De LOC-focusgroep vlnr. Nathalie Cardinaels, Sandrine Censabella, Sofie Engels en Caroline Van Marsenille. Ontbreken op de foto: dr. Jeroen Mebis en Sofie Vanstraelen
Oncopsychologische studies naar levenskwaliteit In 2012 startte de zorgcluster oncologie van het Jessa Ziekenhuis met twee wetenschappelijke studies. Met de LOC-FOCUS! probeert men de cognitieve problemen die tijdens en na de kankerbehandeling kunnen optreden te begrijpen en te verhelpen. De tweede studie evalueert de doeltreffendheid van het Mindfulness-Based Stress Reduction programma en onderzoekt hoe men de patiënt een hogere
op levenskwaliteit. Ervaren borstkankerpatiënten meer cognitieve moeilijkheden dan de algemene bevolking? Kunnen we die problemen meten? Zijn er testen daarvoor die meer geschikt zijn dan andere? Ontstaan de problemen door de kanker of door de chemotherapie, of kunnen we ook vergelijkbare problemen vinden bij kankerpatiënten die niet met chemotherapie behandeld zijn? Wat is het effect van die moeilijkheden op het dagelijkse
levenskwaliteit kan bieden.
leven van de patiënt en zijn omgeving? Voor al die vragen zoeken we een antwoord in onze
Kankergerelateerde cognitieve veranderingen
dat kader wierven we onderzoekspsychologe
studie LOC-FOCUS. Zo kunnen we ook kijken
Sandrine Censabella aan, die gespecialiseerd
naar mogelijke preventiestrategieën en be-
Borstkankerpatiënten rapporteren na hun
is in wetenschappelijk onderzoek.”
handelingen zoals cognitieve revalidatie en
chemotherapie vaak organisatorische proble-
mindfulnesstrainingen,” aldus Sandrine.
men, vergeetachtigheid en denk- en concen-
Sandrine: “De term chemobrain is niet alleen
tratiestoornissen. Die cognitieve problemen
te eng, volgens mij moet hij ook zoveel moge-
kunnen een aanzienlijk negatieve invloed
lijk vermeden worden. Wie de term op inter-
Naar 15 minuten screening
hebben op de levenskwaliteit van de patiënt,
net opzoekt, vindt heel veel foute informatie.
Meten is een belangrijk aspect in deze stu-
zelfs jaren na de kankerbehandeling.
Bovendien krijgen we zo te kampen met ‘self-
die. “Met de bestaande testen vinden we de
fulfilling prophecy’. Dat blijkt uit verschillende
klachten van de patiënt niet altijd terug. Als
Dr. Jeroen Mebis, medisch oncoloog: “Chemo-
wetenschappelijke studies: hoe meer infor-
neuropsychologen worden we helaas vaak ge-
brain is een fenomeen dat al 30 jaar bekend
matie een patiënt krijgt over chemobrain, des
confronteerd met dat verschil tussen objectie-
is, maar waar de laatste 10 jaar pas echt veel
te meer problemen hij rapporteert en des te
ve testen en subjectieve klachten. Daarnaast
aandacht aan besteed wordt. Omdat niet al-
slechter hij presteert bij de neuropsychologi-
hebben we geen referentiepunt, we weten
leen chemopatiënten cognitieve problemen
sche testen. Chemobrain hoeft geen geheim
dus niet hoe de patiënt voor de chemothera-
rapporteren, dekt de term chemobrain volgens
te zijn, maar mag zeker ook niet opgeblazen
pie functioneerde en kunnen geen meetbare
ons de lading niet. Bovendien zijn er naast
worden. We moeten er wel altijd rekening
waardes plakken op de cognitieve veranderin-
de chemotherapie misschien nog andere be-
mee houden dat de problemen reëel en belas-
gen. Ook in de literatuur vinden we geen slui-
langrijke factoren. Misschien spelen de genen
tend zijn voor de patiënt. We mogen ze dus
tend onderzoek terug. We onderzoeken op dit
een rol, de hormonale veranderingen door de
zeker niet negeren.”
moment nog hoe we de klachten het best kun-
kankertherapie, vermoeidheid, stress of de
nen objectiveren en werken een screening uit
kanker zelf. Daarom spreken wij liever van
die slechts 15 minuten in beslag neemt. Dat
kankergerelateerde cognitieve veranderingen.
LOC-FOCUS!
is al een grote stap in de goede richting, want
Ons team voert daar nu onderzoek naar uit,
“We willen meer inzicht krijgen in de kanker-
de huidige neuropsychologische onderzoeken
zodat we het fenomeen kunnen begrijpen
gerelateerde cognitieve veranderingen, zoals
kunnen tot 8 uur duren, wat veel te belastend
en de patiënt nog beter kunnen helpen. In
de oorzaken, prevalentie, omvang en impact
is voor de patiënt,” zegt Sandrine.
10 JESSALINEA