

niður á ferðalagi þínu í Reglunni. Hvert og eitt verður svo á vegi þínum í starfinu og þú telur þig á tímum fá góðan skilning á þessu kunnuglega stefi.

En upplifun okkar og skilningur á þessari heilögu þrenningu breytist eftir því sem þú rekst aftur á einstaka hluta hennar á leið þinni niður fljótið. Á þeirri vegferð sérðu hlutina í nýju ljósi við nýjar og framandi kringumstæður. Framgangur í reglustarfinu breytir skilningi og þroska en í hvert skipti kanntu betur tökin á viðfangsefninu og getur því framkvæmt hvert draumahöggið á fætur öðru.

Hver er rétta leiðin?

En þurfum við Regluna til að þroskast og auðga skilning okkar á að verða betri manneskjur?

Er ekki bara hægt að fara og spila golf? Jú, sjálfsagt. Það er líka hægt að gera margt annað. En Reglan er einn vettvangurinn til þess. Við sem hér erum höfum bara verið svo lánsöm að hitta á hana. Þó svo að Oddfellowreglan sé einungis 205 ára gömul byggir hún siðfræði sína og visku á kenningum sem ná árþúsundir aftur í tímann. Líkt og þá eiga þær fullt erindi við okkur og samfélag okkar í dag. Sér í lagi þar sem hraðinn og áreitið verður sífellt meira. Leiðir okkar gegnum lífið verða sífellt flóknari og möguleikunum og freistingunum fjölgar dag frá degi. Það getur verið erfitt að velja réttu leiðina. En hver er hún? Er það Oddfellowreglan sem vísar þér veginn?

„Í gær var ég klókur, svo ég vildi breyta heiminum en í dag var ég vitur, svo ég breytti sjálfum mér.“

Það er ekki Oddfellowreglan sem vísar okkur veginn en kenningar hennar og siðaboðskapur kennir okkur á vissan hátt að eiga viturt hjarta. Með hjartanu finnum við þá leið sem okkur er best farið. Oddfellowreglan hefur það ekki að markmiði að búa

til besta fólk í heimi heldur er eitt af markmiðum hennar að hvert okkar geti búið til betri útgáfu af sjálfum sér og þ.a.l. betri þjóðfélagsþegn í sem víðustum skilningi. Fyrir sjáfan þig, þá sem standa þér næst og þá sem á þurfa að halda. Þá er gott að vita að meðan þú ert hér er líka einhver þarna úti sem nýtur góðs af því.

Reglusystkin koma reglulega saman og skýla sig umheiminum í vinfengi og góðum vilja til að iðka saman nærandi hvíld. Hér verður maður hluti af því sem umkringir mann. En velgengni í starfinu fer engu að síður í einu og öllu eftir því sem hver og einn ber að borðum. Þó ekki í veraldlegu samhengi. Að gefa af eigum sínum er lítil gjöf en hin sanna gjöf er að gefa af sjálfum sér.

Þannig eflist starfið með iðju reglusystkina þar sem hvert og eitt leggur sitt af mörkum. Á okkur eru ekki lagðar kvaðir en okkur er tamt að leggja okkur fram um starfið eins og nokkur kostur er. Í gegnum tíðina hafa reglusystkin starfað með misjöfnum hætti því við erum öll ólík en með hvert annað myndum við heilsteyptan akur mannræktar sem sameinast í töfrum vináttu, kærleika og sannleika, eða eins og segir í ljóði Davíðs Stefánssonar:

„Þeir geta sumir synt á læk og tjörn og sumir verða alltaf lítil börn, en sólin gyllir sund og bláan fjörð og sameinar með töfrum loft og jörð.“

Að starfa í Oddfellowreglunni er því engin þrautaganga en ef þú vilt fá að njóta þroskuðustu ávaxtanna af þessu stóra og mikla aldintré sem Oddfellowreglan er þarf að leggja á sig vegferð sem krefst þolgæðis. Þeir sem hafa starfað hér lengi geta borið þér vitni um það.

Höfundur og ljósmynd: Ingþór Bergmann Þórhallsson, St. nr. 8, Agli

HVERS VIRÐI ER HÖFUÐIÐ?

Kíktu í vefverslun okkar DYNJANDI.IS til að sjá möguleikana eða hafðu samband og fáðu faglega ráðgjöf hjá starfsfólkinu okkar.