InnovationQuarter Jaarverslag 2019 - TerugblIQ

TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2019

“Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent en de overheid is zeer ervaren” SAMEN MET ONZE PARTNERS WERKEN WE AAN STERKE ECOSYSTEMEN EN CLUSTERS IN ONZE REGIO

€ 504 MLN. ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN

2.810 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD

Inhoudsopgave

Missie, visie en profiel

4

3. Onze resultaten

Samenvatting resultaten 2019

6

48

Voorwoord 8

Innoveren 49

Verslag van de Raad van Commissarissen

10

Internationaliseren 53

Interview / CybExer

12

Investeren 56

TerugblIQ1 14

Tot slot

61

TerugblIQ3 62

Verslag van de Directie 16

Interview / Walstroom

64

Terugblik 2019

16

Realisatie versus doelstellingen (KPI’s)

18

Financiële realisatie

22

Vooruitblik 2020

24

Interview / SMITZH

26

TerugblIQ2

28

4. Onze organisatie

66

Hoe zijn we georganiseerd?

66

Human Resource Management

68

Communicatie 71 TerugblIQ4 72 Interview / Jan Kees de Jager

1. Onze omgeving

74

30

Trends en ontwikkelingen

31

Aandeelhouders en Participanten

34

5. Onze governance

76

Langetermijnwaardecreatie 76 Risicobeheersing en verantwoording

2. Onze strategie

36

77 80

Beloningen 81

Integrale inzet van kennis en netwerken

Effectief bestuur en toezicht

37

Algemene vergadering

81

Sectoren 38 Innoveren (proces)

38

Internationaliseren (proces)

40

Investeren (proces)

42

Bijlagen 82

Waardeketen 44

Financiёle kengetallen

Personalia directeur en leden van de Raad van

Interview / IMSystems

46

Commissarissen per 1-1-2020

85

Toelichting belangrijkste indicatoren

88

Gebruikte begrippen en termen

90

De Jaarrekening 2019 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2019 (TerugblIQ).

2

83

In dit jaarverslag laten we in een vijftal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in de regio. Dit zijn de ondernemers die wij graag helpen vanuit onze ambitie om via onze activiteiten een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

12

26

“Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent en de overheid is zeer ervaren.”

“We willen met deze innovatie een inspiratiebron zijn voor andere maakbedrijven.”

CybExer

SMITZH

64

46 “Dankzij InnovationQuarter zijn we als team volwassener geworden. En kijken we niet zes maanden, maar zes jáár vooruit.”

“De samenwerking tussen de publiek-private partijen was uitzonderlijk vergaand.”

Walstroom

IMSystems

74 “Technologie gaat het voor ons oplossen, daar ben ik van overtuigd.”

Jan Kees de Jager

3

Missie, visie en profiel

In 2018 hebben we in nauw overleg met onze stakeholders een nieuw Meerjarenplan voor de periode 2019-2022 opgesteld. Daarbij is onze missie herijkt.

Onze visie, strategie en profiel zijn ongewijzigd.

Missie /

Visie /

De economische structuur van de regio duurzaam versterken en het innovatief vermogen van ZuidHolland ontsluiten.

InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.

Dit doen we door de maatschappelijke

plaatsvindt tussen sectoren, waarin

vraagstukken op het gebied van duurzaam

bedrijven kunnen (door)groeien en waar

& schoon, slim & veilig en groen & gezond te

innovatieve buitenlandse bedrijven toe

vertalen in businesskansen voor vandaag en

worden aangetrokken.

Een ecosysteem waarin kruisbestuiving

morgen.

Strategie /

Profiel /

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.

InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.

Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.

Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.

4

5

Samenvatting resultaten 2019

Innoveren

43

Internationaliseren

56

Investeren

1

33

Aantal business cases

Aantal

Aantal

en innovatieprojecten

bedrijven geland

investeringen

26

424

54

Uitgelokte

Uitgelokte

Uitgelokte

investeringen (€ mln.)

investeringen (€ mln.)

investeringen (€ mln.)

IQ

116

18

Aantal bezoeken

Verstrekte financieringen

Investor Relations

(€ mln.)

2.810

1.868

Aantal

Aantal

arbeidsplaatsen

arbeidsplaatsen

1. Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ.

6

ENERGIIQ Logotype

10.08.2017

20

10

3

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

€ 38

€ 15

€ 1

mln.

mln.

mln.

Uitgelokte investeringen

Uitgelokte investeringen

Uitgelokte investeringen

€ 14

€ 3

€ 1

mln.

mln.

mln.

Verstrekte financieringen

Verstrekte financieringen

Verstrekte financieringen

In de bijlage is een toelichting van bovenstaande indicatoren opgenomen.

7

Voorwoord 2019:

Zuid-Holland, slim, schoon en gezond Fit for the future. Voor de vele prachtige

ecosystemen en clusters die we in Zuid-Holland

bedrijven met en voor wie we werken in de

hebben versterkt.

regio is dat cruciaal. Wij ondersteunen ze daar dag in, dag uit bij op het gebied van investeren,

In onze regio is de samenwerking de afgelopen

innoveren en internationaliseren.

zes jaar sterk toegenomen. Over de grenzen heen. Van sectoren, van gemeenten, tussen

Op 1 januari 2019 bestond InnovationQuarter, als

kennisinstellingen, maar ook letterlijk door onze

regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-

regio en zijn mooie bedrijven internationaal veel

Holland, vijf jaar. Vijf jaar waarin we dagelijks

sterker te positioneren.

hebben gewerkt aan een economisch krachtige regio. Een regio die klaar is voor de toekomst,

Na een lange periode van onderpresteren heeft

klaar voor de Next Economy.

onze regio de afgelopen jaren haar economische prestaties en haar concurrentievermogen danig

Sinds de start is InnovationQuarter sterk

weten te verbeteren. Maar er is blijvend werk

gegroeid, in resultaten, in omvang van de

aan de winkel. Meer dan welke regio dan ook

organisatie en in een aantal nieuwe taken.

heeft Zuid-Holland de uitdaging om de grote

Nieuwe fondsen als UNIIQ en ENERGIIQ zagen

transities op het gebied van energie, circulair en

het levenslicht, met het secretariaat van de

digitalisering te vertalen in economische kansen.

Economic Board Zuid-Holland, de Roadmap

Door nauwe samenwerking tussen en met

Next Economy, Internationalisering en het Zuid-

ondernemers, kennisinstellingen en overheden

Hollands Investeringsplatform werden nieuwe

te organiseren, te zorgen dat ondernemingen

activiteiten toegevoegd en ook de bestaande

die willen (door)groeien daar financiering voor

kerntaken groeiden qua omvang, mede door

vinden, en door de Zuid-Holland nationaal

grote aanvullende opdrachten zoals SMITZH en

en internationaal op de kaart te zetten als

Maritime Delta. Door onze groei in activiteiten

aantrekkelijke vestigingsplaats maken we onze

én resultaten weten we jaar op jaar meer ImpaQt

regio Fit for the Future.

te creëren voor onze dynamische regio.

Afgelopen jaar hebben we in het verlengde van

8

Met de collega’s ben ik trots op de resultaten die

ons meerjarenplan 2019 – 2022 “Meer ImpaQt

we de afgelopen 6 jaar samen hebben geboekt,

voor Zuid-Holland” gewerkt aan de verdere

op de samenwerkingen die zijn opgezet, op de

versterking van onze strategisch-economische

organisatie die we hebben opgebouwd en op de

en maatschappelijke impact. Tegelijkertijd

“Onze activiteiten hebben in 2019 geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 504 mln. en de creatie van meer dan 2.800 arbeidsplaatsen in de regio.”

waren onze resultaten op direct-economische

van het innovatiepotentieel vraagt van

impact (banen en geïnvesteerd vermogen)

InnovationQuarter dat ze méér is dan

afgelopen jaar wederom zeer goed.

een aanjager en verbinder, méér dan een

In 2019 zijn de volgende resultaten behaald:

acquisitieorganisatie en méér dan een

▶ Innoveren realiseerde 43 businesscases

investeerder. Door de integrale inzet van onze

en innovatieprojecten met een

kennis, kunde en netwerken versterken we

investeringsvolume van € 26 mln.

onze sterke sectoren en clusters. Door de

▶ Internationaliseren heeft 56 bedrijven

geïntensiveerde inzet en focus op energie,

geassisteerd bij vestiging, dan wel

circulair en digitalisering hebben we in 2019

verhuizing of uitbreiding in de regio. Deze

gewerkt aan de transitie naar de Next Economy.

bedrijven verwachten binnen drie jaar 2.810 arbeidsplaatsen te hebben gerealiseerd in

Om als organisatie ook zelf Fit for the Future te

de regio en € 424 mln. additioneel te hebben

zijn hebben we afgelopen jaar onze organisatie

geïnvesteerd.

inrichting aangepast. Met kleinere inhoudelijke

▶ Investeren heeft 33 investeringen

subteams komen we tot meer integrale

gerealiseerd, waarvan 20 uit IQCapital, 10

samenwerking, betere interne kennisdeling en

uit UNIIQ en 3 uit ENERGIIQ. Het additioneel

meer ruimte voor professionele doorgroei van

aangetrokken kapitaal over 2019 voor de

collega’s.

regio komt met deze investeringen op € 54 mln. Daarmee bedraagt het aantal werkzame

Sinds onze start is er één constante en dat

fte’s in al onze portfoliobedrijven van de drie

is de intensieve en goede samenwerking

fondsen per eind 2019 1.868 arbeidsplaatsen.

met bedrijven, kennisinstellingen,

Met ingang van 2019 rapporteert

clusterorganisaties, incubators, financiers en

Investeren in lijn met de andere regionale

investeerders, topsectoren en overheden in de

ontwikkelingsmaatschappijen over het totale

regio.

aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd2.

Op die manier maken we samen Zuid-Holland, slimmer, schoner en gezonder!

Het duurzaam versterken van de economische structuur van de regio en het ontsluiten

Rinke Zonneveld Directeur InnovationQuarter

2 Dit betreft het aantal fte per jaareinde per bedrijf. Het getal is een indicatie van de impact van onze investeringen op de regionale economie. Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld.

9

Verslag van de Raad van Commissarissen We constateren dat er in 2019 door

Raad van Commissarissen gesproken met de

InnovationQuarter op verschillende manieren

ondernemingsraad van InnovationQuarter.

met succes gewerkt is aan de verdere

En hebben individuele commissarissen ter

doorvertaling van het Meerjarenplan 2019 – 2022

kennismaking en inzicht deelgenomen aan

“Meer ImpaQt voor Zuid-Holland”. Daardoor

vergaderingen van de Investeringscommissie

is InnovationQuarter samen met bedrijven,

van IQCapital. De uitkomsten van de

kennisinstellingen, clusterorganisaties,

werkzaamheden van deze commissies zijn

incubators, financiers en investeerders,

in detail besproken tijdens de reguliere

topsectoren en overheden in staat nog betere

vergaderingen van de Raad en derhalve wordt

resultaten te behalen in het verder versterken

over de werkzaamheden van deze commissies

van de relevante clusters en ecosystemen in onze

niet separaat gerapporteerd in dit verslag.

regio.

Overzicht van de activiteiten

Als Raad van Commissarissen is het onze taak

▶ De Raad heeft het Jaarverslag 2018, de

om toezicht te houden op de onderneming en de

kwartaalrapportages 2019, periodieke

onderneming te adviseren bij het nastreven van

risicomanagementrapportages en Jaarplan

de doelstellingen en de operationele activiteiten.

Management en Raad zijn hier ook afgelopen

2020 inclusief begroting vastgesteld; ▶ Aan de hand van de kwartaalrapportages

jaar actief mee omgegaan in een effectieve en

werden de (financiële) resultaten

uitstekende samenwerking.

van zowel InnovationQuarter als de investeringsportefeuille besproken;

Met gepaste trots presenteert de Raad

▶ De Raad heeft in 2019 specifiek aandacht

van Commissarissen de resultaten van

besteed aan de volgende onderwerpen:

InnovationQuarter over 2019 en bedankt de

• Uitkomsten

aandeelhouders, financiers en participanten voor de constructieve dialoog en het gestelde vertrouwen in InnovationQuarter.

MedewerkersTevredenheidsOnderzoek; • Doorontwikkeling van het strategisch impact- en afwegingskader en specifieke strategieën per sector;

Bijeenkomsten

• Financieringsafspraken Participanten;

Er hebben in 2019 twee Aandeelhouders-

• Opbouw en ontwikkeling van

vergaderingen plaatsgevonden. De Raad van

de investeringsportefeuille en

Commissarissen heeft in 2019 vijfmaal vergaderd

investeringsproces;

in aanwezigheid van de Directeur. De Raad

• Uitvoering Human Capital Agenda;

heeft eenmaal buiten de aanwezigheid van

• Start en positionering Zuid-Hollands

de Directeur zijn eigen functioneren en het functioneren van de Directeur geëvalueerd.

10

Investeringsplatform (ZIP); • Doorontwikkeling secretariaat Economic

De Audit Commissie heeft viermaal en de

Board Zuid-Holland (EBZ) in relatie tot

Remuneratie Commissie heeft tweemaal

Strategie en Business Intelligence binnen

vergaderd. Tevens heeft een delegatie van de

InnovationQuarter.

Tot slot

Ook in 2019 is door InnovationQuarter gewerkt

van InnovationQuarter voor de regio worden

voor en met innovatieve ondernemers die

nagestreefd en de operationele activiteiten

dagelijks bezig zijn met oplossingen voor

worden uitgevoerd.

maatschappelijke vraagstukken op het gebied van voeding, klimaat, gezondheid, veiligheid

De Raad stelt de Algemene Vergadering van

en energie. Hieraan heeft InnovationQuarter in

Aandeelhouders voor de jaarrekening 2019 vast

haar rol als ecosysteemversterker, acquisiteur

te stellen.

en investeerder op een professionele manier, met een veelheid aan relevante activiteiten,

Den Haag, 20 februari 2020

projecten en sterke resultaten voor de regio bijgedragen.

Raad van Commissarissen Marike van Lier Lels (voorzitter)

De Raad bedankt ook de medewerkers van

Leo Brand

InnovationQuarter voor hun onvermoeibare

Kees de Koning

inzet, professionaliteit, gedrevenheid en

Brigitte van der Maarel

betrokkenheid waarmee de doelstellingen

Peter van Zunderd

11

Interview / CybExer De menselijke kant van cybersecurity De kwaliteit van cybersecurity is niet alleen afhankelijk van servers, routers en software, maar vooral ook van mensen. Dat is de visie van het Estlandse cybersecuritybedrijf CybExer. Om die visie ook internationaal uit te dragen, werden Merle Maigre, Executive Vice President for Government Relations, en Murray Davidson, Chief Technology Officer, naast hun vaste functies aangesteld als directeuren van CybExer International. Met de hulp van InnovationQuarter en The Hague Security Delta openen ze het eerste CybExer-kantoor over de grens, in hartje Den Haag. Een waardevolle toevoeging aan het Nederlandse cybersecuritylandschap.

12

Met trainingen, workshops en

De innovatiekracht

praktijkoefeningen helpt CybExer bedrijven

Vooral die menselijke benadering maakt CybExer

en organisaties, waaronder de NAVO en alle

zo innovatief en onderscheidend, vinden de

ministeries van defensie binnen de EU, zich

twee directeuren. ‘Door het minimaliseren

voor te bereiden op een potentiële cyberaanval.

van de risicofactoren van menselijk gedrag

Een van de producten die het bedrijf daarvoor

kunnen we snel en doeltreffend anticiperen

ontwikkelde is het CybExer Range Platform

op cyberaanvallen’, licht Maigre toe. ‘Daarom

(CRP), dat een levensechte cyberoorlog

geloven we dat onze werkwijze een van de

simuleert, ingericht op de specifieke organisatie.

meest geavanceerde is om cybersecurity te

Davidson: ‘Die simulatie verlaagt de drempel

verbeteren, ook dankzij de techniek die we

om meer te leren over cybersecurity. Het is een

daarvoor ontwikkelen en inzetten.’ Zoals het

veilige, toegankelijke en realistische manier

eerder genoemde CRP. ‘Het cloud-platform biedt

om cybervaardigheden te verbeteren, voor

organisaties de mogelijkheid om on demand

medewerkers van alle afdelingen.’

te oefenen’, vult Davidson aan. ‘De opdrachten

variëren in moeilijkheidsgraad. Bijvoorbeeld:

en de Nederlandse overheid is zeer ervaren’,

binnen vier uur een systeem beveiligen. Na

zegt Maigre. Het meest waardevol aan de

iedere opdracht krijg je feedback.’ Hij vergelijkt

samenwerking met InnovationQuarter en

het belang van zulk oefenmateriaal met dat

The Hague Security Delta noemt ze dan ook

van een vliegtuigsimulator, waarin een piloot

de warme introductie bij een relevant netwerk

regelmatig verplicht moet oefenen. ‘Dit werk

en de informatie over het lokale ecosysteem.

leer je alleen in het veld.’

Davidson typeert Den Haag als stad van veiligheid. ‘En Nederland vormt een uitstekende

De maatschappelijke waarde

match met Estland. Beide hebben een

CybExer streeft naar optimale veiligheid van de

fantastische reputatie in cyberland en zijn op dat

samenleving. Davidson: ‘Dat bereiken we door

vlak heel volwassen en vooruitstrevend.’

de weerbaarheid, alertheid en paraatheid te vergroten bij instellingen waarvan we allemaal

De toekomstplannen

afhankelijk zijn, zoals overheidsorganen

Om de cyberveiligheid bij nog meer organisaties

en ziekenhuizen.’ Maigre benadrukt het

te kunnen aanscherpen, wil CybExer de komende

economische belang van die weerbaarheid.

jaren blijven groeien en opereren op grotere

‘De kwaliteit van cyberveiligheid beïnvloedt de

schaal. En op nog hoger niveau. Maigre: ‘We

welvaart van een heel land. Dat zagen we in 2017

willen onze klanten meer kwaliteit bieden,

met de cyberaanval op het Deense transport- en

zodat ze efficiënter investeren in cybersecurity.’

energiebedrijf Maersk, die resulteerde in een

Bovendien zijn er plannen om de inhoud van

verlies van honderden miljoenen dollars en veel

het cloud-platform beter te lokaliseren, geeft

“Nederland vormt een uitstekende match met Estland. Beide hebben een fantastische reputatie in cyberland en zijn op dat vlak heel volwassen en vooruitstrevend.” verschillende sectoren raakte. Deze en andere

Davidson aan. ‘Voor ieder land komt een

aanvallen bevestigen dat het niet de vraag is óf

eigen versie, met aangepaste taal én culturele

een aanval zal plaatsvinden, maar wanneer. En

aspecten. Door bijvoorbeeld de lokale situatie

dat die niet alleen het getroffen bedrijf raakt,

na te bootsen worden de trainingen relevanter.

maar de nationale economie en de cohesie

Dat gaan we eerst doen voor Nederland, en als

tussen overheid en bedrijfsleven.’

dat goed loopt, breiden we het model uit naar omringende landen. Zo vormt Den Haag voor

De rol van InnovationQuarter

ons straks ook een hub voor internationale

Voor het Estlandse bedrijf is Nederland onder

samenwerkingen.’

meer interessant vanwege de vele internationale firma’s die hier zijn gevestigd en de nabijheid van omringende sterke economieën. Maar de voornaamste reden voor de keuze zit hem, geheel in lijn met de bedrijfsvisie, in het menselijke aspect. ‘Het kennisniveau ligt heel hoog in deze regio; er is veel talent 13

TerugblIQ1 / 17 januari De energietransitie is een opgave die een Europese aanpak verdient. Zuid-Hollands energieinnovatiefonds ENERGIIQ investeert daarom in het Europese energietransitiefonds SET Fund III.

ENERGIIQ-investering in SET Ventures

/ 18 januari Smart Industry fieldlab RoboHouse is officieel geopend. Het is ĂŠĂŠn van de fieldlabs uit SMITZH en helpt bedrijven met het ontwikkelen en testen van innovatieve robotica oplossingen.

RoboHouse officieel geopend

/ 25 januari DuPont Industrial Biosciences slaat de eerste paal van het nieuwe gebouw op het Leiden Bioscience Park in Oegstgeest.

DuPont slaat eerste paal in Leiden

/ 11 februari We4Sea heeft financiering van ENERGIIQ opgehaald voor hun platform voor het monitoren van brandstofverbruik en emissies van zeeschepen te versnellen.

ENERGIIQ investeert in We4Sea

/ 13 februari InnovationQuarter investeert in Dawn Aerospace, een New Space bedrijf dat duurzame, flexibele en kosteneffectieve lanceringen van kleine satellieten mogelijk maakt.

Dawn Aerospace ontvangt investering

14

/ 13 februari Het Westlandse bedrijf Gearbox Innovations ontvangt een investering van â‚Ź 300.000 van UNIIQ voor de ontwikkeling van een digitale keurmeester.

UNIIQ-investering voor Gearbox

/ 15 februari Regionale samenwerking loont! Dat werd duidelijk tijdens het jaarlijkse Maritime Delta Diner bij GustoMSC in Offshore Valley Schiedam.

Maritime Delta Diner

/ 7 maart De provincie Zuid-Holland en brancheorganisatie SpaceNed gaan samenwerken met de Duitse deelstaat Bremen en het ruimtevaartcluster Aviaspace Bremen.

Spaceregio’s Zuid-Holland en Bremen

/ 28 maart Australisch product innovation agency IDE Group opende haar nieuwe Europese hoofdkantoor in CIC Rotterdam, van waaruit zij haar Europese partners zal bedienen zal bedienen en het Zuid-Hollands medtech cluster gaat versterken.

IDE Group vestigt in Rotterdam

15

Verslag van de Directie Terugblik 2019

InnovationQuarter kijkt terug op een enerverend en succesvol jaar. We hebben wederom met en voor prachtige bedrijven mogen werken. Bedrijven die op zoek zijn naar financiering, bedrijven met een innovatievraag, buitenlandse bedrijven op zoek naar een vestigingslocatie, bedrijven met internationale ambities. Wij hebben ze met plezier verder geholpen bij hun groei! Op deze wijze werken we aan de verdere versterking van ecosystemen en clusters in onze regio en dragen we bij aan maatschappelijke opgaven op het terrein van energie, circulariteit, digitalisering en gezondheid.

De afgelopen zes jaar is de samenwerking in

overtroffen. Zoals elk jaar worden de resultaten

de regio sterk toegenomen. Over de grenzen

mede beïnvloed door één of enkele grote

heen. Van sectoren, van gemeenten, tussen

projecten. Tevens hebben we nagenoeg alle

kennisinstellingen, maar ook letterlijk door onze

gestelde individuele KPI’s voor de drie activiteiten

regio en zijn mooie bedrijven internationaal veel

behaald met betere resultaten dan in 2018.

sterker te positioneren.

Minstens zo belangrijk is de in 2019 gerealiseerde Onze samenwerking met bedrijven,

strategisch economische impact, die zichtbaar

kennisinstellingen, clusterorganisaties,

wordt in onze inspanningen samen met

incubators, financiers en investeerders,

partners om ecosystemen en clusters in onze

topsectoren en overheden is zeer intensief.

regio te versterken en de (internationale) aantrekkingskracht van onze regio te verbeteren.

Mede dankzij deze samenwerking hebben we

Zo is het regionale aandeel in het aantal

afgelopen zes jaar mooie resultaten weten te

buitenlandse bedrijven dat voor Nederland kiest

boeken voor de regio Zuid-Holland. Mede dankzij

sterk gestegen sinds 2014, vinden investeerders

onze activiteiten zijn over de periode 2014-2019

steeds beter hun weg naar Zuid-Holland wat

meer dan 6.000 fte aan banen gecreëerd en is

blijkt uit het feit dat sinds 2018 de meeste

er bijna dan € 800 mln. additioneel in de regio

venture capital deals van Nederland in onze regio

geïnvesteerd. Deze direct economische impact

plaatsvinden en is Zuid-Holland inmiddels de 13e

in gecreëerde banen en uitgelokte investeringen

(van de 268) meest concurrerende regio van de EU

is van groot belang gezien de economische

volgens de Regional Competitiveness Index van

uitgangspositie van Zuid-Holland.

2019.

In 2019 hebben we de ambitieuze doelstellingen uit ons jaarplan ten aanzien van additioneel geïnvesteerd vermogen en creatie van arbeidsplaatsen met een factor 3 à 4 ruimschoots 16

Innoveren

Het Zuid-Hollands Investeringsplatform helpt

Afgelopen jaar is vanuit Innoveren nog meer de

bedrijven, projecten of consortia die bijdragen

nadruk komen te liggen op activiteiten die direct

aan de transitie naar de Next Economy om

gericht zijn op het versterken van clusters en

tot financiering te komen. Op basis van een

ecosystemen (strategisch-economische impact).

analyse van de maatschappelijke relevantie

Voorbeeld hiervan zijn de clusterversterkende

en de financiële haalbaarheid van de business

programma’s die we uitvoeren zoals Maritime

case wordt bezien welke projecten kansrijk

Delta, SMITZH (Smart Manufacturing:

zijn. Het ZIP is bedoeld voor initiatieven met

Industriële Toepassingen in Zuid-Holland) en

een verdienmodel en financieringscapaciteit,

het in 2019 uitgevoerde innovatieprogramma

die in beginsel grotendeels via leningen en

Energie en Klimaat en eind 2019 goedgekeurde

risicodragend vermogen te financieren zijn.

innovatieprogramma Zorgtechnologie. Maar

Het ZIP richt zich op het brede scala aan

ook clusterversterkende projecten als de

Europese, nationale en regionale financiers

Biotech Campus Delft, het Fieldlab Industriële

en financieringsinstrumenten. Het fungeert

Electrificatie en de realisatie van een 5G-corridor.

daarmee ook als voorportaal voor Invest-NL, dat

Het merendeel van onze business development-

in januari 2020 officieel van start gaat.

projecten heeft een duidelijke link met maatschappelijke vraagstukken op het gebied

Internationaliseren

van voeding, gezondheid, veiligheid en energie.

De resultaten over 2019 laten zien dat de belangstelling van buitenlandse bedrijven in

In de loop van 2019 zijn binnen het team Innoveren

Zuid-Holland als vestigingsplaats voor hun

zowel het voormalige Business Development,

bedrijven doorzet. Dit blijkt niet alleen uit een

het Zuid-Hollands InvesteringsPlatform (ZIP)

toenemende groei in het aantal landingen

als de Roadmap Next Economy geïntegreerd.

maar ook in de toename in het aantal fact

Om de slagkracht op de Next Economy-thema’s

finding trips. De samenwerking met Rotterdam

digitalisering, energietransitie en circulair

Partners, The Hague Business Agency en de

te vergroten hebben we onze inzet hierop

Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA)

geïntensiveerd en werken we vanuit integrale

heeft de acquisitiekracht van Zuid-Holland

teams op het gebied van duurzaam & schoon,

verder versterkt in 2019. De strategische

slim & veilig en groen & gezond. Daarmee zorgen

keuzes van InnovationQuarter voor de regio

we, samen met de link met ZIP, voor hechte

sluiten onverminderd goed aan bij de nationale

verbindingen tussen transitiedenken en -doen en

acquisitiestrategie van de NFIA. Daarnaast is de

de financial engineering voor transitieprojecten.

integrale samenwerking op de werkvloer met de

Tegelijkertijd zorgen EBZ-taskforces digitalisering,

collega’s binnen de teams Innoveren en Investeren

energietransitie en circulair met ondernemers

toegenomen.

en bestuurders voor de doorontwikkeling van de Next Economy-thema’s.

De bedrijven die zich afgelopen jaar in de regio hebben gevestigd zijn net als in 2018 voornamelijk

De Europese Investeringsbank (EIB) heeft in juli

actief binnen Life Sciences & Health, High Tech

2018 de regio geadviseerd de technical assistance

en Digital Technology, met een toename van

voor transitieprojecten op orde te brengen. Het

Aerospace-bedrijven.

Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP) is per 1 januari 2019 gestart en vormt de regionale

Het afgelopen jaar hebben we verdergaande

uitwerking van dit zogeheten technical assistance

verschuiving en versnippering gezien in de

platform.

geografische herkomst van de landingen. Waar voorheen de meeste bedrijven uit de VS of China 17

Realisatie versus doelstellingen (KPI’s) Innoveren Dit zijn de resultaten van Business Development, Next Economy, ZIP

160

40 43

Business cases en innovatieprojecten

Begroting 2019 - 2022

Begroting 2019

Realisatie 2019

20

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

80

Begroting 2019

Begroting 2019 - 2022

26

Realisatie 2019

Internationaliseren Foreign Investments

Aantal bedrijven geland

40

160

Begroting 2019

Begroting 2019 - 2022

56

Realisatie 2019

80

320

Begroting 2019 Investerings volume (€ mln.)

Begroting 2019 - 2022

424

Realisatie 2019

1.600

400 Begroting 2019

Begroting 2019 - 2022

Aantal arbeidsplaatsen

2.810 Realisatie 2019

Investor Relationships bezoeken

18

120 116

Begroting 2019

Realisatie 2019

480

Begroting 2019 - 2022

Internationaliseren Internationalisering

14

Aantal missies

3

56

Begroting 2019

Begroting 2019 - 2022

18

Realisatie 2019

Deelname bedrijven missies

80

160

Begroting 2019 - 2022

Begroting 2019

195

Realisatie 2019

3 Dit betreft zowel door onszelf georganiseerde missies als door ons ondersteunde missies van partners

Investeren Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ

26

100

Begroting 2019

Nieuwe investeringen

33

Begroting 2019 - 2022

Realisatie 2019

23

174

Begroting 2019

Uitgelokte investeringen  (₏ mln.)

IQ

Verstrekte financiering (â‚Ź mln.)

54

Begroting 2019 - 2022

Realisatie 2019

17 18

Begroting 2019

70

Begroting 2019 - 2022

Realisatie 2019

19

afkomstig waren, zijn het afgelopen jaar de

we dat ook meer privaat kapitaal zijn weg vindt

meeste bedrijven geland vanuit het Verenigd

naar onze regio en samen zorgen we voor een

Koninkrijk. Vanwege geopolitieke ontwikkelingen

grotere financiële draagkracht om de innovatieve

is het aantal landingen van bedrijven uit de VS

bedrijven in de regio te financieren. Mede

en China juist lager dan afgelopen jaren. Met een

daardoor behoren IQCapital en UNIIQ afgelopen

stabiel aantal landingen uit Canada, Japan en

jaren tot de actiefste investeringsfondsen van

Israël, is India een stevige groeimarkt gebleken in

Nederland.

2019.

De discussie over een projectfinancieringsfonds Ondanks de relatief kleine bezetting hebben

in de regio voor transitieprojecten op het gebied

we ook afgelopen jaar innovatieve MKB-

van energie en circulair is met name in de

ondernemers geholpen bij hun internationale

tweede helft van 2019 in een stroomversnelling

ambities, waarbij de nadruk ligt in het

gekomen. Het ontbreken van dit soort type

opzetten en uitvoeren van gerichte activiteiten

middelen voor bedrijven en projecten gericht op

zoals missies en soft landing programma’s

deze transities verzwakt onze concurrentie- en

binnen specifieke sector-marktcombinaties.

aantrekkingskracht ten opzichte van andere

Om de groei van regionale cybersecurity

regio’s in binnen- en buitenland. In 2020 wordt

bedrijven op de internationale markt verder

gewerkt aan de concrete vormgeving van een

te faciliteren, hebben de provincie Zuid-

dergelijk fonds.

Holland en de gemeente Den Haag in het laatste kwartaal van 2019 geïnvesteerd in

Secretariaat Economic Board Zuid-Holland

een internationaliseringsprogramma dat

InnovationQuarter voert sinds 2015 het

InnovationQuarter in nauwe samenwerking met

secretariaat van de Economic Board Zuid-

The Hague Security Delta (HSD) uit gaat voeren.

Holland. Dit draagt bij aan de synergie tussen

Ook met het Rijk en andere regio’s wordt via Trade

enerzijds de netwerk-, denk- en lobbykracht van

& Innovate NL steeds intensiever samengewerkt

de Board en anderzijds de executiekracht van

op het gebied van internationalisering.

InnovationQuarter. Deze synergie versterkt op haar beurt de economische slagkracht van de

Investeren

regio.

InnovationQuarter investeert sinds eind 2017 vanuit een drietal fondsen. Het eigen fonds

Talent is één van de belangrijkste

IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en

randvoorwaarden voor innovatieve ecosystemen

ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van

en sterke clusters. Het is in toenemende mate ook

de provincie Zuid-Holland. Daarmee heeft

een cruciale vestigingsfactor voor internationale

InnovationQuarter in 2019 de toegang tot

bedrijven. Het in voorjaar 2019 opgestelde

kapitaal voor innovatieve Zuid-Hollandse

Human Capital Akkoord Zuid-Holland is verder

bedrijven in nagenoeg alle levensfasen kunnen

uitgewerkt en gestart met uitvoering. Eind 2019

vergroten. InnovationQuarter investeert zoveel

is besloten de verdere uitvoering en organisatie

mogelijk in bedrijven die een bijdrage leveren aan

per januari 2020 gedeeltelijk te beleggen

de versterking van het ecosysteem en clusters in

bij InnovationQuarter onder de vlag van de

de regio.

Economisch Board Zuid-Holland met aanvullende financiering door de provincie Zuid-Holland.

Om de financieringen voor deze bedrijven te realiseren werkt InnovationQuarter samen met vele partners binnen en buiten de regio. Door een groot netwerk met private investeerders zorgen 20

21

Financiële realisatie De kernactiviteiten van InnovationQuarter

Vanwege het hoge risico van de aangegane

worden onderverdeeld in de

investeringen worden tijdig voorzieningen

Ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter en

genomen. Afgelopen najaar hebben we hierop

Participatieactiviteiten InnovationQuarter, ieder

een extra kritische beschouwing losgelaten.

met een separate financieringsstromen.

Over 2019 is er een additionele voorziening

▶ De kosten van het Ontwikkelingsbedrijf

gevormd op ons portfolio ad € 2.649.000 die

worden gefinancierd door de jaarlijkse

na toepassing van onze waarderingsprocessen

exploitatiebijdragen van onze participanten.

noodzakelijk geacht worden. Ultimo 2019 is

▶ Het participatiebedrijf wordt gefinancierd

er voor 9 portfoliobedrijven een voorziening

door het aandelenkapitaal van onze

gevormd (variërend van een voorziening van de

aandeelhouders en (toekomstig) rendement

investering van 25% tot 100%). In 2019 heeft er

op de investeringsportefeuille.

een afboeking plaatsgevonden van één van onze portfoliobedrijven ad € 596.000 als gevolg van

Naast deze kernactiviteiten voeren we

het faillissement. Dit was het 2e faillissement

ook aanvullende activiteiten uit namens

van een portfoliobedrijf sinds de start van

of ten behoeve van onze participanten en

InnovationQuarter in 2014. De investering in dit

aandeelhouders. Deze aanvullende activiteiten

bedrijf hadden we in het verleden al voorzien.

worden additioneel gefinancierd en zijn minimaal kostendekkend.

De kosten worden na de opbouwfase naar verwachting gedekt door de gerealiseerde

De opbrengsten over 2019 zijn marginaal

rendementen van de investeringen. De

hoger dan begroot en met circa een miljoen

meerwaarde op basis van de fair market

euro gestegen ten opzichte van realisatie

value ten opzichte van de balanswaarde

2018. Afgelopen jaar hebben we met onze

bedraagt per 31 december 2019 € 2.422.000. De

financiers afspraken gemaakt dat de middelen

investeringsportefeuille is nog in opbouw eind

voor een aantal additionele opdrachten

2019 hebben we 36 bedrijven in portfolio.

die een semipermanent karakter hebben worden overgeheveld naar de reguliere

Vooralsnog is de verwachting dat de gemiddelde

exploitatiebijdragen (ontwikkelingsbedrijf).

looptijd van een portfoliobedrijf 5 tot 8 jaar is

Hierdoor stijgt in de begroting 2020 de

voordat het realistisch is dat er een exit gaat

post Ontwikkelingsbedrijf en daalt de post

plaatsvinden. De portfoliobedrijven zijn eind 2019

aanvullende activiteiten met nagenoeg hetzelfde

gemiddeld 2,8 jaar in portefeuille. Vooralsnog

bedrag.

worden incidenteel exits gerealiseerd. In 2019 heeft een aflossing plaatsgevonden door één

Het ontwikkelingsbedrijf kent een nihil resultaat.

portfoliobedrijf, de 3e exit sinds de start van InnovationQuarter (2014).

Over boekjaar 2019 was er voor het

22

Participatiebedrijf een verlies van € 3.760.000.

De post aanvullende activiteiten 2019 laat een

Het resultaat wijkt af van de begroting omdat de

klein positief resultaat zien. De verschillende

post voorzieningen/ afboekingen niet kan worden

aanvullende activiteiten kennen (minimaal) een

begroot.

kostendekkende (subsidie-) vergoeding.

Financiële kerngegevens

Begroting 2020

Realisatie 2019

Begroting 2019

6.095

4.819

4.642

4.641

1.037

1.379

847

1.080

Aanvullende activiteiten

2.489

3.663

3.924

3.151

Opbrengsten

9.612

9.861

9.413

8.872

(136)

-

-

-

(1.412)

(3.760)

(1.233)

(1.063)

-

33

-

8

(1.548)

(3.727)

(1.233)

(1.055)

Stand eigen vermogen

n.v.t.

52.156

n.v.t

55.883

Balanstotaal

n.v.t.

62.299

n.v.t

62.764

(in duizenden euro’s)

Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf

Ontwikkelingsbedrijf Participatiebedrijf Aanvullende activiteiten Totaal resultaat

Realisatie 2018

Financiële kengetallen.

23

Vooruitblik 2020 In het Meerjarenplan 2019-2022 “Meer ImpaQt

van onze regio te verbeteren. Dit is voor

voor Zuid-Holland” hebben we benadrukt dat

InnovationQuarter het meest belangrijke

succes van individuele bedrijven maar ook van

impactniveau, omdat het de centrale doelstelling

regio’s afhangt van het vroeg herkennen van

van InnovationQuarter operationaliseert. We

en snel inspelen op verandering. Dit vraagt

streven ernaar dat projecten en investeringen

een onverminderd adaptieve benadering, ook

waar we aan werken zoveel als mogelijk

van InnovationQuarter als Zuid-Hollandse

bijdragen aan strategische impact.

ontwikkelingsmaatschappij. Samen met

Operationalisatie van dit impactniveau krijgt in

onze partners versterken we komend jaar

2020 extra aandacht.

ecosystemen en creëren we clusters die optimaal voorzien in de belangrijkste randvoorwaarden

Maatschappelijke impact is een

voor innovatie en groei: toegang tot

belangrijke drijfveer voor activiteiten van

kennis, kapitaal, talent, faciliteiten en een

InnovationQuarter, of het nu om innoveren,

(internationale) afzetmarkt. Op deze wijze

investeren of internationaliseren gaat. De

werken we aan een veerkrachtige economie

manier waarop dit plaatsvindt verschilt per team

die zich snel en flexibel kan aanpassen aan de

en activiteit. InnovationQuarter zal gebruik gaan

veranderende wereld met bedrijven die kunnen

maken van de Sustainable Development Goals

meebewegen met economische, sociale en

(SDG’s). Niet als doel op zich, maar als instrument

technologische ontwikkelingen.

om de economische structuur van Zuid-Holland duurzaam te ontwikkelen.

Dat vraagt naast vloeiende samenwerking met alle betrokken partners, tevens meer nadruk

We zijn er van overtuigd dat we met deze

op de impact die InnovationQuarter door haar

inzet nog meer verschil kunnen maken in het

activiteiten creëert. InnovationQuarter is een

duurzaam versterken van de economische

economische ontwikkelingsmaatschappij

structuur van de regio. Dit vraagt enerzijds een

dus onder impact verstaan we primair de

vloeiende samenwerking met onze private en

strategische inzet van onze mensen en middelen

publieke partners, anderzijds intern een strakker

op een wijze die duurzaam verschil maakt,

inhoudelijk afwegingskader waar we wel en

structuurversterkend is en aansluit bij huidige

niet voor gaan. Deze strategische keuzes en

en toekomstige sterktes van de regio. De inzet

prioriteiten voor volgend jaar zijn benoemd in

van InnovationQuarter behoeft in 2020 nog

hoofdstuk 3 van ons Jaarplan 2020.

beter beargumenteerde keuzes op economische, strategische en maatschappelijke impact.

In het verlengde van de ambities uit ons Meerjarenplan 2019-2022 zetten wij in op het

Daarbij blijven de direct economische KPI’s

behalen van de volgende direct economische

een onverminderd belangrijk instrument om

doelstellingen in 2020:

resultaatgericht te blijven en de geleverde inzet te verantwoorden over de verschillende

Innoveren

activiteiten. Strategisch-economische impact

▶ Het aanjagen van 40 business cases en

wordt zichtbaar in onze inspanningen om

innovatieprojecten en het realiseren van €

samen met partners ecosystemen en clusters

20 mln. aan gemeten uitgelokte private en

in onze regio te versterken, innovatie aan te

publieke investeringen.

jagen en de (internationale) aantrekkingskracht 24

Internationaliseren

▶ UNIIQ: realisatie van 10 investeringen met

Foreign Investments

een geïnvesteerd vermogen van € 2 mln.

▶ Het laten landen in Zuid-Holland van

Daarnaast is de verwachting dat in volgende

40 buitenlandse bedrijven met een

financieringsronden van onze portfolio

investeringsvolume van € 80 mln.

bedrijven circa € 5 mln. wordt geïnvesteerd,

▶ De realisatie van 600 nieuwe directe

waarmee het totaal geïnvesteerd vermogen

arbeidsplaatsen. In het kader van het Investor Relations programma zullen we 120 bezoeken

uitkomst op € 7 mln. ▶ ENERGIIQ: realisatie van 4 investeringen met

afleggen aan reeds in de regio gevestigde

een totaal geïnvesteerd vermogen van € 12

internationale bedrijven.

mln., waarvan € 6 mln. geïnvesteerd vanuit ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de

Internationalisering

provincie Zuid-Holland.

In het verlengde van de drie kerntaken ondersteunt InnovationQuarter sinds

Onze activiteiten moeten in 2020 leiden tot een

2017 ondernemers op het gebied van

additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van

internationalisering. In 2020 beogen we de

naar schatting € 145 mln. en de creatie van ruim

volgende resultaten:

600 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.

▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van ten

Daarmee is er in lijn van ons Meerjarenplan

minste 5 bestaande en nieuwe hub-to-hub

sprake van continuïteit van onze kritische

samenwerkingen.

prestatie indicatoren (kpi’s) ten opzichte van

▶ Organiseren van minimaal 6 eigen missies

2019.

met ten minste 60 bedrijven. ▶ Ondersteunen van 10 missies van partners binnen en buiten de regio.

Het duurzaam versterken van de economische structuur van de regio en het ontsluiten van het innovatiepotentieel vraagt van

Investeren

InnovationQuarter dat ze méér is dan

Realisatie van 26 investeringen met een totaal

een aanjager en verbinder, méér dan een

geïnvesteerd vermogen van € 45 mln. (inclusief

acquisitieorganisatie en méér dan een

uitgelokte private investeringen). Deze

investeerder. Door de integrale inzet van onze

resultaten worden als volgt toegerekend aan de

kennis, kunde en netwerken versterken we onze

drie fondsen IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ:

sterke sectoren en clusters. Door aangescherpte

▶ IQCapital: realisatie van 12 investeringen met

strategische keuzes en de geïntensiveerde inzet

een totaal geïnvesteerd vermogen van € 24

en focus op energie, circulair en digitalisering

mln. Waarvan € 9 mln. geïnvesteerd vanuit

dragen we bij aan de transitie naar de Next

IQCapital. Dit betreft zowel investeringen

Economy.

in nieuwe bedrijven als het realiseren van vervolgrondes bij portfolio bedrijven.

25

Interview / SMITZH Maakindustrie innoveert dankzij fieldlabs Met ruim tienduizend bedrijven heeft Zuid-Holland een sterke maakindustrie. Veel van die bedrijven produceren kleine series van specialistische onderdelen en complexe, hoogwaardige machines. De sector is van grote economische waarde voor de regio en kan verder groeien door slimmere productieprocessen. SMITZH, het programma Smart Manufacturing Industriële Toepassingen in Zuid-Holland, helpt de bedrijven te innoveren. Zodat zij door digitalisering, automatisering en robotisering sneller en efficiënter kunnen produceren.

Met een investering van € 5,2 mln door de

maakbedrijven krijgen de aangesloten fieldlabs

provincie Zuid-Holland, stimuleert SMITZH de

financiële en kennisgerichte ondersteuning vanuit

toepassing van slimme maaktechnologie door

SMITZH. ‘Door gesprekken zoeken we de juiste

samenwerkingen met fieldlabs, TNO, TU Delft,

match tussen bedrijf en fieldlab. Zo stemmen we

brancheverenigingen en hogescholen. Fieldlabs

vraag en aanbod op elkaar af.’

zijn praktijkomgevingen waar bedrijven en hun technologische toeleveranciers werken aan

NK Profiel, een metaalbedrijf uit Zwijndrecht dat

innovatievraagstukken en specifieke technische

profielen zet tot twaalf meter lengte, is een van

oplossingen. Ook stimuleert SMITZH, als

de bedrijven die dankzij smart manufacturing

onafhankelijke loket, het opzetten van skillslabs

een innovatieslag maakt. Directeur Marjan

voor personeel, zij-instromers en studenten.

Burggraaf verruilt de handmatige bediening van

Zo ontstaat een solide innovatie-infrastructuur.

de zetbanken voor robots. ‘We wisten alleen nog niet hoe we die optimaal konden inzetten, zeker

‘De vraag wordt ingegeven door de bedrijven zelf’,

omdat ons werk heel specialistisch is. Voor iedere

vertelt Lotte de Groen, Innovation Orchestrator

opdracht moeten we de robots opnieuw instellen.’

bij TNO. Samen met Anton Duisterwinkel van

InnovationQuarter en ondernemersorganisatie

InnovationQuarter leidt zij het programma

Metaalunie verbonden deze vraag via SMITHZ aan

dat wordt gefinancierd door de provincie Zuid-

de expertise van TNO en fieldlab RoboHouse.

Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag,

26

het ministerie van Economisch Zaken en Klimaat

De innovatiekracht

en TNO. ‘Als aanjagers hebben we de fieldlabs

‘Een nieuwe manier van samenwerken’, noemt

van deze regio met elkaar verbonden.’ Net als de

De Groen het programma. ‘Meestal schrijft de

provincie het beleid uit en is het maar afwachten

kennisniveau wereldwijd’, vertelt Burggraaf.

of en hoe bedrijven dat oppakken. SMITZH is juist

‘Dat hadden we zelf nooit zo snel bereikt.’ Voor

opgesteld in nauw overleg met alle betrokkenen,

TNO is het samenbrengen van praktijk en

zodat het beleid aansluit op de praktijk. Daarmee

beleid het meest waardevolle aspect aan dit

voedt het de regionale innovatiekracht.’ SMITZH

samenwerkingstraject. De Groen: ‘Uniek is dat

ondersteunt onder andere door bewustwording

InnovationQuarter goed kan schakelen tussen

te creëren op het gebied van smart

Europees, nationaal én bedrijfsniveau: wat

manufacturing: slimme maaktechnologieën,

vraagt de ondernemer en welke instrumenten

zoals robots, kunstmatige intelligentie en

zijn daarvoor beschikbaar in de regio, landelijk

3D-printen. Vervolgens begeleidt SMITZH ook

en in Europa? InnovationQuarter weet precies

de activatie en implementatie en biedt het

wat voor wie van belang is en bundelt zo de

programma financieringsmogelijkheden.

innovatiekracht.’

De maatschappelijke waarde

De toekomstplannen

Volgens De Groen is innovatie onmisbaar om als

De samenwerkingen die SMITZH voortbrengt

maakbedrijf en als regio economisch relevant

zijn geen eenmalige boost, maar duurzame

te blijven en arbeidsplaatsen te creëren. ‘We

innovatietrajecten. NK Profiel wil dan ook verder

willen in 2022 bij zeker honderd maakbedrijven

blijven robotiseren. Burggraaf: ‘Uit onderzoek in

een smartmanufacturingstrategie hebben

het fieldlab bleek dat we nog veel stappen kunnen

geïmplementeerd, met een verwachte stijging in

zetten.’ Zo wil ze efficiënter gaan werken met

werkgelegenheid van tien procent. En hierbij zijn

dubbele robots, de tijd die het kost om de robots

de extra banen die dat oplevert voor leveranciers

in te stellen reduceren en de samenwerking

niet eens meegerekend.’ Smart manufacturing

tussen machine en robot versoepelen. ‘Met als

maakt werk bovendien uitdagender en daarmee

einddoel het vergroten van onze flexibiliteit. En

aantrekkelijker, vult Burggraaf aan. Een ander

anderen te laten zien wat er allemaal mogelijk is.

voordeel dat smart manufacturing biedt, is meer

We willen met deze innovatie een inspiratiebron

klantgerichtheid. ‘Wij produceren wat klanten

zijn voor andere maakbedrijven.’ Wat SMITZH

vragen en bieden zo meerwaarde ten opzichte

betreft volgen er nog veel van zulke vruchtbare

van grotere productiebedrijven.’

verbindingen tussen bedrijven en fieldlabs. De Groen: ‘Zo blijven we synergie zoeken tussen

De samenwerking

vraag en aanbod en de kennisontwikkeling van

Dankzij het smartmanufacturingnetwerk

de regio.’

beschikt NK Profiel over ‘het hoogste

27

TerugblIQ2 / 2 april Flanders Make, het onderzoekscentrum voor de Vlaamse maakindustrie, en SMITZH ondertekenden een intentieverklaring tot samenwerking voor de komende 3 jaar.

Samenwerking SMITZH en Flanders Make

/ 16 april Het topsectorproject ‘De Waarde(n) van Groenten en Fruit’ is van start voor een betere onderbouwing van het effect van nutriënten en de gezondheidswaarde van versproducten.

Project ‘De waarden van Groenten en Fruit’

/ 2 mei LeQuest heeft € 7 mln. ontvangen van MedFinance en InnovationQuarter en bestaande investeerders NextGen Ventures, Noaber Ventures en Philips Health Technology Ventures.

InnovationQuarter investeert in LeQuest

/ 23 mei InnovationQuarter investeert samen met FORWARD.one € 2 mln. in Delft Advanced Biorenewables (DAB), een spin-off van de TU Delft.

DAB haalt investering op

/ 31 mei Het Litouwse peer-to-peer leenplatform NEO Finance heeft een vestiging geopend in Zoetermeer, waar het bedrijf zich richt op het aantrekken van Nederlandse investeerders.

NEO Finance opent vestiging in Nederland

28

/ 4 juni StartupDelta krijgt onder de naam TechLeap.NL een grootser vervolg. Special Envoy van TechLeap.NL wordt Constantijn van Oranje.

StartupDelta wordt TechLeap.nl

/ 6 juni CybExer, een cybersecuritybedrijf uit Estland, breidt zijn activiteiten uit naar Den Haag om toe te treden tot het lokale cybersecurity-ecosysteem.

CybExer vestigt in Den Haag

/ 14 juni InnovationQuarter en Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag investeren gezamenlijk â‚Ź 1,5 mln. in Dutch Security TechFund.

Dutch Security TechFund

/ 21 juni Tijdens het IQ Jaarevent tekenden 66 partijen uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid het Human Capital Akkoord Zuid-Holland.

Human Capital Akkoord Zuid-Holland

/ 24 juni InnovationQuarter investeert â‚Ź 5 mln. in ORTEC, zodat de bestaande zorgactiviteiten versneld kunnen doorgroeien.

Investering voor ORTEC

29

1. Onze omgeving

30

InnovationQuarter is de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam versterken van de regionale economische structuur en het ontsluiten van het innovatief vermogen van Zuid-Holland. Dit doen we sinds onze start in 2014 onder andere samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties, incubators, financiers en investeerders, topsectoren en overheden.

Trends en ontwikkelingen

maakt ons tot de meest kennisintensieve regio

We signaleren een aantal trends en

van Nederland, en biedt een voedingsbodem

ontwikkelingen die betekenis hebben voor

voor cross-sectorale innovatie.

InnovationQuarter. Hieronder bespreken we de belangrijkste.

Over de langere periode 2008-2019 bleef de economische groei in Zuid-Holland echter

In 2019 is Nederland gestegen naar de 4e plek

substantieel achter op het landelijk gemiddelde

op de Global Competitiveness Index van het

en zeker ook in vergelijking met andere stedelijke

World Economic Forum. Zuid-Holland is als regio

regio’s in de EU. In een paar jaar tijd heeft Zuid-

gestegen naar de 13e plek op de driejaarlijkse

Holland de omslag weten te maken van een regio

Regional Competitiveness Index die het

die onder presteerde naar een regio die naar

concurrentievermogen van regio’s in de Europese

vermogen presteert.

Unie vergelijkt (in 2016 eindigde Zuid-Holland op de 18e plek). Dit laatste is vooral van belang

Naast traditionele economische indicatoren

omdat steeds meer het besef indaalt dat de

is er in toenemende mate aandacht voor

regio het schaalniveau is waarop in belangrijke

indicatoren die brede welvaart meten. De

mate het verschil wordt gemaakt, zoals onder

achtergrond van deze trend is de constatering

andere wordt betoogd door Otto Raspe (hoofd

dat traditionele indicatoren van welvaart zoals

RaboResearch Nederland). Daarom is het goed

BRP grote beperkingen hebben. BRP per capita

te zien dat Zuid-Holland volgens de Regional

zegt bijvoorbeeld niks over ongelijkheid, geluk

Competitiveness Index vergelijkbaar presteert

of toegang tot gezondheidszorg, terwijl dat wel

met Europese regio’s met een vergelijkbaar bruto

zaken zijn die een directe invloed hebben op het

regionaal product (BRP) per inwoner. Waaronder

welzijn van mensen. Aandacht voor regionale

Noord-Brabant, Düsseldorf, Cheshire, Praag en

verschillen is belangrijk omdat het welzijn van

Groningen.

mensen in grote mate wordt beïnvloed door factoren in de regio waarin zij wonen en werken.

Als Zuid-Holland bloeit, dan plukken we

Denk bijvoorbeeld aan toegang tot betaalbare

allemaal de vruchten. Een mooie metafoor om

woningen, passende banen, goede scholen,

aan te geven dat wat er in onze regio gebeurt

schone lucht en veiligheid. Bovendien wordt een

nationale en zelfs Europese impact heeft. Dat

groot deel van het beleid op lokaal en regionaal

komt mede door de enorme kennisdichtheid in

niveau gemaakt en uitgevoerd. Een analyse

Zuid-Holland. Drie topuniversiteiten in Delft,

van het Planbureau voor de Leefomgeving

Leiden en Rotterdam. En TNO, de universitair

(PBL) laat zien dat het brede welvaartsniveau

medisch centra, de hogescholen en tal van

in Zuid-Holland lager ligt dan het Nederlands

(onderzoeksgerichte) bedrijven. Een regio met

gemiddelde. Zuid-Holland scoort op elk van

diverse sectoren op wereldniveau in huis. Dit

de drie hoofdthema’s van de analyse van PBL 31

onder het landelijk gemiddelde. De resultaten

Roadmap Next Economy haar inspanningen de

onderstrepen dat er werk aan de winkel is in

afgelopen twee jaar sterk heeft geïntensiveerd.

Zuid-Holland.

De focus op de energietransitie zien we ook Ook werkloosheid blijft een aandachtspunt

terug bij diverse andere aandeelhouders.

voor de Zuid-Hollandse economie. In 2020 is de

Gezien het relatief hoge aandeel van onze regio

verwachte werkloosheid volgens ING in Zuid-

in de landelijke CO2-uitstoot is de urgentie

Holland met 3,9% relatief hoog ten opzichte van

in Zuid-Holland hoog. Voor het beperken

het gemiddelde in Nederland (3,5%). Dit komt

van de CO2-uitstoot worden met name in

met name door structurele problemen op de

Rotterdam momenteel stevige budgetten

arbeidsmarkten in de grootstedelijke regio’s

vrijgemaakt. De verwachting is dat ook een

Rotterdam en Den Haag. In beide regio’s ligt

deel van de toekomstige inkomsten uit de

de werkloosheid met respectievelijk 4,6% en

verkoop van Eneco benut zal worden voor de

4,5% niet alleen ruim boven het Nederlandse

energietransitie. In het verlengde van het advies

gemiddelde (3,5%), maar ook boven dat van de

van de Europese Investeringsbank (juli 2018)

andere twee grootstedelijke regio’s, Amsterdam

constateren we vanuit InnovationQuarter

(4%) en Utrecht (3,2%).

dat het momenteel in de regio ontbreekt aan (project)financieringsmiddelen voor

Tegelijkertijd kampt Zuid-Holland met grote

grootschalige transitieprojecten op het gebied

tekorten aan goed opgeleide vakkrachten. Dit

van energie, circulair en digitale infrastructuur.

geldt met name voor technische beroepen,

Het ontbreken van dit soort type middelen

zoals monteurs en elektriciens, en voor banen

voor bedrijven en projecten gericht op deze

in de zorg en het onderwijs. Bijna één op de vier

transities verzwakt onze concurrentie- en

van de bedrijven gaf eind 2019 aan een tekort

aantrekkingskracht ten opzichte van andere

aan arbeidskrachten te ervaren, zo blijkt uit de

regio’s in binnen- en buitenland. Vanuit haar

conjunctuurenquête van het CBS. Dit speelt

inhoudelijke kennis en uitvoeringskracht werkt

bij bedrijven in nagenoeg alle sectoren en alle

InnovationQuarter graag mee aan mogelijke

deelregio’s. Uitschieters zijn de industrie in

oplossingen.

Drechtsteden en de ICT in de regio Rotterdam.

De arbeidsmarkt is met 1,2 werklozen per

Op 11 november 2019 is het nationale Kennis-

openstaande vacature krap.

en Innovatieconvenant in het kader van het missiegedreven innovatiebeleid gelanceerd.

32

In het collegeprogramma “Elke dag beter” van

Hiermee zet Nederland in op het vinden van

de Provincie Zuid-Holland is aangegeven dat de

vermarktbare oplossingen voor wereldwijde

provincie structureel middelen (in ieder geval tot

maatschappelijke uitdagingen, zoals duurzaam

en met 2023) wil uittrekken voor de uitvoering

geproduceerd voedsel, de energietransitie en

het Human Capital Akkoord. Vanuit haar missie

veiligheid (o.a. cybersecurity). Daarnaast is er

en integrale aanpak levert InnovationQuarter in

een sterke focus op sleuteltechnologieën zoals

2020 een bijdrage aan de verdere uitvoering van

artificial intelligence en quantumtechnologie.

het Human Capital Akkoord. Beschikbaarheid

In aanloop naar de ondertekeningen van het

van talent een cruciale randvoorwaarde is voor

Kennis- en Innovatieconvenant zijn afgelopen

de concurrentiekracht en het vestigingsklimaat

jaar zogenaamde Kennis- en Innovatieagenda’s

van de regio. In het collegeakkoord ligt

opgesteld. De gezamenlijke regionale

de focus verder op duurzame, digitale en

ontwikkelingsmaatschappijen hebben hier

circulaire transities. De thema’s waarop

een stevige bijdrage aan geleverd. De regionale

InnovationQuarter in het verlengde van de

ontwikkelingsmaatschappijen hebben

aangegeven in 2020 gezamenlijk te komen tot een aantal inhoudelijke proposities, waarin sprake is van een geïntegreerde aanpak rondom onderzoek en valorisatie.

Een andere belangrijke ontwikkeling is de start van Invest-NL, onder leiding van voormalig minister van Financiën Wouter Bos. InvestNL gaat zich richten op financiering op het gebied van grote (energie)transitieopgaven en de doorgroei van scale-ups. De achtergrond is dat private partijen terughoudend zijn bij dit type projecten en bedrijven vanwege het onaantrekkelijke (gepercipieerde) risicoprofiel, lange terugverdientijden of ontbrekende ontwikkelcapaciteit (opwerken van business cases). De rol van Invest-NL is om dit marktfalen op te lossen en privaat kapitaal te activeren.

De oprichting van Invest-NL biedt kansen voor InnovationQuarter en de andere ROM’s.

Het Rijk en de provincies hebben aangegeven dat de ROM’s zich zullen ontwikkelen tot de regionale evenknie van Invest-NL op het gebied van financiering en ontwikkeling. InvestNL investeert vanaf € 5 mln. of meer, terwijl InnovationQuarter tot € 5 mln. investeert.

Daarmee zijn de organisaties complementair aan elkaar. Invest-NL en de ROM’s gaan nauw samenwerken langs een viertal lijnen: excellente informatie-uitwisseling, pooling van expertise, cofinanciering, en ketenfinanciering.

33

Aandeelhouders en Participanten InnovationQuarter heeft als organisatie

InnovationQuarter kent aandeelhouders,

een bijzondere structuur doordat we

financiers ten behoeve van de

privaatrechtelijk georganiseerd zijn, maar door

ontwikkelingsactiviteiten en financiers ten

publieke partijen zijn opgericht en worden

behoeve van de aanvullende activiteiten.

gefinancierd. Wij werken op dagelijkse basis met

Aandeelhouder zijn de partijen die kapitaal

en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden

hebben gestort ten behoeve van het fonds

dankzij onze governance in staat gesteld dit

IQCapital (Participatiemaatschappij

met een hoge mate van professionele vrijheid te

InnovationQuarter). Participant zijn de partijen

doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust

die jaarlijks een bijdrage aan InnovationQuarter

zijn van de publieke context waarin we opereren

verstrekken om de exploitatiekosten te dekken

en welke verantwoordelijkheden dit met zich

van de ontwikkelingsactiviteiten. In opdracht

meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern

van onze aandeelhouders en participanten

de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze

verrichten we ook diverse aanvullend

bijzondere positie.

gefinancierde activiteiten.

De aandeelhouders van de vennootschap

De onderverdeling van de ontvangen

ultimo 2019 zijn:

exploitatiebijdragen van onze Participanten is als volgt:

Aandeelhouders

Percentage

Participanten

2019

2018

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

1.039

1.039

Provincie Zuid-Holland

1.460

1.500

Gemeente Rotterdam

500

500

Gemeente Den Haag

400

400

(in duizenden euro’s)

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

25.000.000

40,161%

Provincie Zuid-Holland

25.000.000

40,161%

Gemeente Rotterdam

3.000.000

4,820%

Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)

2.000.000

3,213%

Gemeente Leiden

2.000.000

3,213%

Metropoolregio Rotterdam Den Haag

250

250

1.750.000

2,811%

Gemeente Delft

200

200

Gemeente Den Haag

500.000

0,803%

Gemeente Leiden

153

152

Gemeente Westland

500.000

0,803%

Technische Universiteit Delft

150

150

Technische Universiteit Delft

500.000

0,803%

Erasmus Universiteit Rotterdam

100

100

Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)

Gemeente Westland

100

100

500.000

0,803% Gemeente Zoetermeer

100

100

Erasmus MC Holding

500.000

0,803% Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

100

100

50

50

4.602

4.641

Gemeente Delft

Leids Universitair Medisch Centrum

500.000

0,803% Universiteit Leiden

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Totaal

34

500.000

0,803%

62.250.000

100%

Totaal

35

2. Onze strategie

36

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing en versterkt ecosystemen in de regio. Dit doen we op basis van onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus. Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creëren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.

Integrale inzet van kennis en netwerken

en aansluiting geven op internationale

De regio kan haar prestaties verbeteren

netwerken en bedrijvigheid assisteren we

door nauwere samenwerking tussen

internationale bedrijven die zich in Zuid-

kennisinstellingen en bedrijven, meer

Holland willen vestigen. Ook investeren

kruisbestuiving tussen de sterke regionale

we substantieel in het onderhouden van

clusters, gerichte inzet om het innovatieve

relaties met de al in Zuid-Holland gevestigde

MKB te versterken, het aantrekken van

internationale bedrijven, zodat we (pro)

buitenlandse bedrijven en het investeren

actief kunnen inspelen op ontwikkelingen,

in vernieuwende ondernemers. Vanuit die

zoals uitbreiding, krimp en verhuizing.

opdracht is InnovationQuarter als regionale

Tevens helpen we ondernemers bij hun

ontwikkelingsmaatschappij sinds 1 januari 2014

internationaliseringsplannen, onder andere

actief.

door samenwerkingen met buitenlandse regio’s op te zetten en door missies te

InnovationQuarter opereert hierbij vanuit de volgende activiteiten: ▶ Innoveren: hieronder vallen het voormalig

organiseren. ▶ Investeren: omdat bedrijven kapitaal nodig hebben om te kunnen (door)groeien

Business Development, de Next Economy

helpen we vernieuwende en snelgroeiende

transitie thema’s en het Zuid-Hollands

bedrijven met onze fondsen (in beheer)

Investeringsplatform. Omdat innovaties

aan financiering, onder meer door zelf

veelal ontstaan wanneer over de grenzen van

risicodragend in deze bedrijven te investeren.

de eigen sector heen wordt gekeken, smeden

Ook zetten we in op het vergroten van het

we cross-sectorale samenwerkingsverbanden

aanwezige investeringskapitaal in de regio.

tussen innovatieve ondernemers en met kennisinstellingen en overheden. Het verschil

Bepalend aspect in de strategie van

willen we maken door daarbij aan te sluiten

InnovationQuarter is de integrale inzet

op maatschappelijke vraagstukken op het

van onze kerntaken. Naast het feit dat we

gebied van voeding, gezondheid, energie,

ondernemers faciliteren met de kennis, expertise

mobiliteit en veiligheid. Doel is het realiseren

en netwerken die binnen de totale organisatie

van nieuwe business en daarmee private

aanwezig zijn, genereren de verschillende

investeringen en meer werkgelegenheid.

activiteiten kansen voor elkaar. En door de

▶ Internationaliseren: dit omvat zowel

aanwezige netwerken en kennis onderling te

Foreign Investments als Internationalisering.

delen kunnen we – los van de projecten die

Omdat buitenlandse bedrijven economische

we doen en los van onze kpi’s – ondernemers

groei, directe en indirecte werkgelegenheid

bijvoorbeeld snel koppelen aan een netwerk van

genereren, de innovatiekracht versterken

potentiële klanten, kennisinstellingen en 37

Innoveren investeerders. We zijn zo méér dan een verbinder

Binnen Innoveren verkennen en realiseren

en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie,

business developers met en voor ondernemers

méér dan een investeerder.

nieuwe businessmogelijkheden door consortia te vormen rondom maatschappelijke vraagstuk-

Naast integraliteit is samenwerking een

ken en waar nodig te helpen met de financiering

belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter.

daarvan. Gerealiseerde projecten kunnen de

We staan dagelijks in contact met bedrijven,

vorm hebben van structuurversterkende pro-

kennisinstellingen, incubators, cluster-

gramma’s, nieuwe product-marktcombinaties

organisaties, intermediaire organisaties, private

of open innovatieomgevingen, zoals fieldlabs en

financiers, banken en gemeenten en werken met

campussen. Zij moeten leiden tot toegevoegde

deze partners samen aan het realiseren van onze

waarde voor de regio via additionele private

doelstellingen.

investeringen en nieuwe werkgelegenheid, en moeten bijdragen aan het versterken van ecosys-

Sectoren

temen en clusters.

De focus ligt op de economisch sterke sectoren in de regio Zuid-Holland, die geclusterd kunnen

InnovationQuarter treedt op als onafhankelijk

worden in drie hoofdthema’s:

aanjager en biedt kennis, expertise en netwerken. Om deze rol te kunnen vervullen

Duurzaam & schoon

zijn onze medewerkers voortdurend in gesprek

▶ Energie

met ondernemingen en kennisinstellingen. Ze

▶ Circulair

blijven op de hoogte van nieuwe technologische ontwikkelingen zodat ze de vertaalslag

Slim & veilig

kunnen maken naar ideeën voor innovatie.

▶ Maritiem & Haven

Een belangrijke toegevoegde waarde ligt in

▶ High Tech Systemen & Materialen

het realiseren van cross-sectorale innovaties:

▶ Aerospace

het verbinden van innovatieve oplossingen en

▶ Digital Technology

technologieën uit verschillende sectoren.

▶ Cybersecurity De samenwerking met bedrijven en Gezond & groen

kennisinstellingen is vanzelfsprekend

▶ Life Sciences & Health

intensief. Hetzelfde geldt voor cluster- en

▶ Horticulture

netwerkorganisaties, zoals The Hague Security Delta, Clean Tech Delta, Medical Delta en Holland Instrumentation. De activiteiten van deze organisaties en InnovationQuarter zijn onderling complementair, waarbij de onderscheidende rol van InnovationQuarter zit in de aanjaagfase van (cross-sectorale innovatie) projecten. De contacten met overheden richten zich specifiek op de financiering van innovatieprojecten, zoals fieldlabs, en op het zorgen voor aansluiting bij en het leveren van bijdragen aan strategische agenda’s.

38

Binnen Innoveren helpt het Zuid-Hollands

Proces

Investeringsplatform (ZIP) bedrijven, projecten

Het Business Development proces kent vier

of consortia die bijdragen aan de transitie

fases: signaleren, verkennen, aanjagen en

naar de Next Economy om tot financiering

realiseren. In de signalerings- en verkenningsfase

te komen. Op basis van een analyse van de

is het een belangrijke rol van Business

maatschappelijke relevantie en de financiële

Development om de vraag van bedrijven te

haalbaarheid van de business case wordt

helpen definiëren of om een economisch

bezien welke projecten kansrijk zijn. Het

toekomstperspectief te schetsen op een bepaald

ZIP is bedoeld voor initiatieven met een

technologisch of maatschappelijk thema. In de

verdienmodel en financieringscapaciteit,

aanjaagfase is onze belangrijkste rol om hechte

die in beginsel grotendeels via leningen en

relaties te ontwikkelen tussen de beoogde

risicodragend vermogen te financieren zijn.

consortiumpartners en aan te sturen op de

Het ZIP richt zich op het brede scala aan

ontwikkeling van een financierbaar projectplan.

Europese, nationale en regionale financiers en

Vanuit een onafhankelijke rol brengen we

financieringsinstrumenten. In die zin is het ook

scherpte in processen. We trekken ons terug

een voorportaal voor Invest-NL.

uit projecten wanneer er harde financiering en voldoende continuïteit zijn voor de gerealiseerde projectplannen.

Proces Innoveren

SIGNALEREN ▶ I nnovatie-ontwikkelingen signaleren ▶ Potentiële behoeften markt onderzoeken

VERKENNEN ▶ O ndernemers inspireren ▶ Verkennen economische potentie thema’s ▶ Verkennen draagvlak en investeringsbereidheid ondernemers ▶ Organiseren speelveld om gezamenlijke innovaties te ontwikkelen

AANJAGEN ▶ Consortiumvorming resulterend in projectplan ▶ Smeden en formaliseren samenwerkingsverbanden ▶ Ondersteuning bij financierings mogelijkheden (privaat en/of publiek) ▶ Uitwerken business case en value case ▶ Borgen financiering ▶ Realiseren kartrekker uit bedrijfsleven die het consortium naar daadwerkelijke realisatie van new business leidt

REALISEREN ▶ O ndernemers realiseren op basis van businessplan en afspraken met consortium nieuwe business en benodigde investeringen

39

Internationaliseren Foreign Investments

Foreign Investments werkt nauw samen met de

Vanuit Internationaliseren kennen we twee

Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA),

disciplines, te weten foreign investments en

waar circa 25% van de leads vandaan komt. Het

internationalisering. Foreign Investments

overgrote deel van onze leads genereren we zelf.

richt zich op het aantrekken, behouden en

Enerzijds door onze deelname aan buitenlandse

uitbreiden van buitenlandse bedrijven naar, voor

missies, beurzen en door het gericht benaderen

en in de regio. De acquisitieactiviteiten zijn een

van bedrijven op basis van onze business

combinatie van strategisch, proactief en reactief.

intelligence. Anderzijds door onze intensieve contacten met gemeenten, kennisinstellingen,

Specifieke aandacht gaat uit naar strategische

hier reeds gevestigde buitenlandse bedrijven,

acquisitie: het acquireren van die specifieke

locatieadviesbureaus, accountants en

buitenlandse bedrijven, die een aanvulling

makelaars. De samenwerking met provincie

vormen op het regionale ecosysteem. Naast

en gemeenten is sowieso intensief vanuit

het gericht scouten van bedrijven zetten we

Foreign Investments: naast het gezamenlijk

hiertoe ook een instrument als de Soft Landing

uitvoeren van (handels)missies worden Investor

Programma’s in. Naast acquisitie is het belangrijk

Relations-bezoeken voorbereid of afgelegd

om contacten te onderhouden met de reeds in

samen met gemeentelijke accountmanagers.

de regio gevestigde internationale bedrijven

Ook Fact Finding Trips vinden vaak plaats in

(Investor Relations). Deze contacten leveren ons

samenwerking met gemeenten. Hetzelfde geldt

signalen op over het vestigingsklimaat, maar ook

voor clusterorganisaties en fysieke hotspots,

over mogelijke plannen voor uitbreiding, krimp,

zoals The Hague Security Delta, RoboValley,

verhuizing of vertrek, waarop wij tijdig willen

Leiden Bio Science Park, Rotterdam Science

kunnen inspringen. Het aantrekken en behouden

Tower en de Duurzaamheidsfabriek. Hiernaast

van buitenlandse bedrijven in de regio draagt bij

wordt nauw samengewerkt met de Nederlandse

aan economische groei en werkgelegenheid.

innovatieattachés in het buitenland, met het ambassadenetwerk in Nederland en in het

Onze medewerkers opereren vanuit kennis van

buitenland en met specifieke buitenlandse

de regionale sectoren en regionale vestigings-

regio’s die relevant zijn voor Zuid-Hollandse

mogelijkheden en hebben de juiste contacten om

sectoren, zoals Zuid-Duitsland, Greater

buitenlandse bedrijven daadwerkelijk te laten

Washington DC, Boston, Californië, Singapore en

landen. Hiernaast beschikken onze medewerkers

diverse regio’s in China.

over een uit-gebreid internationaal netwerk, vaak met een specifieke focus op één of enkele

InnovationQuarter is partner in het Invest in

landen. Foreign Investments genereert zelf

Holland-netwerk, het nationale samenwerkings-

leads of verkrijgt deze via zijn netwerk. Vanaf

verband van de NFIA en de overige regionale en

dat moment begeleiden we de buitenlandse

grootstedelijke acquisitieorganisaties. Regionaal

investeerder bij het gehele proces om te komen

wordt intensief samengewerkt met Rotterdam

tot een besluit tot vestiging. Ook na vestiging

Partners en The Hague Business Agency.

blijven we betrokken via het Investor Relations Programma en assisteren we het bedrijf bij inbedding in de regio, dit in samenwerking met andere InnovationQuarter-collega’s en onze regionale partners.

40

Proces Het Foreign Investmentsproces is vrij lineair en kent de volgende onderdelen: leadgeneratie, acquisitieproces en aftercare/Investor Relations.

De basis ligt in het bouwen en onderhouden van duurzame relatienetwerken en in het scherp kunnen positioneren van onze regio.

Proces Foreign Investments

LEAD GENERATION ▶ N etwerken: regionaal, nationaal, internationaal ▶ Regiomarketing ▶ Events en bezoeken

INFORMATION SUPPLY ▶ I ntake letter ▶ Informatieuitwisseling

FACT FINDING TRIP ▶ I ntroductie regio en netwerken ▶ Inzicht in vestigingsmogelijkheden

DECISION ▶ C onfirmation letter ▶ Vestiging in Zuid-Holland

AFTERCARE ▶ P rojectondersteuning ▶ Services, o.a. introductie netwerken, HR, pers ▶ Investor Development

Internationalisering

Proces

Met onze inzet op (uitgaande)

We werken in 2020 binnen de nu beschikbare

internationalisering willen we Zuid-

capaciteit met een focus op het verhogen van

Hollandse ondernemers ondersteunen bij het

onze impact in drie sectoren: Cybersecurity,

internationaal opschalen van hun activiteiten.

High Tech Systems & Materialen (met een directe

We richten ons daarbij onder andere op bedrijven

link naar het SMITZH-programma) en Energie

waarmee we werken binnen onze Innoveren

& Circulair, met name Renewable (offshore)

trajecten of bedrijven die in het licht van onze

Energy en Circulair / Biobased Economy. Voor

taken op het gebied van Investeren tot onze

deze drie sectoren is een uitgebreid meerjarig

doelgroep behoren. Onze dienstverlening op

internationaliseringsprogramma met onze

het thema internationalisering is daarmee

partners ontwikkeld. Tevens werken we

niet generiek, maar specifiek. We creëren

aan een dergelijke programmering voor de

toegevoegde waarde door een sterke focus op:

Horticulture sector en verkennen we de wensen en mogelijkheden voor de Life Sciences & Health

1. Kansrijke product/technologie – markt

sector.

combinaties; en 2. Hub-to-hub samenwerkingen met andere technologie- en innovatiehotspots wereldwijd; en 3. Binnen (enkele van) onze focussectoren.

41

Investeren InnovationQuarter vergroot als proactieve en

ontvangt InnovationQuarter vergoedingen die

betrokken investeerder de toegang tot kapitaal

minimaal de kosten dekken.

voor innovatieve bedrijven in alle levensfasen in Zuid-Holland, onder andere door zelf

Investeren beschikt over een groot netwerk van

risicodragend kapitaal te verstrekken aan deze

nationale en internationale investeerders om co-

bedrijven. De participaties en leningen liggen in

en vervolgfinanciering te maximaliseren. Door

een segment met hoge risico’s. Het gaat echter

te investeren met co-investeerders weten we

wel om in de kern gezonde bedrijven en business

de reikwijdte van ons fonds te verveelvoudigen

cases met goede rendementsperspectieven.

(hefboomeffect). Ook de samenwerking

InnovationQuarter investeert vanuit het eigen

met regionale incubators en accelerators als

fonds IQCapital en vanuit twee fondsen in

broedplaatsen van innovatieve bedrijven is

beheer: UNIIQ en ENERGIIQ4.

intensief. InnovationQuarter organiseert diverse evenementen om startups en investeerders

InnovationQuarter is niet alleen via het

direct met elkaar in contact te brengen, zoals

verstrekken van financiering een partner

Access to Capital samen met onder meer The

voor ondernemers, maar ook door actieve

Hague Security Delta en de Clean Tech Summit

betrokkenheid na de investering. Juist dán

samen met onder andere Cleantech Delta en

proberen wij waarde toe te voegen aan de

de gemeente Rotterdam. Ook organiseren we

onderneming door onze (organisatiebrede)

diverse programma’s om onze portfoliobedrijven

expertise en netwerken in te zetten en te

voor te bereiden op hun volgende groeifase, zoals

ondersteunen bij het realiseren van mijlpalen.

het Investor Relations Programma en de ImpaQt Academy.

Het doel is om via onze investeringen meer economische groei en werkgelegenheid te

Proces

realiseren in de regio.

Investeren helpt innovatieve bedrijven aan financiering, onder meer door zelf risicokapitaal

Bij de oprichting van InnovationQuarter

te verstrekken. Onze rol is breder dan het

hebben de aandeelhouders kapitaal ingebracht

verstrekken van financiering alleen en dat blijkt

ten behoeve van het fonds IQCapital. Met de

ook uit ons proces. Zo is er gelegenheid voor

opbrengsten van de financieringsactiviteiten

ondernemers om hun plan te komen pitchen op

worden de activiteiten van IQCapital

het kantoor van InnovationQuarter. We geven

gefinancierd, inclusief de personeelskosten.

tijdens deze pitch een eerste reflectie op de

Daarnaast wordt ernaar gestreefd de koopkracht

plannen en/of waar het zinvol is verwijzingen

van het beschikbaar gestelde vermogen in

naar partijen uit ons netwerk. We horen vaak van

stand te houden, zodat we in de toekomst

ondernemers dat ze deze gesprekken waardevol

risicodragend kapitaal kunnen blijven investeren.

vinden, ook al vindt er geen vervolgtraject met InnovationQuarter zelf plaats. Deze verbindende

Voor de activiteiten voor de fondsen in beheer

rol vervullen we ook door deelnames aan jury’s

4 UNIIQ is een proof-of-concept fonds van InnovationQuarter, Erasmus MC, Universiteit Leiden, TUDelft, Stichting HEID en gemeente Leiden, mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Rotterdam en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. ENERGIIQ is het energie-innovatiefonds van de provincie Zuid-Holland.

42

Lifecycle financiering: investeerder in alle fasen Samenhang van de fondsen van InnovationQuarter ten opzichte van de levensfasen van ondernemingen.

Proces Investeren

AANMELDING ▶ Telefonische screening ▶ Leads overleg

PITCHDAG

QUICKSCAN

▶ B asic research ▶ Overleg in team

▶ G o/No-go ▶ Teamoverleg

INVESTMENT PROPOSITIE ▶T ermsheet ▶ P itch in IC

DUE DILLIGENCE ▶ E xterne DO ▶ Closing documents

BEHEER / WAARDECREATIE ▶ P erformance updates ▶ Waarde groei ▶ Dossier opbouw ▶ Exit plan

EXIT / RENDEMENT ▶ B enaderen potentiële kopers ▶ Verkoop van aandelen

en de organisatie van matchmakingevents.

de ondernemer bij het realiseren van plannen.

InnovationQuarter onderscheidt zich ook van

We richten ons op actieve participatie en een

andere (private) participatiemaatschappijen

bedrijfsspecifieke aanpak waarmee positief

door een langeretermijnfocus. We zijn een

rendement op termijn wordt gecreëerd.

actieve aandeelhouder en denken mee met

43

Waardeketen InnovationQuarter is een regionale

en maatschappelijke impact van

ontwikkelingsmaatschappij die de

InnovationQuarter. Via de kerntaken van onze

concurrentiekracht van de Zuid-Hollandse

organisatie bieden wij kennis, netwerken en

economie duurzaam wil versterken. Het

kapitaal die bedrijven in staat stellen om een

waardecreatiemodel van InnovationQuarter

bijdrage te leveren aan werkgelegenheid en

geeft op compacte wijze inzicht in onze rol in en

groei. Zo werken wij aan een economisch sterk

invloed op de maatschappij en laat zien hoe wij

Zuid-Holland.

waarde creĂŤren voor Zuid-Holland. Uitgaande van onze missie en strategie geven we sturing

Met ons waardecreatiemodel laten we zien

aan ons proces voor waardecreatie, dat in het

welke bronnen we benutten om (meer)waarde

waardecreatiemodel verder is uitgewerkt. Het

te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is

model beschrijft de input, het bedrijfsmodel,

gekoppeld aan onze missie en strategie.

de output en de economische,strategische

44

Waardecreatiemodel

INPUT

Direct economische impact Private investeringen & regionale werkgelegenheid

PRO

Innoveren

CES

Signaleren Verkennen Aanjagen Realiseren

Information supply Fact finding Decision Aftercare

Internationaliseren

OUTPU

T

Business cases Innovatieprojecten

Strategisch economische impact Gelande bedrijven Investor Relations

Quick scan Investeringspropositie Due diligence Investering Beheer

Versterken van ecosystemen

Investeringen

Maatschappelijke impact Investeren

Slimmer, schoner & gezonder Zuid-Holland

Met ons waardecreatiemodel laten we zien welke bronnen we benutten om (meer)waarde te creĂŤren met onze kernactiviteiten en hoe dit is gekoppeld aan onze missie en strategie.

45

Interview / IMSystems Revolutionair alternatief voor tandwielaandrijving ‘Geef mij een steunpunt en een hefboom en ik verplaats de aarde.’ Aan dit beroemde principe van Archimedes ontleent de Archimedes Drive zijn naam. Dit transmissiesysteem van IMSystems, spin-off van de TU Delft, is een ware revolutie in de robotica: het vormt een alternatief voor tandwielaandrijving, dat efficiënter kracht overbrengt, in kleiner formaat en tegen lagere kosten. Uitvinder en CEO Jack Schorsch: ‘Het is een fundamenteel ander concept dan het tandwiel.’

Jaren geleden werkte Schorsch, opgegroeid

doorbraak in de wereld van transmissies in ruim

in Noord-Dakota, bij het Defense Advanced

zestig jaar en een oplossing voor de nadelen

Research Projects Agency (DARPA). Daar

van tandwielen. Die grijpen namelijk nooit

stuitte hij op het idee voor het nieuwe

precies in elkaar, wat leidt tot krachtverlies

transmissiesysteem, maar kwam niet verder dan

en onnauwkeurige bewegingen. Bovendien

de theorie. In Delft, waar hij naartoe verhuisde

zijn tandwielen relatief groot en zwaar. Het

voor zijn PhD, bracht hij zijn idee in de praktijk. Al

nieuwe systeem werkt op basis van tractie,

snel bleek het niet alleen relevant voor zijn eigen

een principe dat al eeuwen wordt toegepast.

onderzoek, maar ook voor toepassing in robots.

Rollers van gehard staal, hol vanbinnen en glad

En daarmee als bedrijfsmodel, zoals onder meer

aan de buitenkant, rollen over elkaar heen en

de grote investering van een multinational

brengen zo kracht over via wrijving. Dat maakt

in automatisering en robotica laat zien. Ook

het model van IMSystems kleiner, lichter,

de investering van InnovationQuarter, zowel

krachtiger en onderhoudsvriendelijker dan

financieel als inhoudelijk, vormt voor IMSystems

tandwielaandrijvingen. Door het ontbreken van

een accelerator voor het doorontwikkelen en

speling zijn de bewegingen van robots bovendien

naar de markt brengen van deze revolutionaire

nauwkeuriger en beter beheersbaar.

technologie.

De maatschappelijke waarde

46

De innovatiekracht

Op de boerderij waar Schorsch opgroeide,

‘Een versnellingsbak zonder tandwielen’, zo

stond hij iedere dag vroeg op om maiskolven

noemt Schorsch zijn uitvinding, de eerste

te plukken. ‘Zulk arbeidsintensief werk kunnen

robots prima van ons overnemen. Die doen

InnovationQuarter zijn we als team volwassener

dat ook nog eens sneller en nauwkeuriger dan

geworden’, geeft Schorsch aan. ‘En kijken we

mensen, en dat maakt producten goedkoper.

niet zes maanden, maar zes jáár vooruit. Of nog

Zo stellen robots ons in staat om ander werk

verder. Dat geeft toekomstperspectief.’ Ook de

te doen, en geven ze de mens uiteindelijk meer

focus op kwaliteit en innovatie waardeert hij,

vrijheid.’ Zijn ideaal is dan ook dat mensen niets

net als het vertrouwen. ‘Sinds onze allereerste

meer hoeven doen vanuit noodzaak, maar alleen

kennismaking staat Damien altijd voor ons klaar.

nog maar uit intrinsieke motivatie.

Hij gaf een sterke boost aan de opstartfase van

De Archimedes Drive is een belangrijke stap in de

IMSystems.’

richting van dat streven. Met de rolleraandrijving kan een productierobot namelijk tot veertig

De toekomstplannen

procent meer arbeid verrichten in dezelfde

In eerste instantie was het doel om een

tijd. Niet alleen standaard fabrieksrobots

degelijk bedrijf op te zetten, om vandaaruit

en -motoren, maar ook meer specialistische

de Archimedes Drive te implementeren in

robots zoals bijvoorbeeld chirurgen gebruiken,

industriële robots en mechanica. Vooral bij

worden dankzij de rolleraandrijving krachtiger,

die opstartfase liggen Schorsch’ interesse

efficiënter en specifieker toepasbaar. Schorsch:

en expertise. Nu IMSystems op de rit is, gaat

‘Daarmee heeft de Drive een grote impact op de

hij dan ook op zoek naar een chief operating

hele maakindustrie.’

officer. Iemand met ervaring in het produceren en leveren van complexe onderdelen aan grote

De rol van InnovationQuarter

bedrijven die wereldwijd meer bekendheid kan

Het ontwikkelen van een mechanische

genereren voor zijn uitvinding. ‘Iedereen heeft

hardware-uitvinding is een langdurig en

andere skills en talenten; ik wil dat iedereen die

uitdagend traject, vertelt Schorsch. ‘Het brengt

kan benutten. Daar kan de Archimedes Drive

risico’s mee en vereist veel onderzoek.’ Daarom

aan bijdragen. Door industriële robots slimmer,

heeft hij veel baat bij de betrokkenheid van

veiliger, goedkoper en beter toepasbaar te

InnovationQuarter en in het bijzonder van

maken, brengen we de hele samenleving een

investeringsmanager Damien van der Bijl. Niet

stap verder.’

alleen de financiële support, ook het netwerk en advies over het managen van een team hielpen IMSystems snel stappen te zetten. ‘Dankzij 47

3. Onze resultaten We zijn trots op de in 2019 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van circa € 504 mln. en de creatie van meer dan 2.800 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio.

Noordwijk

Leiden Alphen aan den Rijn Den Haag Gouda

Rotterdam

Spijkenisse Dordrecht Internationaliseren Investeren Innoveren

De standplaatsen van de Innoveren projecten Interreg Diagnostiek/CODEX4SME’s (Stuttgart), Zon op infra (’s-Hertogenbosch) en Smart Base (Utrecht) bevinden zich buiten de regio en zijn derhalve niet zichtbaar op de kaart.

48

Innoveren

Resultaten

40 4343

Business cases en Innovatieprojecten

Begroting 2019

Realisatie 2019 Realisatie 2019

Uitgelokte investeringen5 (â‚Ź mln.)

Projectportefeuille Aanjagen / Verkenningen

20

Begroting 2019

26

Realisatie 2019

60

40/20

48 48

Begroting 2019

20/28 20/28 Realisatie Realisatie 20192019

5 Uitgelokte private en publieke investeringen, onderschreven business case dan wel subsidiebeschikking.

Innoveren InnovationQuarter heeft in 2019 43 projecten gerealiseerd met een waarde aan uitgelokte investeringen van â‚Ź 26 mln. Zowel qua aantal gerealiseerde projecten als qua investeringsbedrag zijn we hiermee boven de gestelde targets uitgekomen. De focus van onze inzet is afgelopen jaar zeer sterk komen te liggen op projecten die bijdragen aan het versterken van ecosystemen en ontwikkelen van clusters (strategisch-economische impact).

Duurzaam & Schoon In 2020 heeft het Duurzaam & Schoon team de Next Economy uitdagingen op Energie en Circulair doorontwikkeld naar een gerichte strategie om de juiste ecosystemen voor de regio te versterken en te vernieuwen. Met verschillende spelers in Zuid-Holland heeft het team daarvoor actief bijgedragen aan de vorming van gemeenschappelijke visies en plannen, waaronder het Rotterdams Klimaatakkoord (tafel Haven en Industrie) en de ontwikkeling 49

van een regionale waterstof visie. Met onze

Om het gebruik van virgin fossiele grondstoffen

partners Deltalinqs, SmartPort en Cleantech

in de kunststofketen terug te dringen is P>Act

Delta is er tevens een CO2 Valorisatie programma

gelanceerd, het traject waarin we samen met

ontwikkeld om de meest kansrijke opties

Provincie Zuid-Holland, OostNL, MVO NL

voor de regio te identificeren. Samen met vele

en de Provincie Overijssel goede initiatieven

stakeholders in de haven heeft InnovationQuarter

financiering, netwerk en businesscase

ook een verkenning uitgevoerd naar circulaire

ondersteuning bieden om op te schalen.

windparken.

Slim & Veilig De transitie naar een klimaatneutrale industrie

Het team Slim & Veilig heeft drie langjarige

behoeft een proeftuin voor de versnelde

programma’s in uitvoering waar in 2019 volop

ontwikkeling en industriële toepassing van

aan is gewerkt: Maritime Delta, de Aero-Space

elektrificatie technologieën. Daarvoor hebben

Agenda en programma Smart Manufacturing

we samen met onze partners TNO, Deltalinqs,

Industriële Toepassingen in Zuid-Holland

FME en het Havenbedrijf Rotterdam het Fieldlab

(SMITZH-3). Deze programma’s zijn gericht

Industriële Elektrificatie concrete invulling

op respectievelijk de maritieme industrie,

gegeven, ondersteund door de gemeente

de aerospace-sector en de technologische/

Rotterdam dat het fieldlab voor € 2,5 mln

maakindustrie. Via deze programma’s en enkele

heeft opgenomen in haar uitvoeringsplan

grote projecten is bijgedragen aan het efficiënter,

Energietransitie 2019-2020.

veiliger en duurzamer maken van deze sectoren.

Voorbeelden van grote projecten in 2019 zijn: het

Ook buiten het Haven Industrieel Complex wordt

Walstroom project in de Rotterdamse haven,

er gewerkt aan het stimuleren van innovatie

het Airport Technology Lab op Rotterdam The

en MKB-bedrijvigheid als bijdrage aan de

Hague Airport, de Space Campus in Noordwijk en

energietransitie. Middels het Energie en Klimaat

Technology Park Ypenburg in Den Haag.

innovatieprogramma, ontwikkeld in nauwe samenwerking met de MRDH, TNO en Provincie

Daarnaast is er in 2019 nog meer aandacht

Zuid-Holland, heeft het Duurzaam & Schoon

gekomen voor digitale sleuteltechnologieën

team als programma-manager ruim € 720.000

(Artificial Intelligence, Quantum Technology en

uitgekeerd aan 16 innovatieprojecten, verspreid

Blockchain) en randvoorwaarden (cyberveiligheid

over 7 fieldlabs.

en digitale infrastructuur, zoals 5G). Projecten waar aan wordt gewerkt zijn o.a. blockchain in

Tevens zijn de uitdagingen op circulariteit

de binnenvaart, de ‘Quantum Campus’ in Delft en

omgezet in een gerichte meerjarige strategie.

een ‘netwerk cyberweerbaarheid’ voor bedrijven

In Delft is het Masterplan voor de verdere

uit de hightechindustrie.

ontwikkeling van PlanetB.io. ondertekend door de partners DSM, Provincie Zuid-Holland,

Ter voorbereiding van de activiteiten in 2020

Gemeente Delft, TUDelft en InnovationQuarter.

zijn verder vijf meerjarige sectorstrategieën

We werken samen aan deze open innovatiehub

opgesteld; Digital Technology, Aerospace, HTSM,

voor industriële biotechnologie om het biobased

Cybersecurity en Maritiem & Haven.

ecosysteem van Zuid-Holland te versterken.

50

Rondom de verwaarding van biobased en

Groen & Gezond

gerecycled grondstoffen hebben we tevens

Binnen Horticulture is het afgelopen jaar gefocust

vele kansen gesignaleerd voor IQCapital en

op thema’s als Vertical Farming en robotica.

ZIP, waaronder vier kansrijke en concrete

Hieromheen zijn consortia opgezet en heeft

businesscases.

InnovationQuarter een start gemaakt om het

ecosysteem te versterken. Zo hebben we een

Ter voorbereiding van de activiteiten in 2020 zijn

flinke stap kunnen zetten in het realiseren van

meerjarige sectorstrategieën opgesteld voor

een World Expertise Center Vertical Farming.

Horticulture en Life Sciences & Health.

Een eerste stap daarvoor is het Fieldlab Vertical Farming, dat gerealiseerd kan worden door een

Daarnaast heeft Innoveren ook in 2019

grote provinciale EFRO-subsidie met een mooi

de Provincie Zuid-Holland ondersteund in

consortium van 10 partijen. Daarbij werken

de uitvoering van de MIT-regeling (MKB

we vanuit het World Horti Center met onder

Innovatiestimulering Topsectoren). Uit de

andere de gemeente Westland toe naar een

evaluatie van deze regeling door de provincie

internationaal loket voor Vertical Farming.

Zuid-Holland kwam naar voren dat ondernemers de rol van InnovationQuarter als positief ervaren.

Om verdere verbinding te realiseren tussen het

Met name de actieve en constructieve rol in de

hightechcluster en horticulture is het project

begeleiding als ook het introduceren en opnemen

RoboCrops opgestart. Hier wordt samen met

van ondernemers in het grote en groeiende

partners als de TU Delft, World Horti Center,

netwerk van InnovationQuarter wordt als positief

provincie Zuid-Holland en Greenport West-

ervaren.

Holland, gewerkt aan de versnelling van de ontwikkeling van Robotica in de glastuinbouw.

Activiteiten Next Economy

Hierbij komen we ook tot een internationale

In de loop van 2019 zijn binnen Innoveren zowel

propositie waarbij Zuid-Holland op de kaart gezet

het voormalige Business Development-team, het

wordt.

Zuid-Hollands Investerings Platform (ZIP) als de transitiemanagers die vanuit de Roadmap Next

Samen met de provincie Zuid-Holland,

Economy komen, ondergebracht. Als gevolg

TNO, Medical Delta en de Metropoolregio

hiervan hebben we met integrale teams sterk

Rotterdam Den Haag (MRDH) hebben we

geïntensiveerd op de Next Economy-thema’s

het Innovatieprogramma Zorgtechnologie

digitalisering, energietransitie en circulair.

gerealiseerd waarbij ingezet wordt op meer

Daarmee zorgen we, samen met de link met ZIP,

samenwerking tussen en ondersteuning van

voor hechte verbindingen tussen transitiedenken

de bedrijven in deze sector. Dit doen we onder

en – doen en de financial engineering voor deze

andere door bedrijven te koppelen aan field- en

projecten.

livinglabs en bijeenkomsten te organiseren rond sectorbrede thema’s zoals cybersecurity.

Tegelijkertijd zorgen de taskforces van de Economic Board Zuid-Holland op digitalisering,

Bij de doorontwikkeling van het Leiden Bio

energietransitie en circulair met ondernemers en

Science Park tot een innovatiedistrict hebben we

bestuurders voor de doorontwikkeling van deze

actief meegewerkt in de strategieontwikkeling

Next Economy-thema’s. InnovationQuarter voert

voor het park waarbij we in samenwerking

het secretariaat van de Economic Board Zuid-

projecten geïnitieerd en gefinancierd

Holland (EBZ). Dat draagt bij aan synergie tussen

hebben gekregen die het park maken tot een

enerzijds de netwerk-, denk- en lobbykracht van

broedplaats van innovatie en gezondheidswinst.

de Board en anderzijds de executiekracht van

Eén van de gerealiseerde trajecten is het

InnovationQuarter. Deze synergie versterkt op

incubatorprogramma dat op het park ontwikkeld

haar beurt de economische slagkracht van de

gaat worden om zo innovatieve talenten te

regio.

ondersteunen in hun ondernemerschap. Ook is InnovationQuarter betrokken bij de planvorming

Met de inbedding van Next Education in het

voor een LifeTech-campus bij het ErasmusMC.

Human Capital Akkoord is de opdracht van de 51

transitiemanager Next Education tot een einde

2021 mogelijk, waarbij in de loop van 2020 een

gekomen. De bundeling van regionale kracht

evaluatie met de financiers plaatsvindt.

op gebied van onderwijs en arbeidsmarkt zal naar onze verwachting gaan leiden tot nog

In 2019 is het team actief geweest met het

meer slagkracht. In overleg met de belangrijkste

identificeren van relevante projecten en

financiers is besloten om het primaat op het

ontwikkelen van de pijplijn. In nauw overleg

thema Next Society (terug) te leggen bij de

met de publieke partners is besloten zeven

gemeenten; vanuit onze primair economische

projecten actief te ondersteunen met de verdere

invalshoek zien we ons vanuit InnovationQuarter

ontwikkeling van de business case; dit heeft onder

minder toegevoegde waarde leveren dan op de

meer geresulteerd in een sluitende business case

drie andere transitiepaden digitalisering,

voor de aanleg van een walstroomvoorziening

energietransitie en circulair.

in het Calandkanaal, waarmee aanzienlijke milieuvoordelen worden gerealiseerd. Projecten

Resultaten Zuid-Hollands

die (nog) niet in aanmerking komen voor

Investeringsplatform

ondersteuning door het ZIP hebben feedback

Vanaf 1 januari 2019 is InnovationQuarter

ontvangen met betrekking tot de benodigde

in opdracht van de provincie Zuid-Holland,

vervolgstappen of zijn in contact gebracht met

MRDH, gemeente Rotterdam en gemeente

relevante publieke en/of private partijen. Eind

Den Haag gestart met de uitvoering van het

2019 werkt het ZIP team aan 5 complexe concrete

Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP). Het

projecten.

ZIP helpt bedrijven, projecten of consortia die bijdragen aan de transitie naar de Next Economy

In aanvulling op de in het projectplan

om tot financiering te komen. Op basis van een

gedefinieerde activiteiten is het ZIP ook betrokken

analyse van de maatschappelijke relevantie

(geweest) bij andere initiatieven, waaronder

en de financiĂŤle haalbaarheid van de business

een aantal projecten waarbij sprake was

case wordt bezien welke projecten kansrijk

van een mogelijke vestiging in de regio en de

zijn. Het ZIP is bedoeld voor initiatieven met

totstandkoming van de Regiodeal Drechtsteden.

een verdienmodel en financieringscapaciteit,

Ten slotte vindt vanuit het ZIP een periodiek

die in beginsel grotendeels via leningen en

overleg plaats met Invest-NL en wordt tevens

risicodragend vermogen te financieren zijn.

contact onderhouden met andere publieke en

Het ZIP richt zich op het brede scala aan

private financiers, om zodoende snel te kunnen

Europese, nationale en regionale financiers en

schakelen indien een project dit vereist.

financieringsinstrumenten en fungeert ook als voorportaal voor Invest-NL. Gedurende de eerste helft van 2019 is toegewerkt naar een kernbezetting van vier business casemanagers bij InnovationQuarter, die worden ondersteund door een drietal vaste casemanagers vanuit de publieke partners (provincie, Rotterdam en Den Haag). Tevens zijn de operationele processen en governance structuur ingericht, waarmee de noodzakelijke basis is gelegd voor een goed functionerend platform. De huidige financiĂŤle bijdrage vanuit de publieke partners maakt de uitvoering van het ZIP tot 1 januari 52

Internationaliseren Resultaten Foreign Investments

Het investeringsvolume heeft ook de begroting

Foreign Investments heeft de voor 2019 gestelde

van 2019 ruim overschreden met in totaal € 424

doelstellingen voor het aantal investeringscases

mln. in 2019. De doelstelling voor het aantal af te

en het aantal arbeidsplaatsen ruimschoots

leggen investor relations bezoeken is nagenoeg

gehaald. De target van 40 investeringscases

gerealiseerd. Er zijn in totaal 116 bezoeken

werd met 16 overtroffen, de target van 600

afgelegd, waarvan er 105 tellen als onderdeel van

arbeidsplaatsen is met een totaal van 2810 FTE

het nationale Investor Relations programma van

zelfs ruimschoots overtroffen.

de NFIA.

Herkomst landingen naar land

Herkomst landingen naar sector

Verenigd Koninkrijk

7

Verenigde Staten

6

China

6

India 6 Nederland

5

Canada 3 Japan

3

Israël

3

Frankrijk

2

Zuid-Afrika

2

Australië

2

Finland

2

Litouwen

1

Qatar

1

Turkije

1

Ierland

1

Duitsland

1

van fruit en groente tegen te gaan. Ook is de

Luxemburg

1

vestiging van Bellingcat in gemeente Den Haag

Taiwan

1

Oostenrijk

1

vervullen in het opsporen en het bewijs leveren

Estland

1

van misstanden in oorlogsgebieden en ook

Polen

1

De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn ondersteund bij vestiging of uitbreiding, zijn over het algemeen innovatief en technologisch geavanceerd. Zo heeft Apeel, dat zich in gemeente Westland heeft gevestigd, een biologisch coating ontwikkeld om bederf

het noemen waard. Bellingcat is een NGO, die als onderzoekscollectief een belangrijke rol

een cruciale rol hebben gespeeld in het MH17 onderzoek.

53

Foreign Investments

Resultaten

Aantal bedrijven geland

40

Begroting 2019

56

Realisatie 2019

Investerings volume (mln.)

80

Begroting 2019

424

Realisatie 2019

600 Begroting 2019

2.810

Aantal arbeidsplaatsen

Realisatie 2019

120 116

Investor Relationships bezoeken

Begroting 2019

Realisatie 2019

De bedrijven die zich in 2019 gevestigd hebben

Het afgelopen jaar hebben we een flinke

zijn actief binnen verschillende sectoren. De

verschuiving gezien in de herkomst van de

meeste bedrijven zijn actief binnen het Life

landingen. Waar voorheen de meeste bedrijven

Sciences & Health cluster, in de High Tech

uit de VS of China kwamen zijn in 2019 de

Maakindustrie en IT-sectoren. De meeste van

meeste bedrijven (7) afkomstig uit het Verenigd

de Life Sciences & Health bedrijven hebben

Koninkrijk. Een aantal van deze projecten

zich in Rotterdam en Leiden gevestigd, terwijl

hangen samen met een voortdurende Brexit

de HTSM en IT-bedrijven zich voornamelijk

onzekerheid. Het aantal landingen uit de VS (6)

in Den Haag, Delft en Rotterdam vestigen.

en China (6) is juist lager dan afgelopen jaren,

Ook zien we een toename van het aantal

vooral vanwege de geopolitieke ontwikkelingen

vestigingen van bedrijven die actief zijn binnen

in en tussen die landen. Opvallend is ook dat het

de (Aero)Space sector. Voorbeelden van nieuwe

aantal landingen uit India (6) flink is gestegen

bedrijven die een bijdrage aan de ecosystemen

terwijl het aantal bedrijven uit Canada, Japan en

en cluster in de regio leveren zijn Okra (AI in

IsraĂŤl (3) relatief stabiel blijft. ontwikkelingen in

de gezondheidszorg), Synexa (biomarkers),

en tussen die landen. Opvallend is ook dat het

IDE Group (Medische Technologie) en Cybexer

aantal landingen uit India (6) flink is gestegen

(cybersecurity). Veruit de grootste nieuwe

terwijl het aantal bedrijven uit Canada, Japan en

vestiger in 2019 is Zalando in de gemeente

IsraĂŤl (3) relatief stabiel blijft.

Lansingerland. Zalando bouwt daar een nieuw distributiecentrum met een werkgelegenheid van 1.700 arbeidsplaatsen, om hun groei in West Europa verder te faciliteren.

54

Internationalisering

Resultaten

3

Begroting 2019

Hub-to-hub samenwerkingen

4

Realisatie 2019

4

Aantal eigen missies

Begroting 2019

6

Realisatie 2019

Deelname bedrijven aan missies

40

Begroting 2019

73

Realisatie 2019

10

Ondersteunen missies

Begroting 2019

12

Realisatie 2019

40

Begroting 2019 Deelname Zuid-Hollandse bedrijven aan missies

122

Realisatie 2019

Resultaten Internationalisering

Vanuit de kerntaak Internationalisering ondersteunt InnovationQuarter sinds medio 2016 ook Zuid-Hollandse bedrijven bij het opschalen van hun internationale activiteiten.

De focus van internationalisering ligt in het

samenwerkingen (Met Ottawa, ▶ State of Maryland, Boston en het softlandingprogramma vanuit The Hague Tech); ▶ Organiseren van 6 eigen missies (begroot

opzetten en uitvoeren van gerichte activiteiten

2019: 4) met deelname van 73 Zuid-Hollandse

binnen specifieke sector-marktcombinaties

bedrijven (begroot: ten minste 40 bedrijven);

waarin er verschil te maken is.

en ▶ Ondersteunen van 12

In 2019 zijn de internationaliseringsactiviteiten

internationaliseringsactiviteiten van partners

vooral gericht geweest op de sectoren energie,

uit het Trade & Innovate NL netwerk, waarvan

circulair, cybersecurity en hightech. Het

5 internationaliseringsevenementen in

volgende aantal activiteiten zijn gerealiseerd:

Nederland zelf (begroot 2019: 10) binnen en

▶ Opzetten, uitvoeren en inbedden van

buiten de regio waaraan 122 Zuid-Hollandse

4 bestaande en nieuwe hub-to-hub

bedrijven aan hebben deelgenomen.

55

Investeren Aansprekende voorbeelden van

Overall resultaten

internationaliseringsactiviteiten in 2019 zijn:

In totaal zijn er dit jaar 33 investeringen

▶ Offshore Wind missie en deelname IPF

gerealiseerd vanuit de drie fondsen. Vanuit

(International Partnership Forum) in New

IQCapital zijn 20 investeringen gedaan, UNIIQ

York, met 22 bedrijven.

heeft 10 investeringen in 2019 gerealiseerd,

▶ Deelname aan de cybersecurity beurs InfoSec

terwijl ENERGIIQ 3 investeringen heeft

in Londen en organiseren van het Holland

gerealiseerd. InnovationQuarter Investeren

Paviljoen, met 7 bedrijven.

breed hebben wij in 2019 de meeste

▶ Deelname aan de IT-SA beurs in Nürnberg

investeringen gedaan in de sectoren Life

met een delegatie van 8 bedrijven

Sciences & Health (L&H), High Tech en Energie.

▶ Cleantech missie naar Boston, met 9

Het totaal geïnvesteerd vermogen in bedrijven

bedrijven. ▶ Deelname aan MWC en organiseren van een netwerkbijeenkomst van Nederlandse (12) en

in de regio dankzij onze activiteiten ligt sterk boven het gestelde target (€ 54 mln. om € 23 mln.).

Catalaanse bedrijven op het gebied van AI en Cybersecurity. ▶ Mede-organiseren van International Business Weeks Duitsland, China en Noord-Amerika.

Voorheen rapporteerden we ook de verwachte groei in werkgelegenheid bij de bedrijven waarin we als InnovationQuarter investeren.

In Jaarplan 2019 hebben we afgesproken dat anders te doen. Namelijk het totale aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin is geïnvesteerd, ultimo 2019 staat de stand op 1.868 arbeidsplaatsen (aantal FTE). Onze fondsen hebben gezamenlijk met 801 bedrijven gesproken. Dat is minder dan in 2018 (902), maar nog steeds een stevige stijging ten opzichte van 2017 (617).

IQCapital 2019 is een zeer actief jaar geweest in de historie van IQCapital. In totaal zijn er maar liefst 20 investeringen gedaan in 17 bedrijven voor een totaalbedrag van € 14 mln. met een bedrag aan uitgelokte investering van € 38 mln. Daardoor hebben we opnieuw mooie bijdragen kunnen leveren aan de versnelling van innovaties en transities in onze regio door bedrijven die de koplopers zijn op hun gebied.

Er zijn dit jaar acht nieuwe investeringen en twaalf investeringen in het bestaande portfolio gerealiseerd. De acht nieuwe investeringen zijn: Dawn Aerospace, Delft Advanced Biofuels,

56

Dutch Security Techfund, Forward.One,

grote vervolgrondes gerealiseerd met nieuwe

LeQuest, NewCompliance, Doculayer en Ortec

investeerders. In 2019 is Robot Robots Company

International.

failliet gegaan (investering 2016), de meeste bedrijven uit de jaren daarna ontwikkelen zich

InnovationQuarter ziet het niet alleen als haar

goed.

taak om directe investeringen in bedrijven te realiseren, maar ook om het financiële

De meeste leads van de 439 leads voor IQCapital

ecosysteem voor innovatieve bedrijven in

kwamen uit de IT sector, gevolgd door de

Zuid-Holland te versterken. Dit doen we door

L&H sector. De totale financieringsvraag van

doelgericht te investeren in private fondsen

deze leads bedroeg meer dan € 1,3 mrd. Het

die een specifieke speerpuntsector versterken

gemiddelde aangevraagde bedrag lag rond de

of in een heel specifieke lacune voorzien. In

€ 2,4 mln. Gecorrigeerd voor de uitschieters lag

2019 zijn op dit vlak twee fondsinvesteringen

dit rond de € 3 mln. per aanvraag. De TRL levels

gerealiseerd; Dutch Security Techfund en

laten zien dat het leeuwendeel van de leads

Forward.One met een unieke focus op Hard/

tegenwoordig binnen onze sweet spot valt, ca

High Tech bedrijven.

72% van de leads valt binnen de TRL Levels 6 -9.

Daarnaast zijn een groot deel van de vroegere

Qua sectoren waren in de L&H sector (4) en

fase leads L&H of High Tech sector deze worden

de IT sector (6) de meeste deals. In omvang

behandeld door UNIIQ.

vallen met name de L&H deals van Ortec (totale investeringsronde van € 17 mln.) en

Tijdens de Global Entrepreneurship Summit

LeQuest (totaal van € 7 mln.) op. Daarnaast

in juni heeft InnovationQuarter samen met

zijn er elf vervolginvesteringen gerealiseerd

Startup Delta, de Gemeente Den Haag en

in groeirondes bij portfoliobedrijven. De

YES!Delft Den Haag, het Investor-diner voor

investeringsrondes waarbij IQCapital betrokken

400 binnen en buitenlandse investeerders

was hadden een gezamenlijke omvang van

georganiseerd. Als co-founder van het

€ 38 mln. Daarnaast hebben onze

#FundRight initiatief in 2019 dat moet bijdragen

portfoliobedrijven nog investeringsrondes

aan meer diversiteit bij investeringen is

opgehaald waar wij niet bij betrokken waren.

InnovationQuarter actief betrokken bij het

Het totaal aangetrokken kapitaal voor dit jaar

vervolg en de realisatie van de doelstellingen.

komt uit op €13 mln. De meeste investeringen zijn dit jaar gedaan in Den Haag. Uit de grote

Om ondernemers aan het begin van het

steden Den Haag en Rotterdam komen de

fundraising traject te ondersteunen hebben

meeste leads, maar de ervaring leert dat deze

we een pilot uitgevoerd met het Investment

vaak nogal verschillen in kwaliteit.

Readiness Programma. Hieraan hebben 10 bedrijven deelgenomen, met een mix van

Sinds het eerste investeringsjaar is er in 41

startups en scale-ups, zowel bedrijven uit het

bedrijven geïnvesteerd vanuit IQCapital.

bestaande portfolio van InnovationQuarter

Van de twee investeringen uit 2014 is er een

als nieuwe leads. De pilot is zeer succesvol

failliet gegaan, Babybloom en heeft de tweede

verlopen en het programma wordt ten zeerste

Ncardia (voorheen Pluriomics) zich van startup

gewaardeerd. Tevens hebben we voor de scale-

ontwikkeld tot een top drie wereldmarktleider.

ups uit ons portfolio een Impact Academy

Van de zeven investeringen in 2015, zijn er

georganiseerd over wat er komt kijken bij de

twee verkocht: Authasas en IQ Messenger

snelle groei van een bedrijf dat de eerste fasen

en is er een afgelost: Milgro. Van de overige

heeft doorlopen.

vier bedrijven uit 2015 hebben vier bedrijven 57

UNIIQ

Negen portfoliobedrijven hebben in 2019

UNIIQ investeert in de proof-of-concept fase

vervolgfinanciering opgehaald, waarvan 4 voor

van hoog technologische bedrijven. In deze

de eerste keer. Het totale investeringsbedrag

vroege fase is weinig privaat geld beschikbaar.

in deze bedrijven betrof circa € 15 mln. Naast

Daarom is voor veel bedrijven in het UNIIQ

de investeringen die zijn gedaan door private

portfolio, UNIIQ vaak de eerste investeerder.

investeerders, hebben diverse UNIIQ portfolio

Na het UNIIQ traject moet nagenoeg altijd

bedrijven aanvullende financiering weten

vervolgfinanciering worden aangetrokken; een

aan te trekken in de vorm van leningen

belangrijke taak van het UNIIQ team om de

(veelal bij de Rabobank waar een goede

bedrijven mee te helpen. In 2019 zijn er 188 leads

samenwerkingsrelatie mee is opgebouwd),

binnengekomen. De meeste van deze leads

subsidies en ontwikkelbijdragen van (pilot)

bevinden zich in de High Tech sector gevolgd

klanten. Al met al uitstekende resultaten.

door Life Sciences & Health (39 om 37).

Een andere belangrijke activiteit van UNIIQ In 2019 heeft UNIIQ in 10 bedrijven

is het helpen van ondernemers met hun

geïnvesteerd. Alle deals werden in de tweede

businessplannen en het doorverwijzen naar

helft van het jaar gerealiseerd. Het betrof

het juiste financieringsloket. Dit wordt onder

de volgende bedrijven: Focus, CaptainAI,

andere vormgegeven door het organiseren van

Addoptics, Pats, ROCSYS, BuddyPayment,

spreekuren en pitchmiddagen. Deze vinden

Smartship, Tetrahedron, DeltaDiagnostics en

plaats bij YES!Delft, Apollo14 in Den Haag en

Fesla. Er waren in 2019 geen faillissementen.

ECE in Rotterdam. In 2019 zijn op deze manier

In de loop van 2019 heeft UNIIQ, anders dan in

ook weer ruim 60 ondernemers geholpen.

de voorgaande jaren, converteerbare leningen

Ook hebben een aantal portfoliobedrijven

verstrekt van € 200.000 in plaats van het

en bedrijven die in de aanvraagfase zitten

maximum van € 300.000. Dit is conform het

deelgenomen aan de pilot van het Investor

fondsplan om een mix van investeringen te

Readiness Programma.

verstrekken en tevens omdat het terugbetalen van de eerder verstrekte leningen langer duurt.

Sinds de start van UNIIQ is in 38

Het gecommitteerd vermogen is derhalve lager

bedrijven geïnvesteerd en voor € 10 mln.

dan initieel gebudgetteerd.

gecommitteerd. 13 portfoliobedrijven hebben vervolgfinanciering opgehaald en er is

Zoals gesteld besteedt het UNIIQ team

daarmee ruim € 35 mln. additioneel kapitaal

veel tijd aan het ondersteunen van de

aangetrokken. Daarnaast zijn meer dan 200

bedrijven. De investeringsmanagers zijn

ondernemers geholpen via het proces toeleiden

de sparringpartners van de veelal jonge

kapitaal. Twee ondernemingen zijn failliet

ondernemers en ondersteunen hen bij het op

gegaan.

koers houden van hun bedrijf en vooral ook bij het aantrekken van vervolgfinanciering. De

Innovatieve bedrijven in de regio Zuid-Holland

bekendheid van en de waardering voor UNIIQ

hebben met de financiering van UNIIQ een

is onder vervolgfinanciers groot. Dat helpt de

kans gekregen daar waar private investeerders

portfoliobedrijven bij het vinden van een voor

nog niet kunnen of willen investeren. Ondanks

hen passende vervolgfinancier. De manier

de onzekerheid over terugbetaling, een

waarop het UNIIQ financieringsinstrument is

vervolgfinanciering is immers nog geen garantie

ingericht helpt daar ook bij.

op succes, worden additionele arbeidsplaatsen gecreëerd en kennis opgebouwd die van grote waarde zijn voor onze kenniseconomie.

58

Investeren

Resultaten

33

ENERGIIQ Logotype

€ 54

€ 18

1.868

mln.

mln.

Begroting 2019: 24

Begroting 2019: € 23 mln.

Begroting 2019: € 17 mln.

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Geïnvesteerd vermogen

Aantal arbeidsplaatsen

20

€ 38

€ 14

1.618

mln.

mln.

Begroting 2019: 10

Begroting 2019: € 15 mln.

Begroting 2019: € 8 mln.

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Geïnvesteerd vermogen

Aantal arbeidsplaatsen

10

€ 15

€ 3

197

mln.

mln.

Begroting 2019: 10

Begroting 2019: € 2 mln.

Begroting 2019: € 3 mln.

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Geïnvesteerd vermogen

Aantal arbeidsplaatsen

€ 1

€ 1

54

mln.

mln.

Begroting 2019: 4

Begroting 2019: € 6 mln.

Begroting 2019: € 6 mln.

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Geïnvesteerd vermogen

10.08.2017

3

Aantal arbeidsplaatsen

59

ENERGIIQ

hoofdtaak om de komende jaren een zodanig

Per september 2017 heeft InnovationQuarter

gediversifieerde portefeuille op te bouwen dat

ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de

er een voldoende mate van evenwicht zal zijn

provincie Zuid-Holland, in beheer genomen.

tussen de successen en de - door de aard van het

Na een qua dealflow en transactievolume zeer

mandaat onvermijdelijke - teleurstellingen. Dit

bevredigende start in 2018, heeft ENERGIIQ

vereist een lange termijn horizon, een heldere

in 2019 minder kunnen committeren - zowel

visie en strategie en een gedisciplineerde

naar het aantal transacties als naar het

uitvoering.

gecommitteerd vermogen gemeten – dan zij zich tot doel had gesteld. Dit is met name

Zoals reeds vermeld is in 2019 de aandacht

veroorzaakt door een drietal factoren. Ten

van diverse investeerders en financiers voor

eerste nam het aantal potentiële transacties

energie-transitie wederom toegenomen.

af ten opzichte van 2018, resulterend in

De komst in 2020 van Invest-NL met een

minder leads (174). Daarnaast voldeden van

aandelenkapitaal van € 1,7 mrd. waarvan een

deze leads relatief minder transacties aan

meerderheid zal worden aangewend voor de

de randvoorwaarden die ENERGIIQ hanteert

energietransitie is hiervan ook een voorbeeld.

voordat zij een mogelijke investering kan

Ondanks deze positieve ontwikkelingen

overwegen. Dit had met name betrekking

blijkt de combinatie van de onvolwassenheid

op het minimaal vereiste niveau van

van de nieuwe technologieën met de

technologische ontwikkeling, de noodzakelijke

overwegend risico-averse grondhouding

CO2 reductie die gerealiseerd dient te

van veel marktpartijen in de industrie, de

worden per geïnvesteerde onderneming en

gebouwde omgeving, transportsector en

de aanwezigheid van een voldoende mate

bijvoorbeeld de offshore, nog een flinke

van cofinanciering door derden. Tenslotte

barrière voor nieuwe participanten om snelle

merken wij dat kapitaalkrachtige early-

marktpenetratie en commercieel succes te

stage investeerders met een grote mate van

behalen. De economische potentie van de

slagkracht zich actief op de energiemarkt

energietransitie blijft onverminderd groot en de

begeven. Uiteindelijk zijn een drietal transacties

maatschappelijke noodzaak evident.

geclosed: twee voor nieuwe portfoliobedrijven en één vervolgfinanciering.

Naast het bouwen aan een voldoende gediversifieerde investeringsportefeuille kostte het beheer van de bestaande portefeuille het afgelopen jaar veel aandacht en tijd.

ENERGIIQ heeft als doel te investeren in innovatieve technologieën die op termijn gaan bijdragen aan de energietransitie. Hierdoor zal het fonds zich per definitie vaker begeven op het gebied van startups en scale-ups; ondernemingen met vaak grote potentie maar ook met een hoger risicoprofiel en substantiële herfinancieringsrisico’s. Dit is inherent aan het businessmodel en zal een constante factor blijven in de looptijd van het fonds, met name in de eerste 10 jaar. Het fonds heeft dan ook als 60

Tot slot De aard van ons werk brengt ook met zich

toch niet. Ook het incorporeren van een

mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we er

transitieagenda Roadmap Next Economy gaat

veel tijd en aandacht aan hebben besteed. Dat

niet vanzelf in een organisatie die gericht is op

blijkt allereerst uit de voorbeelden die bij de

het lostrekken van investeringen op de korte en

drie activiteiten Innoveren, Internationaliseren

middellange termijn.

en Investeren genoemd zijn. Investeringen ketsen op het laatste moment af, een bedrijf

Dit soort zaken hoort bij de aard van ons

besluit uiteindelijk toch zich in een ander(e)

werk. We maken dit regelmatig intern

regio of land te vestigen, ondanks alle goede

bespreekbaar. Gegeven de spanning die

intenties sneeft een innovatieproject omdat

inherent is aan het opereren in risicovolle fases

de belangen van deelnemende ondernemers te

en de maatschappelijke wensen van onze

tegengesteld zijn of een voorstel het niet redt in

aandeelhouders en participanten, bespreken

een innovatieprogramma, waar de competitie

we dit ook regelmatig met onze Raad van

om subsidie groot is en soms redden bedrijven

Commissarissen en onze aandeelhouders.

waarin we hebben geĂŻnvesteerd het uiteindelijk

 

61

TerugblIQ3 / 4 juli Zalando start in de zomer van 2019 met de bouw van het eerste Nederlandse fulfilment center op een bestaand bedrijventerrein te Bleiswijk, vlakbij Rotterdam.

Zalando kondigt plannen aan

/ 4 juli Captain AI, ontwikkelaar van software om veilig autonoom te kunnen varen, ontvangt een investering van UNIIQ voor de ontwikkeling van de eerste volledig autonome schepen.

Captain AI ontvangt UNIIQ-investering

/ 10 juli 25 Nederlandse VCs, waaronder InnovationQuarter, en TechLeap.NL gaan een gezamenlijk initiatief aan onder de naam #FundRight dat zal leiden tot een meer divers startup-ecosysteem.

FundRight

/ 24 juli Het Massachusetts Office of International Trade and Investment en het Nederlandse Ministerie van EZK hebben een MOU ondertekend voor een Life Sciences Partnership.

Massachusetts en NL kickoff samenwerking

/ 6 augustus 12 regionale innovatieprojecten krijgen financiering en ondersteuning binnen het programma Energie en Klimaat.

Start Energie en Klimaat

62

/ 5 september DSM, Gemeente Delft, TU Delft, provincie ZuidHolland en InnovationQuarter ondertekenen een intentieovereenkomst voor groei Biotech Campus Delft.

Groei Bio Tech Campus Delft

/ 12 september Het samenwerkingsverband Maritime Delta lanceert een nieuw bestuur bestaande uit ondernemers, onderwijsinstellingen en brancheverenigingen.

Lancering Maritime Delta bestuur

/ 13 september Provincie en EBZ presenteren de gezamenlijke visie: ‘Van investeren in ZuidHolland plukt Nederland de vruchten’.

Zuid-Holland doet appel op Mona Keijzer

/ 16 september Het Zuid-Hollandse energie-innovatiefonds ENERGIIQ investeert samen met bestaande aandeelhouders € 1 mln. in Involtum.

ENERGIIQ investering voor Involtum

/ 17 september Ottowa en Den Haag zetten de samenwerking voort tussen beide landen op het gebied van cybersecurity met een soft landing-programma.

Cyber Soft Landing programma

63

Interview / Walstroom Zeeschepen aan de kade van diesel naar walstroom Waar het andere sectoren steeds beter lukt om uitstoot van vervuilende stoffen te verminderen, blijft dat in de zeevaart lastig. Vincent Doedée, Sustainability Advisor bij Heerema Marine Contractors, wil daarom afgemeerde zeeschepen aansluiten op walstroom. Samen met energiebedrijf Eneco en Havenbedrijf Rotterdam gaat de offshoregigant zijn schepen aan de kade voorzien van groene stroom. Stefan van Doorn, projectontwikkelaar bij Eneco: ‘Het e-house op Landtong Rozenburg wordt de grootste walstroominstallatie ter wereld die rechtstreeks is gekoppeld aan een windpark.’

Heerema is gespecialiseerd in offshore-

maritieme industrie worden schepen straks

faciliteiten voor de olie- en gasindustrie en

aangesloten op windturbines. Dat dat niet

beschikt over de grootste kraanschepen

eerder lukte, komt onder andere door de sterke

ter wereld. Die liggen regelmatig voor

concurrentie van dieselolie. Doedée: ‘Olie is

onderhoud in het Rotterdamse Calandkanaal.

goedkoper en kent, in tegenstelling tot stroom,

De pompen, kranen, verlichting en andere

geen belastingheffing.’ Innovatief is ook het

apparatuur aan boord verbruiken veel stroom.

businessmodel, zegt Van Doorn. ‘Nog nergens

Dieselgeneratoren die deze stroom opwekken

kunnen scheepseigenaren stroom afnemen

veroorzaken grote geluidsoverlast en uitstoot

bij een partij die de installatie op het land

van CO2, stikstof, fijnstof en zwaveloxiden. De

commercieel exploiteert. Met deze opzet willen

walstroominstallatie maakt ze overbodig. En dat

we aantonen dat het mogelijk is om meerdere

is niet alleen vanuit klimaatoogpunt, maar ook

partijen tegelijkertijd te bedienen met één

economisch gezien interessant: met Rotterdam

walstroominstallatie. Een interessant model.’

Shore Power BV gaan Eneco en Havenbedrijf Rotterdam walstroom als dienst aanbieden. Zo

De maatschappelijke waarde

kunnen ook afgemeerde schepen van andere

De baten zijn aanzienlijk. Jaarlijks zo’n 15.000

bedrijven gebruikmaken van groene walstroom.

ton minder CO2-uitstoot, ongeveer evenveel als 5.000 dieselauto’s. De verminderde uitstoot van

64

De innovatiekracht

fijnstof, zwaveloxiden en stikstof zorgt voor een

Voor het eerst in de geschiedenis van de

betere luchtkwaliteit. Ook de geluidsreductie

van 55 naar 36 dB op 50 meter afstand draagt

(ZIP) heeft ons enorm geholpen.’ Het ZIP

bij een betere leefomgeving voor de inwoners

is een samenwerkingsverband tussen

van Rozenburg. Doedée benadrukt bovendien

InnovationQuarter, provincie Zuid-Holland,

de voorbeeldfunctie van het project. ‘Met de

Metropoolregio Rotterdam Den Haag en

omschakeling van fossiel naar walstroom

de gemeente Rotterdam, dat strategische

verminder je de uitstoot per schip met gemiddeld

projecten helpt met de financiering. ‘Dankzij

25 procent. Omdat Heerema een grote naam

het ZIP konden we in de businesscase aantonen

is binnen de offshore-industrie, heeft dat een

dat het project financieel haalbaar is met een

enorme positieve impact op de industrie.’

eenmalige subsidie van de gemeente Rotterdam.

Voordeel voor energiebedrijven is dat de

Daarmee stuwde het ZIP het project veel sneller

vraag naar groene energie dankzij walstroom

vooruit dan we zelf hadden gekund.’

toeneemt. ‘Om de energietransitie te laten slagen, is een toename in consumptie nodig’, legt

De toekomstplannen

Van Doorn uit. ‘Met de scheepvaart boor je een

Eind 2020 moeten de schepen aan de stekker

compleet nieuwe markt aan.’

gaan. ‘Dat is een krappe planning’, zegt Doedée, ‘want naast de bouw van het e-house moeten

De samenwerking

de schepen aangepast. Maar vooralsnog

‘De moeilijkheid van het neerzetten van

verloopt alles volgens plan.’ Van Doorn sluit

een walstroominstallatie zit hem ook in de

zich daarbij aan. Hij voorziet dat de subsidie

afwezigheid ervan’, vertelt Doedée. ‘Omdat

uiteindelijk kan worden terugbetaald: ‘Die

het nog niet bestaat, zijn de opstart- en

krijgen we van de gemeente Rotterdam om

investeringskosten hoog. Dat maakte het

op te starten. Als Rotterdam Shore Power BV

project vanuit commercieel oogpunt uitdagend.

genoeg klanten en omzet heeft, betalen we het

Havenbedrijf Rotterdam heeft daarom veel

geld terug.’ De economische vooruitzichten voor

gelobbyd bij verschillende partijen, wat leidde

de walstroomdienst zijn positief. Doedée: ‘Er is

tot het contact met Eneco.’

veel vraag naar verduurzaming in de maritieme

De samenwerking tussen de publiek-private

industrie. Daarom verwachten we veel bedrijven

partijen noemt hij uitzonderlijk vergaand.

te kunnen aansluiten op de windturbines.

‘Business Developer Edward Gilding van

Heerema kun je dan zien als de eerste klant van

InnovationQuarter legde veel waardevolle

Rotterdam Shore Power BV. Door walstroom aan

verbindingen. Ook Janko Lindenbergh van

te bieden als dienst liggen straks steeds meer

het Zuid-Hollands Investeringsplatform

schepen zero emission aan de kade.’

65

4. Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd?

InnovationQuarter is een besloten vennootschap

De verantwoordelijkheidsverdeling tussen

(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM)

Directeur, Raad van Commissarissen

InnovationQuarter B.V.) en kent statutair twee

(RvC) en Aandeelhouders en de rol van de

soorten financieel betrokken stakeholders:

Investeringscommissie zijn uitgewerkt

aandeelhouders en participanten.

in de statuten. Aandeelhouders van InnovationQuarter zijn die partijen, die

Participatiemaatschappij (PPM)

het kapitaal bijeen hebben gebracht ten

InnovationQuarter B.V. is een 100%

behoeve van de Participatiemaatschappij. De

dochteronderneming van InnovationQuarter. Er

partijen die de organisatie InnovationQuarter

is een Investeringscommissie (IC) ingesteld, die

financieren (operationele kosten exclusief

de directeur van InnovationQuarter adviseert

kosten IQCapital, welke ten laste komen van de

omtrent het investeringsbeleid en de concrete

Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk verenigd

investeringsaanvragen.

in de Participantenraad. De Participantenraad heeft geen formele status vis-Ă -vis de

De vennootschap wordt aangestuurd door de

Aandeelhoudersvergadering en dient dus niet

Directeur en zijn managementteam en heeft een

als voorportaal daarvan. De Participantenraad

Raad van Commissarissen (RvC), die toezicht

brengt jaarlijks advies uit over het concept-

houdt.

jaarplan van InnovationQuarter. De directeur

Directie secreta

Schematische weergave van de statutaire structuur

Participanten

Aandeelhouders

66

Hoofd Opera Erik van der Z

HRM Raad van Commissarissen

Regionale Ontwikkelings smaatschappij InnovationQuarter B.V. 100%

Investerings commissie

Planning & Control

Participatie maatschappij InnovationQuarter B.V.

ICT / Facilitair / KM

Management assistentie

Hoofd Innoveren Eefje Dekkers

Team Duurzaam & Schoon

Team Slim & Veilig

Team Gezond & Groen

Team ZIP

informeert de Raad van Commissarissen, die het

was er aanleiding om het organisatie-

jaarplan vaststelt, over dit advies.

ontwerp en de interne verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in 2019

Sinds de start op 1 januari 2014 is

kritisch te bezien om met kleine organisatie-

InnovationQuarter meer dan verdrievoudigd qua

aanpassingen, de uitvoering van taken door

aantal werkzame personen. Nieuwe fondsen als

InnovationQuarter nog beter te maken.

UNIIQ en ENERGIIQ zagen het levenslicht, met het secretariaat van de Economic Board Zuid-

Binnen InnovationQuarter kennen we een

Holland, Next Economy, Internationalisering

organisatie-indeling op basis van inhoudelijke

en Zuid-Hollands Investeringsplatform werden

competenties, te weten Innoveren,

nieuwe activiteiten toegevoegd en ook de

Internationaliseren, Investeren, Operations en

bestaande kerntaken groeiden qua omvang,

Communicatie & Events, Economic Board Zuid-

mede door grote aanvullende opdrachten.

Holland en Strategie.

Tegelijkertijd was de afgelopen jaren de organisatie-inrichting van InnovationQuarter

Daarnaast werken we binnen InnovationQuarter

nauwelijks aangepast aan deze groei en

integraal en dwarsdoorsnijdend door de

uitbreiding van ons takenpakket.

organisatie samen op sectorniveau. Dit om maximale kennis- en expertisedeling te

Door de groei van de organisatie, zowel in

bevorderen.

aantal mensen als in aanvullende activiteiten,

Het organogram van InnovationQuarter ziet er ultimo 2019 als volgt uit:

Algemeen Directeur Rinke Zonneveld Strategie / EBZ

aressse

Communicatie & Events

ations Zant

Management assistentie

Hoofd Internationaliseren Chris van Voorden

Team Gezond & Groen Duurzaam & Schoon + Asia

Team Slim & Veilig

Hoofd Investeren Liduina Hammer Team IQCapital Team Slim & Veilig + MKB

Management assistentie Team UNIQ

Team ENERGIIQ

Team Gezond & Groen, Duurzaam & Schoon

67

Human Resource Management InnovationQuarter heeft zich in 2019 verder ontwikkeld, zowel qua capaciteit als qua competenties. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd en man-vrouwverhouding, hierover rapporteren we in het jaarverslag.

InnovationQuarter wenst een organisatie te zijn waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf kan zijn: in een inclusief werkklimaat.

Arbeidsvoorwaarden

talent en het nemen van verantwoordelijkheid zo

Met de medewerkers zijn individuele

veel mogelijk wordt gefaciliteerd.

arbeidsovereenkomsten aangegaan. Op alle medewerkers, inclusief de directeur, zijn algemene

InnovationQuarter is een organisatie van

arbeidsvoorwaarden van toepassing. Er is geen

professionals. Onze belangrijkste interne opgave

sprake van een collectieve arbeidsovereenkomst.

is om deze professionals in staat te stellen om maximaal waarde te kunnen toevoegen in hun rol.

Medezeggenschap

Een scherper afwegingskader (mede inzet van het

De ondernemingsraad (OR) bestaat uit vijf

Meerjarenplan en de daarop gebaseerde sector

werknemers. In 2019 is intensief overleg

agenda’s) en, binnen die scherpere kaders, meer

geweest met de directeur, voornamelijk over de

autonomie is een breed gedeelde wens van het

organisatiestructuurverandering. In de eerste

grootste deel van de organisatie.

helft van 2019 heeft de ondernemingsraad meerdere lunchbijeenkomsten georganiseerd

Medio 2019 hebben we een nieuwe structuur van

om de plannen aan de medewerkers voor

de organisatie ingevoerd. De nieuwe structuur,

te leggen en heeft daarmee commitment,

inclusief verdeling van taken, bevoegdheden en

vragen en opmerkingen verzameld. Dit heeft

verantwoordelijkheden, hebben we zo gekozen

geleid tot een positief advies met enkele

dat er meer autonomie, verantwoordelijkheid en

aanbevelingen aan de directeur. Hiernaast heeft

professionele ruimte ontstaat lager in de organi-

de OR zich beziggehouden met onder andere

satie. Dit sluit aan bij een breed gedeelde wens

de druk op de huisvesting, het verzoek om de

van het grootste deel van de organisatie, zoals

functieomschrijvingen en -profielen consistent

onder andere blijkt uit het medewerkers tevre-

en compleet te maken. Ook is uitvoering van het

denheidsonderzoek 2018 (MTO). Kleinere functio-

Human Capital Akkoord door InnovationQuarter

nele eenheden moeten ertoe leiden dat we meer

ter instemming aan de OR voorgelegd.

kunnen investeren in diepgang, kennisindeling en kwaliteit, door de grotere inhoudelijke samen-

Loopbaanontwikkeling

hang. Hiermee ontstaat ook meer aandacht voor

We willen graag een organisatie zijn en blijven

de dagelijkse operatie, lopende projecten en voor

waar het behalen van mooie resultaten voor de

persoonlijke ontwikkeling.

economie van Zuid-Holland hand in hand gaat met

68

het zijn van een goede werkgever die ruimte biedt

De personeelscyclus van InnovationQuarter

aan ondernemerschap, samenwerking, initiatief

bestaat uit een jaarlijkse gesprekscyclus van drie

en betrokkenheid. En die bovendien zo is ingericht

onderdelen: planning & ontwikkeling, functione-

dat persoonlijke ontwikkeling, het benutten van

ring en beoordeling.

HRM-dashboard

40,4 Aantal medewerkers ultimo

Gemiddeld aantal FTE

75/69 66,8/61,6 2019

2018

2019

2018

Gemiddelde leeftijd (ultimo) (2018: 41,2)

76,0 Vast contract (2018: 69,6%)

7,3% M/V in het management (ultimo)

M/V in de organisatie (ultimo)

38/37 Man

Vrouw

(2018: 36/33)

3/2 Man

Vrouw

Management t.o.v. werknemers (2018: 7,9%)

2,20% Ziekteverzuim (2018: 1,46%)

(2018: 4/1)

13,3

Personeelsbestand naar activiteiten

(2018: 11,5)

Gemiddeld aantal fte’s

Directie, Strategie, Operations, Communicatie & Events

14,2

15,4

(2018: 15,8)

(2018: 13,8)

Innoveren

Internationaliseren

17,8

6,1

(2018: 16,4)

(2018: 4,1)

Investeren (incl. UNIIQ, ENERGIIQ)

Aanvullende activiteiten

69

Opleiding en scholing

Duurzaamheid

Er zijn individuele trainingen gevolgd in het

Als regionale ontwikkelingsmaatschappij

verlengde van organisatiedoelstellingen

voor Zuid-Holland heeft InnovationQuarter

en er zijn binnen de activiteiten Innoveren,

duurzaamheid hoog in het vaandel. Het is

Internationaliseren en Investeren collectieve

evident dat er bijzonder veel potentieel ligt voor

trainingen gevolgd om ofwel kennis op

InnovationQuarter om invloed uit te oefenen

een bepaald terrein aan te scherpen ofwel

op de uitstoot zowel binnen Zuid-Holland als

competenties verder te ontwikkelen.

internationaal via producten en innovaties van

InnovationQuarter hecht tevens aan een

Zuid-Hollandse bedrijven. Dit doen we onder

hoogwaardige kwaliteit van de staftaken.

andere via onze inzet op energietransitie en de transitie naar een circulaire economie.

InnovationQuarter investeert op verschillende manieren in interne kennisdeling en teambuilding.

Hoewel onze eigen CO2-voetafdruk niet is

Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers

aangemerkt als een materieel onderwerp, hebben

in hun externe contacten ambassadeurs van de

we als organisatie de ambitie geformuleerd om in

gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale

2021 CO2-neutraal te zijn wat interne processen

werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.

betreft. Om dit doel te bereiken is in 2019

InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin

gewerkt volgens de lijn: reduceren waar mogelijk,

de volgende waarden leidend zijn: ondernemend,

compenseren waar nodig. Veruit de grootste bron

samenwerkend, professioneel en betrokken.

van CO2-uitstoot – meer dan 90% – is mobiliteit van medewerkers. Zowel zakelijk als woon-werk,

In 2019 is € 193.000 besteed (2018 € 160.000)

zowel autogebruik als internationaal vliegen.

aan individuele en collectieve opleidingen,

We spannen ons in de CO2-voetafdruk zoveel als

trainingen en ontwikkeling van medewerkers van

mogelijk te beperken, zoals flexwerken, werken

InnovationQuarter.

op locatie, stimuleren van openbaar vervoer (ook voor buitenlandse reizen voor zover redelijk), het

Huisvesting

ter beschikking stellen van een dienstfiets op onze

InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den

twee locaties en twee deelauto’s voor zakelijke

Haag. Hiernaast heeft InnovationQuarter een

afspraken, de beperking van gebruik van papier en

kantoor in het Cambridge Innovation Center (CIC)

recycling van papier en chemisch afval.

te Rotterdam.

Klachtenprocedure Klokkenluidersregeling

InnovationQuarter kent geen externe

InnovationQuarter heeft een

klachtenprocedure. Klantvriendelijkheid is wel

klokkenluidersregeling, die in het eerste

uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons

kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door de

dus klachten van externe stakeholders bereiken

Raad van Commissarissen. Vanaf de start van

zullen we daar per individueel geval zorgvuldig op

InnovationQuarter is een vertrouwenspersoon

reageren. In het afgelopen jaar is er geen sprake

aangesteld. In 2019 zijn vier meldingen neergelegd

geweest van externe klachten. In 2020 wordt

bij deze functionaris die conform de ingestelde

gezamenlijk met de andere ROMs een imago-

procedure is geadresseerd bij betrokken partijen

onderzoek uitgezet (elke 3 jaar).

en als afgewikkeld beschouwd zijn voor al de betrokken partijen.

70

Communicatie InnovationQuarter heeft als nadrukkelijke ambitie

deze achtergrondartikelen en interviews het heel

om de kracht van onze regio veel beter op de (inter)

goed doen op de social mediakanalen en website.

nationale kaart te zetten. InnovationQuarter blijft

Storytelling zal dan ook in 2020 een belangrijk

actief communiceren en reuring creĂŤren over al

onderdeel zijn van de communicatiestrategie.

het moois dat Zuid-Holland te bieden heeft op het gebied van innovatie en economie. Mede met dit

Ons online bereik is in 2019 wederom

doel is in 2019 een speciale internationale website

toegenomen. Het aantal volgers op Twitter

gelanceerd, specifiek gericht op de internationale

steeg met circa 6%, terwijl het aantal volgers

doelgroep om hen te overtuigen en te informeren

op LinkedIn steeg met maar liefst 41%. Het

over de kracht van de regio.

aantal bezoekers per maand van onze website is nagenoeg gelijk gebleven met een kleine stijging

Naast het communiceren over de resultaten, heeft

circa 4%. Het directe bereik van onze maandelijkse

in 2019 meer nadruk gelegen op het verhaal achter

nieuwsbrief is in 2019 verder gestegen naar 10.349

de ondernemers, het project en de investering, en

ontvangers. Het directe bereik van onze Engelse

hiermee op de strategische en maatschappelijke

nieuwsbrief die per kwartaal wordt uitgestuurd, is

impact die zij maken. Statistieken laten zien dat

in 2019 met 32% gestegen.

Mediadashboard 2019

10.349 2019

8.350

2019

7.390

per maand

2019

5.818

2018

2018

8.015

2018

6.955

9.398

2018

2019

2.060

4.103

2018 5

6

7

8

1.560 9

Aantal volgers (5), Aantal volgers (6), Aantal bezoekers gemiddels per maand (7) Aantal abonnees (8) Aantal abonnees (9)

Mediakanalen InnovationQuarter 71

TerugblIQ4 / 2 oktober Aparito, een UK Medtech-bedrijf dat gespecialiseerd is in onderzoek naar zeldzame ziekten en kinderziekten, opende zijn Europese hoofdkantoor in Leiden.

Aparito opent hoofdkantoor in Leiden

/ 4 oktober Het Delftse bedrijf PATS ontvangt een investering van UNIIQ voor de ontwikkeling van hun methode waardoor vliegende plaaginsecten met behulp van drones worden uitgeschakeld.

PATS ontvangt UNIIQ-investering

/ 8 oktober Op 8 oktober is het Strategisch Actieplan AI gepresenteerd door staatssecretaris Mona Keijzer.

Onderdeel ervan is de oprichting van een Nationale AI Coalitie, waaraan InnovationQuarter ook Nationale AI coalitie

deelneemt.

/ 25 oktober Maryland Department of Commerce en InnovationQuarter hebben hun MOU officieel vernieuwd om de samenwerking op het gebied van cybersecurity te bevorderen.

Samenwerking met Maryland

/ 5 november De vervolgfase van SMITZH is officieel van start gegaan. SMITZH fase 3 heeft een omvang van â‚Ź 12 mln. en bestaat inmiddels uit een consortium van elf partners.

Vervolg SMITZH officieel van start

72

/ 11 november Black Bear Carbon ervoor gekozen zijn volgende fabriek in de haven van Rotterdam te willen ontwikkelen, waar carbon black wordt teruggewonnen uit oude banden.

Black Bear Carbon opent in Rotterdam

/ 12 november Kraanschepen Heerema in Haven Rotterdam stappen over van dieselgeneratoren op windenergie van ENECO.

Kraanschepen Heerema gaan aan walstroom

/ 13 november Hoe zorg je dat na de startupfase ook een succesvolle scale-upfase volgt?

InnovationQuarter start met een groeiprogramma voor scale-ups uit haar portfolio, de ImpaQt Academy.

Start ImpaQt Academy

/ 18 november 200 van de belangrijkste spelers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid kwamen bij elkaar tijden Het Diner in het Zuiderstrandtheater in Den Haag.

Het Diner

/ 19 november De Haagse scale-up NewCompliance heeft $ 3 mln. kapitaal opgehaald om uitbreiding naar de Verenigde Staten te financieren. 

New Compliance ontvangt investering

73

Interview / Jan Kees de Jager voormalig voorzitter EBZ Jan Kees de Jager is een man met finance in het hoofd, maar met technologie in het hart. Als student begon hij een bedrijfje in e-commerce om zichzelf “een beetje bezig te houden” naast de drie studies die hij volgde. Maar zo achteloos als dat bedrijfje begon, zo rap groeide het uit tot een van de snelst groeiende technologiebedrijven van Nederland. En met zo’n titel op zak begin je op te vallen in Den Haag. Hij werd gevraagd als lid van het Innovatieplatform, later als staatssecretaris en minister van Financiën. Maar in de kern is Jan Kees de Jager ondernemer. En naar die kern keert hij terug. Hij neemt afscheid bij KPN én als voorzitter van de Economic Board ZuidHolland.

“Toen ik hier 25 jaar geleden een bedrijf startte, kon ik makkelijker een deal sluiten met de technische universiteit in Oekraïne dan met de TU Delft.”

“Eigenlijk was ik op m’n 8e al aan het ondernemen.

denken. Technologie is vaak de oplossing

Ik kocht en verkocht vintage speelgoed. Later had

geweest voor onze problemen. In 1894 vond in

ik een fotografiebedrijfje en op m’n 21e begon ik

Londen eerste grote wereldcongres over een

met e-commerce. Dat laatste bedrijf is nog steeds

milieuprobleem plaats: the great horse manure crisis.

hard aan het groeien, nu meer dan 600 mensen.”

Wetenschappers hadden berekend dat, met de enorme groei van het aantal rijtuigen, de stad

Je gaat vaak over de financiën, maar er wordt

Londen over 50 jaar met twee meter mest zou

gezegd dat je echt gaat glimmen als het over

worden bedekt. Die wetenschappers zijn zonder

innovatie gaat.

oplossing naar huis gegaan. Een paar jaar later brak de auto door. Het probleem is er dus nooit

“Ik vind het heel mooi om daarover na te 74

gekomen. Die auto heeft dan wel weer mede

het stikstofprobleem veroorzaakt. Maar ik ben

“Maar ik heb moeten concluderen dat de

ervan overtuigd dat we dat ook met behulp van

verscheidenheid tussen regio’s juist bindend is

technologie kunnen oplossen.”

geworden. Binnen de Economic Board zie je ook dat diversiteit een kracht is. Ik heb net afscheid

Wat is er in twee jaar EBZ gebeurd onder jouw

genomen van het dagelijks bestuur. Daarin zitten

leiding?

mensen met een achtergrond bij de PvdA, D66 en het CDA. Als ik dat niet had geweten, dan had ik

“Er zijn een paar dingen waar ik trots op ben. Ten

ze niet als zodanig aan kunnen wijzen. Ze zitten er

eerste het convenant dat we hebben weten te

echt voor het belang van de regio. Dat vind ik heel

sluiten voor een wendbare arbeidsmarkt, het

mooi.”

Human Capital Akkoord Zuid-Holland. Fantastisch dat we als regio zo de handen ineenslaan. Ook een

Wat had je graag nog neer willen zetten,

belangrijke stap is dat we het aantal ondernemers

maar ben je niet aan toegekomen?

in de board verdubbeld hebben. Ze zitten niet altijd aan de beleidstafels, wij hebben ervoor

“We hebben iets te winnen in het vermarkten

gekozen om ze in de board een relatief zwaardere

van kennis (valorisatie) en in samenwerking

stem te geven. De EBZ is daardoor echt dé plek

tussen kleine en grote spelers. De olifant die

waar alle grote spelers uit de regio het structurele

met de flamingo danst. Toen ik 25 jaar geleden

gesprek met elkaar voeren en verbindingen

een bedrijf probeerde te starten in deze regio,

leggen. En die verbindingen, daar gaat het om.

kon ik makkelijker een deal sluiten met de TU in

De recent aangekondigde samenwerking tussen

Oekraïne dan met de TU Delft. We hebben een

TU Delft, Erasmus Universiteit en Erasmus MC

wereldtop aan kennisinstellingen in deze regio,

bijvoorbeeld is echt geweldig goed voor de regio

laten we dat volop benutten.”

en voor Nederland.”

“Als je in Amerika bij het MIT binnenloopt, dan Drie jaar geleden kende je de Economic

staat er groot op de muur: “Research for the

Board nog niet, waar moest je het meest aan

application of trade, industry, commerce…” Valorisatie

wennen?

van kennis. Toen ik dat in het Innovatieplatform zei, was dat in sommige kringen nog een vies

“Aanvankelijk dacht ik: waarom heb je nou een

woord. Want wetenschap moest in dienst staan

regionale lobby nodig? Ik was wars van regio’s

van fundamentele kennis. Inmiddels dringt dat

die elkaar zouden beconcurreren. Dan kwam ik

besef overal door. Ik zeg, zorg dat je startups, het

in Shanghai en hoorde ik dat Amsterdam daar

mkb en grootbedrijven betrekt bij die valorisatie.

langs was geweest voor de promotie van hun

Zelfs zo’n instituut als MIT, dat Nobelprijswinnaars

haven, en Rotterdam vlak daarvoor voor de

voortbrengt, weet hoe belangrijk dat is.”

promotie van Rotterdam/The Hague Airport. Pak dat nou nationaal aan, dacht ik. Laat Rotterdam

Namens de hele Economic Board Zuid-Holland

langsgaan voor de haven en Amsterdam voor

bedanken wij Jan Kees de Jager voor de ondernemende

de luchthaven. Je moet elkaar geen vliegen

wijze waarop hij zich voor onze regio heeft ingezet.

afvangen.”

Jan Kees de Jager (EBZ) : “Technologie gaat het voor ons oplossen, daar ben ik van overtuigd” 75

5. Onze governance De Nederlandse corporate governance code richt zicht op de governance van beursgenoteerde vennootschappen en geeft een richtsnoer voor effectieve samenwerking en bestuur. Naleving van de corporate governance code draagt bij aan het vertrouwen in goed en verantwoord bestuur van vennootschappen en de inbedding in de maatschappij. Hoewel InnovationQuarter niet beursgenoteerd is, passen wij de principes en best practices uit de Corporate Governance toe, voor zover deze van toepassing zijn op een organisatie van onze omvang en inrichting. De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen.

Langetermijnwaardecreatie Het instrumentarium voor het bewerkstelligen

code nageleefd. De externe accountant wordt in

van een deugdelijk en transparant stelsel van

de Audit Commissie, Raad van Commissarissen

checks and balances dat de directeur, Raad van

en vergadering van aandeelhouders bevraagd

Commissarissen en de organisatie hanteert

over zijn verklaring omtrent de getrouwheid

bestaat met name uit het meerjarenplan,

van de jaarrekening. Voorts wordt door de

jaarplan, de begroting, kwartaalrapportages

directeur, Raad van Commissarissen een

over de activiteiten en het investeringsportfolio

weloverwogen voordracht tot (her)benoeming

en een op de organisatie toegesneden

van een externe accountant uitgebracht. De

administratieve organisatie en interne

Audit Commissie bespreekt het auditplan met

beheersing. Periodiek wordt hierover

de externe accountant voorafgaand aan de

gerapporteerd aan de Audit Commissie en de

controle. De externe accountant rapporteert

Raad van Commissarissen. Ten aanzien van de

datgene wat hij met betrekking tot zijn controle

financiĂŤle verslaglegging houdt de Raad van

van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde

Commissarissen meerdere malen per jaar (in

controles onder de aandacht van de directeur

de reguliere vergaderingen) toezicht op het

en de Raad wil brengen. Bevindingen worden

volgen van de interne procedures die verband

opgenomen in de managementletter en het

houden met het opstellen en de publicatie van

accountantsverslag aan de Directie, de Audit

het jaarverslag, de jaarrekening en andere

Commissie en de Raad van Commissarissen.

(periodieke) rapportages.

Vanaf boekjaar 2016 wordt door de externe accountant ten behoeve van de aandeelhouders

Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning

en participanten ook een boardletter opgesteld

en beoordeling van het functioneren van de

met de bevindingen van de externe accountant.

externe accountant worden de bepalingen uit de

76

Risicobeheersing en verantwoording Het beheersen van risico’s van InnovationQuar-

gebeurtenissen) die op uiteenlopende wijze ge-

ter maakt deel uit van de dagelijkse werkzaam-

relateerd zijn aan (het behalen van) verschillende

heden van InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld

organisatiedoelstellingen te prioriteren op basis

risicobeheersing rondom het investeringsproces

van kwalitatieve en kwantitatieve beschou-

feitelijk core business. Een set van beheersmaat-

wingen. Voor de risicowaardering wordt onder-

regelen is ingevoerd met een groot aantal checks

scheid gemaakt tussen kans en impact volgens

and balances die intern en extern wordt geverifi-

onderstaande onderverdeling.

eerd voordat wordt overgegaan tot investering.

Om het identificeren van risico’s gestructureerd Hoewel het aangaan van risico’s inherent

te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat

is aan onze investeringsactiviteiten is de

potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd

risicobereidheid ten aanzien van non-compliance

kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen

relatief laag, dit gezien de verwachtingen

gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om

en de eisen van belanghebbenden en de

alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te

maatschappij als geheel. Ook worden fraude of

brengen. De belangrijkste deelverzamelingen

pogingen daartoe niet getolereerd. Om fraude

worden gevormd door de kerntaken omdat

te voorkomen zijn passende maatregelen

deze kerntaken direct gerelateerd zijn aan

genomen, waaronder de invoering van twee (of

de geformuleerde organisatiedoelstellingen.

meer) paar ogen principe bij fraude gevoelige

Naast de risico’s die specifiek van toepassing

processen.

zijn op (of binnen) de kerntaken, worden ook een aantal organisatie brede risico’s onderkend,

InnovationQuarter maakt gebruik van een

voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende

risicoregister om de ondernemingsrisico’s te

processen binnen Directie, Strategie,

identificeren, te analyseren en te beheersen.

Communicatie & Events en Operations.

De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste

Impact doelstellingen Impact doelstellingen 0-5%

Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)

5-10%

Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)

€ 50-100

10-25%

Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)

€ 100-250

25-50%

Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)

€ 250-500

> 50%

Kans

Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)

< € 50

> € 500

Impact (in duizenden euro’s)

77

In onderstaande risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

Risicomatrix Kans → Laag

Middel

Hoog

Zeer hoog

Zeer groot

Zeer gering

Aanzienlijk

▶ Samenwerkingsverbanden, portfolio en internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting.

▶ Politieke invloed op besluitvorming; ▶ Relatie financiering en uitkomst (impact) wordt complexer te leggen door stakeholders waardoor financiering achter(wege) blijft

▶ Negatieve berichtgeving omtrent InnovationQuarter. ▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance)

Zeer gering

Impact →

▶ Structuur en organisatie ontwikkelt zich niet passend met omgeving en activiteiten ▶ Inzet middelen (tijd/ geld) in trajecten zonder perspectief

Beperkt

Groot

▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.

Voor elke deelverzameling is de risicomanagementcyclus van toepassing.

Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde. De verschillende stappen zijn: ▶ Risico-identificatie: identificatie van risico’s met oorzaak, gebeurtenis en gevolg. In deze activiteit worden de risico’s geïnventariseerd die het behalen van de organisatiedoelstellingen 78

negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s

▶ Effectieve inrichting van de administratieve

kunnen een verstorende werking hebben

en bedrijfsprocessen, budgettering,

die direct ingrijpt op een van de kerntaken

monitoring van afspraken, (voortgang)

of indirect via een van de ondersteunende processen. Na de identificatie is het belangrijk

rapportages; ▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due

de ongewenste gebeurtenis en zwakte

diligence en beheer van investeringen

in detail te analyseren en de oorzaken

en screening van ondernemingen en

en gevolgen goed te formuleren. Een

samenwerkingspartners.

voorwaarde om de juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen is het precies formuleren

InnovationQuarter maakt geen gebruik van

van risico’s wat betreft oorzaken en gevolgen.

financiële instrumenten ter afdekking van

▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het

risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële

bepalen van de verwachtingswaarde van

toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,

risico’s. Dit is het product van de kans van

liquiditeits-, valuta- en kasstroomrisico’s in als

optreden en impact als een risico optreedt.

zeer gering.

Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie. ▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico).

Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶ Communicatie: periodieke rapportages.

In de risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen en in een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste geïmplementeerde beheersmaatregelen: ▶ Actieve, open en proactieve communicatie met aandeelhouders, participanten, stakeholders en medewerkers; 79

Effectief bestuur en toezicht Bij de bespreking van de organisatieontwikkeling

InnovationQuarter wordt getypeerd door

en -structuur en de uitkomsten en

een professionele, informele werksfeer

de actiepunten van het jaarlijks

en werknemers hebben de mogelijkheid

medewerkerstevredenheidsonderzoek met de

om vermeende misstanden en

Raad van Commissarissen en de medewerkers

onregelmatigheden te melden volgens de

tijdens de personeelsbijeenkomsten is cultuur

meldingsprocedure zoals opgenomen in de

onderwerp van de bespreking.

klokkenluidersregeling InnovationQuarter

InnovationQuarter is een organisatie waarin de

of bespreken met aangestelde

volgende waarden leidend zijn:

vertrouwenspersonen. Waarna passend en

▶ Ondernemend: InnovationQuarter is

onafhankelijk onderzoek naar signalen van

een actieve, uitnodigende en verbindende

misstanden en onregelmatigheden wordt gedaan

organisatie, die zichtbaar is in het veld;

en, indien een misstand of onregelmatigheid

op zoek naar kansen in de markt; creatief

is geconstateerd, een adequate opvolging van

in het bedenken en toepassen van

eventuele aanbevelingen tot herstelacties

ideeën, oplossingen en methodes om

plaatsvindt.

zijn doelstellingen te bereiken; gericht op aansprekende resultaten. ▶ Samenwerkend: InnovationQuarter werkt

De externe accountant heeft de gelegenheid gekregen van de Audit Commissie en Raad

samen met partners aan het realiseren

van Commissarissen om te melden of hij bij de

van zijn doelstellingen; resultaten zijn

uitoefening van zijn opdracht een misstand of

gezamenlijke resultaten, die de innovatie-

onregelmatigheid constateert of vermoedt.

en concurrentiekracht van Zuid-Holland versterken. ▶ Professioneel: InnovationQuarter heeft

tussen vennootschap, directeur en/of

een helder profiel: partijen in het veld weten

commissarissen moet worden vermeden. Indien

waar InnovationQuarter voor gaat en staat;

mogelijk (de schijn van) tegenstrijdige belangen

medewerkers van InnovationQuarter zijn

aan de orde zijn, dan zal directeur of commissaris

gecommitteerd, zelfstartend en intrinsiek

of investeringscommisie-lid niet deelnemen

gemotiveerd om hun werk goed te doen.

aan de beraadslaging en besluitvorming. Elk

Zij halen het beste uit zichzelf en bieden

jaar vindt een (her-)inventarisatie plaats van de

het beste aan de mensen en organisaties

nevenwerkzaamheden van onze werknemers, dit

waarmee zij werken.

aanvullend op de opgave bij in dienst treden en

▶ Betrokken: InnovationQuarter is een bevlogen samenwerkingspartner, met de ambitie om van Zuid-Holland een economische topregio te maken.

InnovationQuarter is transparant (qua profiel, doelstellingen en strategie) en benaderbaar.

80

Elke vorm van schijn van belangenverstrengeling

formele meldingsplicht van een werknemer van nevenwerkzaamheden.

Beloningen

Algemene vergadering

InnovationQuarter past vrijwillig de Wet

In 2019 hebben twee Aandeelhouders-

normering bezoldiging topfunctionarissen

vergaderingen plaatsgevonden waar onder andere

publieke en semipublieke sector (WNT) toe.

de volgende agendapunten ter besluitvorming en

De directeur heeft een contract voor

ter kennisname zijn voorgelegd:

onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet

▶ Vaststelling agenda’s en verslagen algemene

afhankelijk van de prestaties van de organisatie, noch zijn er aspecten van maatschappelijk

vergadering; ▶ Algemene stand van zaken

verantwoord ondernemen opgenomen

InnovationQuarter;

in de beloningsstructuur. De Raad van

▶ Bespreking Jaarplan 2020;

Commissarissen stelt de beloning vast op

▶ Vaststellen Jaarverslag 2018;

basis van de door de remuneratiecommissie

▶ Bestemming van het resultaat 2018;

voorgestelde beloning, na functionerings- en

▶ Decharge directeur en leden van de Raad van Commissarissen;

beloningsgesprek met de directeur.

▶ (Her-)Benoeming externe accountant; De (systematiek van de) bezoldiging van

▶ Beloning Raad van Commissarissen;

de commissarissen is bij oprichting van de

▶ Voorstel benoeming directeur Participatiemaatschappij InnovationQuarter

vennootschap door de Algemene Vergadering

B.V.;

van Aandeelhouders goedgekeurd.

In de jaarrekening is de bezoldiging van de

▶ Financieringsafspraken, -ontwikkelingen

directeur en de commissarissen opgenomen.

en stand van zaken financiering van de

De bezoldiging valt zowel binnen de WNT

ontwikkelingsactiviteiten InnovationQuarter

normering als de gestelde voorwaarden

2020 e.v.

en kaders vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

De externe accountant stelt ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap een board letter op en de externe accountant kan over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening worden bevraagd door de algemene vergadering. De externe accountant woonde de vergadering bij waar de bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2019 was geagendeerd.

81

Bijlagen

FinanciĂŤle kengetallen (realisatie versus begroting) Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen Toelichting belangrijkste indicatoren Gebruikte begrippen en termen

82

Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Realisatie 2019

Begroting 2019

Realisatie 2018

PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop

–

participaties

–

-

Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen

–

–

–

–

Transactieresultaat Afboeking openstaande leningen

Dotaties aan voorzieningen

–

–

–

–

–

–

–

(596)

–

–

(596)

–

–

(3.217)

(250)

(585)

–

568

–

–

–

–

(585)

–

Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie etc.

Mutaties voorzieningen

Ontvangen dividend

(2.649)

(250)

–

–

–

570

558

503

Rente liquide middelen

30

–

34

Overige vergoedingen

779

289

543

Ontvangen rente leningen u/g

Overige opbrengsten Opbrengsten P-bedrijf

Personeelskosten

1.379

847

1.080

(1.866)

597

495

1.611

1.541

1.278

Bedrijfskosten

115

60

90

Algemene kosten

168

229

190

Kosten P-bedrijf Resultaat P-bedrijf

1.894

1.830

1.558

(3.760)

(1.233)

(1.063)

83

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Realisatie 2019

Begroting 2019

Realisatie 2018

ONTWIKKELINGSBEDRIJF

Personeelskosten

4.642

4.819

Exploitatiebijdragen

3.621

4.641

3.578

3.298

Bedrijfskosten

599

570

782

Algemene kosten

599

494

561

Kosten O-bedrijf Resultaat O-bedrijf

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

4.819

4.642

4.641

–

–

–

2019

Begroting 2019

2018

OVERIGE ACTIVITEITEN Opbrengsten

3.924

3.151

Personeelskosten

1.960

2.428

1.691

Bedrijfskosten

1.286

1.057

1.197

384

439

255

Algemene kosten Kosten overige activiteiten

3.630

3.924

3.143

Resultaat overige activiteiten/buitengewone posten

33

-

8

Totaal resultaat InnovationQuarter

84

3.663

(3.727)

(1.233)

(1.055)

Personalia directeur en leden van de Raad van Commissarissen per 1-1-2020

Directeur

R. (Rinke) Zonneveld Geboortejaar

1971

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Directeur (per 23-09-2013)

Eind huidige termijn

Onbepaalde tijd

Voorgaande functie

Directeur Ondernemerschap bij het Ministerie van Economische Zaken

Nevenfuncties

Lid Raad van Commissarissen Rabobank Rotterdam Lid Strategische Adviesraad TNO Lid Raad van Participanten Leiden Bioscience Park Bestuur Venture CafĂŠ Nederland Bestuur Smartport, samenwerkingsverband Havenbedrijf Rotterdam, Erasmus Universiteit, TUDelft en georganiseerd havenbedrijfsleven Lid SmartIndustry Forum, triple helix board onder leiding van Ineke DezentjĂŠ om de uitvoering van de landelijke SmartIndustry agenda aan te jagen Advisory Board Rotterdam Port Fund, toezichthoudend orgaan van investeringsfonds

85

Raad van Commissarissen

M.E. (Marike) van Lier Lels Geboortejaar

1959

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Voorzitter Raad van Commissarissen (per 23-11-2018)

Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan

22-11-2022 1e Aandeelhoudersvergadering na oktober 2022 Voorzitter Remuneratiecommissie Non executieve Board member RELX plc Lid raad van commissaris NS Lid raad van commissaris Dura Vermeer

(Neven)functies

Lid raad van commissaris PostNL Lid Bestuur vereniging Aegon

B.N.M. (Brigitte) van der Maarel Geboortejaar

1968

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn

Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 1e Aandeelhoudersvergadering na februari 2021 (niet herbenoembaar)

Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

Voorzitter Audit Commissie Head of NIBC Mezzanine & Equity Partners Lid Investment Committee Karmijn Kapitaal Lid Raad van Commissarissen en Voorzitter Audit Commissie Meerlanden N.V. Lid committee Dutch Chapter Level20 (onbezoldigd)

L.J.A. (Leo) Brand Geboortejaar

1965

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

86

Lid Raad van Commissarissen (per 23-03-2018) 1e Aandeelhoudersvergadering na februari 2022 Lid Audit Commissie Chief Information Officer (CIO) VOPAK Commisaris PortXL

C.A.M. (Kees) de Koning Geboortejaar

1958

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn

Lid Raad van Commissarissen (per 03-02-2014) 1e Aandeelhoudersvergadering na mei 2022 (niet herbenoembaar)

Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

Lid Audit Commissie Bestuurder Consualis Consulting Group B.V. Lid raad van toezicht en auditcommissie NLR - Nederlands Luchten Ruimtevaartcentrum Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Hardt Hyperloop Voorzitter van de Raad van Commissarissen van RGS Development B.V. Chairman of the Board, Eartex EAVE Ltd., London UK

P.J. (Peter) van Zunderd Geboortejaar

1947

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Lid Raad van Commissarissen (per 02-06-2014)

Eind huidige termijn

1e Aandeelhoudersvergadering na oktober 2021 (niet herbenoembaar)

Commissies Huidige positie/ loopbaan

Lid Remuneratiecommissie Carrière bij de politie van 1968 tot en met 2007, o.a. als hoofdcommissaris van het Korps Landelijke Politiediensten en voorzitter van het College van Bestuur van de Politieacademie

(Neven)functies

Strategisch adviseur Pandora Intelligence Voorzitter klachtencommissie Bijzondere Opsporingsdiensten Voorzitter Raad van Advies IMPEC - Improving Performance Governments (Vice)voorzitter audit commissie NVAO - Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie Lid bestuur VVD gemeente Goirle Ethics and disciplinary inspector UEFA Lid bestuur stichting Annetje van Puijenbroek Lid Visitatiecommissie kwaliteitsstelsel Veiligheidsregioâ&#x20AC;&#x2122;s

87

Toelichting belangrijkste indicatoren In het Jaarverslag communiceren we over onze prestaties (indicatoren) voor het boekjaar. De realisatie van de indicatoren zetten we af tegen de verwachte prestaties zoals gepresenteerd in ons Jaarplan. De basis uitgangspunten van hoe we deze prestaties meten en vastleggen zijn hieronder opgenomen.

Innoveren: Business Development

geweest zijn voor het slagen van het project.

Met ingang van 2017 gelden voor de regionale

Voor bepaalde projecten nemen we op basis van

ontwikkelingsmaatschappijen geharmoniseerde

onze inzet een afslag op het resultaat.

resultaatafspraken voor Business Development: ▶ Aantal business cases en

activiteiten die we verrichten vanuit Innoveren

onderverdeeld naar de herkomst van de

geven bovengenoemde KPI’s slechts een

middelen. Innovatieprojecten zijn projecten

beperkte weergave van onze inzet op

waarin zowel private als publieke middelen

ecosysteemontwikkeling en de resultaten die

beschikbaar zijn. Projecten met alleen private

we daarbij boeken. Ook zitten er beperkingen

financiering noemen we business case. Als

aan hoe we resultaten (in de tijd) meten. In 2020

bewijs voor een succesvol innovatieproject

serieus aandacht besteden aan het ontwikkelen

geldt een subsidiebeschikking, al dan niet

van een betere set aan de prestatie-indicatoren

met de verwijzing naar het achterliggende

(zie ook: Jaarplan 2020).

projectplan. Voor de business case geldt een getekende confirmation letter, naar analogie van de werkwijze bij Foreign Investments. ▶ Uitgelokte investeringen (€ mln.): Voor innovatieprojecten worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, gedeeld door de verwachte looptijd van het project, verantwoord als Uitgelokte investeringen.

Zo wordt bijvoorbeeld een EFRO-project van € 4 miljoen met een looptijd van 5 jaar voor € 800.000 meegeteld in het betreffende jaar.

Voor een business case worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, verantwoord als Uitgelokte investeringen.

Voor projecten waar meer ROM’s tegelijk aan werken, wordt het resultaat verdeeld over de betreffende ROM’s. We nemen alleen een resultaat op als we belangrijk of bepalend 88

(*) Gezien de brede pluriformiteit van

innovatieprojecten: Projecten worden

Internationaliseren: Foreign Investments

Investeren

De indicatoren van Foreign Investments

▶ Aantal nieuwe investeringen: Als bewijs

worden conform de richtlijnen NFIA gemeten

van aantal (nieuwe) investeringen (IQCapital,

en gepresenteerd. Als bewijs van onderstaande

UNIIQ en ENERGIIQ) geldt een getekende

indicatoren geldt een getekende confirmation

investeringsovereenkomst binnen de

letter van de betreffende ondernemingen, waarin zij een indicatie geven van de te

rapportage periode. ▶ Verstrekte financieringen: Deze

verwachten nieuwe arbeidsplaatsen en

indicator betreft het totaal geïnvesteerd

geïnvesteerd vermogen.

vermogen gedurende de rapportageperiode,

▶ Aantal bedrijven geland.

de uitgangspunten van vaststelling

▶ Investeringsvolume (€ mln.): Totale

van deze indicator zijn als volgt: De

investeringsomvang, dat volgens de

toegezegde investeringen van eigen

onderneming binnen maximaal 3 jaar na

middelen van IQCapital, ENERGIIQ en

het moment van vestiging of uitbreiding is

UNIIQ, de onderbouwing is gebaseerd op

gerealiseerd.

investeringsovereenkomst(en);

▶ Aantal arbeidsplaatsen: Additionele

▶ Uitgelokte investeringen: Betreft de

arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming

gedurende de rapportageperiode de

binnen maximaal 3 jaar na het moment van

toegezegde investeringen door derden

vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. Bij

bij de portfoliobedrijven van IQCapital,

de gecreëerde arbeidsplaatsen (FTE) wordt

UNIIQ of ENERGIIQ (N.B. bij UNIIQ ‘echte

uitgegaan van een tijdspanne van 3 jaar.

derden’ niet zijnde de projectpartners -EMC, UL, TUD) het bewijsstuk zijn de

Verder geldt nog dat we op bepaalde projecten

investeringsovereenkomsten van derden.

een afslag nemen op het aantal FTE of

Deze indicator is exclusief het ingelegd fund-

Investeringen indien de genoemde getallen

in-fund vermogen door derden.

onrealistisch worden geacht (in samenspraak met NFIA) wordt deze naar beneden bijgesteld.

Voorheen rapporteerde InnovationQuarter

Ook wordt conform de richtlijnen van NFIA

op de verwachte groei in werkgelegenheid bij

aantal bedrijven die zijn behouden voor de

de ondernemingen waarin zij investeert. Deze

regio met bijbehorende investeringen en FTE

indicator past niet bij de vaak dynamische

meegenomen in het resultaat.

ontwikkelingen binnen een startup of scale-up.

Met ingang van 2019 rapporteert Investeren

▶ Voor de IR-bezoeken wordt een lijst

over het totale aantal arbeidsplaatsen in FTE

bijgehouden en gezamenlijk met RP en THBA

per einde kalenderjaar bij de ondernemingen

jaarlijks een additioneel rapport opgesteld.

waarin wordt geïnvesteerd. Dit getal is een indicatie van de impact van onze investeringen op de regionale economie. Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld (zie ook: Jaarplan 2019).

89

Gebruikte begrippen en termen BD

Development BDIH

Big Data Innovatie Hub Zoetermeer

BOM

Brabantse Ontwikkelings Maatschappij

CADC

Composite Automation Development Centre

CAP

Codex4SMEs’

landen.

Kernactiviteit Business IR KPI LBSP MIT

Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren.

MoU

Memorandum of Understanding

IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ

MTO

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Een Interreg project Companion diagnostics

healthcare by enhanced adoption of

NFIA

Netherlands Foreign Investment Agency

RNE

Roadmap Next Economy RotterdamPartners

Personalized Medicine in North-West

RP

Europe. The objective is to establish a

RTHA

Rotterdam The Hague Airport

network, which supports SMEs along the

SDDE

Secure Digital Data Exchange een

value chain of Companion diagnostics (Cdx)

intensieve verkenning naar het

development.

realiseren van veilige digitale da-

Grote bedrijven die internationaal opereren

ta-uitwisseling. SDDE, inmiddels

met een belangrijke vestiging in Nederland.

hernoemd naar Next Delta.

Data centra.

SHINE

Shared value creation in the Health-

EBZ

Economic Board Zuid-Holland

care economy through INtegrated

EIB

European Investment Bank

business modEls. The Intterreg

European Life Sciences Growth Fund

SHINE project aims to push transna-

European Medicines Agency.

tional and cross-sector co-operation

De Europese Unie (EU) wil de economische

in the healthcare economy, in order

verschillen tussen de Europese regio’s

to disseminate the most innovative

verkleinen. Dat doet de EU met het

healthcare solutions and to develop

Europees Fonds voor Regionale

new economic activities for SMEs

ELSGF EMA EFRO

FFT FI FME

across the North Sea Region.

Ontwikkeling (EFRO).

Fact Finding Trips

SMITZH

Smart Manufacturing Industriële Toepassingen Zuid-Holland

Kernactiviteit Foreign Investments De ondernemersorganisatie voor de

THBP

The Hague Business Partners

FTE

technologische industrie

VS

Verenigde Staten

HCA

Human Capital Agenda

VK

Verenigd Koninkrijk

Fulltime-equivalent

ZIP

Zuid-Hollands Investeringsplatform

HTSM Interreg

High Tech Systemen en Materialen Het Interreg Community Initiative, kortweg Interreg, is een Europees programma dat zich inzet voor grensvervaging in Europa.

Interreg, betaald door de Europese Unie, probeert de samenwerking te bevorderen tussen regionale gebieden in verschillende

90

Het Leiden Bio Science Park.

uitvoering/ beheer van de fondsen

businesses) project plans to improve

DC’s

Kritieke prestatie-indicator(en)/ Key performance indicator(s)

Kernactiviteit Capital, waaronder

expedited for small and medium-sized

Corporates

Investor Relations

COLOFON Druk: Van de Sande Ontwerp: Urlie Verduyn Lunel Het InnovationQuarter jaarverslag is gedrukt op gerecycled papier (100% recyclede). Š InnovationQuarter IQ032020

WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 32 2595 BR den haag +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl

91