InnovationQuarter TERUGBLIQ jaarverslag 2021

TERUGBLIQ INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2021

“We willen de hele retailwereld het circulaire verpakkingssysteem laten omarmen.”

SAMEN MET ONZE PARTNERS WERKEN WE AAN STERKE ECOSYSTEMEN EN CLUSTERS IN ONZE REGIO

€ 741 MLN. ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN

2.483 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD

Inhoudsopgave

Missie, visie, profiel en kernwaarden

4

Samenvatting resultaten 2021

6

Voorwoord

8

3. Onze resultaten Innoveren

49

Verslag van de RvC

10

Internationaliseren

56

Interview / Bristol Myers Squibb

12

Investeren

62

Strategie, secretariaat EBZ en Human Capital

70

Communicatie & events

75

Tot slot

77

TerugblIQ1

Verslag van de Directie

14

16

Terugblik 2021

16

Financiële realisatie

22

Interview / Gradyent

26

TerugblIQ2

28

TerugblIQ3

78

Interview / Quantum

80

4. Onze organisatie

1. Relevante ontwikkelingen

30

Trends en ontwikkelingen in 2021

31

Vooruitblik 2022

34

2. Onze strategie en impact Integrale inzet van kennis en netwerken

36 37

Sturen op impact vanuit een

84

Hoe zijn we georganiseerd?

84

Organisatieontwikkeling & HRM

86

TerugblIQ4

92

Interview / Maritiem

94

5. Onze governance

96

Effectief bestuur en toezicht

96

Onafhankelijk toezicht

97

Algemene vergadering

97

Beloningen

98

ecosysteembenadering

38

Audit

98

Sectorstrategieën

44

Risicobeheersing en verantwoording

98

Interview / Pieter Pot

46

Bijlagen

102

Financiёle kengetallen

103

Aandeelhouders

106

Personalia directeur en leden van de RvC

109

Toelichting belangrijkste indicatoren

De Jaarrekening 2021 van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. is integraal onderdeel van het InnovationQuarter Jaarverslag 2021 (TerugblIQ).

2

48

112

In dit jaarverslag laten we in een vijftal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in de regio.

26

12 “Vanuit Leiden kunnen we het transport van en naar patiënten in heel Europa versnellen.

Dat maakt een behandeling binnen een korter tijdsbestek mogelijk.”

“Door een betere inzet van warmtebronnen en slimme optimalisatie besparen bedrijven meer dan 5% aan stookkosten.”

Gradyent

Bristol Myers Squibb

46 “We willen de hele retailwereld het circulaire verpakkingssysteem laten omarmen.”

Pieter Pot

80 “Dankzij onze investeerders hebben we de eerste quantumprocessor wereldwijd op de markt gebracht."

Quantum

94 “Voor lange afstanden is waterstof op dit moment de enige manier om volledig emissieloos te varen.”

Maritiem

3

Missie, visie, profiel en kernwaarden

In 2018 hebben we in nauw overleg

Missie /

Visie /

De economische structuur van de regio duurzaam versterken en het innovatief vermogen van Zuid-Holland ontsluiten.

InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.

Dit doen we door de maatschappelijke

plaatsvindt tussen sectoren, waarin

vraagstukken op het gebied van duurzaam

bedrijven kunnen (door)groeien en waar

& schoon, slim & veilig en groen & gezond

innovatieve buitenlandse bedrijven toe

te vertalen in businesskansen voor vandaag

worden aangetrokken.

met onze stakeholders een nieuw meerjarenplan voor de periode 2019-2022 opgesteld. Hierbij zijn onze missie, visie, strategie, profiel en kernwaarden als volgt vastgesteld:

Een ecosysteem waarin kruisbestuiving

en morgen.

Strategie /

Profiel /

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.

InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.

Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.

Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en

Kernwaarden / Professioneel, ondernemend, samenwerkend en betrokken zijn onze kernwaarden.

Deze kernwaarden zijn leidend bij ons dagelijks opereren en zijn geborgd in onze HRM-cyclus.

4

professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.

5

Samenvatting resultaten 2021

Innoveren

Internationaliseren

Investeren

65

51

34

Aantal business cases en innovatieprojecten

Aantal bedrijven geland

Aantal investeringen

45,0

596,7

99,5

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

143

24,9

Aantal Investor Relations bezoeken

Verstrekte financieringen (€ mln.)

2.483

3.403

Aantal arbeidsplaatsen

Aantal arbeidsplaatsen

In de bijlage is een toelichting opgenomen van bovenstaande indicatoren. Onze resultaten op het gebied van Internationalisering vindt u terug in hoofdstuk 3. In een aantal bedrijven wordt vanuit meerdere fondsen geïnvesteerd. Eventuele dubbeltellingen worden gecorrigeerd in de totalen. Jaarlijks worden door ENERGIIQ aan haar aandeelhouders de verwachte arbeidsplaatsen bij nieuwe portfoliobedrijven gerapporteerd. Het getoonde cijfer is een optelsom van de verwachte fte's per jaar sinds de start van het fonds.

Per ultimo 2022 zullen voor ENERGIIQ ook de daadwerkelijke fte's gerapporteerd worden.

6

15

4

14

1

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

€ 40,4 € 35,0

€ 15,1

€ 9,0

mln.

mln.

mln.

mln.

Uitgelokte investeringen

Uitgelokte investeringen

Uitgelokte investeringen

Uitgelokte investeringen

€ 12,8

€ 1,0

€ 5,1

€ 6,0

mln.

mln.

mln.

mln.

Verstrekte financieringen

Verstrekte financieringen

Verstrekte financieringen

Verstrekte financieringen

2.300

418

705

15

Aantal arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

Aantal arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

Aantal arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

Aantal arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

23

€ 1,9

€ 7,8

mln.

mln.

Uitgelokte investeringen

Versterkte financieringen

COL

Nieuwe investeringen

In deze tabel zijn de Corona-OverbruggingsLeningen opgenomen die in 2021 verstrekt zijn in Zuid-Holland.

Deze getallen zijn niet meegeteld in de totalen op de linkerpagina.

7

Voorwoord

2021: Impact maken doen we samen De missie van InnovationQuarter, als regionale

miljoen. Daarnaast voerden we samen

ontwikkelingsmaatschappij (ROM) voor

met onze partners onder andere de

Zuid-Holland, is het duurzaam versterken van

innovatieprogramma’s SMITZH, Energie &

de economische structuur van de regio en het

Klimaat, ZorgTech en Maritime Delta uit en

ontsluiten van het innovatief vermogen van

lanceerden we het innovatieprogramma

Zuid-Holland.

AgriTech. Ook leverden we een substantiële bijdrage aan de totstandkoming en uitvoering

We richten ons hierbij meer en meer op

van diverse voorstellen voor het Nationaal

de strategisch-economische impact van

Groeifonds.

onze activiteiten. Samen met bedrijven,

▶ We assisteerden 51 buitenlandse bedrijven

kennisinstellingen, clusterorganisaties,

bij de vestiging dan wel uitbreiding in onze

incubators en overheden werken we dag in

regio. Deze bedrijven verwachten binnen

dag uit aan het versterken van ecosystemen

drie jaar bijna € 600 miljoen te investeren in

en clusters in onze regio. Want impact maken

onze regio en ongeveer 2.500 arbeidsplaatsen

doen we samen. En het is juist die steeds

te creëren. De meeste bedrijven zijn

intensievere samenwerking in de regio die Zuid-

bovendien een belangrijke aanwinst voor

Holland schoner, slimmer en gezonder maakt.

de sterke ecosystemen in onze regio.

Wij richten ons hierbij vooral op het versterken

Daarnaast voerden we 143 Investor Relations

van de innovatiekracht van de regio. Door te

gesprekken met hier reeds gevestigde

bouwen aan programma’s, innovatieprojecten

buitenlandse bedrijven en 88 Trade Relations

en business cases, door te investeren in

gesprekken met innovatieve mkb-bedrijven

vernieuwende bedrijven, door onze mkb’ers te

over hun internationale ambities. 169

ondersteunen in hun internationale ambities,

innovatieve bedrijven namen deel aan onze

door buitenlandse bedrijven aan te trekken naar onze regio en door het oliemannetje te zijn in de economische samenwerking in onze regio.

internationaliseringsactiviteiten. ▶ We deden afgelopen jaar 34 investeringen in vernieuwende snelgroeiende bedrijven vanuit de fondsen (in beheer) IQCapital, UNIIQ,

8

Met trots presenteer ik hierbij onze resultaten

ENERGIIQ en het in 2021 gelanceerde ETF-R .

voor 2021:

Daarnaast hebben we 23 bedrijven geholpen

▶ We realiseerden afgelopen jaar 65

met een Corona-OverbruggingsLening

innovatieprojecten en business cases

(COL). Afgelopen jaar haalden onze

met een investeringsvolume van € 45

portfoliobedrijven bijna € 100 miljoen aan

“De noodzaak om gezamenlijk met onze partners te werken aan een schoner, slimmer en gezonder Zuid-Holland is onverminderd hoog.”

additionele financiering op. Zelf investeerden

arbeidsplaatsen in de regio. Daarnaast waren

we afgerond € 25 miljoen in deze bedrijven.

eind 2021 bij onze portfoliobedrijven 3.403

Medio 2021 vierden we dat we sinds onze start

mensen werkzaam, 747 fte meer dan in 2020.

in 2014 in honderd innovatieve bedrijven in de regio hebben geïnvesteerd. Bij deze bedrijven

Afgelopen jaar was het derde jaar van ons

werken inmiddels ruim 3.400 medewerkers.

meerjarenplan ‘Meer ImpaQt voor Zuid-Holland 2019-2022’. In de periode 2019-2021 hebben

Vanuit de Economic Board Zuid-Holland (EBZ),

onze activiteiten bijgedragen aan ruim € 1,6

samen met een coalitie van meer dan tachtig

miljard aan uitgelokte investeringen in de

bedrijven, kennisinstellingen, overheden en

regio en meer dan 6.500 arbeidsplaatsen.

regionale samenwerkingspartners, is in maart

Met nog een jaar te gaan hebben we hiermee

2021 de Groeiagenda Zuid-Holland gelanceerd.

de ambities uit ons meerjarenplan inmiddels ruim drievoudig overtroffen. De noodzaak om

Dit is de gezamenlijke actie- en

gezamenlijk met onze partners te werken aan

investeringsagenda op basis waarvan de

een schoner, slimmer en gezonder Zuid-Holland

regionale sleutelspelers samen de Zuid-

is onverminderd hoog. Ondanks positieve

Hollandse economie willen vernieuwen,

ontwikkelingen in de afgelopen jaren kent onze

versterken en verduurzamen. Op basis hiervan

regio een aantal structurele uitdagingen. Zo blijft

zijn ook meer dan honderd lobbygesprekken

de economische groei in Zuid-Holland langjarig

gehouden met nationale stakeholders.

achter op vergelijkbare regio’s in binnen- en

Daarnaast wordt vanuit het EBZ-secretariaat

buitenland, stagneren de private R&D-uitgaven,

ondersteuning verleend aan de taskforces op het

is de CO2-uitstoot in Zuid-Holland onevenredig

gebied van Human Capital, Circulair, Energie,

hoog, staan er teveel mensen aan de kant

Digitaal, Technologische Industrie, Life Sciences

op de arbeidsmarkt en is er tegelijkertijd een

& Health en Campussen. Tevens is de uitvoering

grote schaarste aan talent. Daarom is het van

van het Human Capital Akkoord hier belegd

groot belang om in gezamenlijkheid te blijven

met inmiddels vijftien concrete projecten in

werken aan de vernieuwing en het toekomstig

uitvoering.

verdienvermogen van onze regio. Want impact maken doen we samen!

Onze activiteiten hebben in 2021 geleid tot een additioneel geïnvesteerd vermogen van

Rinke Zonneveld

€ 741 miljoen (excl. COL) en de creatie van 2.483

Directeur InnovationQuarter 9

Verslag van de RvC In 2021 heeft het team van InnovationQuarter

vergaderd en einde jaar met de directeur zijn

met grote ambitie en volharding gewerkt aan

functioneren besproken. De uitkomsten van

het versterken van de Zuid-Hollandse economie.

de werkzaamheden van de commissies en het

Ondanks de belemmeringen die internationale

functioneren zijn besproken tijdens de reguliere

reisbeperkingen en thuiswerken voor de aard

vergaderingen van de Raad.

van het werk met zich meebrengen heeft de organisatie afgelopen jaar weer bijzondere

Vanzelfsprekend heeft de Raad het Jaarverslag

resultaten laten zien. Daarvoor past een woord

2020, het Jaarplan 2021 inclusief begroting

van waardering voor alle collega’s binnen

en de kwartaalrapportages vastgesteld.

InnovationQuarter.

Hierbij werden ook tussentijds de (financiële) resultaten van zowel InnovationQuarter als de

Als Raad van Commissarissen (RvC) is het onze

investeringsportefeuille besproken.

taak om toezicht te houden op de onderneming en te adviseren bij het uitvoeren van de

Ook heeft de Raad, na zorgvuldige afweging

activiteiten en de strategische vraagstukken die

en met inachtneming van het advies van de

daarbij komen kijken.

Investeringscommissie, ingestemd met een drietal financieringsvoorstellen van de directie.

Afgelopen jaar is daarbij onze bijzondere

Dit ging om Airborne, DIBIF en Shypple.

aandacht uitgegaan naar de verdere

Airborne is, gezien omvang en in lijn met de

professionalisering van de interne organisatie

statuten, voorgelegd aan de aandeelhouders ter

en naar de uitdagingen om te komen tot een

besluitvorming.

duurzame meerjarenfinanciering.

In 2021 is door zowel de Audit Commissie en de Net als voorgaande jaren was de samenwerking

RvC veel aandacht besteed aan de voortgang van

tussen management en Raad uitstekend vanuit

verschillende professionaliseringstrajecten die

een hoog wederzijds vertrouwen en met een

intern zijn geïnitieerd. Een groeiende organisatie

constructieve dialoog over dilemma’s.

vraagt om strakkere processen ondersteund door de juiste IT-systemen. Momenteel

Bijeenkomsten

lopen hiertoe meerdere trajecten binnen

Er hebben in 2021 twee

InnovationQuarter.

aandeelhoudersvergaderingen plaatsvonden.

Daarnaast is één (investerings)besluit schriftelijk

In een gezamenlijke strategiesessie met het

ter instemming aan de aandeelhouders

management van InnovationQuarter heeft

voorgelegd. De RvC heeft in 2021 zesmaal

de Raad vooruitgekeken naar de volgende

vergaderd in aanwezigheid van de directeur.

meerjarenperiode (2023-2026). Hierbij is ook

De Raad heeft eind 2020 haar eigen functioneren

expliciet stilgestaan bij de niet-duurzame

geëvalueerd en de aandachtspunten zijn in 2021

meerjarenfinanciering van de organisatie.

geïmplementeerd.

Een heuglijk moment was de fondsuitbreiding

10

De Audit Commissie heeft negenmaal vergaderd.

van IQCapital waarover 26 november 2021 is

De Remuneratiecommissie heeft tweemaal

besloten door de aandeelhouders.

Voor ons als Raad was dit een bijzondere blijk

Tot slot

van waardering en vertrouwen vanuit alle

We kijken met gepaste trots naar de resultaten

aandeelhouders in InnovationQuarter.

die InnovationQuarter heeft geboekt over 2021 en we bedanken de aandeelhouders en

De Raad heeft, naast haar toezichthoudende rol,

financiers voor de constructieve dialoog en het

ook de functie van klankbord voor de directie.

gestelde vertrouwen in InnovationQuarter.

In dat kader zijn onder andere de landelijke

Ook danken we graag alle medewerkers en het

doorontwikkeling van de ROM's, de uitkomsten

managementteam van InnovationQuarter voor

van het medewerkerstevredenheidsonderzoek

hun enorme inzet afgelopen jaar.

en het imago-onderzoek van de gezamenlijke ROM’s uitvoerig besproken.

De Raad stelt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2021 vast

Wisselingen in de RvC

te stellen.

In 2021 hebben na acht jaar mevrouw Brigitte van der Maarel en de heer Peter van Zunderd

Den Haag, 8 maart 2022

afscheid genomen van de RvC. We zijn beiden zeer dankbaar voor de inspiratie en voor de

Raad van Commissarissen

inbreng die ze hebben gebracht vanaf het

Marike van Lier Lels (voorzitter)

allereerste begin van de organisatie. We zijn

Leo Brand

verheugd dat we met Ellen de Kreij en Margot

Kees de Koning

Weijnen twee zeer capabele opvolgers hebben

Ellen de Kreij

weten te vinden.

Margot Weijnen

11

Arjen Schippers: “Vanuit Leiden kunnen we het transport van en naar patiënten in heel Europa versnellen. Dat maakt een behandeling binnen een korter tijdsbestek mogelijk.”

Interview / Bristol Myers Squibb Europese patiënten met bloedkankers sneller voorzien van veelbelovende celtherapie dankzij bouw Leidse faciliteit Bristol Myers Squibb (BMS) biedt patiënten met bloedkankers een veelbelovend perspectief: de in 2018 ontwikkelde CAR T-celtherapie verwijdert kankercellen in de meeste gevallen effectief. In 2021 startte de farmaceut met de bouw van Europa’s eerste productiecentrum voor CAR T-celtherapieën. Vanuit de faciliteit in het Leiden Bio Science Park maakt de Amerikaanse farmaciepionier de behandeling toegankelijk voor patiënten in heel Europa.

12

De regio Zuid-Holland biedt veel voordelen

gebracht, daar geprogrammeerd en vervolgens

voor het nieuwe productiecentrum. ‘Niet alleen

op dezelfde temperatuur teruggebracht naar

vanwege de goede reputatie van het Leiden

het ziekenhuis. Nu moeten de cellen nog heen en

Bio Science Park, de hoogwaardige kennis

weer naar Amerika. De faciliteit in het Leiden Bio

en het aanwezige talent, maar ook vanwege

Science Park versnelt het transport aanzienlijk.

de uitstekende logistiek op Schiphol en in de

Dat maakt CAR T-therapie binnen een korter

Rotterdamse haven’, verklaart Arjen Schippers,

tijdsbestek mogelijk voor Europese patiënten.’

senior director en program head bij BMS Leiden.

De rol van InnovationQuarter Eind 2021 werd de eerste paal van de nieuwe

Naast de gunstige ligging en goede

productiefaciliteit in de grond geslagen en naar

infrastructuur speelde de dienstverlening van

verwachting start de productie medio 2023.

lokale organisaties een doorslaggevende rol in de keuze voor Leiden. ‘Vanaf het allereerste

De innovatiekracht

contact stonden onder meer The Netherlands

CAR T-therapie werkt op basis van de natuurlijke

Foreign Investment Agency, InnovationQuarter

afweercellen van de patiënt, de zogeheten

en het Leiden Bio Science Park voor ons

T-cellen. Dat is het grote voordeel van de

klaar’, vertelt Arjen. ‘Ze leverden relevante

vernieuwende celtherapie. ‘Met een speciale

informatie, beantwoordden onze vragen,

bloedafnametechniek worden T-cellen uit

regelden locatiebezoeken, ondersteunden

het bloed genomen en zo geprogrammeerd

bij vergunningsaanvragen en hielpen ons aan

dat ze kankercellen herkennen’, legt Arjen

contacten in het lifesciencenetwerk.

uit. ‘Na terugplaatsing in het lichaam ruimen

De support versnelde en versoepelde het

de geprogrammeerde T-cellen de aanwezige

proces, en bevestigde onze overtuiging:

kankercellen op.’ Vooralsnog zijn de meeste

Leiden is de beste locatie voor de Europese

celtherapieën, waaronder die van BMS, gericht

productiefaciliteit.’

op bloedkankers. ‘Zulke kankercellen zijn het meest toegankelijk en daarom een goed

De toekomstplannen

startpunt voor het onderzoek, om vervolgens

CAR T-therapieën zijn pas sinds 2020

steeds complexere vormen van kanker te

goedgekeurd voor de Europese markt

bestrijden.’

en worden sindsdien vergoed vanuit de basiszorgverzekering. Arjen ziet veel kansen

De maatschappelijke waarde

voor het uitbreiden van de toepassing naar

Arjen verwacht dat celtherapieën een groot

andere kankervormen en voor het optimaliseren

aandeel krijgen in oncologiebehandelingen.

van de productieprocessen. ‘In het gunstigste

‘De bijwerkingen zijn beperkt en de resultaten

geval hoeven we straks niet meer de eigen cellen

op het gebied van effectiviteit veelbelovend.’

van de patiënt te gebruiken, maar kweken we

De locatie van de nieuwe productiefaciliteit

geprogrammeerde CAR T-cellen op die voor een

maakt zo’n behandeling zeer toegankelijk voor

grote groep patiënten geschikt zijn.

patiënten in heel Europa. ‘Dat komt door de

Dat zou de doorlooptijd een enorme boost geven

centrale ligging en de goede infrastructuur

en de behandeling van patiënten van over de hele

van Zuid-Holland’, licht Arjen toe. ‘Logistiek is

wereld nog veel toegankelijker maken.

essentieel voor de behandeling: bloedmonsters

Met de opening van onze faciliteit in Leiden

worden op -150 °C naar het productiecentrum

zetten we een grote stap in die richting.’

13

TerugblIQ1 / 20 januari InnovationQuarter en BlueCity organiseren een webinar waarin minister Sigrid Kaag vier jonge innovatieve Rotterdamse ondernemers spreekt over kansen om ondernemend Nederland te steunen.

Webinar waarde(n)vol ondernemen

/ 22 januari De Delftse startup DeNoize ontvangt een investering van € 200.000 van investeringsfonds UNIIQ om slimme ruiten die beschermen tegen geluidsoverlast door te ontwikkelen en te testen.

Investering voor DeNoize

/ 8 februari Diverse cybersecurity scale-ups bereiden zich in twaalf weken voor op het succesvol opschalen naar buitenlandse markten. InnovationQuarter voert dit programma uit samen met DutchBaseCamp en HSD. Start Cybersecurity Globaliser

/ 10 februari Port of Rotterdam, InnovationQuarter, TNO, Deltalinqs en FME lanceren Fieldlab Industrial Electrification waar technologieën voor elektrificatie van de industrie kunnen worden ontwikkeld en getest.

Fieldlab Industrial Electrification van start

/ 24 februari Ben Vree start als verkenner van de Regionale Maritieme Groeiagenda. Samen met de sector brengt hij de grootste belemmeringen, kansen en benodigde acties voor de regio in kaart.

Ben Vree verkenner Maritieme Groeiagenda

14

/ 5 maart The Hague & Partners en InnovationQuarter tekenen een overeenkomst om hun samenwerking te versterken. Doel van de samenwerking is om gezamenlijk efficiënter en effectiever bedrijven naar de regio Den Haag te trekken en behouden.

Samenwerking The Hague & Partners

/ 9 maart IQCapital geeft de Delftse startup samen met NextGen Ventures een kapitaalinjectie om hun 3D-scanner en -printer door te ontwikkelen.

Hiermee kunnen ortheses en protheses goedkoper Manometric ontvangt investering

en sneller geproduceerd worden.

/ 15 maart InnovationQuarter stelt samen met DGD en Rotterdam Partners een PIB (Partners for International Business) op voor India. Een gezamenlijk programma van Nederlandse tuinbouwbedrijven en Indiase startups om India te verduurzamen.

Start PIB India

/ 16 maart De Groeiagenda Zuid-Holland wordt gepresenteerd, een ambitieuze actie- en investeringsagenda, op basis waarvan sleutelspelers uit de regio samenhangend investeren in verdienvermogen, brede welvaart en werkgelegenheid.

Lancering Groeiagenda

/ 31 maart Meer dan zeventig projectconsortia, gevormd door mkb’ers, fieldlabs en ketenpartners, vragen een voucher aan bij het innovatieprogramma Energie & Klimaat om een innovatieproject te realiseren.

Recordaantal aanvragen Energie & Klimaat

15

Verslag van de Directie Terugblik 2021 InnovationQuarter kijkt terug op een zeer succesvol jaar. Ondanks de coronabelemmeringen hebben we afgelopen jaar onze ambities voor 2021 ruimschoots gerealiseerd en daarmee bijgedragen aan de verdere versterking van het Zuid-Hollandse ecosysteem voor ondernemerschap en innovatie. De medewerkers van InnovationQuarter hebben hier met veel ambitie, plezier en passie aan gewerkt.

Belangrijk is de omslag die we afgelopen jaren

Innoveren

hebben weten te maken van een focus primair op

De focus van onze inzet is afgelopen jaar

kwantitatieve economische doelstellingen naar

zeer sterk komen te liggen op programma’s,

kwaliteit en impact. Hierbij onderscheiden wij

projecten en business cases die bijdragen aan het

strategisch economische impact, dat wil zeggen

versterken van ecosystemen en het ontwikkelen

het versterken van ecosystemen en clusters,

van clusters. Zowel qua aantal gerealiseerde

en maatschappelijke impact als in positieve

projecten als qua investeringsbedrag zijn we

bijdrage van onze activiteiten aan de Sustainable

afgelopen jaar ruim boven de gestelde targets

Development Goals. Impact die we maken

uitgekomen.

samen met de vele bedrijven, kennisinstellingen, overheden, clusterorganisaties en financiers met

Een prominente rol binnen onze activiteiten

wie we dagelijks werken.

speelt het programmamanagement voor diverse innovatie- en clusterprogramma’s zoals SMITZH,

Bij onze activiteiten werken we vanuit een sterke

ZorgTech, Maritime Delta, Energie & Klimaat en

regionale verankering steeds intensiever samen

het in 2021 opgestarte AgriTech en onze bijdrage

met de andere ROM's. Nu we een landsdekkend

aan de Regiodeal Drechtsteden.

netwerk vormen, kunnen we een nog grotere rol spelen bij het versterken van het regionale én

Ook spelen we een steeds bredere rol in het

nationale verdienvermogen. We hebben goede

ontsluiten van Europese en nationale middelen

verwachtingen dat het nieuwe kabinet, op

voor bedrijven en consortia in de regio, en bij

basis van de landelijke evaluatie van de ROM’s,

het helpen opwerken van proposities voor

zal kiezen voor verdere versterking van onze

dergelijke middelen. Zo hebben we afgelopen

organisaties.

jaar een actieve bijdrage geleverd aan meerdere Nationale Groeifondsvoorstellen.

De verwachtingen van InnovationQuarter zijn

16

hoog, zowel extern als intern. En het beroep dat

Daarnaast zijn we in toenemende mate actief

op onze inzet wordt gedaan, stijgt jaar op jaar.

bij het samen met publieke en private partners

Dit heeft geleid tot een verdere groei van onze

opstellen van specifieke agenda's en roadmaps,

organisatie, maar ook tot een verdere stijging

zoals bijvoorbeeld de Regionale Maritieme

van de werkdruk. Dit is een voortdurend punt

Agenda, de ActieAgenda Technologische

van aandacht evenals de benodigde verdere

Industrie en de Digitaliseringsvisie

professionalisering van onze interne processen.

Glastuinbouw.

Bovenal vervullen onze business developers

Zuid-Hollandse bedrijven vonden afgelopen jaar

de rol van oliemannetje. Zij brengen partijen bij

wederom digitaal plaats. Toch was daar ook dit

elkaar, ontsluiten netwerken en werken met

jaar veel animo voor. In het tweede jaar van het

bedrijven, kennisinstellingen en overheden

Trade Relations Programma hebben we veel

ideeën op tot concrete projecten.

mkb-bedrijven individueel kunnen ondersteunen bij hun internationale ambities. In de tweede

Internationaliseren

helft van het jaar hebben we toch nog enkele

Ondanks het voortduren van de wereldwijde

fysieke handelsmissies naar o.a. Duitsland en

coronapandemie, de bijbehorende internationale

Dubai kunnen organiseren. En tenslotte hebben

reisbeperkingen en de impact op het

we nieuwe internationaliseringsprogramma's,

internationale karakter van het werk, is het voor

zoals de Globaliser, georganiseerd en hebben

Internationaliseren een heel goed jaar geweest.

we met partners diverse zogenaamde Partners for International Business (PIB) opgezet of

Voor wat betreft Foreign Investments – het

voortgezet.

aantrekken van buitenlandse bedrijven naar Zuid-Holland – zijn er uitzonderlijke resultaten

Investeren

geboekt. Dit komt doordat we een goede

Afgelopen jaar hebben we mooie resultaten

basis en strategie hadden, waar we op door

geboekt. Overal hebben we al onze targets

konden bouwen. In 2020 waren we vanwege

ruim tot zeer ruim behaald. Een groot aantal

de coronacrisis reeds omgeschakeld naar een

van onze investeringen is in onze bestaande

aangepaste werkwijze en focus, zoals het beter

portfoliobedrijven geweest, waar we deelnamen

benutten van ons binnen- en buitenlandse

aan vervolgrondes of brugfinancieringen.

netwerk en het opschalen van digitale

Ook hebben we weer een divers aantal nieuwe

activiteiten en online marketing. Daardoor

bedrijven kunnen financieren. We bieden niet

hebben we een stevige leadslijst kunnen bouwen

alleen financiering, maar staan onze bedrijven

van bedrijven met concrete interesse in de

ook bij met advies en zetten ons netwerk in.

regio. Ook hebben de nauwe samenwerking met kennisinstellingen, de fysieke hotspots

Er waren drie mooie mijlpalen op

en collega-aquisitieorganisaties en onze

fondsniveau: allereerst de oprichting van het

geïntensiveerde inzet op relatiebeheer met

Energietransitiefonds Rotterdam (ETF-R),

hier reeds gevestigde buitenlandse bedrijven

waarbij InnovationQuarter optreedt als

(Investor Relations), bijgedragen aan het

fondsmanager. Het investeringsfonds van de

resultaat. Verder zien we dat door onze sectorale

gemeente Rotterdam heeft een omvang van

focus steeds meer bedrijven die zich hier

€ 100 miljoen. Daarnaast is het fonds IQCapital

vestigen, strategisch van toegevoegde waarde

uitgebreid met ruim € 60 miljoen aan additionele

zijn voor de ecosystemen in onze regio.

middelen. Deze fondsuitbreiding geeft fors meer armslag. Met ruim € 60 miljoen aan additionele

Ook voor wat betreft Internationaliseren is

middelen geeft dit ons fors meer armslag

het een succesvol jaar geweest. Veel van onze

om bestaande portfoliobedrijven financieel

activiteiten ter ondersteuning van

te kunnen blijven ondersteunen en nieuwe 17

investeringen in innovatieve bedrijven in onze

Strategie, secretariaat

regio te doen. Tenslotte heeft het fonds UNIIQ

EBZ en Human Capital

vervolgfinanciering weten te realiseren door

Het in 2020 geïntroduceerde impactkader

de VroegeFaseFinanciering-regeling te kunnen

voor het maken van inhoudelijke keuzes

gaan uitvoeren.

is doorontwikkeld. Het onderdeel maatschappelijke impact is gekoppeld aan een

Halverwege 2021 vierden we dat we sinds onze

aantal Sustainable Development Goals (SDG)

start in 2014 inmiddels in honderd innovatieve

die voor Zuid-Holland en InnovationQuarter

bedrijven in onze regio een investering hadden

bijzonder van belang zijn.

gedaan vanuit onze fondsen (in beheer). Hiermee zijn we jaar op jaar één van de meest actieve

Voor de EBZ stond de Groeiagenda centraal.

investeerders van Nederland.

Deze is gelanceerd in maart en vervolgens benut voor het voeren van meer dan honderd gesprekken met belangrijke nationale stakeholders. De Groeiagenda is ook het kader waarbinnen de EBZ- taskforces werken.

Daar wordt de Groeiagenda verder inhoudelijk doorontwikkeld. Dat heeft onder meer geresulteerd in de ActieAgenda Technologische Industrie en de Digitale Agenda Zuid-Holland.

Het human capital team heeft samen met regionale partners inmiddels vijftien projecten lopen in verschillende fasen. Zo zijn binnen het SMITZH-programma meer dan 2.000 werknemers geschoold en is een deelakkoord afgesloten op het aantrekken van vijfhonderd talenten uit het buitenland. InnovationQuarter gaat dat uitvoeren.

18

19

Realisatie versus doelstellingen

(KPI’s)

Innoveren Begroting 2021

Businesscases en innovatieprojecten

160

40 Realisatie 2021

Meerjarenplan 2019 - 2022

65

166

Totale realisatie 2019 - 2021

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

Begroting 2021

80

20 Realisatie 2021

Meerjarenplan 2019 - 2022

45

119

Totale realisatie 2019 - 2021

Internationaliseren

Foreign Investments

Begroting 2021

Aantal bedrijven geland

Begroting 2021

160

30 Realisatie 2021

Meerjarenplan 2019 - 2022

51

150

Totale realisatie 2019 - 2021

320

60

Investeringsvolume (€ mln.)

Realisatie 2021

Meerjarenplan 2019 - 2022

596,7 Totale realisatie 2019 - 2021

Begroting 2021

Aantal arbeidsplaatsen

1.600

600 Realisatie 2021

Meerjarenplan 2019 - 2022

2.483 Totale realisatie 2019 - 2021

Investor Relations bezoeken

1.294

Begroting 2021

6.561 480

140 143

Meerjarenplan 2019 - 2022

Realisatie 2021

Totale realisatie 2019 - 2021

In de bijlage is een toelichting opgenomen van bovenstaande indicatoren.

Het aantal arbeidsplaatsen is bij Foreign Investments inclusief retentie van 453 (Realisatie 2019-2021) respectievelijk 260 (Realisatie 2021) arbeidsplaatsen.

20

393

Internationaliseren Internationalisering

Begroting 2021

Trade Relations gesprekken

70

Realisatie 2021

88 Totale realisatie 2019 - 2021

Opzetten, uitvoeren en inbedden van bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen Organiseren eigen missies of buitenlandse activiteiten Aantal bedrijven dat deelneemt aan eigen missies of buitenlandse activiteiten

Begroting 2021

180

6

Realisatie 2021

8 Totale realisatie 2019 - 2021

Begroting 2021

18 16

8 10

Meerjarenplan 2019 - 2022

Realisatie 2021

Totale realisatie 2019 - 2021

Begroting 2021

20

160

80 Realisatie 2021

169

Meerjarenplan 2019 - 2022

Totale realisatie 2019 - 2021

307

Investeren

Dit zijn de resultaten van IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ en ENERGIIQ

Begroting 2021

Nieuwe investeringen

100

26

Realisatie 2021

33

Meerjarenplan 2019 - 2022

Totale realisatie 2019 - 2021

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

IQ

Verstrekte financiering (€ mln.)

Begroting 2021

96

104

41 Realisatie 2021

90,5

Meerjarenplan 2019 - 2022

Totale realisatie 2019 - 2021

21 18,9

Begroting 2021 Realisatie 2021

216,5 70

Meerjarenplan 2019 - 2022

Totale realisatie 2019 - 2021

57,9 21

Financiële realisatie De activiteiten van InnovationQuarter worden

overbesteding begroot van € 439.000.

qua financiering, en daarmee ook de begroting

Over het boekjaar 2021 was er voor het

en realisatie, als volgt onderverdeeld:

Participatiebedrijf een verlies van € 3.627.000.

▶ Ontwikkelingsbedrijf, de kosten worden gefinancierd door de exploitatiebijdragen van

Het resultaat wijkt af van de begroting omdat

onze publieke financiers;

de post voorzieningen/ afboekingen niet kan

▶ Participatiebedrijf (IQCapital) wordt

worden begroot. Het goede nieuws is dat er geen

gefinancierd door het beschikbaar gestelde

portfoliobedrijven failliet of in surseance zijn

aandeelhouderskapitaal en (toekomstige)

gegaan of betalingsregelingen zijn aangegaan.

rendement op de investeringsportefeuille;

Hier heeft de COL mede aan bijgedragen.

▶ en uitvoering fondsbeheer en aanvullende ontwikkelingsactiviteiten, namens of ten

Vanwege het risico van de aangegane

behoeve van onze publieke financiers. Deze

investeringen worden tijdig voorzieningen

activiteiten worden additioneel gefinancierd

genomen. De eindstand van voorzieningen 2021

en zijn minimaal kostendekkend.

is € 6.378.000 (2020: € 4.842.000).

Deze post wordt noodzakelijk geacht na

Het Ontwikkelingsbedrijf kent een nihil

toepassing van onze waarderingsprocessen.

resultaat. Voor de ontwikkelingsactiviteiten

Ultimo 2021 is er voor vijftien portfoliobedrijven

ontvangt de vennootschap exploitatiebijdragen

(2020: elf) een voorziening gevormd, variërend

van de participanten die kostendekkend

van een voorziening van de investering

zijn. Een eventueel onderbesteding van de

van 25% tot 100%. In 2021 heeft er één

ontvangen exploitatiebijdragen hoeft niet direct

afboeking plaatsgevonden van één van onze

terugbetaald te worden aan de participanten

portfoliobedrijven van € 1.166.000.

zolang een vooraf bepaald bedrag niet wordt overschreden. Een overbesteding wordt hiermee

De investering in dit bedrijf hadden we in het

verrekend.

verleden al voorzien. Een deel van de investering is omgezet van een lening in een participatie

De financiële realisatie van het

en is daarmee geen faillissement maar een

Ontwikkelingsbedrijf over 2021 is in lijn

afboeking. De teller van faillissementen van een

met de opgestelde begroting 2021.

portfoliobedrijf blijft daarmee staan op twee,

Over boekjaar 2021 is er een overbesteding

sinds de start van InnovationQuarter in 2014.

van € 13.000. Deze overbesteding wordt onttrokken van de balanspost ‘nog te besteden

De nog niet gerealiseerde fair market value van

exploitatiebijdragen’. Daarmee is de stand van

de participaties laat een positieve ontwikkeling

deze post ultimo 2021 € 860.000.

zien over 2021. Ultimo 2021 is de fair market value

Deze buffer geeft de vennootschap en de

ten opzichte van de boekwaarde € 7,5 miljoen

financiers vooralsnog de ruimte om de

(2020: € 2,5 miljoen) naast de realisatie van een

meerjarenfinanciering verder uit te werken

(deel)verkoopresultaat van € 0,3 miljoen.

na de landelijke evaluatie ROM’s en in ieder

22

geval voor 2023 af te ronden bij de start van de

De cumulatieve kosten van het

meerjarenperiode 2023-2026. De meerjarige

Participatiebedrijf worden na de opbouwfase

financiering van InnovationQuarter blijft een

naar verwachting gedekt door de (toekomstige)

serieus aandachtspunt. Zo is er over 2022 een

rendementen van de investeringen.

Financiële kerngegevens

Begroting 2022

Realisatie 2021

Begroting 2021

Realisatie 2020

Ontwikkelingsbedrijf

6.001

6.014

5.986

5.666

Participatiebedrijf

2.094

1.786

796

1.305

5.727

4.874

5.539

3.889

13.822

12.674

12.321

10.643

(6.440)

(6.014)

(5.986)

(5.666)

Participatiebedrijf

(3.231)

(5.413)

(2.757)

(3.833)

Aanvullende activiteiten

(5.727)

(4.870)

(5.300)

(3.846)

(15.398)

(16.297)

(14.043)

(13.345)

Ontwikkelingsbedrijf

(439)

-

-

-

Participatiebedrijf

(1.137)

(3.627)

(1.961)

(2.528)

-

4

239

53

(1.576)

(3.623)

(1.723)

(2.475)

107.081

46.058

48.885

49.681

n.v.t

72.046

n.v.t.

67.877

(in duizenden euro’s)

Aanvullende activiteiten Opbrengsten Ontwikkelingsbedrijf

Kosten

Aanvullende activiteiten Resultaat Stand eigen vermogen Balanstotaal

Stand eigen vermogen: Op 26 november 2021 hebben de aandeelhouders het besluit genomen tot fondsuitbreiding van € 63,6 mln., de akte van uitgifte van aandelen is gepasseerd op 19 januari 2022.

Bedrijven in portefeuille (opbouw in jaren)

1

2014

2015

3 2016

2017

2018

7

6 2019

2020

10

8

5 2021

6 23

Eind 2021 hadden we 46 bedrijven in portefeuille

Aanvullende activiteiten in 2021 laten een klein

(2020: 41). Vooralsnog is de verwachting dat de

positief resultaat zien van € 4.000.

gemiddelde looptijd van een portfoliobedrijf 5-8 jaar is voordat het realistisch is dat er een exit

De verschillende aanvullende activiteiten kennen

gaat plaatsvinden. De portfoliobedrijven zijn

(minimaal) een kostendekkende (subsidie)

eind 2021 gemiddeld 4,1 jaar in portefeuille.

vergoeding. Er is een forse neerwaartse bijstelling van de opbrengsten van aanvullende

Vooralsnog worden incidenteel exits

activiteiten ten opzichte van de begroting,

gerealiseerd. In 2021 heeft er geen volledige

de kosten zijn navenant ook lager dan begroot.

verkoop of volledige aflossing plaatsgevonden.

In totaal zijn drie volledige exits gerealiseerd

Voor verdere details wordt verwezen naar de

sinds de start van InnovationQuarter in 2014.

bijlage ‘Financiële kengetallen’ en Jaarrekening

In begin 2022 hebben twee exits plaatsgevonden

2021 van Regionale Ontwikkelingsmaatschappij

met een verwachte winst van circa € 10

InnovationQuarter B.V., die integraal onderdeel

miljoen. Deze exits worden verantwoord in het

uitmaakt van dit jaarverslag.

Jaarverslag 2022.

Overall zijn de operationele kosten € 2,6 miljoen per saldo lager dan in de begroting van 2021. De inzet voor de uitvoering van de COL-faciliteit in het eerste halfjaar van 2021 en het personeelsverloop en latere invulling van vacatures hebben een dempend effect gehad op de operationele kosten 2021.

24

25

Interview / Gradyent Gradyent versnelt energietransitie door efficiënte AI-aansturing warmtenetten De helft van het wereldwijde energieverbruik komt van verwarmings- en verkoelingsinstallaties. Stadsverwarmingsnetten hebben daar een steeds groter aandeel in, terwijl de meeste nog draaien op verouderde software en beheersystemen. Dit belemmert efficiënte inzet, innovatie en optimalisatie.

Het AI-cloudplatform van scale-up Gradyent laat warmtebedrijven als Eneco, WarmtelinQ en Ennatuurlijk hun warmtenetten duurzamer en rendabeler inzetten en zo hun bijdrage aan de energietransitie vergroten.

‘In de energietransitie krijgen

De innovatiekracht

warmtevoorzieningen veel te weinig aandacht’,

Gradyent is de enige aanbieder van een single

merkte CEO Hervé Huisman voordat hij

integrated solution: één oplossing voor het

samen met zijn collega’s Gradyent oprichtte.

complete warmtenetwerk van bron tot klant.

‘Vergeleken met bijvoorbeeld elektrische

‘Onze concurrenten focussen ofwel op de

auto’s en zonnepanelen lopen innovaties en

warmtebron, ofwel op het warmtenet, ofwel

digitalisering er enorm achter.’ Daarom bracht

op de eindklant’, vergelijkt Hervé. ‘Maar juist

Gradyent in 2019 hun Digital Twin-technologie

de interactie-afhankelijkheden worden steeds

op de markt: digitale replica’s van fysieke

relevanter door de toenemende complexiteit

warmtenetsystemen, zoals leidingen, pompen,

van warmtenetten. De Digital Twin richt zich

kleppen en warmtewisselaars. Het daaraan

op alle onderdelen en stelt de beheerder in

gekoppelde cloudplatform verzamelt data uit

staat ze optimaal op elkaar af te stemmen.’

het systeem.

Daarnaast helpt het platform problemen te voorkomen, doordat het een potentieel defect

Op basis daarvan geeft het platform inzicht in de

meteen weergeeft. Het fungeert bovendien als

prestaties van het netwerk en adviseert het over

slimme thermostaat voor live aansturing van

onderhoud en optimalisatie.

het warmtenetwerk. ‘Daardoor voeg je iedere minuut waarde toe.’

26

Hervé Huisman: “Door een betere inzet van warmtebronnen en slimme optimalisatie besparen bedrijven meer dan 5% aan stookkosten.”

De maatschappelijke waarde

commercialisatie van de software. Inmiddels

Op jaarbasis verliezen warmtenetten ongeveer

groeit Gradyent ook buiten de landsgrenzen als

een kwart van hun warmte. Hervé: ‘Om dat

deelnemer van het IMEC-programma, waarmee

verlies te beperken, moet een warmtebedrijf

InnovationQuarter en The Hague Business

continu de temperatuur van het netwerk en de

Agency jonge lokale bedrijven ondersteunen bij

inzet van de warmtebronnen optimaliseren.’

hun stap over de grens. Hervé legde hierdoor

De Digital Twin zorgt voor een besparing van

relevante contacten in Amerika, Duitsland en

bijvoorbeeld 20% warmteverlies en 10% CO2-

Scandinavië. ‘Ook binnen Nederland bracht

uitstoot. ‘Enerzijds verhogen we de efficiëntie

InnovationQuarter ons in contact met potentiële

van bestaande systemen; anderzijds versnellen

klanten en andere groeibedrijven.’

we de transitie naar duurzamere systemen.’

De technologie van Gradyent bespaarde

De toekomstplannen

verschillende klanten al miljoenen euro’s

Momenteel draait de Digital Twin in

aan investeringen. ‘Met een betere inzet van

verschillende toepassingen in zeven Europese

warmtebronnen en slimme optimalisatie

landen. Dat aantal wil Hervé de komende tijd

besparen bedrijven meer dan 5% aan

vergroten. ‘Met zesduizend warmtenetten zien

stookkosten. Een van de grootste warmtenetten

we Europa als een enorme groeimarkt. We kijken

in Europa loste er zelfs een bottleneck mee op

ook naar China, dat gerekend in warmtenetten

waar ze al jaren mee kampten.’

ongeveer even groot is als Europa.’ Daarnaast richt Gradyent zich op industriële warmte.

De rol van InnovationQuarter

‘Chemiebedrijven maken gebruik van

Opgericht in Utrecht, verhuisde Gradyent al snel

stoomnetwerken, waarbij enorme hoeveelheden

naar Rotterdam. De energietransitie en AI zijn

warmte als een rookpluim de lucht in gaan.

belangrijke thema’s in Zuid-Holland, constateert

Met negen maal grotere warmteverliezen dan

Hervé. ‘We zitten hier midden in het energie- en

bij stadswarmtenetten.’ Gradyent start nu met

warmte-ecosysteem.’ In 2020 investeerden

een pilot bij een Zuid-Hollands chemiebedrijf.

energie-innovatiefonds ENERGIIQ en

‘Met de alarmerende klimaatrapporten

co-investeerders € 1,9 miljoen. Dat zette de

en stijgende gasprijzen worden duurzame

scale-up in voor de doorontwikkeling en

warmtevoorzieningen steeds urgenter.’

27

TerugblIQ2 / 12 april Het innovatieprogramma AgriTech stelt voor de eerste keer vouchers beschikbaar voor tuinbouwbedrijven en technologieleveranciers uit de regio om innovatie in de tuinbouw te stimuleren.

AgriTech opent eerste voucherronde

/ 21 april Bristol Myers Squibb kiest voor het Leiden Bio Science Park als vestigingsplaats voor hun Europese productiecentrum voor celtherapie.

Bristol Myers Squibb vestigt in Leiden

/ 17 mei De ROM’s vormen voor het eerst een bijna landsdekkend netwerk en werken steeds meer samen. Gezamenlijk presenteren we onze resultaten en impact vanuit ondernemersperspectief.

Resultaten ROM's Nederland

/ 31 mei De eerste resultaten van het Trade Relations Programma verschijnen: ondernemers worden beter geholpen dankzij publieke kennisdeling.

InnovationQuarter is onderdeel van Trade and Innovate NL, het netwerk achter dit programma.

Rapport Trade Relations Programma uit

/ 3 juni Samen met de gemeente Rotterdam lanceert InnovationQuarter het ETF-R , een fonds van € 100 mln. voor grote duurzame projecten in Rotterdam.

Kick-off ETF-R Rotterdam

28

/ 15 juni Spotr.ai, Nederlandse marktleider voor het geautomatiseerd inspecteren van gebouwen, haalt € 2,5 mln. op bij Volta Ventures, InnovationQuarter en Concrete Ventures om internationaal uit te Spotr.ai ontvangt € 2,5 mln.

breiden.

/ 16 juni ENERGIIQ, Stichting ifund en Windhandel Beheer investeren samen € 3 mln. in Kitepower. De Delftse startup werkt aan een mobiel systeem voor energieopwekking middels vliegers. € 3 mln. investering in Kitepower

/ 22 juni Zes circulaire projecten die bijdragen aan een CO2-arme en grondstofneutrale industrie in Zuid-Holland ontvangen subsidie vanuit het EU-herstelfonds EU-REACT. € 7 mln. voor 6 circulaire projecten

/ 23 juni Meer dan 10.000 mensen volgen nieuws over de economie van Zuid-Holland middels het InnovationQuarter LinkedIn-kanaal.

10.000 volgers op Linkedin

/ 24 juni Samen met The Hague Business Agency voert InnovationQuarter vanaf nu het International Market Entry Coaching (IMEC) programma uit om Haagse ondernemers te helpen bij internationalisering.

Start IMEC-programma

29

1. Relevante ontwikkelingen

30

InnovationQuarter is de ROM voor Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam versterken van de regionale economische structuur en het ontsluiten van het innovatief vermogen van Zuid-Holland.

Dit doen we sinds onze start in 2014 onder andere samen met bedrijven, kennisinstellingen, clusterorganisaties, incubators, financiers en investeerders, topsectoren en overheden.

Trends en ontwikkelingen 2021 De coronapandemie heeft grote impact gehad

Hiervoor zijn verschillende oorzaken. In het

op de Nederlandse en Zuid-Hollandse economie.

algemeen zijn er weinig vrij uitgeefbare kavels

Na een forse economische klap in 2020

(greenfield) waar bedrijven een vestiging van

herstelden veel sectoren zich in de loop van

enige omvang kunnen realiseren. Daarnaast

2021. Zo is, na een kortstondige stijging van

hebben bedrijven specifieke wensen of eisen

de werkloosheid in 2020, het beeld in 2021

die voortvloeien uit hun kernactiviteiten.

drastisch veranderd. Bedrijven in vrijwel alle

Denk aan bedrijven die actief zijn in een hoge

sectoren hebben inmiddels grote moeite

milieucategorie of behoefte hebben aan

met het aantrekken van talent; eind 2021

laboratoria. Hiervoor is niet of nauwelijks ruimte

ervoer bijna een kwart van de Zuid-Hollandse

beschikbaar. Daarnaast zorgde de stikstofcrisis

bedrijven een tekort aan arbeidskrachten als

voor een grote rem, vooral op projecten rond

een belemmering. Daarmee zijn we terug op het

energietransitie en circulaire economie.

niveau voor de coronapandemie. De uitvoering van het Human Capital Akkoord blijft daarmee

Hieronder gaan we dieper in op een aantal voor

onverminderd relevant.

Zuid-Holland relevante ontwikkelingen in 2021, te weten: de publicatie van de Groeiagenda

Hiernaast kampten bedrijven in 2021 ook in

Zuid-Holland, het Nationaal Groeifonds en de

toenemende mate met andere uitdagingen,

versterkte positie van de ROM's.

met name door de - mede door corona veroorzaakte - snelle stijging van de kosten van

Lancering Groeiagenda Zuid-Holland

materialen en onderdelen en de snel stijgende

Een coalitie bestaande uit meer dan tachtig

energiekosten. Dit speelt met name in voor

bedrijven, kennisinstellingen, overheden,

Zuid-Holland belangrijke sectoren zoals

campussen, ecosystemen en regionale

(hightech) maakindustrie, tuinbouw en

samenwerkingspartners heeft in maart 2021 de

chemie. Tot slot werd in sommige sectoren ook

Groeiagenda Zuid-Holland lanceerde. Dit is de

ruimtegebrek een groeiend probleem. Zuid-

gezamenlijke actie- en investeringsagenda op

Hollandse bedrijven slaagden er onvoldoende

basis waarvan de regionale sleutelspelers samen

in om geschikte kavels te vinden om doorgroei

de Zuid-Hollandse economie willen vernieuwen,

mogelijk te maken. Ook leidde ruimtegebrek

versterken en verduurzamen. Tegelijkertijd is

er in sommige gevallen toe dat buitenlandse

de Groeiagenda het gezamenlijke verhaal en

bedrijven besloten zich niet in Zuid-Holland maar

aanbod richting de rijksoverheid, dat momenteel

daarbuiten te vestigen, zo bleek ook uit eigen

benut wordt in de bestuurlijke lobby. Vanuit het

onderzoek.

secretariaat van de EBZ, met veel input vanuit 31

InnovationQuarter, hebben we een leidende

Versterkte positie regionale

rol gespeeld bij de totstandkoming van de

ontwikkelingsmaatschappijen

Groeiagenda.

Met de oprichting van ROM InWest in NoordHolland is er in oktober 2021 een landsdekkend

Nationaal Groeifonds biedt

netwerk van ROM's ontstaan.

kansen voor Zuid-Holland

De gezamenlijke ROM’s zijn hiermee een

Afgelopen jaar is het Nationaal Groeifonds van

nationale speler in het Nederlandse innovatie-

start gegaan, een in 2019 aangekondigd fonds

ecosysteem geworden. Binnen het netwerk van

à € 20 miljard om in vijf jaar tijd grootschalige

ROM’s is er een grote intrinsieke motivatie om

publieke investeringen in infrastructuur,

meer samen te werken, vanuit de overtuiging

kennisontwikkeling, onderzoek, ontwikkeling

van de kracht en toegevoegde waarde van de

en innovatie te financieren. De investeringen

ROM’s in de gehele innovatieketen. In 2021 zijn

moeten bijdragen aan het toekomstig

door het Ministerie van Economische Zaken en

verdienvermogen van Nederland en bieden veel

Klimaat en de ROM’s voorbereidingen getroffen

mogelijkheden om de Zuid-Hollandse economie

voor een pilot, waarin de gezamenlijke ROM’s

te vernieuwen.

en het ministerie gaan onderzoeken waar ROMbrede samenwerking de grootste toegevoegde

In de eerste tranche van het Nationaal

waarde biedt, en hoe dit het meest effectief en

Groeifonds is geld gereserveerd of

efficiënt te organiseren is. InnovationQuarter

voorwaardelijk toegekend aan proposities

heeft hier een actieve bijdrage aan geleverd.

met een sterke link met Zuid-Holland zoals kunstmatige intelligentie, quantum technologie

Op diverse terreinen is zichtbaar dat de positie

en regeneratieve geneeskunde. Richting de

van de ROM’s in 2021 versterkt is: de COL is met

tweede tranche zijn verschillende proposities

een half jaar verlengd, het fondsvermogen van

uitgewerkt voor indiening met een stevige

de ROM’s is met cofinanciering van de regionale

Zuid-Hollandse inbreng, waaronder rond

aandeelhouders fors uitgebreid

hightech maakindustrie, medtech, groene

(voor InnovationQuarter gaat het om een

chemie, verduurzaming van de luchtvaart en

uitbreiding van IQCapital met € 63,6 miljoen),

maritieme sector en leven lang ontwikkelen.

en er is € 50 miljoen beschikbaar gesteld voor het

InnovationQuarter is intensief betrokken bij

ondersteunen van de internationale ambities

verschillende proposities die in belang zijn van

van startups, scale-ups en het innovatieve mkb

de regio. Eind 2021 hebben de gezamenlijke

(via de International Trade Facility, samen met

ROM’s op verzoek van het ministerie van EZK

Invest International).

een bijdrage geleverd aan de beoordeling van de voorstellen in de tweede ronde van het

In 2022 zal de nationale evaluatie van de ROM's

Nationaal Groeifonds.

worden afgerond. De gezamenlijke ROM's hebben goede verwachting dat dit voor het

Aandachtspunten zijn het daadwerkelijk

nieuwe kabinet aanleiding zal geven de positie

binnenhalen van financiële middelen en het

van de ROM's te versterken.

realiseren van de concrete projecten in onze regio. Ook is er ruimte om meer vanuit de eigen strategie en ambities, vastgesteld in de Groeiagenda Zuid-Holland, aan proposities te werken. Hiertoe werkt InnovationQuarter nauw samen met onder meer de provincie Zuid-Holland en de kennisinstellingen.

32

33

Vooruitblik 2022 De verwachting is dat het economisch herstel

In het verlengde van de ambities uit ons

zich in 2022 zal voortzetten. Het Centraal

Meerjarenplan 2019-2022 zetten wij in

Planbureau raamt dat de Nederlandse economie

op het behalen van de volgende direct

in 2023 het niveau van eind 2019 bereikt.

economische doelstellingen in 2022:

Het ondernemersvertrouwen van ZuidHollandse ondernemers heeft het niveau van

Innoveren

pre-corona bereikt; ondernemers zijn zelfs

▶ We zetten in op het realiseren van veertig

positiever dan voor de pandemie.

business cases en innovatieprojecten en het uitlokken van € 20 miljoen aan uitgelokte

Desondanks zijn er zorgen. Het aantal faillissementen in Zuid-Holland is tot dusver

private en publieke investeringen. ▶ Een steeds belangrijke rol in onze

historisch laag. Dat is grotendeels te danken

werkzaamheden speelt het samen met

aan het omvangrijke economische steunpakket.

partners ontwikkelen en uitvoeren van

Nu de maatregelen aflopen, voorspellen

diverse innovatieprogramma’s. Daarnaast

verschillende analisten een faillissementsgolf

ligt er meer focus op het opwerken van

in 2022 en volgende jaren. Bovendien waren

proposities voor nationale en Europese

veel bedrijven genoodzaakt hun buffers aan te

investeringsmiddelen, zoals het Nationaal

wenden en aanvullende leningen aan te gaan.

Groeifonds. Hiertoe zal komend jaar ook de

Die schulden moeten worden terugbetaald

programmatische samenwerking met de

en maken bedrijven de komende jaren extra

andere ROM's worden geïntensiveerd.

kwetsbaar.

Internationaliseren Samen met onze partners zetten we ook

We zetten in op het laten landen van

komend jaar in op de versterking van het Zuid-

veertig buitenlandse bedrijven met een

Hollandse ecosysteem voor ondernemerschap en

investeringsvolume van € 80 miljoen en

innovatie, en optimaliseren we de belangrijkste

800 nieuwe directe arbeidsplaatsen, en op

randvoorwaarden voor innovatie en groei:

het organiseren van minimaal acht eigen

toegang tot kennis, kapitaal, talent, faciliteiten

missies met minimaal tachtig deelnemende

en een (internationale) afzetmarkt.

Zuid-Hollandse bedrijven in 2022. Bovendien zullen we 140 Investor Relations bezoeken afleggen en 75 Trade Relations gesprekken voeren.

34

Investeren We zetten in op de realisatie van 27 investeringen met een totaal geïnvesteerd vermogen van € 66,5 miljoen (inclusief uitgelokte private investeringen) vanuit IQCapital en de fondsen in beheer UNIIQ, ENERGIIQ en ETF-R. Daarnaast zijn we verantwoordelijk voor het beheer van meer dan 180 Corona-OverbruggingsLeningen aan innovatieve Zuid-Hollandse bedrijven.

Strategie Vanuit het secretariaat van de EBZ leveren we als InnovationQuarter een bijdrage aan de economische strategie en business intelligence van de regio en zijn we verantwoordelijk voor de uitvoering van het Human Capital Akkoord.

Daarnaast ondersteunen we het MT, de business units en sectorteams van InnovationQuarter bij de implementatie en doorontwikkeling van de strategie en de daarvoor benodigde intelligence.

Organisatie en communicatie Onze ambities en het grote beroep op onze inzet vergen veel van onze organisatie.

De werkdruk binnen InnovationQuarter is hoog en vraagt ook komend jaar aandacht.

Op diverse plekken van de organisatie zullen we werken aan verdere professionalisering, standaardisering en automatisering van werkprocessen. Vanuit Communicatie & Events blijven we de innovatieve kracht van onze regio nationaal en internationaal op de kaart zetten, spraakmakende (online) events organiseren en onze partners, in het bijzonder bedrijven, informeren over wat InnovationQuarter doet en voor hen kan betekenen.

Onze activiteiten moeten in 2022 leiden tot een additioneel geïnvesteerd vermogen van ongeveer € 171 miljoen en de creatie van ruim 800 hoogwaardige arbeidsplaatsen in de regio.

35

2. Onze strategie en impact

36

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing en versterkt ecosystemen in de regio. Met ons waardecreatiemodel laten we zien hoe we met onze mensen, middelen, netwerken en kennis werken aan resultaten en impact voor de regio en daarbuiten.

Integrale inzet van kennis en netwerken De regio kan haar prestaties verbeteren door

bedrijven, zodat we (pro)actief kunnen

nauwere samenwerking tussen overheden,

inspelen op ontwikkelingen, zoals uitbreiding,

kennisinstellingen en bedrijven, meer

krimp en verhuizing. Tevens helpen we Zuid-

kruisbestuiving tussen de sterke regionale

Hollandse ondernemers bij het opschalen van

clusters, gerichte inzet om het innovatieve

hun internationale activiteiten, onder andere

mkb te versterken, het aantrekken van

door samenwerkingen met buitenlandse

buitenlandse bedrijven en het investeren

regio’s op te zetten en door missies en

in vernieuwende ondernemers. Vanuit die opdracht is InnovationQuarter als regionale

ondersteuningsprogramma’s te organiseren. ▶ Investeren: Omdat bedrijven kapitaal

ontwikkelingsmaatschappij sinds 1 januari

nodig hebben om te kunnen (door)groeien

2014 actief.

helpen we vernieuwende en snelgroeiende bedrijven met onze fondsen (in beheer)

InnovationQuarter opereert hierbij vanuit de

aan financiering, onder meer door zelf

volgende activiteiten:

risicodragend in deze bedrijven te investeren.

▶ Innoveren: Door het organiseren van

Ook zetten we in op het vergroten van het

samenwerking gericht op het versterken van

aanwezige investeringskapitaal in de regio.

ecosystemen en clusters en door het bouwen aan baanbrekende programma’s, projecten

Daarnaast voert InnovationQuarter het

en business cases werken we aan een

secretariaat van de EBZ. Hiermee werken we aan

toekomstbestendige economie voor

de versterking van de samenwerking binnen de

Zuid-Holland. We spannen ons in om de

triple helix van overheden, kennisinstellingen

regionale strategie op de diverse sectoren

en bedrijven. De EBZ mobiliseert de netwerk-,

om te zetten naar concrete en financierbare

denk- en lobbykracht van de belangrijkste

acties.

partners in de regio, zowel op de algemene

▶ Internationaliseren: Omdat buitenlandse

economische strategie als op diverse belangrijke

bedrijven economische groei, directe en

thema’s voor de regio. In veel gevallen draagt

indirecte werkgelegenheid genereren, de

InnovationQuarter zorg voor de executiekracht.

innovatiekracht versterken en aansluiting

Vanuit het secretariaat van de EBZ wordt tevens

geven op internationale netwerken en

zorggedragen voor de uitvoering van het Human

bedrijvigheid, assisteren we internationale

Capital Akkoord Zuid-Holland.

bedrijven die zich in Zuid-Holland willen vestigen. Ook investeren we substantieel in het onderhouden van relaties met de al in Zuid-Holland gevestigde internationale

37

Sturen op impact vanuit een ecosysteembenadering In het verlengde van de ambities uit

en het EBZ-secretariaat) resultaten te boeken.

het Meerjarenplan 2019-2022 heeft

Daarbij worden de teams ondersteund door de

InnovationQuarter in 2020 een eigen

staf van InnovationQuarter (communicatie,

ecosysteemmodel en een strategisch

operations en strategie).

afwegingskader (impactkader) ontwikkeld.

Voor elke van de negen focusgebieden van

De inzet van de verschillende teams leidt

InnovationQuarter is in afstemming met de

tot concrete en herleidbare resultaten.

belangrijkste stakeholders een zogenoemde

Zo resulteert het analyseren van investerings-

‘sectorstrategie’ opgesteld met de prioriteiten

leads (activiteit team Investeren) uiteindelijk

voor een sector. De sectorstrategie

tot een aantal investeringen (resultaat team

stimuleert een integrale inzet vanuit al onze

Investeren). Resultaten van de andere teams

organisatieonderdelen. Naast het feit dat we

zijn onder andere: consortiavorming, uitgelokte

ondernemers faciliteren met de kennis, expertise

investeringen en reuring. De resultaten én

en netwerken die binnen de totale organisatie

activiteiten van de teams versterken het

aanwezig zijn, genereren de verschillende

regionale ecosysteem voor innovatie en

activiteiten kansen voor elkaar. En door de

ondernemerschap (de strategisch-economische

aanwezige netwerken en kennis onderling te

impact van InnovationQuarter). De activiteiten

delen kunnen we – los van de projecten die

en resultaten van InnovationQuarter kunnen

we doen en los van onze KPI’s – ondernemers

echter niet in isolatie worden beschouwd.

bijvoorbeeld snel koppelen aan een netwerk

De aanwezigheid en acties van veel andere

van potentiële klanten, kennisinstellingen en

partijen hebben ook invloed op de kwaliteit

investeerders. We zijn zo méér dan een verbinder

van het ecosysteem.

en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie, méér dan een investeerder.

Een sterk ecosysteem stimuleert innovatie en faciliteert het ontstaan en doorgroeien van

Ons ecosysteemmodel, impactkader en de

productief ondernemerschap. Ondernemende en

sectorstrategieën bieden ons een handvat om

innovatieve individuen, organisaties en bedrijven

scherper te sturen op impact en resultaten, en

ontwikkelen er nieuwe producten of diensten.

beter beargumenteerde keuzes te kunnen maken

De introductie van nieuwe en/of verbeterde

over de integrale inzet van mensen en middelen.

producten en diensten leidt uiteindelijk tot economische groei (de economische impact van

In 2021 heeft InnovationQuarter haar

InnovationQuarter), bijvoorbeeld omdat ze de

waardecreatiemodel aangescherpt (zie de

productiviteit vergroten, en tot oplossingen voor

figuur op de volgende pagina). De activiteiten

maatschappelijke vraagstukken in Zuid-Holland

van InnovationQuarter resulteren in drie

en/of elders in de wereld (de maatschappelijke

vormen van impact (direct economische,

impact van InnovationQuarter).

strategisch-economische en maatschappelijke impact). De financiële middelen, netwerken en kennis van InnovationQuarter en individuele collega’s worden ingezet om vanuit vier teams (Investeren, Innoveren, Internationaliseren 38

In samenspraak met de andere Nederlandse

▶ SDG 8: Waardig werk en economische

ROM's is maatschappelijke impact

groei, omdat economische

geoperationaliseerd met de Sustainable

structuurversterking de kern vormt van de

Development Goals (SDG’s). De ROM's hebben

missie van InnovationQuarter en we streven

hiervoor een gezamenlijk normenkader

naar economische groei waarvan breed wordt

opgesteld.

geprofiteerd. ▶ SDG 9: Industrie, innovatie en

Het ondernemerschap en de innovaties die

infrastructuur, omdat innovatievermogen

door InnovationQuarter worden gestimuleerd

centraal staat in onze missie en

dragen in potentie bij aan alle SDG’s, maar als

InnovationQuarter in nauwe samenwerking

organisatie committeren we ons in het bijzonder

met bedrijven werkt aan het moderniseren

aan drie organisatiebrede SDG’s die goed passen bij de rolopvatting van InnovationQuarter en uitdagingen waar Zuid-Holland voor staat:

van de Zuid-Hollandse industrie. ▶ SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie, omdat Zuid-Holland voor een grote verduurzamingsopgave staat en vanuit veel teams wordt gewerkt aan duurzame oplossingen. Bovendien past de actiegerichtheid van SDG 12 goed bij het karakter van InnovationQuarter.

39

Waardecreatiemodel Impactambitie InnovationQuarter

Impact

Economische en maatschappelijke impact regio

Maatschappelijke impact wereld

Ondernemerschap en innovatie

Strategisch-economische impact versterking ecosysteem voor ondernemerschap en innovatie

Outcome

Infrastructuur

Financiering

Project

Wet- en regelgeving

Netwerken

Pilot

Pilot

Leiderschap

Programma

Intermediaire diensten

Programma

Project

Project Pilot Vraag

Nieuwe kennis

Talent

Cultuur

Invloedsfeer InnovationQuarter

Resultaten consortia en netwerkvorming, investeringen, uitgelokte investeringen, landingen, gezamenlijke agenda’s, reuring

Outputs

Activiteiten Innoveren

Activiteiten Investeren

Activiteiten Internationaliseren

EBZ-Secretariaat & team HCA

Throughputs Ecosysteemanalyse, sectorstrategieën en jaarplan

Inputs 40

middelen,NETWERKEN netwerken en kennis MENSEN,mensen, MIDDELEN, EN KENNIS

Het waardecreatiemodel in de praktijk: werken met een impactkader

Het organisatiebrede impactkader helpt om de juiste balans te bewaren tussen strategisch-economische impact (geoperationaliseerd met het ecosysteemmodel en de sectorstrategieën), economische impact (onze primaire KPI’s op het gebied van gecreëerde banen en geïnvesteerd vermogen) en maatschappelijke impact (opgehangen aan de Sustainable Development Goals).

Strategisch-economische impact is het belangrijkste impactniveau voor InnovationQuarter. Voor de teams Investeren en Internationaliseren betekent dat concreet dat we ernaar streven dat minimaal 80% van de activiteiten en resultaten (respectievelijk investeringen en landingen) in lijn zijn met de betreffende sectorstrategie en daarmee ecosysteemversterkend zijn. In 20% van de gevallen mogen de interventies enkel gedreven zijn door economische impact, mits ze niet in strijd zijn met de SDG’s (de SDG’s als knock-out criterium).

In 2021 is daaraan toegevoegd dat investeringen, landingen of innovatieprojecten die niet passen binnen één van de sectorstrategieën, maar bovengemiddeld bijdragen aan één van de SDG’s én economisch renderen, ook passen bij InnovationQuarter (de SDG’s als knock-in criterium).

41

Hieronder volgen drie voorbeelden van maatschappelijke impact die InnovationQuarter in 2021 heeft gerealiseerd.

Bristol Myers Squibb

Gradyent

Duurzaam Varen

Bristol Myers Squibb is een Amerikaans biofarmaceutisch bedrijf, met diverse vestigingen in Europa. In 2021 startte de farmaceut met de bouw van Europa’s eerste productiecentrum voor CAR T-celtherapieën in Leiden, waarmee de behandeling toegankelijk wordt gemaakt voor patiënten in heel Europa. Daarnaast zorgt de komst naar Leiden voor een verdere versterking van het LSH-ecosysteem in Leiden en Zuid-Holland.

De helft van het wereldwijde energieverbruik komt van verwarmings- en verkoelingsinstallaties. Stadsverwarmingsnetten hebben daar een steeds groter aandeel in, terwijl de meeste nog draaien op verouderde software en systemen.

In het consortium SH2IPDRIVE werken vijfentwintig partners samen om de toepassing van waterstof in de maritieme sector te versnellen.

Het consortium beschikt over een totaal projectbudget van ruim € 33 mln. om de introductie van waterstof als alternatieve energiedrager aan te jagen: volledig koolstofvrij geproduceerd met groene elektriciteit. Alle ketenpartijen zijn betrokken, zowel kennisinstellingen, kleine scheepvaartondernemers als grote spelers. Het consortium richt zich met name op de binnenvaart; de eerste stappen in schoon varen leveren hier de bevolking direct veel op.

Naast het sterke ecosysteem, de gunstige ligging en goede infrastructuur speelde de dienstverlening van lokale organisaties, waaronder InnovationQuarter, een doorslaggevende rol in de keuze voor Leiden.

42

Dit belemmert efficiënte inzet, innovatie en optimalisatie. Daarom bracht scale-up Gradyent in 2019 de Digital Twin-technologie op de markt, waarmee warmtebedrijven hun warmtenetten duurzamer en rendabeler kunnen inzetten.

InnovationQuarter investeerde in 2020 vanuit ENERGIIQ in Gradyent, en bracht de onderneming in contact met potentiële klanten en groeibedrijven in binnen- en buitenland. Mede hierdoor draait de technologie momenteel in zeven Europese landen.

InnovationQuarter bracht alle partijen bij elkaar en nam bij SH2IPDRIVE een neutrale rol op zich tussen veel verschillende belangen.

43

Sectorstrategieën De inzet van InnovationQuarter is gericht op

Zo brengt het model het gesprek tussen

negen sectoren op het snijvlak van technologie,

InnovationQuarter en haar partners op gang

maatschappelijke opgaven en de sterktes

over rolverdeling en inzet. De ene stakeholder is

van Zuid-Holland, die kansen bieden voor

immers beter gepositioneerd dan de andere om

toekomstige bedrijvigheid in de regio.

invloed uit te oefenen op de ‘knoppen’ waaraan we kunnen draaien.

▶ Energie ▶ Circulair ▶ Maritiem & Haven

En zeker niet in alle gevallen is

▶ High Tech Systemen & Materialen

InnovationQuarter de meest geëigende

▶ Aerospace

partij voor een interventie. Naast integraliteit

▶ Digital Technology

is samenwerking daarom een belangrijk

▶ Cybersecurity

uitgangspunt voor InnovationQuarter.

▶ Life Sciences & Health

We staan dagelijks in contact met

▶ Horticulture

bedrijven, kennisinstellingen, incubators, clusterorganisaties, intermediaire organisaties,

Voor elk van deze sectoren is in 2020 een

financiers en overheden en werken met deze

specifieke strategie opgesteld met input van

partners samen aan het realiseren van onze

externe stakeholders. Hierbij hebben we onze

doelstellingen.

inhoudelijke focus binnen de verschillende sectoren verder aangescherpt en gekeken naar een integrale inzet vanuit al onze organisatieonderdelen. Deze sectorstrategieën worden jaarlijks geactualiseerd en waar nodig aangescherpt. Door per sector focus aan te brengen, zorgen we dat onze inzet maximaal rendeert. Tien ecosysteemelementen vormen de kern van het model en bieden een handelingsperspectief om het ecosysteem te versterken. Deze elementen zijn: financiering, infrastructuur, netwerken, intermediaire diensten, marktvraag, cultuur, talent, nieuwe kennis, leiderschap en wet- en regelgeving.

De verschillende elementen hangen sterk met elkaar samen; effectieve interventies vereisen dan ook dat er oog is voor de interactie tussen de elementen.

44

45

Interview / Pieter Pot Pieter Pot versnelt internationale circulaire transitie met verpakkingsvrije boodschappen Per huishouden gooien we jaarlijks zo’n 3.300 plastic verpakkingen weg.

Dat zijn er zeven per persoon per dag. Samen vormen al die verpakkingen 20% van de landelijke afvalstroom. Om die berg afval te laten slinken, bezorgt online supermarkt Pieter Pot boodschappen in herbruikbare glazen weckpotten. Daarmee versnelt de Rotterdamse scale-up niet alleen de circulaire transitie, maar creëren de ondernemers ook nuttig en waardevol werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Vanuit hun Katendrechtse zolderkamer

teruggenomen, gewassen en opnieuw gevuld.

lanceerden Jouri Schoemaker en Martijn Bijmolt

‘Zo combineren we circulariteit met gemak’, vat

in 2019 een online supermarkt met een circulair

Jouri het concept samen. En dat is uniek, want

verpakkingsmodel. In 2020 waren ze de eerste

een duurzame keuze kost vaak nog veel tijd, geld

ter wereld met landelijke dekking. De animo

en energie. ‘Die investeringen ondervangen wij

groeit nog steeds: Pieter Pot telt inmiddels

door te bezorgen. Niemand hoeft te sjouwen

70.000 Nederlandse en 10.000 Vlaamse

met potten, en onze magazijnen bieden

Potters, zoals het bedrijf de leden noemt.

ruimte aan een groter assortiment dan fysieke

Duizenden Potters in spe staan op de wachtlijst.

verpakkingsvrije winkels. Het speelse en stijlvolle

De zolderkamer is inmiddels verruild voor drie

karakter van de webshop maakt boodschappen

warehouses, en met de eerste stappen over de

doen bovendien een stuk leuker.’

grens is Pieter Pot de startupfase ontstegen.

De maatschappelijke waarde

46

De innovatiekracht

In drie jaar tijd bespaarde Pieter Pot ruim twee

Pieter Pot verpakt boodschappen in

miljoen verpakkingen. Maar dat is niet de

glazen statiegeldpotten en bezorgt die bij

enige manier waarop Jouri en zijn team impact

consumenten thuis. De lege potten worden mee

maken. ‘We willen het complete retailsysteem

Jouri Schoemaker: “We willen de hele retailwereld het circulaire verpakkings systeem laten omarmen.”

veranderen.’ Die verandering zetten ze al in gang.

binnen bereik te brengen. ‘InnovationQuarter

‘Ketchupmerk Heinz gaat zijn toeleveringsketen

zag onze potentie en hielp ons aan essentiële

aan ons circulaire systeem aanpassen.

connecties binnen Zuid-Holland. De kritische

En olijfolie ontvangen we in een grote tank, die

blik van InnovationQuarter stimuleert je om te

leeg teruggaat naar de fabrikant voor hergebruik.

ontwikkelen; ze laten je niet vallen.’

Zo verkleinen we niet alleen onze eigen CO2footprint, maar ook die van onze leveranciers.’

De toekomstplannen

Daarnaast werkt de scale-up samen met twee

Dankzij de investeringen bezorgt Pieter Pot

sociale werkplaatsen in Rotterdam en Schiedam.

vanaf dit jaar ook in Duitsland, en daar wil de

‘Dagelijks bieden we werk aan 120 mensen met

scale-up de komende tijd meer West-Europese

een afstand tot de arbeidsmarkt, die de potten

landen aan toevoegen. ‘We werken ook aan

vullen en schoonmaken. En voor lager geschoold

een app, aan elektrisch vervoer, een breder

personeel bieden we banen als orderpicker en het

assortiment en een lichtere en duurzamere pot

verzendklaar maken van bestellingen.’

die efficiënter is in transport’, voegt Jouri toe.

‘Daarnaast investeren we veel in onze mensen

De rol van InnovationQuarter

en in de opschaling van onze infrastructuur.

Een jaar na de lancering ontving Pieter Pot al

Want die bestond nog niet voor het circulaire

€ 2,7 miljoen van SHIFT Invest, Future Food Fund

verpakkingssysteem.’ Als voorbeeld noemt hij

en InnovationQuarter. Dat stelde de ambitieuze

het schoonmaakproces. ‘Geen enkele faciliteit

ondernemers in staat om te voldoen aan de

kan zoveel potten efficiënt wassen. Dus zijn we

enorme vraag binnen Nederland. ‘Er stonden

zelf een wasstraat aan het opzetten.’

toen al ruim 30.000 mensen op de wachtlijst’,

De innovaties trekken de aandacht van onder

blikt Jouri terug. Een jaar later investeerden

meer Albert Heijn, Unilever en Thuisbezorgd,

diezelfde partijen samen met het Engelse ETF-R

merkt Jouri aan hun aanvragen voor

Partners nog eens € 9 miljoen om de impact van

samenwerking. ‘Daar zijn we ontzettend blij

het verpakkingsvrije boodschappenconcept te

mee. We willen de hele retailwereld het circulaire

vergroten en nieuwe, internationale markten

systeem laten omarmen.’

47

3. Onze resultaten We zijn trots op de in 2021 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van € 741 miljoen en de creatie van 2.483 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio. Daarnaast waren ultimo 2021 bij onze portfoliobedrijven (excl. COL) 3.403 mensen werkzaam.

Noordwijk

Leiden Alphen aan den Rijn Den Haag

Gouda

Rotterdam

Nissewaard

Internationaliseren

Dordrecht

Investeren Innoveren

Sommige activiteiten zijn verspreid over twee steden; in dit geval zijn beide steden in de kaart opgenomen. Daarnaast zijn diverse activiteiten niet toe te wijzen aan één of meer specifieke locaties; deze zijn derhalve niet opgenomen in deze kaart.

48

Innoveren

40

Business cases en innovatieprojecten

Begroting 2021

65

Realisatie 2021

Uitgelokte investeringen (€ mln.)

20

Begroting 2021

45

Realisatie 2021

Innoveren InnovationQuarter heeft in 2021 65 projecten

Ook spelen we een steeds bredere rol in het

gerealiseerd met een waarde aan uitgelokte

ontsluiten van Europese en nationale middelen

investeringen van € 45 miljoen. Zowel qua

voor bedrijven en consortia in de regio, en

aantal gerealiseerde projecten als qua

bij het helpen opwerken van proposities

investeringsbedrag zijn we hiermee ruim boven

voor dergelijke middelen. Zo hebben we een

de gestelde targets uitgekomen. De focus van

prominente rol gespeeld in het SH2IPDRIVE-

onze inzet is afgelopen jaar zeer sterk komen te

consortium dat € 24,2 miljoen heeft gekregen

liggen op programma’s, projecten en business

uit het R&D-mobiliteitsfonds, hebben we zes

cases die bijdragen aan het versterken van

circulaire bedrijven succesvol geholpen aan

ecosystemen en het ontwikkelen van clusters.

REACT-EU middelen en hebben we een actieve bijdrage geleverd aan meerdere Nationale

Een prominente rol binnen onze activiteiten

Groeifondsvoorstellen.

speelt het programmamanagement voor diverse innovatie- en clusterprogramma’s zoals SMITZH,

Daarnaast zijn we in toenemende mate actief

ZorgTech, Maritime Delta, Energie & Klimaat en

bij het samen met publieke en private partners

het in 2021 opgestarte AgriTech en onze bijdrage

opstellen van specifieke agenda's en roadmaps,

aan de Regiodeal Drechtsteden.

zoals bijvoorbeeld de Regionale Maritieme Agenda, de ActieAgenda Technologische Industrie en de Digitaliseringsvisie Glastuinbouw.

49

Duurzaam en Schoon

Om de slagingskans van innovaties te vergroten,

Het team Duurzaam & Schoon werkt aan de

organiseerde InnovationQuarter in 2021 voor

ambities van de sectoren Energie en Circulair.

de eerste keer een Investor Readiness Program

Juist in onze regio met een proportioneel

met als focus ‘Green & Sustainable’. Aan het

hoge uitstoot van CO2 zijn er op dit vlak grote

programma namen acht jonge bedrijven uit de

uitdagingen, maar ook veel economische

regio zichzelf en hun ambities eens flink onder

kansen.

de loep. Met online-bijeenkomsten, peer-topeer-sessies, praktijkopdrachten, workshops

Ontwikkelingen op het gebied van

en coaches bereidden zij zich voor op een

energietransitie, klimaatadaptatie en

financieringsvraag om hun bedrijf in de markt

industriële vergroening vergen inspanningen

te zetten of op te schalen.

op grootschalige, duurzame vernieuwing.

Daarom is het innovatieprogramma Energie &

Binnen het Industry Transformers Platform

Klimaat opgezet samen met TNO, de provincie

Zuid-Holland werken Zuid-Hollandse partijen,

Zuid-Holland en de MRDH. Het programma

waaronder InnovationQuarter, samen om

ondersteunt ondernemers bij het testen en

circulaire innovaties voor de industrie te

demonstreren van nieuwe technologieën en

scouten en ondersteunen. In 2021 hebben we

het marktrijp maken van innovaties door

zes bedrijven een stap verder geholpen bij het

gebruik te maken van de regionale fieldlab-

opschalen door hen te ondersteunen bij de

infrastructuur. In 2021 zijn 32 projecten van start

aanvraag voor REACT-EU subsidie, in totaal voor

gegaan met een totaal projectbudget van € 3,2

€ 7,1 miljoen. De circulaire ‘flagship’-projecten

miljoen (waarvan € 1,6 miljoen subsidie) waarbij

uit Zuid-Holland zijn: Asbetter Acids, Circular

56 mkb’ers betrokken zijn. Tevens zijn vijf

Recycling Company, Xirqulate, Vertoro, Obbotec

samenwerkingen tussen fieldlabs gerealiseerd.

en Xycle.

Tussen de innovaties zitten tot de verbeelding

Naast individuele begeleiding van

sprekende projecten zoals het hergebruiken

innovatieprojecten verbeteren we ook, samen

van warmte uit afvalwater en een uniek

met regionale partners, de randvoorwaarden

laadtegelsysteem voor e-bikes en -scooters.

van een circulair ecosysteem in Zuid-Holland.

Andere innovaties zijn wellicht wat moeilijker

Zo heeft InnovationQuarter, in nationaal ROM-

voor te stellen zoals een miniversie van een

verband, een kwartiermakersrol vervuld bij de

versnellende bioreactor of een membraanloze

actieagenda Groene Chemie, Nieuwe Economie

waterstofelektrolyser, maar doen niet onder

(GCNE) waarin landelijk verband gewerkt wordt

voor hun impact op het milieu.

aan het wegnemen van barrières (ketenvorming, financiering en wetgevend kader) voor

Eén van de betrokken fieldlabs is het Fieldlab

opschaling van groene chemie. Het GCNE-

Industriële Elektrificatie, een samenwerking

platform heeft in 2021 reeds twee groeifonds-

tussen Deltalinqs, TNO, FME, Havenbedrijf

voorstellen uitgewerkt (Agri Based Chemicals en

Rotterdam en InnovationQuarter, dat begin

Materialen NL).

2021 formeel gelanceerd is. Voor de opstart van het ‘Solution Center’, de aanschaf van hardware

Binnen InnovationQuarter is het Zuid-Hollands

en de start van diverse innovatieprojecten

InvesteringsPlatform (ZIP) in 2021 aan het team

en studies is er voor bijna € 9,5 miljoen aan

Duurzaam & Schoon toegevoegd. Hoewel

Europese, nationale en regionale subsidies

het zwaartepunt van de activiteiten van ZIP

gehonoreerd.

gerelateerd is aan Duurzaam & Schoon blijft de financial business development capaciteit ook

50

beschikbaar voor andere sectoren en wordt ook

en Digital Technology (inclusief cybersecurity).

ondersteuning geboden aan initiatieven op het

Ook is de verantwoordelijkheid voor twee grote

terrein van Groen & Gezond en Slim & Veilig of op

programma's (SMITZH en Maritime Delta)

verzoek van publieke partners.

binnen het team belegd.

De financial business development rol van ZIP

Het Maritime Delta-programma stond, naast

is er op gericht om relevante projecten verder

de reguliere activiteiten op het gebied van

te helpen met inzet van slimme combinaties

innovatie en human capital, dit jaar in het

van publieke en private financieringsvormen.

teken van het opstellen van de Regionale

Naar aanleiding van de in 2020 uitgevoerde

Maritieme Agenda. Deze agenda is opgesteld

evaluatie hebben de financiers van het ZIP

samen met de markt, kennisinstellingen en

(provincie Zuid-Holland, gemeente Rotterdam

overheden en geeft richting aan de ambitie om

en MRDH) besloten om de jaarlijkse bekostiging

in 2030 voorloper te zijn op duurzaam varen,

van het ZIP met ingang van 2022 onderdeel te

energietransitie, digitalisering, human capital

maken van de reguliere exploitatiebijdrage

en vestigingsklimaat. Ben Vree heeft hierbij een

aan InnovationQuarter. Hiermee wordt de

belangrijke rol vervuld als verkenner.

continuïteit van het ZIP en haar dienstverlening

Op 4 november 2021 zijn de uitkomsten

structureel geborgd.

besproken tijdens een goedbezochte bijeenkomst in Europort, Rotterdam. Vanuit het

De financial business developers van het ZIP

programma Maritime Delta stimuleren we de

hebben afgelopen jaar een centrale rol vervuld

komende jaren de uitvoering van de agenda.

bij de bovengenoemde circulaire projecten voor

We gaan activiteiten initiëren, regionale

REACT-EU. Deze aanpak wordt voortgezet

initiatieven ondersteunen en bij landelijke

bij de voorbereiding voor de openstellingen

initiatieven de regio vertegenwoordigen.

voor het Just Transition Fund en Kansen voor West 3. Daarnaast hebben we een adviesrol

SMASH!, het platform voor smart shipping,

over de financiële business case vervuld bij de

heeft in het eerste jaar drie roadmaps opgesteld

projecten Energie van Rotterdam (€ 400.000

die inzicht geven in de obstakels voor versnelling.

reeds toegekend, € 500.000 beoogd in 2022)

Het in kaart brengen van de obstakels heeft al

en het Botlek Stoomnetwerk (€ 2,7 miljoen,

geleid tot een hechter ecosysteem en projecten.

besluitvorming in Q1 2022).

Het Maritiem TechPlatform heeft een subsidie toegekend gekregen en is van start gegaan om

Tenslotte hebben we eind 2021 een overzicht

het onderwijs en bedrijfsleven beter te laten

opgesteld, dat inzicht geeft in regionale en

samenwerken en de digitale medewerker van de

nationale financieringsmogelijkheden voor

toekomst op te leiden.

innovatieve bedrijven in Zuid-Holland. Een

Daarnaast is er een consortium van

overzicht dat ook inzicht biedt in diverse

ondernemers van start gegaan om gezamenlijk

Europese middelen, wordt voorbereid.

een cluster op te zetten om (offshore) windparken circulair te gaan ontmantelen.

Slim & Veilig

Daarnaast hebben we een actieve rol

Onze regio kent een zeer sterk cluster

gespeeld bij de totstandkoming van het

rondom de technologische maakindustrie

SH2IPDRIVE-consortium, een diverse groep van

en vele kansen op het gebied van digitale

vijfentwintig bedrijven en kennisinstellingen die

sleuteltechnologieën. Het team Slim & Veilig

samenwerken om de introductie van waterstof

richt zich op de sectoren Maritiem & Haven,

als alternatieve energiedrager voor schepen te

High Tech Systemen en Materialen, Aerospace

versnellen. Het totale budget is € 34 miljoen.

51

De ActieAgenda Technologische Industrie in

Specifiek voor de Drechtsteden is een Roadmap

Zuid-Holland is in 2021 gepresenteerd en in

Smart Manufacturing opgezet. Samen met

werking gezet. De actieagenda is een initiatief

hightech koplopers, overheid en onderwijs

van EBZ, HI en InnovationQuarter en is mede

in de Drechtsteden is de route uitgestippeld

gefinancierd door de MRDH en de provincie

om de innovatiekracht van de maakindustrie

Zuid-Holland. Ruim zestig regionale partners

in de regio te gaan versterken vanuit de

hebben afspraken gemaakt om samen de

Campus in Dordrecht. Op drie programma’s

omzet van deze industrie te verdubbelen in

worden projecten gestart: Dataficatie & IoT,

2030. Dat zal ongeveer 30.000 extra banen

Robotisering en Smart Supply. In samenwerking

opleveren. Deze actieagenda is daarmee ook

met Digital Mainport Drechtsteden is daarnaast

een belangrijke leidraad voor de acties van

een start gemaakt met het 5G IoT Fieldlab in de

InnovationQuarter op dit thema.

Duurzaamheidsfabriek om mkb te faciliteren in het verkennen van 5G in de maakindustrie.

Vanuit de actielijn Nieuwe Productketens hebben we met veel bedrijven en

De aerospace sector in onze regio kent diverse

kennisinstellingen samengewerkt aan

‘hotspots’ waar we nauw mee samenwerken.

projectplannen voor drie speerpunten:

De hotspots en hun clusterorganisaties zijn

robotica (met name in de tuinbouw),

de plekken waar veel nieuwe ontwikkelingen

laser-satelliet- communicatie en additive

starten, maar zijn ook de plekken waar nieuwe

manufacturing. Deze plannen maken

buitenlandse partijen zich graag bij aansluiten.

onderdeel uit van het NextGen Equipment

In 2021 is gewerkt aan de ontwikkeling van

groeifondsvoorstel. Daarnaast onderzoeken we

Technology Park Ypenburg, met onder meer de

samen met de TU Delft en bedrijven de kansen

opzet van het programma ‘Hydrogen Aircraft

voor een Kennis- en Industrialisatie-Centrum

Powertrain and Storage Systems’ (HAPSS).

voor Additive Manufacturing en de ontwikkeling

Dit programma maakt onderdeel uit van het

van het onderzoekscentrum FRAIM (mens –

Nationaal Groeifondsvoorstel ‘Luchtvaart in

robot interactie). Daarnaast zijn we samen met

Transitie’. Ook wordt nauw samengewerkt met

partners een onderzoek gestart naar de kansen

Rotterdam The Hague Innovation Airport, die de

voor de Zuid-Hollandse maakindustrie in de

ontwikkeling van waterstofinfrastructuur op de

waterstofeconomie. Ook werken we met dertig

luchthaven voor hetzelfde groeifondsvoorstel

startups en scale-ups, de TU Delft en TNO aan

hebben ingediend. Beide ontwikkelvoorstellen

plannen voor een NanoTech Faciliteit.

zijn zeer relevant voor de verduurzaming van de luchtvaart en de rol die Zuid-Hollandse partijen

Een belangrijke activiteit is de doorontwikkeling

daarin kunnen vervullen. Met Unmanned

van het innovatieprogramma SMITZH naar

Valley Valkenburg is gewerkt aan de uitbreiding

een European Digital Innovation Hub (EDIH),

van het cluster met nieuwe partijen en aan

waarvoor als alles goed gaat in 2022 Europese,

het uitbreiden van de testfaciliteiten. Een

nationale en regionale financiering beschikbaar

belangrijke ontwikkeling is de realisatie van een

komt. Doel van de EDIH is de toepassing van

zogenaamde BVLOS-corridor (‘Beyond-Visual-

digitalisering op de werkvloer van industriële

Line-Of-Sight’) naar zee om met langeafstands

bedrijven te versnellen. Daarin zijn de

dronevluchten te kunnen vliegen, waarvoor

technologische industrie, maritiem en haven en

een Kansen voor West REACT-EU subsidie is

de tuinbouwketen de speerpunten.

verleend. Met de NL Space Campus in Noordwijk is verder gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe testfaciliteiten, zoals het ‘RF-antenna measurement center’.

52

Op het thema Digital Technology heeft

concrete kansen zijn die quantum technologie

InnovationQuarter zich in 2021 gericht op

kan brengen voor bedrijven in Zuid-Holland bij

de digitale transformatie van bedrijven in

verschillende toekomstscenario’s. Het platform

verschillende sectoren, en de ontwikkeling van

‘Quantum for Business’ is opgenomen in de

de regionale slagkracht op sleuteltechnologieën.

roadmap van Quantum Delta met het doel om

Zowel op strategisch en uitvoerend niveau zijn

kennispartijen en bedrijfsleven te verbinden,

resultaten gerealiseerd.

kennis te delen en educatie aan te bieden om uiteindelijk te komen tot usecases of gezamenlijk

De Groeiagenda Zuid-Holland benoemt de

opzetten van kleine roadmaps. Een ander

belangrijke transities waar de regio voor staat.

voorbeeld van een hands-on betrokkenheid van

Digitale transformatie van traditionele sectoren

InnovationQuarter is het Impaqt consortium,

is essentieel voor deze transities. Samen met

dat zes toonaangevende leveranciers van

collega’s van EBZ, MRDH en PZH is dit jaar een

deelsystemen bindt in het samen ontwikkelen

breed gedragen Regionale Digitaliseringsagenda

van een volledige quantum computer.

gerealiseerd, op basis waarvan betrokken

InnovationQuarter ondersteunt hierbij met het

bedrijven, kennisinstellingen en overheden

aansluiten van regionale eindgebruikers.

samen willen werken aan versnelling van de digitale transformatie van onze regionale

De uitrol van 5G maakt nieuwe toepassingen

economie. De digitale hoofdinfrastructuur in

mogelijk. De kennis hierover loopt voorop

Zuid-Holland is uitstekend en InnovationQuarter

in Zuid-Holland, bijvoorbeeld bij TU Delft

zet zich in om dit ook in de toekomst zo te

en TNO, met partners verenigd in Do IoT

houden, onder andere door het organiseren en

Fieldlab. In 2021 hebben InnovationQuarter,

faciliteren van het publiek-private debat over de

de provincie Zuid-Holland, MRDH en TU Delft

economische waarde van deze infrastructuur,

het initiatief genomen voor ‘5G Innovatie in

van datacenter tot internationale zeekabel. Een

ZH’, om bedrijven te wijzen op de komst van 5G

groot succes van 2021 is het begeleiden van de

en wat de mogelijkheden zijn om hiermee in

vestiging van internetknooppunt AMS-IX in twee

de regio te testen. Door actieve matchmaking

datacenters in Zuid-Holland, waardoor onze

van techbedrijven aan het Do IoT Fieldlab,

regio nog beter ontsloten is.

ondersteuning bij het aanvragen van subsidie voor tests, en het leggen van verbindingen

Regionale samenwerking aan de toepassing en

tussen innovatieprogramma’s, draagt

ontwikkeling van Artificiële Intelligentie (AI)

InnovationQuarter bij aan een bloeiend

is geïntensiveerd door het programma “AI Hub

5G- innovatie-ecosysteem.

Zuid-Holland", gefinancierd door de Nederlandse AI Coalitie. Samen met de TU Delft heeft

Groen & Gezond

InnovationQuarter een landelijke agenda voor

Het team Groen & Gezond heeft afgelopen jaar

AI in de maritieme sector gepubliceerd en

gewerkt aan de sectoren Life Sciences & Health

een digitaal platform ontwikkeld voor het

en Horticulture.

Zuid-Hollandse AI ecosysteem. Door de TU Delft is InnovationQuarter gevraagd om te bouwen

Naast de tien lopende innovatieprojecten in het

aan het ‘House of AI’.

innovatieprogramma ZorgTech is er in 2021 een extra voucherronde uitgeschreven, specifiek

In 2021 heeft InnovationQuarter daarnaast veel

gericht op zorgtechnologische oplossingen

werk verzet om de commerciële kansen van

met hun toepassing in het gemeentelijk sociaal

quantum technologie te vergroten. Zo is samen

domein. Vanuit die ronde zijn nog eens vijf

met Birch Consultants in kaart gebracht wat de

innovatieprojecten gestart.

53

Na de bijdrage vanuit de MRDH aan het

stimuleren waarmee het Haagse sociaal domein

innovatieprogramma ZorgTech, is er na de zomer

slimmer en betaalbaarder wordt en uiteindelijk

geld toegekend door de provincie Zuid-Holland.

bewoners helpt om langer zelfstandig te

Hiermee wordt vervolg gegeven aan het

wonen. SocialTech is een programma waarmee

innovatieprogramma op de thema's ‘Gezond oud

startups toegang krijgen tot het Haagse

worden’ en ‘Gezonde start’.

sociale ecosysteem en het netwerk van InnovationQuarter.

Binnen de Innovatie Roadmap ‘Zorginnovatie’ in de Drechtsteden is er een sterke verbinding

In 2021 is het innovatieprogramma AgriTech

ontstaan tussen de sectoren zorg, onderwijs

van start gegaan. Via dit programma zijn

en overheid. Hieruit is onder andere een fysiek

de eerste twee vouchers beschikbaar

innovatiecentrum van 100m2 ontstaan en er is

gesteld aan projectconsortia waar

samenwerking gesmeed met Career Boost (met

ondernemers in de tuinbouw samenwerken

inzet van mbo en hbo).

met technologieleveranciers om mooie technologische innovaties te versnellen.

Afgelopen jaar is er hard gewerkt aan het

Daarnaast is binnen dit programma gekeken

Nationaal Groeifondsvoorstel MedTechNL.

hoe de positie van Zuid-Holland op het gebied

Hierbij staat de medische technologie centraal

van de eiwittransitie kan worden versterkt.

om de gezondheid van mensen te verbeteren, het gezondheidszorgsysteem te transformeren

Binnen de groeifondsvoorstellen NextGen en

en een impuls te geven aan de economie.

Switch2SFS hebben we gewerkt aan voorstellen

De gezamenlijke ROM’s hebben hiervoor

en consortia rondom vertical farming en

voornamelijk gefocust op het opnemen in het

robotica in de tuinbouw. Het RoboCrops

voorstel van het stimuleren van opschaling van

initiatief is uitgewerkt tot een meerjarige

initiatieven en bedrijvigheid. Bij het voorstel

samenwerking met FME, AVAG, TU Delft,

zijn meer dan 270 partijen uit het Nederlandse

Glastuinbouw Nederland, InnovationQuarter,

ecosysteem betrokken, is in totaal ongeveer

Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen,

€ 1.500 miljoen tot het jaar 2030 gecommitteerd,

Greenport West-Holland, Wageningen

en is een investering van het Nationaal

University & Research en World Horti Center.

Groeifonds gevraagd van ongeveer € 600 miljoen.

Binnen het landelijk initiatief Voedselwaarde van de gezamenlijke ROM’s is afgelopen jaar

Unlock_ is de nieuwe incubator, gevestigd op het

het tweede en derde Business Innovation

Leiden Bio Science Park gericht op startups in de

Program Food (BIPF) opgezet. Met het BIPF-

Life Sciences & Health sector.

programma helpen we innovatieve startups in de tuinbouwsector, om te komen tot concrete

Het team is afgelopen jaar gestart en heeft vier

nieuwe verdienmodellen.

programma‘s ontwikkeld om ondernemerschap te stimuleren. Vanuit InnovationQuarter hebben

Tenslotte hebben we de Digitaliseringsagenda

we bijgedragen aan het komen tot een goed

voor Horticulture in Zuid-Holland

programma en mentorschap van een eerste

geformaliseerd, die we komend jaar verder in

lichting bedrijven in het incubatorprogramma.

uitvoering gaan brengen.

De gemeente Den Haag heeft de SocialTech Startup Network Series samen met Yes!Delft opgezet om innovatieve technologie te 54

55

Internationaliseren Ondanks het voortduren van de wereldwijde coronapandemie en bijbehorende internationale reisbeperkingen en impact op het internationale karakter van het werk, is het voor Internationaliseren een goed jaar geweest. Doordat we een stevige basis hadden, zoals een gevulde leadsportefeuille en een uitgebreid netwerk, en reeds in 2020 snel zijn omgeschakeld naar een soms nieuwe werkwijze en focus, zijn de resultaten voor zowel Foreign Investments als voor Internationalisering aan het einde van 2021 uitzonderlijk te noemen.

Herkomst landingen naar sector

Herkomst landingen naar land Verenigd Koninkrijk

9

China

6

India

6

Nederland (andere regio's)

6

Verenigde Staten

5

Turkije

3

Finland

2

1

9

Maritiem & Haven

4

Aerospace

Life Sciences & Health

4

Anders

2

Circulair

6

6

Horticulture & Food

Cybersecurity

7

9

High Tech Systemen & Materialen

Digital Technology

Singapore

2

Japan

2

Griekenland

1

Taiwan

1

Australië

1

600 arbeidsplaatsen en € 60 miljoen

Argentinië

1

investeringen zijn ruimschoots behaald.

Denemarken

1

Frankrijk

1

Noorwegen

1

Costa Rica

1

België

1

Zuid-Afrika

1

3

Energie

De doelstellingen van dertig investeringscases,

In totaal hebben 51 (internationale) bedrijven zich gevestigd in de regio, waarmee 2.483 arbeidsplaatsen en € 596,7 miljoen aan investeringen gerealiseerd worden in de komende drie jaar.

Deze resultaten zijn bereikt ondanks aanhoudende coronamaatregelen en reisrestricties, waardoor reizen en beursbezoeken grote delen van het jaar onmogelijk waren. Bovendien zijn projecten

56

Resultaten Foreign Investments

steeds strategischer van aard, waardoor

Foreign Investment heeft in 2021 enorm mooie

buitenlandse investeerders het lokale

resultaten behaald. Het aantal gerealiseerde

ecosysteem verrijken. Mooie voorbeelden zijn

arbeidsplaatsen en het investeringsvolume zijn

het Amerikaanse Bristol Myers Squibb (BMS),

beide hoger dan in alle voorgaande jaren.

dat Leiden Bio Science Park koos voor de bouw

Foreign Investments

30

Aantal bedrijven geland

Begroting 2021

51

Realisatie 2021

Investerings volume (mln.)

60

Begroting 2021

596,7 Realisatie 2021

Aantal arbeidsplaatsen

600 Begroting 2021

2.483 Realisatie 2021

140 143

Investor Relations bezoeken

Begroting 2021

Realisatie 2021

Het aantal arbeidsplaatsen is inclusief retentie van 260 arbeidsplaatsen.

van een Europees productiecentrum voor

zijn de bedrijven die in onze regio R&D en/of

celtherapie, en Deep Branch, een bedrijf dat

productieactiviteiten gaan uitvoeren.

werkt aan de productie van proteïne op basis

Dit is het geval bij twaalf projecten.

van koolstofdioxide, dat met een vestiging op

Een mooi voorbeeld hiervan is Satellogic.

Biotech Campus Delft aansluiting zoekt op het

Het internationale ruimtevaartbedrijf

innovatieve-ecosysteem in Delft.

dat gespecialiseerd is in productie van aardobservatiesatellieten vestigt zich met een

Verder zijn enkele andere grote projecten het

nieuwe productiefaciliteit in Berkel en Rodenrijs.

vermelden waard. Het Finse Neste investeert

Het rijke ruimte- en luchtvaart ecosysteem,

€ 190 miljoen in de bouw van een

met ESA-ESTEC in Noordwijk, Technology park

productielocatie voor duurzame kerosine voor de

Ypenburg in Den Haag, en nabij talent van de

luchtvaart en het nieuwe distributiecentrum van

TU Delft en Hogeschool Inholland, gaven de

JingDong zorgt voor een werkgelegenheid van

doorslag voor de vestiging in de regio.

honderd arbeidsplaatsen.

Andere voorbeelden van vestigingen die een De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn

bijdrage leveren aan ecosystemen in de regio zijn

ondersteund bij vestiging of uitbreiding, zijn

Nikon Biolmaging Lab en Lanner Electronics.

ook dit jaar over het algemeen innovatief en

De eerste is een lab dat gespecialiseerde diensten

technologisch geavanceerd. Extra waardevol

levert aan biotech- en farma-organisaties, 57

zoals toegang tot geavanceerde microscopie-

softlanding programma dat we in samenwerking

instrumenten en -software en diensten van

met The Hague Business Agency hebben

deskundige biologen en microscopisten.

opgezet. Er zijn ook meerdere bedrijven (6)

De toegang tot deze instrumenten en diensten

die zich vanuit andere regio’s in Nederland in

op een betaalbaar instapniveau is in het

Zuid-Holland hebben gevestigd of uitgebreid.

bijzonder voor startups en scale-ups belangrijk.

Daarnaast is ook dit jaar Turkije (3) een belangrijk

De tweede is een toonaangevend

land van herkomst. Opvallend is tot slot het

hardwareleverancier voor network security,

toenemende aantal bedrijven afkomstig uit

virtualization, edge cloud, en industriële IoT-

Scandinavië (4).

toepassingen die zich heeft gevestigd op de HSD Campus en via een partnership met Security

De bedrijven die zich in 2021 gevestigd hebben

Delta samenwerking zoekt met het ecosysteem.

zijn actief binnen verschillende sectoren.

Het bedrijf verrijkt het ecosysteem, dat tot nu

De meeste bedrijven zijn actief binnen de sector

toe voornamelijk bestaat uit softwarebedrijven.

Digital Technology (9), gevolgd door Life Sciences & Health (9) en High Tech Systemen & Materialen

In 2021 is er naast de acquisitie van nieuwe

(7). De meeste van de Life Sciences & Health

projecten ook weer sterk ingezet op het

bedrijven hebben zich in Leiden gevestigd, terwijl

Investor Relations programma, waarmee

de HTSM en IT-bedrijven zich voornamelijk

relaties worden onderhouden met de huidige

in- en rondom Den Haag, Rotterdam en Delft

internationale bedrijven met een vestiging in

vestigden.

de regio. Er zijn in totaal 143 Investor Relations bezoeken afgelegd, waarmee de (interne)

Ondanks de internationale reisbeperkingen

doelstelling van 140 Investor Relations bezoeken

vanwege de coronapandemie, heeft het team

is gehaald. Daarnaast zijn ook de aanvullende

toch een aantal beurzen kunnen bezoeken

resultaatafspraken met de NFIA en de MRDH

ten behoeve van leadgenerende. Dit waren

in 2021 behaald. Mede dankzij deze bezoeken

uitsluitend Europese beurzen, zoals de FIC in

hebben we veertien (internationale) bedrijven

Frankrijk en de it-sa in Duitsland (Cybersecurity),

kunnen ondersteunen bij uitbreidingsprojecten

de MOTEK in Duitsland (HTSM), de Web Summit

in de regio. Een nieuw initiatief om in de regio

in Portugal (Digital Technology), Enlit in Italië

de directie van gevestigde toonaangevende

(Duurzame Energie), Europort in Rotterdam

bedrijven bij elkaar te brengen, ‘The International

(Maritiem), de Space Tech Expo in Bremen en de

Executives Table’, hebben we vanwege

Inter Airport Europe in München (Aerospace).

coronamaatregelen moeten uitstellen tot 2022.

Daarnaast hebben we onze lead genererende activiteiten zoveel mogelijk omgezet naar

Het afgelopen jaar hebben we een verschuiving

digitale vormen en waar nodig onze fact finding

gezien in de herkomst van de landingen in de

trips digitaal verzorgd. Met resultaat: de

regio; de zogenaamde geomix. Waar voorheen

leadsportefeuille schommelt rond de 380,

de meeste bedrijven uit de Verenigde Staten of

wat historisch gezien hoog is.

China kwamen, zijn in 2021 voor het tweede jaar op rij ruim de meeste bedrijven afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk (9), op enige afstand gevolgd door China (6) en de Verenigde Staten (5).

De Engelse projecten hangen veelal samen met een voortdurende onzekerheid rondom de Brexit. We zien verder een groeiend aantal projecten uit India (ook 6), als gevolg van het 58

Internationalisering

6

Opzetten, uitvoeren en inbedden van bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen

Begroting 2021

8

Realisatie 2021

8

Organiseren van eigen missies of ander soortige buitenlandse activiteiten

Begroting 2021

10

Realisatie 2021

80

Aantal bedrijven dat deelneemt Begroting 2021 aan eigen missies of andersoortige buitenlandse activiteiten

169

Realisatie 2021

Trade Relations Gesprekken

70

Begroting 2021

88

Realisatie 2021

Resultaten Internationalisering

het Zuid-Hollandse ecosysteem te versterken

InnovationQuarter heeft ook in 2021 het

door marktvraag te vergroten en buitenlandse

innovatieve bedrijfsleven ondersteund bij

netwerken te ontsluiten voor het regionale mkb,

hun internationale expansie op buitenlandse

en het mkb van nieuwe kennis te voorzien.

markten. Internationalisering richt zicht hierbij

Op basis van deze missie en visie zijn er ambities

op vijf focussectoren, te weten Cybersecurity,

geformuleerd en is er nagedacht over wat

Energie, Circulair, High Tech Systemen &

wij met onze internationaliseringskennis en

Materialen en Horticulture.

-expertise willen uitdragen en overbrengen aan het innovatieve mkb in Zuid-Holland.

Er is dit jaar ook gewerkt aan het verder ontwikkelen van onze ambitie en strategie

In 2021 hebben er tal van nieuwe activiteiten

voor deze relatief nieuwe taak. De ambitie

plaatsgevonden om het internationaliserend

is: ‘InnovationQuarter is dé regionale go-to

bedrijfsleven de mogelijkheden te bieden

partij voor ondersteuning van bedrijven en

zich te oriënteren op nieuwe markten en hun

samenwerking met partnerorganisaties op

activiteiten op bestaande markten verder vorm

het gebied van Internationalisering, vanuit een

te geven. Zo bleven we met onze internationaal

sectorale aanpak.’ Daaruit luidt de volgende

georiënteerde ondernemers digitaal nauw in

missie: ‘InnovationQuarter helpt Zuid-Hollandse

contact door het Trade Relations programma.

bedrijven bij internationaal ondernemen met

In 2021 hebben we in totaal 88 Trade Relations

objectieve, transparante en betrouwbare kennis.

gesprekken gevoerd. Hiermee hebben we onze

En geeft toegang tot relevante netwerken,

KPI (70) voor dit jaar ruimschoots behaald.

informatie en dienstverlening.’Met als doel 59

In 2022 zal dit door het Ministerie van

handelsmissie Deep Energy Retrofit Boston,

Buitenlandse Zaken gefinancierde programma

de International Readiness Webinars en

doorgang vinden.

de Canada-Netherlands Cyber Online Matchmaking. Al deze activiteiten zijn

Dit jaar zijn er zowel digitale en fysieke

mogelijk gemaakt door de inzet en kennis

internationaliseringsactiviteiten

van personen uit het netwerk, onze TINL-

uitgevoerd. Denk hierbij aan (digitale

partners, sectorspecialisten, landenexperts van

missies,rondetafelsessies, webinars, PIB's en

bijvoorbeeld RVO en clusterorganisaties in het

andere internationaliseringsprogramma’s.

binnen- en buitenland.

Een voorbeeld van zo’n programma is de Globaliser, die we organiseren in samenwerking

Sinds begin 2021 voert InnovationQuarter samen

met Dutch Basecamp. Tijdens de Globaliser

met The Hague Business Agency namens de

realiseert een bedrijf een gedegen

gemeente Den Haag het MKB-deal programma

internationaliseringstrategie gericht op een

‘Internationaal ondernemen voor en door

nieuwe markt. Dit jaar zijn er vier Globaliser-

mkb’ers’ uit. Het tweejarige programma richt

programma’s in samenwerking met partners

zich op het brede Haagse mkb. Er worden

uitgevoerd, met verschillende thema’s:

in totaal veertig Haagse mkb’ers intensief

Cybersecurity, Agritech, Smart Manufacturing

begeleid door het International Market Entry

en Sustainable Urban Development.

Coaching (IMEC) traject. Het IMEC-traject stoomt bedrijven in negen maanden klaar voor

Tijdens de tweede helft van het jaar heeft een

zakelijk succes in een ander land. De deelnemers

aantal activiteiten fysiek doorgang weten te

volgen gezamenlijke workshops en ontvangen

vinden. De Cybersecurity missie naar de it-sa

persoonlijke begeleiding van experts.

beurs in Neurenberg, een missie naar de Dubai

In 2021 richtte zich het traject op Duitsland

Expo, de PIB NLHortiRoad2theGulf missie naar

en het Verenigd Koninkrijk. In 2022 komt

Qatar en de Smart City expo in Barcelona.

er een derde markt erbij, namelijk België of

Daarnaast hebben er door het jaar heen

Denemarken.

meerdere digitale activiteiten plaatsgevonden.

Voorbeelden hiervan zijn de digitale

60

In 2021 zijn de volgende internationaliseringsactiviteiten gerealiseerd: ▶ het opzetten, het uitvoeren en inbedden

▶ het organiseren van tien eigen missies met

van zeven bestaande en één nieuwe hub-

deelname van 169 Nederlandse bedrijven

to-hub samenwerkingen. Het gaat hierbij

(begroot 2021: acht eigen missies en tachtig

om samenwerkingen met Ottawa en State of Maryland (beiden primair cybersecurity),

bedrijven); ▶ en het ondersteunen van zeven

Boston (energie en circulair), het softlanding

internationaliseringsactiviteiten van partners

programma vanuit The Hague Tech en World

uit het Trade & Innovate NL netwerk, binnen

Startup Factory, Cleantech Scandinavia

en buiten de regio.

en meewerken aan twee PIB’s. Daarnaast is er een nieuwe PIB US Cybersecurity goedgekeurd; Aansprekende voorbeelden van de internationaliseringsactiviteiten in 2021 zijn: ▶ Canada-Netherlands Cyber Online

▶ twee Webinars over zaken doen in Duitsland;

Matchmaking met tien deelnemende

de fysieke handelsmissie Dubai Expo 2020,

Nederlandse bedrijven;

Duurzame Stedelijke Ontwikkeling;

▶ de fysieke Cybersecurity handelsmissie Duitsland met zestien deelnemende bedrijven; ▶ de digitale handelsmissie Deep Energy Retrofit Boston met zeven deelnemende bedrijven; ▶ de zes rondetafelsessies op het thema

▶ het webinar Chicago: opportunities for Dutch companies in smart manufacturing; ▶ het opzetten en/of bijdrage leveren aan vier Globaliser programma’s; ▶ en het mede-organiseren van twee International Readiness programma’s. ▶ Mede-organiseren (met Dutch Greenhouse

Duurzame Bouw en Energiesystemen –

Delta) van twee handelsmissies naar Saoedi-

Nordics;

Arabië en Abu Dhabi rond tuinbouw.

61

Investeren Algemene resultaten

Hierbij dient wel vermeld te worden dat de

We hebben in 2021 mooie resultaten laten

investering van ETF-R niet in de begroting

zien en onze targets over het algemeen

is meegenomen maar wel meetelt in het

ruimschoots behaald. Juist in de huidige

totaal van afgelopen jaar. Bij UNIIQ ligt het

marktomstandigheden is het extra belangrijk

investeringsbedrag lager door beperkte

dat wij er als investeerder zijn voor innovatieve

fondsmiddelen en een kleiner aantal deals dan

startups en scale-ups in onze regio. Waar

begroot. Voorheen rapporteerden we ook de

zeven jaar geleden impact maken een kleinere

verwachte groei in werkgelegenheid bij de

rol speelde merk je dat anno 2021 het maken

bedrijven waarin we als InnovationQuarter

van impact als rode draad verweven is in onze

investeren. Vanaf Jaarplan 2019 hebben we

werkzaamheden. Met de teams van onze vier

afgesproken dat anders te doen, namelijk

fondsen dragen we bij aan een schoner, slimmer

het totale aantal arbeidsplaatsen bij de

en gezonder Zuid-Holland en daarmee een sterk

ondernemingen waarin is geïnvesteerd; ultimo

en innovatief Nederland.

2021 staat de stand op 3.403 arbeidsplaatsen.

Medio 2021 vierden we het heuglijke feit dat we

Belangrijke mijlpalen afgelopen jaar waren de

sinds onze start in 2014 inmiddels in honderd

lancering van ETF-R en de fondsuitbreidingen

verschillende innovatieve bedrijven in onze regio

voor IQCapital en UNIIQ. InnovationQuarter

hadden geïnvesteerd. Deze magische grens van

treedt op als fondsmanager voor ETF-R.

honderd bedrijven laat zien dat we jaar op jaar behoren tot de meest actieve investeerders van

Het investeringsfonds van de gemeente

Nederland.

Rotterdam, met een omvang van € 100 miljoen, financiert innovatieve bedrijven en grote

In totaal zijn er dit jaar 34 investeringen

duurzame projecten die kunnen bijdragen aan

gerealiseerd vanuit de vier fondsen. Dit is ruim

de Rotterdamse energietransitie en circulaire

boven ons target van 26. Vanuit IQCapital

economie. De stad wil met het fonds de uitstoot

zijn vijftien investeringen gedaan, vanuit

van CO2 verlagen, de luchtkwaliteit verbeteren

UNIIQ 4, ENERGIIQ 14 en vanuit ETF-R heeft

en het gebruik van grondstoffen verminderen.

de eerste investering plaatsgevonden in 2021.

Een stevig deel van de investeringen betroffen

Het eigen fonds van InnovationQuarter –

vervolgrondes of brugfinancieringen voor

IQCapital – kreeg afgelopen jaar een stevige

bestaande portfoliobedrijven.

kapitaaluitbreiding met € 63,6 miljoen tot een totale omvang van ruim € 140 miljoen.

Vanuit al onze fondsen bezien, hebben wij in

Daarmee krijgt IQCapital fors meer armslag om

2021 de meeste investeringen gedaan in de

innovatieve Zuid-Hollandse startups en scale-

sectoren Energie, Life Sciences & Health en

ups versneld naar een volgende fase te laten

Digital Technology. Het totaal aangetrokken

groeien, vroeg te investeren in Deeptech- High

kapitaal voor onze portfoliobedrijven ligt mede

Tech-proposities en om het investeringsklimaat

door onze inzet sterk boven het gestelde target

verder te versterken. Het extra fondsvermogen

(€ 99,5 miljoen om € 31 miljoen). Het totale

komt vanuit het Ministerie van Economische

gecommitteerde vermogen van alle vier de

Zaken en Klimaat en de overige bestaande

fondsen tezamen ligt iets hoger dan begroot

aandeelhouders van InnovationQuarter.

(€ 24,9 miljoen om € 21 miljoen).

62

Via de VroegeFaseFinancierings-regeling

investeringen gerealiseerd van in totaal € 40,4

van het Rijk kreeg daarnaast UNIIQ een

miljoen. Met onze investeringen hebben we

fondsuitbreiding van € 4,8 miljoen. Naast onze

opnieuw mooie bijdragen kunnen leveren aan

reguliere investeringsactiviteiten voeren wij de

de versnelling van innovaties en transities in

UNIIQ-portfoliobedrijven -OverbruggingsLening

onze regio. We hebben in diverse bedrijven

(COL) voor de regio Zuid-Holland uit. In 2021 zijn

geïnvesteerd, zowel qua fase als qua sector.

er 23 leningen verstrekt, voor een totaalbedrag van € 9,7 miljoen, waarvan € 7,8 miljoen door

De vijftien investeringen zijn als volgt

InnovationQuarter en € 1,9 miljoen door co-

opgebouwd: vier investeringen in nieuwe

financiers.

bedrijven en elf investeringen in bestaande portfoliobedrijven. Eén investering behelst een

Met de groei van de organisatie en de

kleine overname van aandelen om onderneming

investeringsportefeuille is gewerkt aan de

te ondersteunen in verdere groei. De nieuwe

verdere professionalisering van de organisatie.

bedrijven in onze portfolio zijn Manometric,

De keuze is gemaakt voor een workflow-

Spotr, TheyDo en Paradigm.

en fondsmanagementsysteem dat onze kernprocessen bij investeren ondersteunt.

Het zwaartepunt van de IQCapital portfolio

Er is veel voorbereidend werk verricht waardoor

blijft liggen op Life Sciences & Health.

we het systeem in het komende jaar kunnen

Uit deze sector komt de grootste kwalitatieve

implementeren.

dealflow richting ons fonds. Bijzonder om op te merken is dat ondernemers van snelgroeiende

Afgelopen jaar heeft zich gekenmerkt door

ondernemingen steeds vaker door marktpartijen

grotendeels vanuit huis werken en het bijwonen

gewezen worden op IQCapital als partner voor

van online events. Na de zomervakantie was

slim kapitaal. Bij een tiental portfoliobedrijven

er een korte periode dat we elkaar wel, met

is de toegevoegde waarde van de andere

enkele beperkingen, konden ontmoeten.

InnovationQuarter business units merkbaar:

In die periode hebben we vanuit Investeren

contacten met potentiële klanten worden gelegd

een event in de Fokker Terminal met als

en ondernemingen die willen schalen naar het

toepasselijke naam ‘ReconneQt’ georganiseerd.

buitenland worden bediend.

Samen met onze portfoliobedrijven, coinvesteerders en COL-bedrijven luisterden we

Afgelopen jaar is een fulltime fondsmanager

naar ondernemersverhalen, blikten we feestelijk

aangetrokken om de positie van IQCapital

terug op het feit dat we inmiddels in honderd

te verstevigen en om de organisatie klaar

bedrijven hebben geïnvesteerd en sloten we af

te stomen voor de fondsuitbreiding. Om op

met een hapje en een drankje. Naast ons eigen

de fondsuitbreiding te anticiperen, is een

event hebben we ook bijgedragen aan events als

professionaliseringsslag in gang gezet:

Impact Investment Diner en UP!Stream.

processen zijn verder aangescherpt, er is ingezet op het aantrekken van jong talent,

IQCapital

op senioren met een breed pallet aan

IQCapital heeft in 2021 in totaal vijftien

marktkennis en op een versneldeontwikkeling

investeringen gedaan, voor een totaalbedrag van

van de talenten die we binnen de organisatie

€ 12,8 miljoen. Dit ligt in lijn met onze begroting.

kennen.

Ook dit jaar is er een flink bedrag aan uitgelokte 63

IQCapital heeft in 2021 voor een groot aantal

Het beschikbaar gestelde vermogen in 2016

uitdagingen gestaan, onder andere een aantal

was aanvankelijk € 26 miljoen en bedraagt

complexe dossiers, een relatief grote uitstroom

ultimo 2020 € 50 miljoen. Dit is inclusief

van kennis, aanpassing van de aansturing van

kapitaalstortingen van € 35 miljoen over de

de organisatie en het verfijnen van de interne

jaren 2016-2018. Door negatieve resultaten van

processen en het vastleggen daarvan in de

afgelopen jaren, is het gestreefde doelvermogen

nieuwe software-omgeving. Ondanks al deze

van ultimo 2020 (64 miljoen) helaas niet behaald.

vernieuwingen en uitdagingen heeft IQCapital haar KPI’s weten te realiseren. Daarnaast

Kijkend naar de toekomst, hebben de gunstige

heeft IQCapital door interne samenwerking

resultaten in het jaar 2021 een groot positief

goede ankers geslagen om ook na de

effect gehad op het beschikbaar gestelde

fondsuitbreiding haar positie in ons ecosysteem

vermogen. Door deze ‘inloop’ wordt het behalen

te rechtvaardigen. Diverse marktpartijen

van de doelstellingen van het doelvermogen voor

bevestigen dat beeld.

de volgende vijfjaar periode (1 januari 2021 tot en met 31 december 2025) door ons als reëel geacht.

Naast het doen van investeringen werkt IQCapital aan het versterken van het startup en

UNIIQ

scale-up ecosysteem. Zo heeft IQCapital serieus

UNIIQ investeert in de proof-of-concept

bijgedragen in het naar Nederland en onze

fase van jonge innovatieve bedrijven. Veel

regio halen van de ECSO conferentie (European

investeerders blijven uit die vroege, risicovolle

Cyber Security Organisation) en aan nationale

fase weg, waardoor er weinig privaat geld

programma’s die onder de vleugels van Techleap.

beschikbaar is. Dit zorgt ervoor dat UNIIQ

nl, PHX en de gezamenlijke ROM’s draaien. Zo is

veelal de eerste en grootste investeerder in het

er interregionaal bijgedragen aan programma’s

bedrijf is. Nagenoeg alle bedrijven waarin UNIIQ

van TechStars, AWS communities en Global

investeert hebben additioneel geld nodig voor

Tech Advocates, allen met steeds als doel om te

de verdere ontwikkeling en verkoop van hun

laten zien wat onze mooie regio te bieden heeft.

technologie. Het ondersteunen van bedrijven in

Hoewel dit geen directe KPI’s zijn, draagt dit

hun zoektocht naar vervolgfinanciering is dan

significant bij aan het vestigingsklimaat van onze

ook een belangrijke taak van het UNIIQ-team.

regio.

In 2021 vond voor het fonds een belangrijke Voor het beschikbaar stellen van kapitaal,

ontwikkeling plaats met de toetreding van

is door de aandeelhouders van

Erasmus Universiteit Rotterdam als nieuwe

InnovationQuarter een eis gesteld dat de

aandeelhouder. Een belangrijke uitbreiding

koopkracht van het doelvermogen van het

waardoor ook het team van UNIIQ versterkt

participatiebedrijf in meerjarig perspectief

werd met een investment manager vanuit

in stand blijft. Onder ‘koopkracht van het

Erasmus Enterprises.

doelvermogen’ wordt verstaan de koopkracht

64

van het door de aandeelhouders ter beschikking

Een tweede belangrijke ontwikkeling betrof

gestelde kapitaal (kapitaal, agio en de per

de goedkeuring door RVO van het fondsplan

1 januari 2016 aanwezige reserves) verminderd

om de VroegeFaseFinancierings-regeling (VFF)

met de per 1 januari 2016 aanwezige liquide

in de provincie Zuid-Holland uit te mogen

middelen. Het meerjarig perspectief betreft een

voeren. Hiermee is een grote stap gezet met

periode van vijf jaar. De (vigerende) periode vangt

de uitbreiding van het fonds. Maar liefst € 4,8

aan per 1 januari 2016 en betreft dus de periode

miljoen komt in de eerste ronde beschikbaar

1 januari 2016 tot en met 31 december 2020.

om in regionale innovatieve starters te

investeren. De middelen zijn voor de helft

Naast de vervolgrondes waren UNIIQ-

bijeengebracht door de provincie Zuid-Holland

portfoliobedrijven in 2021 ook succesvol in het

en de gemeente Den Haag. Het ministerie van

aantrekken van de grote Europese subsidie met

Economische Zaken en Klimaat heeft de andere

een equity component vanuit de EIC-accelerator.

helft van de middelen ingebracht. Met de

Met VarmX, Sensius, Hardt Hyperloop en

toezegging van de gemeente Rotterdam voor

Fibriant lukte het vier bedrijven om een

aanvullende middelen zal een tweede ronde aan

toezegging te krijgen voor enkele tientallen

VroegeFaseFinanciering worden aangevraagd

miljoenen. Daarnaast hebben inmiddels maar

in 2022.

liefst vijf UNIIQ-portfoliobedrijven hun lening volledig afgelost. Een belangrijk resultaat omdat

In 2021 zijn er 164 leads binnengekomen.

dit laat zien dat, wanneer bedrijven succesvol

De meeste van deze leads bevinden zich in de

groeien en passende financiering ophalen, er

sectoren High Tech Systemen & Materialen

voldoende ruimte ontstaat om UNIIQ af te

(48) en Life Sciences & Health (28). In 2021

lossen. Met dat geld kunnen weer nieuwe jonge

investeerde UNIIQ in vier bedrijven: Seaqualize,

innovatieve bedrijven ondersteund worden.

Quantware, Imuno en EXIT071. Er waren in 2021 geen faillissementen. Het in 2019 ingezette

Een andere belangrijke activiteit van UNIIQ

beleid om middels converteerbare leningen

is het helpen van ondernemers met hun

van verschillende omvang te investeren -

businessplannen en het doorverwijzen naar

ingegeven door beperkte fondsmiddelen - is in

het juiste financieringsloket als het niet

2021 gecontinueerd. Zodoende werden in 2021

passend is voor UNIIQ. Daartoe worden

investeringen van € 200.000 tot € 350.000

onder andere spreekuren en pitchmiddagen

verstrekt.

georganiseerd. Normaliter vinden die onder meer plaats in YES!Delft, Apollo14 in Den

Het aantal investeringen en het gecommitteerd

Haag en ECE in Rotterdam, maar vanwege de

vermogen is lager dan aanvankelijk voor het

coronamaatregelen was dat nu primair online.

jaar begroot. Dit had vooral te maken met de

In 2021 zijn hierbij zo'n zestig ondernemers

invloed van corona. Aan de ene kant was er

geholpen.

nog inzet vereist van het UNIIQ-team voor de uitvoering van de COL. Daarnaast is veel tijd

Sinds de start van UNIIQ is in 47 bedrijven

aan de portfolio besteed. Met name omdat door

geïnvesteerd en voor bijna € 13 miljoen

de coronapandemie de financieringsmarkt een

gecommitteerd. Ruim vijfentwintig

tijd stillag en vanaf eind 2020, begin 2021 weer

portfoliobedrijven hebben vervolgfinanciering

op gang kwam. Alhoewel veel UNIIQ-bedrijven

opgehaald en er is daarmee meer dan € 110

(zestien in totaal) een COL hadden gekregen,

miljoen additioneel kapitaal aangetrokken.

was er veel behoefte aan vers geld middels

Daarnaast zijn meer dan 300 ondernemers

nieuwe financieringsrondes. Daar heeft het team

geholpen via het proces ‘toeleiden kapitaal’ en

veel van de portfoliobedrijven in ondersteund.

zijn nog altijd maar twee ondernemingen failliet gegaan. Het belangrijkste is misschien wel dat

Maar liefst dertien bedrijven, waarvan zes voor

innovatieve technologieën in allerlei sectoren

de eerste keer, hebben vervolgfinanciering

versneld succesvol naar de markt worden

opgehaald voor in totaal een kleine € 35 miljoen.

gebracht.

Batterijtechnologiebedrijf LeydenJar nam een belangrijk deel van dit bedrag voor haar rekening.

65

Investeren

15

€ 40,4

€12,8

(12)

mln.

mln.

(€ 17 mln.)

(€ 9 mln.)

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Aantal arbeidsplaatsen

4

€ 35

€ 1

418

(10)

mln.

mln.

(€ 5 mln. )

(€ 3 mln.)

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Aantal arbeidsplaatsen

14

€ 15,1

€ 5,1

705

mln.

mln.

(€ 6 mln. )

(€ 6 mln.)

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Aantal arbeidsplaatsen

1

€ 9,0

€ 6,0

15

mln.

mln.

Nieuwe investeringen

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Aantal arbeidsplaatsen

34

€ 99,5

€ 24,9

3.403

Totaal

(4)

( 26)

Nieuwe investeringen

66

2.300

mln.

mln.

(€ 28 mln.)

(€ 18 mln.)

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Aantal arbeidsplaatsen

COL

23

Nieuwe investeringen

Totaal

183

Nieuwe investeringen

€ 1,9

€ 7,8

mln.

mln.

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

€ 16,0

€ 83,8

mln.

mln.

Uitgelokte investeringen

Verstrekte Financieringen

Getallen tussen haakjes betreffen de doelstellingen zoals vastgesteld in de begroting en Jaarplan 2021.

In een aantal bedrijven wordt door meerdere fondsen geïnvesteerd. Eventuele dubbeltellingen worden gecorrigeerd in de totalen. Jaarlijks worden door ENERGIIQ aan haar aandeelhouders de verwachte arbeidsplaatsen bij nieuwe portfoliobedrijven gerapporteerd. Het getoonde cijfer is een optelsom van de verwachte fte per jaar sinds de start van het fonds. Per ultimo 2022 zullen voor ENERGIIQ ook de daadwerkelijke fte's gerapporteerd worden.

ENERGIIQ ENERGIIQ, het energie-innovatiefonds van de

De aantallen investeringen zijn in 2021 relatief

provincie Zuid-Holland, is sinds september 2017

hoog. Dit heeft te maken met meerdere

actief op de markt als investeerder. Momenteel

vervolgfinancieringen van de bedrijven in de

beheert het fonds tien actieve investeringen, in

portefeuille. Het geïnvesteerd vermogen, een

negen ondernemingen en één investeringsfonds

weergave van onze nieuwe commitments, is

(fund-in-fund). In 2021 zijn veertien nieuwe

iets achtergebleven op de target, voornamelijk

investeringen gedaan, met een totaal

vanwege een gemiddeld wat lagere ticket size bij

geïnvesteerd vermogen van € 5,1 miljoen en

de vervolginvesteringen.

€ 15,1 miljoen aan uitgelokte investeringen.

In totaal zijn hiermee 49 arbeidsplaatsen gemoeid.

67

In de zomer van 2021 is geïnvesteerd in

pijplijn. Op het gebied van Marketing &

Kitepower. De Delftse startup zal de

Communicatie van het fonds en aan de lancering

investering gebruiken om zijn innovatieve

ervan is veel tijd en aandacht besteed, met als

Airborne windenergiesysteem (AWES) te

hoogtepunt het lanceringsevenement voor

commercialiseren en de organisatie verder

het fonds op 3 juni 2021. Dit was een groot

uit te bouwen. En vlak voor kerst is ook de

succes met meer dan 600 aanmeldingen, veel

investering in Whiffle afgerond. Whiffle

relevante exposure in de media zoals BNR en

ontwikkelt geavanceerde computertechnologie

RTV Rijnmond en 20.000 organische impressies

om weersvoorspellingen en weersimulaties zeer

(oftewel ‘clicks’), vooral ook veel via Twitter.

nauwkeurig en lokaal uit te voeren.

Dit alles heeft geleid tot veel positieve reacties, Het lukt de bedrijven waar ENERGIIQ in

waarmee we een goede basis hebben gelegd qua

geïnvesteerd heeft mooie stappen vooruit te

naamsbekendheid. Verder zijn er verschillende

blijven zetten, waar we trots op zijn. In enkele

evenementen zowel ‘live’ als ‘online’ bezocht,

gevallen hebben we als ENERGIIQ-team veel

om de naamsbekendheid van het ETF-R en

kunnen bijdragen aan deze vervolgstappen,

ons actieve netwerk te vergroten. Er is een

bijvoorbeeld door het opzetten van een

communicatieplan opgesteld, waarbij de nadruk

vervolgfinanciering of een strategische

ligt op ‘stakeholder mapping’ ten behoeve van

samenwerking of voorbereidingen op een

‘lead generation’.

toekomstige exit via een beursgang.

In het vierde kwartaal hebben we de eerste Voor 2022 ziet het ernaar uit dat de aantallen

investering (€ 6 miljoen) kunnen doen in Urban

goede leads, waar we actief mee aan de slag

Mining Corporation (Umincorp), een Rotterdams

gaan, weer richting normale niveaus gaan.

bedrijf dat gerecyclede kunststoffen goedkoper

We zijn in contact met een aantal startups

en duurzamer maakt met de zelfontwikkelde,

die een grote bijdrage aan de energietransitie

unieke en gepatenteerde Magnetic Density

kunnen leveren en hopen die in 2022 te kunnen

Separation-technologie (MDS). Dit is een mooie

gaan ondersteunen.

investering die zeer goed past bij de circulaire opdracht van het fonds.

Energietransitiefonds Rotterdam Het ETF-R heeft, als nieuw fonds onder

Corona-OverbruggingsLening (COL)

management van InnovationQuarter, een mooie

Door de aanhoudende coronacrisis werd

start gemaakt in 2021. In het eerste half jaar

de COL-regeling in 2021 verlengd en konden

van 2021 lag de focus op de inrichting van de

ondernemers tot medio mei een aanvraag voor

verschillende processen en het finaliseren van

een COL indienen. Op 17 mei werd het COL-

de organisatie voor de uitvoering van het fonds.

aanvraagportaal definitief gesloten. In 2021

Maar ook het zoeken en aantrekken van de

zijn er 59 aanvragen voor een COL ingediend en

mensen en daarna de kennismaking tussen het

hebben we 23 leningen verstrekt voor in totaal

investeringsteam, RvC, Investeringscommissie

€ 9,7 miljoen in totaal, waarvan € 1,9 miljoen

en de gemeente Rotterdam is afgerond.

door co-financiers. In het eerste kwartaal

Het investeringsteam was vanaf 1 april compleet.

werden de aanvragen – net als het jaar ervoor – beoordeeld door de investment managers van

68

Vanaf het begin van het jaar is veel tijd en

onze vier fondsen.Sinds de start van de COL in

aandacht besteed aan het vinden van potentiële

april 2020 zijn er in totaal 183 leningen verstrekt

interessante ‘leads’ voor investeringen door

in Zuid-Holland voor een totaalbedrag van € 83,8

het ETF-R en het opbouwen van een dealflow

miljoen, waarvan € 16 miljoen door co-financiers.

Het merendeel (67%) valt in de categorie kleine

vroegtijdige aflossingen. Een teken dat veel

tickets en heeft een grootte van € 50.000 tot

ondernemingen weer aan het groeien zijn.

€ 250.000. 54% van de leningen is verstrekt aan

Eind 2021 zijn er in totaal 19 leningen vervroegd

startups, gevolgd door 28% aan scale-ups. De

afgelost en is € 5,7 miljoen aan vervroegde

meeste leningen zijn verstrekt aan bedrijven in

aflossingen ontvangen. We krijgen vaak te

Rotterdam, gevolgd door Delft, Den Haag en

horen dat de COL als overbrugging zijn doel

Leiden.

heeft bereikt en de ondernemer geholpen heeft om door de crisis te komen. Investeerders zijn

Na een aflossingsvrije periode van één jaar zijn

bereid om in te stappen en de verdere groei te

vanaf juni de reguliere aflossingen van de COL

financieren.

begonnen. Door de aanhoudende coronacrisis en de indirecte effecten daarvan op onder

COL-ondernemingen die behoefte hebben aan

andere de grondstoffenmarkt (wat leidt tot

groeifinanciering proberen we nadrukkelijk te

een hogere werkkapitaalbehoefte), bleek het

verbinden met één van de investeringsfondsen

voor veel ondernemers nog niet mogelijk om

van InnovationQuarter, vooral met IQCapital

te beginnen met aflossen. Ondernemers met

waar sprake is van een fondsuitbreiding.

liquiditeitsproblemen kunnen maximaal twee

Volgend jaar zullen we ook steeds meer

keer een verzoek voor uitstel van aflossing met

verbindingen leggen met de business units

zes maanden indienen, waarvan 70% van de

Innoveren en Internationaliseren, zodat

ondernemers (die moeten aflossen) gebruik

InnovationQuarter nog meer waarde kan

heeft gemaakt.

creëren voor COL-ondernemers.

In totaal zijn 127 verzoeken voor uitstel van

We zien helaas ook dat sommige ondernemers

aflossing ingediend. Voor veel ondernemers is

het niet hebben gered. In 2021 hebben we

zes maanden uitstel nog te kort en is een tweede

twee leningen (geheel of gedeeltelijk) moeten

uitstel van zes maanden nog hard nodig.

afschrijven omdat de onderneming is beëindigd vanwege faillissement of liquidatie. We zijn

Van alle 183 COL-bedrijven is het aantal

ook in gesprek met andere bedrijven die in

arbeidsplaatsen dat behouden is gebleven door

moeilijkheden zijn. Dit aantal zal in 2022

de COL, ervanuit gaande dat anders de bedrijven

waarschijnlijk verder toenemen omdat veel

failliet zouden zijn gegaan, en ook de eventuele

ondernemers na één jaar uitstel van aflossing

groei van het aantal medewerkers (per 31

daadwerkelijk met aflossen moeten beginnen.

december 2020, of tot moment van het eerder aflossen van de lening) in kaart gebracht. In totaal gaat het om 2.214 arbeidsplaatsen.

Om de diverse ingediende verzoeken en reguliere rapportages goed te kunnen monitoren, wordt gebruikt gemaakt van een workflow management systeem met een daaraan gekoppelde rapportagetool. Deze zijn begin 2021 geïmplementeerd en hebben hun nut nu al bewezen. In met name het eerste en vierde kwartaal was sprake van een stijging van het aantal verzoeken voor nieuwe investeringsrondes, overname of fusie en 69

Strategie, secretariaat EBZ en Human Capital Team Strategie ondersteunt de processen van InnovationQuarter en werkt aan de economische strategie voor de regio. Het team voert het secretariaat van de EBZ, dat inhoudelijk wordt aangestuurd door het dagelijks bestuur van de EBZ. Het team verbindt vanuit deze rol de netwerk-, denk- en lobbykracht van de EBZ aan de strategische opgaven van de regio waar ook de collega’s van InnovationQuarter uit de verschillende business units aan werken. De ondersteuning van de EBZ-taskforces en het programmateam dat in opdracht van de provincie Zuid-Holland het Human Capital Akkoord Zuid-Holland uitvoert, maken deel uit van het team Strategie.

De inhoudelijke aansturing van het Human Capital team vindt plaats vanuit de EBZ-taskforce Human Capital.

Strategie

Naast het uitvoeren van het huidige

De strategie van InnovationQuarter is erop

meerjarenplan en het professionaliseren

gericht om met onze activiteiten op drie

van interne processen, zijn in 2021 de

manieren impact te hebben op de regio:

voorbereidingen getroffen voor het nieuwe

economische impact, strategisch-economische

Meerjarenplan 2023-2026 dat in 2022 zal worden

impact en maatschappelijke impact. Het

gepresenteerd. Ter voorbereiding op het nieuwe

in 2020 geïntroduceerde afwegingskader

meerjarenplan zijn in 2021 percepties en analyses

is in 2021 doorontwikkeld, met bijzondere

verzameld over de rol van InnovationQuarter.

aandacht voor de maatschappelijke impact van

In 2022 krijgen deze stakeholderconsultaties een

InnovationQuarter. In overleg met de andere

vervolg en wordt een concept Meerjarenplan

ROM’s is besloten maatschappelijke impact

2023-2026 besproken met collega’s en

op te hangen aan de Sustainable Development

stakeholders.

Goals en daar collectief en eenduidig op te rapporteren. De eerste resultaten hiervan en de

Intelligence

specifieke invulling voor InnovationQuarter zijn

Intelligence vormt het fundament voor de

te vinden in het hoofdstuk ‘Onze strategie en

strategische keuzes van InnovationQuarter.

impact’.

In 2021 zijn er verschillende initiatieven InnovationQuarter is de afgelopen jaren fors

uitgevoerd en opgestart om de

gegroeid. Om die groei te faciliteren, is een

intelligencepositie van de organisatie te

verdere professionalisering van het kennis- en

versterken:

informatiemanagement van de organisatie

▶ In 2021 is de zevende editie van de

nodig. In 2021 heeft een externe expert

economische monitor Zuid-Holland

InnovationQuarter hierover geadviseerd.

gepubliceerd. De monitor is een gezamenlijk

Deze adviezen zijn integraal overgenomen door

product van InnovationQuarter, de EBZ,

het MT van InnovationQuarter en in 2022 wordt

de provincie Zuid-Holland en de MRDH, en

gestart met de implementatie.

beschrijft en duidt jaarlijks de belangrijkste regionaal-economische cijfers.

70

De monitor stond dit jaar in het teken van

Secretariaat EBZ

inclusief economisch herstel. De monitor

Het jaar 2021 stond in het teken van de

is eind juni gelanceerd tijdens het webinar

Groeiagenda Zuid-Holland, de gezamenlijke

‘Inclusieve groei voor brede welvaart’, waarin

actie- en investeringsagenda van meer dan

diverse experts bespraken hoe groei kan

tachtig sleutelspelers in de regio, die in maart

worden gestimuleerd waarvan breed wordt

is gelanceerd. Meer dan duizend mensen keken

geprofiteerd.

naar de digitale toelichting op de Groeiagenda

▶ Samen met de andere ROM’s heeft

door Zuid-Hollandse bestuurders en het

InnovationQuarter de mogelijkheden

daaropvolgende gesprek met drie directeuren-

verkend om de intelligencepositie van de

generaal van voor ons belangrijke ministeries,

ROM’s te verbeteren en gezamenlijk op te

Kim Putters (SCP) en Ingrid Thijssen (VNO-

trekken in de verdere professionalisering op

NCW). Na de lancering hebben de bestuurders

dit terrein. Naar verwachting wordt in 2022

uit de regio met meer dan honderd belangrijke

de samenwerking met andere ROM’s rond

politieke, ambtelijke en maatschappelijke

intelligence geïntensiveerd.

stakeholders gesproken over de uitdagingen

▶ InnovationQuarter was in 2021

in de regio en de Zuid-Hollandse plannen om

betrokken bij verschillende regionale en

die aan te pakken. In het bijzonder is daarbij

nationale initiatieven om de kennis over

geïnvesteerd in de relaties met “Zuid-Hollandse

ondernemerschap en innovatiesystemen

Kamerleden”. De lobby-inspanningen zijn

in Nederland te verbeteren. Zo is

gecombineerd met media-aandacht en social

InnovationQuarter partner in een

media acties gericht op het positioneren en

onderzoeksvoorstel voor de NWO-call

profileren van de regio.

‘Missiegedreven innovatiesystemen in een regionale context’. Hierin zal veel aandacht

In de EBZ-taskforces wordt de Groeiagenda

zijn voor de vraag welke intelligence nodig

Zuid-Holland inhoudelijk verder doorontwikkeld

is om een innovatie-ecosysteem te

op bepaalde thema’s. Samen met de collega’s

kunnen monitoren en versterken.

vanuit Innoveren heeft het secretariaat de

Er is in het bijzondere aandacht voor het

taskforces ondersteund. Hieronder worden

stimuleren van bedrijvigheid die bijdraagt

de belangrijkste activiteiten per taskforce

aan maatschappelijke missies, zoals

benoemd.

verduurzaming. Het voorstel wordt eind januari 2022 ingediend. ▶ Naast structurele initiatieven om de

▶ Digitale Economie In 2021 is de regionale digitaliseringagenda

intelligencepositie van de organisatie te

ontwikkeld. Deze richt zich op vier sporen,

verbeteren, zijn er in 2021 in opdracht van

randvoorwaarden die iedere sector en iedere

InnovationQuarter diverse onderzoeken

ketenspeler nodig heeft om succesvol mee te

uitgevoerd om gerichte vragen over de

kunnen in de digitale transitie. Het gaat om:

dynamiek van de regionale economie

• mensgerichte transitie;

te verbeteren. Een in het oog springend

• connectiviteit: digitale infrastructuur;

voorbeeld is het onderzoek dat samen met

• innovatie: valorisatie van hier ontwikkelde

Rotterdam Partners is uitgevoerd naar de kansen en bedreigingen rondom reshoring.

kennis en kunde; • en cyberveiligheid: universeel vangnet voor ondernemers.

71

Op elk van deze sporen is in de agenda

▶ Technologische Industrie

vastgesteld wat de regionale ambitie en

In nauwe samenwerking met bedrijven,

onderliggende doelen zijn. Ook is een aantal

InnovationQuarter, HI, en andere

'flagship'-projecten in beeld gebracht die

betrokkenen heeft de EBZ-taskforce

strategische impact hebben op digitaliseren

Technologische Industrie in 2021 een

in de regio, die belangrijk zijn voor meerdere

actieagenda voor de Technologische Industrie

sectoren, en een aanjagende functie hebben

gepresenteerd. De agenda bundelt acties om

voor gerelateerde initiatieven.

de technologische industrie in Zuid-Holland naar een hoger plan te tillen.

Met het vaststellen van de agenda gaat de taskforce een nieuwe fase in die zich

Zo wordt gewerkt aan nieuwe waardeketens

richt op bijdragen aan de uitvoering van

op laser-satelliet-communicatie, robotica

de agenda in samenhang met nationale

voor de tuinbouw en technologie voor de

maatregelen en inzet zoals aangekondigd in

waterstof economie. Ook zet de coalitie

het regeerakkoord. De uitwerking daarvan

rond de actieagenda zich in om hotspots als

zal één van de belangrijkste aandachtspunten

de Duurzaamheidsfabriek en RoboHouse te

voor 2022 worden.

versterken en onderling te verbinden zodat een sterk regiobreed netwerk ontstaat.

▶ Energietransitie

Uiteindelijk moeten de verschillende acties

De taskforce is 2021 begonnen met een

resulteren in een verdubbeling van de totale

verscherping qua inhoudelijke focus.

omzet van de sector van € 25 miljard naar

Naast Deltagrid is Energy Hub toegevoegd

€ 50 miljard in 2030. De lancering van de

als strategisch ijkpunt. Dat betekent dat

actieagenda luidt een nieuwe fase in voor

naast de omvorming van het energiesysteem

de taskforce. Komend jaar zet de taskforce

en alle economische activiteit die daarbij

zich er samen met HI voor in dat de agenda

komt kijken, ook wordt gekeken naar de

succesvol wordt uitgevoerd.

handelspositie die de regio inneemt ten opzichte van (Noordwest-)Europa en welke

▶ Circulaire Economie

energiestromen er worden geïmporteerd,

In 2021 is de taskforce uitgebreid met meer

opgeslagen en doorgevoerd.

vertegenwoordiging vanuit de industrie en het bedrijfsleven. Ook InnovationQuarter

Daarbij richt de taskforce zich ook op

maakt hier deel van uit. Inhoudelijk is

randvoorwaarden voor een goed economisch

besloten om een circulaire agenda voor

vestigingsklimaat op energietransitie. Dat is

de regio op te stellen. Dit is enerzijds de

niet op orde en zit in onder andere rijksbeleid,

verdieping en uitwerking van de Groeiagenda

gebrek aan regie en stikstofproblematiek.

ten aanzien van circulariteit, maar

Op sommige punten, zoals implementatie

tegelijkertijd ook de gezamenlijke ambitie

van REDII en certificering van geïmporteerde

voor de regionale partners op basis waarvan

waterstof is het gelukt om als regio

de taskforce aan de slag kan. De ambitie is

gezamenlijk op te trekken en de regio te

om zoveel mogelijk fossiele koolstoffen te

positioneren als belangrijke speler.

vervangen voor circulaire koolstoffen.

Deze trajecten zijn effectief maar vrijwel

Daarbij richt de taskforce zich primair op

altijd nog reactief van aard. De ambitie is

waste-to-value (plastics), biobased en de

om tot een meer strategische aanpak op het

verwaarding van CO2 en waterstof.

realiseren van randvoorwaarden te komen.

72

▶ Life Sciences & Health

▶ Impulsprogramma campussen

In 2021 is een LSH-taskforce van start gegaan

Eén van de voorgenomen acties in de

om netwerk-, denk- en lobbykracht op de

Groeiagenda Zuid-Holland is het opstellen

schaal van Zuid-Holland te mobiliseren,

van een impulsprogramma voor de

om allereerst gezamenlijk goed in te spelen

campussen zodat deze zich verder kunnen

op nationale initiatieven en daarnaast beter

ontwikkelen en nog meer renderen voor

van elkaar te weten wat er speelt en welke

bedrijven in de regio en Nederland. Na eerder

randvoorwaarden regionaal nodig zijn.

overleg met de bestuurlijke sleutelspelers op

Ook InnovationQuarter maakt hier deel van

de vijf researchcampussen (TU Delft, Leiden

uit.

Bio Science Park, NL Space Campus, Biotech Campus Delft en Erasmus MC Campus) is

De taskforce zal zich richten op drie

samen met de managers en directeuren

thema’s waarin wij in de regio een sterke

van de campussen de scope van het

positie hebben en waarop nu heel veel

impulsprogramma bepaald. Buck Consultants

gebeurt in nationaal verband (zoals rond

heeft inmiddels de opdracht gekregen om

Groeifondsvoorstellen): medtech, biotech

samen met de campussen het programma te

en data & AI. Dit wordt in de eerste helft van

gaan opstellen. Dit wordt ondersteund vanuit

2022 verder uitgewerkt. Daarnaast worden de

de provincie Zuid-Holland, InnovationQuarter

beschikbare feiten en cijfers over het cluster

en het secretariaat van de EBZ. Planning is dit

gebundeld en verder uitgediept.

in de eerste helft van 2022 op te leveren.

73

Human Capital

▶ Bij de Campus Gouda is in oktober 2021 de

De coronacrisis heeft een bijzondere impact op

eerste module 'Communiceren in de Zorg'

de arbeidsmarkt. In de winterperiode tijdens de

gestart. Daarnaast wordt binnenkort

lockdowns nam de vraag naar personeel iets

een deelakkoord afgesloten om nog twee

af en zaten veel werknemers gedwongen

modules te starten: 'Zorg & Technologie' en

thuis vanwege minder werk of sluiting van hun bedrijf. In de zomerperiode was er juist

'Bodem & Technologie'. ▶ Deelakkoorden worden momenteel

veel vraag naar personeel. Ook waren er in 2021

ontwikkeld voor vier projecten: het project

minder bedrijven failliet gegaan vanwege de

Crest (Vijfsluizen Academy, gezamenlijke

steunmaatregelen van de Rijksoverheid. In het

scholing van offshore/maritieme

vierde kwartaal van 2021 liepen de

werknemers), DigiCampus Grond-, weg- en

arbeidstekorten nog verder op dan voor de

waterbouw (verbeteren digivaardigheden

coronacrisis. In Zuid-Holland kon 26,9% van de

van werknemers), het Young Professionals

bedrijven niet de juiste medewerkers vinden.

Challenge Program (young professionals voeren diverse challenges uit, naar

Inmiddels hebben we vijftien projecten lopen in

voorbeeld van het succesvolle project in

verschillende fases:

regio Drechtsteden) en Talent op Maat/

▶ SMITZH heeft als eerste project haar

Wijij (kandidaten worden gematcht op

doelstellingen gehaald. Er zijn inmiddels meer

vaardigheden).

dan 2.000 werknemers geschoold via het digitale leerplatform oZone. ▶ De Human Capital Agenda voor Greenport

Verder zijn we in 2021 betrokken geweest bij een aantal proposities van het Groeifonds:

West-Holland en de Regiodeal Drechtsteden

de ‘Nationale LLO Katalysator’ (stimuleren

zitten midden in de uitvoering.

Leven Lang Ontwikkelen, initiatief van o.a.

▶ Het project Kickstart your Career (150 mbo-

de VSNU, Vereniging Hogescholen en MBO

en hbo-gediplomeerden begeleiden naar een

Raad), ‘Opschalen PPS’en’ (versterken van

baan) is minder succesvol dan verwacht.

publiek-private samenwerkingen onder regie

Er zijn uiteindelijk achttien studenten aan het

van Katapult) en ‘Welvaart door een inclusief

werk geholpen. In 2022 gaat het project in

Ecosysteem voor Ondernemerschap’ voor het

afgeslankte vorm nog wel door.

gedeelte ‘Meer meisjes en vrouwen voor beta,

▶ Voor WE IT (opleiden 3.000 extra IT'ers) kijken

techniek en ICT’.

we naar verdere opschaling. ▶ Deelakkoorden zijn afgesloten voor

uitgevoerd van het Human Capital Akkoord.

op het thema energietransitie), LLO CIV Bio

Hierin staan een aantal positieve conclusies en

Sciences (bijscholen van werknemers in

worden aanbevelingen gedaan voor verbetering.

de Bio Sciences sector), het Internationaal

Hier gaan we in 2022 verder mee aan de slag, wat

Talent Programma (behouden en aantrekken

moet landen in een Human Capital Agenda 2.0.

van 500 internationale werknemers) en van Bank naar Bouw en Techniek (begeleiden van werknemers vanuit de financiële-, verzekerings- en fossiele sector naar een baan in de bouw en techniek). Aan EnergySwitch is € 750.000 subsidie verleend, evenals € 140.000 aan LLO CIV Bio Sciences.

74

Tot slot heeft SEOR in 2021 een tussenevaluatie

EnergySwitch (bijscholing van werknemers

Communicatie & events Het team Communicatie & Events richt zich

Mooie voorbeelden van publicaties zijn:

op het positioneren van InnovationQuarter.

▶ Grootste spacebedrijf in dertig jaar -

Ook draagt het bij aan het versterken van

Satellogic - landt dankzij InnovationQuarter

ecosystemen door strategische inzet van

en NFIA in Nederland (FD, Volkskrant, diverse

bijvoorbeeld artikelen of events om partners te mobiliseren en te informeren. Daarnaast is regiobranding een steeds belangrijker onderdeel van onze activiteiten.

internationale media). ▶ Internetknooppunt AMS-IX breidt uit naar Zuid-Holland (FD, BNR, AD). ▶ Interview Liduina Hammer - Waarom deeptechbedrijven zo moeilijk aan

Ook in 2021 heeft de nadruk gelegen op storytelling, naast het brengen van hard nieuws.

Van de tien best gelezen website artikelen in 2021 zijn zes artikelen longreads, interviews en uitgebreide analyses. Het best gelezen artikel op de site was het verhaal over vaccinontwikkeling in Zuid-Holland. Ook verhalen over AI en interviews doen het goed.

financiering komen (AD). ▶ € 7 miljoen voor zes circulaire fabrieken in Zuid-Holland (BNR, AD, RTV Rijnmond) ▶ Interview Rinke Zonneveld - over de succesvolle samenwerking binnen ROM-NL (FD). ▶ € 64 miljoen fondsuitbreiding voor IQCapital (AD, Silicon Canals, Leidsch Dagblad, Emerce). ▶ UNIIQ investeert in Seaqualize (AD,

Ten aanzien van de pers hanteren we twee lijnen: we pitchen mooi nieuws over onze activiteiten actief bij landelijke, regionale en online media.

uitgebreide reportage). ▶ Human Capital Deelakkoord Internationaal Talent (AD).

Landelijke media zijn bijvoorbeeld FD, BNR en NRC; regionale media zijn o.a. AD, Omroep West

Via het platform Invest in

of RTV Rijnmond. Relevante online media zijn

Rotterdam-The Hague Area wordt de regio

voor ons o.a. Sprout, Silicon Canals en Emerce.

Zuid-Holland gepromoot bij internationale

Daarnaast profileren we ons als onafhankelijke

bedrijven. Bijna de helft van het aantal

kennispartner voor journalisten: we voorzien

websitebezoekers wordt aangetrokken

hen van relevante achtergrondinformatie over

door betaalde zoekwoorden in Google.

regio en werkveld en koppelen hen snel aan de

Die websitebezoeken leveren ook resultaat op.

juiste partners binnen de regio.

Zo hebben meer dan driehonderd bezoekers gevraagd om telefonisch contact. LinkedIn

Dat heeft ook de afgelopen periode weer

leent zich goed voor het verhogen van de

mooie persaandacht opgeleverd. We scoorden

naamsbekendheid, daarom zetten we primair

gemiddeld ongeveer één keer per week een

in op views. En met succes: via LinkedIn-ads is

publicatie in een groot relevant landelijk,

onze regio meer dan 800.000 keer in de tijdlijn

regionaal of online medium. Zo stonden we

van onze doelgroepen verschenen. Hoogtepunt

twaalf keer in het FD en dertien keer in het AD.

was een artikel over de toekomstige Erasmus MC Campus.

75

Het team heeft het afgelopen jaar gewerkt

Het drukstbezochte event was de Online

aan de communicatiestrategie en -uitvoering

Conferentie Groeiagenda op 16 maart waar

van de innovatieprogramma’s SMITZH,

maar liefst ruim duizend mensen aansloten.

ZorgTech, Energie & Klimaat en AgriTech.

De lancering van het ETF-R was een ander

Daarnaast is gekeken naar het stroomlijnen en

hoogtepunt. In september hebben we ook een

standaardiseren van de communicatie over de

klein aantal offline events georganiseerd.

vier innovatieprogramma’s heen.

De verscherpte coronamaatregelen

In 2021 zijn verschillende nieuwe activiteiten

resulteerden in het laatste kwartaal in het

aan het takenpakket toegevoegd. Voor het

annuleren of verplaatsen van een aantal

ETF-R is in een korte tijd een nieuwe huisstijl

belangrijke evenementen. Deze worden nu

ontwikkeld, webpagina gelanceerd, presentatie

omgezet naar online events of vinden plaats

ontwikkeld en een uniek filmpje geproduceerd.

zodra de maatregelen weer versoepelen.

Het nieuwsartikel over de lancering heeft op LinkedIn tot circa 9.000 paginaweergaven

De website is de basis voor al onze online

geleid.

communicatie. Gemiddeld trekt de site per maand ca. 8.650 bezoekers. Dat zijn er minder

InnovationQuarter heeft in 2021 samen met

dan in het recordjaar 2020 toen de communicatie

de andere ROM’s een imago-onderzoek laten

over de COL veel bezoekers trok, maar meer

uitvoeren. Door hierin samen op te trekken

dan in 2019. Opvallend is dat de pagina’s over de

met de andere ROM’s is het mogelijk de ROM’s

innovatieprogramma’s en de portfoliobedrijven

onderling te vergelijken. De resultaten laten

waarin InnovationQuarter heeft geïnvesteerd,

zien dat de bekendheid van InnovationQuarter

goed bekeken worden. Deze pagina’s zullen we in

bovengemiddeld is, maar dat ondernemers

2022 ook extra aandacht geven.

gemiddeld iets minder tevreden zijn over de dienstverlening van InnovationQuarter.

Het online bereik is het afgelopen jaar verder

De komende jaren zet InnovationQuarter een

gestegen. Met name via LinkedIn heeft

aantal stappen om het imago te verbeteren.

InnovationQuarter een groot bereik. Het aantal

Zo zal de propositie richting ondernemers

volgers van ons account steeg met bijna 30%.

worden aangescherpt en wordt er ingezet op meer integrale samenwerking tussen de

Het aantal volgers van al onze nieuwsbrieven

business units. Ook wordt onderzocht wat de

anders dan InnovationQuarter algemeen en

mogelijkheden zijn om de klanttevredenheid

EBZ (stabiel of kleine afname) groeit structureel.

doorlopend te monitoren.

De nieuwsbrieven van de innovatieprogramma’s en Maritime Delta hebben en houden een

In 2021 hebben we aan zo'n zestig evenementen

buitengewoon hoge open- en clickrate.

gewerkt. Het grootste deel hiervan vond online

Hieruit concluderen we dat deze gerichte

plaats. Mooie voorbeelden zijn het webinar

nieuwsbrieven als waardevol en relevant

‘Waarde(n)vol Ondernemen’ met keynote

worden ervaren.

speaker Sigrid Kaag, waar zij in gesprek ging met jonge ondernemers over wat zij nodig hebben om Nederland schoner en slimmer te maken, en ‘ROEM II’ waar circa tweehonderd deelnemers hun steun uitspraken voor de ActieAgenda Technologische Industrie.

76

2021

11.560

2020

11.949

2.978

2.127

2020

2021

8.649

2021

2020

10.846

2020

8.506

2021

7.543

7.526

2020

2021

11.155

Mediadashboard

Mediakanalen InnovationQuarter Twitter en LinkedIn: aantal volgers, Website: bezoekers gemiddeld per maand, Nederlandse en Engelse nieuwsbrief: aantal abonnees

Tot slot De aard van ons werk brengt ook met zich

impact te genereren vanuit een integrale

mee dat zaken soms niet lukken, terwijl we

benadering de complexiteit van het werk toe;

er veel tijd en aandacht aan hebben besteed.

doorlooptijden worden langer, het samenspel

Investeringen ketsen op het laatste moment af,

met partners wordt nog belangrijker en er

portfoliobedrijven presteren onder verwachting,

spelen andere risico's, succes- en faalfactoren.

een bedrijf besluit uiteindelijk toch zich in een

Bovendien komt de meerwaarde van de

ander(e) regio of land te vestigen, ondanks alle

resultaten die InnovationQuarter hiermee

goede intenties sneuvelt een innovatieproject

bereikt niet altijd tot uiting in de prestatie-

wegens tegengestelde belangen, redt een

indicatoren. Met name bij Innoveren speelt dit

voorstel het niet omdat de competitie om

heel sterk.

subsidie groot is of redt een bedrijf waarin we hebben geïnvesteerd het uiteindelijk toch niet.

We maken dit regelmatig intern bespreekbaar,

Daarnaast neemt met de ambitie van

en agenderen dit ook regelmatig met onze RvC

InnovationQuarter om strategisch-economische

en onze aandeelhouders.

77

TerugblIQ3 / 12 juli De Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX), één van de belangrijkste internetknooppunten ter wereld, breidt uit naar Zuid-Holland.

AMS-IX naar Zuid-Holland

/ 15 juli UNIIQ, FORWARD.one en informals investeren samen in de Delftse startup QuantWare voor de ontwikkeling van de eerste gestandaardiseerde quantumprocessoren.

QuantWare haalt € 1 mln. op

/ 9 augustus Shypple haalt in vier maanden tijd € 25,5 mln. op om haar groei te versnellen en de vrachtvervoerssector te innoveren.

Vervolgfinanciering voor Shypple

/ 11 augustus Finindus, Linamar en InnovationQuarter investeren € 3 mln. in IMSystems voor de commerciële lancering van hun Archimedes Drive om robots krachtiger en nauwkeurig te maken.

Series-A-investering IMSystems

/ 24 augustus Nikon maakt bekend zijn eerste BioImaging Lab in Europa op het Leiden Bio Science Park te openen.

Landing Nikon in Leiden

78

/ 8 september De EBZ, Greenport West-Holland en InnovationQuarter wijzen het regionale tuinbouwcluster op nieuwe verdienmodellen en ketenverhoudingen binnen de tuinbouw.

Lancering Digitaliseringsvisie Glastuinbouw

/ 14 september De provincie Zuid-Holland stelt € 750.000 beschikbaar voor vervolg van het Innovatieprogramma ZorgTech. Deze fase zal draaien rondom de thema’s: Gezonde start en Gezond oud worden.

Derde fase ZorgTech

/ 20 september InnovationQuarter viert haar honderste investering. Vanuit vier fondsen investeerden we € 68 mln. in honderd bedrijven die samen goed zijn voor 2.700 banen in de regio.

100e investering

/ 27 september Vlak na de zomer betrekken we ons nieuwe en ruimere kantoor op de zesde verdieping van het WTC. Wegens corona vieren we de opening enkel intern.

Opening nieuwe kantoor InnovationQuarter

/ 28 september De EBZ, HI en InnovationQuarter presenteren de ActieAgenda Technologische Industrie. In de agenda staan acties om de omzet van de technologische industrie in Zuid-Holland in 2030 te verdubbelen.

Lancering ActieAgenda TI

79

Interview / Quantum Zuid-Holland als wereldwijd epicentrum voor quantumtechnologie Waar een gewone computer miljoenen jaren voor nodig heeft, kan een quantumcomputer straks binnen enkele minuten. Onderzoek naar nieuwe medicijnen of materialen bijvoorbeeld, een netwerk extreem goed beveiligen of het rendement van zonnepanelen of kunstmest verhogen. Nederland loopt voorop in de ontwikkeling van deze veelbelovende technologie, en dat biedt unieke kansen op een duurzaam verdienvermogen. We danken onze voorsprong onder meer aan het programma Quantum Delta NL, dat samen met bedrijven als QuantWare de commercialisatie van de technologie versnelt.

Samen met een innovatief bedrijfscluster

Nationale Agenda voor Quantumtechnologie

maken onderzoekscentra QuTech op de

toont de overheid veel vertrouwen in de

TU Delft en aQa op de Universiteit Leiden van

sleuteltechnologie.

Zuid-Holland het wereldwijde epicentrum van de quantumtechnologie. Het Delftse QuantWare

De innovatiekracht

begon in 2021 met de ontwikkeling van

Wereldwijd werken veel partijen individueel

quantumprocessoren. Quantum Delta NL werd

aan de eerste commerciële quantumcomputer.

een jaar eerder opgericht, met dezelfde missie als

De Delftse aanpak is uniek: zes private partijen

de startup: de commercialisatie van de complete

werken samen, ieder vanuit zijn eigen expertise.

quantumcomputer een stap dichterbij brengen.

‘Dat is de kracht van de regio’, zegt Freeke

Beide quantumkatalysators sleepten in hun

Heijman, medeoprichter van Quantum Delta

korte bestaan al indrukwekkende investeringen

NL. ‘Individueel werken vereist kennis van alle

binnen. QuantWare heeft € 1 miljoen ter

onderdelen; hier richt iedereen zich op één

beschikking en het Nationaal Groeifonds

aspect. En dat is al moeilijk genoeg.’

investeerde het veelzeggende bedrag van

80

€ 615 miljoen in Quantum Delta NL. Met die

Die werkwijze maakt QuantWare tot het

kapitaalinjectie en het opstellen van de

eerste bedrijf ter wereld dat gestandaardiseerde

quantumprocessoren verkoopt. ‘Voordat we

De maatschappelijke waarde

bestonden, moest je om een quantumcomputer

‘Het is moeilijk over te brengen hoe krachtig

te maken eerst een processorfabriek van

deze technologie is en wat die precies oplevert’,

tientallen miljoenen bouwen’, beschrijft

geeft Matthijs toe. ‘Een quantumcomputer

medeoprichter Matthijs Rijlaarsdam. ‘Nu heb

kan ingewikkelde problemen oplossen die

je de processor binnen dertig dagen voor een

een gewone computer niet kan oplossen.’

honderdste van dat bedrag.’ De organisatie van

Als voorbeeld noemt hij de productie van

Freeke is daarbij onmisbaar. ‘Goed opgeleide

waterstof door middel van elektrolyse. ‘Een

quantumengineers zijn cruciaal. Quantum Delta

quantumcomputer kan uitrekenen hoe je dat

NL helpt ons aan internationaal talent en de

proces zo efficiënt mogelijk inricht. Al levert

juiste opleidingen in de buurt.’ Het succes schuilt

het maar 10% meer efficiëntie op, dan is dat al

volgens Freeke in de ecosysteembenadering.

ongelooflijk waardevol voor de wereldeconomie

‘We richten ons op alle schakels in de keten:

en energietransitie. Dat geldt net zo goed voor

onderwijs, wetenschap, wetsontwikkeling,

zaken als medicijnen, batterijen en chemicaliën:

huisvesting, cleanrooms, equipment … Zo’n

een quantumcomputer maakt de productie

holistisch programma voor één technologie,

daarvan veel sneller en goedkoper.’

met een flinke som geld, dat zie je nergens anders.’

81

Voor Zuid-Holland belooft de technologie een

Als mede-investeerder werkt Freeke nauw

nog grotere impact. De regio is ‘s werelds eerste

samen met InnovationQuarter, dat het UNIIQ-

onestopshop voor quantumonderdelen: nergens

fonds beheert. ‘We schakelen met elkaar

anders worden de onderdelen los verkocht. ‘Zelfs

over zaken als huisvesting voor buitenlandse

de meest voorzichtige schattingen voorspellen

bedrijven en het betrekken van het lokale

op relatief korte termijn een miljardenmarkt’,

bedrijfsleven. InnovationQuarter heeft op die

benadrukt Matthijs. Freeke belicht de culturele

gebieden veel expertise. We delen ook onze

en sociologische impact. ‘Het aantal banen

doelstelling: onderzoek uit de universiteit halen

groeit, de bedrijvigheid verandert, er komt

en die omzetten in economische activiteiten.

internationaal talent hierheen.'

Dat maakt het een vruchtbare samenwerking.’

Matthijs Rijlaarsdam: “Dankzij onze investeerders hebben we de eerste quantumprocessor wereldwijd op de markt gebracht. Zonder hen was dat nooit gelukt.”

Vanuit Quantum Delta NL kijkt ze ook naar

De toekomstplannen

vraagstukken rond privacy en maatschappelijke

De grote vraag is natuurlijk: wanneer zien we de

acceptatie. ‘In living labs gaan we de dialoog aan

eerste resultaten van de quantumtechnologie?

met bedrijven, organisaties en burgers, om op

‘De impact van een nieuwe technologie wordt

tijd de brug te slaan tussen de wetenschap en de

op lange termijn vaak onderschat, maar op

samenleving.’

korte termijn overschat’, waarschuwt Freeke.

‘Mensen denken dat straks alle wereldproblemen

De rol van InnovationQuarter

zijn opgelost. Dat is niet zo. We willen het

In een halfjaar tijd verwierven Matthijs en zijn

eerlijke verhaal vertellen.’ En dat is moeilijk te

collega’s investeringen van onder meer proof-of-

concretiseren. ‘Op de TU Delft-campus bouwen

conceptfonds UNIIQ en Quantum Delta NL.

we nu het House of Quantum. Dat moet in 2024

‘We kiezen investeerders die meer bieden dan

af zijn en bekend komen te staan als de slimste

geld alleen’, licht hij toe. ‘UNIIQ hielp ons vooruit

12.000 vierkante quantummeters van Europa.’

in de vroegste fase van het bedrijf en bracht ons,

Daarmee moet Zuid-Holland een trekpleister

samen met onze andere investeerders, waar we

worden voor nationale en internationale

nu staan.’ Het geld besteedde QuantWare aan

partners. Bij QuantWare zetten ze momenteel

nieuwe apparatuur en het werven van talent.

volop in op commercialisering. ‘Daarbij loop je

‘Beide zijn kapitaalintensief, maar cruciaal om

tegen allerlei opschalingproblemen aan’, vertelt

onze technologie verder te ontwikkelen.

Matthijs. ‘Bijvoorbeeld dat je niet genoeg kabels

Dankzij de support van UNIIQ brachten we

kunt verbinden aan de processor.

de eerste quantumprocessor ter wereld op de

Onze kerntechnologie lost die problemen op.

markt. Zonder de investering was dat nooit

Hierdoor kan je op korte termijn de computer

gelukt.’

groter maken en er toepassingen bij zoeken.

Wanneer die er zijn? Ik verwacht binnen vijf tot tien jaar. Maar het blijft een voorzichtige schatting.’

82

83

4. Onze organisatie Hoe zijn we georganiseerd?

InnovationQuarter is een besloten vennootschap

investeringsaanvragen.De vennootschap

(Regionale Ontwikkelingsmaatschappij

wordt aangestuurd door de directeur en zijn

InnovationQuarter B.V.) en kent statutair twee

managementteam en heeft een RvC, die toezicht

soorten financieel betrokken stakeholders:

houdt: alle commissarissen zijn onafhankelijk

aandeelhouders en participanten.

zoals bedoeld in de Nederlandse Corporate Governance Code.

Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V. is een 100% dochteronderneming

De verantwoordelijkheidsverdeling tussen

van InnovationQuarter. Er is een

directeur, RvC en aandeelhouders en de rol

Investeringscommissie (IC) ingesteld, die de

van de Investeringscommissie zijn uitgewerkt

directeur van InnovationQuarter adviseert

in de statuten. Aandeelhouders van

omtrent het investeringsbeleid en de concrete

InnovationQuarter zijn die partijen, die het

Directie secreta Planning & Control

Aandeelhouders

Schematische weergave van de statutaire structuur

Participanten

Raad van Commissarissen

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V. 100%

Investeringscommissie

84

Hoofd Finan & Operatio Lies van Kralin

HRM

Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V.

ICT / Facilitair

Management assistentie

Hoofd Innoveren Eefje Dekkers

Team Duurzaam & Schoon Team Gezond & Groen

Team Slim & Veilig

kapitaal bijeen hebben gebracht ten behoeve

van InnovationQuarter geagendeerd staan.

van de Participatiemaatschappij.

Binnen InnovationQuarter kennen we een organisatie-indeling op basis van inhoudelijke

De partijen die de organisatie InnovationQuarter

competenties, te weten de business units

financieren (operationele kosten exclusief

Innoveren, Internationaliseren, Investeren en

kosten IQCapital, welke ten laste komen van

Finance & Operations en de teams Strategie &

de Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk

EBZ en Communicatie & Events.

verenigd in het publieke stakeholdersoverleg (participanten).

Daarnaast werken we binnen InnovationQuarter integraal en dwarsdoorsnijdend door de

Het publieke stakeholdersoverleg

organisatie samen op sectorniveau binnen

heeft geen formele status vis-à-vis de

sectorteams. Dit om maximale samenwerking,

Aandeelhoudersvergadering en dient dus

kennis- en expertisedeling te bevorderen.

niet als voorportaal daarvan. Ieder kwartaal vindt een publiek stakeholdersoverleg plaats waar naast de kwartaalrapportage andere relevante economische regionale ontwikkelingen en toelichting op activiteiten

Het organogram van InnovationQuarter ziet er 1 maart 2022 als volgt uit:

Strategie / Secretariaat EBZ

Algemeen Directeur Rinke Zonneveld Manager Strategie / Secretaris EBZ Linco Nieuwenhuyzen

aressse

Human Capital Agenda Communicatie & Events

nce ons ngen

Management assistentie

Hoofd Internationaliseren Chris van Voorden

Team Gezond & Groen Duurzaam & Schoon + Asia

Team Slim & Veilig

Hoofd Investeren Liduina Hammer Team IQCapital

Management assistentie Team UNIIQ

Team Experts

Team ENERGIIQ / ETF-R

Team Futures

Team COL - Beheer

85

Organisatieontwikkeling & HRM Van onze organisatie wordt veel verwacht, zeker ook gezien de complexiteit van het speelveld waarin we opereren en de ambitieuze doelstellingen. Dit vergt voortdurende aandacht voor organisatieontwikkeling, cultuur, collega’s en interne communicatie. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd, man-vrouwverhouding en maatschappelijke afspiegeling.

InnovationQuarter wenst een organisatie te zijn waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf kan zijn in een inclusief werkklimaat.

Medewerkerstevredenheid

Programma Één IQ

Net zoals elk jaar is medio 2021 het

Mede op basis van de uitkomsten van het

medewerkerstevredenheidsonderzoek

medewerkerstevredenheidsonderzoek

(MTO) uitgestuurd. Overall score is blijvend

hebben we vanuit de “Één IQ”-gedachte vijf

hoog, maar wel licht gedaald in 2021 naar

organisatiebrede prioriteiten bepaald:

7,54 (2020: 7,62; 2019: 7,50). Belangrijkste

▶ Cultuur: IQ-cultuur expliciteren en verder

dalingen zijn lagere scores op Samenwerken

uitdragen gezien doorgroei organisatie,

en Betrokkenheid (-2,3%), Organisatie (-2,0%)

mobiliteit en lange periode thuiswerken.

en Persoonlijke Ontwikkeling (-1,9%). Kijkend

▶ Positionering richting ondernemers:

naar de onderliggende vragen is er sprake van

Onze waardepropositie richting

een stevige daling op doorgroeimogelijkheden,

ondernemers, en de communicatie hierover,

interne communicatie en informatiestromen,

kan en moet scherper.

samenwerking met andere business units

▶ Integraal samenwerken: Er is nog verdere

en teambuildingsactiviteiten. Een deel lijkt

verbetering mogelijk in de samenwerking

gerelateerd aan de coronaperiode. Opvallende

cross-sectoraal en tussen business units.

stijging is te zien bij Werkomstandigheden

Verbetering van kennismanagement speelt

(+2,0%). Het gaat hierbij zowel om hogere tevredenheid over werkplekken als om

hierbij ook een rol. ▶ Werkdruk: Meer focus, eerder nee zeggen,

verbeterde scores op (mentale) werkdruk.

maar ook competenties van de collega’s

Beiden lijken deels gerelateerd aan het

verbeteren om werkstress hanteerbaar te

thuiswerken.

houden. ▶ Professionalisering interne processen:

De uitkomsten van het

Een groeiende organisatie vraagt om

medewerkerstevredenheidsonderzoek

strakkere processen ondersteund door

geven goede handvatten voor de

de juiste IT-systemen. Om collega’s te

doorontwikkeling van de organisatie en een

ontlasten maar tegelijkertijd betere real time

meer strategisch HR-beleid. De belangrijkste

sturingsinformatie te hebben.

aandachtspunten zijn doorgroeimogelijkheden

86

en werkdruk. Ook interne communicatie,

Ondersteunend aan bovenstaande punten,

samenwerking met andere business units en

die voor een belangrijk deel al in gang zijn

teambuildingsactiviteiten behoeven aandacht.

gezet, is verdere aanscherping van het

strategisch HR-beleid en van onze (externe)

het kantoor in 2021 opengehouden voor de

communicatiestrategie. Met deze thema’s zijn

medewerkers die daar behoefte aan hadden.

we continu bezig, in gezamenlijkheid met onze

De bezetting per dag was maximaal 20-25% van

commissarissen die ons scherp houden om de

onze medewerkers. Dit was ook de maximale

juiste stappen in te zetten.

bezetting waarbij we de anderhalve meter afstand verantwoord konden garanderen.

Medezeggenschap De Ondernemingsraad heeft zich ten doel

Ook hebben we de uitgangspunten

gesteld om vanuit een positieve grondhouding

geformuleerd hoe om te gaan met het werken

met de directeur en het management

na corona. Dit hebben we ter advies voorgelegd

mee te denken over de ontwikkelingen

aan de Ondernemingsraad.

van InnovationQuarter. In 2021 is de Ondernemingsraad wegens de omvang van de

Loopbaan- en organisatieontwikkeling

organisatie gegroeid van vijf naar zeven leden.

We willen graag een organisatie zijn en blijven

Er zijn diverse onderwerpen aan bod geweest dit

waar het behalen van mooie resultaten voor de

jaar, waaronder:

economie van Zuid-Holland hand in hand gaat

▶ het opstellen van het functiehuis met

met het zijn van een goede werkgever die ruimte

bijbehorende functieprofielen;

biedt aan ondernemerschap, samenwerking,

▶ veelvuldig contact geweest met de directeur

initiatief en betrokkenheid. En die bovendien

over het thuiswerken en wat dat doet met de

zo is ingericht dat persoonlijke ontwikkeling,

medewerkers;

het benutten van talent en het nemen van

▶ de OR heeft zich verdiept in de uitkomsten van het

verantwoordelijkheid zo veel mogelijk wordt gefaciliteerd.

medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO); ▶ en er wordt proactief meegedacht over de

InnovationQuarter is een organisatie van professionals. Onze belangrijkste interne opgave

verschillende (interne) speerpunten van het

is om deze professionals in staat te stellen om

MT voor 2022.

maximaal waarde te kunnen toevoegen in hun rol. Een scherper afwegingskader (mede

Huisvesting

inzet van het meerjarenplan en de daarop

InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC

gebaseerde sectorstrategieën, impactkader

Den Haag. Hiernaast heeft InnovationQuarter

en ecosysteemmodel) en, binnen die scherpere

een kantoor in het Cambridge Innovation Center

kaders, meer autonomie zijn breed gedeelde

(CIC) te Rotterdam. Vanwege de groei van de

wensen van het grootste deel van de organisatie.

organisatie zijn we, na een verbouwing, in het derde kwartaal naar de zesde etage van WTC

Als onderdeel van strategisch HR-beleid passend

Den Haag verhuisd.

bij de omvang en fase waarin InnovationQuarter zich nu bevindt hebben we in 2021 het

Vanaf eind eerste kwartaal 2020 is er vooral

InnovationQuarter-functiehuis ingevoerd.

vanuit huis gewerkt. Dit is een aanpassing voor

Deze is gebaseerd op het ROM-functiehuis.

organisatie en medewerkers. Mede omdat de

Vervolgens zijn we aan de slag gegaan met

ICT-infrastructuur voor (samen)werken op

het opstellen van groeipaden binnen de

afstand vanaf dag één goed was ingeregeld,

verschillende businessunits en zijn we ook onze

is dit over het algemeen behoorlijk goed gegaan

huidige personeelscyclus meer passend en meer

maar het directe contact met collega’s en

van deze tijd aan het maken. Gezien de huidige

ondernemers wordt node gemist. We hebben

arbeidsmarkt moeten we ook meer aandacht 87

besteden aan employer branding, de meest

Duurzaamheid

zichtbare inzet zal de opzet van een ‘werken

Als regionale ontwikkelingsmaatschappij

bij’-pagina zijn in 2022.

voor Zuid-Holland heeft InnovationQuarter duurzaamheid hoog in het vaandel. Het is

Met de medewerkers zijn individuele

evident dat er bijzonder veel potentieel ligt voor

arbeidsovereenkomsten aangegaan.

InnovationQuarter om invloed uit te oefenen

De gehanteerde opzegtermijnen zijn

op de uitstoot zowel binnen Zuid-Holland als

overeenkomstig de geldende regelgeving.

internationaal via producten en innovaties van

Op alle medewerkers, inclusief de directeur,

Zuid-Hollandse bedrijven. Dit doen we onder

zijn algemene arbeidsvoorwaarden van

andere via onze inzet op de energietransitie en

toepassing. Er is geen sprake van een collectieve

de transitie naar een circulaire economie.

arbeidsovereenkomst.

Hoewel onze eigen CO2-voetafdruk niet is Opleiding en scholing

aangemerkt als een materieel onderwerp,

Er zijn individuele trainingen gevolgd in het

hebben we als organisatie de ambitie

verlengde van organisatiedoelstellingen en er

geformuleerd om CO2-neutraal te zijn wat

zijn collectieve trainingen gevolgd om ofwel

interne processen betreft. Om dit doel te

kennis op een bepaald terrein aan te scherpen

bereiken wordt sinds 2019 gewerkt volgens de

ofwel competenties verder te ontwikkelen en

lijn: reduceren waar mogelijk, compenseren

het integraal werken te faciliteren.

waar nodig. Veruit de grootste bron van CO2uitstoot – meer dan 90% – is mobiliteit van

InnovationQuarter investeert op verschillende

medewerkers. Zowel zakelijk als woon-werk,

manieren in interne kennisdeling en

zowel autogebruik als internationaal vliegen.

teambuilding. Niet alleen belangrijk omdat

We spannen ons in de CO2-voetafdruk zoveel

onze medewerkers in hun externe contacten

als mogelijk te beperken, zoals flexwerken,

ambassadeurs van de gehele organisatie

werken op locatie, stimuleren van openbaar

zijn, maar ook om het integrale werken

vervoer (ook voor buitenlandse reizen voor

vanzelfsprekend en makkelijker te maken.

zover redelijk), het ter beschikking stellen van

InnovationQuarter wil een organisatie zijn

een dienstfiets op onze twee locaties en één

waarin de volgende kernwaarden leidend zijn:

deelauto’s voor zakelijke afspraken, de beperking

ondernemend, samenwerkend, professioneel en

van gebruik van papier en recycling van papier

betrokken.

en chemisch afval. Zo hebben we als onderdeel van de nieuwe huurovereenkomst WTC Den

In 2021 is € 293.000 besteed (2020 € 189.000)

Haag een greenlease-overeenkomst met

aan individuele en collectieve opleidingen,

daarin opgenomen de hiernaast gepubliceerde

trainingen en ontwikkeling van medewerkers

duurzaamheidsthema’s.

van InnovationQuarter.

Ook zijn we overeengekomen om gezamenlijk het verbruik van energie, water, afval, CO2 en warmte te monitoren en op basis van deze gegevens verbeteringen door te voeren om een reductie van 2% per jaar te bereiken.

88

Klachtenprocedure

Klokkenluidersregeling

InnovationQuarter kent een klachtenprocedure.

InnovationQuarter heeft een

Klantvriendelijkheid is het uitgangspunt van ons

klokkenluidersregeling, die in het eerste

handelen. Wanneer ons dus klachten van externe

kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door

stakeholders bereiken, zullen we daar per

de RvC. Vanaf de start van InnovationQuarter

individueel geval zorgvuldig op reageren. In het

zijn vertrouwenspersonen aangesteld.

afgelopen jaar zijn er geen klachten ingediend

In 2021 zijn geen meldingen neergelegd bij de

binnen de organisatie.

functionarissen.

Asset

Beheer

Gebruik

Gezondheid

Gezondheidsklasse A

▶ Periodieke en permanente monitoring en visualisatie onderhoudsplan installaties

Clean Desk Policy

Energie

Energielabel in 2018 naar min.A (hoogbouw)

▶ Beleid 2% reductie per jaar

▶ Inkoopbeleid duurzame apparaten min. Label A

▶ Periodieke en permanente monitoring en visualisatie onderhuidsplan

▶ Actief beleid op reduceren energiegebruik in het gehuurde

Transport

Plaatsen van elektrische laadpalen voor auto's en fietsen

Communicatie over OV in algemene ruimtes gebouw

Stimuleren van OV gebruik onder medewerkers

Materialen

Duurzaam inkoopbeleid interieur

Duurzaam inkoopbeleid schoonmaak

Papierloos werken

89

HRM-dashboard

38 Aantal medewerkers ultimo

108/93 2021

2020

Gemiddeld aantal fte

92/76 2021

2020

Gemiddelde leeftijd (ultimo) (2020: 40)

65,1% Vast contract (2020: 60,2%)

6,5% M/V in de organisatie (ultimo)

55/53 Man

Vrouw

(2020: 48/45)

M/V in het management (ultimo)

4/2 Man

(2020: 5,7%)

3,9% Ziekteverzuim (2020: 1,9%)

(2020: 3/2)

20,5

Personeelsbestand naar activiteiten

(2020: 16,7)

Gemiddeld aantal fte’s

90

Vrouw

Management t.o.v. werknemers

Directie, Strategie-EBZ, Operations, Communicatie & Events, Specials

23,9

17,4

(2020: 17,7)

(2020: 16,2)

Innoveren

Internationaliseren

29,3

0,9

(2020: 22,6)

(2020: 2,8)

Investeren (incl. UNIIQ, ENERGIIQ, COL en ETF-R)

Aanvullende activiteiten

In 2021 is InnovationQuarter verder gegroeid

De groei is voor het overgrote deel het gevolg

qua aantal medewerkers. Organisatiegroei is

van additioneel gefinancierde opdrachten,

hierbij geen doel op zich maar een logisch gevolg

zoals innovatieprogramma’s, onze inzet voor

van het grote beroep dat bedrijven, overheden

de Regiodeal Drechtsteden, het beheer van de

en kennisinstellingen op onze dienstverlening

COL-portefeuille en het fondsmanagement voor

doen, maar ook gezien de uitdagingen die onze

het ETF-R .

regionale economie kent.

Met de huidige onzekerheden over de structurele De gegroeide capaciteit over 2021 is voor een

financiering van onze reguliere activiteiten, is er

relatief klein deel gerelateerd aan autonome

financieel geen ruimte om meer capaciteit in te

groei van de organisatie. Wel is de Finance

zetten vanuit de exploitatiebijdragen.

& Control en HR-capaciteit afgelopen jaar uitgebreid.

91

TerugblIQ4 / 2 november De ROM’s en Techleap.nl overhandigen samen het COL-eindrapport aan minister Stef Blok met feiten, cijfers en achtergrondverhalen over ondernemers die een lening aanvroegen om staande te blijven in de coronacrisis.

Eindrapport Corona-OverbruggingsLening

/ 3 november Het ondertekenen van het Deelakkoord Internationaal Talent Programma is de eerste stap naar een gebundeld programma om Zuid-Holland te positioneren als de plek om te werken en wonen voor internationaal talent.

Deelakkoord Internationaal Talent Programma

/ 19 november Proof-of-conceptfonds UNIIQ investeert samen met Libertatis Ergo Holding € 300.000 in de Leidse startup Imuno, die een nieuwe immunotherapie tegen kankertumoren ontwikkelt.

UNIIQ investeert in Imuno

/ 22 november Westlandse tuinbouwondernemers gaan naar Saoedi-Arabië om te ontdekken of zij de Golfregio gezamenlijk een oplossing kunnen bieden om in hun eigen voedselproductie te voorzien.

Handelsmissie Saoedi-Arabië

/ 2 december SH2IPDRIVE, een consortium dat zich richt op waterstof voor duurzaam varen, ontvangt € 24,2 mln. uit het R&D mobiliteitsfonds.

InnovationQuarter organiseerde en faciliteerde de samenwerking tussen de vijfentwintig betrokken SH2IPDRIVE ontvangt € 24,2 mln.

92

consortiumpartners.

/ 6 december ETF Partners, InnovationQuarter, SHIFT Invest en Future Food Fund investeren samen in verpakkingsvrije online supermarkt Pieter Pot om nieuwe internationale markten te betreden. € 9 mln. voor Pieter Pot

/ 10 december Invest International en de ROM’s lanceren samen een faciliteit voor Nederlandse startups, scale-ups en het innovatieve mkb die met hun internationale groeiambities willen bijdragen aan het realiseren van de Sustainable Development Lancering International Trade Facility

Goals.

/ 15 december Het InnovationQuarter fonds IQCapital wordt uitgebreid met € 63,6 mln. tot een totale omvang van € 140 mln. Zo ontstaat meer armslag om ZuidHollandse scale-ups en startups versneld naar een volgende fase te laten groeien.

Fondsuitbreiding IQCapital

/ 20 december Invest-NL en ETF-R investeren € 15 mln. in Umincorp voor de bouw van een nieuwe plastic recycling fabriek in Rotterdam.

€ 15 mln. voor Umincorp

/ 29 december Satellogic, een wereldwijd productie- en databedrijf voor aardobservatiesatellieten, kiest Berkel en Rodenrijs voor het opzetten van hun grootste satellietproductiefaciliteit tot nu toe.

Landing Satellogic

93

Interview / Maritiem Duurzaam varen op waterstof steeds dichterbij dankzij gebundelde krachten ‘Het is de kracht van de samenwerking die onze maritieme industrie vooruit moet helpen’, stelt Ben Vree, kwartiermaker voor de Regionale Maritieme Agenda en voormalig topman van onder meer APM Terminals en Smit Internationale. In 2021 sprak hij ruim tachtig bestuurders over thema’s als samenwerking binnen de sector en duurzaam varen. Precies die thema’s kenmerken het consortium SH2IPDRIVE, waarin 25 partners samenwerken om de toepassing van waterstof in de maritieme sector te versnellen.

Het consortium beschikt over een totaal

en brengt partijen samen. Zulke intensieve

projectbudget van ruim € 33 miljoen om de

samenwerking is uitermate belangrijk.

introductie van waterstof als alternatieve

Want om internationaal voorop te blijven

energiedrager aan te jagen: volledig koolstofvrij

lopen, moet het bedrijfsleven zelf de

geproduceerd met groene elektriciteit.

industriepolitiek tot stand zien te brengen.’

‘Met SH2IPDRIVE leggen we de basis voor

Het consortium onderscheidt zich ook in de

een sterke maritieme waterstofeconomie in

samenstelling van de leden. ‘Alle ketenpartijen

Nederland’, zegt Marjon Castelijns, manager

zijn betrokken’, vertelt Marjon. ‘Onderzoeks- en

businessdevelopment bij Future Proof Shipping,

kennisinstellingen als TNO en TU Delft, kleine

een van de 25 partners en penvoerder van het

scheepvaartondernemers en grote spelers als

consortium. Het Rotterdamse bedrijf ontwikkelt

Shell. Je hebt ze allemaal nodig om het verschil

‘s werelds eerste binnenvaartschip op waterstof,

te maken.’

dat eind dit jaar volledig emissieloos zal varen.

De maatschappelijke waarde

94

De innovatiekracht

SH2IPDRIVE richt zich met name op de

‘De maritieme industrie in Nederland is

binnenvaart. ‘Het mooie aan de binnenvaart is

ontzettend versplinterd’, schetst Ben.

dat je door drukbevolkte gebieden vaart, dwars

‘Daardoor ontbreekt ketenregie.

door steden en het Duitse achterland’, licht Ben

SH2IPDRIVE neemt de coördinatie op zich

toe. ‘Als je daar de eerste stappen zet in schoon

Marjon Castelijns: “Voor lange afstanden is waterstof op dit moment de enige manier om volledig emissieloos te varen.”

varen, levert dat de bevolking meteen veel op.

door meetings te organiseren en jonge startups

Zo begin je klein, om het later uit te bouwen naar

verder te helpen. Die hebben vaak ontzettend

de zeevaart.’ De honorering van het consortium

goede ideeën, maar spreken niet altijd de

betekent ook een succes voor de Regio Deal

marketingtaal. Zo helpt InnovationQuarter

Drechtsteden. ‘De subsidie is gericht op regio-

de volgende generatie op weg. En die heeft de

overstijgende samenwerkingen’, benadrukt Ben.

industrie hard nodig.’

‘Het gevaar is dat je Ajax-Feyenoord gaat spelen, terwijl de concurrentie buiten Nederland ligt.

De toekomstplannen

We moeten kijken naar de totale kracht van ons

De subsidie zet SH2IPDRIVE in voor onderzoek

land.’ De voormalig topman is daarom blij met de

naar de toepassing van waterstof en

flexibiliteit en draagkracht die het consortium

waterstofdragers op verschillende scheepstypes.

toont. ‘Er is geen maritiem cluster in de wereld zo

‘Onze focus is niet waterstof zelf, maar

compleet en complex als het Nederlandse. Door

emissieloos varen’, verduidelijkt Marjon.

krachten te bundelen, kunnen we daar nog beter

‘Daarvoor is waterstof op dit moment de enige

van profiteren.’

manier als je kijkt naar lange afstanden.

Europa heeft nu bepaalde targets voor

De rol van InnovationQuarter

emissiereductie. Zo willen IKEA, Amazon

Marjon ziet InnovationQuarter als een

en Unilever in 2040 hun producten

belangrijke speler in de transitie naar duurzaam

volledig emissieloos verschepen. Dan zijn

varen. ‘Iedere transitie vereist samenwerking.

biobrandstoffen niet de oplossing. Er moet nog

InnovationQuarter brengt alle partijen bij

veel gebeuren. En dat kan, mits alle partijen

elkaar en nam bij SH2IPDRIVE een neutrale rol

inclusief de overheid meedoen.’ Ben sluit af:

op zich tussen veel verschillende belangen.’

‘We hebben onze voorsprong op het gebied van

Een andere kracht vindt Ben de regierol die

elektrisch varen al verloren aan Noorwegen.

InnovationQuarter inneemt als coördinator

Laten we in hemelsnaam waterstof oppakken

van samenwerkingsverband Maritime Delta.

om in uit te blinken binnen Europa. SH2IPDRIVE

‘Het meervoud van kennis is kennissen’, zegt

is daarbij ontzettend belangrijk.’

hij altijd. ‘Daar speelt InnovationQuarter op in 95

5. Onze governance De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen. InnovationQuarter werkt continu aan goed en verantwoord bestuur van de vennootschap en de inbedding in de maatschappij. Daarbij nemen we de Nederlandse corporate governance code als richtlijn. Hoewel de code primair van toepassing is op beursgenoteerde bedrijven, vinden wij het belangrijk om deze als uitgangspunt te nemen bij de inrichting en vormgeving van InnovationQuarter, temeer omdat wij met een publieke doelstelling en met publieke middelen werken.

Effectief bestuur en toezicht Het instrumentarium voor het bewerkstelligen

Periodiek wordt hierover gerapporteerd aan de

van een deugdelijk en transparant stelsel van

Audit Commissie en de RvC. Ten aanzien van

checks and balances dat de directeur, RvC en de

de financiële verslaglegging houdt de RvC, en

organisatie hanteren, bestaat met name uit het

in meer detail de Audit Commissie, meerdere

meerjarenplan, jaarplan, de begroting, kwartaal-

malen per jaar (in de reguliere vergaderingen)

en jaarrapportages over de activiteiten en

toezicht op het volgen van de interne procedures

de financiën inclusief waardeontwikkelingen

die verband houden met het opstellen en de

investeringsportfolio en een op de organisatie

publicatie van het jaarverslag, de jaarrekening en

toegesneden administratieve organisatie en

andere (periodieke) rapportages.

interne beheersing.

96

Onafhankelijk toezicht De RvC is verantwoordelijk voor het toezicht

De investeringscommissies voor IQCapital,

op de directeur. Daarnaast heeft de RvC

ENERGIIQ en ETF-R adviseren de directie

een raadgevende en adviserende taak. In de

en het fondsmanagement inzake

samenstelling van de raad wordt aansluiting

investeringsvoorstellen. Na een positief advies

gezocht bij het publiek-private werkterrein

van de commissie beslist de directie.

en relevant netwerk beschikken van

Bij investeringen vanuit IQCapital boven een

InnovationQuarter en vertrouwd zijn met de

bedrag van € 2,5 miljoen is goedkeuring vereist

taken van een ROM en het bedrijfsleven in

van de RvC en bij investeringen boven een

Zuid-Holland. De leden bezitten

bedrag van € 5 miljoen is tevens goedkeuring

specifieke ervaring, kennis en competenties,

vereist van de aandeelhouders.

zodat zij de kwaliteit van de directie in alle

De investeringscommissies bestaan momenteel

opzichten kunnen beoordelen. De leden van de

uit ieder vijf leden. De leden van de commissies

raad opereren onafhankelijk van elkaar en ten

zijn onafhankelijk en worden op voordracht van

opzichte van het bestuur van InnovationQuarter.

de respectievelijke raden van commissarissen

De raad heeft een rooster van aftreden ingesteld

benoemt in de respectievelijke algemene

om zoveel mogelijk te voorkomen dat meerdere

vergaderingen van aandeelhouders. In het geval

commissarissen tegelijk aftreden. Ze heeft

van het fonds IQCapital behelst dit de RvC en

een zittingstermijn van vier jaar en is eenmaal

AvA van InnovationQuarter.

herbenoembaar voor een periode van vier jaar.

Algemene vergadering In 2021 hebben twee Aandeelhouders-

▶ ROM 3.0, de initiatieven van de ROM’s

vergaderingen plaatsgevonden. Ook is er

gezamenlijk o.a. op het gebeid van versterken

eenmaal een investeringsbesluit schriftelijk

organiserend vermogen, bovenregionale

voorgelegd aan de aandeelhouders. De volgende

samenwerking en aansluiting Rijk en regio;

agendapunten zijn ter besluitvorming en ter

▶ begrotingsproblematiek en

kennisname voorgelegd:

oplossingsrichtingen 2022 e.v. financiering

▶ vaststelling agenda’s en verslagen algemene

ontwikkelingsactiviteiten.

vergadering; ▶ bespreking Jaarplan 2022;

De externe accountant stelt ten behoeve van

▶ vaststellen Jaarverslag 2020;

de aandeelhouders van de vennootschap een

▶ bestemming van het resultaat 2020;

board letter op en de externe accountant kan

▶ decharge directeur en leden van de RvC ;

over zijn verklaring omtrent de getrouwheid

▶ (her-)Benoeming externe accountant;

van de jaarrekening worden bevraagd door de

▶ fondsuitbreiding inclusief uitgifte van

algemene vergadering. De externe accountant

aandelen, statutenwijziging en wijziging

woonde de vergadering bij waar de bespreking

stemovereenkomst InnovationQuarter;

en vaststelling van de jaarrekening 2020 was

▶ voordracht en benoeming van twee nieuwe

geagendeerd.

leden van de RvC;

97

Beloningen InnovationQuarter past vrijwillig de Wet

voorgestelde beloning, na functionerings- en

normering bezoldiging topfunctionarissen

beloningsgesprek met de directeur.

publieke en semipublieke sector (WNT) toe.

De (systematiek van de) bezoldiging van de commissarissen is door de Algemene

De directeur heeft een contract voor

Vergadering van Aandeelhouders goedgekeurd .

onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet afhankelijk van de prestaties van de organisatie,

In de jaarrekening is de bezoldiging van de

noch zijn er aspecten van maatschappelijk

directeur en de commissarissen opgenomen.

verantwoord ondernemen opgenomen

De bezoldiging valt zowel binnen de WNT-

in de beloningsstructuur. De RvC stelt

normering als de gestelde voorwaarden

de beloning vast op basis van de door de

en kaders vastgesteld door de Algemene

remuneratiecommissie

Vergadering van Aandeelhouders.

Audit Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning

van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde

en beoordeling van het functioneren van de

controles onder de aandacht van de directeur

externe accountant worden de bepalingen uit

en de raad wil brengen. De externe accountant

de code nageleefd. De externe accountant wordt

krijgt ook de gelegenheid van de Audit

in de Audit Commissie, RvC en vergadering van

Commissie en RvC om te melden of hij bij de

aandeelhouders bevraagd over zijn verklaring

uitoefening van zijn opdracht een misstand of

omtrent de getrouwheid van de jaarrekening.

onregelmatigheid constateert of vermoedt.

Voorts wordt door de directeur en RvC een

Bevindingen worden opgenomen in de

weloverwogen voordracht tot (her)benoeming

managementletter en het accountantsverslag

van een externe accountant uitgebracht.

aan de directie, de Audit Commissie en de RvC.

De Audit Commissie bespreekt het auditplan

Door de externe accountant wordt ten behoeve

met de externe accountant voorafgaand aan de

van de aandeelhouders en participanten ook een

controle. De externe accountant rapporteert

boardletter opgesteld met de bevindingen van

datgene wat hij met betrekking tot zijn controle

de externe accountant.

Risicobeheersing en verantwoording

98

De scope van het risicomanagement van

De beheersing van alle operationele risico’s,

InnovationQuarter omvat alle risico’s die

die geen sterke bedreiging vormen voor de

verband houden met de continuïteit van de

continuïteit van de onderneming en het behalen

onderneming en/of de risico’s die het behalen

van de organisatiedoelstellingen, valt onder

van de organisatiedoelstellingen sterk kunnen

‘gedelegeerde verantwoordelijkheid’ aan de

beïnvloeden. Dit betekent dat de focus ligt op

betreffende hoofden en -managers van de

strategische en tactische risico’s.

verschillende business units.

Het beheersen van risico’s van

Om het identificeren van risico’s gestructureerd

InnovationQuarter maakt deel uit van

te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat

de dagelijkse werkzaamheden van

potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd

InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld

kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen

risicobeheersing rondom het investeringsproces

gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om

feitelijk core business. Een set van

alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te

beheersmaatregelen is ingevoerd met een

brengen. De belangrijkste deelverzamelingen

groot aantal checks and balances die wordt

worden gevormd door de business units omdat

geverifieerd voordat wordt overgegaan tot

zij direct gerelateerd zijn aan de geformuleerde

investering.

organisatiedoelstellingen. Naast de risico’s die specifiek van toepassing zijn op (of

InnovationQuarter maakt gebruik van een

binnen) de business units worden ook een

risicoregister om de ondernemingsrisico’s te

aantal organisatiebrede risico’s onderkend,

identificeren, te analyseren en te beheersen.

voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende

De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste

processen binnen Directie, Strategie - EBZ,

gebeurtenissen) die op uiteenlopende

Communicatie & Events en Finance &

wijze gerelateerd zijn aan (het behalen van)

Operations.

verschillende organisatiedoelstellingen te prioriteren op basis van kwalitatieve en kwantitatieve beschouwingen. Voor de risicowaardering wordt onderscheid gemaakt tussen kans en impact volgens hierna genoemde onderverdeling.

Impact doelstellingen 0-5%

Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)

5-10%

Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)

€ 50-100

10-25%

Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)

€ 100-250

25-50%

Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)

€ 250-500

> 50%

Kans

Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)

< € 50

> € 500

Impact

(in duizenden euro’s)

99

In onderstaande risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

Kans → Laag

Middel

Hoog

Zeer hoog

▶ Negatieve berichtgeving omtrent Innovation Quarter. ▶ Niet voldoen aan wet-, regelgeving en richtlijnen (compliance). ▶ Personeelsverloop en afhankelijkheid van sleutelpersonen ten aanzien van kennis.

▶ De impact van de coronamaatregelen op de activiteiten en de organisatie van InnovationQuarter als geheel.

Gelijk gebleven Gelijk gebleven Gelijk gebleven

▶ Politieke invloed op besluitvorming.

Gelijk gebleven

Gedaald (kans)

▶ Structuur en organisatie ontwikkelen zich niet passend met omgeving en activiteiten.

Nieuw

Gedaald (kans)

▶ Relatie financiering en uitkomst (impact) wordt complexer te leggen door stakeholders waardoor financiering achter(wege) blijft.

▶ Samenwerkingsverbanden, portfolio en Internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting.

Gelijk gebeleven

Zeer gering

Beperkt

Impact →

Aanzienlijk

▶ Inzet middelen (tijd/ geld) in trajecten zonder perspectief.

Gedaald (kans)

Groot

▶ (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.

Gelijk gebleven

Zeer groot

Zeer gering

Trends ten opzichte van 2020.

100

Voor elke deelverzameling is de

In de risicomatrix hebben we de belangrijkste

risicomanagementcyclus van toepassing.

risico’s uit het risicoregister opgenomen en in

Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde.

een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

De verschillende stappen zijn:

Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste

▶ Risico-identificatie: identificatie van

geïmplementeerde beheersmaatregelen:

risico’s met oorzaak, gebeurtenis en gevolg. In deze activiteit worden de risico’s geïnventariseerd die het behalen van de

▶ toepassing van twee (of meer) paar ogen principe bij (fraude) gevoelige processen; ▶ effectieve inrichting van de administratieve

organisatiedoelstellingen negatief kunnen

en bedrijfsprocessen, budgettering,

beïnvloeden. Deze risico’s kunnen een

monitoring van afspraken, (voortgang)

verstorende werking hebben die direct

rapportages;

ingrijpt op een van de kerntaken of indirect

▶ uitvoerige en actieve uitvoering van due

via een van de ondersteunende processen.

diligence en beheer van investeringen

Na de identificatie is het belangrijk de

en screening van ondernemingen en

ongewenste gebeurtenis en zwakte in detail te analyseren en de oorzaken en gevolgen

samenwerkingspartners; ▶ actieve, open en proactieve communicatie

goed te formuleren. Een voorwaarde om

met aandeelhouders, publieke partners en

de juiste beheersmaatregelen te kunnen

financiers, stakeholders en medewerkers.

bepalen, is het precies formuleren van risico’s wat betreft oorzaken en gevolgen. ▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het

InnovationQuarter maakt geen gebruik van financiële instrumenten ter afdekking van

bepalen van de verwachtingswaarde van

risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële

risico’s. Dit is het product van de kans van

toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-,

optreden en impact als een risico optreedt.

liquiditeits-, valuta- en kasstroomrisico’s in als

Aan de hand van de beoordeling kunnen

zeer gering. Wel zijn we in 2021 geaccrediteerd

de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn

voor schatkistbankieren, waardoor we de

de belangrijkste om als eerste verder te

renterisico's voor het aanhouden van liquide

beheersen door de organisatie.

middelen drastisch hebben kunnen verlagen.

▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico).

Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen. ▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties). ▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn. ▶ Communicatie: periodieke rapportages.

101

Bijlagen

Financiële kengetallen (realisatie versus begroting) Aandeelhouders Personalia directeur en leden van de RvC Toelichting belangrijkste indicatoren

102

Financiële kengetallen Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Realisatie 2021

Begroting 2021

Realisatie 2020

PARTICIPATIEBEDRIJF Opbrengsten verkoop participaties

1.531

-

-

Af: Aanschafwaarde verkochte participaties Liquidatie/faillissementen

(1.279)

-

-

-

-

(835)

Transactieresultaat Afboeking openstaande leningen

Dotaties aan voorzieningen Vrijval als gevolg van afboeking in verband met verkoop, liquidatie etc.

252

-

(835)

252

-

(835)

(1.166)

-

-

(914)

-

(835)

(4.012)

-

(1.759)

2.415

-

825

Mutaties voorzieningen

(1.597)

-

(934)

Ontvangen dividend

266

-

53

Ontvangen rente leningen u/g

550

441

484

Rente liquide middelen

(46)

(50)

(24)

Overige vergoedingen

764

405

768

Overige opbrengsten

1.535

796

1.281

Opbrengsten P-bedrijf

(976)

796

(488)

Personeelskosten

1.922

2.278

1.566

Algemene kosten

349

326

319

Bedrijfskosten

379

153

155

Kosten P-bedrijf Resultaat P-bedrijf

2.651

2.757

2.040

(3.627)

(1.961)

(2.528)

103

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

Realisatie 2021

Begroting 2021

Realisatie 2020

ONTWIKKELINGSBEDRIJF Exploitatiebijdragen

6.014

Personeelskosten

4.485

Algemene kosten Bedrijfskosten

5.666

4.343

4.330

819

773

679

710

870

657

Kosten O-bedrijf

6.014

5.986

5.666

-

-

-

Resultaat O-bedrijf

Financiële kerngegevens (in duizenden euro’s)

5.986

Realisatie 2021

Begroting 2021

Realisatie 2020

AANVULLENDE ACTIVITEITEN Opbrengsten

5.539

3.899

Personeelskosten

3.324

3.603

2.433

Algemene kosten

261

428

1.333

1.285

1.269

80

Bedrijfskosten Kosten overige activiteiten Resultaat aanvullende activiteiten

Totaal resultaat InnovationQuarter

104

4.874

4.870

5.300

3.846

4

239

53

(3.623)

(1.722)

(2.475)

105

Aandeelhouders InnovationQuarter heeft als organisatie

InnovationQuarter kent aandeelhouders,

een bijzondere structuur doordat we

financiers ten behoeve van de

privaatrechtelijk georganiseerd zijn, maar door

ontwikkelingsactiviteiten en financiers ten

publieke partijen zijn opgericht en worden

behoeve van de aanvullende activiteiten.

gefinancierd. Wij werken op dagelijkse basis met

Aandeelhouder zijn de partijen die kapitaal

en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden

hebben gestort ten behoeve van het fonds

dankzij onze governance in staat gesteld dit

IQCapital (Participatiemaatschappij

met een hoge mate van professionele vrijheid te

InnovationQuarter). Participant zijn de partijen

doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust

die jaarlijks een bijdrage aan InnovationQuarter

zijn van de publieke context waarin we opereren

verstrekken om de exploitatiekosten te dekken

en welke verantwoordelijkheden dit met zich

van de ontwikkelingsactiviteiten. In opdracht

meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern

van onze aandeelhouders en participanten

de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze

verrichten we ook diverse aanvullend

bijzondere positie.

gefinancierde activiteiten.

De aandeelhouders en -belang van de vennootschap zijn niet gewijzigd gedurende

De akte van uitgifte aandelen is gepasseerd

het boekjaar. De aandeelhouders van de

op 19 januari 2022, op dat moment zijn de

vennootschap ultimo 2021 zijn:

aandeelhouders van de vennootschap:

Aandeelhouders

% Aandelenbelang

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

25.000.000

40,161%

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Provincie Zuid-Holland

25.000.000

40,161%

Gemeente Rotterdam

3.000.000

4.820%

Aantal aandelen

% Aandelenbelang

56.793.036

45,133%

Provincie Zuid-Holland

39.679.000

31,532%

Gemeente Rotterdam

10.679.000

8,486%

5.680.000

4,514%

3.700.000

2,940%

Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)

2.000.000

3,213%

Stichting Holdingfonds Economische Investeringen Den Haag (HEID)

Gemeente Leiden

2.000.000

3,213%

Gemeente Leiden

1.750.000

2,811%

Gemeente Delft

3.243.960

2,578%

Gemeente Den Haag

500.000

0,803%

Gemeente Den Haag

500.000

0,397%

Gemeente Westland

500.000

0,803%

Gemeente Westland

926.846

0,737%

Technische Universiteit Delft

500.000

0,803%

Technische Universiteit Delft

926.846

0,737%

Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)

500.000

0,803%

Libertatis Ergo Holding (Universiteit Leiden)

926.846

0,737%

Erasmus MC Holding

500.000

0,803%

Erasmus MC Holding

926.846

0,737%

Leids Universitair Medisch Centrum

500.000

0,803%

Leids Universitair Medisch Centrum

926.846

0,737%

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

500.000

0,803%

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

926.846

0,737%

62.250.000

100%

125.836.072

100%

Gemeente Delft

Totaal

106

Aandeelhouders

Aantal aandelen

Totaal

Op 26 november 2021 hebben de aandeelhouders

Aan de stortingsplicht voor de uitgegeven

het besluit genomen tot fondsversterking van

aandelen wordt uiterlijk 31 december 2023

InnovationQuarter. Er is besloten om

voldaan door de aandeelhouders.

63.586.072 extra aandelen uit te geven, elk nominaal groot € 1,0. De akte is gepasseerd op

De ontwikkelingsactiviteiten kennen een

19 januari 2022.

kostendekkende subsidievergoeding.

Een eventueel overschot van de ontvangen

Met de fondsuitbreiding van in totaal

exploitatiebijdragen hoeft niet direct

€ 63.586.072 stijgt het eigen vermogen naar

terugbetaald te worden aan de participanten

€ 125.836.072. Op het moment van passeren

zolang een vooraf bepaald bedrag niet wordt

van de uitgifte van aandelen is € 36.614.720,31

overschreden. Deze middelen worden als nog

volgestort, de resterende middelen van

te besteden exploitatiebijdragen per participant

€ 26.971.351,69 worden over de periode

verantwoord.

2022-2023 opgevraagd.

De onderverdeling van de betaalde/ toegezegde exploitatiebijdragen en de nog te besteden exploitatiebijdragen en de onderverdeling van de exploitatiebijdragen over 2021 is als volgt:

Participanten

2021

Toerekening langlopende verplichting

Betaalde/ toegezegde bijdragen

1.103

3

1.100

1.990

5

1.985

Gemeente Rotterdam

662

2

660

Gemeente Den Haag

507

1

506

Metropoolregio Rotterdam Den Haag

673

673

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

185

185

Gemeente Delft

201

Gemeente Leiden

193

Technische Universiteit Delft

150

Erasmus Universiteit Rotterdam

100

100

Gemeente Westland

100

100

Gemeente Zoetermeer

100

100

(in duizenden euro’s) Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Provincie Zuid-Holland

Universiteit Leiden

Totaal

1

200 192

1

150

50

-

50

6.014

13

6.001

107

108

Personalia directeur en leden van de RvC Peildatum 31-12-2021

Directeur

R. (Rinke) Zonneveld Geboortejaar

1971

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Directeur (per 23-09-2013)

Eind huidige termijn

Onbepaalde tijd

Voorgaande functie

Directeur Ondernemerschap bij het Ministerie van Economische Zaken

Nevenfuncties

Lid RvC Rabobank Rotterdam Lid Strategische Adviesraad TNO Lid Raad van Toezicht Planet B.io @ Biotech Campus Delft Voorzitter ROM's Nederland Lid Nationale Smart Industry Board Advisory Board Rotterdam Port Fund

109

Raad van Commissarissen

M.E. (Marike) van Lier Lels Geboortejaar

1959

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Voorzitter RvC (per 23-11-2018)

Eind huidige termijn

Najaars AV 2022 (herbenoembaar)

Commissies

Voorzitter Remuneratiecommissie

Huidige positie/ loopbaan

Lid RvC PostNL Non executive Board member RELX plc Lid RvC Dura Vermeer Lid RvC NS Groep N.V.

L.J.A. (Leo) Brand Geboortejaar

1965

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

Lid RvC (per 23-03-2018) AvA 2022 (niet herbenoembaar) Lid Audit Commissie Chief Information Officer (CIO) VOPAK Lid RvC en Lid Audit Commissie Autobinck Lid RvC TWTG R&D

C.A.M. (Kees) de Koning Geboortejaar

1958

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

Lid RvC (per 02-06-2014) Najaars AV 2022 (niet herbenoembaar) Lid Audit Commissie Bestuurder Consualis Consulting Group B.V. Lid Raad van Toezicht en Audit Commissie NLR - Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum Voorzitter van de RvC van Hardt Hyperloop Voorzitter van de RvC van RGS Development B.V. Chairman of the Board, Eartex EAVE Ltd., London UK

110

M.E. (Ellen) de Kreij Geboortejaar

1966

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd

Lid RvC (per 09-04-2021)

Eind huidige termijn

AvA 2026 (herbenoembaar)

Commissies

Voorzitter Audit Commissie

Huidige positie/ loopbaan

Lead advisor ESG & Impact, APAX Partners

(Neven)functies

Lid RvC Greenback Recycling Technologies

M.P.C. (Margot) Weijnen Geboortejaar

1957

Nationaliteit

Nederlandse

Benoemd Eind huidige termijn Commissies Huidige positie/ loopbaan

Lid RvC (per 09-04-2021) Najaars AV 2026 (herbenoembaar) Lid Remuneratiecommissie Professor Process & Energy Systems Engineering Technische Universiteit Delft Lid Raad van Bestuur Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en voorzitter domeinbestuur Toegepaste en Technische Wetenschappen (NWO-TTW)

(Neven)functies

Voorzitter adviesraad Netherlands Aerospace Centre (NLR) Lid RvC Akzo Nobel Nederland B.V. (tot medio mei 2021) Lid RvC Shell Nederland B.V. Lid Raad van Advies Nouryon Nederland Lid bestuur Schuurman Schimmel-van Outeren stichting Lid Algemeen Bestuur Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT)

111

Toelichting belangrijkste indicatoren In het jaarverslag communiceren we over onze prestaties (indicatoren) voor het boekjaar. De realisatie van de indicatoren zetten we af tegen de verwachte prestaties zoals gepresenteerd in ons jaarplan. De uitgangspunten van hoe we deze prestaties meten en vastleggen, zijn hieronder opgenomen.

Innoveren: Business Development

Voor bepaalde projecten nemen we op basis

Met ingang van 2017 gelden voor de ROM's

van onze inzet een afslag op het resultaat.

geharmoniseerde resultaatafspraken voor Business Development:

Internationaliseren: Foreign Investments

▶ Aantal business cases en

De indicatoren van Foreign Investments

innovatieprojecten: projecten worden

worden conform de richtlijnen van de NFIA

onderverdeeld naar de herkomst van de

gemeten en gepresenteerd. Als bewijs van

middelen. Innovatieprojecten zijn projecten

onderstaande indicatoren geldt een getekende

waarin zowel private als publieke middelen

confirmation letter van de betreffende

beschikbaar zijn. Projecten met alleen private

ondernemingen, waarin zij een indicatie geven

financiering noemen we business case.

van de te verwachten nieuwe arbeidsplaatsen en

Als bewijs voor een succesvol innovatieproject

geïnvesteerd vermogen.

geldt een subsidiebeschikking, al dan niet

▶ Aantal bedrijven geland.

met de verwijzing naar het achterliggende

▶ Investeringsvolume (€ mln.): totale

projectplan. Voor de business case geldt een

investeringsomvang, dat volgens de

getekende confirmation letter, naar analogie

onderneming binnen maximaal drie jaar na

van de werkwijze bij Foreign Investments.

het moment van vestiging of uitbreiding is

▶ Uitgelokte investeringen (€ mln.): voor innovatieprojecten worden de totale

gerealiseerd. ▶ Aantal arbeidsplaatsen: additionele

projectkosten van gefinancierde projecten,

arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming

gebaseerd op projectvoorstellen, gedeeld

binnen maximaal 3 jaar na het moment van

door de verwachte looptijd van het project,

vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. Bij

verantwoord als uitgelokte investeringen.

de gecreëerde arbeidsplaatsen (fte) wordt

Zo wordt bijvoorbeeld een EFRO-project van

uitgegaan van een tijdspanne van 3 jaar.

€ 4 miljoen met een looptijd van vijf jaar voor € 800.000 meegeteld in het betreffende jaar.

Verder geldt nog dat we op bepaalde projecten

Voor een business case worden de

een afslag nemen op het aantal fte of

totale projectkosten van gefinancierde

investeringen. Indien de genoemde getallen

projecten, gebaseerd op projectvoorstellen,

onrealistisch worden geacht (in samenspraak

verantwoord als uitgelokte investeringen.

met NFIA) wordt deze naar beneden bijgesteld.

Voor projecten waar meer ROM’s tegelijk aan

Ook wordt conform de richtlijnen van de NFIA

werken, wordt het resultaat verdeeld over

het aantal bedrijven die zijn behouden voor de

de betreffende ROM’s. We nemen alleen een

regio met bijbehorende investeringen en fte

resultaat op als we belangrijk of bepalend

meegenomen in het resultaat.

geweest zijn voor het slagen van het project.

112

▶ Voor de IR-bezoeken wordt een lijst

▶ Uitgelokte investeringen: betreft de

bijgehouden en gezamenlijk met Rotterdam

gedurende de rapportageperiode de

Partners en The Hague & Partners jaarlijks

toegezegde investeringen door derden bij

een additioneel rapport opgesteld.

de portfoliobedrijven van IQCapital, UNIIQ, ENERGIIQ of ETF-R. Bij UNIIQ betreft dit

Investeren

niet de toegezegde investeringen vanuit de

▶ Aantal nieuwe investeringen: als bewijs

projectpartners Erasmus MC, Universiteit

van aantal (nieuwe) investeringen (IQCapital,

Leiden en TU Delft. Het bewijsstuk zijn de

UNIIQ, ENERGIIQ en vanaf 2021 ETF-R) geldt

investeringsovereenkomsten van derden.

een getekende investeringsovereenkomst

Deze indicator is exclusief het ingelegd

binnen de rapportageperiode.

fund-in-fund vermogen door derden.

▶ Verstrekte financieringen: deze indicator betreft de toegezegde investeringen van eigen middelen van IQCapital, ENERGIIQ, ETF-R en UNIIQ gedurende de rapportageperiode. De onderbouwing is gebaseerd op investeringsovereenkomst(en);

113

Voorheen rapporteerde InnovationQuarter

In 2020 en in het eerste halfjaar van 2021

op de verwachte groei in werkgelegenheid bij

hebben we uitvoering gegeven aan de COL-

de ondernemingen waarin zij investeert. Deze

faciliteit, gefinancierd door het Ministerie van

indicator past niet bij de vaak dynamische

Economische Zaken en Klimaat. Deze tellen niet

ontwikkelingen binnen een startup of scale-up.

mee in onze overall KPI’s, maar we maken deze wel zichtbaar in de cockpits.

Met ingang van 2019 rapporteert Investeren over het totale aantal arbeidsplaatsen bij de

Omdat de COL een noodkrediet is, wordt de

ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd.

COL-lening niet meegeteld als ‘uitgelokte

Dit getal is een indicatie van de impact van

investeringen’. Indien IQCapital, UNIIQ en

onze investeringen op de regionale economie.

ENERGIIQ wel een deel van de co-financiering

Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan

voor haar rekening heeft genomen wordt dit

gekoppeld.

deel en het deel van de private investeerders wel meegenomen in de reguliere KPI's.

114

COLOFON Druk: Van de Sande Het InnovationQuarter Jaarverslag 2021 is gedrukt op gerecycled papier (100% recycled). © InnovationQuarter IQ042022

WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 41 2595 AM den haag +3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl

115