5 minute read
Werken aan gezonde verstedelijking
Tekst: Christine Steenks | Fotografie: Lars Smits
De leefstijltransitie vraagt óók om gezondheid in het beleid van ruimtelijke ordening en de bouwsector. En als er iemand is die dat onderschrijft, dan is het wel Onno Dwars, CEO van Ballast Nedam Development. Gezonde verstedelijking is voor de gebiedsontwikkelaar al een aantal jaren het streven. Het was dan ook een logische stap om – als eerste partij uit de branche – aan te sluiten bij het JOGG-werknet. Dwars: “JOGG maakt ons bewust van de mogelijkheden om in een gebied gezond leven te stimuleren.”
Advertisement
— Onno Dwars,
CEO Ballast Nedam
Development
Dat we de omgeving zó moeten inrichten dat zij uitnodigt tot een gezonder leven, is als het aan Onno Dwars ligt een feit. “De manier waarop velen van ons hun leven inrichten – steeds minder bewegen – is op z’n zachtst gezegd zorgelijk. Het is van belang buitenspelen en bewegen in de directe woonomgeving te stimuleren. Zeker in de stad. En daar kun je als gebiedsontwikkelaar een grote rol in spelen.”
Berckelbosch Eindhoven
Sinds 2017 zet Ballast Nedam Development zich bij de ontwikkeling van woningbouwprojecten proactief in voor allerlei maatschappelijke kwesties. Duurzame keuzes worden gemaakt in de hardware en software van gebiedsontwikkeling. Bij hardware gaat het bijvoorbeeld om klimaatadaptief, circulair en energieneutraal bouwen, bij software om sociale aspecten, zoals het stimuleren van beweging en gezondheid in de leefomgeving. Mede dankzij de samenwerking met JOGG – sinds juni 2020 – past Ballast Nedam Development die software inmiddels toe als integraal onderdeel in alle nieuwe gebiedsontwikkelingen. Bijvoorbeeld in de Eindhovense nieuwbouwwijk Berckelbosch. Dwars: “Al vanaf het ontwerpproces is JOGG betrokken bij de ontwikkeling van deze stadswijk. Berckelbosch ligt aan een kanaal en dat biedt verschillende mogelijkheden om beweging bij bewoners te stimuleren. We zijn dat aan het uitwerken en JOGG denkt hierin actief en creatief met ons mee. Dat is
de meerwaarde van samenwerking met JOGG. Samen de leefomgeving van kinderen en jongeren gezonder maken, is wat JOGG doet; daar doen wij ons voordeel mee. Tegelijkertijd gaan wij zelf ook veel bewuster met beweging in buurten om op een manier die meer tot de verbeelding spreekt. JOGG stimuleert ons om er meer uit te halen dan alleen die paar wipkippen.”
Sociale controle
Het zijn volgens Dwars relatief eenvoudige aanpassingen in de woningen en woonomgeving waarmee je buitenspelen en bewegen kunt stimuleren. “We ontwerpen van binnen naar buiten. Lage ramen, bijvoorbeeld, geven ouders beter zicht op de straat én dus op hun kinderen. Brede stoepen en een lage maximumsnelheid bieden meer ruimte aan spelende jeugd. Water met eilandjes, bruggetjes en trekpontjes maakt buitenspelen aantrekkelijk. Met sportswitchfaciliteiten of een freerunparcours trek je verschillende leeftijdsgroepen naar buiten. Voldoende zitbanken geven ook plek aan oudere wijkbewoners. Dat stimuleert het onderling contact en de sociale controle. Ouders laten hun kinderen makkelijker buitenspelen als volwassen buurtbewoners een oogje in het zeil houden. Het activeren van de sociale controle is bij het realiseren van gezonde buurten een belangrijk punt.”
Onderzoek
Dat natuur, beweging en buiten-zijn goed is voor de gezondheid, staat vast. “Wie in het bos woont, blijkt een betere gezondheid te hebben dan stadsbewoners”, weet Dwars. Dat gezonde wijken een positieve invloed hebben op de gezondheid, is aannemelijk. Toch ziet Dwars dat graag sterker onderbouwd. Daarom werkt Ballast Nedam Development samen met de Universiteit van Utrecht en de Wageningen Universiteit (WUR). “Het is lastig aan te tonen dat gezonde wijken tot meer geluk en gezondheid leiden. Zoiets is moeilijk te meten. Intern doen we onderzoek om te achterhalen waarmee we de meeste impact hebben. Zijn het de groene buurt, de bewegingsmogelijkheden of de sociale contacten? Op de fysieke gezondheid blijkt vooral de luchtkwaliteit van grote invloed.”
Bewustzijn groeit
Dwars merkt bij veel bedrijven in de vastgoedsector een kentering. “Wij zijn als Ballast Nedam Development wel een progressieve eend in de bijt, maar steeds meer ontwikkelaars doen iets extra’s, zoals sedumdaken realiseren of buurtkassen plaatsen. Goed dat deze trend al doorzet zonder dat er een wettelijke verplichting is. Het maatschappelijke bewustzijn groeit. Een positieve ontwikkeling, zowel bij bedrijven als in de samenleving.” De bal ligt nu vooral bij gemeenten, ontwikkelaars en stedenbouwkundigen, vindt Dwars. “Zij moeten het initiatief nemen voor een andere inrichting van de leefomgeving.” Binnen Ballast Nedam Development is het belang van duurzaamheid in de breedste zin van het woord doorgedrongen tot alle afdelingen. “Wij hebben zoveel mogelijk mensen betrokken bij dit thema. Dan wordt het deel van elk team en gaan veranderingen sneller. Het werkt niet om er één persoon verantwoordelijk voor te stellen. Dan wordt het iets van die persoon, waar anderen zich minder betrokken bij voelen. Gezonde verstedelijking omvat veel thema’s. Hoe meer ambassadeurs binnen een bedrijf, hoe beter.”
‘Aan de slag’, is het motto van Onno Dwars. Niet afwachten, maar werken aan meer natuur en speelruimte voor kinderen. “Ik droom ervan dat we de helft van de infrastructuur in wijken kunnen weghalen. Steden worden voller, gebouwen hoger en juist die ontwikkeling biedt kansen. Want traditionele vervoerswijzen werken niet meer. Daarmee zou de stad volledig vastlopen met auto’s. Er ontstaan nieuwe vormen van mobiliteit. In Parijs en Utrecht gebeurt dat al. Zo komt er steeds meer openbaar gebied en ruimte vrij voor ‘leefstraten’ waarin het draait om natuur, spelende kinderen en sociaal contact. Dat is mijn stip op de horizon.”
Melle, 8 jaar
Samen voor een gezonde buurtomgeving...
...waarin kinderen rondom hun huis overal lekker kunnen spelen. Waar brede stoepen zijn, genoeg speeltuinen en veel speelmateriaal. Waar ze zorgeloos en veilig de buurt kunnen ontdekken. En natuurlijk is het makkelijk om iets lekkers te kopen dat gezond is.
