Ińskie_Point_-_ILF_2008_-_numer_6

Mamy konkursy .............2 Przeżyć „Wniebowstąpienie”.....2 „Astérix na Olimpiadzie”...........3 Western na Wschodzie ...............3 Kino według Jodorowsky’ego ........4-5 Widzowie o „Świętej górze” .........................6 Węgrzy w basenie historii ..........6 Kwiatoń w jeziorze.......6 „Dziki” z Afryki .............7 Obok kina.

Koncert Lao Che. .........7

Ińsko, 8. VIII 2008

Mocne kino z Rosji.......7 O Jodorowskym raz jeszcze....................8 Schrupać Ińsko .............8

Codziennie będziemy zachęcać Was, Drodzy Czytelnicy, do głosowania na wybrany film i wystawienie mu oceny w skali od 1 do 10. Wśród głosujących rozlosujemy bardzo ciekawe nagrody w postaci gadżetów związanych z Łodzią (m.in. koszulki!).

Zapraszamy do głosowania!

Nazwiska zwycięzców zamieścimy w jutrzejszym numerze gazetki.

Urnę znajdziecie przy wyjściu z kina. Dziś głosowanie dotyczy filmu „Korowód” wyświetlanego w Gabinecie doktora Caligari o godzinie 19.

Rozwiązanie wczorajszego konkursu Mamy przyjemność ogłosić, że widzowie ocenili film „Manna ” Huberta Gotkowskiego, przyznając mu średnią ocenę: 6,0.

Spośród głosujących został wylosowany p.

Zapraszamy do redakcji po odbiór nagrody (zestaw gadżetów związanych z Łodzią).

Redakcja mieści się w pokoju 33, w Gabinecie Dyrektora Gimnazjum, przy ulicy Poprzecznej 1.

Mamy dla Was karnety na Fotofestiwal, Łódź Design i Festiwal Komiksu ufundowane przez Fabrykę Sztuki.

Wystarczy napisać tekst na temat: „Dlaczego powinienem pojechać właśnie na ten festiwal”.

Takie, swojego rodzaju, listy motywacyjne można przynieść osobiście do redakcji lub wysłać drogą mailową: Pokój 33 Gabinet Dyrektora Gimnazjum ul. Poprzeczna 1 efka123@wp.pl Format i objętość tekstu – dowolne.

Serdecznie zapraszamy! Jest o co walczyć.

Mamy też nagrody pocieszenia: fantastyczne katalogi wymienionych festiwali.

Rozwiązanie konkursu nastąpi w niedzielę.

Z okazji otwarcia nowej siedziby ms² w Łodzi mamy dla Państwa zestawy gadżetów związanych z Łodzią.

Otrzymają je dwie pierwsze osoby, które zgłoszą się do redakcji dzisiaj o godzinie 17 z aktualnym numerem gazetki.

Ludzka twarz nieludzkiej wojny Filmy o wojnie nie muszą pokazywać widowiskowych scen batalistycznych. Nie muszą grzmieć hukiem armat, obrazować śmierci setek tysięcy ofiar. Czasem krzyk ogłusza bardziej niż wybuchy i wystrzały. „Wniebowstąpienie” Łarisy Szepitko udowadnia to w sposób nader dobitny. Wojna ma tu twarz zwykłego człowieka, wplątanego w bezlitosne tryby wielkiej historii.

Opowieść o dwóch partyzantach, którzy odłączają się od oddziału w poszukiwaniu żywności i przez przypadek trafiają w niewolę, robi ogromne wrażenie. Znakomicie sportretowani bohaterowie są po prostu ludzcy – czasem odważni, czasem tchórzliwi i podli. Slotnikow i Rybak prezentują skrajnie różne postawy. Ranny oficer o twarzy męczennika to gotowy na wszelkie poświęcenie patriota, który honor żołnierski ceni bardziej niż życie. Drugi to pragmatyk, gotowy wyrzec się honoru, jeśli to pomoże mu uciec od śmierci. Na swojej drodze partyzanci spotykają Sołtysa posądzanego o współpracę z Niemcami oraz osamotnioną matkę trójki małych dzieci.

Wszyscy zostają aresztowani i wtrąceni do jednej celi.

Niezłomny Slotnikow przeżywa okrutne tortury. Ranny i umęczony, traktowany jest przez współwięźniów jak ucieleśnienie cierpienia Chrystusa.

Mistrzowsko zaplanowane kadry umacniają to wrażenie, portretując zgromadzonych wokół Slotnikowa współwięźniów w kom-

Errata

pozycjach przywodzących na myśl malarskie przedstawienia zdjęcia z krzyża. Kola, który w czasie przesłuchania chętnie odpowiadał na pytania śledczego Portowa, po rozmowie z Slotnikowem odczuwa wyrzuty sumienia. Sołtys, pragnąc oczyścić się z podejrzeń, niemal spowiada się umierającemu partyzantowi. Nawet zdawałoby się pozbawiony sumienia sędzia śledczy nie potrafi znieść spojrzenia skazańca. Ranny mężczyzna wyzwala we wszystkich potrzebę zrewidowania własnego postępowania.

W obliczu śmierci wszyscy bohaterowie pokazują, jacy są naprawdę. Slotnikow chce poświęcić się, by ratować innych. Przerażony perspektywą rozstrzelania Rybak decyduje się zdradzić ojczyznę i służyć Niemcom.

Kamera świetnie oddaje emocje bohaterów, komponując sceny z serii zbliżeń. Scena egzekucji jest jednym z najmomniejszych punktów filmu. Kontrastująca z nią scena nieudanej próby samobójczej Rybaka nabiera wybitnie gorzkiego charakteru. „Wniebowstąpienie” to film niesłychanie dramatyczny, jednak pozbawiony patosu wielkich produkcji poświęconych tematyce wojennej. Są dzieła, które należy przeżyć samemu. Przeżyć – bo w przypadku „Wniebowstąpienia” zobaczyć to zdecydowanie za mało.

W czwartym numerze „Ińskie Point” pomyliliśmy nazwisko opiekuna etiud studenckich. Jest nim Pan Maciej Drygas, a nie Pan Maciej Dejczer.

Obu Panów i wszystkich Czytelników serdecznie przepraszamy.

Astérix ledwo dyszy Pisanie o seriach filmowych jest dla recenzenta rzeczą niezwykle przyjemną. Wielu krytyków to zagorzali wielbiciele tego typu realizacji. W tym roku na ekrany kin wchodzą „tuzy”, czyli niecierpliwie oczekiwane filmy, których bohaterowie to ikony popkultury. Astérix, Bond, Batman – o tych postaciach powstanie zapewne jeszcze kilkanaście filmów. Przygody drobnego, wąsatego bohatera i jego przyjaciół chyba najbardziej ciekawiły najmłodszą widownię, niemniej średnia wieku publiczności nie zwalnia autorów dzieła z przynajmniej przyzwoitego poziomu opowiadania.

Tymczasem „Astérix na Olimpiadzie” poraża w pierwszej kolejności marnym scenariuszem. Historia jest pozbawiana jakiegokolwiek dramatyzmu. Miłość Iriny i Romantixa jest pokazana tak sztucznie, że widz nawet nie próbuje przejąć się ich losami. Bohaterowie są nieznośnie nijacy – żaden ze sławnych aktorów (Depardieu, Cornillac) nie stworzył postaci, która zainteresowałaby nawet najwierniejszych fanów komiksu.

Jedynie Alain Delon wypada nieźle. Cała gra Cezara opiera się na mimice – ten subtelny popis jest naprawdę jedynym bezpretensjonalnym aspektem filmu. Krytycznie ocenić należy także dialogi. Tendencyjność i poczucie humoru trzeciej kategorii to określenia chyba aż nazbyt łagodne dla tego filmu. Pojawiają się nadmiernie eksploatowane w polskim dubbingu frazy jak „Mordo ty moja” czy „Spieprzaj dziadu”. Jednak nie należy winić Polaków. Wiadomo, że przekład może być sztuką, a

jakość często dziedziczona jest po oryginale...

Producenci filmu chyba zbyt lekką ręką wydali pieniądze – w spisie scenarzystów widnieje, nie licząc autorów komiksu, aż siedem nazwisk.

W związku z pekińskimi Igrzyskami, najbardziej interesujące dla widza miały być zmagania olimpijskie.

Próbowano odtworzyć charakterystyczną dla nich rytualność i symbolikę. Udało się to warstwie wizualnej, jednak porcja naddatku informacyjnego dorównuje kinu klasy B. Z występujących w „Astérixie…” sportowców jedynie Michael Schumacher otrzymał ciekawy wątek.

Szkoda tylko, że twórcy bez umiaru podlizują się emerytowanemu kierowcy (m.in. żenująca tablica z napisem „Forever the best”). Pozostałe sportowe gwiazdy (Tony Parker, Amélie Mauresmo, Zinédine Zidane) są kolejnymi dowodami na rozrzutność producentów. Sceny z ich udziałem miały być ozdobą filmu, a są jedynie pretensjonalnym zlepkiem tanich gagów, opartych na przeniesieniu współczesności w para-starożytne realia.

Konwencja filmu komediowego, do której niewątpliwie „Astérix…” pretenduje, pozwala nie zwracać uwagi na nieścisłości historyczne. Zastosowanie współczesnych gadżetów (kwadryga jako wóz Formuły 1) niekiedy współgra w tym filmie z fabułą, choć i to nie jest jego mocną stroną. Cierpliwi i wygłodniali widzowie poczekają raczej do listopada – wtedy po obejrzeniu „The Dark Knight” wszyscy zobaczymy, jak to się powinno robić.

Dawno temu na Dzikim Wschodzie Parafrazując Mistrza: „Dwa rody, oba jednako paskudne, na Dzikim Zachodzie, gdzie przebiega sztuka, z zawiści dawnej nową toczą wojnę i dłoń bandycka, bandycką krew bruka”. Dodajcie Państwo do tego kolty, katany i żółtoskórych kowbojów-mścicieli i już mamy zarys „Sukiyaki Western Django”.

Wojna Genpei toczyła się naprawdę. W XII wieku, miedzy potężnymi klanami japońskich wojowników, których zadaniem było chronić dwór cesarski dochodzi do konfliktu. Najpierw Taira (Czerwoni) wyrżnęli wszystkich (dosłownie – wszystkich) męskich członków rodu Genji (Biali). Nie oszczędzono starców ani dzieci. Przeoczono jednak trzech malców, ostatnich dziedziców Genji. Po dwudziestu latach niemowlęta wyrosły na żądnych zemsty rycerzy, którzy upomnieli się o swoje dominium i na nowo zabrzmiała krwawa pieśń wendetty. Jej finał miał miejsce w 1185 roku, w zatoce Dannonura (dzisiejsza cieśnina Shimonseki), kiedy to pod mieczem Genji padł ostatni Taira. Ostatecznie złamano supremację cesarskiej władzy, a Japonia na ponad 400 lat pogrążyła się w chaosie wojen domowych.

Reszta w najnowszym filmie Takshiego Miike „Sukiyaki Western Django” jest zmyśleniem i cytatem. Ale zmyśleniem i cytatem wirtuozerskim, brawurowym, porywającym, słowem – genialnym! „Sukiyaki…” to postmodernistyczny hołd złożony filmom samurajskim, spaghetti westernom, mandze, Szekspirowi, anime, Quentinowi Tarantino...jeszcze przez pół szpalty można by wymieniać, czemu jeszcze.

Sama fabuła produkcji Miike powtarza schemat „Straży przybocznej” Kurosawy, wzbogacony o komiksowo – westernowo – samurajską trawestację wspomnianej na

początku wojny Genpei. Między dwoma zwaśnionymi gangami kowbojów – samurajów staje tajemniczy, odziany w czerń jeździec znikąd. Są piękne kobietywojowniczki, walki na miecze, rewolwerowe pojedynki i feeria nawiązań do klasyków gatunku. Nie ma, wierzcie mi Państwo, nie ma w tym filmie postaci, rekwizytu, imienia, nazwy własnej, sceny, która w jakiś sposób nie byłaby związana z historią Japonii, bohaterami westernów i kina spod znaku „kimona i katany”. Fani Lee van Cleefa, Toshiro Mifune, Sergio Leone czy Klausa Kinskiego będą się znakomicie bawić na tym filmie.

Równie interesującym zabiegiem jest ukrycie specyficznego stylu autora „Gry wstępnej” (m. in. niepokojącej fascynacji ludzkim cierpieniem) za maską pastiszu scen ze spaghetti-westernów. W „Sukiyaki Western Django” znaleźć można ironiczne nawiązania do największych, a nie mających nic wspólnego ani z kowbojami ani z samurajami, hitami ostatnich lat. Czy schizofreniczny, syczący, obłąkany chciwością szeryf nie przypomina Golluma z „Władcy pierścieni”? „Sukiyaki Western Django” to z całą pewnością produkcja nie dla wszystkich widzów. Admiratorzy „Kill Billa” będą zachwyceni. Uważam jednak, że nawet ci, którzy traktują podobne, stylistyczne misz- masze jako bełkot kultury popularnej, nie powinni lekceważyć filmu Miike. Jest to bowiem podzwonne dla najbardziej charakterystycznych toposów Zachodu i Wschodu: samuraja i rewolwerowca. Tego nie sposób lekceważyć!

Polecam!

Jodorowsky ego kąpiel w morzu whisky Jodorowsky zdaje się lubić wodzenie widza za nos.

Odczytywanie „Świętej góry” to zajęcie, któremu można oddawać się bez końca; sformułowanie „bez końca” jest tu najzupełniej na miejscu, gdyż gra, jaką proponuje nam reżyser, sprowadza się do ciągłego podważania jej reguł.

Kiedy u celu podróży, po przejściu szeregu prób i zwalczeniu własnych demonów, bohaterowie atakują dziewięciu nieśmiertelnych, okazuje się, że są to tylko łatwe do zniszczenia kukły odziane w białe szaty. Mistrz-alchemik, grany przez reżysera, zwraca się do uczniów i widzów; kamera odjeżdża i pokazuje maszynerię filmu.

Rzeczywistość jest gdzie indziej, mówi alchemik-reżyser, zostawcie film...

Już samo nasycenie mistyczną symboliką zaczerpniętą z różnych tradycji dostarcza sporej podniety intelektualnej – tarotowo-alchemiczna łamigłówka jest na tyle precyzyjna, że nawet poniekąd zorientowany widz będzie musiał się nieźle nakombinować, by wyłowić i zinterpretować podrzucone przez twórcę tropy.

Oczywiście, jeśli przebrnie przez komplikacje narracyjne – Jodorowsky chętnie odwołuje się do tradycji surrealistycznej, spora część filmu ma charakter

onirycznych wizji mieszających okrucieństwo i pożądanie z – bluźnierczymi? – odwołaniami do chrześcijaństwa.

Podróż ku samopoznaniu i przemianie psychicznej jest tylko jednym z tropów interpretacyjnych. W ową – powiedzmy – alchemiczną opowieść Jodorowsky wplata także refleksję na temat współczesnej cywilizacji, stanowiącą jednoznaczną krytykę konsumpcji, manipulacji, wyzysku i innych przymiotów, które Jodorowsky poprzez swoich bohaterów.

Mrugnięcie okiem pojawia się nie tylko na końcu – w zasadzie cały film balansuje na granicy kiczu, epatując kostiumami czy efektami specjalnymi niczym z filmu klasy B, tandetnymi, zgranymi, ale też niezwykle spójnie opatulonymi w warstwę symboliczną.

Przemieszczając się pomiędzy różnymi poziomami odczytania, wędrujemy ku końcowi projekcji, nigdy nie pewni, co odłowimy z iście ernstowskiego „morza whisky”. Collage Jodorowsky'ego i tak na końcu odeśle nas za drzwi sali kinowej, za drzwi odsyłając też wszelkie pracowicie przez nas ulepione znaczenia. Bo o to lepienie chodzi, a nie jego rezultat.

Wszechświat według

Jodorowsky ego

Dokument „Konstelacja Jodorowsky” opowiada o życiu wszechstronnego artysty chilijskiego – znanego jako reżysera – Alejandro Jodorowsky`ego. Twórca ten wywodzi się z nurtu surrealistycznego. Sam mówi, że jego głównym celem jest odkrywanie tego, co nieodkryte, a nie zamykanie się w jednej ustalonej formule. Jest to człowiek niezwykle interesujący ze względu na niezwykłą wyobraźnię i wielość zainteresowań: oprócz sztuki zajmuje się on między innymi psychologią, filozofią, okultyzmem. Z zadaniem sportretowania Chilijczyka zmierzył się debiutujący, acz niemłody reżyser szwajcarski Louis Mouchet.

Do tego celu wykorzystuje technikę „gadających głów”.

Wywiady z twórcami współpracującymi z Jodorowskym, jak Moebius i Peter Gabriel, czy wreszcie z samym reżyserem, stanowią główną część filmu. Są one niezwykle ciekawe.

Przede wszystkim pokazują nam sposób myślenia Jodorowsky`ego, co może być nam przydatne przy zrozumieniu jego filmów. Dodatkowo poznajemy biografię artysty, w tym wiele szczegółów, jak odpowiedź, dlaczego nie zekranizował adaptacji „Diuny” z Salvadorem Dali i muzyką Pink Floyd.

Umieszczane fragmenty dzieł Jodorowsky’ego: filmów, przedstawień teatralnych, czy komiksów stanowią tu jedynie funkcję barwnych przerywników. Szkoda, że jest ich tak mało.

Ilustrują jednak dobrze poszczególne projekty autora.

Wraz z upływem czasu coraz bardziej uwypukla się zależność między Mouchetem a Jodorowskym. Już tytuł wskazuje na rodzaj łączącej ich relacji. Wiedząc, że pojęcie konstelacji oznacza grupę gwiazd na niebie, odczytujemy

nabożny, uwznioślający wydźwięk tej metafory. Dla reżysera oraz występujących uczestników wykładów Chilijczyk to właśnie rodzaj świecącego, nieodgadnionego punktu-mentora, który przyciąga do siebie liczne grono wyznawców – sam Mouchet jest jednym z nich.

Takie podejście do postaci Jodorowsky`ego wyklucza zachowanie obiektywności w filmie. Jeśli więc ktoś spodziewa się dokumentu z wyważonymi głosami zachwytu i krytyki, ten z pewnością nie zaakceptuje formy „Konstelacji”. Reżyser nie próbuje nawet polemizować z poglądami Jodorowsky`ego.

Zamiast tego stopniowo traci dystans do portretowanego człowieka. Obraz przeradza się w psychoanalizę Moucheta.

Diagnozę stawia Jodorowsky: kręcona przez Szwajcara „Konstelacja” jest świadkiem poszukiwania silnego autorytetu.

Kontakt z Chilijczykiem zastąpiłby mu brak dobrych relacji z ojcem w dzieciństwie. Mouchet przyznaje mu rację - a my?

Jeśli przeszkadza nam mentorski ton Jodorowsky`ego, jego różne, dość dziwne pomysły, to „Konstelacja” do nas nie trafi.

Bo właśnie na darze opowiadania i charyzmie Chilijczyka film ten się opiera, nie na sposobie realizacji, która jest niemal półamatorska (kiepskiej jakości taśma wideo, niespodziewane zbliżenia kamery). Jeśli jednak, inaczej niż Mouchet, nabierzemy do Jodorowsky`ego trochę dystansu, pozwoli nam to cieszyć się przedstawionymi przezeń wizjami, niewątpliwie niepozbawionymi oryginalności.

Surrealizm bez ludzkiej twarzy Czego wymagamy od filmu? Logicznej akcji, wiarygodnych bohaterów, poprawnych zdjęć i montażu. W każdym dziele poszukujemy również czegoś, co odróżniałoby je od innych – oryginalności. Które z wymienionych elementów odnajdujemy w obrazie Alejandra Jodorowsky`ego „Fando i Lis”?

Kilka dni temu w Ińsku wyświetlany był film dokumentalny o chilijskim reżyserze „Konstelacja Jodorowsky”. Poznajemy tam między innymi kulisy powstania filmu „Fando i Lis”.

W latach 60. Jodorowsky był reżyserem teatralnym. Jedną z wystawianych przez niego sztuk była adaptacja powieści Fernando Arrabala „Fando i Lis”. Chilijczyk był tak przywiązany do tej realizacji, że postanowił przenieść ją na taśmę filmową.

To pierwszy ważny krok w zrozumieniu ostatecznego kształtu dzieła. Drugim jest wyznanie Jodorowsky`ego. Mówił on, iż w filmie interesuje go przede wszystkim pokazanie scen, które najbardziej go „kręcą”, przy czym nie obchodzi go zachowanie prawideł sztuki filmowej, takich jak odpowiednie napięcie sceny, czy to, jak ma przejść dany aktor przez kadr. Jak można zatem recenzować film reżysera, który tymi stwierdzeniami wytrąca nam miecz krytyki z ręki? Czy można bowiem krytykować go za coś, co było jego celowym zamierzeniem? „Fando i Lis” to opowieść o dwójce tytułowych kochanków, którzy dążą do mistycznego miasta Taar. Jest ono symbolem wszystkiego, co najlepsze na świecie. Po drodze bohaterowie spotykają różne dziwne postaci. Sparaliżowana od pasa w dół Lis jest skazana na łaskę i niełaskę Fanda, który wiezie ją na skleconym ze złomu wózku. Nie trudno zgadnąć, że do Taar nigdy nie dotrą, ale właściwie kogo to obchodzi? Gwoli prawdy intryga nie zostaje w ogóle stworzona – stwarza jedynie pozory ciągłości akcji.

Tak naprawdę „Fando i Lis” to zbiór kilkunastu surrealistycznych scenek między którymi trudno zauważyć związek przyczynowo-skutkowy. Jak na przykład rozumieć to, że po ucieczce przed kobietami rzucającymi w Fando kulami do kręgli, nagle znajduje się on w grobie ojca, który z kolei wstaje z martwych i udaje się w pogoń za paniami?

Fando i Lis, czyli król Artur i surrealizm Muszę powiedzieć, że po „Fando i Lis” spodziewałem się wszystkiego, co najgorsze. Po „Świętej górze” uprzedziłem się straszliwie i na seans „Fando…” szedłem tylko po to, by utwierdzić się w mej bezbrzeżnej pogardzie dla chilijskiego reżysera-oszołoma.

Tymczasem obejrzałem całkiem interesujące dzieło.

Ekranizacja dramatu Fernando Arrabala jest czymś w rodzaju skrzyżowania „Rękopisu znalezionego w Sargossie” z filmami Buñuela.

Skandaliczność realizacji, która onegdaj mało nie doprowadziła do linczu na reżyserze, jest dziś nie do odczytania. Pozostała zaś oniryczna opowieść o dwójce tytułowych kochanków wędrujących do miasta Tar – oazy wiecznego szczęścia i rozkoszy. Na drodze stają im liczni dziwaczni przeciwnicy (m. in. kapitalny, żywiący się krwią ślepiec) i osobiste słabości (chuć, gwałtowność i brutalność Fanda). U kresu wędrówki bohaterowie zrozumieją,

Główny problem tego filmu polega na tym, iż reżyser umieszcza tutaj całą masę postaci i przedmiotów, które wydają się symboliczne, ale równie dobrze mogą być przypadkowymi wytworami wyobraźni reżysera rzuconymi na chybił trafił w akcję. Tak więc po pewnym czasie film zaczyna przypominać coś na kształt krzyżówki, do której najlepiej siąść ze „Słownikiem symboli” Władysława Kopalińskiego. Powstaje pytanie, czy reżyser tak naprawdę wie, co chce nam powiedzieć, czy w ogóle chce byśmy go rozumieli, czy nie jest mu wszystko jedno?

Nadmierna ekspresja aktorów i ich ciągłe grymasy twarzy są niezwykle irytujące, nazbyt teatralne. Aktorzy występujący w filmie zachowują się tak, jakby grali w teatrze. Jak sądzę, nadmierna ekspresja wynika z pochodzenia sztuki; w formie filmowej ciągłe grymasy twarzy są jednak niezwykle irytujące.

Reżyser nawet nie stara się nadać bohaterom głębi psychologicznej, parę retrospekcji nie załatwia sprawy.

Dodatkowo brak tutaj poczucia humoru, obecnego chociażby w późniejszej „Świętej górze”. Kolejną sprawą są zdjęcia do filmu. W kadrach panuje często bałagan, który trudno ogarnąć.

Nieraz pierwszy plan zlewa się z kolejnym, chaotyczny ruch kamery wprowadza zamęt.

Każda z cech filmu, którą określiłem jako negatywną, może być uznana za pozytywną. Wszak koniec lat sześćdziesiątych to czas kontrkultury, na gruncie kinematografii to czas negacji klasycznych hollywoodzkich wzorców, doba nowego podejścia do bohaterów, sposobu prowadzenia narracji. Może poprzez kształt filmu, jego teatralność, nachalną nielogiczność i brzydotę zdjęć reżyser chciał wyrazić swój bunt przeciw zastanemu ładowi. Może Jodorowsky stara się pokazać nam, że to wszystko, czego zazwyczaj oczekujemy od filmów – logiczność akcji i wiarygodni bohaterowie – to wyłącznie niezdrowe przyzwyczajenia nabyte po obejrzeniu dziesiątków mniej lub bardziej klasycznych filmów. Dlatego serwuje nam coś zupełnie przeciwnego. To jest jednak temat do większej dyskusji.

że prawdziwe Tar jest w nich samych, jednak cena za poznanie tej prawdy będzie wysoka.

Pragnę podzielić się z Państwem dość specyficzną refleksją dotyczącą „Fando…” – może nieco karkołomną, ale dającą się jakoś uzasadnić filmowymi przesłankami.

Otóż, całemu filmowi towarzyszą czarno-białe rysunki, przejęte od największych mistrzów książkowej ilustracji z Gustawem Doré na czele. Przedstawiają one fantastyczne światy i bajkowe potwory. Znajdują się tam również ryciny ilustrujące najbardziej znane legendy arturiańskie: Lancelota z Panią Jeziora, Elaine i Damę z Shalott. Skojarzenie idzie jednak dalej. Fando, tak jak pierwszy rycerz króla Artura, przyczynia się do śmierci swej ukochanej. W poemacie „Lady of Shalott” Tennysona jest scena, w której tytułowa bohaterka godzi się na śmierć, by tylko być bliżej swej miłości.

Przypomina w tym Lis, która również miłością usprawiedliwia podłości Fanda wobec swej osoby. Fando porzuca Lis, tak jak Lancelot porzucił brzemienną Elanie.

A czyż Tar to nie arkadyjskie Camelot?

Powiadam, jest to jedynie cień interpretacji ale myślę, że jest w tym pewna doza prawdopodobieństwa.

Czyli w sumie nie taki zły ten Jodorowsky. Czasem tylko boli go głowa…

Ińska Święta góra. Opinie widzów Patryk, lat 16 Według mnie „Święta góra” w najlepszy możliwy sposób stara się mówić o życiu, bo mówi o nim w sposób humorystyczny.

Podobało mi się, że film składał się z wielu różnych elementów.

Strona wizualna „Świętej góry” tworzyła niesamowity klimat.

Z pewnością zainteresuję się jeszcze twórczością Jodorowsky’ego!

Joanna, trzydzieści i parę: To była przecież jakaś pornografia!

Elżbieta, pani z elegancką torebką: Reżyser nie miał absolutnie nic do powiedzenia. Film za główny cel stawiał sobie epatowanie przemocą, nagością i różnymi

innymi obrzydliwościami. Nie miał absolutnie nic do powiedzenia, żadnych wartości do przekazania. Żałuję, że nie wyszłam z projekcji.

Sebastian, lat 17: Film mi się podobał, ale nie rozumiałem wielu symboli. Koledzy musieli mi je tłumaczyć po projekcji. Mimo wszystko dobrze się bawiłem, bo lubię pojechane kino.

Helena: Nie mam zdania, nie było w filmie nic, co by na mnie zrobiło większe wrażenie, parę razy były kolorowe ujęcia, tyle.

Szymon, lat 24: Totalna rzeźnia! Film był zakręcony, zero hamulców! Zupełnie co innego, niż mainstream. Najlepszy film tegorocznego festiwalu!

Z doświadczeniami duszy narodu spierać się nie sposób „1956 Wolność i miłość” to film mający wszelkie cechy superprodukcji: popularni aktorzy, znany reżyser, wpływowy producent, efekty specjalne, wielu statystów, pompatyczna muzyka, chwytliwy temat. Jednak atrakcyjność tego ostatniego nie polega jedynie na epatowaniu kwitnącymi w trudnych czasach rewolucyjnych zamieszek uczuciami miłości, przyjaźni, oddania, ale na poruszaniu spraw istotnych i nadal żywych w pamięci narodu węgierskiego.

Trudno oceniać walory artystyczne filmu, w którym wykorzystano temat takiego kalibru. Nie ma bowiem bardziej drażliwego motywu nad krwawo stłumioną rewolucję, która miała wyzwolić kraj spod brzemienia okupanta. Nic tak nie porusza widzów, jak miłość przerwana przez okoliczności społeczne. Gdy te dwa wątki występują razem, a film ogląda polski widz, który jest za pan brat z niepodległościowymi zapędami i upodobaniami do czułostek oraz platonicznej miłości, o obiektywizmie nie ma mowy.

Polak o swoim bratanku do szabli i do szklanki źle nie powie, skoro Bem się z Kossuthem dogadywał, a rewolucja w Budapeszcie w 1956 roku rozpoczęła się w Polsce.

Kristina Goda stworzyła masowy produkt ku pokrzepieniu węgierskich serc. Taki, który łączy rodaków, łechce ich dumę (niekoniecznie próżną), a zarazem upamiętnia bolesny moment

w historii. Tak samo splotły się chwile goryczy po porażce niepodległościowej z radością wygranych zawodów sportowych.

Podczas Igrzysk w Melbourne doszło do ostatecznego – krwawego i brutalnego – starcia piłkarzy wodnych w meczu Węgry-ZSRR. W ostatnich scenach filmu reżyserka zestawia dwa obrazy. Pierwszy – zwycięskiej drużyny Węgrów oraz sportowca poturbowanego przez radzieckiego przeciwnika.

Drugi – dziewczyny z powstania w stolicy, pobitej i najprawdopodobniej prowadzonej na śmierć.

Sytuacja jest dojmująca tym bardziej, że przedstawieni młodzi ludzie to para kochanków, których rozdzieliły zamieszki. Jak na film wojenny przystało, główni bohaterowie to mocno zindywidualizowane postacie: silna studentka, jej równie odważni przyjaciele, przystojny, zmuszony do dokonania trudnego wyboru kochanek, zdrajca ojczyzny, matka bolejąca, niewinne młodsze rodzeństwo, dziadek pamiętający wolność kraju, itd. Sytuacje patetyczne, często sztuczne, wymuszone.

Tak jednak w pewnych okolicznościach być musi. Może warto sparafrazować słowa Sergiusza Awierincewa, który napisał, że „z teoriami można się spierać, z doświadczeniami duszy spierać się nie sposób” i powiedzieć, że z estetyką spierać się można, z doświadczeniami narodu już nie.

Wielki błękit, czyli Polak potrafi Tegorocznemu 35. Ińskiemu Latu Filmowemu towarzyszą pokazy z Gryfińskiego Festiwalu Miejsc i Podróży Włóczykij.

W ich ramach pokazano film Jana Kwiatonia „Tilicho Lake and Peak”. Autor filmu połączył swoje dwie pasje: nurkowanie i miłość do gór. Postanowił eksplorować himalajską górę i jezioro Tilicho, położone na 4919 m. n.p.m.. Podczas gdy Kwiatoń i inni płetwonurkowie zwiedzali podwodny świat górskiego akwenu, druga część ekspedycji, złożona z doświadczonych wspinaczy, miała zdobyć szczyt góry. Film jest kronikarskim zapisem dokonań podwodnej ekipy Kwiatonia. Jak zrozumiałem, druga część planu nie została zrealizowana z powodu największych od 60 lat opadów śniegu i związanych z tym niedogodności.

Brzmi to stosunkowo prosto, ale nikt wcześniej nie dokonał podobnej ekspedycji. Kwiatoń i jego ludzie poszli tam, gdzie nie odważył się pójść najlepszy Szerpa i zrobili to, o czym nie śniło się ekspertom z U.S.Navy. Poszli i wygrali. Czekało na nich zimno, choroba wysokościowa, sztylety lodowego wiatru i wycieńczająca wspinaczka. Prócz tych, typowych dla wspinaczy niebezpieczeństw, dochodziły Scylle nurkowej barotraumy (rozerwanie płuc albo ucha wewnętrznego)

i Harybdy choroby azotowej. Czym jest „choroba azotowa”, spytają Państwo? Termin oznacza, że nurek zbyt szybkie wynurzanie może przypłacić zgonem. Azot w naczyniach krwionośnych zamieni się wtedy w pianę i człowiek, owszem, wypłynie, ale w najlepszym przypadku jako warzywo.

Spróbujcie Państwo gwałtownie wstrząsnąć butelką gazowanego napoju, a potem odkręcić korek. Takie samo „psss” dzieje się w głowie zbyt popędliwego nurka…

Z formalnego punktu widzenia trudno nazwać „Tilicho Lake and Peak” prawdziwym filmem dokumentalnym. To przeplatające się sekwencje zdjęć i amatorskiego filmu z wyprawy Kwiatonia, ilustrowane przepiękną tybetańską, etniczną muzyką. Mimo to realizację ogląda się bardzo dobrze.

Spektakularny sukces wyprawy Kwiatonia znany jest może wąskiemu gronu admiratorów nurkowania i czytelnikom magazynów podróżniczych. Szkoda, bo o takim wydarzeniu powinno być głośno we wszystkich mediach. To wielki sukces zasługujący na ogromny podziw. „Szacun”, Panowie!

Afrykański Młody Gniewny Piekarz Kino Czarnego Kontynentu nie istnieje w naszej świadomości jako odrębny, samoistny byt. Wrzucamy je z innymi bardziej lub mniej zrozumiałymi i fascynującymi produkcjami do kosza z napisem „egzotyczny”. Jeżeli „Daratt” jest w jakiś sposób reprezentatywny dla afrykańskiej kinematografii, przestaję się dziwić temu procederowi.

Notka w katalogu sugerowała dzieło wybitnego czadyjskiego reżysera. Miała to być historia o moralnym dylemacie człowieka, o honorze, zemście i wybaczeniu.

Temat trudny, ale uniwersalny, a z tych składników osadzonych w afrykańskim krajobrazie można by zrobić coś naprawdę smacznego. Wyszedł tymczasem fabularny zakalec, formalnie ciekawy dopiero pod koniec.

Zamiast „dumnego nastolatka zamierzającego pomścić ojca” na ekranie pojawia się nieco zbuntowany, cyniczny i pewny siebie młodzian. O tym, że jest zbuntowany i cyniczny domyślić się można głównie z miny, dzięki której chwilami wygląda jak zarażony wścieklizną chomik (doprawdy nie wiedziałam, że można mieć tak imponująco plastyczne łuki brwiowe). Trudno domyślić się jego zamiarów, czyny są niekonsekwentne, on sam nie wzbudza sympatii. Dalej katalog donosi, że między nim a mordercą ojca powstanie zaskakująca relacja, utrudniająca wykonanie zadania narzuconego przez honor rodziny. Niestety, schemat jest na tyle wytarty, że o żadnym zaskoczeniu nie może być mowy.

Film nie wydał mi się, jak chce katalog, ani prosty, ani wzruszający. Być może niewyrobienie nie pozwoliło mi dostrzec aspektów docenionych na międzynarodowych festiwalach. Z drugiej strony być może to twórca przekroczył cienką granicę, jaka istnieje między prostotą a nudą, subtelnością a poważnym niedociągnięciem.

A do katalogowych opisów proszę zachować pewną rezerwę.

Przybył „Ładunek

”

Godzina 11 rano to, o ile mamy rację, w kinie tzw. poranek.

Ińskie Lato Filmowe zafundowało nam o tej porze film zdecydowanie nie przedpołudniowy. Naszym zdaniem „Ładunek 200” to najmocniejszy i prawdopodobnie najlepszy film pokazywany do tej pory na festiwalu. Aleksiej Bałabanow przyzwyczaił nas do dobrych filmów. Po rewelacyjnym „Bracie”, niezłym „Bracie 2” i średniej „Wojnie”, poszliśmy do kina pełni nadziei i obaw. Już od pierwszych minut przekonaliśmy się, że Bałabanow trzyma poziom z czasów „Brata”.

Rosja Radziecka w 1984 roku stała u progu wielkich zmian – wojska radzieckie wykrwawiały się w Afganistanie, a w kraju wkrótce miała zacząć się pierestrojka. Osią fabularną jest zniknięcie córki sekretarza. Wszystkie zdarzenia poprzedzające i to-warzyszące porwaniu są nam unaocznione z całą brutalnością, bez cienia ironii, co w tym przypadku jest zdecydowaną zaletą. Film, choć zrealizowany sprawnie, ociera się o konwencję kryminału i filmu sensacyjnego, jednocześnie jest mocnym obrazem radzieckiej rzeczywistości. Bez zamiatania pod dywan, a zarazem bez zbędnego mitologizowania historii ZSSR. Bałabanow nie bawi się w zbędne gry z odbiorcą, stawiając na ukazanie nam świata, z którym na co dzień nie mamy do czynienia.

Wszystkie postacie pojawiające się w filmie są wyraziście narysowane, obecność żadnej z nich nie jest zbędna.

Lao Che dobry koncert, choć Maryli brak Na koncert Lao Che, zespołu, który nagrał jedną z lepszych płyt tego roku. Choć stan naszej wiedzy w kwestii twórczości zespołu był odmienny (Krzysztof nie znał w całości ich ostatniej płyty, zaś Michał owszem), zgadzaliśmy się co do tego, że dobrego rocka nigdy dość. Obaj nie zawiedliśmy się, gdyż grupa zaproponowała znakomity mix piosenek z płyty „Powstanie Warszawskie” z utworami z najnowszego krążka „Gospel”.

Po upadku Pidżamy Porno, wobec słabej kondycji Kazika i jego zespołów, brakowało nam na polskiej scenie niezależnego rocka kontynuatorów tradycji muzyki nie pozbawionej treści, a zarazem posiadającej odpowiednią siłę wyrazu. Koncert przed kinem Morena udowodnił nam, że Lao Che jest na najlepszej drodze do uzyskania pozycji twórców z najwyższej półki. Wokaliści odwiedzający wakacyjne festiwale traktują je zazwyczaj po macoszemu; nie wahają się nawet grać z playbacku. Na szczęście wczorajszy koncert nie wpisuje się w ten zły obyczaj. Z wielką przyjemnością obserwowaliśmy współczesną „złą” młodzież żywiołowo reagującą na piosenki o tematyce powstańczej.

Obawialiśmy się także mizernej frekwencji, lecz okazało się, że koncert przyciągnął wielu ludzi. Uczestniczyli w nim wszyscy, bez względu na wiek. Widzieliśmy między innymi jednego z organizatorów tańczącego pogo w takt muzyki.

Cieszymy się bardzo, że w Ińsku mogliśmy posłuchać koncertu Lao Che, a nie Beaty Kozidrak lub Krzysztofa Krawczyka, których to twórczość może bardziej pasowałaby do letniego festiwalu. Napawamy się więc atmosferą po koncercie zanim zmuszeni będziemy pójść na kolejny kiepski film, w rodzaju „Don Chichota” lub „Czarnej Masajki”.

Największe wrażenie robią postacie kapitana Żurowa i profesora ateizmu Artema. Pierwszy z nich autentycznie przeraża od pierwszego pojawienia się na ekranie, a drugi, choć dosyć komiczny, budzi żal swą oportunistyczną postawą. W pewnym sensie jest on radziecką wersją obywatela Piszczyka, który wplątuje się w dziwne zdarzenia, lecz sam niczego nie jest w stanie zmienić. Zmienia się jedynie jego stosunek do wiary, co samo w sobie jest jednym z bardziej ironicznie zabarwionych wątków filmu.

Jednym z ważniejszych elementów „Ładunku 200” jest Doskonała ścieżka dźwiękowa. Radzieckie hity kontrastują z powagą sytuacji, w której znajdują się bohaterowie. Film robi wrażenie także od strony wizualnej, jakkolwiek niektóre sceny są wręcz przeestetyzowane, jak chociażby scena podróży po Leninsku. Nie zmienia to postaci rzeczy, że zdjęcia znakomicie budują klimat marazmu i spustoszenia, jakie poczynił w życiu Rosjan komunizm. „Ładunek 200” wpisuje się on w nurt współczesnych produkcji rosyjskich takich jak „Kierowca dla Wiery” Pawła Czuchraj i „Spaleni słońcem” Nikity Michałkowa, mówiących o mrocznym widmie stalinizmu. Bałabanow opowiada o wydarzeniach znacznie późniejszych, jednak wciąż mamy wrażenie, że w ZSSR nic się nie zmienia – vide scena egzekucji Aleksieja.

Ale o tym możemy przeczytać w codziennej prasie…

Jesteśmy tylko talią kart, czyli widzu, nie daj się zrobić w konia Jodorowsky jest jednym z największych obrazoburców i kontestatorów kultury, religii i w ogóle naszej szarej rzeczywistości – głoszą omówienia filmów Chilijczyka. Po takich rekomendacjach spodziewaliśmy się po „Świętej górze” co najmniej krucyfiksów umazanych fekaliami, gwałconych dzieci i orgii ze zwierzętami.

Jakież było nasze zdziwienie i rozczarowanie, kiedy nie ujrzeliśmy wyczekiwanych z drżeniem serc perwersyjnych fantazji, które onegdaj fascynowały Beatlesów. Miast tego obejrzeliśmy chilijską wersję Power Rangers w wykonaniu ciemnej, niepiśmiennej, meksykańskiej masy biedaków i kalek.

Podobieństwa „Świętej góry” i kultowego serialu o gwiezdnych wojownikach nie wynikły jedynie z naszej bezdennej ignorancji wobec awangardzistów i metafizyki. Dały się one zauważyć zarówno w oprawie plastycznej scenografii i kostiumów (o tym zaraz), jak również w wymiarze miałkiej, pretensjonalnej, quasiteologicznej fabuły.

Lateksowe, obcisłe stroje w tęczowych kolorach uwypuklały wrodzone niedoskonałości fizyczne „aktorów”. Rekwizyty przywodziły na myśl sklep zabawkarski, a gra wykonawców – tartak. Efekty specjalne (oj, specjalne to one były…) dają się streścić jako krzyżówka „Polskiego zoo” i filmów Waleriana Borowczyka. Szarża uczniów alchemika na dziewięciu

Subiektywny przewodnik po gastronomii w czasie festiwalu

nieśmiertelnych przypomina piknikowe starcie smerfów z KuKlux-Klanem. Jeśli zaś chodzi o epatowanie nagością i przedmiotowym traktowaniem kobiet, to jej większą dozę mogliśmy znaleźć w popołudniowej ramówce TVP. Prowokacja religijna i obyczajowa (joginiczna wolność kontra LSD) wcale nie prowokuje, nawet nie śmieszy, jedynie żenuje.

Nawet dojrzałe, obecne na sali osoby, które bez wątpienia przygnał do kina święty ogień obrońców wiary, nie znalazły powodów, by sięgnąć po miecz.

Ten film jest jak śmietnik. Pełno tu nieuporządkowanych aluzji i odniesień z najrozmaitszych tekstów kultury, od tarota, przez psychoanalizę po okultystyczny bełkot w wersji pop. Wielce interesująco przedstawia się również sposób ukazania w „Świętej górze” arkanów alchemii. Zawsze sądziliśmy, że to coś więcej, niż transmutacja kupy w bryłkę złotego kruszcu.

Jeśli jednak reżyser przyjmuje taką optykę, ciężko się dziwić, innym zapatrzonym w okultyzm gwiazdom. Jak choćby Madonnie i Britney Spears, pierwszy kabalistkom Hollywoodu.

Reżyser jest również nieuleczalnym narcyzem. Nie może oprzeć się pokusie by postać, którą gra w filmie, zdominowała jego zakończenie wbrew wszelkim regułom sztuki narracji.

Fanami tej opowieści będą z pewnością zbuntowani gimnazjaliści oraz fascynaci New Age’owej para-filozofii. Ma Pan rację, Mistrzu: „Koniec wyprawy na Świętą Górę. Wracajmy do rzeczywistości”.

Schrupać Ińsko

Pizzeria Margherita. Z zewnątrz lokal raczej odstrasza, niż zaprasza do wejścia. Zaryzykowaliśmy bliższy kontakt z frenetycznie machającym swoimi kastanietami macho, którego podobizna widnieje na lokalu, i złożyliśmy kilka zamówień. Lokal oferuje sporo rodzajów pizzy oraz kebab, jakby właściciele chcieli zrealizować niegdysiejsze hasło reklamowe i starają się karmić tym, co modne. Moda zaś, jak wiadomo, rzadko idzie w parze z wygodą – w tym wypadku dla żołądka.

Zamówiliśmy kebab. Nie powtarzajcie naszego błędu! Nie otrzymacie kebaba, lecz lekko ciepłe skrawki mielonego mięsa, niemal bez przypraw, za to malowniczo ugarnierowane majonezem i jakimś czerwonym sosem, którego nie zidentyfikowaliśmy; być może był to keczup „Pudliszki”. Ohyda.

Natomiast pizza była bardzo smaczna! Brakowało jedynie możliwości wyboru: pizza na grubym cieście „po amerykańsku”, czy też na cieniutko rozciągniętym, typowym dla włoskich jadłodajni. W Marghericie serwują danie na cieście o grubości przypominającej poziom gry drugiej linii włoskiej drużyny Cagliari – doskonale średniej.

Poza tym – dostaliśmy danie wypieczone w sam raz, ciasto okazało się jednocześnie chrupkie i miękkie w środku. Sos na cieście był smaczny, a dodatki dobrze skomponowane. Porcje

– w sam raz. Od pizzy nie można chcieć więcej. Nie chcieliśmy więc. Nasze humory poprawiło dodatkowo kuflowe piwo Bosman – miła odmiana dla osób spoza województwa zachodniopomorskiego. Polecamy pizzę w Marghericie!

Byliśmy także w ińskich smażalniach ryb. Wiedzieliśmy wcześniej, że jedziemy nad jezioro i mieliśmy nadzieję na rybne przysmaki z grilla, patelni, saute – świeże i smaczne bezpretensjonalną radością ryb, które kilka godzin temu marzyły o przegryzieniu dżdżowniczki, a teraz same są przegryzane. Sprawdzaliśmy ińskie smażalnie tak jak radzi Robert Makłowicz – najpierw po zapachu. Poszliśmy do smażalni niedaleko kina Morena, gdzie odbywają się pokazy plenerowe; znaleźliśmy też smażalnię nad jeziorem, w pobliżu wypożyczalni kajaków. Wszędzie czuliśmy ten sam zapach – zużytej frytury. Jedliśmy różne ryby, ale wszystkie smakowały jak kawałki mięsa przebywające zbyt długo w starym oleju. Bez świeżości, bez przypraw, bez ducha. Nawet bez kawałka cytryny (wyjątek: smażalnia obok kina – przyp. red.), która jest listkiem figowym najpodlejszej nawet ryby rozebranej w knajpie.

To smutne, ale nad jeziorem w Ińsku nie da się zjeść dobrej ryby.

naczelne Ewa Ciszewska, Dagmara Rode, korektor Konrad Klejsa, fotograf Piotr Ochocki, ilustratorzy Bartosz Lewandowski, Maciej Rzepecki, skrybowie Agnieszka Cytacka, Michał Dondzik, Martyna Gajda, Piotr Klonowski, Krzysztof Kujda, Bartosz Lewandowski, Marta Madejska, Monika Marlicka, Anna Miller, Katarzyna Paszyn, Maciej Rzepecki, Tatiana Wasilewska, Maja Zielińska, w pozostałych rolach Tomasz Nowak