İskandinavya Gazete - Sayı #4 - 2020 Nisan

GAZETE

www.iskandinavya.net

NİSAN 2020

Ediz Hun: “Norveç’te üniversiteyi

IKINCILIKLE BITIRDIM” YALNIZ Türkiye vatandaşını gurbette

BIRAKMADI!

Danimarka’da kuaförler işbaşı yaptı ❱❱ 12-13

❱❱ 10

PIZZACILAR EKONOMIK DESTEK

#ÜlkemleGururDuyuyorum

#GüçlüTürkiye

❱❱ 4-5

PAKETiNDEN MEMNUN

OBA MAKARNA, LEZIZ FOOD ILE İSKANDINAVYA PAZARINA GIRDI ❱❱ 10

Irkçılık neden artıyor?

Forum Pizza - Nevzat Öztürk

❱❱ 11 Vivaldi Pizza - Fahrettin Gökçen

Atilla Altuntaş ❱❱ 6’da

Okul sistemi ve okul seçimi

Mikail Yüksel ❱❱ 7’de

2

İSKANDİNAVYA

Nisan 2020

GAZETE

Danimarka’dan Türkçe Ramazan broşürü

Finlandiya’nın 2. Dünya Savaşı’nda

Danimarka Göç ve Uyum Bakanlığı Ramazan ayında yapılması gerekenleri Türkçe anlatan broşür hazırladı.

“Kovid-19 gölgesinde Ramazanın kutlanması” başlıklı broşürde, “Evde kalın ve aile fertlerinizi ve arkadaşlarınızı görmek için sosyal medyayı kullanın. Bu, sevdiklerinizi, ailenizin yaşlılarını ve toplumumuzdaki en zayıf olanları korumak ve onlara bakmanın en iyi yöntemidir.” denildi.

Göç ve Uyum Bakanı Mattias Tesfaye de sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Ramazan, Kovid-19’un artmasına sebep vermemeli. Birlikte oturduklarınızla iftar yapın, 10’dan fazla kişi ile bir araya gelmeyin. Bu yıl ramazan ayı farklı geçecek. Birbirimize dikkat edelim.” ifadelerini kullandı.

Rusya, Karelya bölgesindeki halkına, Finlandiya’nın 2. Dünya Savaşı’nda soykırım uyguladığı iddiasını, gizlilikleri kaldırılan belgeler üzerinden araştırmaya başladı.

Ruslara soykırım yaptığı iddiası 1945 yıllarında Finlandiya tarafından soykırım yapılıp yapılmadığının araştırıldığı belirtilen açıklamada, “Irk üstünlüğü ve nefret yönündeki fikirlere dayanan eylemler, onlarca sene sonra bile cezasız kalmamalıdır. Bu tür suçların zamanaşımı yoktur.” ifadeleri kullanıldı.

FINLANDIYA, RUSYA’DAN ARŞIVLERI AÇMASINI TALEP ETTI Finlandiya yönetimi de Rusya’dan arşivlerini açmasını istedi.

Rusya Soruşturma Komitesinden yapılan açıklamada, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından gizliliği kaldırılan belgeler üzerinde çalışıldığı kaydedildi.

Karelya bölgesindeki halkına, 1941-

Danimarka’da yeni tip koronavirüs (Covid-19) nedeniyle hayatını kaybeden 403 kişinin 133’ünün huzurevinde kalanlar olduğu bildirildi.

Devlet Serum Enstitüsünün 24 Nisan’da yayınladığı rapora göre, ülkedeki 932 huzurevinde 3 bin 414 kişiye Kovid-19 testi yapıldı. Testlerde 88 huzurevinde yaşayan 425 kişide Kovid-19 tespit edildi. Testi pozitif çıkanlardan 133’ü 1 aylık dönemde hayatını kaybetti.

Raporda, testi pozitif çıkan huzurevi sakinlerinin yaş ortalamasının 81 olduğu kaydedildi.

Raporda, Danimarka genelindeki 932 huzurevinde yaklaşık 40 bin kişinin yaşadığı belirtildi.

DAĞ GEÇIDINI AÇIĞA ÇIKARDI Çok iyi korunmuş kalıntılar arasında runik yazı bulunan bir yürüyüş sopası, eldiven, iğne ve küçük bir bıçak gibi 100’den fazla alet ve giysinin yanı sıra hayvan kemiklerinin yer aldığı belirtildi.

Dağ geçidinin Vikingler döneminde seyyahlar ve tüccarlar tarafından kullanıldığı, geçitte hareketliliğin MS 1000

İsveç’te, “yeni tip koronavirüs (Kovid-19) taşıyan 80 yaş üstü hastaların yoğun bakıma alınmaması” yönünde doktorlara talimat verdiği ortaya çıkan Korolinska Üniversite Hastanesi hakkında soruşturma başlatıldı.

Expressen gazetesinin haberine göre, “virüsü taşıyan ve kronik hastalığı bulunan bazı yaşlıların, Korolinska Üniversite Hastanesi yoğun bakım servisine alınmadığına” dair ihbarların gelmesi üzerine, Sağlık ve

Bakım Denetim Kurumunca soruşturma başlatıldı.

Söz konusu gazeteye açıklamada bulunan Sağlık ve Bakım Denetim Kurumu Hukuk Müdürü Linda Almqvist, kendilerine hastanenin yoğun bakımında hastalar arasında ayrımcılık yapıldığını ve bazı yaşlıların yoğun bakım servisine alınmadığına dair birçok ihbar geldiğini aktardı.

Almqvist, konuya ilişkin soruşturma kararı aldıklarını duyurdu.

GAZETE

İskandinavya Gazete Künye (Kolofon)

İskandinavya Gazete’de yayınlanan fotoğraf, haber ve reklamların her hakkı saklıdır. İskandinavya Gazete içeriği ECOM’un yazılı izni olmadan kullanılamaz/yayınlanamaz. Yayınlanan görüş, yazar, ilan ve reklamların içeriğinden ECOM ve gazetemiz sorumlu değildir.

yılında zirveye çıktığı, 1300’lü yıllarda veba salgınından sonra iklim koşulları ve ekonomik sebeplerle kullanılmamaya başlandığı kaydedildi.

Uzmanlar, iklim değişikliğine bağlı eriyen buzulların bölgede daha fazla arkeolojik kalıntının bulunmasını sağlayabileceğini dile getirdi.

İsveç’te bir hastaneye “yoğun bakımda ayrımcılık yaptığı” iddiasıyla soruşturma başlatıldı

Gazete • İnternet • Cep • Tablet ISSN: 2596-9838 Yıl (Årgang): 1 Sayı (Nummer): 4 (Nisan/April 2020 ) Baskı Tarihi (Tryk dato): 28 Nisan/April 2020 Tiraj (Oplag): 5.000 Sahibi (Udgiver): ECOM Sorumlu Editör (Ansvarshavende redaktør): Davut Çolak Adres (Adresse): Skindergade 7 • 1159 København K • Danmark Telefon: (+45) 52 246 246 E-posta: merhaba@iskandinavya.net İnternet: iskandinavya.net E-Gazete (E-Avis): iskandinavya.net/e-gazete Issuu E-Gazete (E-Avis): issuu.com/iskandinavya Matbaa (Trykkeri): Provins-Trykkeriet ApS Dağıtım (Distribution): Post Nord, GLS, ECOM REKLAM VE İLAN (ANNONCERİNG): Telefon: +45 52 246 246 E-posta: merhaba@iskandinavya.net İnternet: iskandinavya.net/reklam

Açıklamada, “Bu, ne Finlandiya ne de Rusya için yeni bir sorundur.

Finlandiya’nın askeri politikası konusu savaştan sonra mahkemede dikkatlice incelendi.” ifadelerine yer verildi.

Eriyen buzullar Vikingler döneminden kalma Norveç’te eriyen buzullar, Vikingler döneminden kalma bir dağ geçidini ortaya çıkardı.

Daily Mail’in 16 Nisan tarihli haberine göre, Norveç’in dağlık Lendbreen bölgesinde buzulların erimesiyle açığa çıkan geçitte MS 300 yıllarından kalma arkeolojik kalıntılar bulundu.

Danimarka’da Covid-19’dan ölenlerin 3’te biri huzurevi sakini

Finlandiya Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, 2. Dünya Savaşı dönemine ilişkin tüm dava süreçlerinin 1947’de yapılan Paris Barış Antlaşması ile çözüldüğü vurgulandı.

Sorumlu Editör

İsveç

İsveç

Görsel Yönetmen

Davut Çolak Atilla Altuntaş Orhan Karan Ömür Hanzey

KAMPANYALI REKLAM TARİFESİ n Yerel Tam sayfa 4.760 DKK Yarım sayfa 3.240 DKK 1/3 Sayfa 2.760 DKK

Bölgesel 8.560 DKK 5.840 DKK 4.980 DKK

Çeyrek sayfa

2.240 DKK

4.040 DKK

1/8 sayfa

1.480 DKK

2.680 DKK

n İskandinavya Rehber (12 Yayın) Yerel Ekonomik Kutu 1 (86X125 MM) 1.240 DKK Ekonomik Kutu 2 (86X100 MM) 980 DKK Ekonomik Kutu 3 (86X75 MM) 680 DKK

Bölgesel 2.240 DKK 1.760 DKK 1.240 DKK

n Seri İlanlar Metin (En fazla 30 Kelime) : 300DKK Fiyatlara MOMS (KDV) dahil değildir.

Danimarka KDV oranı %25’tir. (Yüzde 25) Daha fazla bilgi için: iskandinavya.net/reklam adresini ziyaret ediniz.

Reklamınızdaki hedef kitleniz birden fazla ülkeyi kapsıyorsa, bölgesel reklam tarifesi geçerlidir. Gazetede yayınlanan çeyrek sayfa ve üstü ilanlarda iskandinavya. net sitemizde dijital reklam yayını da dahildir.

DOKTORLARA GÖNDERILEN BELGE GEÇEN HAFTA BASINA SIZMIŞTI Geçen hafta, Karolinska Üniversite Hastanesinin Kovid-19 taşıyan 80 yaş üstü hastaların yoğun bakıma alınmamasına ilişkin doktorlara bir belge gönderdiği ortaya çıkmıştı.

Basına sızan belgede, doktorlardan “kronik hastalığı bulunan 60 yaş üzeri hastalara da yoğun bakıma alınma önceliği verilmemesi” istenmişti.

4

İSKANDİNAVYA

Nisan 2020

GAZETE

Türkiye vatandaşını gurbette

YALNIZ BIRAKMADI! İsveç’in Malmö kentinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) testi pozitif çıkmasına rağmen tedavi edilmeyerek eve gönderilen 47 yaşındaki Emrullah Gülüşken’e Türkiye sahip çıktı. İsveç’in Malmö kentinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) testi pozitif çıkmasına rağmen tedavi edilmeyerek evine gönderilen Emrullah Gülüşken, çocukları Esma, Samira ve Mahmut’la birlikte, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın talimatı üzerine gönderilen ambulans uçakla Türkiye’ye götürüldü.

Emrullah Gülüşken ve çocuklarını taşıyan ambulans uçak, 26 Nisan tarihinde saat 13.30’da Ankara Esenboğa Havalimanı’na indi. Uçağın iniş yapmasının ardından koruyucu kıyafetli sağlık görevlileri uçak içerisine girdi. Emrullah Gülüşken ve çocukları, yapılan kontrollerin ardından havalimanında bekletilen ambulans-

larla Ankara Şehir Hastanesine sevk edildi.

KIZLARININ SOSYAL MEDYADAN YAPTIĞI ÇAĞRI KARŞILIK BULDU Babalarının kalp hastalığı nedeniyle durumundan endişe eden Emrullah Gülüşken’in kızları Samira ve Leyla Gülüşken, yetkililere seslerini duyurabilmek için çareyi sosyal medyadan yardım çağrısı yapmakta buldu.

Samira sosyal medya hesabından 22 Nisan’da yaptığı paylaşımda, “Ailemle birlikte İsveç’te yaşıyoruz. Babamın 11

DEVREN

SATILIK

hastaneye kaldırılmasını istedi.

Hastaneye kaldırıldıktan sonra Kovid-19 teşhisi konuldu. Buna rağmen babamı eve gönderdiler.” ifadelerini kullandı.

Gülüşken, hastaneden virüse karşı hiçbir koruyucu ekipman verilmediğini dile getirerek ‘’Babamla birlikte bir ilaç, bir maske, bir koruyucu ekipman, hiç bir şey göndermediler. Sadece ağrı kesici verdiler ve iyi beslenmesi gerektiğini söylediler. Evde iki çocuk ve iki genç var. Küçük çocukların astım hastalığı var.

Babam kalp hastası ve bizim hayatımızı da tehlikeye attılar.

Karantina altında olduğumuz

gün önce ateşi yükselip nefes darlığı yaşamaya başladı, endişe edip hastaneyi aradık ama maalesef gelmediler ve bizleri geçiştirdiler. Her gün defalarca aradık ama bize dönüş sağlamadılar.” ifadelerine yer verdi.

Leyla Gülüşken ise görüntülü olarak yayınladığı yardım çağrısında, babasının hastalandığını ve hastaneyi aramalarına rağmen olumlu bir cevap alamadıklarını belirtti. Leyla Gülüşken, yayınladığı görüntüde “Eve doktor gelip babamı kontrol ettikten sonra, ambulansı arayıp

KİRALIK

Yetki belgeli emlak danışmanı

TENTE SİSTEMLERİ

Valby

Arabella Kebap/ Shawarma • Fiyat: 299.000 DKK • M2: 75 • Kira: 13.181 DKK • Ciro: 4.000-6.000 DKK Nakskov

Bella Italia Pizza • Fiyat: 549.000 DKK • M2: 102 • Kira: 14.916 DKK • Ciro: 5-6.000 DKK

DE VR EN YE N İ

København V

DE VR EN

YE N İ

YE N İ

DE VR EN

●

Coffee Fellaz • Fiyat: 209.000 DKK • M2: 47 • Kira: 10.607 DKK • Ciro Yaklaşık: 1.500 DKK

için evde ne bir maskemiz ne bir eldivenimiz var.’’ dedi.

Görüntülerinin sosyal medyada yayımlanmasının ardından Türkiye’den birçok kurumdan kendilerine destek geldiğinin altını çizen Gülüşken, Türkiye’nin Stokholm Büyükelçiliği, Yurtdışı Akraba ve Topluluklar Başkanlığı, Uluslararası Demokratlar Birliği (UID) İsveç teşkilatının konuyla yakından ilgilendiğini söyledi.

AK Parti İstanbul Milletvekili Zafer Sırakaya’nın da kendilerini aradığını vurgulayan Gülüşken, Türkiye Dışişleri Bakanlığının babasının durumunu yakından

Dekoratif ● Çekici ● Etkili

København

Gaveshop, Isenkram & Legetøj mm • Fiyat: Arayınız...

• M2: 240 • Kira: 12.585 DKK • Ciro: Arayınız... .........

Ballerup Merkez Yeni Bina • Fiyat: 125.000 DKK’den başlayan fiyatlar • M2: 89-709 • Kira: 2250kr/m2 yıl Slagelse

Güneş ışınlarından ve yağışlardan korunun!

Size özel tasarım fırsatlarıyla hayallerinizi gerçekleştirelim.

Green Kitchen • Fiyat: 1.299.000 DKK • M2: 432 • Kira: 33.294 DKK • Ciro 2018: 3.6 milyon kron

İşyeri ya da eviniz için iç ve dış mekanlara uygun tente (markiser) sistemleri.

İlanlarımızı görmek için web sitemizi ziyaret ediniz

www.ezn.dk

TLF. 60 68 66 64

Kinavej 1D, 4200 Slagelse E-posta: kontakt@eldeco.dk Web: www.eldeco.dk

Telefon: +

45 26 35 20 71

İSKANDİNAVYA

GAZETE

Nisan 2020

5

İSVEÇ BASININDA

BÜYÜK SES GETIRDI

izlediğini kaydetti.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yardım çağrısı ve görüntüler üzerine devreye girerek hastaların Türkiye’ye götürülmesi için ambulans uçak gönderilmesi talimatı verdi.

ERDOĞAN, LEYLA ILE GÖRÜŞTÜ Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç’ten uçak ambulansla Türkiye’ye götürülen Emrullah Gülüşken’in kızı Leyla Gülüşken ile telefonda görüştü.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Twitter hesabından, “Bugün İsveç’ten uçak ambulans ile ülkemize getirdiğimiz Emrullah Bey’in kızı Leyla kardeşimizle telefonda görüştüm. Yaşa-

dığı mutluluğu paylaşmayı bizlere nasip eden Allah’a şükürler olsun. Bu devlet, milletinin mecnunudur.

Sevdiği gurbet elde olsa da onu asla yalnız bırakmaz.” ifadelerini paylaştı.

Erdoğan’ın, Twitter hesabında telefon görüşmesine ilişkin video da yer aldı.

Görüşmede Leyla Gülüşken’in hatrını soran Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi: “Babanız Türkiye’ye ulaştı. İnşallah bundan sonraki süreçte de arkadaşlarımız yakın takipte olacaklar. Artık emin ellerde, Rabbim şifalar versin inşallah. Görevimizi yaptık, yapmaya mecburuz. Sağlıkta hamdolsun

dünyada artık Türkiye sayılı ülkelerden bir kaç tanesinden bir tanesi. Hiç endişe etmeyin. Biz tıbben üzerimize ne düşerse, bunları harfiyen yerine getireceğiz. Takibini yapacağız, merak etme. Hiç endişe etmeyin. Takip ediyoruz.

Benim kendi danışmanım da kardiyologdur. O da işi yakından takip edecek. İnşallah sonu da hayır olur.

Dua edelim, üzerimize düşeni de yapalım.”

Leyla Gülüşken de Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Allah razı olsun sizden başkanım. Çok teşekkür ederim bu yaptıklarınız için, ne desem azdır. Çok mutluyum sizinle konuştuğum için. Ben zaten ülkemize

ve size çok güveniyorum.

Orada olduklarından ötürü çok mutluyum.” dedi.

GEÇEN YIL 76 VATANDAŞ TÜRKIYE’YE GÖTÜRÜLDÜ Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Twitter hesabından, yurt dışında rahatsızlanarak ambulans uçakla Türkiye’ye götürülen Türk vatandaşlarının sayılarına ilişkin paylaşımda bulundu. Çavuşoğlu, “2018’de yurt dışında rahatsızlanan 84, 2019’da ise 76 vatandaşımız ambulans uçakla ülkemize geldi. Emrullah kardeşim ülkemize hoşgeldin. Dünyanın neresinde olursa olsun vatandaşlarımızı yalnız bırakmadık, bırakmayacağız.” ifadelerini kullandı.

Emrullah Gülüşken’in, çocukları Esma, Samira ve Mahmut’la Türkiye Sağlık Bakanlığının ambulans uçağıyla Türkiye’ye götürülmesi İsveç basınında büyük ilgi gördü. İsveç’in önemli gazetelerinden Aftonbladet, “İsveç’te tedavi edilmedi, Türkiye’ye ambulans uçakla götürüldü” başlığıyla duyurduğu haberde, hastanın kızları Leyla ve Samira Gülüşken’in sosyal medyadan yardım çağrısı yaptığı hatırlatıldı. Bu çağrıya Twitter hesabından açıklama yapan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ‘’Baban için hastanemiz, hekimlerimiz hazır.’’ mesajıyla karşılık verdiği vurgulandı. İsveç devlet televizyonu SVT ise haberinde, İsveç’te tedavi göremeyen Kovid-19 hastası bir babanın kızlarının sosyal medyadan yardım isteğine Bakan Koca’nın cevap verdiğini vurguladı.

Expressen gazetesi ise

‘’Koronavirüs hastası tedavi olamayınca Türkiye’ye uçtu’’ başlığıyla okuyucularına duyurduğu haberinde, Kovid-19 hastası bir babanın çocuklarının sosyal medyada yayımladığı videonun ses getirdiğini aktardı.

Türkiye’nin ambulans uçak gönderip Gülüşken ailesi fertlerini, Malmö Sturup Havalimanı’ndan alarak Türkiye’ye götürdüğü hatırlatılan haberde, Skona İl Genel Meclisi Başkanı Jimmy Gottfridsson’un, ‘’Birçok koronavirüs hastası hastanede tedavi olmuyor, evde karantina altında tutuluyor.’’ açıklamasına yer verildi.

SVD gazetesi “Türkiye Sturup Havalimanı’ndan hasta aldı’’ başlığı ile haberi okurlarına duyururken, 47 yaşındaki Kovid-19 hastası bir babanın kızlarının sosyal medyada yardım isteklerinin Türkiye tarafından karşılandığı bildirildi.

6

Nisan 2020

İSKANDİNAVYA

GAZETE

IRKÇILIK NEDEN ARTIYOR? Güven - Memnuniyet - Garanti Citroën C1

VW Golf VII

1,0 e-VTi 68 Feel Airscape 5d

2,0 TDi 150 R-line Variant BMT 5d

Fiyat: 59.800 kr.

Fiyat: 199.800 kr.

Km: 76.000 • Yıl: 2014

Km: 132.000 • Yıl: 2015

Audi A3

Renault Clio IV

2,0 TDi 140 S-line SB S-tr. 5d

0,9 TCe 90 Dynamique ST 5d

Fiyat: 84.900 kr.

Fiyat: 74.800 kr.

Km: 173.0000 • Yıl: 2007

Km: 117.000 • Yıl: 2014

Audi A4

Mercedes C220

2,0 TDi 177 Avant Multitr. 5d

2,2 BlueTEC Avantgarde stc. aut. 5d

Fiyat: 229.800 kr.

Fiyat: 254.800 kr.

Km: 153.000 • Yıl: 2013

Km: 145.000 • Yıl: 2015

Audi A4

BMW 520d

2,0 TDi 190 Sport Avant S-tr. 5d

2,0 M-Sport aut. 4d

Fiyat: 289.800 kr.

Fiyat: 329.800 kr.

BMW 428i

Mercedes CLS350

2,0 Gran Coupé xDrive aut. 5d

3,0 CDi aut. BE 4d

Fiyat: 399.800 kr.

Fiyat: 389.800 kr.

Km: 137.000 • Yıl: 2016

Km: 95.000 • Yıl: 2015

Km: 126.000 • Yıl: 2016

Km: 82.000 • Yıl: 2011

Autoworld ApS, Rugmarken 23, 3520 Farum

Telefon: 44 99 03 03

Avrupa’da aşırı sağ partilerin oyları artarken, buna bağlı ırkçılıkta artıyor.

Bu konuda son yıllarda uzmanlar, akademisyenler, okuduğum araştırmalar, Batı ülkelerinde refah seviyesinin düşmesi ile eş orantılı ırkçılığın arttığını dile getiriyorlar.

Aşırı sağın yükselmesinin ana sebebini bunun üzerine kuruyorlar ama ben buna katılmıyorum. Çünkü, Batı ülkeleri şuanda ekonomik kalkınma ve refahın zirvesini yaşıyor.

Eğer üsteki yorum doğru olsa, İskandinavya ülkelerinde 30 yıl önce ırkçılığın zirvede olması lazımdı.

Norveç 30 yıl önce şimdiye göre daha fakir ve refah seviyesi düşük bir ülkeydi. Buna rağmen, aşırı sağ partilerin aldığı oy oranı yüzde 1 bile değildi.

Irkçılık sıfıra yakındı. Şimdi Norveç, dünyanın

en refah ülkesi işsizlik en düşük seviyede, aşırı sağ partilerin oy oranı yüzde 10 geçti.

Irkçılıkta büyük artış yaşanırken, yüzyılın canisi seçilen Brevik,, ‘’Norveç’e ihanet ediyorlar’’ diye 77 kişinin kanına girdi.

Aynısı İsveç içinde geçerli.

1990 yılında çok ağır ekonomik kriz yaşarken, işsizlik zirve yapmışken, aşırı sağ partinin oy oranı yüzde 2 civarındaydı. Şimdi yüzde 15’i geçti.

O zaman ırkçılığın ivme kazanmasında başka ana neden var.

Bana göre ırkçılığın artmasında internet kullanımın yaygınlaşmasının büyük katkısı var.

Zira, aşırı sağ ve ırkçılar eskiden halka ulaşamaz ve taban bulamazken şimdi, on binlerce insanı az bir sürede ağlarına düşürebiliyorlar.

Yalan yanlış video ve fotoğraflara yorum ekleyerek popülist söy-

Atilla Altuntaş lemlerini sosyal medya aracılığı ve internet siteleri sayesinde herkese ulaştırıyorlar. Özellikle kafası bulanık veya düşünce dünyası yeni şekillenen gençleri tuzaklarına düşürebiliyorlar.

Sadece bu Batı’nın sorunu değil.

Bütün dünyanın en büyük sorunlarından biri.

Keza, ırkçılık internet sitelerinde ‘milliyetçilik’ adı altında kol geziyor. İnternet ‘kanı’ kutsayanların cenneti gibi.

İSKANDİNAVYA

GAZETE

Nisan 2020

7

OKUL SISTEMI VE OKUL SEÇIMI Değerleri dostlar, bu ayki yazımda İsveç’teki okul sistemi ve okul seçiminin çocuklarımızın geleceği açısından önemi hakkında bahsetmek istiyorum. İSVEÇ OKUL SISTEMI İsveç’te okul sistemi tamamıyla merkezi değildir. Yani şöyle; İsveç’te okul devlet tarafından merkezden finanse ve kontrol edilirken, belediyeler veya özel okullar tarafından işletilir. Devlet tarafından işletmecilere, her öğrenci başına belli bir miktar ödeme yapılır.

Dediğim gibi bu, belediye veya bir özel okul olabilir. İsveç’in en güzel özelliklerinden bir tanesi de, özel okulların da her vatandaşa ücretsiz olmasıdır. Bazı yabancı kökenli okullar hariç, hiçbir özel okul öğrencilerinden tek kuruş eğitim ücreti almaz. ÖZEL OKUL MU YOKSA BELEDIYE OKULU MU? İşte tam bu noktada ideolojik bir tartışma yaşanıyor. Sosyalist sol görüşlü vatandaşlar ve siyasi partiler, belediye okullarından yana olurken, özel okulları kâr amacı gütmek ve vergi gelirlerinden faydalanmak ile suçluyor.

Sağ ve liberal taraf ise, gerek devlet kontrolüne karşı olmaları gerekse özel

okulların istatiksel olarak daha başarı olmasından dolayı belediye okullarına pek sıcak bakmıyor.

Evet yukarda da belirttiğim gibi, özel okulların başarı oranına baktığımız zaman belediye okulları ile arasında çok büyük bir fark olduğu doğrudur. Üstelik göçmenlerin yaşadığı bölgelerdeki belediye okulları diğer bölgelere nazaran çok çok daha başarısız. Hatta maalesef başarısız okullar listesinin başını çekmekteler. İsveç genelinde en iyi okullar ise özel okullar.

HANGI OKULU SEÇMELIYIZ? Çocuklar için okul seçimi çok erken yapılmalıdır. Maalesef birçok aile bu konuda geç kalıyor. Seçim yaparken dikkat edilmesi gereken en önemli konu oturduğumuz bölgedeki okulların durumu. Malûm Türk ve Türkiye kökenli vatandaşların yaşadığı bölgelerdeki okullar da sorunlu belediye okullarıdır. Daha iyi durumda olan belediye okulları ise diğer bölgelerden öğrenci almıyorlar O halde geriye iki seçenek kalıyor.

Ya çocuklarımız evimize yakın sorunlu belediye okullarında eğitim görecek ya da aktif bir seçim yaparak, özel okullara kayıt yaptıracağız. Özel okul

seçimi konusunda ise tavsiyem, okulların puan durumlarını incelenmesi.

Her okulun, özellikle högstadiet (7-9.

Sınıf)’te öğrencilerin bitirme notlarının ortalaması ile hesaplanan bir puanı vardır. Bu puan aynı zamanda okulun başarı ortalamasını gösterir.

Dedigim gibi bu noktada acele davranmak çok önemli. Zira özel okullar genellikle başvuru sırasına göre öğrenci alımı yapıyorlar. Bu okullar özenle takip edilmeli, erken vakitte kayıt yapılmalı ve gerekiyorsa başvuru her sene yenilenmeli. İLKOKUL - ORTAOKUL LISE Yazımın sonunda, okul seçiminin eğitim süreci içerisinde zincirleme olarak nasıl etken bir rol oynadığını anlatmak istiyorum. İsveç’te zorunlu temel eğitim, hazırlık sınıfı dahil 10 yıldır ve

Norveç’teki Konyalı gurbetçilerden ata topraklarındaki

IHTIYAÇ SAHIBI AILELERE YARDIM ELI

Norveç’te yaşayan gurbetçiler, tüm dünya gibi Türkiye’yi de olumsuz etkileyen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını dolayısıyla Konya’daki hemşehrilerine ve ihtiyaç sahibi ailelere binlerce kilometre öteden yardım eli uzattı.

Bu ülkede faaliyet gösteren Norveç Göynemliler Derneği, Konya’nın Beyşehir ve Derebucak ilçelerine bağlı Göynem, Akçabelen, Pınarbaşı, Gencek mahallelerinde ikamet eden ihtiyaç sahibi vatandaşlar için yardım kampanyası başlattı. Kısa sürede büyük ilgi gören yardım kam-

panyası kapsamında ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmak üzere içerisinde çeşitli gıda maddelerinin bulunduğu yardım kolileri oluşturuldu.

Derneğin Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Yakıcı, yaptığı yazılı açıklamada, dünya üzerinde etkisini gösteren salgından dolayı, doğdukları ata topraklarında yaşayan dargelirli ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak için binlerce kilometre uzakta gurbette olmalarına rağmen örnek bir dayanışma sergilemek istediklerini dile getirdi.

Başlattıkları yardım kampan-

yasına gurbetçi vatandaşların çok büyük ilgi gösterdiğini belirten Yakıcı, şunları kaydetti: “Bu kampanya, Göynem ve Beyşehir ile Derebucak çevresindeki mahallelerimizde yaşayan insanlarımıza yönelik bir yardımlaşma ve kenetlenme kampanyasıdır. Hep birlikte bugünleri eş, dost, akraba ve hemşehrilerimizin en asgari zorluk içerisinde atlatabilmesi için seferber olduk.

Allah onlardan ve yaptığı bu hayırdan dolayı razı olsun. Bu yardım kampanyası ile sadece Beyşehir ve Derebucak’taki köylerimiz ve yerleşim mer-

kezlerimiz değil, Antalya ve İzmir’de yaşayan ancak turizm bölgesinde işleri Kovid-19 salgınından dolayı olumsuz etkilenen, ekonomik güçlükler yaşayan vatandaşlarımızı da unutmadık. Bu zorlu günlerden inşallah hep birlikte el ele vererek, yardımlaşarak ve dayanışarak Allah’ın izniyle çıkacağımızı düşünüyoruz.

Yardım paketlerimizi ilgili ailelerimize yerleşim merkezlerinde derneğimiz adına faaliyet gösteren temsilcilerimiz aracılığıyla ulaştırdık. Onlara da bu süreçteki desteklerinden dolayı çok teşekkür ediyordum.”

şöyle ayrılır: Lågstadium (1-3. Sınıf), mellanstadium (4-6. Sınıf), högstadium (7-9. Sınıf). Tabii ki her dönemin çocuk eğitiminde ayrı önemi vardır ve eşit şekilde ciddiye alınmalıdır. Ancak 7-9. Sınıf için yapılacak okul seçimi ayrıca önemlidir, çünkü çocuklar liseye geçişi 9. Sınıftan mezun olurken aldıkları üç yıllık ortalama notu ile yapıyorlar.

Yani liseye girişte, tıpkı üniversite gibi puan ve tercih üzerinden yapılıyor. Kısaca: iyi puan = iyi okul, kötü puan = kötü okul demek. Doğal olarak iyi bir lisede, motivasyonu yüksek arkadaşlara sahip bir çocuğun, üniversiteye devam etmesi veya iyi bir meslek edinmesi de daha kolay olacaktır.

Saygılar...

Mikail Yüksel

İsveç’te yoğun bakıma alınmayan 81 yaşındaki Kovid-19 hastası hayatını kaybetti İsveç’in Södertalje kentinde, boş yatak olmasına rağmen yoğun bakıma alınmayan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastası 81 yaşındaki Süryani asıllı Hanna Altınsu hayatını kaybetti. İsveç devlet televizyonu SVT’nin 9 Nisan’da yayınladığı haberine göre, Hanna Altınsu, Södertälje hastanesinde boş yer olmasına rağmen yoğun bakıma alınmadı ve hayatını kaybetti.

Haberde, soluk alma zorluğu çeken Altınsu’nun, durumunun kötüleşmesine rağmen solunum cihazına bağlanmadığı belirtildi.

SVT’ye açıklamada bulunan Altınsu’nun oğulları Gabriel ve Daniel Altınsu, başka bir rahatsızlığı bulunmayan babalarının, birden fazla doktorun kararıyla yoğun bakıma alınmadığını söyledi.

Hastane Başhekim Yardımcısı Bengt Cederlund ise, Södertälje Hastanesi’nin 80 yaş üstü kişiler için yoğun bakımı reddetme politikasının olmadığını kaydetti. Cederlund, ‘’Son zamanlarda öğrendiğimiz şey, 80 yaşın üzerindekilerin yoğun bakımda iyileşme beklentilerinin çok düşük olması. Yoğun bakım ünitesi çok zorlu bir süreçtir ve 80 yaşı üstü hastaların hayatta kalma güçleri genellikle yoktur.’’ ifadelerini kullandı.

8

İSKANDİNAVYA

Nisan 2020

Türkiye, Danimarka ve İsveç’ten

GAZETE

386 VATANDAŞINI TAHLIYE ETTI

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında uçuşların iptal edilmesi nedeniyle Danimarka ve İsveç’te mahsur kalan ve Türkiye’ye dönmek isteyen öğrenciler ile geçici süreliğine bu ülkelerde bulunanlar için özel uçak seferleri düzenlendi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’ın koordinasyonu ve Dışişleri Bakanlığının çalışmasıyla yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle gerçekleştirilen tahliye kapsamında Türkiye, Danimarka ve İsveç’e Türk Hava Yollarına (THY) ait iki uçak gönderdi.

Ramazan ayı ve Ramazan Bayramı’nı evlerinde geçirebilmesi amacıyla, yurt dışında öğrenci ya da geçici vize ile bulunan Türk vatandaşları için gerçekleştirilen tahliye kapsamında, THY tarafından İsveç’e 23 Nisan’da, Danimarka’ya ise 24 Nisan’da

özel sefer düzenlendi.

Stockholm Büyükelçiliği’nin sosyal medya hesabından yapılan açıklamaya göre, 23 Nisan’da İsveç’ten Türkiye’ye 270 Türk vatandaşının tahliyesi gerçekleştirildi.

Açıklamada şu ifadeler yer aldı: “İsveç, Norveç ve Finlandiya’da geçici olarak bulunan ve Covid-19 salgını nedeniyle zor durumda kalan 1’i bebek 270 vatandaşımızı THY’nin özel

seferiyle bugün Stokholm Arlanda Havalimanı’ndan ülkemize uğurladık. Vatandaşlarımıza iyi yolculuklar, sağlıklı günler diliyoruz.”

DANIMARKA’YA 134, TÜRKIYE’YE 116 KIŞI DÖNDÜ Türk Hava Yolları (THY) tarafından 24 Nisan’da düzenlenen karşılıklı çartır (charter) seferinde ise Türkiye’den Danimarka’ya 134 kişi dönüş yaparken, Da-

nimarka’dan ise Türkiye’ye 116 kişinin tahliye edildiği açıklandı.

Konuya ilişkin, Danimarka’nın Ankara Büyükelçiliğinin sosyal medya hesabından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “TEKERLER HAVAYA – VE EVINIZE HOŞGELDINIZ. İstanbul’dan Kopenhag’a planlanan tarife dışı uçak, biraz önce 134 yolcusu ile birlikte havalandı. Uçak saat 11:15’de Kopenhag’a indiğinde, öncesinde tüm gece otobüs ile seyahat ettikleri için, birçok yolcu biraz yorgun olacaktır.

Büyükelçilik, Türkiye’nin farklı bölgelerinden yolcuları İstanbul Havalimanı’na ulaştırmak için, 5 tane otobüs organize ederek bu yolculuğa eşlik etti.

Bu gerekliliğin nedeni, Türkiye’deki mevcut sokağa çıkma yasağı. Her türlü seyahat kişiye özel seyahat izni gerektirmekte ve bu izinler kontrol noktalarında sorgulanmakta.

Tüm bu nedenlerden, İstanbul’daki Danimarka Başkonsolosluğu bu sabah İstanbul Havalimanı’nda yolcuları karşıladığında, yüzlerde gülümseme vardı.”

YURTLARA YERLEŞTIRILDILER İsveç’ten yurda götürülen 270 Türk vatandaşı, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında, Bursa’da Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı öğrenci yurduna yerleştirildi.

Danimarka’dan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını dolayısıyla tahliye edilerek uçakla Nevşehir’e, ardından da otobüslerle Niğde’ye götürülen 116 Türk vatandaşı, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi merkez kampüsündeki Gençlik ve Spor Bakanlığına ait Sultan 1. Kılıçarslan Öğrenci Yurdu’na yerleştirildi.

Vatandaşlar, yurtlarda 14 gün gözlem altında tutulacak.

TÜRKİYE / AVRUPA / DÜNYA

GAZETE

Nisan 2020

9

Dünya genelinde Kovid-19’dan ölenlerin sayısı Koronavirüsle ilgili

210 BiNi AŞTI Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı 210 bini geçti.

Kovid-19 görülen ülke ve bölgelerdeki vakalara ilişkin verilerin derlendiği “Worldometer” internet sitesinde yer alan 27 Nisan tarihli verilere göre, dünya genelinde Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 210 bin 204’e, vaka sayısı 3 milyon 43 bin 401’e ulaştı.

Kovid-19 yüzünden bugüne kadar en fazla can kaybı 56 bin 175 kişinin hayatını kaybettiği ABD’de görüldü. Bu ülkeyi 26 bin 977 can kaybıyla İtalya, 23 bin 521 ile İspanya, 23 bin 923 ile Fransa, 21 bin 92 ile İngiltere, 7 bin 207 ile Belçika, 6 bin 21 ile Almanya, 5 bin 806 ile İran ve 4 bin 633 ile Çin takip etti.

1000’den fazla ölümün görüldüğü diğer ülkeler ise şöyle sıralandı: “Hollanda (4 bin 518), Brezilya

(4 bin 298), Türkiye (2 bin 900), Kanada (2 bin 701), İsveç (2 bin 274), İsviçre (1640), Meksika (1351) ve İrlanda (1102).” Çin’in Vuhan kentinde Aralık 2019’da ortaya çıkan Kovid-19 salgını, 200’den fazla ülke ve bölgeye yayıldı.

Virüs bulaşan 915 bin 741 kişi iyileşirken 1 milyon 917 bin 456 kişinin tedavisi ise sürüyor.

AB’de sağlık çalışanlarının yüzde 80’e yakını

KADINLARDAN OLUŞUYOR Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerinde görev yapan sağlık çalışanlarının yüzde 78’i kadınlardan oluşuyor. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), 2019 yılına ilişkin sağlık personeli verilerini yayımladı.

Buna göre, Birlik genelinde 14,7 milyon kişi sağlık sektöründe çalışırken, bu

veri tüm nüfusun yaklaşık yüzde 4’üne tekabül etti.

AB’de 2019’da 1,9 milyon doktor, 4,5 milyon hemşire ebe ve asistan bulunurken, 4,1 milyon kişisel sağlık çalışanı ve 4,1 milyon sağlık uzmanı da görev yapanlar arasında yer aldı.

Sağlık personelinin yüzde

78’i kadınlar, yüzde 36’sı 50 yaş ve üstü, yüzde 35’i 35-49 yaş arası ve yüzde 29’u da 34 yaş altı kişilerden oluştu.

EN FAZLA SAĞLIK PERSONELI İSVEÇ’TE Üye ülkeler arasında en fazla sağlık personeli yüzde 12 ile İsveç’te bulunur-

ken, bu ülkeyi yüzde 10’la Finlandiya ve Danimarka takip etti.

En az sağlık personelinin bulunduğu ülkeler ise yüzde 4’le Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Polonya, Letonya, Romanya, Lüksemburg, Bulgaristan, Macaristan ve Slovenya olarak sıralandı.

Türkçe kelime önerileri Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu, yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) nedeniyle kullanımı artan bazı kelimelerin Türkçe karşılıklarını hatırlatmak amacıyla bir açıklama yaptı.

Açıklamaya göre, “pandemi” yerine “salgın”, “bulaş” yerine “bulaşı”, “peak” yerine “zirve”, “entübe” yerine “solunum”, “droplet” yerine “damlacık”, “immün” yerine “bağışıklık”, “pnömoni” yerine “zatürre”, “filiasyon” yerine “türevi, türevsel” kelimelerinin kullanımı önerildi.

İsveç’in iade ettiği PKK’nın gençlik sorumlusu tutuklandı Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) İsveç makamlarıyla sürdürdüğü koordineli çalışmalar kapsamında Türkiye’ye getirilen terör örgütü PKK/KCK’nın gençlik yapılanması Yurtsever Devrimci Gençlik Hareketi’nin (YDG-H) sözde Cizre Sorumlusu “Zibo” kod adlı Resul Özdemir, 23 Nisan’da tutuklandı.

Hava yoluyla 22 Nisan’da Atatürk Havalimanı’na getirilen ve İstanbul Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şube Müdürlüğü’nde sorguya alınan Özdemir’in işlemleri tamamlandı.

Sağlık kontrolünden geçirilerek Bakırköy Adliyesi’ne sevk edilen Resul Özdemir’in yüzüne, hakkında kesinleşmiş 15 yıl hapis cezasına ilişkin karar okundu. Özdemir, tutuklanarak cezaevine gönderildi.

IS DUNYASI

İskandinavya’da etnik marketlere yönelik hizmet veren gıda toptancısı Leziz Food, dünyanın en büyük ikinci makarna üreticisi OBA’nın İskandinavya distribütörlüğünü üstlendi.

OBA MAKARNA, LEZIZ FOOD ILE İSKANDINAVYA PAZARI’NA GIRDI Leziz Food Satış Müdürü Mutlu Pınar, İskandinavya Gazete’ye yaptığı açıklamada, OBA Makarna ile distribütörlük görüşmelerinin olumlu sonuçlandığını söyledi.

Pınar, “Makarna üretiminde Türkiye lideri OBA’nın İskandinavya ülkelerindeki marketlerin raflarında yer alacak olmasından büyük gurur duyuyoruz. Vatandaşlarımızın da Anadolu’dan gelen bu eşsiz lezzete ilgi göstereceğine inanıyoruz.” dedi.

OBA Makarna hakkında bilgi veren Pınar, “Güneydoğu Anadolu Bölgesinin bereketli topraklarında yetiştirilen %100 sert durum buğdayını kullanarak tüketicisine 40 farklı ürün çeşidi sunan Oba Makarna, entegre modern üretim tesislerinde el değmeden hizmet vermektedir.” diye konuştu.

Pınar, OBA Makarna’nın etnik market raflarında yerini almaya başladığını sözlerine ekledi.

Danimarka’da kuaförler işbaşı yaptı

Danimarka’nın en eski Türk kuaförlerinden Hüseyin Özcan Danimarka’da, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamında kapalı tutulan bazı işletmeler kapılarını açtı. Ülkede, 11 Mart ve sonrasında alınan kararlarla kapatılan sürücü kursları, kuaförler, güzellik ve bakım salonları, SPA merkezleri, dövme klinikleri, fizyoterapistler, diyetisyenler, optikçiler, diş klinikleri, psikologlar, işitme merkezleri ve özel hastaneler 20 Nisan’da yeniden

hizmete girdi. Özellikle kuaförlerde müşteri yoğunluğu olduğu görüldü.

Yaklaşık 40 yıldır kuaförlük yapan ve Danimarka’nın en eski Türk kuaförlerinden Hüseyin Özcan, ilk iş günü olması nedeniyle yoğunluk yaşandığını vurguladı. Özcan, “Salonuma dezenfektan koydum. Her müşteriden sonra ellerimi yıkıyorum ve malzemelerimi temizliyorum. İçeriye müşterileri tek tek alıyo-

Yaklaşık 10 yıldır Danimarka’da kuaförlük yapan İran kökenli Azadeh Tabrizi rum. İçeride müşteri varsa yeni gelen müşteri dışarıda bekliyor.” ifadelerini kullandı.

DANIMARKALILAR MUTLU Özcan’ın müşterilerinden Johnny Mogensen, “En son bir ay önce burada saçlarımı kestirmiştim. Şimdi tekrar gelebildiğim için çok mutluyum.” dedi.

Yarın için randevu alan Jacob Jespersen de “Evde kaldığım süreyi koşarak ve güneşli havanın tadını çıkararak geçirdim.

Gördüğünüz gibi saçım da

uzadı ve artık kestirmek istiyorum.” ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 10 yıldır Danimarka’da kuaförlük yapan İran kökenli Azadeh Tabrizi ise, “Hükümetin aldığı kararlardan sonra caddelerin birden boşalması ve müşterilerin birden yok olması üzücüydü. Bizleri ekonomik olarak da etkiledi. Evde yapacak bir şey yoktu, sadece hayatın normale dönmesini bekledik.” diye konuştu.

Tabrizi, yeniden açılsalar da

bir dizi önlem aldığını belirterek, tek tek müşteri kabul ettiğini söyledi.

Kesim yaparken maske kullandığını dile getiren Tabrizi, her müşteri sonrasında da kullandığı ekipmanları dezenfekte ettiğini kaydetti.

Tabrizi, hükümetin kuaförlerin açılacağını duyurmasıyla hafta sonundan bu yana telefonlarının susmadığını, gelecek 2 hafta için randevuların nerdeyse dolduğunu ifade etti.

İŞ DÜNYASI

GAZETE

Nİsan 2020

Pizzacılar ekonomik

destek paketinden

MEMNUN Danimarka’da 11 Mart ve sonrası alınan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri kapsamında, yeme-içme sektöründe sadece paket servis ve al götür tarzı siparişlere izin verilmesiyle birlikte, zor günler geçiren restoranlar ve lokantalar da hükümetin açıkladığı ekonomik destek paketine umut bağladı.

Konuya ilişkin uzun yıllardır yemek sektöründe işletmecilik yapan Fahrettin Gökçen ve Nevzat Öztürk, İskandinavya TV’ye açıklamalarda bulundu.

20 yıldır yemek sektöründe çalışan, Kopenhag’ın Kuzey Batısı’nda Vivaldi adlı pizza lokantasının sahibi Fahrettin Gökçen, şöyle konuştu: “Hükümet yapabileceği en iyi ekonomik desteği yapmış, bundan daha iyisi beklenemez.

Bence esnafını koruyor. Tabii esnaf da belki geçen aylara göre biraz az kazanacak. Bu normal bir durum.”

Sektörün durumunu değerlendiren Gökçen, “Şimdi restoran sektörü zaten kapandı.

Kafe de beklemede. Kesin bir şey yok. Bizimki pizza sektörü olduğu için biraz daha dışarıya servisimiz bulunuyor. Tabi yüz-

11

Danimarka’daki Türkiye kökenli pizzacılar, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri kapsamında açıklanan hükümetin destek paketini yerinde bulduklarını söyledi.

de 20-30 düşüş var ama olay daha yeni ne getirir ne götürür belli olmaz. Belki düşer belki daha da düzelebilir.” dedi.

Müşterilerinin tepkilerini aktaran Gökçen, “Müşterilerimiz pek içeriye gelmiyorlar, korku içinde yaşıyorlar. Ama insanlar baktığın zaman dışarıda geziniyor. Öyle aşırı bir tepki görülmüyor. Tabi yaşlı kesim kendini biraz daha içeri kapatmış durumda. Bu da çok normal bir durum.” ifadelerini kullandı.

Pizza lokantasını neden kapatmadığını anlatan Gökçen, “Biz pizza sektöründe dışarıya yemek verdiğimiz için, biraz daha iş yapma imkânımız oluyor. Kendini az da olsa kurtarıyor. Kendini kurtarmaz duruma geldiği zaman, yani masrafları çıkaramadığı zaman ya kapatmak ya da işçi azaltmak zorunda kalıyorsun.” dedi.

“ZOR SÜRECE GIRDIK” Kopenhag’ın Frederiksberg semtinde Forum Pizza adlı lokantanın sahibi Nevzat Öztürk ise şöyle konuştu: “Gerçekten çok zor bir sürece girdik. İlk defa böyle bir kriz yaşıyoruz Danimarka’da. Şimdi bu kısıtlamalar bizim için ger-

Kopenhag’ın Frederiksberg semtinde Forum Pizza adlı lokantanın sahibi Nevzat Öztürk (sağda) sağ kolu Yaşar Yüksel (solda) ile kameralarımıza poz verdi. çekten ağır oldu. Önce içeriye müşteriler oturamaz dendi, sonra ikiden fazla müşteri giremez dendi. Bunlar bizim için çok sıkıntılı oldu. Şu anda günlük ciromuzda yüzde 70-80 oranında kaybımız var.”

Hükümetin ekonomik paketiyle ilgili görüşünü açıklayan Öztürk, “Tabii bu konuda hükümet bize gerçekten destek oldu. Hükümet bu süreçle

birlikte büyük ve küçük esnafa çare olabilecek paket hazırladı.

Bizde bu yardımlardan faydalanacağız. Hükümetin açıklamasına göre yüzde 70-80 oranında bir yardımda bulunulacak.

Bizde bu yardımları bekliyoruz.

Bu süreç inşallah uzun sürmez. Önce iki hafta dediler sonra dörde çıktı. Benim tahminim biraz uzun sürecek gibi. Ama umarım kısa sürer.”

Dükkanını önce kapatıp sonra yeniden açan Öztürk, neden böyle bir kararsızlık yaşadığını şöyle aktardı:

20 yıldır yemek sektöründe çalışan, Kopenhag’ın Kuzey Batısı’nda Vivaldi adlı pizza lokantasının sahibi Fahrettin Gökçen

“Olaylar çok hızlı geliştiği için, nelerin olması gerektiği tam olarak açıklanmadığından önce 2 hafta karantinada olacağımız söylendi ve yemek yerlerinin çoğu kapandı.

Restoran, kafe gibi. Bizim de oturma yerlerimiz olduğu için

ve tur yapmadığımız için bir anda paniğe kapıldık. İşimizin yüzde 80-90 oranında düşmesiyle birlikte bir hafta kapattık. İkinci açıklamada süreci tekrar uzattılar. Biz mecburiyetten tekrar işimizin başına döndük.

Tabii bu arada devletin bizim kaybımızı karşılayacağını duyduk. O yüzden şu an tekrar dükkanımızda çalışıyoruz. Tek umudumuz şu an devletin bize vereceği yardım.” “İnşallah kısa bir sürede herkes aynı işine normal bir şekilde devam eder.” temennisinde bulunan Öztürk meslektaşlarına bir çağrıda bulunarak “Zaten gurbetçiler olarak bizim elimizde tek bu iş var. Bu işi de kaybedersek gerçekten bizim için buralar zor olur. Değerini bilsinler dükkanlarının başında dursunlar.” dedi.

12 Nisan 2020

KÜLTÜR-SANAT

GAZETE

Ediz Hun: “Norveç’te üniversiteyi

IKINCILIKLE BITIRDIM” Türk sinemasının yüzlerce filme imza atan yakışıklı, romantik, çevreye ve yaşama duyarlı “jön”lerinden olan, Diş Hekimliği, Çevre Bilimleri ve Biyoloji dallarında akademisyenlik de yapan Ediz Hun, AA muhabiri Dilek Dallıdağ’a açıklamalarda bulundu.

Dilek Dallıağ Anadolu Ajansı n Felsefe öğretmeni bir anne, makine mühendisi bir babanın tek çocuğusunuz. Biraz çocukluğunuz ve yetişme ortamınızdan bahsedebilir misiniz? Tek çocuk olmanın mutluluğu ya da mutsuzluğunu yaşadınız mı hiç?

Ediz Hun: “Yani kardeşim olsaydı bu yaşlarda veya orta yaşlarda ailenin varlığını daha çok hissedebilirdim. Şimdi çok yalnız kaldım. Çünkü annemi de kaybettim tabiatıyla zaman aktı. Babam da tabii hayata veda etti. Eşiniz, çocuklarınız, torunlarınız var ama bir kız kardeşim, ağabeyim ya da erkek kardeşim olsaydı zaman zaman oturur, konuşur moral sağlardım diye düşünüyorum.

O zamanlar herhangi bir sıkıntı çekmedim. Umumiyetle denilebilir ki tek çocuk egoist, bencil olur, ben merkezci davranışlar sergiler. Ben daima paylaşımcı oldum hayatımda ve bu hep devam etti. Ergenlik, gençlik ve daha sonra sinema hayatımda hep paylaştım. Paylaştıkça da mutlu oldum. Herhangi bir yalnızlık çekmiş değilim.” n Çevreye ve doğaya olan duyarlılığınız o yaşlardan itibaren başlayıp sonraları da devam etmiş. O konulara da geleceğiz. Şimdi “Aslanların arasına atılan bir Romalı kadar cesurum” repliğini hatırlıyor musunuz Bay İskender İskit?

Ediz Hun: “Evet, cesur bir adam olduğum bilinir. Ben de kendimi bilirim, cesaretim var ama yerinde cesaret. Akıllı davranışların içinde gösterilebilecek cesaret. Lüzumsuz cesaretler hoş neticeler doğurmayabiliyor. O bakımdan ben hayatımda her zaman doğruların, hakkın yanında oldum. Haksızlığa karşı reaksiyon gösteririm. Vefasızlıktan bayağı sıkıntı duyar ve cevap veririm. Yani içe atan bir tip değilim. Bir kişi eğer çok büyük bir kabalık yapıyorsa aynı şekilde olmasa bile ona hatırlatırım bu işin yanlış olduğunu. Çekinmem, cesaretim bu konularda çoktur. Ama bunun yanında bir saygısızlık yapmış, bir davranış yanlışlığı göstermiş isem özür dilemesini de bilirim.”

İlk kez tiyatro sahnesine çıktığı Agatha Christie’nin gerilim - polisiye türündeki romanından uyarlanan “On Küçük Zenci - And Then They Were None” oyunuyla başarılarına bir yenisini ekleyen usta sanatçı, sinema sektörünün dünden bugünlere gelişinin yanı sıra siyaset yılları ve özel hayatıyla ilgili çok özel detayları anlattı. n Evet efendim, bu Ediz Hun olarak verdiğiniz bir cevap. Ben size küçük hatırlatma yapayım. Bu, diksiyon hocası olarak rol aldığınız 1963 yapımı “Genç Kızlar” filminizdeki ilk repliğiniz… Sinema sektörüne bu ilk giriş yolculuğunuzu biraz anlatır mısınız?

Ediz Hun: “Evet, tamam, doğru, İskender’di değil mi ismi? 1963 yılı, 1 Kasım. Burada (Suadiye) biraz ileride Madam Tamara’nın köşkünde çalışıyorduk. Madam Tamara o zamanlar 85 yaşlarında, elmacık kemikleri çıkık bir Tatardı. 1917 Rus İhtilali’nden sonra gelmiş Türkiye’ye, herhalde varlıklı bir prenses ya da yakını idi. Burada bir arazi almış, içine 3-4 villa yaptırmış, orada bize sadece film için bir villayı verdi. O ‘Genç Kızlar’ bir okul filmiydi, orada ilk filmimi çekerken ilk cümlem o idi. Onu hatırlamadım, siz hatırlattınız.”

“60 KIZ BENI GÖRÜNCE GÜLMEYE BAŞLADILAR” n Çok hoş. O zamanlar sinema yarışmasına girmeden ve birinci seçilmenizden önce Ses dergisine, “Sinema yarışmasına girerim.

Hiçbir şey olmasa da genç kızlar vardır, onlarla tanışırım.” demişsiniz. Sonra ilk filminiz “Genç Kızlar”da tek jön, aktör olarak gerçekten de genç kızların arasına düşmüşsünüz.

Ediz Hun: “Ee ama hoş bir şey. Düştüm ama ben o kadar fazla kalabalık bir genç kız grubuna düşeceğimi ummuyordum. Özel bir kız okulu ve

ben de hoca olarak geliyorum.

Orada o kızları görünce çok heyecanlandım, ne yapacağımı şaşırdım. Zaten beni hiçbir şekilde eğitime tabii tutmadılar.

Kazandıktan sonra üniversitenin o periyodunda babam rahatsız olduğu için katılamıyorum, daha sonra dersleri takip edeceğim diye yazdım ve film için hemen ilk günü sınıfa aldılar beni 60 tane kızın karşısına.

Ne yaparsınız? 22 yaşında bir çocuksunuz...” n Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit, Bedia Muvahhit de vardı değil mi?

Ediz Hun: “Evet, Hülya da vardı, Türkan da vardı. Bedia Muvahhit. Monoko gözlüğüyle yapayım onu size... ‘Ah yavrum, çocuğum gel heyecanlanma.

Heyecanlanma.’ deyip beni sınıfa götürdü, şaşırdım. Kızları görünce baktım 60 tane kız.

Beni görünce hepsi gülmeye başladılar. Ne yapacağımı şaşırdım, elim, ayağım titredi. Belli etmemeye çalışıyorum. Orada kamera çalışıyor.” n Sizin Yeşilçam filmlerinize gelip uzun bilet kuyrukları oluşturan seyircileriniz şimdi de tiyatroya hatta çocukları da gelip yine aynı kuyrukları oluşturmaya devam ediyor. Ne düşünüyorsunuz?

Ediz Hun: “Sinemayla tiyatro arasında çok büyük fark var. Tiyatro canlı olarak icra edilen bir sanat dalı. Bir müzisyen kemanını seyirciye karşı nasıl en dikkatli, hassas şekilde yaratıcılığıyla ortaya sergiliyorsa tiyatroda da öyle. Ama sinemada öyle değil, iş bitince

herkes birbirine Allahaısmarladık der kendi hayatına doğru yolunu alır. Daha sonra bir bütünleşme, hep birlikte yemek yeme, o günkü oyunları kritize etme gibi bir şey yok. Tiyatroda bittiği zaman canlı bir şekilde seyirciye hitap ederek selamlama, alkış, eksik olmasınlar ayağa kalkıp alkışlıyorlar ve biz tekrar reverans ediyoruz. Daha sonra hep birlikte grup olduğumuz için gidip bir restorana o günün oyununu kritize ediyoruz. Yüksek derecede kimyasal reaksiyonlar oluyor tiyatroda.

Ben onu müşahede ettim. Başta adrenalin, laktik asit, hidrokortizon, dopamin salgılıyor.

Bunlar zaten sizi biraz bitap düşürüyor, manevi bir boşalma halinde oluyorsunuz. Bir yere gidip bir kahve ve çay içiyorsunuz ancak kendinizi toparlıyorsunuz. Topluca birlikte olma arzusu ortaya çıkıyor. Ben mesela 4-5 cümlelik tiradım var, bir tane cümleyi söylemiyorum. Sanatçılar farkında ama seyirciler fark etmiyor. Ben oyun bittiği zaman niye söylemedim diye kendi kendimi yiyorum. Bunu akşam mutlaka halletmem lazım. Adım Ediz ama içimde de bir Ediz var. Beni yöneten. O diyor ki ‘Bunu mutlaka halletmen lazım.’ Tiyatro çok ilginç, tiyatro çok heyecan verici. Siz dediniz ki filmler iş yapıyor, kuyruklar oluyor... Tamam ama biz filmin tamamlanmış halini bilmiyoruz. Biz sadece sadece çektiğimiz sahneleri hatırlıyoruz. Montaj masasında tamamlanan film üretiliyor, arttırılıyor gönderiliyor sinemalara. İş yapar mı yapmaz mı? Onun da farkında değiliz. Çok titiz çalıştığımız bazı film-

ler beklenen işi yapmıyor. Mesela sevgili Selma Güneri ile ‘Son Kuşlar’ diye bir film çektik 1965 yılında. Çok iyi bir sanatçıdır.

Filmin sonunda birbirini seven, romantik, platonik iki gencin evlenmesini seyirci isterken, bir ağa gelip kızı alıp götürüyor. Paralı, kuvvetli, ağzında purosu olan, fötr şapkalı, bastonlu, kendinden 30 yaş büyük adam kızı alıp götürüyor. Film öyle bitiyor. ‘Biz son kuşlarız’ deyip ayrılıyorlar.

Film her yerde ödül aldı ama çalışmadı. ‘Niçin çalışmadı?’ diye düşünüyorsun. Bu kadar ödül aldı ama çalışmadı. Olmuyor işte.

Onun için sinemada bir kopukluk var. Tabii ben sinemacıyım esasında. Dizilerde de beğendiğim bir şey olduğu zaman çalışmıştım. Her zaman çalışmıyorum ama tiyatro öyle değil. Tiyatro canlı, tiyatroda bir tılsım var.

Ben çok kontrollü bir adamım.

Bir daha tiyatroda oynar mıyım, oynamaz mıyım? İlle de oynayacağım diye bir istekte bulunmam.

Teklif gelirse, beğenirsem, bana uygunluğunu doğru bulursam değerlendiririm. Çalışmasam da olur ama tiyatro çekiyor insanı mıknatıs gibi. Çarşamba, perşembe, cuma, cumartesi, pazar derken 5 gün çalışıyoruz üst üste.

Bayağı efor sarf ediyor insan yoruluyor. Ama diyorum ki keşke pazartesi de çalışsaydık. Çünkü hep birlikte yaşıyoruz, seyirciyle kontak halindeyiz. Anlatabildim mi bilmiyorum?”

“NORVEÇ’TE ÜNIVERSITEYI IKINCILIKLE BITIRDIM” n Siz Norveç’e Çevre Bilimleri ve biyoloji eğitimi almaya sinemanın tabiri caizse erotik filmleri furyası olan yıllarında her

KÜLTÜR-SANAT

GAZETE

şeye ara vererek gitmişsiniz. Neden Norveç? Uzaklaşmak mı istediniz her şeyden?

Ediz Hun: “Evet, 1975 yılında kızım 1 yaşındayken Norveç’e gittik. 1982’ye kadar kaldık. Açık saçık bir takım filmler maalesef mevcuttu, yapılmaktaydı. Almanya çok kalabalık. Benim lisanım Almanca. İngilizce de biliyorum ama Almancam daha iyi İngilizcemden. Onun için dedim ki sakin bir ülkeye gidelim, güzel bir tahsil yapalım. Yaradan bir şey düşünmüştür, herkese düşündüğü gibi bana da düşünecektir. Onun için kalktım gittim.

Orada üniversiteyi ikinci olarak bitirdim. Bunu söylüyorum, çalışmayla oluyor bu. Ama lisede tembel bir adamdım. Lise talebeleri duymasınlar. Diyecekler ki sonra aile büyüklerine, ‘Ediz Amca da lisede tembelmiş.

Anne bırak beni üniversitede kurtarırım.’ Değil, öyle değil.

Ama ben hakikaten haylaz ama efendiydim.” n Size okul yıllarınızda hiç “Edison” diyen arkadaşlarınız oluyor muydu? Çok merak ettim bu isim benzerliği size lakap olarak arkadaşlarınızca söylenir miydi?

Ediz Hun: “Evet tesadüf tabii. Evet şöyle söyleyeyim, 1879’da Thomas Alva Edison ampulü icat etti. Elektriği bulan Nikola Tesla biliyorsunuz.

Edison ampüllerle ve aydınlatma üzerine çalışıyor. Mucit bir adam, çok icatları var. Laboratuarı ve çalışanları var. New York’un yanında New Jersey diye bir şehir vardır, daha sayfiye nizamı. Orada 1889-90’ların başında belediye başkanıyla anlaşıyor ve bir sokağı tamamen aydınlatmaya hazırlıyor. Kavak ağaçlarından direkler yapılıyor.

Büyük ampuller ve ipek karbon alaşımı flamalarla elle indirilen şalterlerle sokak aydınlanıyor.

Düşüp bayılanlar oluyor. Semtin ismi Menlo Park olduğu için Edison’un adı ‘Menlo Park Büyücüsü’ olarak kalıyor. 131 yılda geldiğimiz noktaya bakın. Bizim çekimimizi yapan küçücük kaset, sizin bu küçücük teybiniz. İnsan beyninin evrimi, erişimi arttı. 100 yıllık bir periyotta on binlerce sene odun yakmış insanoğlu farklı bir boyuta geçti.

Edison’un bu başlangıçtaki gösterdiği ivmesi çok önem taşıyor.

Vitascope diye bir film çekme makinesini buldu. İlk filmler, onun elle çalışan bu vitascope makinesiyle çekildi. Saniyede 25 kare geçer ve hareketi sağlar sinemada. Osmanlı’ya da geldi kameramanları ve Yıldız Parkı’nda gösteri yaptılar padişaha.

Teknoloji çok gelişti. Duygular biraz köreldi dense de ben o fikirde değilim. İnsanlığın içindeki sevgi, aşk devam ediyor ama teknoloji çok farklı bir boyutta.

Günümüzde 24 saatin 1-2 saati

Nisan 2020

13

ya bilgisayarda ya telefonumuza bakmakla geçiyor. Benim kızım yurt dışında yaşıyor, geldi.

Dedim ki ‘Yüzünü göreceğiz sen elinde telefon bakıyorsun.’, ‘Bir dakika baba, bir şey yazacağım...’ O bir dakika bitmiyor.

Yani insanlığın çok farklı bir dönemindeyiz. Belki bir geçiş dönemi. Daha sonraki yıllarda daha bir rahatlık olacak. Ben de alıyorum elime telefonu. Ada’ya giderken vapurda hazır 45-50 dakika fırsat varken tweetler, WhatsApp’lar derken gelen mesajlara bakıyorum.”

Siz bir söyleşinizde “Başrol hep iyi karakterleri oynar.” demişsiniz. Sizin de rolleriniz izleyiciye hep iyi ve yakışıklı karakterler olarak yansıdı. Bu Türkiye için mi geçerli? Mesela dünyada böyle bir tanım yok sanırım başrol iyi karakteri oynayacak diye?

Misal “Joker” filminin başrolü Joaquin Phoenix Oscar aldı. Sempatik bir karakter olduğunu söyleyemeyiz. Ya da yıllar önce Antony Hopkins “Kuzuların Sessizliği”nde bir caniyi oynamıştı...

Ediz Hun: “Tabii canım Antony Hopkins 37 doğumludur, benden 4 yaş büyüktür, çok iyi bir sanatçı tabiatıyla. Şimdi öyle bir şey bizde de yok artık. İyi sanatkar bizim için önemlidir. İşte ben onun için tiyatro yapıyorum. ‘Ediz hep böyle jön-mön oldu’ dendi. Oyun gücümün de olduğunu göstermek için tiyatroyu kabul ettim. Gerçek budur.

Alacağım ücret umrumda değil.

Söyledim zaten bana hiçbir şey vermeseniz de olur. Ben bunu başaracağım, bunun dönüşü yok. Çok şükür Yaradana, bana kuvveti verdi ve başardım. n O zaman sizin fikriniz değil miydi bu başrolün iyi karakteri oynaması? Size gelen başrol karakterler mi öyle oldu?

Ediz Hun: “Başrollere bütün dünyada baktığımızda çok nadirdir, yüz film çekiliyorsa bir tanesi çarpık, sapık bir başrol olur. İyi insanlar da vardır, kötü insanlar da vardır. Hayatta da öyledir. Bakıyoruz yolda gidiyoruz herkes iyi gibi gözükür ama içlerinde kötü insanlar da var.

Kötülük var, düşmanlık var. Zaten öyle olmasa harpler, olumsuzluklar cereyan etmez. Belirli çalışmalardan sonra mecmualar vasıtasıyla sinemaya girmiş insanlar olarak bizi daima iyi rollerde oynattılar. Bir de tabii yüzünüz çok önemli. Siz ne kadar başarılı sanatçı olsanız da yüzünüz kötü adama uygun değilse seyirci sizi o rolde görmek istemeyebilir. İş yapmaz. Amerikan sinemasına da baktığımız da Brad Pitt, George Clooney, Antony Hopkins ayrı bir kulvar, Tom Hanks ayrı bir kulvar.

Birçokları var bunları saymakla

bitmez ama umumiyetle tipe göre rol verilmesi lazım.”

“EŞIME ŞÜKRAN BORCUM VAR” n Kıskançlık yaşıyor musunuz?

Ediz Hun: “Ufak tefek oluyor, bazen oluyor. Ne yapalım?

Resim çekerken öyle dümdüz durulmaz ki... Ya omzuna elini atacaksın. O da laubali gibi geliyor. Şöyle belinden tutuyorsun, ‘Niçin tutuyorsun?’ diyor bana.” n Bir jön olarak evlilik kararı almak zor olmadı mı?

Ediz Hun: “Yok olmadı.

Bütün hayatım boyunca çok yardımcı olmuştur eşim. Ona şükran borcum var. Ona da aynı izleyenler gibi milletimizin, halkımızın gösterdiği sevgiye olduğu gibi teşekkür etmek, şükranlarımız ve minnet hislerimizi ifade etmek de eşdeğer.

Berna’ya da öyle. Gerek burada gerek Norveç’te çok yardımcı oldu. O olmasaydı herhalde başarılı olamazdım. O ayrı bir şey.

Bir duygu var, kadınlık duygusu, erkeklik duygusu. Benim karıma da şimdi birisi belinden sarılsa ben de rahatsız olurum, haklı. Hanım benim mesela tanınmış biri olsa adamın birisi gelse belinden sarılsa ‘Ne sarılıyorsun kardeşim?’ falan diyebilirim. O ayrı bir şey.” n Sinema sektörü ve sendikalar, sektöre yeni giren insanlarla birlikte sizin döneminizdeki insanlara da destek veriyor mu? Güven duygusu var mı sinema sektöründe?

Ediz Hun: “Veriyor mu?

Herhalde veremiyor. Vermiyor demeyelim de veremiyor.

1968 ya da 69 olabilir, Hülya ile Roma’da “Kezban Roma”da filmini çekiyoruz. Roma’da Aşk Çeşmesi var Fontana di Trevi, onun yanında çalışıyoruz. Üniformalı kıyafetler, çeşmenin yanında ikimizi uyurken rüyasında görüyor. Akşam 17.00’ye doğru güneşli bir hava.

‘Stop!’ dediler. Giovanni diye bir foto direktörü vardı, tatlı da bir oğlandı İtalyan. ‘Finito.’

dedi. ‘Yapma, etme’ dedik. ‘Yok sendika 17.00’ye kadar çalışıyor.

Devam etmek istiyorsanız başka bir ekip gelecek.’ dedi. Nisan ayı falandı, yarım saat 40 dakika bekledik -güneş gitmesin devamı var sahnenin- neyse geldiler, devam ettik. Burada düzen o kadar ilerlemiş değil. Halbuki insan hakları diye bir şey var. Çalışma zamanı var. Kolay iş değil, çok zor meslek. Bizde o düzen yok. Bir film çekersiniz çok iş yapar, bir dizide oynarsınız çok beğenilir. Sonra evde oturup telefon bekleyeceksiniz.

Telefon gelecek mi? Gelmeyecek mi? Gelmeyebilir. İstikrarlı, düzenli değil. Bizim zamanımızda bize bahşedilen şans şimdikilerde çok zor elde edilebilir. O kadar çok insan var ki... Bizim zamanımızda o kadar insan yoktu. 3-4 tane hanım, 3-4 tane de bey vardı. Bizden önce de Ayhan (Işık) vardı, Orhan (Günşıray) vardı. Ama hep sayılı yani.

Erkekleri de kızları da saysan 7-8 tane. Şimdi 70 tane erkek ve 70 tane kız var en azından bu işi en iyi şekilde başarabilecek. Bir de kim daha hesaplı? Kim daha uygun şartlarda çalışıyorsa, kim daha sessiz, arzularını, isteklerini belli etmemeye çalışıyorsa onu tercih ediyorlar. Mesela şöyle söyleyeyim izleyici de öğrenebilir. Humphrey Bogart diye bir aktör var. 50 yaşında vefat etti 1958 yılında.” n Evet, Casablanca’dan biliyorum.

Ediz Hun: “Casablanca, bravo. Karısı da Lauren Bacall diye hoş bir kadındı. Daima Humphrey Bogart’ın filmlerinden yüzde 3 telif hakkı, belli bir gösterim ücreti alıyordu. Lauren Bacall aşağı yukarı birkaç sene önce vefat etti 90 küsur yaşında. O yaşına kadar hep Humphrey Bogart’ın o anlaşmasından kaynaklanan o yüzde 3 ile yaşadı mutlu bir şekilde. Burada bir aktör, aktris benden sonra bu filmden, bu diziden sonraki haklarımı yüzde 2 ya da yüzde 1 talep ediyorum dese kimse çalışmaz.

‘Sistem böyle, işine gelirse. Ahmet olmazsa Mehmet, Mehmet olmazsa Hasan.’ diyorlar.”

n Yani Sendikalar da bu konuda çok yardımcı olamıyor anladığım kadarıyla.

Destekleri sendikalar devletten değil, peki kimden alıyorlar?

Ediz Hun: “Hiç olmuyor.

Müzik icra edenlerde var böyle bir dayanışma ama bizde telif hakları filan yok. Zaten ben eğer eski çevirdiğim bir filmden hak alacaksam, yalnız ben değil orada çalışanların hepsinin alması lazım. Sette çalışanların da ışıkta çalışanın da kameranın da foto direktörünün de yönetmenin de alması lazım. Niçin yalnız ben? Olur mu öyle saçma şey?

Hepsine vermeleri lazım, onun için zaten işin içinden çıkamıyorlar. Yoksa Ediz o zaman zaten yüksek fiyatla çalıştı diğerlerine nazaran. Esasında Ediz’e ve Ediz gibi olanlara vermeyin. Çalışanlara, emek sarf edenlere verin.

Esas onların ihtiyacı var. Bugün yaşı 70’ini geçmiş çok zor durumda aktör ve sette çalışanlar var görüyorum şurada burada.

‘Nasılsın ağabey?’ diye geliyorlar. Çok üzülüyorum onların haline. Neler yapılabilir ki?” n Ne kadar alçakgönüllüsünüz.

Ediz Hun: “Ama yok gerçekleri konuşuyoruz, gerçek bu. Böyle bir geliri olabilir, sigortadan falan aylık ama devlet şunlara 2+1 daire verse 25 kişiyi geçmez zaten kalanlar. Gerisi hepsi gitti.

Onlardan 1500-2 bin lira kira alsalar kötü mü yaparlar? Devlet için 24 tane daire nedir yani?

Solda 0.001 harcamadır bu sizin için. Verin şu insanlara. 70 yaşını geçmiş, kimisinin karısı kimisinin kocası ölmüş, çocukları zor durumda. Ömercik’i (Ömer Dönmez) defnettik. Camiden sonra bana oturduğu yeri gösterdiler.

Bodrum katında oturuyordu çocuk. Olmaz yani. Bunlar hizmet etmiş, Türk toplumuna güzellikler aşılamış insanlar. Ben burada ahkam kesmiyorum. Kendim için istiyorsam namerdim. Bu insanlara 2+1 daire verin, adam kiraya versin en azından oradan devamlı bir geliri olsun. Ben çok dile getirdim. Ama buradan giriyor, buradan çıkıyor.”

14 Nisan 2020

SAĞLIK

GAZETE

Dr. Ender Saraç’tan sağlıklı kişilere ‘ORUÇ TUT SAĞLIK BUL’ tavsiyesi Yeşim Sert Karaaslan Anadolu Ajansı Uzman Dr. Ender Saraç, orucun sağlıklı kişiler için beden sağlığının ve maneviyatın korunması açısından çok önemli olduğunu belirterek, “Nobel Tıp ödüllü Japon bilim insanı Yoshinori Ohsumi tarafından orucun kansere iyi geldiği tespit edildi.” dedi.

Uzman Dr. Ender Saraç, AA muhabiri Yeşim Sert Karaaslan’a, ramazanda oruç ve beslenmeye ilişkin açıklamalarda bulundu.

Bu yıl ramazanın tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisine denk geldiğini anımsatan Saraç, bu dönemde fiziksel ve ruhsal sağlığın korunmasına çok dikkat edilmesi gerektiğini söyledi.

Pandemi sürecinde insanların evde kaldıkları zamanı, “bir yandan fiziksel sağlıklarını koruma diğer yandan da öz eleştiri yapma için fırsata dönüştürebilecekleri” değerlendirmesinde bulunan Saraç, bunu tırtılın kelebek olma sürecine benzetti.

Saraç, sözlerine şöyle devam etti: “Tırtıl gibi dünyaya geldik diyebiliriz. Tırtıl ona atılan format gereği sürünerek ilerler, sürekli yaprak yer ve belli bir an geldiğinde artık yaprak yemez ve ağzından ağ çıkartmaya başlar. Sonrasında ise ağı rastgele püskürtmez, mimarlık harikası olarak bir yere çekilir ve kozasını örer.

Kozanın içine girerek yemez, içmez, ilişkide bulunmaz yani hiçbir şey yapmaz. Tüm yediği yapraklardan ördüğü ağ ile ördüğü kozanın içinde adeta kendine göre dönüşüm hatta belki de bir tefekkür yaşar. Tam gününde kozayı deler, kısa bir mesafede dakikalar içinde zar zor ilerleyen tırtıl, artık kanatları olan muhteşem bir canlı olmuştur. Bir saatte gidemediği yeri bir saniyede uçar, 2 boyutlu algıdan üç boyuta geçer.

Hem Kovid-19 pandemisinin hem de ramazanın olduğu bugünlerde tırtılın yediği yapraklar bizim deneyimlerimizdir. Evdeyiz ve Allah bizi adeta kozamıza soktu. Şimdi, tefekkür, öz eleştiri zamanı. Bu zaman, kendimizi dönüştürme zamanı. Pandemi bittiğinde bir kelebek olarak çıkabiliriz. Bu dönemi tesadüf olarak düşünmemeli, bunu dönüşüm için kullanmalıyız.”

RISK GRUBUNDAKI KIŞILERIN ORUÇ TUTMASI IÇIN HEKIM ONAYI ŞARTI Saraç, orucun da hem bedensel hem ruhsal sağlığın korunmasında önemli bir yer tuttuğuna işaret ederek, şunları kaydetti: “Oruç, sağlıklı kişiler için beden sağlığının ve maneviyatın korunması açısından oldukça önemlidir.

Ancak, özellikle salgın sürecinde bazı kişilerin oruç tutması risklidir.

Kovid-19 geçirmiş, çok yaşlı olan ve

genel bir düşkünlük hali içindekiler, böbrek yetmezliği olanlar, diyaliz tedavisine girenler, ciddi karaciğer hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananlar, belli saatlerde tansiyon, kalp-damar hastalıkları dolayısıyla ilaç kullananlar, ağır depresyon bozukluğu bulunan hastalar, epilepsisi olanlar, kronik tıkayıcı hava yolu hastalığı bulunanlar (KOAH), insüline bağlı şeker hastalarının oruç tutmaları sakıncalı olabilir.

Riskleri bulunanların ısrarla oruç tutmak istemeleri halinde ise onları tıbbi anlamda tanıyan, bilen ve aynı zamanda hayat görüşüne de saygı duyan bir hekimden onay almaları şarttır.”

Dr. Saraç, bu kişilerin kendilerini manevi açıdan rahat hissetmeleri için belli günlerde oruç tutabileceklerini anlatarak, “Örneğin, ramazanın başı, ortası, sonu ya da Kadir Gecesi gibi günlerde oruç tutabilir. Sağlığı iyi olduğunda kaza yapabilir.” ifadelerini kullandı.

“VIRÜS, SIGARAYI VE KAN ŞEKERININ YÜKSELMESINI SEVIYOR” Risk grubunun dışındaki kişiler için “oruç tut sağlık bul” sözünün çok doğru olduğunu belirten Saraç, “2016 yılında Nobel Tıp Ödülü’nü alan Japon bilim insanı Yoshinori Ohsumi tarafından orucun kansere iyi geldiği tespit edildi. Yaklaşık 16 saat açlıkta insanın lehine çalışan vücuttaki katil hücrelerin açığa çıktığı ortaya konularak, oruç sürecinde vücut tarafından sağlıklı ve genç hücrelerin yapıldığı belirlendi.” bilgisini verdi.

Saraç, bu çalışmanın, dünyada oruca bakışı çok değiştirdiğinin altını çizerek, “Bu noktadan sonra aralıklı oruç uygulanmaya başlandı. Bilimsel araştırma ile orucun kansere karşı koruyucu olduğu, romatizma, kronik hastalıklar, ağır metal birikmesine karşı faydalı olduğu belirlenince Batı dünyasında da popüler hale geldi.” diye konuştu.

Bu ramazanda, Kovid-19 pandemisinin devam edeceğinden iftarda ve sahurda beslenme esaslarına ilişkin önerilerde bulunan Saraç, şunları kaydetti: “İftarda, sahurda ve arada kan şekeri yükseltilmemeli. Çünkü, Kovid-19 bir sigara içenleri bir de kan şekerinin yükselmesini çok seviyor.

Uzun süreli açlık sonrası iftarda birden sigaraya yüklenildiğinde kalbe, akciğerlere, damarlara büyük baskı yapılıyor. O nedenle kesinlikle iftardan hemen sonra sigara içilmemeli. Sigaranın yanında koyu kahve ya da koyu çay içilmemeli. Çin ve ABD’de yapılan araştırmalara göre, Çin’de ölenlerin yüzde 80’i, ABD’de

ölenlerin ise yüzde 85’i sigara içenler. Çin’de ve ABD’de iyileşenlerin yüzde 90’ı sigara içmeyenler.

Kan şekerinin yükselmesi Kovid-19’un yanı sıra mantar ve bakterilerin de en sevdiği şey.

Bu dönemde sigara, alkol ve kan şekerini yükselten gıdalardan uzak durulmalı.”

Saraç, sosyal izolasyon döneminde birçok kişinin evde hamur işlerine ağırlık vermeye başladığını belirterek, bunun da kan şekerinin yükselmesine neden olduğuna işaret etti.

SOSYAL IZOLASYON SÜRECINDE OBEZITEYE DIKKAT Kovid-19 sürecinde en büyük tehlikelerden birinin sağlıksız ve sık beslenmeye bağlı obezite riski olduğuna dikkati çeken Saraç, “Eğer dikkat edilmezse koronavirüse bağlı ölümlerden çok daha fazlası obeziteye bağlı hastalıklar nedeniyle olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

Saraç, sosyal izolasyon döneminde evde kalınan süreçte sağlıklı beslenmeye özen gösterilmesi ve ramazanda buna göre sofra hazırlanması gerektiğini aktardı.

Fiziksel aktivitenin de artırılması gerektiğini ifade eden Saraç, evde yürüyüşe ağırlık verilmesinin, basit egzersizler yapılmasının uygun olduğunu vurguladı. Saraç, “Bu yıl teravih namazı da yapılamıyor. Mutlaka namaz kılanlar namazları evde kılmalı, kılmayanlar ise 45 dakika ev içinde yürüyüş yapmalı.” önerisinde bulundu.

Saraç, bağışıklık sisteminin ve vücudun güçlenmesi için uyku düzenine de önem verilmesi gerektiğine işaret etti.

ÖRNEK IFTAR MENÜSÜ Dr. Saraç, örnek iftar menüsü olarak da şunları paylaştı: n Oruç bir iri ya da üç küçük hurma ile açılmalı. n Bir bardak ılık suya yarım tatlı kaşığı bal konularak bu içilmeli. n Ardından bir kase sebze, posalı mercimek ya da tarhana çorbası tüketilmeli. n Sonrasında 7-8 dakika beklenilmeli. Bu süreçte namaz kılınabilir. Namaz kılmayanlar ise dik bir şekilde 7-8 dakika evde yürüyüş yapılmalı. Bu şekilde olduğunda sofraya dönüldüğünde aşırı yemek yenilmeyecektir. Hurma ve bal kan şekerini dengeleyecek, çorba ve su bağırsakların su ihtiyacını karşılayacaktır. n Sonrasında ise genellikle hayvansal protein, vejeteryan ya da veganlar ise bitkisel protein almalı. Bir porsiyon et, köfte, serbest gezen tavuk yenilebilir. Bu ramazanda Omega3 alımı için haftada 2 kez mutlaka balık tüketilmeli. Kızartma yapılmadan pişirilmiş balığın yanında bol yeşillik yenilmeli. Çok küçük bir parça da nefsi köreltmek için ramazan pidesi yenilebilir. n Tok karnına tatlı ya da şekerli meyve yenilmemeli. İftardan 1,5 saat sonra hafif yürüyüş yapılmalı ve sonrasında güllaç, armut, elma, ayva gibi fırınlanmış meyve tatlıları tüketilebilir. Kakao çekirdeği hem kan şekerini dengeliyor hem de magnezyum eksikliğine iyi geliyor. Üç-dört kakao çekirdeği hurma ya da kayısının içine konularak tatlı olarak yenilebilir. Bunun dışında az şekerli kivi, yeşil elma, erik gibi meyveler yenilebilir. İftarda 3-4 tane de ceviz yenilmeli. n Reflüsü olanlar için rezene çayı, sarı leblebi, kudret narı hapı alınabilir. Bundan sonra bir şey yenilip içilmemeli.

SAHURDA NE YENILMELI? n Mutlaka bir tane katı yumurta, 3-4 yemek kaşığı çökelek ya da az yağlı beyaz peynir yenilmeli. Bunlar, kalsiyum ve B vitamini açısından çok önemli. n Yanında 2 ince dilim tost ekmeği büyüklüğünde ekşi maya ile yapılmış tam buğday, çavdar gibi doğal ekmek yenilebilir. Arada ramazan pidesi de yenilebilir. Bol limonlu yeşil salata tüketilmeli.

Hararet yapmasın diye salatalık ve taze nane yenilmeli. n Bunların dışında bir tatlı kaşığı kuşburnu marmelatı, bir tatlı kaşığı bal, 7-8 tane tuzsuz zeytin yenilmeli. Zeytinin üzerine zahter, kekik ve zeytinyağ konulabilir. n Haftada bir kez sahurda börek, iftarda kebap ya da mantı ile yine ara öğünde tatlı gibi yiyecekler tüketilebilir. n İftar ve sahur arasında bol su tüketilmeli.

Mineral desteği sağlanması açısından maden suyu da içilebilir. Hazım için yasemin, canlanma için yeşil, spazm için rezene, kabızlık için de rezene, barut ağacı kabuğu ve bir iki yaprak sinameki çayı içilebilir. Ayrıca, bağışıklığın korunması için mürver, ebegümeci çiceği, zencefil, ıhlamur ve ekinezya ile karışım çayı yapılabilir.”

GAZETE

FOTOĞRAFLARLA FAALİYETLER / SERİ İLANLAR / SPOR

Kopenhag’da “Anzak Günü” töreni Türkiye’nin Kopenhag Büyükelçiliği’nin sosyal medya hesabından yapılan açıklamaya göre, Anzak Günü münasebetiyle, 25 Nisan’da Kopenhag’da bir anma töreni düzenlendi.

Açıklamada şu ifadeler yer aldı: Citadel/Kastellet’deki Müttefikler Anıtı’na Türkiye Cumhuriyeti, Avustralya, İngiltere, Kanada, ABD Büyükelçileri ile Danimarkalı askeri yetkililer birer çelenk koyarak, Çanakkale Muharebelerinde hayatını kaybeden askerler için saygı duruşunda bulundular.

Büyükelçi İpek, Cumhuriyetimizin kurucusu büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, Çanakkale’de bize karşı savaşırken ölen ANZAK askerlerinin annelerine hitaben 1934 yılında yazdığı mektubu bir kez daha gururla okudu.

Kendi yurduna, kendi insanına karşı savaşıp ölen askerleri “kahraman” olarak anabilen Mustafa Kemal Atatürk’ün mektubu ve daha sonra Avustralyalı bir annenin Ata’ya cevabı, hangi milletten olursa olsun özellikle genç nesillere bir insanlık dersi niteliğindedir.

“Bu memleketin toprakları üstünde kanlarını döken kahramanlar!

Burada dost bir vatanın toprağındasınız, huzur ve sükun içinde uyuyunuz.

Sizler Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız.

Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar!

Gözyaşlarınızı dindiriniz, evlatlarınız bizim bağrımızdadır, huzur içindedirler.

Ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır...

Onlar bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.”

Mustafa Kemal Atatürk, 1934 “Gelibolu topraklarında yitirdiğimiz evlatlarımızın acısını, alicenap sözleriniz hafifletti.

Gözyaşlarımız dindi.

Bir anne olarak bana bir güzelim teselli bahşetti. Yavrularımızın sonsuz uykularında, huzur içinde dinlendiklerinden hiç kuşkumuz kalmadı.

Majesteleri kabul buyururlarsa, bizler de kendilerine Ata demek istiyoruz. Çünkü, yavrularımızın mezarları başında söylediğiniz sözler, ancak bir öz babanın sözleri gibi yüce ve ilahi.

Evlatlarımızı bir baba gibi kucaklayan büyük Ata’ya tüm analar adına şükran, sevgi, saygıyla.

Avustralyalı bir Anne”

Danimarka’nın Midtjylland takımından arabalı seyirci önerisi Danimarka Süper Ligi’nin lideri Midtjylland, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle liglerin seyircisiz devam etmesi halinde stat çevresine arabalı seyirci almayı planlıyor.

Kulübün internet sitesinden yapılan açıklamada, lige seyirci-

siz devam edilmesi durumunda stadın etrafında bulunan 12 bin araçlık parkın en az 2 bininin açılabileceği ve insanların kurulan dev ekranlarla maçları takip edebileceği duyuruldu.

Taraftarların ekranlardan maçı izlerken, ayarlanan bir frekansla

spikeri arabalarından dinleyebileceği aktarıldı.

Açıklamada demecine yer verilen kulübün sportif direktörü Preben Rokkjer, “Şimdiye kadar görülmemiş, en iyi stadyum deneyimini sağlamak istiyoruz.

Biraz daha çalışmaya ihtiyacımız

var. Taraftarlarımıza güvenli ve sağlıklı bir ortam oluşturabilmek için polis ve belediye yetkilileriyle iletişim halindeyiz.” ifadelerini kullandı.

Danimarka’da ligler 12 Mart’ta ertelenmiş, 18 Mart’ta ise süresiz olarak askıya alınmıştı.

UEFA’dan Uruguaylı forvet

Michael Santos’a 3 maç men cezası

Kopenhaglı oyuncu, Avrupa Ligi son 16 turu rövanşında temsilcimiz Medipol Başakşehir’e karşı forma giyemecek UEFA, Medipol Başakşehir’in Avrupa Ligi’ndeki rakibi Kopenhag’da forma giyen Michael Santos’a 3 maç men cezası verdi.

UEFA’dan yapılan açıklamada, Celtic ile Kopenhag arasındaki Avrupa Ligi son 32 turu maçında gol sevinci sırasında güvenlik görevlisini iten Santos’a 3 maç ceza verildiği belirtildi.

27 yaşındaki Uruguaylı forvet, takımının temsilcimiz Medipol Başakşehir ile oynayacağı Avrupa Ligi son 16 turu rövanş maçında forma giyemeyecek.

Medipol Başakşehir, Santos’un da forma giydiği 12 Mart’ta oynanan ilk maçta sahasında Danimarka temsilcisini 1-0 mağlup etmişti.

Terzi & Kuru Temizleme

Birol Başoda

Bay & Bayan

Etek & Pantolon Buluz & Gömlek Mont & Ceket Abiye & Takım Elbise Kaban & Pardesü

Tamiri Yapılır

Skrædder Birol

Ny Carlsberg Vej 19 • 1760 København V

Tlf.: (+45) 71 72 25 25

Nisan 2020

15

İSVEÇ TEKNIK DIREKTÖRÜ ANDERSSON ÜCRETSIZ IZNE ÇIKARILDI İsveç Milli Takımı Teknik Direktörü Janne Andersson’un ücretsiz olarak izne çıkarıldığı açıklandı. İsveç Futbol Federasyonundan (SVFF) yapılan açıklamada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik etkileriyle mücadele edildiği belirtildi.

Teknik direktör Janne Andersson dahil federasyon bünyesinde çalışan 90 kişinin mayıs ayı sonuna kadar ücretsiz izne çıkarıldığı kaydedildi.

Açıklamada görüşlerine yer verilen SVFF Genel Sekreteri Hakan Sjostrand, federasyonun mali yükünü azaltmayı hedeflediklerini belirterek, “Bu kaçınmak istediğimiz bir durumdu ancak mevcut şartlarda gerekli olduğu gözüküyor.” ifadesini kullandı.

EMLAK Den Grønne Kylling Fredensborg Leje pr. md.: 6.120 kr.

Oms/dg snit: 7.500 kr.

Pris: 749.000 kr.

Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64 Furesø Steakhouse & Pizza Værløse.

Leje pr. md.: 13.487kr.

Oms/dg min: 8.000 kr.

Pris: 849.000 Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64

Nygårds Blomster København Ø Leje pr. md.: 10.217 kr.

Oms/dg: 5.000 kr.

Pris: 299.000 kr.

Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64 Restaurant Mahal Fredensborg Leje pr. md.: 11.527 kr.

Oms/dg: 6.000 kr.

Pris: 599.000 kr.

Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64 La Luna Pizza - TakeAway København Ø Leje pr. md.: 9.133 kr.

Oms/dg. min.: 15.000 kr.

Pris: 1.599.000 Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64 Cafe, Restuarant & Pizzeria Nærum Leje pr. md.: 37.444 kr.

Oms/dg. min.: 8-9.000 kr.

Pris: 999.000 Erhvervszonen Web: www.ezn.dk Tlf.: (+45) 60 68 66 64