Ðßíáêáò Ðåñéå÷ïìÝíùí Ðñüëïãïò ÅéóáãùãÞ
9 13
1o MÅÑÏÓ ÊÁÔÁÍÏÙÍÔÁÓ ÔÉÓ ÅÉÄÇÓÅÉÓ
1
ÃñÜøôå áðü ôçí Áñ÷Þ: Ìéá ÄéäáêôéêÞ ÌÝèïäïò
Ç äéáäéêáóßá ñåðïñôÜæ êáé ãñáøßìáôïò Ðùò íá ãßíåôå åóåßò ï ßäéïò äÜóêáëïò ãñáöÞò Êáèïñßæïíôáò ôï åðßêåíôñü óáò ÓõíèÝôïíôáò ÏðôéêÜ óôïé÷åßá Ðåñßëçøç Äñáóôçñéüôçôåò
2
Ïé Åíáëëáóóüìåíåò ¸ííïéåò ôùí ÅéäÞóåùí
ÐçãÝò áëëáãÞò ÐñïóðÜèåéåò ãéá íá áíôéìåôù‐ ðßóïõìå ôçí áëëáãÞ Ç Åñãáóßá 25/43 Ïé ÅéäÞóåéò ôïõ 2000 Ç åðéññïÞ ôùí ãñáöéêþí Ôï ôáëáíôåõüìåíï åêêñåìÝò "ÓêëçñÝò" ÅéäÞóåéò êáé Êýñéá ¢ñèñá Ôá ×áñáêôçñéóôéêÜ ôùí ¢ñèñùí ÅéäÞóåùí Äñáóôçñéüôçôåò
3
Ôï Âáóéêü ¢ñèñï ÅéäÞóåùí
Óôïé÷åßá ôïõ Âáóéêïý ¢ñèñïõ ÅéäÞóåùí Óýãêñïõóç êáé ëýóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò Åðéêåöáëßäá Åíáñîç ÕðïóôÞñéîç ôçò áñ÷Þò ÓõíïðôéêÞ ðáñÜãñáöïò Áíôßêôõðïò Áðüäïóç Õðüâáèñï ÁíÜðôõîç Åðßëïãïò Ðáñáäåßãìáôá ôùí êõñéüôåñùí åéäçóåïãñáöéêþí Üñèñùí
3 4 5 5 6 8 13 13
19 20 21 21 23 24 27 28 30 32 35 36 37 37 38 39 39 40 41 42 43 43 44
ÃñáöÞìáôá ÁðïóðÜóìáôá êáé Áðüäïóç ÊáèïäçãçôéêÝò ÓõìâïõëÝò Ðüôå íá ÷ñçóéìïðïéåßôå Üìåóá áðïóðÜóìáôá Ðùò íá ãñÜöåôå áðïóðÜóìáôá Ðüôå ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé áðüäïóç Äñáóôçñéüôçôåò
4
ÉäÝåò ¢ñèñùí
Ôñüðïé ãéá íá Âñåßôå ÉäÝåò ¢ñèñùí Ðñïó÷Ýäéá ¢ñèñùí Äåëôßá Ôýðïõ ÊáèïäçãçôéêÝò óõìâïõëÝò Äñáóôçñéüôçôåò
44 46 46 47 51 55 58 63 64 69 70 70 72
2ï ÌÅÑÏÓ ÓÕÃÊÅÍÔÑÙÍÏÍÔÁÓ ÐËÇÑÏÖÏÑÉÅÓ
5
ÐåñéÝñãåéá êáé ÐáñáôÞñçóç
ÐåñéÝñãåéá ÐáñáôÞñçóç Ç ôå÷íéêÞ Äåßîôå ‐ óôçí ‐ ðñÜîç Ïé óêëçñÝò åéäÞóåéò áíôéìÜ÷ïíôáé ôéò Þðéåò Ôï ãåãïíüò åíÜíôéá óôç ãíþìç ÐáñáôÞñçóç ãéá ôçí åýñåóç åñùôÞóåùí ÐáñáôÞñçóç ãéá ïðôéêÞ ðáñïõóßáóç Äñáóôçñéüôçôåò
6
ÐçãÝò
Ðïý èá Âñåßôå ôéò ÐçãÝò Áíèñþðéíåò ÐçãÝò Áíþíõìåò ÐçãÝò ÐïëéôéóôéêÝò ÐçãÝò ÃñáðôÝò ÐçãÝò Ôçëåöùíéêïß ÊáôÜëïãïé Ïé ÊáôÜëïãïé ÓåéñÜò ÂéâëéïèÞêåò ÂÜóåéò ÄåäïìÝíùí Äçìüóéá Óôïé÷åßá ÐçãÝò ãéá ÈÝìá ÑåðïñôÜæ Äñáóôçñéüôçôåò
77 78 79 81 81 82 83 84 84 89 90 91 94 97 98 98 98 99 99 100 109 112
6 Åéäçóåïãñáößá êáé ÑåðïñôÜæ
7
Éêáíüôçôåò Áêïýóìáôïò êáé ËÞøçò Óçìåéþóåùí
115
Ôá ÕðÝñ êáé ôá ÊáôÜ ôùí Êáóåôïöþíùí ÓõìâïõëÝò Áêïýóìáôïò ÓõìâïõëÝò ÊñÜôçóçò Óçìåéþóåùí Äñáóôçñéüôçôåò
116 117 118 121
8
Ôå÷íéêÝò ðïõ Xñçóéìïðïéïýíôáé óôéò Óõíåíôåýîåéò
Måôá÷åßñéóç ÓõìâïõëÝò ãé’ áõôïýò ðïõ ðáßñíïõí óõíåíôåýîåéò Ó÷åäéÜæïíôáò ôçí ÓõíÝíôåõîç Ç ÄéåîáãùãÞ ôçò ÓõíÝíôåõîçò Åñåõíþíôáò ãéá ôá äéáãñÜììáôá Ç ÌÝèïäïò Óõíåíôåýîåùí GOAL Óõíåíôåýîåéò ìÝóù ôçëåöþíïõ Äñáóôçñéüôçôåò
123 125 125 126 127 132 133 134 137
3ï ÌÅÑÏÓ ÅÐÏÉÊÏÄÏÌÇÔÉÊÁ ÁÑÈÑÁ
9
Ç Äéáäéêáóßá ÓõããñáöÞò
Ôñüðïé ãéá íá Ðñïóåããßóåôå ôç Äéáäéêáóßá ÓõããñáöÞò Ç ìÝèïäïò FORK ÓõìâïõëÝò ãéá ôçí äéáäéêáóßá óõããñáöÞò Ôñüðïò ÃñáöÞò Äñáóôçñéüôçôåò
10
Ðñüëïãïé êáé ÊåíôñéêÝò IäÝåò
Ðåñéåêôéêïß Ðñüëïãïé, Aðëïß Ðñüëïãïé êáé ÊåíôñéêÝò ÉäÝåò Ç Åðßäñáóç ôùí ÄéáãñáììÜôùí óôïí Ðñüëïãï Ðåñéåêôéêïß Ðñüëïãïé Óõíïðôéêïß Ðñüëïãïé Ç áðüäïóç óôïõò ðñïëüãïõò Ðñüëïãïé ðïõ Äåß÷íïõí ôï ÁðïôÝëåóìá ÊáèïäçãçôéêÝò ÓõìâïõëÝò Aðëïß Ðñüëïãïé Ðåñéãñáöéêïß Ðñüëïãïé Ðñüëïãïé ìå ìïñöÞ áíÝêäïôïõ Aöçãçìáôéêïß Ðñüëïãïé Ðñüëïãïò ðïõ åðéêåíôñþíåôáé óå Ýíá ðñüóùðï Ðñüëïãïé áíôéðáñÜèåóçò Ðñüëïãïé ðïõ ðñïêáëïýí ôçí ðåñéÝñãåéá Ðñüëïãïé ðïõ Ý÷ïõí ìõóôÞñéï
Ðñüëïãïé ðïõ âáóßæïíôáé óå ìéá äÞëùóç Ðñüëïãïé ìå ôç ìïñöÞ ëßóôáò Åñùôçìáôéêüò ðñüëïãïò Êïéíüôõðïé ðñüëïãïé Ðñüëïãïé ðïõ ðñÝðåé íá áðïöýãåôå Ðùò èá âñåßôå ôïí ðñüëïãü óáò Äñáóôçñéüôçôåò
11
Ôï Êåíôñéêü ÌÝñïò ôùí ¢ñèñùí Ôå÷íéêÝò ÌåôÜâáóçò Tå÷íéêÝò ãéá íá êñáôÜôå ôï åíäéáöÝñïí Åðßëïãïé Êõêëéêïß Åðßëïãïé Åðßëïãïé Äçëþóåùí Åðßëïãïé Ìåëëïíôéêþí ÐñÜîåùí Áðïêïñõöþìáôá AâÝâáéåò ÊáôáóôÜóåéò Oõóéáóôéêïß Åðßëïãïé Ôé íá ÅëÝã÷åôå ¼ôáí ÖôéÜ÷íåôå ôï Êýñéï ÌÝñïò Áíáãêáóôéêïß Åðßëïãïé Äñáóôçñéüôçôåò
12 141 142 143 148 149 152 157 158 161 162 162 167 174 174 175 175 176 176 177 178 179 180
ÖôéÜ÷íïíôáò ôï Êýñéï ÌÝñïò ôïõ ¢ñèñïõ
Ç ÄïìÞ ôùí ¢ñèñùí
ÁíÜðïäç Ðõñáìßäá Ç ÌÝèïäïò ôùí ÐÝíôå Âáóéêþí Óôïé÷åßùí To Ðñüôõðï ôçò Wall Street Journal Êëåøýäñá H Ôå÷íéêÞ ôïõ Êáôáëüãïõ Ðõñáìßäá H Ôå÷íéêÞ ôùí ÔìçìÜôùí Äñáóôçñéüôçôåò
13
ÁöçãçìáôéêÝò Ôå÷íéêÝò
ÁöÞãçóç ÐåñéãñáöéêÝò Tå÷íéêÝò ÄéçãçìáôéêÝò Ôå÷íéêÝò H ÄïìÞ ôçò ÁöÞãçóçò ÅöáñìïãÝò Äéçãçìáôéêüò ôñüðïò ãñáöÞò Üñèñùí ðïõ áíáöÝñïíôáé óå åãêëÞìáôá ÁöÞãçóç ìéáò äéêáóôéêÞò õðüèåóçò ÄéÞãçóç êáé ðåñéãñáöÞ ìéáò ôñáãùäßáò ÐáñÜäåéãìá ðåñéãñáöéêÞò ãñáöÞò ÐáñÜäåéãìá äéçãçìáôéêÞò ãñáöÞò Äñáóôçñéüôçôåò
14
Ç ÔÝ÷íç ôçò Óõíôïìßáò
ÓõíôïìïãñáöÞìáôá ÅõèõìïãñáöÞìáôá Ðùò èá ïñãáíþóåôå ôá ðëÞñç Üñèñá óáò
181 182 182 183 183 188 188
193 194 194 196 202 202 204 205 205 206 207 208 208 209 211 213 214 216 219 221 223 224 228 233 235 236 242 243 244 244 245 245 246 251 253 261 262 265 266
Ðßíáêáò Ðåñéå÷ïìÝíùí 7 ÓõìâïõëÝò áðü ôçí USA Today ÓõìâïõëÝò áðü Ýíáí âñáâåõìÝíï óõããñáöÝá Äñáóôçñéüôçôåò
15
ÓõããñáöÞ ¢ñèñùí ãéá ôéò Äçìüóéåò Ó÷Ýóåéò
H Áíôßóôáóç ôùí ÌÌÅ Ïé ÁíÜãêåò ôùí ÌÌÅ Áîéïìíçìüíåõôåò åéäÞóåéò Éêáíüôçôá ÓõããñáöÞò Áîéïðéóôßá ÄéáöçìéóôéêÜ ÐáêÝôá óôá ÌÌÅ ¢ðïøç Ðñïóüíôá ãéá ôçí ÓõããñáöÞ Áíáêïéíþóåùí Ôýðïõ Ìéá Üìåóç ðñïóÝããéóç Ç äïìÞ ôùí áíáêïéíþóåùí ôýðïõ Äçìïóéåýìáôá Åðé÷åéñÞóåùí ÊáôÜëïãïò ÅëÝã÷ïõ ôùí Áíáêïéíþóåùí Ôýðïõ Äñáóôçñéüôçôåò
16
ÓõããñáöÞ ¢ñèñùí ãéá ôïí Çëåêôñïíéêü Ôýðï
Ó÷åäéÜæïíôáò Ýíá Äåëôßï ÅéäÞóåùí ÃñÜöïíôáò ãéá ôçí Ôçëåüñáóç Ï ôñüðïò ãñáöÞò ãéá ôçí ôçëåü‐ ñáóç åíáíôßïí ôïõ ôñüðïõ ãñáöÞò ãéá ôçí åöçìåñßäá Ç äéáäéêáóßá óõããñáöÞò Ç äïìÞ ôïõ ñåðïñôÜæ ÔñÝéëåñò êáé åéóáãùãÝò Ðñïåôïéìáóßá ôïõ êåéìÝíïõ êáé ýöïò ×ñçóéìïðïéþíôáò Ôçëåïðôéêïýò ¼ñïõò ÃñÜöïíôáò ìéá ÓåéñÜ Ôçëåïðôéêþí ÐñïãñáììÜôùí Äñáóôçñéüôçôåò
267 271 273
275 277 279 279 280 280 281 281 285 286 289 291 293 294
297 300 304 308 311 312 318 320 322 323 326
4ï ÌÅÑÏÓ ÊÁÔÁÍÏÙÍÔÁÓ ÔÁ ÈÅÌÁÔÁ ÐÏÕ ÁÖÏÑÏÕÍ ÓÔÁ Ì.Ì.Å.
17
Áêñßâåéá êáé ÄõóöÞìçóç
Ç Óçìáóßá ôçò Áêñßâåéáò EëÝã÷ïíôáò ôéò ðëçñïöïñßåò ÐáñïõóéÜæïíôáò ôá áíôßãñáöá óôéò ðçãÝò ÄõóöÞìçóç Times åíáíôßïí Sullivan Éäéþôåò Ðñïíüìéï ÐáñÝìâáóç óôçí ÉäéùôéêÞ ÆùÞ Äßêáéïò ó÷ïëéáóìüò êáé êñéôéêÞ Äñáóôçñéüôçôåò
331 332 333 334 335 336 337 338 339 339 340
18
Çèéêïß Êáíüíåò
ÇèéêÜ ÄéëÞììáôá ÅîáðÜôçóç Åõáéóèçóßá ÅéóâïëÞ óôçí éäéùôéêÞ æùÞ Çèéêüò Ôñüðïò ÓêÝøçò Ç áíôéêåéìåíéêüôçôá Ýíáíôé óôçí ôéìéüôçôá Ôï ðñüôõðï ôïõ Éíóôéôïýôïõ Poynter ÖéëïóïöéêÝò Ðñïóåããßóåéò Êþäéêåò ôùí Çèéêþí Êáíüíùí Äñáóôçñéüôçôåò
19
ÐïëõðïëéôéóìéêÞ Åõáéóèçóßá
Ç Ãëþóóá ôïõ Ðïëõðïëéôéóìïý Ïé Ìåéïíüôçôåò óôéò ÅéäÞóåéò Ï Åèíéêüò Ðáëìüò ÖõëåôéêÝò Äéáêñßóåéò ÊáôåõèõíôÞñéåò ÃñáììÝò ãéá ôçí ÊáôáãñáöÞ Ó÷åôéêÜ ìå ÅéäéêÝò ÏìÜäåò ¢ôïìá ìå ìåéïíåîßåò Éóôïñßåò ó÷åôéêÜ ìå ôá çëéêéùìÝíá Üôïìá ¢ñèñá ðïõ áöïñïýí ôï AIDS Äñáóôçñéüôçôåò
343 343 345 345 346 350 350 351 352 353 356 359 360 360 363 366 370 371 372 373 379
5ï ÌÅÑÏÓ ÅÖÁÑÌÏÆÏÍÔÁÓ ÔÉÓ ÔÅ×ÍÉÊÅÓ
20
Íåêñïëïãßåò
Ç Óðïõäáéüôçôá ôùí Ãåãïíüôùí Ôá Áðïëýôùò Áðáñáßôçôá ÂáóéêÜ Ðáñáäåßãìáôá Åðéêçäåéþí ÅðéêÞäåéïé ðïõ Óõíéóôïýí Êýñéá ¢ñèñá ÊáôåõèõíôÞñéåò ãñáììÝò óôçí êáôáãñáöÞ åðéêçäåßùí Ðáñáäåßãìáôá åðéêçäåßùí ðïõ áðïôåëïýí Üñèñá óôéò åöçìåñßäåò Äñáóôçñéüôçôåò
21
Ïìéëßåò, ÄéáóêÝøåéò Ôýðïõ êáé ÓõíáíôÞóåéò
ÅêìåôÜëëåõóç ôùí ÌÝóùí ÌáæéêÞò ÅíçìÝñùóçò Ðñïåôïéìáóßá ¢ñèñá Ó÷åôéêÜ ìå ôéò Ïìéëßåò ¢ñèñá ðïõ áíáöÝñïíôáé óôéò Óõíåíôåýîåéò Ôýðïõ ¢ñèñá ðïõ ÁíáöÝñïíôáé óôéò ÓõíáíôÞóåéò Êáôáíïþíôáò ôï óýóôçìá ÃñÜöïíôáò Üñèñá åê ôùí ðñïôÝñùí
383 385 386 388 390 390 391 394
397 400 401 402 405 407 408 408
8 Åéäçóåïãñáößá êáé ÑåðïñôÜæ Êáëýðôïíôáò ôç óõíÜíôçóç ÃñÜöïíôáò ôï Üñèñï Äñáóôçñéüôçôåò
22
¢ñèñá ðïõ Áöïñïýí óôç Ãñáöåéïêñáôßá
ÃñÜöïíôáò ¢ñèñá ðïõ ÅðçñåÜæïõí ÓõìâïõëÝò ãéá ôçí êáôáãñáöÞ Üñèñùí Tå÷íéêÝò ÁöÞãçóçò ¢ñèñá ðïõ AíáöÝñïíôáé óôïí Ðñïûðïëïãéóìü Ïñïëïãßá ôïõ ðñïûðïëïãéóìïý êáé ôùí öüñùí Ôå÷íéêÝò ãñáöÞò Äñáóôçñéüôçôåò
23
¸ãêëçìá êáé Ôéìùñßá
¢ñèñá ðïõ ÁíáöÝñïíôáé óôá ÅãêëÞìáôá Ðñüóâáóç ×ñÞóç ôùí ïíïìÜôùí Äéáôýðùóç ôùí êáôçãïñéþí ÁíôéðñïóùðåõôéêÞ éäéüôçôá ÁðïóðÜóìáôá åöçìåñßäùí ÊáôåõèõíôÞñéåò ãñáììÝò ãéá ôçí áíáöïñÜ Üñèñùí ðïõ áöïñïýí óå åãêëÞìáôá ¢ñèñá ãéá óõãêåêñéìÝíá åßäç åãêëçìÜôùí ÄéêáóôéêÜ Üñèñá ÐïéíéêÝò êáé áóôéêÝò õðïèÝóåéò ÏìïóðïíäéáêÜ êáé ðïëéôåéáêÜ äéêáóôÞñéá Äéáäéêáóßåò ðïéíéêþí äéêáóôçñßùí Äéáäéêáóßåò áóôéêþí äéêáóôçñßùí ¼ñïé ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óôéò äéêáóôéêÝò áíáöïñÝò Ðáñáäåßãìáôá Äéêáóôéêþí ¢ñèñùí Äñáóôçñéüôçôåò
24
ÊáôáóôñïöÝò êáé Ôñáãùäßåò
Ôå÷íéêÝò ÁíáöïñÜò ÄéáãñÜììáôá Ëßóôá óôïé÷åßùí ôùí êáôáóôñïöþí Ëßóôá óôïé÷åßùí óõíôñéâÞò áåñïðëÜíïõ Óõíåíôåýîåéò ìå ÈëéììÝíá ¢ôïìá ÐëáúíÝò óôÞëåò ÓõíôñéâÝò ÁåñïðëÜíùí ÁíÜðôõîç åíüò Üñèñïõ ¢ñèñá ðïõ áêïëïõèïýí ôï áñ÷éêü Üñèñï
409 410 415
423 424 425 431 432 433 435 439 441 442 442 444 445 446 446 447 448 456 458 459 459 462
ÖõóéêÝò ÊáôáóôñïöÝò ÐñïóùðéêÞ Ôñáãùäßá Äñáóôçñéüôçôåò
25
26
Êýñéá êáé ÅéäéêÜ ¢ñèñá
Êýñéá ¢ñèñá ÏñãÜíùóç Ôå÷íéêÝò áöÞãçóçò Ôüíïò êáé ÄéÜèåóç To ¾öïò ôùí Åéäéêþí ¢ñèñùí Ôñüðïò ãñáöÞò ðïõ áöïñÜ óå éáôñéêÜ êáé ðåñéâáëëïíôéêÜ èÝìáôá ÓõããñáöÞ åðáããåëìáôéêþí Üñèñùí ÓõããñáöÞ Üñèñùí ó÷åôéêÜ ìå ôá áèëÞìáôá Äñáóôçñéüôçôåò
462 466 471 475 477 479 480 481 482 484 485 485 488
Ðñïößë
ÃñÜöïíôáò ôá Ðñïößë ÌåôáâÜóåéò ÈÝìá Ç äéáäéêáóßá óõããñáöÞò Ç ìÝèïäïò GOAL Ôá âáóéêÜ óôïé÷åßá ôùí ðñïößë ÄéáãñÜììáôá Âñßóêïíôáò ÐçãÝò ãéá íá ÃñÜøåôå Ýíá Ðñïößë Ïñãáíþíïíôáò ôï Ðñïößë ÂÜæïíôÜò ôá üëá ìáæß Ðáñåëèüí, ðáñüí êáé ìÝëëïí Ìéá äéáöïñåôéêÞ Üðïøç Óýíôïìá ðñïößë ÓêéáãñáöÞóåéò áôüìùí óôá ðáíåðéóôÞìéá Äñáóôçñéüôçôåò
490 492 496
507 508 509 510 512 513 513 515 516 518 518 519 521 525 527 529 531 533 534 535 537 539 539 541 544 549
6ï ÌÅÑÏÓ ÁÍÁÆÇÔÇÓÇ ÅÑÃÁÓÉÁÓ
27
Åñãáóßá êáé ÌåñéêÞ Áðáó÷üëçóç óôá ÌÝóá ÌáæéêÞò ÅíçìÝñùóçò
Ðñïóüíôá ãéá ôçí Áßôçóç Åñãáóßáò ÓõíïäåõôéêÝò ÅðéóôïëÝò ÂéïãñáöéêÜ Óçìåéþìáôá Óõíåíôåýîåéò Äñáóôçñéüôçôåò
553 554 557 561 561 564
Ðñüëïãïò Ç ãñáöÞ åéäÞóåùí ìðïñåß íá åßíáé äçìéïõñãéêÞ êáé óõíáñðáóôéêÞ. Ôï âéâëßï áõôü óôï÷åýåé íá óáò ðåßóåé ãé’ áõôü. Ôï âéâëßï ÷ñçóéìïðïéåß ôéò áñ÷Ýò ôçò ãñáðôÞò äéäáóêáëéêÞò êßíçóçò ðïõ åöáñìüæïõí ïé åöçìåñßäåò ìå óêïðü íá öÝñåé ôç äéäáóêáëßá ìÝóá óôçí ôÜîç. Ïé êáëïß åêäüôåò ðÜíôá âïçèïýóáí ôïõò óõããñáöåßò íá âåëôéþóïõí ôá Üñèñá ôïõò. ÁëëÜ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1980 ðïëëÝò åöçìåñßäåò Üñ÷éóáí íá ðñïóëáìâÜíïõí äÜóêáëïõò ãñáøßìáôïò ìå ôçí åéäéêüôçôá ôïõ óõìâïýëïõ ìå óêïðü íá äßíïõí ðåñéóóüôåñç áôïìéêÞ ðñïóï÷Þ óôïõò óõããñá‐ öåßò áð’ áõôÞí ðïõ ëÜìâáíáí ìÝ÷ñé ôüôå. Ïé áíôéëÞøåéò ôçò äéäáóêáëßáò, ïé ïðïßåò ôþñá êåñäßæïõí ãåíéêÞ áðïäï÷Þ ôéò åéäÞóåéò ôùí Ì.Ì.Å. áíáðôý÷èç‐ êáí áðü ôïí Roy Peter Clark êáé ôïí Don Fry ôïõ Éíóôéôïýôïõ ôïõ Poynter ôùí óðïõäþí ãéá ôá Ì.Ì.Å. óôï St. Pet ersburg ôçò Florida, üðïõ åß÷áí åêðáé‐ äåýóåé åêáôïíôÜäåò äçìïóéïãñÜöïõò óå äáóêÜëïõò ãñáöÞò! ÁëëÜ ôé áêñé‐ âþò åßíáé ç äéäáóêáëßá; Ç äéäáóêáëßá åßíáé Ýíáò ôñüðïò âïÞèåéáò óôïõò óõããñáöåßò (= äçìïóéï‐ ãñÜöïõò) Ýôóé þóôå íá âïçèÞóïõí ôïõò åáõôïýò ôïõò. Åíáò äÜóêáëïò äåí äßíåé Ýìöáóç óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï áðïôý÷áôå íá ãñÜøåôå Ýíá êáëü Üñèñï. Ï äÜóêáëïò äßíåé Ýìöáóç óôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ìðïñåßôå íá åðéôý÷åôå. Ï äÜóêáëïò óáò âïçèÜ íá áíáêáëýøåôå ôá ðñïâëÞìáôá ôïõ ãñáðôïý óáò ëüãïõ êáé ðñïôåßíåé ôñüðïõò ãéá íá åðéëõèïýí. Åíþ ï åêäüôçò óõãêåíôñþíåé ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ óôá ôåëéêÜ áðïôåëÝóìáôá ôïõ ãñáðôïý óáò, ï äÜóêáëïò óõãêå‐ íôñþíåôáé óôç äéáäéêáóßá ôïõ ãñáøßìáôïò. Ï åêäüôçò óáò âïçèÜ íá öôéÜîåôå ôï Üñèñï óáò. Ï äÜóêáëïò óáò âïçèÜ íá âåëôéþóåôå ôéò éêáíüôçôÝò óáò ãéá íá ãñÜøåôå ðïëëÜ Üñèñá. Ï äÜóêáëïò óáò ñùôÜ ðïéÝò ôå÷íéêÝò åß÷áí åðéôõ‐ ÷ßá óôï Üñèñï óáò êáé óå ðïéÜ óçìåßá óõíáíôÞóáôå äõóêïëßåò. Åðåéôá óáò âïçèÜ íá âñåßôå ôñüðïõò íá äçìïóéåýóåôå êáé íá ãñÜöåôå áðïôåëåóìáôéêü‐ ôåñá ìå ôï íá óáò åíèáññýíåé íá äïêéìÜóåôå íÝåò ðñïóåããßóåéò êáé íá ñéøïêéíäõíÝøåôå. Ôï âéâëßï áõôü óôï÷åýåé íá ïëïêëçñþóåé ôï ñüëï åíüò äáóêÜëïõ ãñáöÞò ìå ôï íá ðñïëáìâÜíåé ôá ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæïõí ïé óõããñáöåßò êáé íá ðñïóöÝñåé ëýóåéò. Åîçãåß ôå÷íéêÝò ðïõ ïé äÜóêáëïé ãñáöÞò ÷ñçóéìï‐ ðïéïýí óå åöçìåñßäåò. ÐïëëÝò Üëëåò ôå÷íéêÝò ó’ áõôü ôï âéâëßï åßíáé Ýêâáóç ôùí åìðåéñéþí ìïõ üôáí äßäáóêá óðïõäáóôÝò äçìïóéïãñáößáò óôï Ðáíåðé‐ óôÞìéï ôïõ Kansas êáé äéêÞò ìïõ äïõëåéÜò óáí åðéóêÝðôçò äÜóêáëïò ãñáöÞò óå äéÜöïñåò åöçìåñßäåò. ÊÜèå êåöÜëáéï îåêéíÜ ìå êáèïäçãçôéêÝò óõìâïõëÝò Ýôóé þóôå íá ìÜèåôå ðùò íá ãßíåôå ï äéêüò óáò äÜóêáëïò ãñáöÞò êáé íá áðïêôÞóåôå áõôïðåðïß‐ èçóç ùò óõããñáöÝáò. ÊáíÝíá âéâëßï äåí ìðïñåß íá õðïêáôáóôÞóåé ôïí äÜóêáëü óáò. Ôï âéâëßï áõôü ðñïóðáèåß íá óõìðëçñþóåé áõôÜ ðïõ ìáèáßíåôå óôçí ôÜîç ðáñïõóéÜæïíôáò åêáôïíôÜäåò ðáñáäåßãìáôá êáé óõìâïõëÝò áðü âñáâåõìÝíïõò óõããñáöåßò. Å÷ù äéáëÝîåé ðñïóåêôéêÜ ôá ðáñáäåßãìáôá åëðßæïíôáò íá ðáñÝ÷ù Üñèñá ðïõ ü÷é ìüíï ôïíßæïõí ôéò ôå÷íéêÝò óôï êåöÜëáéï áëëÜ åßíáé åðßóçò äéáóêå‐ äáóôéêÝò óôï äéÜâáóìá. Å÷ïõí åðßóçò óõìðåñéëçöèåß ðáñáäåßãìáôá ðïõ
10 Åéäçóåïãñáößá êáé ÑåðïñôÜæ
áíôáíáêëïýí ôçí ðïëý ðïëéôéóôéêÞ ìáò êïéíùíßá óôï ðåñéå÷üìåíï êáèþò åðßóçò êáé óôçí åêëïãÞ ôùí óõããñáöÝùí. Ôï âéâëßï åðßóçò äßíåé Ýìöáóç óôéò ôñÝ÷ïõóåò ôÜóåéò ôçò ãñáöÞò åéäÞóåùí, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá óôçí áõîáíüìåíç Ýìöáóç óôá ó÷åäéáãñÜì‐ ìáôá. Èá ìÜèåôå ðùò ôá ïðôéêÜ êáé ôá ðñïöïñéêÜ óôïé÷åßá âñßóêïõí åöáñ‐ ìïãÞ ìáæß êáé ðùò íá ÷ñçóéìïðïéåßôå ôá ó÷åäéáãñÜììáôá óáí åñãáëåßï ãñáöÞò. ÌåñéêÜ áðü ôá õðüëïéðá ôñÝ÷ïíôá êáé ìåëëïíôéêÜ ðñïóáíáôïëéóìÝ‐ íá èÝìáôá ó’ áõôü ôï âéâëßï ðåñéëáìâÜíïõí : • Ýìöáóç óôçí ðïëõðïëéôéóôéêÞ åõáéóèçóßá ôçò äçìïóßåõóçò êáé ôçò ãñáöÞò • óõìâïõëÝò áðü Ýíá óõããñáöÝá ðïõ âñáâåýôçêå ìå ôï Pulitzer ãéá Ýíá ãñáðôü ôïõ ìå èÝìá ôï AIDS • ðùò íá ãñÜöåôå óýíôïìá • ðùò íá ÷ñçóéìïðïéåßôå ôå÷íéêÝò áöÞãçóçò.
Ðùò åßíáé ïñãáíùìÝíï ôï âéâëßï Ôá ôñßá ðñþôá ìÝñç ôïõ âéâëßïõ åßíáé áöéåñùìÝíá óôï íá óáò äéäÜîïõí ôéò ôå÷íéêÝò ôïõ ñåðïñôÜæ êáé ôïõ ãñáøßìáôïò, áðü ôçí ãÝíåóç éäåþí ãéá ôï Üñèñï Ýùò ôçí áíÜðôõîç ìéáò äéáäéêáóßáò ãñáöÞò. Ïé óõããñáöåßò Ý÷ïõí ðïëëïýò äéáöïñåôéêïýò ôñüðïõò äïõëåéÜò. Äåí õðÜñ÷åé êÜðïéïò ôñüðïò ðïõ íá äïõëåýåé ãéá üëïõò. Ôï âéâëßï áõôü óáò ðáñÝ÷åé ðïëëÝò óõìâïõëÝò Ýôóé þóôå íá äéáëÝîåôå áõôÝò ðïõ åîõðçñåôïýí êáëýôåñá åóÜò. Óáò åíèáññýíåé íá ñéóêÜñåôå êáé íá âñåßôå ôï äéêü óáò óôõë. Óáò ùèåß íá áíáëïãéóôåßôå ôçí áíáèåþñçóç óáí Ýíá âáóéêü ìÝñïò ôçò äéáäéêáóßáò ãñáöÞò. Áí ìÜèåôå ôéò ôå÷íéêÝò ôïõ êáëïý ãñáøßìáôïò, ìðïñåßôå íá ôéò åöáñìüóåôå óå ðïéêéëßá Üñèñùí. Ôï ôÝôáñôï ìÝñïò ôïõ âéâëßïõ óáò ðáñÝ÷åé åõêáéñßåò íá åöáñìüóåôå áõôÝò ôéò éêáíüôçôåò óå ðïëëÜ åßäç Üñèñùí. ÐñïóöÝñåé óõìâïõëÝò ãéá íá ëýóåôå ðñïâëÞìáôá ðïõ ìðïñåß íá áíôéìåôùðßóåôå êáëýðôïíôáò Üñèñá ó÷åôéêÜ ìå ôï Ýãêëçìá êáé äéêáóôéêÝò õðïèÝóåéò, ôçí êõâÝñíçóç, Þ êáôáóôñïöÝò Þ óôïé÷åßá ãñáöÞò êáé äéÜöïñá Üëëá åßäç Üñèñùí. Ôï ôåëåõôáßï ìÝñïò ôïõ âéâëßïõ ðåñéÝ÷åé ðëçñïöïñßåò ó÷åôéêÜ ìå ôï ðùò ìðïñåßôå íá êÜíåôå áßôçóç ãéá äïõëåéÜ. Óôï ðáñÜñôçìá èá âñåßôå ôïí ïäçãü ãéá íá ÷ñçóéìïðïéÞóåôå ôï ýöïò ôïõ Associated Press. Ðáñ’ üëï ðïõ ôï âéâëßï åßíáé äïìçìÝíï (Ý÷ïíôáò ìéá óõíÝ÷åéá) Ýôóé þóôå íá óáò ðåñÜóåé áðü ôá óêáëïðÜôéá ôçò óýëëçøçò ìéáò éäÝáò, óôç äçìéïõñãßá åíüò Üñèñïõ, äåí ÷ñåéÜæåôáé íá ìåëåôÞóåôå ôï âéâëßï ìå ôç óåéñÜ ðïõ åßíáé ãñáììÝíï. ÊÜèå êåöÜëáéï åßíáé áõôÜñêåò Ýôóé þóôå ï äÜóêáëïò íá ìðïñåß íá ó÷åäéÜóåé ôï ìÜèçìá þóôå íá áíôáðïêñßíåôáé óôéò áíÜãêåò ôçò ôÜîçò êáé ìå ôÝôïéï ôñüðï þóôå íá ÷ñçóéìïðïéåßôå ôá êåöÜëáéá ðïõ óáò êåíôñßæïõí ðåñéóóüôåñï ôï åíäéáöÝñïí.
ÂáóéêÝò êáé ðñï÷ùñçìÝíåò ôå÷íéêÝò Ôï âéâëßï ðñïïñßæåôáé ãéá áñ÷Üñéïõò êáé ðñï÷ùñçìÝíïõò óðïõäáóôÝò äçìïóéïãñáößáò. ÅÜí åßóôå áñ÷Üñéïò óðïõäáóôÞò äçìïóéïãñáößáò, èá âñåß‐ ôå ëåðôïìåñåßò åîçãÞóåéò ôñüðùí ãéá íá áíáðôýîåôå ôéò éêáíüôçôÝò óáò äçìïóßåõóçò êáé ãñáöÞò. ÅÜí åßóôå ðñï÷ùñçìÝíïò óðïõäáóôÞò äçìïóéïãñá‐
Ðñüëïãïò 11
ößáò ìðïñåßôå íá ìåëåôÞóåôå ðéï ðåñßðëïêåò ôå÷íéêÝò ãñáöÞò üðùò åêåßíåò ðïõ áíáöÝñïíôáé óôá êåöÜëáéá ðïõ áöïñïýí ôçí áöÞãçóç êáé ôéò åíôõðù‐ óéáêÝò ðáñïõóéÜóåéò êáèþò êáé ôçí åéäéêåõìÝíç ãñáöÞ. Èá âñåßôå åðßóçò ðïëëÜ õðïäåßãìáôá ðåñßðëïêïõ ãñáðôïý ýöïõò áðü äçìïóéïãñÜöïõò ðïõ Ý÷ïõí êåñäßóåé ðïëëáðëÜ âñáâåßá. Ðáñüëï ðïõ ç ðñùôáñ÷éêÞ åóôßáóç ôïõ âéâëßïõ áõôïý åßíáé ç ãñáöÞ óå åöçìåñßäåò, ïé ôå÷íéêÝò ñåðïñôÜæ êáé ãñáöÞò ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé åäþ èá óáò åîõðçñåôÞóïõí ðïëý åÜí óôï÷åýåôå ãéá ìéá êáñéÝñá óå ðåñéïäéêÜ, äçìüóéåò ó÷Ýóåéò Þ ñáäéïöùíéêÝò åêðïìðÝò. Åëðßæù íá áðïëáýóåôå ôç ÷ñÞóç áõôïý ôïõ âéâëßïõ êáé üôé èá óáò âïçèÞóåé íá áðïêôÞóåôå ðåñéóóüôåñç áõôïðåðïßèçóç óáí äçìïóéïãñÜöïò Þ áñèñïãñÜöïò. ÄÝ÷ïìáé ôéò õðïäåßîåéò óáò ãéá âåëôßùóç. Ðåñéóóüôåñï áð’ üëá åëðßæù üôé ïé äéäáêôéêÝò óõìâïõëÝò êáé ôá ãñáðôÜ ðáñáäåßãìáôá íá óáò äåëåÜóïõí íá äïêéìÜóåôå ðïëëÝò ôå÷íéêÝò Ýôóé þóôå ôï ãñÜøéìü óáò íá ãßíåé ìéá åðéâñáâåõìÝíç åìðåéñßá ãéá óáò êáé ôïõò áíáãíþóôåò óáò.
Áíáãíùñßóåéò Ðñþôá èá Þèåëá íá åõ÷áñéóôÞóù ôïõò ìáèçôÝò ìïõ ðïõ ìå åíèÜññõíáí íá ãñÜøù áõôü ôï âéâëßï. Èá Þèåëá åðßóçò íá åõ÷áñéóôÞóù ðïëëïýò Üëëïõò áíèñþðïõò: ôçí åêäüôñéÜ ìïõ, Kristine M. Clerkin, ãéá ôçí äéïñáôéêüôçôá êáé ôçí êáèïäÞãçóÞ ôçò, ôçí åêäüôñéá ðáñáãùãÞò Deborah Cogan, ôïí ó÷åäéáóôÞ Cloyce Wall êáé Üëëïõò åêäüôåò óôçí åêäïôéêÞ åôáéñßá Wadsworth, ôçí óõíôÜêôñéá Rebecca Smith, ôïí Don Fry, õðïäéåõèõíôÞ ôïõ Éíóôéôïýôïõ Poynter ãéá ôçí Ýìðíåõóç êáé ôçí åíèÜññõíóç, ôïí êáèçãçôÞ äçìïóéïãñáößáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÍåìðñÜóêá Dick Thien, ï ïðïßïò ìå þèçóå íá ãñÜøù ãéá ôï ãñÜøéìï êáé ãéáôß ìïõ Ýäùóå ôçí ðñþôç ìïõ äïõëåéÜ ùò óýìâïõëïò óõããñáöÞò üôáí áõôüò Þôáí åêäüôçò ìéáò åöçìåñßäáò, ôïõ Paul Comolli ãéá ôçí óõíå÷Þ õðïóôÞñéîÞ ôïõ êáèþò Ýãñáöá áõôü ôï âéâëßï, ôïõò óõíáäÝëöïõò ìïõ Max Utsler, Adrienne Rivers, Tom Volek, Ted Frederickson, Chuck Marsh, John Broholm, Rick Musser, êáé Sam Adams, êáèþò êáé ôïõò ìáèçôÝò ìïõ óôï ôìÞìá äçìïóéïãñáößáò Katy Monk, Lara Gold, Patricia Rojas, David Silverman, Lee Hill êáé üëïõò áõôïýò ðïõ ìïõ Ýäùóáí ôçí ÷áñÜ íá ôïõò äéäÜîù êáé íá ìÜèù áðü áõôïýò. ÈÝëù åðßóçò íá åõ÷áñéóôÞóù ôïõò ðïëëïýò äçìïóéïãñÜöïõò ïé ïðïßïé ìïéñÜóôçêáí ôïí ÷ñüíï êáé ôçí ðñáãìáôïãíù‐ ìïóýíç ôïõò ãéá íá ìïõ äþóïõí óõìâïõëÝò ãé’ áõôü ôï âéâëßï. ÏñéóìÝíïé áðü áõôïýò ôïõò äçìïóéïãñÜöïõò Ý÷ïõí áëëÜîåé äïõëåéÜ áðü ôüôå ðïõ ôïõò ðÞñá ôçí óõíÝíôåõîç êáé áðü ôç óôéãìÞ Ýêäïóçò áõôïý ôïõ âéâëßïõ. Èá Þèåëá åðßóçò íá åõ÷áñéóôÞóù ôïõò åðáíåîåôáóôÝò áõôïý ôïõ âéâëßïõ ôùí ïðïßùí ôá ó÷üëéá êáé ïé ðñïôÜóåéò Þôáí ðïëýôéìá ôïõò: Charles Adair, ÐáíåðéóôÞìéï ÍÝáò Õüñêçò óôï ÌðÜöáëï, Roy Atwood, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ ¢éíôá÷ï, Retta Blaney, ÐáíåðéóôÞìéï ÍÝáò Õüñêçò, Ray Chavez, Ðáíåðé‐ óôÞìéï ôïõ ÊïëïñÜíôï, Lynne Flocke, ÐáíåðéóôÞìéï Óõñáêïõóþí, Lee Jol‐ liffe, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Ìéæïýñé, Linda L. Levin, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Rhode Island, David C. Nelson, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Íïôéïäõôéêïý ÔÝîáò, W. Robert Nowell III, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Chico, Marshel Rossow, ÐáíåðéóôÞìéï ôçò Ðïëéôåßáò Mankato, Linda N. Scanlon, ÐáíåðéóôÞìéï ôçò Ðïëéôåßáò Norfolk, Norman Sims, ÐáíåðéóôÞìéï Ìáóá÷ïõóÝôçò, Martin D. Sommerness, Ðáíå‐ ðéóôÞìéï Â. Áñéæüíáò, êáé Carl Stepp, ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Maryland, College Park.
ÅéóáãùãÞ ÓõìâïõëÝò áðü âñáâåõìÝíïõò ÄçìïóéïãñÜöïõò ÊÜíôå ôïí áíáãíþóôç íá äåß. ÊÜíôå ôïí áíáãíþóôç íá åíäéáöåñèåß. ÁêïëïõèÞóôå áõôÝò ôéò äýï áñ÷Ýò êáé èá Ý÷åôå ôá áðïôåëÝóìáôá åíüò âñá‐ âåõìÝíïõ äçìïóéïãñÜöïõ. Ï Eugene Roberts, ðñþçí äéåõèõíôÞò óýíôáîçò ôçò Philadelphia Inquirer, áöçãåßôáé áõôÞí ôçí éóôïñßá ó÷åôéêÜ ìå ôï ðùò ï åêäüôçò ôïõ ôïí åðçñÝáóå þóôå íá êÜíåé ôïí áíáãíþóôç íá äåß. Ï Roberts Þôáí äçìïóéïãñÜöïò óôï Goldsboro News Argus óôç Âüñåéá Êáñïëßíá. Ï åêäüôçò ôïõ Henry Belk, Þôáí 2 ìÝôñá øçëüò. Ï Belk ðåñðáôïýóå ìå Ýíá áëïõìéíÝíéï ìðáóôïýíé êáé öïñïýóå Ýíá óôñáðáôóáñéóìÝíï êáðÝëï êáé Þôáí ôõöëüò. ÁñêåôÝò ìÝñåò ï Belk öþíáæå ôïí Roberts íá ôïõ äéáâÜóåé ôá Üñèñá ôïõ êáé öþíáæå : "ÊÜíå ìå íá äþ. Äåí ìå êÜíåéò íá äþ". Ìéá óõìâïõëÞ áðü ôïí Roberts : "Ïé êáëýôåñïé äçìïóéïãñÜöïé, áó÷Ýôùò áðü ôï õðüâáèñï Þ ôéò ðñïóùðéêüôçôÝò ôïõò, ìïéñÜæïíôáé ôçí ßäéá ôÝëåéá ïäü ãéá íá öôÜóïõí óôï êÝíôñï åíüò Üñèñïõ êáé Ýðåéôá íá ôïðïèåôÞóïõí ôïí áíáãíþóôç óôç óêçíÞ". Ï Roberts, ðïõ áðïóýñèçêå ôï 1990, ðñÝðåé íá îÝñåé. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí 18 åôþí ôïõ ùò åêäüôçò ôçò Philadelphia Inquirer, ç åöçìåñßäá êÝñäéóå 17 âñáâåßá Pulitzer. Ðùò èá ãßíåôå Ýíáò áðü ôïõò êáëýôåñïõò äçìïóéïãñÜöïõò; Ðáñáôçñåß‐ óôå. Óõãêåíôñþóôå ëåðôïìÝñåéåò ‐ ðåñéóóüôåñåò áð’ üóåò ÷ñåéÜæåóôå. Õðï‐ âÜëåôå åñùôÞóåéò. Ãßíåôå ðåñßåñãïé. Åðåéôá ãñÜøôå ëåêôéêÝò åéêüíåò ðïõ èá êÜíïõí ôïí áíáãíþóôç íá äåß êáé íá íéþóåé ôç äñÜóç. ÊÜíôå ôïí áíáãíþóôç íá åíäéáöåñèåß. Âåâáéùèåßôå üôé ôï Üñèñï Ý÷åé ôï óôïé÷åßï "êáé ëïéðüí;". ÃñÜøôå Ýíá õðï÷ñåùôéêü Üñèñï ðïõ áããßæåé ôá óõíáé‐ óèÞìáôá ôïõ áíáãíþóôç. ×ñçóéìïðïéåßóôå ãåãïíüôá êáé áíáöïñÝò ðïõ èá êÜíïõí ôïí áíáãíþóôç íá èõìþóåé, íá ëõðçèåß, íá ÷áñåß, íá áíáêïõöéóôåß Þ íá åíçìåñùèåß ðåñéóóüôåñï ó÷åôéêÜ ìå Ýíá èÝìá ðïõ áããßæåé ôçí æùÞ ôïõ/ôçò. Ï Ken Fuson, ðïõ Ý÷åé êåñäßóåé áñêåôÜ âñáâåßá ãéá åîÝ÷ïíôá Üñèñá óôçí åöçìåñßäá The Des Moines Register ôçò Áúüâá Ý÷åé áõôÞ ôç óõìâïõëÞ : "Ìçí áñ÷ßæåôå Ýíá Üñèñï ðïõ ïýôå åóåßò ï ßäéïò äåí èá äéáâÜæåôå. Áí ãñÜøåôå Ýíá êáëü Üñèñï, ôï êïéíü èá èÝëåé íá ôï äéáâÜóåé. Áí íïìßæåôå üôé äåí èá èÝëïõí íá ôï äéáâÜóïõí ðïëëïß, êÜíôå ôï ðéï óýíôïìï". Ï Fuson åßíáé ðåðåéóìÝíïò üôé áêüìá êáé ôá Üñèñá ðïõ áöïñïýí êõâåñíçôéêÜ óõìâïýëéá ìðïñïýí íá ãßíïõí áíáãíþóéìá ìå áöçãçìáôéêÝò ôå÷íéêÝò. "ØÜîôå ôñüðïõò ãéá íá äåßîåôå óýãêñïõóç, ðñïóðáèÞóôå íá ðåñéãñÜøåôå ôç äéÜèåóç", ëÝåé. Áíõóç÷åß ãéáôß ïé åêäüôåò ôùí åöçìåñßäùí åíäéáöÝñïíôáé ðåñéóóüôåñï íá öôéÜîïõí ìéêñüôåñá Üñèñá þóôå íá äéáâÜæïíôáé êáé áðü áíõðüìïíïõò áíáãíþóôåò áëëÜ êáé ãéá íá åîïéêïíïìïýí ÷þñï óôçí åöçìåñßäá. "ÌåñéêÜ Üñèñá åßíáé êáëýôåñá áí åßíáé ìåãÜëá", ëÝåé ï Fuson. "Åðßóçò ðéèáíüí íá ìðïñïýóáôå íá êÜíåôå ôï Moby Dick ðïëý ðéï êïíôü. Åîáêïëïõèþ üìùò íá ðéóôåýù üôé ôï êïéíü èá äéÜâáæå Ýíá êáëü ðáñáìýèé". Ãéá ôïí Fuson, ôï ôÝëïò åßíáé áêüìá ðéï óçìáíôéêü áðü ôçí áñ÷Þ ôïõ Üñèñïõ. "Ïôáí Þìïõí ðáéäß, ôá Üñèñá ìå Ýêáíáí íá ãõñßóù ðßóù êáé íá
14 Åéäçóåïãñáößá êáé ÑåðïñôÜæ
îáíáäéáâÜóù Þôáí áõôÜ ðïõ åß÷áí ôï êáëýôåñï ôÝëïò" ëÝåé. "ÎÝñù üôé ïé ðåñéóóüôåñïé áíáãíþóôåò åöçìåñßäùí äåí äéáâÜæïõí üëï ôï Üñèñï ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò. ÁëëÜ åãþ ëÝù óôïí åáõôü ìïõ üôé áí ôï êÜíù êáëü, èá äéáâÜóïõí ôï äéêü ìïõ". Ç Julie Sullivan åßíáé ðåñéóóüôåñï âÝâáéç üôé ïé áíáãíþóôåò èá äéáâÜ‐ óïõí ôá Üñèñá ôçò ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò. Ôá âñáâåõìÝíá ôçò Üñèñá, öôÜíïõí ìüëéò ôá 20 åêáôïóôÜ. Ç Sullivan åßíáé äçìïóéïãñÜöïò óôç The Spokesman ‐ Review (ÏõÜóéíãêôïí). Ôï 1991 êÝñäéóå ôï âñáâåßï ôïõ êáëýôåñïõ Üñèñïõ åöçìåñßäáò áðü ôçí ÁìåñéêáíéêÞ åôáéñßá ôùí åêäïôþí åöçìåñßäùí ãéá ìéá íÝá êáôçãïñßá ãñáøßìáôïò : óýíôïìç ãñáöÞ åéäÞóåùí. Óõã÷ùíåýåé ðëïýóéá ðåñéãñáöéêÞ ëåðôïìÝñåéá óå ìéêñÝò ðñïôÜóåéò ÷ùñßò íá êáôáöåýãåé óå åðßèåôá. Ïðùò ï Fuson ìÜ÷åôáé ãéá äõíáôü ôÝëïò, åéäéêÜ óôá ìéêñÜ Üñèñá. "Ðñïóðáèåßò íá äçìéïõñãÞóåéò ìéá ãíþìç ìå êÜèå ðáñÜãñá‐ öï", ëÝåé ç Sullivan. "Íïìßæù üôé ç ôåëåõôáßá åßíáé áõôÞ ðïõ èõìÜôáé ôï êïéíü". Ç ôåëåõôáßá ôçò ðáñÜãñáöïò ó’ áõôü ôï Üñèñï åßíáé ìéá áðëÞ äéáôýðùóç ç ïðïßá üìùò äçìéïõñãåß ìéá äõíáôÞ åéêüíá ôùí êáèçìåñéíþí êéíäýíùí ðïõ Ýíáò 82Ü÷ñïíïò Üíäñáò áíôéìåôùðßæåé óôï äéáìÝñéóìÜ ôïõ ðïõ äéáñêþò ÷åéñïôåñåýåé ó’ Ýíá óõãêñüôçìá óôï Spokane. Ôï ñïëüú ôïõ êëÜðçêå áðü Ýíá ÷ñÞóôç íáñêùôéêþí. "Èá ôï ðÜñù ðßóù, êïéôÜîôå êáé èá ôï äåßôå", îåèýìáíå áñãüôåñá. Ôá êáôÜöåñå. Ôï áîßáò 50 äïë‐ ëáñßùí Seiko ôïõ åðéóôñÜöçêå ÷ùñßò åîçãÞóåéò ôçí ÐÝìðôç ôï ðñùß. Åêåßíç ôç íý÷ôá, ôïõ Ýêëåøáí ôá êïõðüíéá öáãçôïý.
Ç Sullivan åðßóçò ðéóôåýåé üôé õðÜñ÷åé ÷þñïò ãéá ìåãáëýôåñá Üñèñá áëëÜ üðùò ëÝåé ç ôÜóç åßíáé ôþñá ãéá óõíôïìßá. Ç óõìâïõëÞ ôçò : "Åìðéóôåõèåßôå ôï Ýíóôéêôü óáò. Áíáñùôçèåßôå ôé åßíáé óçìáíôéêü êáé ôé óáò Ýêáíå åíôýðùóç êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò óõíÝíôåõîçò. Åðåéôá ãñÜøôå áõôÜ ðïõ èõìÜóôå. Åðåéôá îáíáãñÜøôå. Ãõñßóôå ðßóù óôï Üñèñï êáé âãÜëôå êÜèå ëÝîç ðïõ åßíáé Üó÷åôç. Êáé êÜðïéåò óõìâïõëÝò áðü ôçí áöçãÞôñéá éóôïñéþí, Edna Buchanan, âñáâåõìÝíç ìå ôï (âñáâåßï) Pulitzer ðñþçí áóôõíïìéêÞ áíôáðïêñßôñéá ãéá ôçí The Miami Herald. Íá ôé ëÝåé óôï âéâëßï ôçò: "Ôï ðôþìá åß÷å Ýíá ãíþñéìï ðñüóùðï": The Corpse Had a familiar face. Áõôü ðïõ ÷ñåéÜæåôáé Ýíáò äçìïóéïãñÜöïò åßíáé ëåðôïìÝñåéá, ëåðôïìÝñåéá, ëåðôïìÝñåéá. Áí Ýíáò Üíäñáò ðõñïâïëçèåß åðåéäÞ Ýðáéæå ôï ßäéï ôñáãïýäé óôï Jukebox ðáñÜ ðïëëÝò öïñÝò, ðñÝðåé íá ïíïìÜóù áõôü ôï ôñáãïýäé. ÅñùôÞóåéò áóÞìáíôåò ãéá ôçí áóôõíïìßá ðñïóèÝôïõí ôï ÷ñþìá êáé ôç ëåðôïìÝñåéá ðïõ êÜíïõí Ýíá Üñèñï áíèñþðéíï. Ôé Ýñãï åßäáí; Ôé ÷ñþìá Þôáí ôï áõôïêßíçôü ôïõò; Ôé åß÷áí óôéò ôóÝðåò ôïõò; Ôé Ýêáíáí ôç óôéãìÞ ðïõ åîåññÜãç ç âüìâá Þ ðïõ óÜñùóå ï áíåìïóôñüâéëïò; Ï õðïäéïéêçôÞò óôï ôìÞìá áíèñùðïêôïíéþí ôïõ Miami Mike Gon zalez, ðïõ îüäåøå êÜðïõ ôñéÜíôá ÷ñüíéá åîé÷íéÜæïíôáò öüíïõò, ìïõ ëÝåé üôé ôþñá ñùôÜ åêåßíåò ôéò åñùôÞóåéò êáé ðñïôåßíåé óôïõò íåïóýëëåêôïõò íá êÜíïõí ôï ßäéï. Ïé áðáíôÞóåéò ìðïñåß íá ìçí åßíáé ó÷åôéêÝò ìå ìéá Ýñåõíá, áëëÜ ôïõò ëÝåé, "Ç Edna Buchanan èá óáò ñùôÞóåé, êáé èá áéóèáíèåßôå áíüçôïé áí äåí îÝñåôå".
ÅéóáãùãÞ 15 Ç åñþôçóç ðïõ ðÜíôá êÜíù åßíáé : Ôé öïñïýóå ï êáèÝíáò; Å÷åé ëßãï íá êÜíåé ìå ôï ýöïò. Å÷åé üìùò íá êÜíåé ìå ôï ÷ñüíï ðïõ áðÝôõ÷á íá ñùôÞóù. Åíáò Üíäñáò ðõñïâïëÞèçêå êáé åãêáôáëåßöèçêå óôï äñüìï áðü Ýíá äïëïöüíï óå Ýíá áíáôñå‐ ðüìåíï öïñôçãü. Ç õðüèåóç Ýìïéáæå ìÜëëïí ñïõôßíá ‐ áí ìðïñåßò íá áðïêáëÝóåéò Ýíá öüíï ñïõôßíá. ÁëëÜ áñãüôåñá Ýìáèá üôé ôçí þñá ðïõ ðõñïâüëçóáí ôï èýìá, öïñïýóå Ýíá ìáýñï åðßóçìï öüñåìá áðü ôáöôÜ êáé øçëïôÜêïõíá êüêêéíá ðá‐ ðïýôóéá. Áêïëïýèçóá ôïõò íôåôÝêôéâò êáé ôïõò ñþôçóá, "Ãéáôß äåí ìïõ ôï åßðáôå;" "Äåí ñþôçóåò", áðÜíôçóáí üëïé ìáæß. Ôþñá ñùôÜù ðÜíôá.
ÁñèñïãñÜöïé óáí ôçí Edna Buchanan ñéóêÜñïõí. ÄïêéìÜæïõí íÝåò ðñï‐ óåããßóåéò ãéá íá êÜíïõí ôïí áíáãíþóôç íá èÝëåé íá äéáâÜóåé ôá Üñèñá ôïõò. Ôï âéâëßï áõôü áó÷ïëåßôáé ìå ôï ñéøïêßíäõíï ãñÜøéìï, ôï åßäïò ôïõ ãñáøßìáôïò ðïõ äéçãåßôáé Üñèñá ðïõ ôï êïéíü èÝëåé íá äéáâÜóåé. Åßíáé ó÷åôéêü ìå ôï ãñÜøéìï ðïõ êÜíåé ôïõò áíáãíþóôåò íá äïýí êáé íá åíäéáöåñ‐ èïýí. Åßíáé ó÷åôéêü ìå ôï åßäïò ôçò äçìïóéïãñáößáò êáé ôïõ ãñáøßìáôïò ðïõ êÜíåé ôïõò áðñüèõìïõò áíáãíþóôåò íá äéáâÜóïõí. Áêïëïõèïýí êÜðïéåò ãåíéêÝò óõìâïõëÝò ãéá êáëü ãñÜøéìï: • Äåßîôå áíèñþðïõò óå äñÜóç üðïôå åßíáé åöéêôü. Äåßîôå êáé ðåßôå. • ×ñçóéìïðïéåßóôå áðëÝò ðñïôÜóåéò. Áí ãñÜöåôå ìåãÜëåò íá áêïëïõ‐ èïýíôáé áðü ìéêñÝò. Ï Gene Miller, ðïõ êÝñäéóå äýï âñáâåßá Pulitzer óôç The Miami Herald, ãñÜöåé ôüóï ìéêñÝò ðñïôÜóåéò ðïõ êÜðïôå ôïí ðåñéÝ‐ ãñáøáí óáí ôïí Üíèñùðï ðïõ ãñÜöåé óáí íá ðëçñþíåôáé ìå ôçí ôåëåßá. • ×ñçóéìïðïéåßóôå ñÞìáôá Ýíôïíçò äñÜóçò. • ÌåôáöñÜóôå ôçí áóõíÜñôçôç ãëþóóá óå áðëÜ ÅëëçíéêÜ ðïõ ï áíáãíþ‐ óôçò èá ìðïñåß íá êáôáëÜâåé. • Óõãêåíôñþóôå ëåðôïìÝñåéåò. Åðåéôá äéáëÝîôå áõôÝò ðïõ èá âïçèÞóïõí ôïí áíáãíþóôç íá äåß, íá ìõñßóåé, íá áêïýóåé, íá ãåõôåß êáé íá áããßîåé ôçí åìðåéñßá ôá óõíáéóèÞìáôá êáé ôç äñÜóç ôïõ óõìâÜíôïò. • ÑéóêÜñåôå. ÄïêéìÜóôå íÝá ýöç. Ï áñèñïãñÜöïò ðïõ äåí ñéóêÜñåé êáèü‐ ëïõ ðáßñíåé ôï ìåãáëýôåñï ñßóêï ‐ ôï ñßóêï ôïõ íá åßóáé ìÝôñéïò.