6-Ε-001 Γεωμορφολογια - ΚΕΦΑΛΑΙΟ

∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 18

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

18.1 °ÂÓÈο ∏ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Â›Ó·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ù· ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Á˘ Êı¿ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·. ∆· ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· οو ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔ Ì¿ÁÌ·, ·Ó Î·È Ù· ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· Ô˘ ÂÎÙÔ͇ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÛÙÂÚÂÔ‡ ÊÏÔÈÔ‡ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È Ï¿‚˜. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ·, ÔÈ ‰›Ô‰ÔÈ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë Ï¿‚· ÂÎÚ‹ÁÓ˘Ù·È, Â›Ó·È ÂÓÙ˘ˆÛȷΤ˜ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÁˆÌÔÚʤ˜. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· Â›Ó·È ÎˆÓÈΤ˜ ÁˆÌÔÚʤ˜ ·fi ÙËÓ ÎÔÚ˘Ê‹ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ, ̤ۈ ÂÓfi˜ fiÚÔ˘, ÙÔ˘ ÎÚ·Ù‹Ú·, ‰È·Ê‡ÁÔ˘Ó Î·È Ú¤Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· Ù˘ Á˘ Ú¢ÛÙ¿ ÂÙÚÒÌ·Ù· Î·È ·¤ÚÈ· ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÛÙÂÚÂÔ‡ ÊÏÔÈÔ‡ Ì ÙËÓ ÌÔÚÊ‹ Ï¿‚·˜, Ë ÔÔ›· ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· „‡¯ÂÙ·È Î·È ÛÙÂÚÂÔÔÈÂ›Ù·È Á‡Úˆ ·fi ·˘ÙfiÓ. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· Â›Ó·È ÌfiÓÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Á˘ ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È ÛÙÔÓ ÊÏÔÈfi. °È· οı ÚÔ‹ Ï¿‚·˜ Ô˘ ÂÎÙÔ͇ÂÙ·È ·fi ¤Ó· ËÊ·›ÛÙÂÈÔ Ôχ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ·fi ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· ÛÙÂÚÂÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· Î·È Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó Ù· ˘ÚÈÁÂÓ‹ ÂÙÚÒÌ·Ù· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÂÎÙÂıÂÈ̤ӷ Ôχ ηÈÚfi ÌÂÙ¿ ÙË ‰È¿‚ÚˆÛË. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ Ì¿˙˜ ÙˆÓ ˘ÚÈÁÂÓÒÓ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ÂÁÎÏ›ÛÌ·Ù·.

492

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

√È ‰‡Ô ‚·ÛÈΤ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÁÈ· Ù· ËÊ·›ÛÙÂÈ· ›ӷÈ: ∞. ÁÈ·Ù› Ù· ÂÙÚÒÌ·Ù· ÏÈÒÓÔ˘Ó Î·È µ. ÁÈ·Ù› Ù· ÏȈ̤ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÚÔ˜ Ù· ¿Óˆ; ∏ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙˆÓ Ú·‰ÈÂÓÂÚÁÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ Ù˘ Á˘ ·Ú¿ÁÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÔÛfiÙËÙ· ıÂÚÌfiÙËÙ·˜. øÛÙfiÛÔ, Ë ˘„ËÏ‹ ›ÂÛË ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Á˘ ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙËÓ Ù‹ÍË. ∏ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ÙˆÓ ÛËÌ›ˆÓ Ù‹Í˘ ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ˘ÏÈÎÒÓ ·˘Í¿ÓÂÈ Î·ıÒ˜ Ë ›ÂÛË ·˘Í¿ÓÂÈ, ÂÂȉ‹ Ù· ¿ÙÔÌ· ÛÙÔ ˘ÏÈÎfi Ú¤ÂÈ Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ·fi ÌfiÓ· ÙÔ˘˜ ÂχıÂÚ· Â¿Ó ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ÏÈÒÛÂÈ. ∞ÎfiÌË Î·È ·Ó ÔÈ ıÂÚÌÔÎڷۛ˜ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Á˘ Â›Ó·È ÈÔ ıÂṲ́˜ ·fi ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· Ï¿‚·˜ Ô˘ ÂÎÙÔ͇ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·, ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ Á˘ Â›Ó·È ÛÙÂÚÂfi. ∫·Ù¿ ı¤ÛÂȘ ÌÈÎÚ¤˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ Ì·Ó‰‡· Î·È ÛÙÔÓ ¤Íˆ ˘Ú‹Ó· ÏÈÒÓÔ˘Ó. ø˜ ıÂÚÌfiÙÂÚÔ, ÙÔ ÂÏ·ÊÚ‡ ˘ÏÈÎfi Ì ·ÚÁfi Ú˘ıÌfi ·Ó‚·›ÓÂÈ Î·È „‡¯ÂÙ·È, Ù· ˘ÎÓfiÙÂÚ· ˘ÏÈο ‚˘ı›˙ÔÓÙ·È Î·È Ô Ì·Ó‰‡·˜ Ù˘ Á˘ «˘ÂÚ¯ÂÈÏ›˙ÂÈ» –ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ÌÂÙ·ÁˆÁ‹ ıÂÚÌfiÙËÙ·˜. ∂¿Ó ÙÔ ‰È¿˘ÚÔ ˘ÏÈÎfi ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÁÚ‹ÁÔÚ· Û ¤Ó· ÂÈÊ·ÓÂÈ·Îfi Â›Â‰Ô fiÔ˘ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ù‹Í˘ Â›Ó·È ¯·ÌËÏfi, ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÌÔÚ› Ó· ÏÈÒÛÂÈ. ∆· ÛËÌ›· Ù‹Í˘ ÙˆÓ ˘ÚÈÁÂÓÒÓ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È Â›Û˘ ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ÛÙÔ ÓÂÚfi. ŒÙÛÈ, ÙÔ ÓÂÚfi ‚·ıÈ¿ ÛÙÔ ÊÏÔÈfi Î·È ÛÙÔÓ ·ÓÒÙÂÚÔ Ì·Ó‰‡· ·ÔÙÂÏ› ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÏ¿ÙÙˆÛË ÙÔ˘ ÛËÌ›Ԣ Ù‹Í˘ ÙˆÓ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ì¿ÁÌ·ÙÔ˜. ∆Ô Ì¿ÁÌ· ·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÂÂȉ‹ Â›Ó·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ˘ÎÓfi ·fi fiÙÈ ÙÔ ÛÙÂÚÂfi ¤Ùڈ̷. ∞¤ÚÈ·,fiˆ˜ ÔÈ ˘‰Ú·ÙÌÔ›, ̤۷ ÛÙÔ Ì¿ÁÌ· Â›Ó·È Â›Û˘ ˘fi ˘„ËÏ‹ ›ÂÛË Î·È ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙËÓ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË ›ÂÛË ÁÈ· ÙË ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ÂÎڋ͈Ó.

·)

‚)

∂ÈÎfiÓ· 18.1 °ÂˆÌÔÚʤ˜ Û ËÊ·ÈÛÙÂȷο ÂÙÚÒÌ·Ù· ÔÊÂÈÏfiÌÂÓ˜ ÛÙË ‰È·ÊÔÚÈ΋ ‰È¿‚ÚˆÛË (·) ª‹ÏÔ˜, (‚) ¶ÂÙÚˆÙ¿ £Ú¿ÎË.

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

493

18.2 ∆ÂÎÙÔÓÈΤ˜ ϿΘ Î·È ËÊ·›ÛÙÂÈ· ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· Î·È Ë ˘ÚÈÁÂÓ‹˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó Û ÙÚÂȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ Ù˘ ÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ Ͽη˜, (i) ÛÙ· ÂÈÎ·Ï˘ÙfiÌÂÓ· ΤÓÙÚ· ‹ ÛÙ· Ú‹ÁÌ·Ù·, (ii) ÛÙȘ ıÂṲ́˜ ÎËÏ›‰Â˜, Î·È (iii) ÛÙȘ ˙ÒÓ˜ ˘Ô‚‡ıÈÛ˘. √ Ù‡Ô˜ ÙÔ˘ Ì¿ÁÌ·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ Â›‰Ô˜ Ù˘ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋˜ ¤ÎÚË͢ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ·fi ÙË ı¤ÛË Ù˘ ÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ Ͽη˜ Î·È Â›Û˘ ·fi ÙÔ ·Ó Â›Ó·È Ô ÊÏÔÈfi˜ ˆÎ¿ÓÈÔ˜ ‹ ËÂÈÚˆÙÈÎfi˜. √ Ì·Ó‰‡·˜ Ù˘ Á˘ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi Û›‰ËÚÔ Î·È ·ÓfiÚÁ·Ó· ˘ÚÈÙÈο ¿Ï·Ù· Ì·ÁÓËÛ›Ô˘. ŸÙ·Ó ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÙÔ˘ Ì·Ó‰‡· ÏÈÒÓÂÈ, Û˘Ó‹ıˆ˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ì¿ÁÌ· ‚·Û·ÏÙÈ΋˜ Û‡ÓıÂÛ˘. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙË̤ӷ ·fi Ù¤ÙÔÈÔ Ì¿ÁÌ· ÂÎÚ‹ÁÓ˘ÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ì ‚·Û¿ÏÙË Î·È Ù· ÂÁÎÏ›ÛÌ·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ì¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÔ˘Ó ¤Ùڈ̷ ·Û‚ÂÛÙÔ‡¯Ô˘ Ï·ÁÈfiÎÏ·ÛÙÔ˘ (Á¿‚‚ÚÔ˘). ∏ ˘ÚÈÁÂÓ‹˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÛÙÔÓ ˆÎ¿ÓÈÔ ÊÏÔÈfi Â›Ó·È Ôχ ÈÔ Û‡ÓıÂÙË. ∆Ô Ì¿ÁÌ· ÛÙȘ Ë›ÚÔ˘˜ ÌÔÚ› Ó· ·ÔÚÚ¤ÂÈ ·¢ı›·˜ ·fi ÙÔ Ì·Ó‰‡·, ·fi ÙËÓ Ù‹ÍË ÙÔ˘ ËÂÈÚˆÙÈÎÔ‡ ÊÏÔÈÔ‡, ‹ ÙÔ ÈÔ Èı·Ófi Î·È ·fi ÙȘ ‰‡Ô ËÁ¤˜. ŒÙÛÈ, ÌÈ· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÔÈÎÈÏ›· ÂȉÒÓ ˘ÚÈÁÂÓÒÓ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙȘ Ë›ÚÔ˘˜ ·fi fiÙÈ ÛÙȘ ˆÎ¿ÓȘ ÏÂοÓ˜. ∆· Ú‹ÁÌ·Ù· ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÔÈ ıÂṲ́˜ ÎËÏ›‰Â˜ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Ì ‰‡Ô ÙÚfiÔ˘˜. ∂¿Ó Ë ÂÈÎ¿Ï˘„Ë Â›Ó·È ÁÚ‹ÁÔÚË, Ô ÊÏÔÈfi˜ Û¿ÂÈ ¯ˆÚÈÛÙ¿. ¡¤Ô Ì¿ÁÌ· ·fi ‚·Û¿ÏÙË ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ Ì·Ó‰‡·. ∂¿Ó Ë ÂÈÎ¿Ï˘„Ë Â›Ó·È ·ÚÁ‹, ÙÔ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔ Ì¿ÁÌ· ¤¯ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ ÁÈ· Ó· ÁÈ· Ó· ÏÈÒÛÂÈ Ù· ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ÊÏÔÈÔ‡, ÂÓÒ ÙÔ Ì¿ÁÌ· Â›Ó·È ÈÔ ÏÔ‡ÛÈÔ Û ˘Ú›ÙÈÔ. ∏ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ‚·Û¿ÏÙË ¤Ú¯ÂÙ·È ·Ì¤Ûˆ˜ ·fi ÙÔÓ Ì·Ó‰‡· – Ô Ú˘fiÏÈıÔ˜ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ÏȈ̤ÓÔ ÊÏÔÈfi. ∏ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚË ˘ÚÈÁÂÓ‹˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Â›Ó·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ËÊ·ÈÛÙÂÈÔÁÂÓ‹ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ‚·Û¿ÏÙË Î·È Ù· ÂÁÎÏ›ÛÌ·Ù· ÙÔ˘ Á¿‚‚ÚÔ. √ ÊÏÔÈfi˜ Ù˘ Ë›ÚÔ˘ ÌÔÚ› ÙÂÏÈο Ó· ‰È·ÚÚ·Á› ÔÏfiÙÂÏ·, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ˆÎ¿ÓÈÔ˜ ÊÏÔÈfi˜ Ó· Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ÙÂÌ·¯ÒÓ Î·È ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ˆÎ·Ófi˜ Ó· ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È. ∞˘Ù‹ Ë ‰È·‰Èηۛ· Û˘Ó¤‚Ë Û fiϘ ÙȘ ˘¿Ú¯Ô˘Û˜ Ë›ÚÔ˘˜ ηıÒ˜ Ë ¶·ÓÁ·›· ‰È·Û¿ÛÙËΠ۠ÎÔÌÌ¿ÙÈ· Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎÂ Ô ˆÎ·Ófi˜ Ù˘ ∆˘ı‹Ô˜, ÂÓÒ ÙÒÚ· ÌfiÏȘ ¿Ú¯ÈÛÂ Ë ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ÛÙËÓ ∂Ú˘ıÚ¿ ı¿Ï·ÛÛ·. √È ıÂṲ́˜ ÎËÏ›‰Â˜ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È Û ̛· ·ÚfiÌÔÈ· ‰È·‰Èηۛ·. ŸÔ˘ Ë ıÂÚÌ‹ ÎËÏ›‰· ·Ú¿ÁÂÈ Ì¿ÁÌ· Û ˘„ËÏÔ‡˜ ‚·ıÌÔ‡˜, ÙÔ Ì¿ÁÌ· ÌÔÚ› Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙË ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È Ë ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ‰Ú¿ÛË Ó· Ù›ÓÂÈ ÚÔ˜ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ‚·Û¿ÏÙË. ™Â ¿ÏϘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ÔÈ ıÂṲ́˜ ÎËÏ›‰Â˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÏÈÒÛÔ˘Ó ÙÔÓ ËÂÈÚˆÙÈÎfi ÊÏÔÈfi Î·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔÛfiÙËÙ˜ Ú˘fiÏÈıÔ˘ Î·È ÁÚ·Ó›ÙË. ŸÙ·Ó ÌÈ· ˘Ô‚˘ıÈ˙fiÌÂÓË Ͽη Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È, Ë ·ÔÎÏ›ÓÔ˘Û· Ͽη ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ Ó· ÏÈÒÓÂÈ Î·È Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ Ì¿ÁÌ· ÂÈÛ¯ˆÚ› ÛÙÔÓ ËÂÈÚˆÙÈÎfi ÊÏÔÈfi Î·È ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·. ∫·ıÒ˜ ‹Ù·Ó ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ, ÙÔ Ì¿ÁÌ· Ô˘ ÚÔ‹Ïı ·fi ÙÔ

494

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

∂ÈÎfiÓ· 18.2 ∏Ê·ÈÛÙÂȷ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È ‰Ô̤˜ ‚¿ıÔ˘˜ ÛÙË ˙ÒÓË ˘Ô‚‡ıÈÛ˘ ÙˆÓ Ï·ÎÒÓ.

∂ÈÎfiÓ· 18.3 ∫·Ù·ÓÔÌ‹ ËÊ·ÈÛÙ›ˆÓ ÛÙË °Ë.

495

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

Âáóáëôéêü ðëáôþ

Çöáéóôåéáêüò äüìïò

ÖëÝâá Ëáéìüò

ÊáëäÝñá

Êþíïò óêùñßáò Óôñùìáôïçöáßóôåéï

ÄéáâñùìÝíïò ëáêêüëéèïò Êïßôç ÖëÝâá Âáèüëéèïò

Ëáêêüëéèïò

∂ÈÎfiÓ· 18.4 °ÂˆÌÔÚʤ˜ Û ËÊ·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·.

ÏÈÒÛÈÌÔ ÙÔ˘ ‚·Û·ÏÙÈÎÔ‡ ˆÎ¿ÓÈÔ˘ ÊÏÔÈÔ‡, Â›Ó·È ‚·Û¿ÏÙ˘. ªÂ ÙÔ ¤Ú·ÛÌ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘, ÙÔ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔ Ì¿ÁÌ· ıÂÚÌ·›ÓÂÈ ÙÔÓ ËÂÈÚˆÙÈÎfi ÊÏÔÈfi Î·È ÏÈÒÓÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡. ŒÙÛÈ, ÙÔ Ì¿ÁÌ· Û ÌÈ· ËÂÈÚˆÙÈ΋-ˆÎ¿ÓÈ· ˘Ô‚˘ıÈ˙fiÌÂÓË Ͽη Á›ÓÂÙ·È ‰È·‰Ô¯Èο ÈÔ ÏÔ‡ÛÈÔ Û ˘Ú›ÙÈÔ. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· ÛÙȘ ËÂÈÚˆÙÈΤ˜–ˆÎ¿ÓȘ ϿΘ ÂÎÏ‡Ô˘Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·Ó‰ÂÛ›ÙË Î·È ÂÚÈÛÙ·Ûȷο Ú˘fiÏÈıÔ, ÂÓÒ ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔÛfiÙËÙ˜ ·fi ÁÚ·ÓÈÙÈÎfi Ì¿ÁÌ· ÂÈÛ¯ˆÚ› ÛÙÔ ÊÏÔÈfi Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÂÁÎÏ›ÛÌ·Ù·, ÙÔ˘˜ ‚·ıfiÏÈıÔ˘˜.

18.3 ∏Ê·ÈÛÙÂȷΤ˜ Ï·ÛÔÚÔ¤˜ (Lahar)-÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈο Lahar Â›Ó·È ¤Ó· πÓ‰ÔÓËÛÈ·Îfi fiÓÔÌ· ÁÈ· ÙË Ï·ÛÔÚÔ‹, ÁÈ· ¤Ó· Ì›ÁÌ· ÓÂÚÔ‡ Î·È ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ Ù· ÔÔ›· ·Ú·Û‡ÚÔÓÙ·È ÚÔ˜ Ù· οو ÛÙȘ Ï·ÁȤ˜ ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙ›ˆÓ. ∆· ËÊ·ÈÛÙÂȷο ˘ÏÈο ¤¯Ô˘Ó ˘ÔÏÔÁÈÛÙ› 40-80% ΂. ∆· lahar ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÌÂ Ù˘Ú‚Ò‰Ë ÚÔ‹, ˆÛÙfiÛÔ Î·ıÒ˜ Ë ·Ó·ÏÔÁ›· ÙˆÓ ÊÂÚÙÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ ·˘Í¿ÓÂÙ·È Ë ÛÙÚˆÙ‹ ÚÔ‹ ·ÓÙÈηıÈÛÙ¿ ÙËÓ Ù˘Ú‚Ò‰Ë. ∏ Ù·¯‡ÙËÙ· ÙˆÓ Lahar ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙËÓ ÎÏ›ÛË Î·È ·fi ÙËÓ ÂÚÈÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘˜ Û ÓÂÚfi. ŸÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ú·È‹ Â›Ó·È Ë ÚÔ‹ ÙfiÛÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ Â›Ó·È ÙÔ ÈÍ҉˜ Ù˘ Î·È ÙfiÛÔ ÈÔ ÁÚ‹ÁÔÚ· Ú¤ÂÈ. ∞˘Ù¿ Ù· ¯·ÌËÏÔ‡ ÈÍÒ‰Ô˘˜ lahar Â›Ó·È ÂÈΛӉ˘Ó· ÏfiÁˆ

496

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

∂ÈÎfiÓ· 18.5 ∞Ôı¤ÛÂȘ §¿¯·Ú ηÈÓÔ˙ˆ˚΋˜ ËÏÈΛ·˜, £Ú¿ÎË.

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

497

Ù˘ Ù·¯‡ÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜ Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÂΛӷ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘ ÈÍÒ‰Ô˘˜, Ù· ÔÔ›· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÈÔ ·ÚÁ¿ ·ÏÏ¿ Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ˘ÎÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ÌÔÚ› Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂÈ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ‰Ô̤˜ (‰¤ÓÙÚ·, ·˘ÙÔΛÓËÙ·, η). ∆· lahar ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ÚˆÙÔÁÂÓ‹ fiÙ·Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·¢ı›·˜ ·fi ¤ÎÚËÍË Î·È ‰Â˘ÙÂÚÔÁÂÓ‹ Â¿Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó ¿ÏϘ ·Èٛ˜ (‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·fi ¤ÓÙÔÓ˜ ‚ÚÔ¯ÔÙÒÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÎÚ‹ÍÂˆÓ Î·È ·ÏȤ˜ ·Ôı¤ÛÂȘ Ù¤ÊÚ·˜ ÛÙȘ Ï·ÁȤ˜ ÎÈÓËÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Í·Ó¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ Ï·ÛÔÚÔ¤˜). ªÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ì‚Ô‡Ó ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÛÙÈÁÌ‹ ÚÈÓ, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ‹ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÎÚËÍË Î·È ÌÔÚÔ‡Ó ·Ó ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ıÂÚÌ¿ ‹ ÎÚ‡· ˘ÏÈο. ∆· ÎÚ‡· lahar ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó fiÌÔÈ· Ì ÚÔ¤˜ ÎÔÚËÌ¿ÙˆÓ Î·È Û˘¯Ó¿ ÚÔηÏÔ‡ÓÙ·È ·fi ηٷÚÚ·ÎÙÒ‰ÂȘ ηٷÈÁ›‰Â˜, ÛÂÈÛÌÔ‡˜ ‹ ·ÛÙÔ¯›Â˜ Ú·ÓÒÓ. ∆· ıÂÚÌ¿ lahar Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·È ·fi ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ·ÙÌÒÓ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ Î·È Â›Ó·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÈÔ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÈο ·fi Ù· ÎÚ‡·. ∆· ıÂÚÌ¿ ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈο ˘ÏÈο ›Ûˆ˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ÛÙȘ ¯·Ú¿‰Ú˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ˘„ËÏfiÙÂÚÔ Â›Â‰Ô ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ Î·È ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ÈÛ¯˘Ú‹ ‚ÚÔ¯‹ ηٷϋÁÂÈ ÛÙÔ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi lahar ·fi Ù· ˘ÏÈο ·˘Ù¿. ∆· lahar ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Â›Ó·È ÌÂÁ¿Ï· Û ̋ÎÔ˜ (¿Óˆ ·fi 100km) Î·È ÌÈ· ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ Ï·ÛÔÚÔ‹ ÌÔÚ› Ó· ˘¤ÚÎÂÈÙ·È ÌÈ·˜ ¿ÏÏ˘ ¤¯ÔÓÙ·˜ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ‰ÚfiÌÔ Ì ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË. ∂›Û˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· Ï¿ÙÔ˜. ∆· ÛÙڈ̷ÙÔ-ËÊ·›ÛÙÂÈ· (ËÊ·ÈÛÙÂÈ·Îfi˜ ÎÒÓÔ˜ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ‰ÔÌË̤ÓÔ˜ ·fi ÂÓ·ÏÏ·Á¤˜ Ï·‚ÒÓ Î·È ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ), ·Ú¿ÁÔ˘Ó lahar ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÂÎÚ‹ÍÂˆÓ Ì ÔÏÏÔ‡˜ ·ÙÌÔ‡˜, ÙˆÓ ÛÙÂÓÒÓ Ú·ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈ¤‰ˆÓ ·fi ÏÂÙÔÌÂÚ¤˜ ˘ÏÈÎfi ÙÔ ÔÔ›Ô ‰È·‚ÚÒÓÂÙ·È Â‡ÎÔÏ· Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô Î·Ï‡ÙÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ Ï¢ÚÒÓ ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ. ∆· ËÊ·ÈÛÙÂȷο lahar Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ Í·ÊÓÈ΋ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ÌÂÁ¿Ï˘ ÔÛfiÙËÙ·˜ ÓÂÚÔ‡. ∆Ô ÓÂÚfi ÛÙ· lahar ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ËÁ¤˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·Ôı¤ÛÂȘ ¯·Ï·ÚÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ ‹ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ (Ù· ÔÔ›· Û˘¯Ó¿ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ۯËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜ ÛÙ¿¯Ù˘ ‹ Û Ͽ‚˜ ·ÏÏ¿ Èı·ÓfiÓ Ó· ÂÚȤ¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏÔ‡˜ ÔÁÎfiÏÈıÔ˘˜), ›Ûˆ˜ ÎÔÚÂÛÙÔ‡Ó ·fi ηٷÚÚ·ÎÙÒ‰ÂȘ ‚ÚÔ¯¤˜ ‹ ·fi ÏȈ̤ÓÔ ¯ÈfiÓÈ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÙËÓ ¤ÎÚËÍË. ∂ÈϤÔÓ Ù· lahar ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó ·fi ‚ÚÔ¯fiÙˆÛË ·ÚÎÂÙÔ‡˜ Ì‹Ó˜ ‹ ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¤ÎÚËÍË. ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈο Ù· lahar Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙȘ Ï›ÌÓ˜ ÙÔ˘ ÎÚ·Ù‹Ú·, ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ·ÔÊfiÚÙÈÛË ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÔÛÔÙ‹ÙˆÓ ÓÂÚÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ ÎÚ·Ù‹Ú˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ¤ÎÚË͢, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ Ôχ ηٷÛÙÚÔÊÈο ıÂÚÌ¿ lahar. ∂›Û˘ ÙÔ ˘fiÁÂÈÔ ÓÂÚfi ÛÙ· ÂÈÊ·ÓÂȷο Â›‰· ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÔ‡ ÂÙÚÒÌ·ÙÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·› Û ¯Â›Ì·ÚÚÔ ·fi ÙË ˙¤ÛÙË ÙÔ˘ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓÔ˘ Ì¿ÁÌ·ÙÔ˜

498

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

∂ÈÎfiÓ· 18.7 ™¯ËÌ·ÙÈ΋ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ·fiıÂÛ˘ §¿¯·Ú.

ªÂÚÈο ËÊ·›ÛÙÂÈ· ¤¯Ô˘Ó ÎÔÚ˘Ê¤˜ Û ÌÂÁ¿Ï· ˘„fiÌÂÙÚ· Î·È Î·Ï‡ÙÔÓÙ·È ·fi ¯ÈfiÓÈ ‹ ¿ÁÔ, ÔfiÙÂ Ë ˙¤ÛÙË ·fi ÌÈ· ¤ÎÚËÍË ÌÔÚ› ‡ÎÔÏ· Ó· ÏÈÒÛÂÈ ÙÔ Î¿Ï˘ÌÌ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ¤Ó· lahar.

18.4 ∏Ê·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ Î·È Î›Ó‰˘ÓÔÈ ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· ·Ú¿ÁÔ˘Ó ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ˘ÏÈÎÒÓ. ™ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ Ì˘·Ïfi ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ Â›Ó·È Ë Ï¿‚·. ∏ Ï¿‚· ÌÔÚ› Ó· Î˘Ì·›ÓÂÙ·È ·fi ÂχıÂÚÔ Ú¤ÔÓ ˘ÁÚfi Û ˙˘ÌˆÙ‹ Ì¿˙· Ô˘ ÌfiÏȘ Î·È ·ÏÒÓÂÙ·È ¿Óˆ ·fi ÙËÓ Ô‹ Ù˘ ¤ÎÚË͢. ∞Ó Ë Ï¿‚· Î·È Ù· ËÊ·›ÛÙÂÈ· Â›Ó·È Û˘ÓÒÓ˘Ì· ÁÈ· ÔÏÏÔ‡˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, Ë Ï¿‚· Â›Ó·È ÌfiÓÔ ¤Ó· ÌÈÎÚfi ̤ÚÔ˜ Ù˘ ¤Î¯˘Û˘ ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙ›ˆÓ Î·È Ì¤Û· Ù˘ ÂÚÈÎÏ›ÂÈ ¤Ó·Ó Û˘ÁÎÚÈÙÈο ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ Î›Ó‰˘ÓÔ ·ÛÊ·Ï›·˜. ∏ ÚÔ‹ Ù˘ Ï¿‚·˜ Ù›ÓÂÈ Ó· Â›Ó·È ·ÚÁ‹, Î·È ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÚÎÂÙ‹ ıÂÚÌfiÙËÙ· ÁÈ· Ó· ÂÈÙÚ·› Ë ÂÎÙfiÓˆÛË. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· ÂÎÙÔÍÂ‡Ô˘Ó ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔÛfiÙËÙ˜ ·fi ıÚ˘Ì·ÙÈṲ̂ӷ Î·È Û·Ṳ̂ӷ ÂÙÚÒÌ·Ù·, Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈο (·fi Ù· ÂÏÏËÓÈο «˘Ú» Î·È «ÎÏ¿ÛÙ˜-ÎÔÌÌ¿ÙÈ·»). ªÂÁ¿Ï· ıÚ·‡ÛÌ·Ù· ÌÂÚÈÎÒÓ ÂηÙÔÛÙÒÓ Ì‹ÎÔ˘˜ ‹ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È ‚fî˜. ∏ ÛÎfiÓË ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ÂÙÚˆÌ¿ÙˆÓ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ÛÙ¿¯ÙË. ∏ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ÛÙ¿¯ÙË ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Ó· οÓÂÈ Ì ÙÔ Î¿„ÈÌÔ –‰ÂÓ Â›Ó·È Ù›ÔÙ· ¿ÏÏÔ ·Ú¿ ÎÔÓÈÔÚÙÔÔÈË̤ÓË ¤ÙÚ·. ªÈÎÚ¤˜ ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌÈÎÚÔ‡˜ ÎÒÓÔ˘˜ ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ Ô‹ Î·È ÔÓÔÌ¿-

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

499

˙ÔÓÙ·È ÎÒÓÔÈ ÛÙ¿¯Ù˘. √È ÂÎÚ‹ÍÂȘ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÎÒÓˆÓ ÌÔÚ› ‹ Î·È fi¯È Ó· Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·È ·fi ÚÔ‹ Ï¿‚·˜. ∆· ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈο ˘ÏÈο ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÂÈΛӉ˘Ó·. ∏ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ÛÙ¿¯ÙË ÌÔÚ› Ó· Û˘ÛÛˆÚ¢Ù› ÛÙȘ ÔÚÔʤ˜ ÎÙÈÚ›ˆÓ Î·È Ó· ÚÔηϤÛÂÈ Î·Ù‰¿ÊÈÛË ÎÙÈÚ›ˆÓ, Â›Ó·È ÂÈΛӉ˘ÓË ÁÈ· ÙÔ ·Ó·Ó¢ÛÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ηıÈÛÙ¿ ÙÔ ÓÂÚfi ÌË fiÛÈÌÔ, «ı¿‚ÂÈ» ÛÔ‰ÂȤ˜ Î·È Ó· ηٷÛÙÚ¤„ÂÈ ÙȘ Ì˯·Ó¤˜ ÙˆÓ ·ÂÚÔÛηÊÒÓ. ¶ÚÈÓ ÙËÓ ¤Ï¢ÛË Ù˘ ¿ÌÂÛ˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ÂÊÔ‰›ˆÓ, Ë ÏÈÌÔÎÙÔÓ›· ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋˜ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ ·fi Ù· ËÊ·›ÛÙÂÈ·. ∏ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ Ù˘ ∞Á›·˜ ∂ϤÓ˘ ÙÔ 1980 ¤Î·Ó ÔÏÏÔ‡˜ ÌË ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó, ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ fiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Ó·È Ë Ï¿ÛË ÛÙȘ ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ. ∏ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ÛÙ¿¯ÙË ·Ó·ÌÂÈÁ̤ÓË Ì ÓÂÚfi ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ËÁ¤˜ ¤ÊÙÈ·Í ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔÛfiÙËÙ˜ Ï¿Û˘. ∆Ô ËÊ·›ÛÙÂÈÔ ·fi ÌfiÓÔ ÙÔ˘ ÂÎÙÔ͇ÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÔÛfiÙËÙ˜ ˘‰Ú·ÙÌÒÓ Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘Ì˘ÎÓÒÓÔÓÙ·È Û·Ó ‚ÚÔ¯‹. ∂¿Ó ÙÔ ËÊ·›ÛÙÂÈÔ Î·Ï‡ÙÂÙ·È ·fi ¯ÈfiÓÈ· ‹ ¿ÁÔ˘˜, ÙÔ ·ÁˆÌ¤ÓÔ ÓÂÚfi ÌÔÚ› Ó· ÏÈÒÛÂÈ Ôχ Í·ÊÓÈο. ∞˘Ùfi Û˘Ó¤‚Ë ÛÙÔ ‚Ô˘Ófi Ù˘ ∞Á›·˜ ∂ϤÓ˘ Î·È Â›Û˘ ÛÙÔ

∂ÈÎfiÓ· 18.8 ¶˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈΤ˜ ·Ôı¤ÛÂȘ (™·ÓÙÔÚ›ÓË).

500

·)

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

‚)

∂ÈÎfiÓ· 18.9 ƒÔ¤˜ Ï¿‚·˜ ·fi ÙÔ Ë·Ê·›ÛÙÂÈÔ ∫·ÌÂÚÔ‡Ó ·fi ÙËÓ ¤ÎÚËÍË 1999.

Nevado Ruiz Ù˘ ∫ÔÏÔÌ‚›·˜ Ô˘ ͤÛ·Û ÙÔ 1985, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ¯Â›Ì·ÚÚÔ Ï¿Û˘ Ô˘ ÛÎfiÙˆÛ 20.000 ·ÓıÚÒÔ˘˜. ∏ ÚÔ‹ Ï¿Û˘ Â›Ó·È ·ÎfiÌË ÈÔ ÂÈΛӉ˘ÓË ·fi ·˘Ù‹ Ù˘ Ï¿‚·˜. ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙË Ï¿‚·, Ë Ï¿ÛË ÌÔÚ› Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓËı› ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È ‰ÂÓ ÂÙÚÒÓÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ Ù˘. ∏ Ï¿ÛË Û˘Ó‹ıˆ˜ Ù·Íȉ‡ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi 80 ¯Ì./ÒÚ·. ∂ÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜ Â› ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ¯ˆÚ›˜ ı¤ÚÌ·ÓÛË Î·È ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÂÈ ¯ÚfiÓÔ ÚÔ˜ ·ÔÊ˘Á‹. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ¿ÌÂÛË Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹, Ë Ï¿ÛË ÌÔÚ› Ó· ÚÔηϤÛÂÈ ÏËÌ̇ڷ. ∏ Ï¿ÛË Ô˘ ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È Û ÌÈ· ‰ÂÍ·ÌÂÓ‹ ‹ Û ϛÌÓË ÌÔÚ› Í·ÊÓÈο Ó· ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÂÈ ÙÔ ÓÂÚfi. ∏ Ï¿ÛË ÌÔÚ› Â›Û˘ Ó· ÌÏÔοÚÂÈ ÌÈ· ÎÔÈÏ¿‰·, ÊÚ¿˙ÔÓÙ·˜ ÌÈ· Ï›ÌÓË ›Ûˆ ·fi ÙË ÚÔ‹. ∂¿Ó ÙÔ ÊÚ¿ÍÈÌÔ Ù˘ Ï¿Û˘ Â›Ó·È ·ÛÙ·ı¤˜, Ë Ï›ÌÓË ÌÔÚ› Ó· ·ÔÛÙÚ·ÁÁÈÛÙ› ηٷÛÙÚÔÊÈο. ∏ Ï¿ÛË ÌÔÚ› Ó· ÁÂÌ›ÛÂÈ ÎÔÈÏ¿‰Â˜, ÌË ·Ê‹ÓÔÓÙ·˜ ηӤӷ ηӿÏÈ ÁÈ· ηÓÔÓÈ΋ ÚÔ‹. ∆· ËÊ·›ÛÙÂÈ· Â›Û˘ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÔ˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ·ÂÚ›ˆÓ. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ë ›ÂÛË ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ ÂÓ‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ ÙȘ ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ. ∏ Û‡ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ô˘ ÂÎÚ‹ÁÓ˘ÓÙ·È Â›Ó·È ·ÙÌfi˜ Î·È Ù· ˘fiÏÔÈ· Â›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη. ∂›Ó·È Èı·ÓfiÓ, fiÙÈ ÙÔ ÈÔ Ôχ Ù˘ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È ÙˆÓ ˆÎ·ÓÒÓ Ù˘ Á˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ·Ó ÚÒÙ· ÙËÓ ÂȉÂÚÌ›‰· Û·Ó ËÊ·ÈÛÙÂȷο ·¤ÚÈ·.. ÕÏÏ· ·Ó·ÌÂÈÁ̤ӷ Ì ·˘Ù¿ Ù· Û˘ÁÁÂÓ‹ ·‚Ï·‚‹ ·¤ÚÈ· Â›Ó·È ÙÔ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ £Â›Ô˘ (SO2), ÙÔ À‰ÚfiıÂÈÔ (H2S), ÙÔ À‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ (HCL), Î·È ÙÔ À‰ÚÔÊıfiÚÈÔ (HF). ∞˘Ù¿ Ù· ·¤ÚÈ· ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÂÈ‚Ï·‚‹ ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ËÊ·›ÛÙÂÈÔ. ¶Ôχ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÂÏ¢ıÂÚÒÛÔ˘Ó ·ÚÎÂÙ¿ ·¤ÚÈ· Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÛÎfiÓË ÂȉÚÒÓÙ·˜ ÛÙÔ ·ÁÎfiÛÌÈÔ Îϛ̷.

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

501

∆· ËÊ·ÈÛÙÂȷο ·¤ÚÈ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Â›Ó·È ˘ÂÚ‚ÔÏÈο ÂÈΛӉ˘Ó· ÏfiÁˆ Ù˘ ˘„ËÏ‹˜ ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Û¿ÓÈ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÔÍÈÎfi ΛӉ˘ÓÔ ÁÈ·Ù› Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÔÓÙ·È Û ·ÓÔȯÙfi ·¤Ú·. ¶¿ÓÙˆ˜, Ù· ·¤ÚÈ· Ô˘ Ì·˙‡ÔÓÙ·È Û ÂÛÒÎÏÂÈÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ·ÂÈÏ‹. ∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ·fi ËÊ·ÈÛÙÂȷο ·¤ÚÈ· Û˘Ó¤‚Ë ÛÙÔ ∫·ÌÂÚÔ‡Ó Ù˘ ∞ÊÚÈ΋˜ ÛÙȘ 21 ∞˘ÁÔ‡ÛÙÔ˘ ÙÔ˘ 1986, fiÙ·Ó 1700 ¿ÓıÚˆÔÈ ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ Ï›ÌÓ˘ Nyos ÛÎÔÙÒıËÎ·Ó Ì˘ÛÙËÚȈ‰Ò˜ Î·È ·ÈÊÓ›‰È·. ™ÙËÓ Ï›ÌÓË Nyos ˘¿Ú¯ÂÈ ÎÚ·Ù‹Ú·˜ ÂÓfi˜ Û¯ËÌ·ÙÈ˙fiÌÂÓÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ. √È ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ ηÙ¢ı›·Ó ˘ÔÙ‡ıËÎ·Ó ÙËÓ ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ˆ˜ ÙËÓ ·ÈÙ›· Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯Â ηÌÈ¿ ¤Ó‰ÂÈÍË ¤ÎÚË͢. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ·¤ÚÈ·, ΢ڛˆ˜ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη, Ô˘ ‰È¤ÚÚÂ·Ó ÛÙË Ï›ÌÓË Nyos ÁÈ· ·ÚÎÂÙfi ηÈÚfi. ∏ Ï›ÌÓË Nyos Â›Ó·È ÌÈÎÚ‹, ÌfiÓÔ 1,6¯Ì. Ì‹ÎÔ˜, ·ÏÏ¿ ‚¿ıÔ˜ ÂÚ›Ô˘ 208 m.∏ ›ÂÛË ÛÙÔ ‚˘ıfi Ù˘ Ï›ÌÓ˘ ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÌÂÁ¿ÏË ÒÛÙ ӷ ÂÈÙÚ¤„ÂÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ·ÂÚ›ˆÓ Ó· ‰È·Ï˘ıÔ‡Ó ÛÙÔ ÓÂÚfi. ∆ÂÏÈο, ÙÔ ÓÂÚfi ÂÚÈ›¯Â ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·¤ÚÈ· ·fi fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÂÈ. ∫·ıÒ˜ ÙÔ ·¤ÚÈ· Û¯ËÌ¿ÙÈ˙·Ó ÊÔ‡ÛΘ ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·, Ë ›ÂÛË ¿Ú¯ÈÛ ӷ ¤ÊÙÂÈ Î·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔ˘ÛοϘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È. ª¤Û· Û ϛÁ· ÏÂÙ¿ ÙÔ ·¤ÚÈÔ Ù˘ Ï›ÌÓ˘ ‰Ú·¤Ù¢ÛÂ Î·È ÏËÌ̇ÚÈÛ ÙÔ Á‡Úˆ ¤‰·ÊÔ˜. ∆Ô ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη Â›Ó·È ¿ÔÛÌÔ Î·È ¿¯ÚˆÌÔ Î·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ı‡Ì·Ù· ¤¯·Û·Ó ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÚÈÓ ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ΛӉ˘ÓÔ. ∆Ô ÓÂÚfi ÛÙÔ ‚¿ıÔ˜ Ù˘ Ï›ÌÓ˘ ÂÚÈ›¯Â ÙfiÛÔ Ôχ ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη Ô˘ ı· Ù·›ÚÈ·˙ ηıÒ˜ ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ΢ÚÈÔÏÂÎÙÈο Û·Ó ÙÔ ·ÊÚÈṲ̂ÓÔ ÓÂÚfi Ù˘ Ûfi‰·˜. √ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙ›ˆÓ Â›Ó·È Ë Í·ÊÓÈ΋, ÂÎÚËÎÙÈ΋ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË ıÂÚÌÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ. ™‡ÓÓÂÊ· ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ıÂÚÌÔÎڷۛ˜ ¿Óˆ ·fi 500ÆC Î·È Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ¿Óˆ ·fi 160 km/h. ∆· ı‡Ì·Ù· Ô˘ ·Áȉ‡ÙËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÙfiÓˆÛË Î¿ËηÓ, ¤·ı·Ó ·ÛÊ˘Í›· ·fi Ù· ·¤ÚÈ· ‹ ·fi ÙÔÓ ÊÔÚÙÈṲ̂ÓÔ Û ÛÙ¿¯ÙË ·¤Ú·, ¯Ù˘‹ıËÎ·Ó ·fi ÂÎÙÔÍ¢fiÌÂÓ· ıÚ·‡ÛÌ·Ù· ÎÙÏ. ∞ÎfiÌË ÈÔ ı·Ó¿ÛÈ̘ Î·È ı·̷ÙÈΤ˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÎÚ‹ÍÂȘ Ô˘ ηÏÔ‡ÓÙ·È nuages ardentes (ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ÁÏÒÛÛ· «ÊÏÂÁfiÌÂÓÔ Û‡ÓÓÂÊ·») ‹ ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈ΋ ¤Î¯˘ÛË. ™Â ÌÈ· ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈ΋ ¤Î¯˘ÛË, Ì¿ÁÌ· ÊÔÚÙÈṲ̂ÓÔ ·fi ·¤ÚÈ· Êı¿ÓÂÈ Û ¤Ó· ËÊ·›ÛÙÂÈÔ. ∫·ıÒ˜ ÙÔ Ì¿ÁÌ· ·Ó‚·›ÓÂÈ, Ë ›ÂÛË ¤ÊÙÂÈ Î·È ÙÔ ·¤ÚÈÔ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· ‰ÈÔÁÎÒÓÂÙ·È. ∏ ‰ÈfiÁΈÛË ÂÍ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙË Ï¿‚· Ó· ‚ÁÂÈ ¤Íˆ ·fi ÙÔ ËÊ·›ÛÙÂÈÔ, ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ·ÎfiÌË ÈÔ Ôχ ÙÒÛË Ù˘ ›ÂÛ˘ Î·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ‰ÈfiÁΈÛË. ∆Ô ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÌÔÈ¿˙ÂÈ Î·Ù¿ Ôχ Û·Ó Ó· ·›ÚÓ·Ì ¤Ó· ÌÔ˘Î¿ÏÈ ˙ÂÛÙ‹ Î·È Î·Ï¿ ÎÔ˘ÓË̤ÓË Ûfi‰·. ∫·ıÒ˜ Ë Ï¿‚· ÂͤگÂÙ·È,Û¿˙ÂÈ Û ıÚ·‡ÛÌ·Ù· Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ Ô˘ ‰Ú·ÂÙ‡ԢÓ. ∏ Ì¿˙· ÙˆÓ Î·˘ÙÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ Û·ÛÌ¤ÓˆÓ ‚Ú¿¯ˆÓ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÈ ¤Ó· ˘ÎÓfi Û‡ÓÓÂÊÔ Ì ۯ‰fiÓ Î·ıfiÏÔ˘ ÙÚÈ‚‹ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Ú‡ÛÂÈ Ì ÌÂÁ¿Ï˜ Ù·¯‡ÙËÙ˜ ÁÈ· ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ.

502

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

∆Ô 1902, ÙÔ ËÊ·›ÛÙÂÈÔ Pele’e ÛÙÔ ÓËÛ› Martinique ÛÙȘ ¢˘ÙÈΤ˜ πÓ‰›Â˜ ÂÍ·¤Ï˘Û ı·Ó¿ÛÈÌË ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈ΋ ¤Î¯˘ÛË. ªÂÚÈΤ˜ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ÚÈÓ ÙËÓ ÌÔÈÚ·›· ¤ÎÚËÍË, ÙÔ ËÊ·›ÛÙÂÈÔ Â›¯Â ÍÂı˘Ì¿ÓÂÈ Ì ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· ÊÏÂÁfiÌÂÓ· Ó¤ÊË Ô˘ ¤ÚÂ˘Û·Ó ·‚Ï·‚‹ ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. ŒÂÈÙ·, ÙÔ Úˆ› Ù˘ 8 ª·˝Ô˘ ÙÔ˘ 1902, Ë Ï·ÁÈ¿ ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ η٤ÚÚ¢ÛÂ Î·È Ë ˘ÚÔÎÏ·ÛÙÈ΋ ¤Î¯˘ÛË Î‡ÏËÛ οو ÛÙÔ ‚Ô˘Ófi. ∆Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ Û‡ÓÓÂÊÔ ¤Ú¢Û οو Û ÌÈ· ÌË Î·ÙÔÈ΋ÛÈÌË ÎÔÈÏ¿‰· Î·È ÚÔ˜ ÙËÓ ı¿Ï·ÛÛ·, ·ÏÏ¿ ̤ÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ˘ÂÚ‹‰ËÛ ÙËÓ ÎÔÈÏ¿‰· Î·È ÂÍ·ÏÒıËΠηٿ Ì‹ÎÔ˜ Ù˘ ·Ú·Ï›·˜ Î·È ¿Óˆ ·fi ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ¶¤ÙÚÔ˘, ÛÎÔÙÒÓÔÓÙ·˜ Î·È ÙÔ˘˜ 30.0000 ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ·Ì¤Ûˆ˜. ªfiÓÔ ÌÂÚÈÎÔ› ·Ú·ÙËÚËÙ¤˜ ·fi Ù· ηڿ‚È· Î·È Ï›ÁÔÈ ÂÈ˙‹Û·ÓÙ˜ ÛÙËÓ ¯ÒÚ· ¤˙ËÛ·Ó Î·È ¤Î·Ó·Ó ¤Ó·Ó ·ÔÏÔÁÈÛÌfi Ù˘ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜.

∂ÈÎfiÓ· 18.10 ™¯ËÌ·ÙÈ΋ ÁˆÏÔÁÈ΋ ÙÔÌ‹ Ù˘ ∫·Ï‰¤Ú·˜ Ù˘ ™·ÓÙÔÚ›Ó˘.

∏Ê·ÈÛÙÂȷο ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·

503

18.5 ∏Ê·›ÛÙÂÈ· Î·È ÎÏÈÌ·ÙÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ √È ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ·ÁÎfiÛÌȘ ‹ Î·È ÙÔÈΤ˜ ÂÈÙÒÛÂȘ ·fi ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÓ·Ôı¤ÛÂȘ ÛÙ¿¯Ù˘, ÙˆÓ ·ÂÚÔÏ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÂÚ›ˆÓ. ™ÙÔ ‚Ô˘Ófi Ù˘ ∞Á›·˜ ∂ϤÓ˘ ÙÔÔıÂÙ‹ıËÎ·Ó 10 cm ÛÙ¿¯Ù˘ 300 km Ì·ÎÚÈ¿, ·ÏÏ¿ ¤¯Ô˘Ó Û˘Ì‚Â› ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˘ ÛËÌ·Û›·˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. ªÈ· ·fi ÙȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ ÙÒÛÂȘ ÛÙ¿¯Ù˘ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙËÓ µfiÚÂÈ· ∞ÌÂÚÈ΋ ηٿ ÙËÓ √ÚıÔ‚›ÛÈ· ÂÚ›Ô‰Ô ÂÚ›Ô˘ 450 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ. À¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ¿ÏÏ· ÛÙÚÒÌ·Ù· ÛÙ¿¯Ù˘ ÛÙË ‚ÔÚÂÈfiÙÂÚË ∂˘ÚÒË, Ù· ÔÔ›· ÂΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ‹Ù·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÓfiÙÈÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ µfiÚÂÈ·˜ ∞ÌÂÚÈ΋˜. ∞Ó Î·È Ë ÙÒÛË Ù˘ ÛÙ¿¯Ù˘ ÂÍÔÏfiıÚ¢Û ÙË ı·Ï¿ÛÛÈ· ˙ˆ‹ ¿Óˆ Û ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ÂÚÈÔ¯‹, ‰ÂÓ ÚÔοÏÂÛ ηÌÈ¿ ÌÂÁ¿ÏË ÂÍ¿ÏÂÈ„Ë. ∆ÂÏÈο, Ë ˙ˆ‹ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÂÔ›ÎËÛ ͷӿ ÙËÓ Î·ÙÂÛÙÚ·Ì̤ÓË ÂÚÈÔ¯‹. ∆· ËÊ·ÈÛÙÂȷο ۈ̷ٛ‰È· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ·ÓÙ·Ó¿ÎÏ·ÛË ÙÔ˘ ËÏÈ·ÎÔ‡ ʈÙfi˜ ›Ûˆ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, „˘¯Ú·›ÓÔÓÙ·˜ ÙË ÁË. ∞Ó Î·È Ë ÛÙ¿¯ÙË ÂÓfi˜ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹, ÔÈ ÈÔ ÛÔ˘‰·›Â˜ ·ÁÎfiÛÌȘ ÂÈÙÒÛÂȘ ÚÔηÏÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·fi Ù· ·ÂÚÔχ̷ٷ,ÌÈÎÚÔÛÎÔÈο ÛÙ·ÁÔÓ›‰È· ˘ÁÚÒÓ, ΢ڛˆ˜ ıÂÈÈÎfi Ô͇. ∆Ô ÈÔ Î·Ï¿ –ηٷÁÚ·Ì̤ÓÔ ·ÁÎfiÛÌÈÔ „‡¯Ô˜ ·fi ÌÈ· ËÊ·ÈÛÙÂȷ΋ ¤ÎÚËÍË ¤Ï·‚ ¯ÒÚ· ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ ∆·Ì¿Ú· ÛÙËÓ πÓ‰ÔÓËÛ›·, ÙÔ 1815. ∆Ô ¤ÙÔ˜ 1816 ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ«ÙÔ ¤ÙÔ˜ ¯ˆÚ›˜ ηÏÔη›ÚÈ» -Ë µfiÚÂÈ· ∞ÌÂÚÈ΋ fiˆ˜ Î·È Ë ∂˘ÚÒË ‰ÔÎÈÌ¿ÛÙËÎ·Ó Û ·Û˘Ó‹ıÈÛÙ˜ ıÂÚÌÔÎڷۛ˜ „‡¯Ô˘˜ Î·È Û ¢ڤˆ˜ ·ÔÙ˘¯Ë̤Ó˜ ÛÔ‰ÂȤ˜ ηıÒ˜ Î·È Î·ÏÔηÈÚÈÓÔ› ¿ÁÔÈ Î·È ÙÒÛÂȘ ¯ÈÔÓÈÔ‡. √È ·Ú·ÙËÚËÙ¤˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙËÓ ÂÍ·Ûı¤ÓÈÛË ÙÔ˘ ËÏÈ·ÎÔ‡ ʈÙfi˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ÛˆÌ·Ùȉ›ˆÓ ˆ˜ Û˘Ó¯‹ ıÔÏÔ‡Ú· ‹ «ÍËÚ‹ ÔÌ›¯ÏË». ªÂÙÚ‹ÛÂȘ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙÔ˘ „‡¯Ô˘˜ Î·È Û˘Ó¯‹ ıÔÏÔ‡Ú· ¤¯Ô˘Ó ηٷÁÚ·Ê› ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÌÔÚ› Ó· ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÎÈ ¿ÏϘ ÌÂÁ¿Ï˜ ËÊ·ÈÛÙÂȷΤ˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ. ∏ ¤ÎÚËÍË Ù˘ ∆·Ì¿Ú· ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ ÂÚ›Ô˘ 150 km3 ÛÙ¿¯ÙË, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi ÙÔ ˘ÏÈÎfi Â›Ó·È ÌfiÓÔ ¤Ó· ÎÏ¿ÛÌ· ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ΢‚ÈÎÒÓ ¯ÈÏÈÔ̤ÙÚˆÓ ÛÙ¿¯Ù˘ Ô˘ ·ÂÏ¢ıÂÚÒıËÎ·Ó ·fi ÙȘ ηٷÚÚ‡ÛÂȘ ηω¤ÚˆÓ ηٿ ÙÔ ÁˆÏÔÁÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ. ∆¤ÙÔȘ ÙÂÚ¿ÛÙȘ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ÛÔ‚·Úfi ·ÁÎfiÛÌÈÔ „‡¯Ô˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ¤ÎÚËÍË ÛÙËÓ πÓ‰ÔÓËÛ›· ÂÚ›Ô˘ 75.000 ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ Û˘Ó¤ÂÛ ÂÚ›Ô˘ Ì ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ÚԤϷÛ˘ ÙˆÓ ·ÁÂÙÒÓˆÓ ÙÔ˘ ¶ÏÂÈÛÙfiηÈÓÔ˘ Î·È Ù· ˘ÏÈο ÂÎÙfiÍ¢Û˘ ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· „˘¯ÚfiÙÂÚÔ˘ Îϛ̷ÙÔ˜ Ô˘ Ó· Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ÚԤϷÛË ÙˆÓ ·ÁÂÙÒÓˆÓ.

504

°ÂˆÌÔÚÊÔÏÔÁ›· Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ Ù˘ ÛÙȘ ÁˆÂÈÛً̘

√È ÂÎÙÂٷ̤Ó˜ ¤Î¯˘ÛÂȘ ‚·Û¿ÏÙË ÌÔÚ› Â›Û˘ Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÁÎfiÛÌȘ ÂÈÙÒÛÂȘ. ∆Ô ıÂ›Ô Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÙ·È ÛÙË Ï¿‚· Â›Ó·È ‰¤Î· ÊÔÚ¤˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÂΛÓÔ ÙÔ˘ Ú˘fiÏÈıÔ Î·È Î¿ÔÈ· ¤Î¯˘ÛË ‚·Û¿ÏÙË ÌÔÚ› Ó· ÂÚȤ¯ÂÈ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ΢‚Èο ¯ÈÏÈfiÌÂÙÚ· ‚·Û¿ÏÙË, Ô˘ fiÏÔ˜ ÂÎÚ‹ÁÓ˘Ù·È Ì¤Û· Û ϛÁ˜ ̤Ú˜ ‹ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜. ŒÙÛÈ, ÔÈ ÂÎÚ‹ÍÂȘ Ì ‚·Û¿ÏÙË ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÈÙÒÛÂȘ ÛÙÔ ·ÁÎfiÛÌÈÔ Îϛ̷. ∏ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¤ÎÚËÍË Ì ‚·Û¿ÏÙË Û˘Ó¤‚Ë ÛÙËÓ πÓ‰›·, 65 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ ÂÚ›Ô˘, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ∫ÚËÙȉÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ Î·È ¿ÏÏÔ ¤Ó· ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ¤ÎÚË͢ Ì ‚·Û¿ÏÙË Û˘Ó¤‚Ë ÛÙËÓ ™È‚ËÚ›· ÂÚ›Ô˘ 248 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ Ô˘ Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ¶¤ÚÌÈ·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘. ∆· ·¤ÚÈ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ÙË ¯ËÌÈ΋ Û‡ÓıÂÛË Ù˘ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜. ™ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÔÓÙ·È ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÛfiÙËÙ˜ ‰ÈÔÍÂȉ›Ô˘ ÙÔ˘ ¿Óıڷη, ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ı›Ԣ, ˘‰ÚÔ¯ÏÒÚÈÔ, ˘‰ÚÔÊıfiÚÈÔ, Ù· ÔÔ›· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·ÁÎfiÛÌȘ ÂÈÙÒÛÂȘ. ªÂÁ¿Ï˜ ÂÎÚ‹ÍÂȘ ‚·Û¿ÏÙË ÂÚ›Ô˘ 120 ÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚfiÓÈ· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ·Ó ·ÚÎÂÙfi ‰ÈÔÍ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ¿Óıڷη ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ô˘ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ·Ó ÛÙÔ ıÂÚÌfi Îϛ̷ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÂΛÓË ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·ÁÎÔÛÌ›ˆ˜. ∂ÎÙfi˜ Ù˘ ¿ÌÂÛ˘ ·‡ÍËÛ˘ ÙˆÓ ËÊ·ÈÛÙÂÈ·ÎÒÓ ·ÂÚ›ˆÓ ÛÙËÓ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÔÈ ÂÎχÛÂȘ ˘‰ÚÔ¯ÏˆÚ›Ô˘ ÙÔ˘ ËÊ·ÈÛÙ›Ԣ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂËÚ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ ÛÙÚÒÌ· ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ Ù˘ Á˘. ªÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÎÚËÍË ÙÔ˘ ‚Ô˘ÓÔ‡ ¶ÈÓ·ÙÔ‡ÌÔ ÛÙȘ ºÈÏÈ›Ó˜ ÙÔ 1991 ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ Ì›ˆÛË Ù˘ ÛÙÈ‚¿‰·˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜ ÛÙË Û‡ÓıÂÛË Ù˘ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜, ·Ó Î·È ÔÈ ·ÓıÚˆÔÁÂÓ›˜ ¯ÏˆÚÔÊıÔÚ¿ÓıڷΘ Î·È Ù· Û˘ÁÁÂÓ‹ ¯ËÌÈο Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÈÛ¯˘Úfi˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜ Ù˘ ÛÙÈ‚¿‰·˜ ÙÔ˘ fi˙ÔÓÙÔ˜.