ANNA MAZUR PORUCZNIK REZERWY IGNACY DEC ( 1896 - 1940 ) - ŻOŁNIERZ I NAUCZYCIEL , OFIARA ZBRODNI KATYŃSKIEJ Dzieciństwo, nauka i służba wojskowa Ignacy Dec urodził się 30 stycznia 1896 r. w Sokołowie w powiecie kolbuszowskim na terenie Galicji, w rodzinie Wojciecha oraz Tekli z domu Pyska. 1 Jak sam stwierdził: „Wychowałem się w warunkach twardych i bardzo ciężkich – od siódmego roku życia byłem półsierotą.”2 Uczęszczał do szkoły powszechnej, a następnie podjął edukację w Seminarium Nauczycielskim Męskim w Rzeszowie. W trakcie nauki w Seminarium należał do organizacji „Strzelec” oraz Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Rzeszowie. W 1914 r. zdał maturę. Gdy wybuchła I wojna światowa, jako ochotnik zgłosił się we wrześniu 1914 r. do Legionów Polskich. Służył w 2., a później w 4. Pułku Piechoty Legionów, walcząc w Karpatach Wschodnich, na Lubelszczyźnie i Wołyniu. W jego legionowej książeczce o numerze 38684 widnieje 35 nazw pól bitewnych z lat 1914-1916, m. in. Mołotków, Jastków i Kostiuchnówka. Po kryzysie przysięgowym, we wrześniu 1917 r. został wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front albański. W niepodległej Polsce od 1919 r. pracował w szkolnictwie, ale podczas wojny z bolszewicką Rosją (1919-1921) służył w szeregach odrodzonego Wojska Polskiego. Praca w szkolnictwie II Rzeczypospolitej i działalność społeczna Po przeniesieniu do rezerwy w czerwcu 1921 r. Ignacy Dec wrócił do pracy w szkolnictwie jako nauczyciel języka polskiego w Publicznej Szkole Powszechnej w rodzinnym Sokołowie. W 1922 r. ożenił się z nauczycielką Julią Głodzikówną. Małżeństwo Deców miało cztery córki - Stanisławę, Jadwigę, Irenę i Zofię, jednak Irena zmarła w wieku trzech lat na zapalenie płuc. W r. 1923/24 Ignacy Dec ukończył Państwowy Wyższy Kurs Nauczycielski we Lwowie, a w 1927 r. objął funkcję kierownika Publicznej Szkoły Powszechnej w Sokołowie. Pięknie pisał, przemawiał, uczył własnym przykładem miłości do Boga i Ojczyzny, dbając w ten sposób o wychowanie patriotyczne młodych ludzi. Troszczył się także o warunki materialne uczniów z ubogich rodzin. Szkoła w Sokołowie pod jego kierownictwem reprezentowała bardzo wysoki poziom. Posiadała swój chór, orkiestrę oraz rozwijała działalność Polskiego Czerwonego Krzyża. Kierownik przywiązywał ogromną wagę do aktywności szkolnych organizacji młodzieżowych, a zwłaszcza harcerstwa; opiekował się nim specjalnie, udzielał rad, sam wizytował obozy, na które jeździły też jego córki.
1
Do rekonstrukcji biografii Ignacego Deca posłużyły m. in.: dokumenty udostępnione przez córki Ignacego Deca – Zofię Lamers i Stanisławę Sojową; wywiady z Zofią Lamers i Stanisławą Sojową (teksty w posiadaniu autorki); S. Sojowa: Siłaczka z Podkarpacia /w:/ T. Kaczorowska: Dzieci Katynia, wyd. II, Warszawa 2010, s. 171-184; S. Sojowa: Julia Decowa. Pamięci mojej mamy /w:/ Pisane miłością losy wdów katyńskich, red. R. Nazar, I. Skąpska, A. Spanily, Gdynia 1999, s. 48-55. 2 Wypowiedź Ignacego Deca w zbiorach S. Sojowej (kopia w posiadaniu autorki).