SZCZY PTA T EC H N IK I Fot. ZF
S ZC ZYP TA TECHN I K I
1 2 3 4 5 7
8
Oznaczenia: 1 – tarcza pośrednia 2 – tarcza sprzęgłowa od strony silnika 3 – dźwignia wyłączająca 4 – pierścień wysprzęglika 5 – tarcza sprzęgłowa od strony skrzyni biegów 6 – tarcza dociskowa 7 – sprężyny dociskowe 8 – suwaki blokowe
Fot. ZF
Fot. Renault Trucks
Do przenoszenia znacznych wartości momentu obrotowego stosuje się sprzęgła dwutarczowe suche. Sprzęgła takie rozpowszechnione są co prawda w ciężarówkach produkcji amerykańskiej, lecz występują także w wielu pojazdach europejskich, szczególnie budowlanych.
1
2
3
Ryszard POLIT
Fot. ZF
4
Z
1 2 3 [Rys. 1] Budowa sprzęgła dwutarczowego.
4 5 6
Oznaczenia: 1 – blaszana obudowa 2 – tarcza pośrednia 3 – tarcza sprzęgłowa od strony silnika 4 – tarcza sprzęgłowa od strony przekładni 5 – tarcza dociskowa 6 – sprężyna talerzowa
alety sprzęgła dwutarczowego to: możliwość przenoszenia dużego momentu obrotowego, uzyskanie znacznej wartości współczynnika zapasu sprzęgła, wysoka trwałość oraz duża elastyczność załączania. W sprzęgle dwutarczowym do przeniesienia określonej wartości momentu obrotowego służą dwie tarcze, a nie jedna. Dzięki temu mniejsze jest obciążenie cieplne każdej z tarcz, a także przyrost temperatury podczas powolnej jazdy, np. manewrowania, mający wpływ na przyspieszone zużycie okładzin ciernych tarczy. Wadami
5 7
6 8
[Rys. 3] Sprzęgło dwutarczowe ZF ze sterowaniem dźwigniowym (Mercedes-Benz Actros). Oznaczenia: 1 – tarcza dociskowa 2 – tarcza sprzęgłowa od strony skrzyni biegów 3 – tarcza sprzęgłowa od strony silnika 4 – tarcza pośrednia 5 – sprężyna membranowa 6 – suwak dźwigniowy 7 – sprężyna styczna 8 – obudowa
NAJWAŻNIEJSZA JEST REGULACJA
6
[Rys. 2] Sprzęgło dwutarczowe starszego typu z dociskiem ze sprężynami śrubowymi i suwakami blokowymi.
Sprzęgła dwutarczowe
sprzęgieł dwutarczowych w porównaniu z jednotarczowymi są bardziej skomplikowana konstrukcja i większa masa.
Zasada działania sprzęgła dwutarczowego jest taka sama jak sprzęgła jednotarczowego. Różnica polega na tym, że na wałku sprzęgłowym osadzone są dwie napędzane tarcze sprzęgłowe, zamiast jednej (rys. 1). Między tarczami (3, 4) znajduje się napędzająca tarcza pośrednia (2). Sprężyna talerzowa (6) naciska na tarczę dociskową (5), która dociska tarcze sprzęgłowe (3, 4) i tarczę pośrednią (2) do koła zamachowego. W ten sposób przekazywany jest moment obrotowy z silnika. W konstrukcjach sprzęgieł dwutarczowych w różny sposób realizuje się regulację wzajemnego położenia tarcz i docisków. Przykładową budowę sprzęgła dwutarczowego firmy ZF przedstawiono na rys. 1. W starszych rozwiązaniach (rys. 2), stosowanych np. w Mercedes-Benz MB 1635, docisk jest realizowany sprężynami śrubowymi, zamiast stosowanej obecnie sprężyny membranowej. Do ustalania położenia tarczy pośredniej służą suwaki blokowe, wymagające ustawienia szczeliny 1,6 mm. Po zamocowaniu takiego sprzęgła, trzy suwaki blokowe umieszczone na obwodzie sprzęgła należy dosunąć do koła zamachowego. W innym wykonaniu, GMZ 2/350, stosowanym np. w Volvo FL 10, suwaki mają kształt litery „L” (rys. 4). W tym przypadku po montażu docisku należy wszystkie 3 suwaki wprowadzić na pozycję wyjściową (szczelina 1,6 mm), w kierunku skrzyni biegów. Jeszcze inne rozwiązanie sprzęgła dwutarczowego MF 2/400 ze sterowaniem dźwigniowym stosowane jest m.in. w Mercedesie Actros (rys. 3). W tym przypadku, po wbudowaniu tarczy sprzęgło-
ZNAJDŹ IE C W OFER
rs a C r e t In
sprzęgło dwutarczowe 400 mm firmy SACHS przykładowy indeks: 3400 3 121 1 501
sprzęgło dwutarc dwutarczowe 380 mm firmy VALEO przykładowy indeks: VAL827366
sprzęgło dwutarczowe 400 mm firmy LUK przykładowy indeks: 640 3012 18
wysprzęglik centralny, sprzęgło ConAct firmy SACHS przykładowy indeks: 6482 000 155
23
22 3/2013
3/2013