"InForex"#35: Amerika iqtisadiyyatini qadinlar xilas edəcek

Azərbaycanda ilk və tək!

nalı onla Jur

Amerika iqtisadiyyatını qadınlar xilas edəcək

ı xilas et! lar

səh.6

oxu, ağac yn

Yanvar ayı üçün proqnozlar Ekspert rəyləri .............................7 Trading central.............................41 Dalğa analizi................................47 Kompleks texanaliz......................52 İşimoku analizi.............................56

səh. 17 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013

100.000$-ı 48.000.000$-a çevirməyin formulu

Şok və təlatüm ili?

səh. 9

Şərqlə Qərbi səh. 19 birləşdirsək…

səh.12

Bazar haqqında səh.22 Şaxta Babanın 8 mif axmaq zarafatı

Treyderin “şeytan”ları

səh.31

2

M Ü N D Ə R İ C AT

30

Oxuyacaqsınız: 6-da……………………………………….Amerika iqtisadiyyatını qadınlar xilas edəcək 7-də……………………………………….Yeni İlin ilk AYI. Ağ ayılar ağalıq edir 9-da……………………………………….2013: Şok və təlatüm ili? İnvestorların proqnozları 12-də…………………………………….Şaxta Babanın axmaq zarafatı.

Treyder başına gələnləri danışır 14-də…………………………….……….İtirə-itirə qazananlar və qazana-qazana itirənlər 16-da…………………………….……….Treyderin zehni yorulanda 17-də……………………………..………100.000$-ı 48.000.000$-a çevirməyin formulu.Treyderlə müsahibə 19-da……………………………….…….Şərqlə Qərbi birləşdirsək…

Yapon şamları ilə Qərb indikatorlarının sintezi treyderə dəqiq siqnalları verir 22-də………………………………………Bazar haqqında 8 mif. Bil və inanma!

25-də………………………………………“Səlis hərəkət” strategiyası 27-də………………………………………Treyderin gücü çatanlar və çatmayanlar 28-də………………………………………Qoşa xəttlərin sirrləri. +(-) DMI haqqında bilmədiyiniz hər şey 31-də………………………………………Treyderin “şeytan”ları 35-də………………………………………Momo dönüş patterni 38-də………………………………………Uğursuz treyderin portreti … Və onlara 6 məsləhət 41-də……………………………………..“Trading Central”dan bazarın təhlili 47-də……………………………………..Elliot Dalğalarının analizi 52-də………………………………………Kompleks texanaliz 56-da……………………………………..“İşimoku” əsasında analiz 60-da……………………….……………..Kitab rəfi

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex

13 (35) / yanvar,

2013

Jurnalı forumda müzakirə et

REDAKTORDAN

Oxucuya

Ə

İlqar Vəliyev, Layihənin rəhbəri

Əsas heç də o deyil ki, nə olacaq və necə olacaq. Əsas odur ki, nəsə olanda siz neyləyəcəksiniz? Ən vacib proqnoz bu haqda olmalıdır.

Qalan hamısı boş şeydir. Bu isə elə proqnozdur ki, ancaq siz özünüz verə bilərsiniz.

Demək, ilin ən vacib proqnoz verəni də elə sizsiniz.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İlin ən dəqiq proqnozu

vvəla Yeni İliniz mübarək.

Sizə “stop-loss”suz və “teyk-profit”li bir il arzulayıram. Arzu edirəm ki, bütün trendlər xeyrinizə olsun.

Və dərhal da fikrimə aydınlıq gətirmək istəyirəm: “stoploss”suz deyəndə mən heç də onu nəzərdə tutmuram ki, siz əməliyyatlarınıza “stop” qoymayasınız. Mən bunu nəzərdə tuturam ki, siz mütləq “stop”lar qoyasınız, amma onlar işə düşməsinlər!

Bir də, həmişə terminalınızda yaşıl rəng görmək arzulayıram. Bilirəm ki, treyderlər bunu nə qədər xoşlayırlar. İlin əvvəlində hamı proqnozlar verir. Nə olacaq, necə olacaq... Siyasətçilər, iqtisadçılar, sosioloqlar, hətta astroloqlar, hətta falçılar...

Və maraqlısı budur ki, insanlar da onlara inanırlar, qulaq asırlar, oxuyurlar. Elə biz özümüz də bu sayımızda il ilə bağlı proqnozlar yerləşdirmişik.

Bütün insanlar proqnozlarla maraqlanır və gələcəyi bilmək istəyirlər. Buna görə də hər şeyə inanmağa hazırdırlar. Amma bu, yanlış yoldur. Mən istəyirəm düzgün yolun necə olması haqqında danışım. Əsas heç də o deyil ki, nə olacaq və necə olacaq.

Əsas odur ki, nəsə olanda siz neyləyəcəksiniz? Ən vacib proqnoz bu haqda olmalıdır. Qalan hamısı boş şeydir. Bu isə elə proqnozdur ki, ancaq siz özünüz verə bilərsiniz. Demək, ilin ən vacib proqnoz verəni də elə sizsiniz.

Tutaq ki, Avrozona dağılacaq, Amerikada böhran bitəcək, Yaponiyada faiz dərəcələri qalxacaq, Çində iqtisadiyyat sıxışdırılacaq...

Siz nə edəcəksiniz?.. Tutaq ki, avro düşəcək, sonra qalxacaq, frank qalxacaq, sonra düşəcək... Siz nə edəcəksiniz? Əsas olan ancaq və ancaq budur: SİZ-NƏ-E-DƏCƏK-Sİ-NİZ? Qazanc da, itki də bundan – yəni Sizdən asılıdır.

Bu səbəbdən, ilk növbədə özünüzü proqnozlaşdırmağa çalışın. Bu və digər hallarda hansı qərarlar verəcəyiniz haqda düşünün. Əks halda bütün başqa proqnozların anlamı qalmayacaq.

Sizə uğuru bir il, həmişə özünüzü proqnozlaşdıra bilmək və əlbəttə ki, zövqlü və faydalı mütaliə arzulayıram!

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

3

4

REKLAM

Ona görə ki, bu cür şərtlər yalnız bizdədir:

Yanvarın 25-nə kimi +10% bonus

C.Cabbarlı, 44, Caspian Plaza www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

XƏB ƏR

Pul dünyası

Riskə meyl artıb

İ

qtisadiyyat dünyasında son günlərin açıqlanandan sonra aydın olacaq. əsas hadisəsi ABŞ-da “maliyyə uçurumu”nun qarşısını kəsəcək qanunun qəbulu oldu. Respublikaçılarla demokratların sövdələşməsi nəticəsində ortaya çıxan bu qanun qarşıdakı 10 ildə Amerika büdcəsinin kəsirini 4 trilyon dollara qədər artırmağa imkan verəcək.

Bu xəbər investorlara müsbət təsir edib: onların riskə meyli artıb. Treyderlər dolları satmağa başlayıblar. Amma ekspertlərin fikrincə, bu satış dalğası ötəridir və tezliklə dolların möhkəmlənməsi başlayacaq. Hər şey Amerikada işsizlik üçün müraciət edənlərin sayı

Ötən ilin ən sərfəli investisiyaları

“

Business Insider” jurnalı 2012-ci ilin ən yaxşı investisiyalarının siyahısını açıqlayıb. Ekspertlərin fikrincə, dövlət qiymətli kağızları arasında ilk yeri Portuqaliya bondları tutur.

Onların gəlirliyi ötən il ərzində 51,6% olub.

Valyutalar arasında ən yaxşı nəticəni Macar Forinti göstərib (dollara nisbətdə). Əmtəələr arasında taxta fyüçersləri daha gəlirli olublar.

“Sendi” qasırğasından sonra taxta fyüçerslərinin qiyməti kəskin şəkildə bahalaşıb. ABŞda ev bazarındakı inkişaf da www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

bunun səbəblərindən biri olub. İndesklər arasında ən yaxşı artımı Karakas Birjasının indeksi nümayiş etdirib – o, 2012-ci il ərzində 300% qalxıb.

Buna Venesueladakı siyasi vəziyyət, o cümlədən, Uqo Çavesin xəstəliyi də az təsir göstərməyib.

olub. Bundan başqa, Amerikada ev bazarının inkişafı “Pulte Group” şirkətinin səhmlərinin də samballı artımına səbəb olub.

Ən çox bahalaşan səhm isə “Bank of America”nın aksiyalar İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

5

6

MAESTRO

Baxış bucağı

Uorren Baffet:

“Amerika iqtisadiyyatını qadınlar xilas edəcək” 100%-dən istifadə edəcəyik.

Bu, məndə optimzm yaradır",deyə Baffet qeyd edib.

P

lanetin ən varlı adamlarından biri, "Omahalı peyğəmbər" Uorren Baffet BBC-yə müsahibəsində deyib ki, "maliyyə uçurumu" ilə bağlı danışıqların uğurlu alınacağına ümid edir. Amma danışıqların nəticələrinin hələ ki, o qədər də xoşagələn olmamasına baxmayaraq, o, Amerika iqtisadiyyatının perspektivlərinə optimist baxır.

ABŞ-ın qısamüddətli perspektivləri barədə danışarkən, o, "fiskal uçurum"la bağlı danışıqlarda uğur əldə olunacağına inandığını bildirib.

"Fikirləşmirəm ki, "fiskal uçurum" Amerika iqtisadiyyatına güclü zərbə vuracaq, çünki hamı hökumətin düzgün həll yolu tapacağına inanır",- deyə o, əlavə edib.

Bafet həmçinin təəssüfünü bildirib ki, onun bacıları bunu edə bilməyiblər, çünki onlar gənc olarkən qadınların biznes fəaliyyəti imkanları məhdud idi.

"Mən görürəm ki, biz çox inkişaf etmişik və ölkədəki istedadlı insanlara imkan yaratmışıq. İnanıram ki, artıq daha da irəliyə gedərək, onların tam

Baffet maliyyə dünyasında nüfuzlu şəxsdir və onun fikri hamı üçün ciddi əhəmiyyət daşıyır. O, hamını təşvişə düşməməyə çağırıb və bildirib ki, özunun malik olduğu səhmləri satmağa hazırlaşmır. Bafet həmçinin yaxın müddətdə dövlət istiqrazlarına deyil, səhmlərə üstünlük verməyə çağırıb.

Bu proqnozunun səbəbini isə Baffet qadınlara uğurlu fəaliyyət üçün bərabər hüquq verilməsində görür. Baffetin fikrincə, məhz bu, parlaq gələcək üçün açar ola bilər.

"Bu, məni gələcəyə optimst baxmağa məcbur edən səbəblərdəndir",- deyə o, əlavə edib. www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

ANALİZ

Ekspert rəyi

Bir cümlə ilə

Yeni İlin ilk AYI

Səbinə Məmmədqızı: - Usd/chf cütlüyünə baxmaq maraqlı olardı.

Qafar İmanverdiyev: - Qızıl və neftdən bu ay yaxşı gəlir əldə etmək olar.

Yanvar ayı üçün ekspert yozumları

Fərid Hüseynov: - Avro yanvar ayında artım nümayiş etdirəcək.

Beləliklə, 2013-cü il başladı. Ötən ilin sonu treyderlər üçün sürprizli keçdi. Bəzi valyutalar gözlənilməz hərəkətlərilə yadda qaldılar. Bəs yeni ilin əvvəli necə olacaq? Valyutalar Yeni İlə necə başlayacaq, onun ilk ayını necə keçirəcəklər? Biz ekspertlərə iki ənənəvi sualla müraciət etmişik:

Vüsal Məmmədov: - Avro/dolların haradasa 300 punktluq – 1.2700-a qədər eniş potensialı var. İlqar Vəliyev: - Aud/usd cütlüyü sıxılmış yayı xatırladır. Bu yay açılanda yaranan hərəkəti izləmək maraqlı olardı.

1) Yanvar ayında eur/usd cütlüyündən nə gözləyirsiniz?

2) Başqa hansı cütlüklərə diqqət yetirməyi məsləhət görürsünüz?

Səbinə Məmmədqızı

1) Avro/dollar 1.3155 səviyyəsini qırmaqla diapazondan çıxdı və hazırda 1.311.3120 səviyyələri əsas www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

müqavimət zonasıdır. Buradan aşağıda qalarsa, cütlük 1.3000-1.2970 zonasını yenidən qırmağa çalışacaq, növbəti dəstək 1.2918-1.2880 zonasındadır. Bu zona güclü dəstək olduğundan, avro/dollar üçün bu dəstəyin qırılması nisbətən çətin olacaq, amma buna nail olarsa, 1.28 ətrafına eniş görəcəyik. İndikatorlar hələ ki, aşağıya meyllidir.

Qalxmaq üçün cütlük 1.3120 səviyyəsini yuxarıya doğru qırmalıdır.

2) Usd/chf cütlüyünə baxmaq maraqlı olardı. Cütlük 0.9090 səviyyəsində güclü dəstək zonası yaradaraq, qalxmağa nail olub, hazırda 0.92-ci fiqurdan yuxarıda qaldıqca, qalxışa meylliyi saxlayacaq.

Növbəti müqavimət 0.931030 səviyyəsindədir.

Qafar İmanverdiyev Öncə bütün tələbələrimi və treyderləri Yeni İl münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edirəm, sizə can sağlığı və uğurlu, düşərli, gəlirli ticarətlər arzulayıram.

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

7

ANALİZ 8

8

ABŞ 2013-cü ilin əvvəlində siyasi-iqtisadi taktikası ilə

Ekspert rəyi Bir daha hamınızı Yeni İl münasibətilə təbrik edirəm. Sizləri səbirli, təmkinli, ehtiyatlı olmağa çağırıram. Bolluca qazanclar arzulayıram sizlərə!

Fərid Hüseynov 1.2700-a qədər eniş potensialı var. Bu potensial reallaşandan sonra artım trendinin bərpasını gözləyəcəyik.

fürsətdən sui-istifadə edərək, özünü dünyaya nümayiş etdirsə belə, bu siyasətilə ilin 2-ci yarısında Avroya məğlub olacaq. Yunanıstanın və İspaniyanın iqtisadi vəziyyətinin pis olması və ABŞ-ın yenı siyasət işlətməsi nəticəsində Avronun qısa zaman ərzində düşməsi treyderləri qorxudub.

Bütün treyderlərə tövsiyəm: səbirli və təmkinli olun, dövlətlər arasındakı siyasi oyunlardan yaxşı faydalanın.

1) Həftəlik qrafikə nəzər salsaq, qiymətin 1.2959-a qədər gəlmə ehtimali var və bu nöqtəni aşağıya doğru kəsərsə, bu ay üçün 1.2841 1.2656 -1.2573 hədəflərini yoxlayacaq. Əks halda gündəlik qrafik əsasında qiymət həftə ərzində 1.3039-u yoxlasa, yuxarıya doğru 1.3175 -1.3221 və 1.3498 hədəflərinə yaxınlaşacaq.

2) Digər cütlüklərə gəldikdə, usd/chf, qızıl və neftdən bu ay üçün yaxşı gəlir əldə etmək olar. ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

1) Keçənilki hərəkətə nəzərən söyləmək olar ki, Avro yanvar ayında artım nümayiş etdirəcək.

2) Eur/aud cütlüyünə diqqət yetirmək yaxşı olardı. Cütlüyün artım üçün potensialı var.

Hədəf 1.3150-1.32 ətrafları ola bilər.

Aud/usd cütlüyü çox güclü bir hərəkətin astanasındadır.

Belə ki, 2011-2012-ci illərdə aud/usd klassik üçbucaq fiquru yaradıb. Kritik səviyyələr 1.0650-1.0100-dur. İstiqaməti qiymət özü müəyyənləşdirəcək.

Gbp/jpy 134-135 səviyyələrinə qədər korreksiya edə bilər.

Vüsal Məmmədov 1) Yanvarın ən azı ortalarına qədər, bəlkə də daha artıq müddət ərzində cütlüyün eniş korreksiyasında hərəkət edəcəyini düşünürəm.

Haradasa 300 punktluq –

2) Şəxsən mənim üçün usd/jpy maraq doğurur.

Cütlükdə sıçrayışlı artımın ardınca sanballı korreksiya potensialı yaranıb. Haradasa 3-4 fiqurluq enişi tutmağa cəhd etmək olar. Amma əlbəttə ki, maksimum ehtiyatla... Çünki hələ artımın bitməsinə dair heç bir siqnal yoxdur. Siqnaldan sonra “korreksiya ovçuları” yenaya tor ata bilərlər. İlqar Vəliyev 1) Həftəlik qrafikdə zəif divergensiya nəzərə çarpır. Bu, ən azından artım trendində fasilə yaranması üçün kifayət edəcək. Minimal hədəf 1.29dur. Ondan sonra 1.29-1.32 arasında reync gözləyirəm.

Bunun ardınca hansısa istiqamətdə hərəkət haqqında danışa biləcəyik.

2) Aud/usd-yə diqqət yetirməyə dəyər – orada hərəkətin amplitudası o qədər azalıb ki, qrafik sıxılmış yayı xatırladır.

Bu yay açılanda yaranan hərəkəti izləmək maraqlı olardı.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

İLƏ BAXIŞ

Proqnoz

2013: Şok və təlatüm ili? İnvestorların yeni başlayan il üçün proqnozları

«

Morgan Stanley» bankı 2013-cü ilin ehtimal olunan makrosürprizlər siyahısını hazırlayıb.

Proqnozlara görə, yeni başlayan ildə bizi bunlar gözləyə bilər: Yaponiya Bankı problemli ölkələrin istiqrazlarlnı satın alaraq Avropanı ələ keçirir, İtaliyadakı seçkilər avronu məhv edir, Çin hökuməti isə iqtisadiyyatı öz əlilə boğur... Hələ bunlar yeni ildə tarixin gedişatını dəyişə və investorları ürək tutmasına gətirə biləcək hadisələrdən yalnız bir neçəsidir...

“Morgan Stanley” bankının belə bir ənənəsi var- artıq 30 ildir ki, növbəti ilə baş verə və bazarı həyəcanlandıra biləcək gözləntilər siyahısını dərc edir.

Makrosürprizlər siyahısına investorların gözlədiyi hadisələr daxildir. “Morgan Stanley”nin özündə isə bunların baş vermə ehtimalının 50% olduğunu bildirirlər. Əlbəttə, bu gözlənilən hadisələrin alternativ variantları da mövcuddur. Amma bu, o demək deyil ki, onlara qeyriwww .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

ciddi yanaşmaq lazımdır: bu hadisələrin hansısa birinin reallaşması dünya iqtisadiyyatına kifayət qədər ciddi problemlər yarada bilər.

Beləliklə, “Morgan Stanley”nin əsas ssenarisinə baxaq. Ümumi fikir belədir ki, Dünya iqtisadiyyatı "toranlıq zona”da qalacaq - artımla yenidən tənəzzülə uğramaq riski arasında. İlin birinci yarısı qlobal oyunçuların davranışındakı qeyri-müəyyənlik üzündən gərgin keçəcək. Bu da investorları bədbin proqnozlara inanmağa məcbur edəcək. Amma əgər düzgün qərarlar qəbul edilsə, dünya iqtisadiyyatı üçün ilin ikinci

yarısında bərpa gözləmək olar.

Və bu, 2014-cü ildə də davam edəcək.

Hələ bir neçə il öncə makrosürprizlər reytinqində cəmi 10 bənd var idi. Amma indi bunlar çoxalıb, çünki indi təkcə inkişaf etmiş ölkələr deyil, inkişaf etməkdə olan ölkələr də dünyanı təəccübləndirə bilirlər.

Dünya iqtisadiyyatı ölümdən qurtula bilər Hamı əmindir ki, infliyasiyanın iqtisadiyyata zərər vura biləcəyi ehtimalı azalıb.

8 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

9

İLƏ BAXIŞ 8

10

Amma ABŞ və Çində iqtisadiyyatın sürətli bərpası, kənd təsərrüfatı malları bazarında təklif şoku və yaxud mərkəzi bankların aktiv balansının kəskin artması faktiki və gözlənilən infliyasida kəskin sıçrayışlara gətirə biləcək.

Nizamlayıcılar bu halda dünyadakı qiymət artımını dayandırmaq üçün hansısa ciddi addımlar atmağa risk etməyəcəklər - qlobal maliyyə sistemi çox kövrəkdir və aşağı faiz dərəcələrindən asılıdır.

Mərkəzi Banklar yəqin ki, infliyasiyadakı bu sıçrayışlara əhəmiyyət verməyəcəklər.

Buğdanın qiymətinin artması “çorək qiyamları”na səbəb olacaq.

Dövlət borcu ləğv olunacaq ABŞ xəzinədarlığı, Yaponiya maliyyə nazirliyi və Böyük Britaniya xəzinədarlığı birgə elan verəcəklər ki, bu ölkələrin nizamlayıcılarının balanslarındakı dövlət istiqrazları "kütləvi yumşaldılma" nəticəsində ləğv edilir. Dövlət borcunun ÜDM-ə nisbəti bu ölkələrdə müvafiq olaraq 11..., 18 .... və 25.... olacaq.

Reytinq agentlikləri və istiqraz bazarları bundan məmnun olacaqlar, investorlar hələ anlaya bilməyəcəklər ki,dövlət borcunun kütləvi monetizasiyası baş verib. Bundan sonra bazarda qiymətli kağızların kütləvi satışı başlanacaq.

ABŞ xilas olacaq Amerika siyasətçiləri büdcə ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

Proqnoz kəsirini azaltmaq barədə razılığa gəlməmiş ABŞ "büdcə uçurumu”ndan yıxılmağa başlayacaq.

Amma bazarın reaksiyası demokratlarla respublikaçıları ortaq fikrə gəlməyə məcbur edəcək. İqtisadiyyatda əminlik həmin vaxtdan artmağa başlayacaq, biznesdə investisiya aktivliyi atacaq, həmçinin əmək bazarında vəziyyət günü-gündən yaxşılaşacaq.

AMB Yaponiya Bankı ilə yerini dəyişəcək Yaponiya Bankı yenanın məzənnəsini aşağı salmaq üçün aqressiv mübarizəyə başlayacaq. Bu strategiyanın bir hissəsi avrozona ölkələrinin istiqrazlarının alınmasıdır, bank buna AMB problemli ölkələrin istiqrazlarını almazdan əvvəl başlayacaq.

Yaponiya nizamlayıcıları aktiv hərəkət edən zaman AMB sadəcə, gözləyəcək ki, İspaniya hökuməti nə zaman ESM və AMB -yə yardım üçün müraciət edəcək. İtaliya yeni böhranın başlanğıcını qoyacaq İtaliyada vaxtından əvvəl keçirilən seçkilər öncəsi seçkiqabağı kampaniya sərt büdcə iqtisadiyyatının tənqid olunması ilə müşaiyət olunacaq. İnvestorlar təşvişə düşəcəklər, ola bilsin ki, ölkə avro zonasından çıxmağa hazırlaşacaq.

Bazarda yaranan təşviş

ölkəni Avropanın antiböhran fonduna müraciət etməyə məcur edəcək. Beləliklə, təkcə İspaniya deyil, İtaliya da istiqrazların alşı proqramının başlanmasına start verəcək.

Amma artıq çox gec olacaq. İnvestorlar əmin olacaqlar ki, avrodan imtina riski monetar yox, siyasi faktorlardan asılıdır.

Onlar tələsik avronu satacaqlar.

Britaniya AB-ni tərk edəcək İnvestorlar Böyük Britaniyanın AB tərkibindən çıxacağına görə narahatlıq keçirəcək, həmçinin Yunanıstanın yaxın perspektivdə avrozonada qalacağına əmin olacaqlar.

2013-cü ilin əvvəlində aparılan sorğular göstərəcək ki,Böyük Britaniyanın AB-ni tərk etmək ehtimalı Yunanıstanın Avrozonadan çıxmaq ehtimalından daha güclüdür.

Londonun daşınmaz əmlak bazarı itkilərlə qarşılaşacaq,maaliyyə institutları isə qaçış planı hazırlayaraq, öz əməkdaşlarını Frankfurt və Parisə yerləşdirəcəklər.

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

İLƏ BAXIŞ

Proqnoz

8

İnkişaf etməkdə olan ölkələr islahatlardan imtina edəcək İnkişaf etməkdə olan ölkələr aktiv inkişaf edəcəklər, amma bu, düzgün olmayan faktorlar əsasında baş verəcək. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə vəziyyətin yaxşılaşması və dünya ticarətində stabilləşmə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ixracatın və istehsalın sabitləşməsinə gətirəcək. Onların hökumətləri bundan razı qalacaq və inkişafın ixracatın artırılmasına əsaslanan köhnə metodlarından imtina etməyəcəklər. Struktur islahatlarının aparılmaması bu ölkələrdə müşahidə olunan artımın qəfil enişlə əvəzlənməsinə gətirəcək. Çin iqtisadiyyatı “şok”a əl atacaq Çin hakimiyyəti hamı üçün gözlənilməz olaraq, iqtisadiyyat bərpa olunmağa başlayan kimi “şok terapiyası” tətbiq etməyə başlayacaq: qəfildən ölkədə maliyyə şərtləri şərtləşdiriləcək. Ölkədə bank sistemində likvidliyin faktik olaraq donması baş verəcək, kreditləşmə sərt

məhdudlaşdırılacaq, kreditlər üçün defoltlar seriyası başlanacaq. İqtisadiyyatın artımı zəifləyəcək.

Asiya islahatlar aparılması üzrə lider olacaq Asiya ölkələrinin siyasətçiləri (Yaponiya istisna olmaqla) aktiv olaraq islahatlar aparacaqlar, bu da əmək məhsuldarlığını kəskin artıracaq.

Meksika “neft sosializmi” quracaq Meksika prezidenti P. Nyeto ölkə Konstitusiyasında neft-qaz sektorunun nizamlanması hissəsində dəyişiklik etməkdə israr edəcək. O,energetika sektorunda dövlət nəzarətinin gücləndirilməsində israr edərək, büdcə islahatlarının aparılmasının və neft-qaz sektorundan alınan gəlirlər hesabına sosial xərclərin artırılmasının vacibliyini qeyd edəcək.

Braziliya infrastrukturu yenidən quracaq Braziliya prezidenti

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

D.Rusef müşahidəçiləri təəccübləndirərək, ölkənin infrastrukturunu yaxşılaşdırmaq üçün ambisiyalı proqram həyata keçirəcəyi barədə verdiyi sözə əməl edəcək.

Dünyanın 6-cı iqtisadiyyatı reytinqlərdə ən axırıncı pillədən yuxarı qalxacaq. Bu da ölkəyə investisiya yatırımlarını artıracaq.

“Back in the USSR” Rusiya prezidenti Ukraynanın enerji daşıyıcılarının çatdırılmasında güzəştlər qarşılığında bu ölkənin Gömrük Birliyinə qoşulmasına nail olacaq. Avropa Birliyinin qapıları Ukrayna üçün bağlanacaq - axı 2 quruma eyni zamanda üzv olmaq mümkünsüzdür. Amma əvəzində postsovet məkanı ölkələri Rusiya, Ukrayna, Belorus və Qazaxıstan yenə birlikdə olacaqlar.

Ticarət və investisiya baryerlərinin aradan qaldırılması regionun iqtisadi artımında sıçrayışa səbəb olacaq. Rusiya investisiya cəlb edərək və bazarı inkişaf etdirərək, buna dəstək verəcək. Qriven və Belorus rublunun məzənnəsi belə münbit şəraitdə stabilləşəcək.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

11

12

T R E Y D E R Ə H VA L AT L A R I

Başa gələnlər

Oxucularımızda böyük maraq doğuran “Treyder əhvalatları” adlı rubrikamızı davam etdiririk. Bildiyiniz kimi, bu rubrikada treyderlər öz başlarına gələn real əhvalatları nəql edirlər.

Məktubların məzmunu saxlansa da, üslubu redaktə olunur. Təbii ki, adların gizli saxlanmasına zəmanət verilir.

Budəfəki qonağımız Yeni İl ərəfəsində açdığı ziyanlı əməliyyatdan danışır və məsləhət istəyir.

Şaxta Babanın axmaq zarafatı S

alam. Mən belə bir iş tutmuşam və indi bilmirəm nə eləyim.

Dekabrın sonlarında usd/jpynin artım hərəkətinin müvəqqəti odluğunu düşünür və buna satmaq şansı kimi baxırdım. Cütlük 84.00-a çatanda fikirləşdim ki, bu, satmaq üçün əla imkandır. Çünki ilin maksimumu burada yerləşirdi və nəzəriyyəyə görə ən az bu səviyyədən aşağıya korreksiya olmalıydı.

Ona görə də həmin səviyyədə bir qara şam yaranan kimi mən satdım.

Düşündüm ki, artıq dönüş başlayır, mən də zirvəni tutacağam. Amma qiymət nəinki korreksiya etmədi, hətta raket kimi düz yuxarıya qalxdı.

Fasiləsiz, korreksiyasız-filansız. Bu da mənə “zirvə tutmaq”.

Mən “stop” qoymamışdım.

Birincisi, “stop” qoymağa yer yoxdur. Çünki heç bir maksimum-filan yoxdur ki, üstündə “stop yerləşdirim. Düppədüz gedib qiymət. İkincisi, bilirəm ki, qiymət onsuz da aşağıya getməlidir. Mən “stop” qoysam, onu götürən kimi aşağıya dönəcək.

Hazırda əməliyyatım hələ də açıqdır. Düşünürdüm ki, bu artım Yeni İl bayramı ilə bağlıdır və bazarın arada açıldığı vaxtlarda qiymət kəskin düşəcək. Amma elə bil ki, Şaxta Baba mənimlə axmaq bir zarafat edirdi: hər dəfə qiymət bir az da qalxırdı. Heç korreksiya da etmədi ki, az ziyanla bazardan çıxmaq haqqında düşünüm. Yəni səhvimi düzəltməyə şansım olmadı. İndi 400 punkt ziyandayam.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

Hesabımda 540 dollar pul vardı (onu 300 dollardan qaldırmışam), 0.02 lotla əməliyyat açmışam, 80 dollar ziyandayam. Yenə də, yaxşı ki, lotum çox böyük deyil, yoxsa çoxdan stop-autla bazardan kənara atılmışdım.

Görəsən, bağlasam yaxşıdır, yoxsa gözləsəm? Qorxuram ki, bağlasam, qiymət dərhal aşağıya getsin və mən də yanıb-tökülüm.

Bir-iki tanış treyderlə məsləhətləşmişəm. Bəziləri məsləhət görür ki, gözləyim. Amma başqaları deyirlər bağla. Biri isə deyir ki, bu əməliyyatı bağlayım və yeni satış əməliyyatı açım – ya eyni lotla, ya da bir az artıq həcmlə.

Bilmirəm necə edim...

8 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

T R E Y D E R Ə H VA L AT L A R I

Başa gələnlər

Redaksiyadan: treyderin təsvir etdiklərindən belə başa düşdük ki, hadisələr bu cür baş verib.

8 Qiymət axı bu cür dayanmadan, şaquli qalxa bilməz, bunun bir enişi, korreksiyası da olmalıdır də...

Siz necə fikirləşirsiniz?..

Hərçənd, nə deyəcəyinizi bilirəm. Yəqin deyəcəksiniz ki, bazarda heç kimin məsləhətinə qulaq asmaq lazım deyil, özün bildiyini elə. Amma bilsəydim, daha niyə soruşurdum ki?..

Dəyərli oxucu! Əgər sən də treydinqdə öz başına gələn əhvalatları “İn Forex”in oxucuları ilə bölüşmək istəyirsənsə, bizimlə əlaqə saxlaya bilərsən: info@inforex.az

Azərbaycanda treyderlər üçün yeganə forum

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

13

14

ƏSAS MƏSƏLƏ

Statistika

İtirə-itirə qazananlar və qazana-qazana itirənlər daha çox olur. Böyük itkilər böyük qazanclardan daha çoxdur. Orta günlük gəlir 130 punkt olduğu halda, günlük itki 180 punktdur.

Devid Rodriges

F

orex bazarına yeni treyderlər çox gəlir, amma bir o qədər treyder də bazarı tərk edir.

Niyə? Çünki onlar pullarının itirir və öyrəndikləri strategiyaların işləmədiyini görürlər.

Forexdə qazanmaq üçün əsas şərt heç də sistem yox, kapitalın idarə olunmasıdır.

Kapitalın idarə olunmasından söhbət düşəndə hamı belə deyir: itkiləri məhdudlaşdırın, gəlirin artmasına imkan verin.

Amma real bazarda bunu eləmək heç də asan deyil. Şəkil 1-dəki histoqramda 2005-2008-ci illərdə Forex treyderlərinin hesablarındakı gündəlik dəyişmələr göstərilib.

Bu qrafikdən biz onu görürük ki, treyderlərdə böyük itkilər www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

orta gəlirli əməliyyat 90 punkt verir, 1620 punktluq maksimal itki onun 18 əməliyyatdan götürdüyü gəliri məhv edir. İkinci treyderə gəlincə, onun əməliyyatlarının çoxu itkilidir.

Amma orta gəliri orta itksindən xeyli çoxdur. Ən yaxşı əməliyyatının gəliri ən pis əməliyyatının itkisindən iki dəfə çox olub. Bu, çox ağır və çətin stildir: treyder bilir ki, əməliyatlarının çoxunda itirir, buna görə də gəlirli əməliyyatı uzun müddət açıq saxlayır.

Başqa bir maraqlı statistik göstərici odur ki, 3 illik müddətdə ticarət günlərinin orta hesabla 54%-i treyderlər üçün gəlirli olub. Amma buna baxmayaraq, onlar itiriblər – cünki gəlirli günlər itkili günlərdən çox olsa da, itkilərin miqdarı gəlirlərdən artıqdır. Treyderlər gəliri tez götürüb, itkilərin isə böyüməsinə imkan veriblər.

Şəkil 1 Gəlin, iki treyder təsəvvür edək. Onlardan birincisi deyir ki, ticarət sistemi 60% hallarda uğurludur. İtkiləri isə az, fəqət böyük olur. Maksimal itkisi maksimal gəlirindən 4 dəfə böyükdür. Nəzərə alsaq ki,

Buradan çıxan nəticə odur ki, əsas məsələ itkili və ya gəlirli əməliyyatların sayında deyil, itkilərin və ya gəlirlərin həcmindədir. Ona görə də, bunu bütün treyderlər daim nəzərdə saxlamalıdırlar.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

REKLAM

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

15

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

16

NƏZƏRƏ AL!

Problem

Treyderin zehni yorulanda B

ir treyder olaraq hər gün ətraf aləmdən nə qədər informasiya əldə edirsiniz?

Sizin siyahınızda neçə bazar aləti var? Neçə qrafiki izləyirsiniz?

Diqqət mərkəzinizdə neçə xəbər lenti, siqnal və s. var? Ətraf aləmdən əldə etdiyiniz informasiya bazarda sağ qalmanız üçün əsas elementlərdən biridir. Ancaq pis tərəfi budur ki, onlar sizin işinizi ləngidə də bilərlər.

Bəzi ticarət günləri özünüzü zəif hiss edirsinizmi? Siz nə vaxtsa özünüz də bilə-bilə yanlış ticarət qərarları vermisinizmi? Nə vaxtsa bir neçə informasiyaya diqqətinizi yönəldərək, daha vacib olan digərlərini kənarda qoymusunuzmu? Belə bir halla qarşılaşmısınızmı ki, zənninizcə yaxşı ticarət qərar verirsiniz, amma qəfildən görürsünüz ki, “yaxşı” əməliyyat necə itki gətirir?

Yuxarıda qeyd etdiklərimizin hamısı zehni yorğunluğun əlamətləridir. Zehni yorğunluq özünü iki formada büruzə verir: reaksion və törəmə. Hər iki formaya stress, yüksək riskli qərarların verilməsi və xeyli sayda informasiyanın birdən araşdırılması daxildir.

Stress vəziyyətində yüksək www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

riskli qərar vermək vaxtı çatanda həqiqətən də, xeyli sayda informasiya ilə qarşılaşırsınız. Bu informasiyanın yalnız müəyyən hissəsi ilə bağlı fikriniz formalaşa bilər. Zehni yorğunluğun hər iki forması aktiv treyder üçün səhv qərarlara gətirib çıxara bilər, bu da itkilərə səbəb olacaq.

Zehni yorğunluq son dərəcə “hiyləgər” ola bilər. Siz onunla qarşılaşdığınızın fərqinə varmaya da bilərsiniz. Amma təbii

mədən icra edə biləcək şəkildə öyrənmək lazımdır. “Əjdahanın yolu” filmində Brüs Linin gənc şagirdi öyrədərkən dediyi kimi: “Fikirləşmə, hiss et!”

Psixoloq Aleksis Artvola yazır: “Mən bəzi adamların digərlərindən fərqli olaraq, təhlükəli vəziyyətlərdə özlərini təmkinli aparmağa necə nail olduqlarını araşdırmışam. Vacib faktorlardan biri şəxsin yüksək stressli vəziyyətlərlə qarşılaşdığı zaman fizioloji və emosional oyanma səviyyələrini idarə etmək bacarığıdır”.

Gəlin, bu iki fikri birləşdirək.

ki, əlamətlərini görəcəksiniz: yanlış qərarlar vermək və qərar verərkən “əhatə dairəsindən kənarda” olduğunuzu hiss etmək.

Zehni yorğunluq zamanı biz: 1) Mürəkkəb hərəkətlər etmək bacarığını itiririk 2) Diqqətimizi cəmləyə bilmirik 3) Görmə periferiyasının böyük hissəsini itiririk.

Zehni yorğunluqla nə edə bilərik? Məşhur aktyor və döyüş ustası Brüs Li öz tələbələrinə belə deyirmiş: “Bunu yadınızdan çıxana qədər öyrənin!” Bu, o deməkdir ki, metodları düşün-

Ticarət stress vəziyyətində yüksək riskli qərarların verilməsini tələb edir. Siz qəbul etməlisiniz ki, zehni yorğunluq ilə rastlaşa bilərsiniz. Onunla mübarizə üçün ən yaxşısı odur ki, “əzələ yaddaşı”nızı inkişaf etdirin!

Bu, nə deməkdir?

Bu, o deməkdir ki, sizin şüurunuz karıxıb qalanda bədəniniz nə etmək lazım gəldiyini bilməlidir. Tutaq ki, bazardan çıxmaq lazımdır, amma şüur bu qərarı verə bilmir. Treyderin bədəni şüurun köməyi olmadan da bu haqda qərar verrməyi bacarmalıdır. Bunun üçün siz, sadəcə, həmin təlimatları şüurunuzda avtomatik icra səviyyəsinə çatdırmalısınız.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TREYDERLƏ MÜSAHİB Ə

Maykl Steynhordt

100.000$-ı 48.000.000$a çevirməyin formulu Maykl Steynhardt: “Bütün imkanlardan pul qazanmaq üçün istifadə etmək lazımdır” - Ticarət üslubunuz haqqında danışın. Necə işləyirsiniz?.. Zirvələri və dibləri tutursunuz?.. Bazarın istiqamətini tutmaq – hər şeyin başında bu gəlir, elədirmi?..

B

u dəfə rubrikamızda sizə maraqlı bir müsahibə təqdim edirik: onu məşhur treyder və müəllif Larri Konnors əfsanəvi treyder Maykl Steynhardtdan götürüb.

Tanınmış hedc-fondlardan birinin meneceri olan Maykl Steynhardt 28 ildə 100.000$lıq kapitalını xərcləri çıxmaqla, 48.000.000$-a çevirib. Bunu necə edib? Onun hansısa sirli metodu və ya sistemi varmı?

Yoxsa sadəcə olaraq, maliyyə dahisidir? Larri Konnors da müsahibəsində bu və digər suallara cavab axtarıb.

biləcək. Bu, elə işdir ki, nəticəsini hər gün hiss edə bilirsən.

Belə düşünəndə siz hər gün rastınıza çıxan imkanları dəyərləndirə

başlaə n ü g lə ir k fi u Hər səhər b gününü u b n ü n ü r m ö n malısan ki, sə a sərf ğ a m n a z a q l u və enerjini p edəcəksən.

- Hər şey yox, amma çox şey bundan asılıdır. Real fəlsəfə isə belədir: hər səhər bu fikirlə günə başlamalısan ki, sən ömrünün bu gününü və enerjini pul qazanmağa sərf edəcəksən. Və nə qazandığın ölçülə

biləcəksiniz.

Treyder gərək rastına çıxan hər informasiyaya, fakta bu prizmadan yanaşsın ki, ondan necə pul qazana bilər? Ona görə də, məsələ zirvələri və dibləri tutmada deyil, bazara yanaşmanın fəlsəfəsindədir.

8

Onun gəldiyi qənaətə görə, Steynhardtın başqa treyderlərdən elə də ciddi bir fərqi yoxdur. O, sadəcə, daha inadla öyrənir və israrla məqsədinə doğru gedir. Hər gün bir az da inkişaf etməyə çalışır.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

17

TREYDERLƏ MÜSAHİBƏ 8

18

Əsas olan məhz budur - bütün imkanlardan qazanmaq üçün istifadə etmək və hər gün özünü qiymətləndirmək.

- Uzunmüddətli və qısamüddətli əməliyyatlarla bağlı fəlsəfəniz necədir?

- Hər şey sizin məqsədinizdən asılıdır. Uorren Baffet kitabında yazır ki, “10 il saxlamayacağınız aksiyanı heç 10 dəqiqəliyə də almayın”. Yəqin ki, o, haqlıdır. Yəni hətta qısamüddətli əməliyyat açanda da uzunmüddətli perspektivləri nəzərə almaq lazımdır.

- Vaxtı seçmək intuisiyadan asılıdır?

- İstəyirəm “hə” deyim, amma onda da sual gələcək ki, “intuisiya nədir”?

- İntuisiya nədir?

- İntuisiya təcrübənin balasıdır. Təcrübədən doğulan və bizim qərarlarımıza alt şüur səviyyəsində təsir edən bir hadisədir.

- Bazarda çoxlu treyderlər var... Onlardan qiymətlə bağlı fikirləri daha çox haqlı

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

Maykl Steynhordt

olanlar qazanırlar. Mən necə daha çox haqlı ola bilərəm?

- İntellektin, intuisiyanın, enerjinin tətbiqi özünü məhz bunda göstərməlidir. Müasir informasiya dövründə başqalarını qabaqlamaq doğrudan da, çox çətindir.

Amma digər tərəfdən, siz enerjinzin 100%-ni Yaponiyanı öyrənməyə sərf edirsinizsə, demək, Yaponiya ilə bağlı hadisələrdə başqalarından daha irəlidə və daha haqlı olacaqsınız.

- Yəni bu, bir növ intellektual oyundur?

- Haradasa hə, belədir.

- Əgər sizə desəm ki, “mən də sizin nailiyyətlərə çatmaq istəyirəm”, mənə nə cavab verərdiniz?

- Deyərdim ki, əvvəlcə bu sualların cavablarını tapın: “Məni əslində nə narahat edir?”, “Hansı işi görəndə özümü rahat hiss edirəm?”

Yəni əvvəlcə özünüzü tanımalı, nələrin sizi xoşbəxt etdiyini bilməlisiniz.

Daha sonra lazım olan inadkarlığa yiyələnməlisiniz. Bu işə lazımı qədər enerji sərf etməyə

hazır olmalısınız. Onsuz heç nəyə nail olmaq mümkün deyil.

Bazarı qabaqlayıb gəlir götürməyə çalışan milyonlarla insan var. Siz onlardan nə ilə fərqlənirsiniz? Bu suala cavab tapmaq gərəkdir. Yaxşı olar ki, ardıcıllıqda, intizamda, cəldlikdə və inadkarlıqda fərqlənəsiniz.

- Amma bu fəlsəfəni təkcə bazarda yox, biznesin bütün sahələrində tətbiq etmək olar...

- Yəqin ki, hə. Bazar da bir biznesdir. Və başqa biznes növlərindən əsas fərqi ondadır ki, burada nəticələri hər gün, hər saat ölçmək olur.

- Və nəhayət... 100.000$-ı 48.000.000$-a çevirməyin formulunu deyə bilərsinizmi?

- Buyurun: 1) Əvvəlcə öyrənir və biliklərinizin hesabına üstünlük qazanırsınız 2) Hər il kapitalınızı 30% artırırsınız... 28 il ərzində 3) İşin belə getdiyinə hər rüb və hər ay nəzarət edib, əmin olursunuz.

4) Bu planı həyata keçirmək üçün hər saat, hər gün çalışırsınız... 28 il ərzində!

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

E M A L AT X A N A

Eksperiment

Şərqlə Qərbi birləşdirsək...

Yapon şamlarının Qərbin klassik texanaliz alətlərilə kombinasiyası çox gözəl nəticələr verir

Y

apon şamlarını ənənəvi Qərb indikatorları ilə birləşdirəndə daha yaxşı nəticələr əldə etmək mümkündür. Belə ki, onlar bir-birinin siqnallarını filtrasiya edirlər.

Biz bu şam formasiyalarını nəzərdən keçirəcəyik (terminologiya dəqiq olsun deyə, şamların ingiliscə adlarını da saxlayırıq):

Yapon şamları qrafik analiz metodu kimi 17-ci əsrdə düyü tacirləri tərəfindən yaradılıb.

Analiz şamların “bədən”inin və “kölgə”sinin ölçülərinin müqayisəsinə, həmçinin, birlikdə yaratdıqları kombinasiyalara (patternlərə) əsaslanır. Şamlar bazardakı vəziyyət haqqında barlara nisbətən daha əyani informasiya verirlər.

Sessiyanın açılışı və bağlanışı üst-üstə düşəndə formalaşır. Bazardakı qeyrimüəyyənlikdən xəbər verir. Çox vaxt trendin sonunun yaxınlaşmasının xəbərçisi olur.

Şamların bu indikatorlarla qarşılıqlı münasibətlərini araşdırmaq treyderə xeyli faydalı ola bilər: RSI, Stochastics, ADX, MACD. www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

kiçik bədəni olur. Bədənin rəngi vacib deyil. “Dib”də formalaşır.

1) Doji

2) “Çəkic” – uzun kölgəsi və onun yuxarısında yerləşmiş

3) “Asılmış adam” - dönüş siqnalıdır, şamın rəngi vacib deyil. Zirvədə formalaşır.

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

19

20

E M A L AT X A N A 4) “Batan ulduz” – artım hərəkətinin bitməsinə işarə edir. Şamın bədəni əvvəlki günün şamından yuxarıda formalaşmalıdır.

5) “Ayıların üstünlüyü” – Artım trendi vaxtı şamın balaca ağ bədəni formalaşır. Növbəti gün qiymət yeni maksimumda açılır, sonra aşağıya gedir. Şam əvvəlki günün açılışından aşağıda bağlanır.

Eksperiment

dönüşə “ayı” siqnalıdır. Ancaq artım trendində rast gəlinir. Birinci gün uzun ağ bədən, ikinci gün qara bədən formalaşır.

8) “Səhər ulduzu” – dönüşə “buğa” siqnalıdır. İdeal halda ikinci şamla birinci və üçüncü şamların arasında “gap” olmalıdır.

9) “Axşam ulduzu” – dönüşə “ayı” siqnalıdır. Bu modeldə də ideal halda ikinci şamla birinci və üçüncü şamların arasında “gap” olmalıdır.

6) “Buğaların üstünlüyü” – Eniş trendi vaxtı şamın balaca qara bədəni formalaşır.

Növbəti gün qiymət yeni minimumda açılır, sonra yuxarıya gedir. Şam əvvəlki günün bağlanışından yuxarıda bağlanır Yapon şamlarının RSI ilə kombinasiyası

7) “Qara buludlar” – ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

Şəkil 1-də 7 periodlu RSI indikatoru ilə şam patternlərinin qarşılıqlı əlaqəsini görürük. İndikatorun ifrat alış zonalarında olması bazara az risklə girməyə imkan yaradır. Bu vaxt

girişin dəqiqliyini daha da artırmaq üçün şam patternlərindən faydalanmaq mümkündür. Şam patternləri və RSI bir-birini filtrasiya etməlidirlər. Nəticədə biz yanlış siqnallardan sığortalana bilərik. Qrafikdə qırmızı dariyə alınmış siqnallar filtrasiya olunmuş siqnallardır.

Gəlin, şəkil 1-dəki filtrasiya olunmuş siqnalları bir-bir nəzərdən keçirək: 1) RSI ifrat alış zonasındadır, “doji” siqnalı yaranır: ehtiyatlı olun, artım hərəkəti zəifləyir, “stop”ları yaxına çəkin.

2) RSI divergensiya göstərir, “Qara buludlar” yaranır: alış əməliyyatını bağlayırıq.

3) RSI ifrat satış zonasındadır, “Səhər ulduzu” yaranır: uzun əməliyyat açırıq.

4) RSI ifrat alış zonasındadır, “doji” siqnalı yaranır: ehtiyatlı olun, artım hərəkəti zəifləyir, “stop”ları yaxına çəkin.

5) RSI ifrat satış zonasındadır, “çəkic” yaranır: “uzun” əməliyyat açırıq.

6) RSI ifrat alış zonasındadır, “Ayı üstünlüyü” patterni yaranır: alışları bağlayırıq. Yox, əgər RSI ifrat alış zonasındadırsa və “Səhər ulduzu” yaranırsa, “buğa” siqnalını nəzərə almırıq.

7) RSI ifrat satış zonasındadır, “doji” siqnalı yaranır: ehtiyatlı olun, artım hərəkəti zəifləyir, “stop”ları yaxına çəkin.

8) RSI ifrat satış zonasındadır, “Buğa üstünlüyü” patterni yaranır: artım trendini tuturuq!

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

E M A L AT X A N A

Eksperiment

8

9) RSI ifrat satış zonasındadır, “Axşam ulduzu” yaranır: “Ayı” siqnalını buraxırıq.

10) RSI ifrat satış zonasındadır, amma şamlar siqnal vermir – RSI-ın da siqnalını buraxırıq.

Göründüyü kimi, Yapon şamlarının Qərb texanaliz alətilə kombinasiyası yanlış siqnalları nəzərə almamaqda treyderə çox yaxşı kömək edə bilir.

Yapon şamlarının Stochastics ilə kombinasiyası Şəkil 2-də Yapon şamlarının Stochastics ilə kombinasiyasını görürük. Bu ossillyatorun siqnalları şam patternləri ilə daha yaxşı uyğunlaşır.

Gəlin, indi də şəkil 2-dəki filtrasiya olunmuş siqnalları birbir nəzərdən keçirək: 1) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “doji” siqnalı yaranır: ehtiyatlı olun, artım hərəkəti zəifləyir, “stop”ları yaxına çəkin.

Şəkil 1. Şamlarla RSI-ın kombinasiya olunması 2) “Səhər ulduzu” yaranır, amma Stochastics ifrat zonada deyil – siqnalı buraxırıq 3) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “Batan ulduz” yaranır: “uzun” əməliyyatı bağlayırıq 4) Stochastics ifrat satış zonasındadır, “Buğa üstünlüyü” patterni yaranır: artım trendini tuturuq!

5) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “batan ulduz” yaranır: “uzun” əməliyyatı bağlayırıq.

6) Stochastics ifrat satış zonasındadır, “Asılmış adam” patterni yaranır: alırıq.

7) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “doji” (yaxud “axşam ulduzu”) siqnalı yaranır: alış əməliyyatını bağlayırıq.

8) Stochastics ifrat satış zonasındadır, “Asılmış adam” patterni yaranır: artım trendini tuturuq!

9) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “Batan ulduz”, yaxud “doji” yaranır: Alış əməliyyatını bağlayırıq.

10) Stochastics ifrat alış zonasındadır, “qara buludlar”, “səhər ulduzu” yaranır - siqnalı buraxır, uzun əməliyyatı bağlayırıq.

Gördüyünüz kimi, Stochastics-in şamlarla kombinasiyası daha effektiv nəticə verə bilir.

Bu texnika ilə demək olar ki, bazardakı bütün əsas dalğalanmaları tutmaq mümkündür.

Şəkil 2. Yapon şamlarının Stochastics ilə kombinasiyası ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

(Ardı var) Gələn sayımızda ADX və MACD indikatorlarının Yapon şamları ilə kombinasiyasına nəzər salacağıq) İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

21

22

M İ F O L O G İ YA

Eşit, inanma!

Bazar haqqında 8 mif Əvvəlcədən bil ki, sonra peşman olmayasan! qırağa çəkilmirlər, hamı kimi uzun müddət ərzində işləyirlər.

Tez varlanmaq üçün “vabank”a gedənlər isə demək Kori Mitçell olar ki, həmişə uduzurlar. İstər yeni başlayanlar olsun, istərsə də təcrübəli treyderlər bazarda olan hər kəs daim hansısa mifləri eşitməli olur.

Yaxşı olar ki, bəzi miflər haqqında əvvəlcədən məlumatlı olasınız, bu, sizi sonradan peşmançılıqa üzləşməkdən xilas edər. Ona görə də, gəlin, ən geniş yayılmış 10 mif ilə tanış olaq.

narahat olmurlar. Üstəlik, spredə az xərcləri çıxır. Bu taktika artıq təkcə treydinq deyil, həm də investisiya yatırmağı xatırladır.

3. Bazarın idarə olunması haqda mif

2. Qısamüddətli ticarət haqda mif Əslində uzunmüddətli trendlər ticarət aparmaq üçün olduqca sərfəlidir. O başqa məsələdir ki, bu metod kapitalı az olanların “cibinə görə deyil”.

Uzunmüddətli treyderlər gündaxili kiçik dalğalanmalardan

İtirən treyderlər əksər hallarda günahı bazarın kimlərsə tərəfindən idarə olunmasının üstünə yıxırlar. Əslində isə belə deyil. Bazara təsir göstərən həddindən artıq çox faktorlar var və heç kim onların

8

1. Tez varlanmaq haqda mif Çox vaxt bəzi brokerlər öz reklamlarında gələcək treyderlərə qısa müddətdə varlanmaq vəd edirlər. Əvvəlcədən buna inanan şəxslər sonra real bazarda ciddi məyusluq yaşayırlar. Həqiqətin gözünə dik baxın: bazarda tez-bazar varlanmaq yoxdur, bu, səbr və ardıcıllıq tələb edən işdir.

Treyderlər qısa vaxtda bazardan böyük pul götürüb, www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

M İ F O L O G İ YA 8 hamısına qalib gəlmək iqtidarında deyil. Ən azından, heç kim sizin order qoymağınıza mane ola bilməz. Xəbərlər çıxanda bazarın qeyrimüəyyən sıçrayışlarına gəlincə, bunun da öz səbəbləri var və ilk növbədə kütlə psixologiyası ilə bağlıdır.

4. Çox əməliyyat açmağın faydalı olması haqda mif İlk baxışdan məntiqli görünə bilər ki, bir əməliyyat 20 punkt xeyir gətribsə, 10 əməliyyat 200 punkt gətirər. Amma realda belə olmur. Konkret bir neçə qrafikdə fikrini cəmləşdirib vəziyyəti izləyən treyder bazara daha sərrast girir və çıxır. Yaxşı ticarət imkanları isə çox olmaya da bilər.

5. Bazarı proqnozlaşırmaq haqda mif Bazarı proqnozlaşlırmaq cəhdləri treyder üçün ağır sonuclana bilər. Yeni başlayanların çoxu burada “ilişir”. Trey-

Eşit, inanma! der proqnoz verəndə psixoloji olaraq öz proqnozunun “əsirinə” çevirilir. Halbuki, treyderdən tələb edilən ancaq çevik olmaq və bazarın hərəkətinə reaksiya verməkdir.

O, sadəcə sistemin siqnallarına əməl etməli, həm qazancı, həm də itkini rahatca götürməlidir.

əlavə etməyə başlayırlar.

Nəticədə sistem lap korlanır. Əgər nəsə gəlir gətirirsə, onunla işləməyə davam edin və ancaq kapitalın idarə olunması strategiyanızı təkmilləşdirin.

7. Kapitalın idarə olunması mifi

rma q lı ş la z o n q o r p Bazarı ağır n ü ç ü r e d y e r t cəhdləri r. Yeni ə il b a n la c u n so “ilişir”. a d a r u b u x o ç başlayanların 6. Mürəkkəb strategiyaların daha yaxşı olması haqda mif Adətən treyderlər sadə strategiyalarla başlayır və onun az gəlir verdiyini görürlər.

Sonra düşünürlər ki, öz strategiyalarını “təkmilləşdirsələr” daha yaxşı nəticə görəcəklər.

Amma sadə məqamlara diqqət yetirməyin əvəzinə, onlar sistemə yeni-yeni indikatorlar

Kapitalın idarə olunması təkcə stop-loss qoymaqdan ibarət deyil. Bura treyderin hər əməliyyatda nə qədər risk etməsi, itki/gəlir nisbəti, eyni zamanda neçə əməliyyatın açılması və digər anlayışlar da daxildirlər. Kapitalın idarə olunmasının üzərində fikrini cəmləşdirəndə treyder keyfiyyətcə yeni səviyyəyə qalxmış olur.

8. “Başqaları kimi eləyim” mifi

Treyder pul qazanmaq üçün ancaq özü olmalı və öz qabiliyyətini inkişaf etdirməlidir. Əlbəttə, təcrübəli treyderlər yenilərə məsləhət verə, kömək edə bilərlər, amma hər kəs özünə uyğun yolla inkişaf etməlidir. Treydinqdə hamının gedəcəyi ümumi yollar yoxdur.

Treyder bazarı özü öyrənməli, özü araşdırmalar aparmalı və öz ticarət sistemini yaratmalıdır.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

23

24

REKLAM

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

SİSTEM

25

Metod

“Səlis hərəkət” strategiyası

Şəkil 1 “Səlis hərəkət” strategiyası (daha dəqiq desək, bu, patternin adıdır) 2 cür olur: “buğa” və “ayı”. Pattern 3 fazadan, yaxud, 3 dalğadan ibarətdir.

“Yuxarıya səlis hərəkət” pat-

terni ilə tanış olaq. Aşağıya hərəkət bunun eyni qaydada əksi olacaq: 1. Əvvəlcə aşkar görünən minimumun yaranması üçün qiymət aşağıya (ya da heç ol-

masa, üfiqi) hərəkət etməlidir.

2. Patternin 1-ci dalğası yuxarıya doğru kəskin yox, mülayim, aramla, səlis hərəkət olmalıdır.

8

Şəkil 2 www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

SİSTEM

Metod

Şəkil 3

8

26

3. 1-ci dalğa başa çatandan sonra aşağıya doğru 2-ci dalğa (korreksiya) başlayır və adətən 1-ci dalğanın 38,2 – 61,8%-nə qədər enir. Çox vaxt 50%-də dayanır.

4. Təxminən 1-ci dalğaya oxşayan 3-cü dalğa artıma başlayır. Burada da artım astaasta, səlis, aramla olur. Patternin adı da elə buradan gəlir.

Aşağıya doğru yönələn pattern də eynilə bu cür yaranmalıdır.

Patternlə ticarət strategiyası: 1) Əvvəlcə bizim iki dalğamız formalaşmış olmalıdır: AB və BC (şəkil 1). BC dalğası şərtə uyğun formalaşmalı, yəni AB-nın 38,2 – 61,8%-nə qədər enməlidir. Çox vaxt 50% olur.

2) Qrafikin BC hissəsi üçün kanal qururuq. Qiymətin bu kanaldan çıxması alış siqnalı olacaq. Stop-lossu 61,8%-lik Fibonaççi səviyyəsinin altında qoyuruq (şəkil 2)

A-C və B nöqtələrindən keçən kanal çəkib, onun yuxarı sərhədinə order yerləşdiririk (şəkil 3).

4) B nöqtəsi keçiləndə ikinci dəfə almaq olar. Bu zaman profit və stop səviyyələri əvvəlki kimi qalacaqlar (şəkil 4). İstəsəniz, bu strategiyaya əlavə detallar – məsələn, indikator və ossillyatorlar da artırmaq mümkündür. Moneymanagement qaydalarını da yaddan çıxarmayın.

3) Take-profiti qoymaq üçün

Şəkil 4 ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

VA C İ B F Ə R Q

Nəyi necə etməli?

Treyderin gücü çatanlar və çatmayanlar Fərid Hüseynov

T

reyder öz ticarətinin nəzarət edə bilmədiyi və bildiyi aspektləri arasındakı fərqi başa düşmürsə, çox məyus olacaq. Ümumilikdə insanlar istədiklərinə nail olmaq üçün və ya gözlənilməz hadisələrdən yan keçib, qorxuya qalib gəlmək üçün vəziyyətə nəzarət etməyə çalışırlar.

Treydinqdə bu yanaşma işləmir. Treyder tezliklə anlayacaq ki, bazardakı hərəkətə nəzarət edə bilmir. Həqiqət odur ki, heç bir treyder bazarı idarə edə bilmir, amma bu nəzarət çatışmazlığı bəziləri üçün təhlükəli ola bilər. Treyder əməliyyat açmamışdan tərəddüd edə və ya sonra nə edəcəyini bilməyə bilər.

Bir treyder kimi siz nəyə nəzarət edə bilməyəcəyiniz barədə düşünməyin yerinə, nəyi idarə edə biləcəyinizə diqqətinizi yönəltməlisiniz.

Ticarət prosesinin nəzarət edə www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

bilməyəcəyiniz elementləri bunlardır: 1. Siz bazarın fundamental informasiyaya reaksiyasını idarə etmirsiniz.

2. Bazardakı qiymət hərəkətini idarə etmirsiniz.

Bu isə idarə edə biləcəyiniz bazar elementləridir: 1. Ümimilikdə treydinqdə qəbul etdiyiniz riskləri idarə edə bilərsiniz.

2. Yüksək gəlirlilik ehtimalına malik metodları müəyyənləşdirməklə riskinizi azalda bilərsiniz.

3. Siz ticarət kapitalınızın hansı hissəsinin bazara yatırılmasını müəyyənləşdirməklə risk səviyyənizi idarə edirsiniz.

4. Əməliyyatı nə vaxt açacağınızı seçə bilərsiniz.

5. Siz əməliyyatdan nə vaxt gəlirlə və ya itki ilə çıxacağınızı seçə bilərsiniz.

6. Pozisiyaya nə vaxt əlavə edəcəyinizi və ya bir hissəsini bağlayacağınızı seçə bilərsiniz.

7. Siz hedcləmə və ya

spreddən istifadə etməklə riski yenidən bölüşdürə bilərsiniz.

8. Ticarəti dayandırmaqla riski bağlaya bilərsiniz.

9. Siz gəlirli əməliyyatlara və qaçılmaz itkili əməliyyatlara nə qədər emosional reaksiya verdiyinizə nəzarət edirsiniz.

Gördüyünüz kimi, treydinqin idarə edə biləcəyiniz aspektləri edə bilməyəcəklərinizdən xeyli çoxdur. Ona görə də treyderə gəlirli biznes qurmaq üçün bazarı idarə etmək lazım deyil.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

27

28

ALƏT

İndikator

Qoşa xəttlərin sirrləri T

reyderin əsas məqsə- hansı di trendin istiqamətində əməliyyat açmaqdır. Bunun üçün təkcə qiymətin verdiyi informasiya azlıq edə bilər. Trendi tutmağa yardım edən ən faydalı indikatorlardan biri də DMI indikatorudur. Onu 1978-ci ildə daha yuxarıda C.Uelles Uaylder yaradıb. DMI indikatoru treyderə trendləri yerləşir. Treyderlər onu “dominant DMI” adlandırırlar. Xəttutmaqda yardım edir.

tlərin kəsişməsi o deməkdir ki, bazarda alıcılarla satıcıların nisbəti dəyişib. Bu, bazara girmək üçün siqnal sayıla bilər.

Amma bir çox treyderlər əlavə siqnal da gözləyirlər. Çünki volatillik az olanda təkcə xəttlərin kəsişməsi kifayət qədər etibarlı siqnal olmur. Volatillik çox olanda isə kəsişmə kifayət qədər güclü siqnaldır. Bütün hallarda, DMI xəttlərinin kəsişməsi qiymətin istiqamətinin dəyişməsinin ilk əlaməti hesab oluna bilər. Şəkil 1-də görürük ki, +DMI və -DMI xəttlərinin bəzi kəsişmələri yanlış siqnallar verir. Amma 2

m ə si o iş s ə k in r lə tt ə X cılarla lı a a d r a z a b i, deməkdir k , bazara u B . ib iş y ə d ti bə satıcıların nis a bilər. ıl y a s l a n iq s girmək üçün nöqtəsindəki kəsişmə yeni başlayan trendi göstərib.

8

DMI – müəyyən dövr üçün (adətən 14 şam götürülür) diapazonun genişənməsinin dəyişən orta göstəricisidir. İki xəttdən ibarətdir: +DMI və -DMI. +DMI onu göstərir ki, qiymət yuxarıya doğru nə dərəcədə israrla hərəkət edir.

– DMI isə əksinə, qiymətin aşağıya doğru nə qədər inadla getdiyini göstərir. Bu iki xətt birlikdə “ayı”ların və “buğa”ların güc nisbətini əks etdirirlər. Əvvəlcə ona baxmaq lazımdır ki, DMI xəttlərindən www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

Şəkil 1 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

ALƏT

İndikator dən yuxarıda, -DMI-ın zirvələri 25-dən aşağıda formalaşır.

Trend dəyişəndə isə əksinə, DMI-ın zirvələri 25-dən yuxarıda yaranır.

Şəkil 2 hərəkətindən xəbər verir. 25DMI xəttləri çox vaxt ADX dən aşağı olması isə onu indikatoru ilə eyni pəncərədə göstərir ki, qiymətin göstərilir. Məsələn, Meta hərəkətində istiqamətlilik Trader proqramlnda belədir. özünü zəif göstərir, qeyriAmma istəsəniz, ADX-i görünmüəyyənlik daha güclüdür. məz etmək mümkündür. Şəkil 2-də görürük ki, DMI +DMI xətti qiymətlə sinxron 25 səviyəsindən aşağıda hərəkət edir. Qiymət qalxanda olanda qiymət tərəddüdlü və qalxır, düşəndə düşür. –DMI dəyişkən hərəkət edir. 25-dən isə əksinə: qiymət düşəndə yuxarıda olanda isə istiqamət qalxır, qiymət qalxanda isə daha aydın görünür. 3 və 4 düşür. Buna vərdiş etmək sahələrində qiymətin indikalazımdır. Amma yadda saxlayın torla sinxron hərəkətinə fikir ki, yuxarı və ya aşağı hərəkət verin. Alıcılar daha güclü edən qiymətin gücü həmişə olanda +DMI-ın zirvələri 25uyğun DMI xəttində özünü yeni zirvə ilə göstərir.

8

İndikatorun siqnallarını oxumaq çətin deyil. +DMI dominant olanda və artanda qiymət yuxarı qalxır. –DMI dominant olanda və qalxanda qiymət enir.

Amma qiymətin gücünü də nəzərə almaq lazımdır. DMI-ın gücü 0 ilə 100 arasında dəyişir.

Bu göstərici nə qədər yüksəkdirsə, qiymətin dalğalanması da o qədər güclüdür.

DMI-ın 25-dən yuxarı olması qiymətin istiqamətli ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

Güclü artım trendi zamanı +DMI xətti -DMI xəttindən yuxarıda yerləşir və dalbadal artan zirvələr əmələ gətirir.

Bunun əksi eniş trendi üçün də doğrudur.

Hər iki xətt 25-dən aşağıda olub, üfiqi hərəkət edəndə isə bazarda dominant güc yoxdur və deməli, trend də mövcud deyil. Amma bu cür dövrlərdən sonra adətən sanballı trendlər başlayır. DMI 25-dən yuxarıya qalxanda və bu zaman qiymət müqavimət/dəstək səviyyəsini yaranda az risklə bazara girmək üçün yaxşı setap yaranır. Şəkil 3-də görürük ki, +DMI 1 nöqtəsində 25-dən yuxarı qalxır və onun üstündə qalır.

Bu müddətdə qiymət artım trendi nümayiş etdirir. Artım trendi zamanı –DMI ilə heç bir kəsişmə olmur.

8

Şəkil 3 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

29

ALƏT

İndikator xəttləri bazarda volatilliyin artmasını göstərən əla alətdir.

Volatillik azalanda və qiymət konsolidasiyaya girəndə xəttlər bir-birinə sıxlaşırlar. Əksinə, volatillik artanda və trend yarananda xəttlər bir-birindən aralanır. Xəttlər nə qədər çox aralanıblarsa, bazarda qiymət dəyişkənliyi bir o qədər çox yüksəkdir (şəkil 5).

Şəkil 4

8

30

Burada alıcılar güclü (+DMI > 25), satıcılar isə zəifdirlər.

Yadda saxlamaq lazımdr ki, DMI-ın dönüşləri ilə qiymətin dönüşlərinin arasında korrellyasiyanın olması vacibdir.

Artım trendi zamanı qiymət yeni maksimum formalaşdıranda +DMI-ın da yeni maksimum formalaşdırması lazımdır. Eniş trendi zamanı qiymətinin yeni minimumu – DMI-ın yeni maksimumu ilə müşayiət olunmalıdır. Bu, trendin davamına işarədir.

Qiymətin və DMI-ın hərəkətləri bir-biriniə zidd olanda isə (məsələn, qiymət yeni maksimumu yaradır, +DMI isə əvvəlki zirvəni keçə bilmir) bu, divergensiyadır və dönüşün ola biləcəyindən xəbər verir. Şəkil 4-də biz qiymətlə indikatorun necə bir-birinə uyğun hərəkət etdiyini görürük.

Qiymət yeni maksimum forww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

malaşdıranda +DMI indikatoru da yeni səviyyələrə çatır.

Bununla da artımın davam edəcəyi haqda siqnal verir. 2 nöqtəsində isə əksinə, qiymətlə indikatorun arasında divergensiya yaranır və bununla da qiymətin istiqaməti dəyişir.

Şəkil 5-də biz görürük ki, 1 nöqtəsində indikatorun xəttlərinin kəsişməsindən sonra eniş trendi inkişaf etməyə başlayır. Xəttlər bir-birindən aralanırlar. 4 nöqtəsində isə xəttlər yenidən sıxlaşırlar və bazarda konsolidasiya başlayır.

Göründüyü kimi, DMI indikatoru ondan düzgün istifadə edənlərə kifayət qədər zəngin informasiya verə bilər. Siz də bu informasiyadan öz ticarət qərarlarınızda istifadə etməyi öyrənin.

Bütün bunlardan başqa, DMI

Şəkil 5 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

QARA QÜVVƏLƏR

Psixoanaliz

Treyderin “şeytan”ları H

ər hansı bir fikrə gələndə və onun həyatınıza necə təsir etdiyini başa düşəndə həm mənfi, həm də müsbət mqamları müəyyənləşdirmək asan olur. Treydinq kimi biznes mənfi fikirlər üçün çox münbit zəmindir. Əgər buna yol versək, onda mənfi fikirlər bizim “şeytanımız”a çevrilə və bütün müsbət enerjimizi tükədə bilərlər.

Realda “şeytan”ların bu fikirlərini müəyyənləşdirib tez başa düşməklə treyder öz enerjisini onlardan qoruya və iblisə qalib gələ bilər. Həmin şeytani fikirlərə bir neçə nümunə göstərək.

Qorxu Qorxu - treyderlər arasında ən geniş yayılmış şeytani fikirdir. Treyderlər müntəzəm olaraq qorxu ilə qarşılaşırlar. Əgər qorxuya imkan versək, aləmi qatıb, treyderi emosional iflic edə bilər.

Düşünülmüş və ya şüuraltı yaşanan qorxu işi çətinləşdirə www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

bilər. Qorxu süni reallıq yaradır.

Nə etdiyimizi müəyyənləşdirir və bizə elə mane olmağa çalışır ki, biz onu hiss etməyək.

Qorxu – keçmiş təcrübəyə əsaslanan “mən bunu bir daha etməyəcəm” fikrinə qarşı reaksiyadır. Qorxu həmçinin gələcəkdə gözlənilməz bir hadisəni və ya gələcəkdə

görə də ola bilər, ya da əməliyyat alınmayanda emosional ağrı yaşayacağından çəkinər. Amma treyder başa düşmür ki, qorxanda elə həmin emosional ağrını hiss edəcək.

O, artıq indiki zamanda qorxunu hiss edir, gələcəkdə yox.

Onun qorxusu emosional ağrı idi. Və o, bu emosional

fi fikirlər n ə m s e n iz b i Treydinq kim Əgər buna . ir d in m ə z it nb üçün çox mü kirlər bizim fi fi n ə m a d n yol versək, o ə və bütün il r v e ç a ” ız “şeytanım kədə bilərlər. tü i iz m ji r e n müsbət e

baş tutacaq “mümkün” nəticəni gözləməkdən də yarana bilər. Qorxunun intensivlik səviyyəsi ona sərf etməyə hazırlaşdığımız enerjiyə proporsionaldır.

Məsələn, treyder əla ticarət imkanı görür, amma dəhşətli dərəcədə qorxduğundan, ondan istifadə etmir. Onun qorxusu əvvəl baş tutmayan əməliyyat yadına düşdüyünə

ağrını indiki zamanda yaşayır, qorxudan donub və əməliyyat açmaq qabiliyyətini itirib.

Qorxunu yaşayarkən nəfəsə diqqət yetirmək çox vacibdir.

Tez-tez insan qorxanda nəfəsini saxlamağa və ya yavaş-yavaş, tez-tez nəfəs almağa çalışır. Hər iki nəfəs alma metodu narahatçılığı gücləndirəcək. Taqətdən düşən zaman nəfəs alma metodları böyük kömək olacaq.

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

31

QARA QÜVVƏLƏR 8

32

Gəlin, treyder qorxularından bir neçə geniş yayılmışını tədqiq edib, neytrallaşdırmağa çalışaq: Pul itkisi Əgər treyder pul itirməkdən qorxursa, iki amilə diqqət yetirməlidir. Pul qazanmaq üçün puldan istifadə olunursa, həmişə müəyyən risk var. Treydinq kimi biznesdə məqsəd pulun pul gətirməsidir. Ona görə də, treydinqdə həmişə pul itirmək riski var. Əgər pul itirmək fikri treyderi çox narahat edirsə, o, bu qorxunu analiz etməlidir. Əgər treyder bu qorxudan yan keçə bilmirsə, ona ticarət aparmaq məsləhət deyil.

Heç bir biznesdə bütün işgüzar qərarlar pul qazandırmır. Bu, treydinqdə də belədir.

Hansı ticarət metodundan istifadə olunmasına baxmayaraq, böyük əminliklə söyləmək olar ki, treydinqdə bütün əməliyyatlar gəlir gətirməyəcək. Ona görə də, biznesin təbiətinə müvafiq olaraq, treyderin itkiləri də olacaq. Nəzərinizdə saxlayın ki, treydinqdə uğur bir gəlirli və ya itkili əməliyyatla ölçülmür.

Bir neçə əməliyyatın ümumi ticarət gəliri əsas götürülür.

Uğursuzluq Bir çox treyderlər buraxılmış əməliyyatları və pul itkisini uğursuzluq hesab edirlər.

Uğursuzluqdan əvvəlki qorxu treyderləri tərəddüdə salır.

Fakt odur ki, buraxılmış əməliyyatlar itirilmiş pullar kimi treydinqin ayrılmaz hissələridir. ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

Psixoanaliz

Treyder üçün əsl uğursuzluq isə öz ticarət strategiyasına riayət etməməsidir.

Bu, o deməkdir ki, ticarət metodunun tələbinə müvafiq gəlir və ya itkini qəbul edərək əməliyyat açmaq lazımdır. Bu, treydinqlə bağlı riskləri qəbul etməyinizdir, hər bir əməliyyatın işgüzar sövdələşmədən başqa bir şey olmadığını dərk etməyinizdir.

çevirir.

Buraxılmış əməliyyat

Emosional ağrı Əməliyyatlarına görə məsuliyyət daşımaq əvəzinə bəzi treyderlər güman edirlər ki, bazar hər əməliyyatda emosional ağrı yaşatmalıdır. Onlar unudurlar ki, ticarət qərarlarını hansı informasiya mənbələrinə (broker, qəzet, xəbər bülleteni, dost məsləhəti və ya onların ticarət sistemi) əsasən əməliyyat açmalarından asılı olmayaraq, pozisiya aktivləşən kimi bütövlükdə özlərinin məsuliyyətindədir.

Fakt odur ki, treyder yeganə emosional ağrını özü-özünə yaşadır. Treyderlərin təsəvvürlərindən savayı bazarla heç bir emosional əlaqə yoxdur. Bazar - alıcılar və satıcıların görüşüb sövdələşdiyi məkandar. O, bilmir ki, siz bir treyder kimi varsınız. Bundan əlavə, sizin kimliyiniz, hissləriniz, sosial vəziyyətiniz və ya hesabınızın miqdarı onu maraqlandırmır.

Bütün bunlar bazarı sizin ideal, obyektiv ticarət partnyorunuza

Bir çox treyderlər əməliyyatı buraxmaqdan qorxurlar. Halbuki, treyderin buraxılmış əməliyyatı nə qədər yaxşı hesab etməsindən asılı olmayaraq, həmişə onun kimi digər yaxşı əməliyyatlar olacaq. Əgər treyder bazarı başa düşməklə və ticarət strategiyasına riayət etməklə ticarət aparırsa, əməliyyatı buraxmaq şansı kəskin şəkildə enir. Əməliyyat açmaq qorxusu Treyder qorxudan əməliyyat açmaqda tərəddüd edə və ya ümumiyyətlə, əməliyyat açmaya bilər. Onun düşünülmüş və ya düşünülməmiş fikri belədir: “Əgər mən qorxuramsa, əməliyyat açmamalıyam”. Treyderin tərəddüd etməsinin əsl səbəbi isə onun özünə və ya ticarət strategiyasına tam əmin olmamasıdır. O, bunu lazımi qaydada ticarət strategiyasına riayət etməklə və özünə inamını artırmaqla dəyişə bilər. İmic və simanı itirmək

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

QARA QÜVVƏLƏR 8 Bütün çətinlikləri treyder özü-özünə yaradır. Yadda saxlayın, bazar – ideal, soyuq, simasız və qərəzsiz bir ticarət partnyorudur. Bəzi treyderlər sanki birjada digər treyderlərlə ünsiyyətdə hiss edirlər özlərini.

Onlar biabır olmaqdan və ya simalarını itirməkdən qorxur və digərlərinin onları necə qiymətləndirdiklərini fikirlərinə gətirirlər.

Belə treyder itkili əməliyyatı bağlamaya da bilər, ona görə ki, indicə açıb və hiss edir ki, “belə tezliklə çıxmaq yaxşı olmazdı”. Bunun yerinə, o, əməliyyatda qalır, daha çox itirir və pozisiyanı o zaman bağlayır ki, onun itkiyə görə olan ağrısı digərlərinin nə fikirləşəcəkləri qorxusundan daha böyük olur.

Treyder fikirləşir ki, onlara nə qədər yaxşı oğlan oluğunu göstərib və bundan savayı, bazara kimin burada boss olduğunu nümayiş etdirib.

Bu emosional yük tamamilə treyder tərəfindən yaradılıb.

Treydinq biznesi haqlı olmaqdan ibarət deyil. Pul qazan-

Psixoanaliz işlədiyinə əminliyi artırmaq əvəzinə, məyus olur və əminliyi azalır.

maqdan ibarətdir.

Səhv olmaq “Səhv olmaq” konsepsiyası dedikdə neytral işğüzar qərar olan ticarət qərarı ilə əməliyyatın nəticəsi arasında xüsusi əlaqənin olması başa düşülür. Əməliyyatın nəticəsi ilə xüsusi əlaqə yaratmaq təhlükəlidir, ona görə ki, bu, treyderin özünü qiymətləndirməsi ilə neytral işgüzar nəticəni qarışdırır. Əməliyyat sadəcə əməliyyatdır. Əməliyyatın nəticəsi ilə heç bir xüsusi əlaqə yoxdur. Əgər treyder şüurlu və xəyalən bunu özü üçün yaratmırsa.

Ticarət qərarı gözlənilən nəticəni verməyəndə və treyder bunu öz üzərinə götürəndə səhv etmək qorxusu artır. O, şüurlu və ya xəyalən hiss etməyə başlayır ki, təcrübəsizdir, pis və ya dəyərsiz adamdır və özünə inamı itir. Bunun nəticəsi kimi növbəti yaxşı ticarət aparmaq imkanı yarananda treyder əməliyyat verməyə qorxacaq və bu imkandan yan keçəcək. Daha sonra treyder buraxılmış əməliyyatın xeyrini görüb, ticarət strategiyasının

Treyder bazardan qorxmamalıdır. O, özünə inamı artırmaqda maraqlı olmalıdır. “Düz” və “Səhv” fikirləri barədə düşünmək əvəzinə, əməliyyatlarının nəticələrini məhsuldar və ya qeyri-məhsuldar, gəlirli və ya faydasız, uyğun və ya uyğun olmayan nöqteyinəzərindən araşdırmalıdır. Bu, əməliyyatın nəticələrini individuallıqdan məhrum edir.

Bir treyder kimi hansı qorxuları yaratmısınız? Biz keçmiş hadisələri yada salaraq və ya gələcəkdə nə ola biləcəyini təsəvvür etməklə özümüzdə qorxu yaradırıq. Biz keçmişi və ya gələcəyi idarə etmirik. Əslində biz hazırkı məqama öz reaksiyamızı idarə edirik. Əgər biz vaxtımızı nəyin baş verdiyini və ya nəyin baş verəcəyini düşünməyə sərf ediriksə, onda indiki zamanda deyilik və hazırkı vəziyyətə reaksiyamıza nəzarət etmirik.

Nəticə o olacaq ki, bizim qorxularımız həqiqətə çevrilir.

Qorxuya qalib gəlmək güc verir, bu isə gələcəkdə belə hallarla mübarizə aparmağa insanda inam yaradır. Yadda saxlayın ki, sizin yeganə məhdudiyyətiniz öz-özünüzə qoyduğunuz məhdudiyyətdir.

(Ardı gələn sayımızda) Gələn sayımızda bu qorxularla necə işləmək haqqında yazını mütləq oxuyun!

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

33

34

REKLAM

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

KLASSİKA

Oxu zalı

Momo Dönüş patterni dasiyada keçirir, trenddə yox. məşhur dönüş strategiyalarımBununla belə, treyderlərin həm dan birindən söhbət açılır lbəttə, treyderlərin trend, həm də trendə əks strate- (hərçənd, bu strategiyanı başqa zaman intervallarında da işlətba- zarda mövcud giyalara və dönüş patternlərinə mək olar). Texniki analolan bütün strategiya malik olmaları çox vacibdir. və setapları öyrənmələrinə Təəssüf ki, bunları bir çox ehtiyac yoxdur. İstənilən halda 20 dəqiqəyə t ə m iy q r ə bu, mümkün olmayacaq da. g ə Məsələn, ə 1 0 p u n kt y ə iq q Amma bir sıra strategiyaları ə d 0 2 ti bə 30 punkt, növ bilmək və müxtəlif bazar 0 dəqiqəlik 2 i c in ir b a d n ,o fazalarında onlardan istifadə ərəkət edirsə h m ikincisindən tu n e m o etmək lazımdır. m ə d əsiyin Toni Hassen

Ə

za m a n k

Məsələn, kəsilmə patternləri istənilən bazarda daha məşhurdur və yaxşı işləyirlər. Onlardan daha çox əhəmiyyətli trend hərəkətlərinin davamından xəbər verən patternlər kimi istifadə olunur. Bazarın zamanın çox hissəsini diapazon çərçivəsində yuxarı və aşağı hərəkət edərək, konsoli-

3 dəfə böyükd

texniki analiz kurslarında öyrətmirlər. Bir çox treyderlər bir trend bitəndə, digəri hələ başlamayanda çox pis anlar yaşayırlar.

Bu məqalədə sutkalıq qrafiklərdə ticarət aparmaq üçün

ür.

izdə patternlər müzakirə olunanda adətən müəlliflər setapın incəliklərini izah etməkdən kənara çıxmırlar. Strategiyaların əsas hissələrini bilən treyderlər və təlimçilər nadir hallarda öz bildiklərini bölüşürlər.

8

Şəkil 1 www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

35

KLASSİKA 8

36

Burada təsvir edəcəyim pattern Momo-dönüş patternləri qrupuna daxildir. Momo – “Momentum” sözünün qısaldılmış variantıdır. Patternin özü də momentum indeksinin dəyişikliyinə əsaslanır.

Momentum termini ilə tanış olmayanların nəzərinə çatdırım ki, bu, müəyyən dövr üzrə qiymət dəyişikliyi səviyyəsini göstərir. Məsələn, əgər qiymət 20 dəqiqəyə 30 punkt, növbəti 20 dəqiqəyə 10 punkt hərəkət edirsə, onda birinci 20 dəqiqəlik zaman kəsiyində momentum ikincisindən 3 dəfə böyükdür.

Momo Reversal patterni trend çərçivəsində qiymət dəstək və müqavimət səviyyəsinə çatanda momentum dəyişikliyinə nəzarətə əsaslanır. Trend – qiymətin əsas hərəkət istiqamətidir. Əgər qrafik daha yüksək maksimum və daha yüksək minimum fomralaşdırırsa, onda

Oxu zalı söhbət artım trendindən gedir.

Yox, əgər aktiv daha aşağı maksimumlar və minimumlar formalaşdırırsa, onda trend enişdir.

Haqqında danışacağımız dönüş patterni hər iki trendə tətbiq oluna bilər. Həmçinin istənilən zaman intervalında müvəqqəti dönüşlər üçün istifadə edilə bilər. Bu patterndən bütün periodlarda istifadə etmək mümkündür.

Dəstək və müqavimət səviyyələri qiymətin trend istiqamətində hərəkətinə fasilə verə biləcəyi və ya dönəcəyi baryerlərdir. Zaman intervalı nə qədər böyükdürsə, həmin səviyyədə dönüş patterninin formalaşma ehtimalı da bir o qədər böyükdür.

Bu dönüş patternini müəyyənləşdirən zaman diqqət yetirilməli olan bir neçə amil var. Əvvəla, trendin təbiətidir. Momo Reversal dönüş patterni formalaşanda əvvəlcə 3 alış

dalğasından ibarət maksimumlar yaranır. Yəni əvvəlcə 3 maksimumun formalaşması, bundan əlavə, hər növbəti maksimumun və hər növbəti minimumun əvvəlkindən yuxarı olması lazımdır.

Artım trendi çərçivəsində ən güclü və uzunmüddətli hərəkət birinci alış dalğası olmalıdır.

Növbəti iki hərəkət ölçülərinə görə balaca olmalıdırlar. İkinci hərəkət birincidən kiçik, üçüncü hərəkət ikincidən kiçik olmalıdır.

Bu, trendin bitmə ssenarisidir. Üçüncü maksimum özlüyündə bir müqavimət səviyyəsini əks etdirməlidir. Bu da qiymətə əks istiqamətə dönməyə imkan verəcək.

Bundan əlavə, trendin hər növbəti dalğasında həcm azalmalıdır. Baxmayaraq ki, bu, mütləq deyil, həmişə patternin formalaşmasını təsdiqləyir. Bu, əlavə bonusdur, belə ki, patternə güc verir.

8

Şəkil 2 ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

KLASSİKA

Oxu zalı

Şəkil 3

8 Momo Reversalın formalaşması bir neçə halda mümkündür. Bu, böyük eniş trendi çərçivəsində xırda artım trendi ola bilər. Həmin vəziyyətdə patternin formalaşması əsas trendin hərəkətinin davam etməyə başlaması ilə sona çatır.

Həmçinin o, böyük trend çərçivəsində qrafikdə trendin maksimumu ətrafında yaranaraq, dönüş patterni kimi də çıxış edə bilər. Yaxud, diapazonun maksimumundan minimumuna hərəkətin başladığına işarə verməklə, üfiqi diapazonlarda da formalaşa bilər. Əsas trendin davamedici patterni kimi bir tipik nümunəyə baxaq (şəkil 1).

Patternin ilk nəzərə çarpan tərəfi 10:00 raddələrində başlayan yuxarıya doğru cəld hərəkətdir. Minimumdan olan bu birinci yuxarıya hərəkət səhər başlayan enişdən də güclü idi.

Qiymət, dediyimiz kimi, 3 zirvə ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

yaradıb. Üçüncü zirvə yarananda “buğa”lar təzyiq hiss edib və daha intensive ticarət aparmağa maraq göstərməyibər, amma “ayı”lar da öz güclərinə inanmırdılar.

Trendin dəyişməsi üçüncü maksimumda baş verib. Qiymət cəld kanalın aşağı sərhədinə düşməyə başlayıb. Kanalın aşağı sərhədini 10:15 radələrində kəsməklə satış üçün patterni formalaşdırıb.

Bundan sonra artım trendinin üçüncü maksimumu müqavimət səviyyəsinə çevrilib. Burada stop-loss yerləşdirilir.

Take-Profitə gəlincə, onun yerləşdirilməsi çətin məsələdir. Əgər giriş və stop səviyyələrini müəyyənləşdirmək asandırsa, take-profit yerləşdirmək üçün təcrübə lazımdır. Bu patternə görə potensial take-profit ondan asılıdır ki, o, böyük trend çərçivəsində, yoxsa kanal çərçivəsində formalaşır.

Adətən hədəf üçün dəstək səviyyəsi kimi əvvəlki minimum-

lardan və ya konsolidasiya zonalarından istifadə olunur. Əgər pattern daha əhəmiyyətli trend dönüşünün bir hissəsidirsə, onda daha çox gəlir əldə etmək üçün pozisiyanın digər hissəsini saxlamağına dəyər.

Praktikada tez-tez ən azı 2 satış dalğasını tutmaq olur. Yəni birinci enişdən sonra birinci dəstək ətrafında xırda korreksiya olur, sonra daha mühüm dəstəyə qədər ikinci satış dalğası baş verir. Burada daha əhəmiyyətli korreksiya olur (şəkil 2).

Alış üçün patterni şəkil 3-də görürsünüz. Burada da satış üçün patternlərdə istifadə olunan kriteriyalardan istifadə olunur.

Momo Reversal patternini gün ərzində bazarda bir neçə dəfə müşahidə etmək olar.

Qiymət dönüşlərini müəyyənləşdirmək üçün xeyli patternlər mövcud olsa da, bu pattern və onun formaları ən etibarlılardan biridir.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

37

38

Ö Z Ü N Ü TA N I

Psixologiya

Uğursuz treyderin porterti ...Və onlara 6 məsləhət Qafar İmanverdiyev

B

irja bir növ böyük attraksionu xatırladır.

Burada həm iştirakçı, həm də tamaşaçı qismində çıxış etmək mümkündür. Fərz edin ki, tamaşaçı qismində seyr etdiyiniz zaman daxili həvəz sizi müsabiqənin iştirakçısı olmağa sövg edir və siz müəyyən məbləğdə vəsait ödəyərək, müsabiqəyə qoşulursunuz.

Müvəffəqiyyət əldə edəcəyiniz təqdirdə sizə əlavə mükafat ödəyirlər. İlk dəfə olaraq uzun təhlildən sonra müsabiqəyə qoşulduğunuz halda sonradan qərarınızı müəyyənləşdirmək çox vaxt tələb etmir. Münasib hesab etdiyiniz anda müsabiqəyə qoşulursunuz, münasib hesab etmədiyiniz anda isə tamaşaçı mövqeyinizlə kifayətlənirsiniz.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

Lakin bir neçə dəfə uğur qazanmış diletant iştirakçı hisslərə qapılır və hesab edir ki, artıq professionaldır.

Tamahkar iştirakçılar münasib zamanı gözləmədən müsabiqəyə qoşulmağa hazırdırlar.

Lakin ilkin müvəffəqiyyətsizlik bu tip iştirakçılara sarsıdıcı zərbə vurur, kapitalın göz önündə zərərə uğraması gərgin emosional vəziyyət yaradır

ticarət əməliyyatlarının həcmini artırmaqla zərərin əvəzini qaytarmağa çalışır. Bu tip fəaliyyət sağlam düşüncə tərzinin əksinə olaraq emosional təsir nəticəsində fəaliyyət hesab edilir. Qəzəb, qorxu, heyranlıq hissləri – bunlar uğurlu fəaliyyətə mane olan amillərdir.

Birja fəaliyyəti zamanı uğur

azanmış q r u ğ u fə ə d Bir neçə ır və ıl p a q ə r lə s is çı h diletant iştirak aldır. n io s s fe o r p q artı hesab edir ki, və onlar nəyin baş verdiyini müəyyənləşdirməyə çətinlik çəkirlər.

Birjada qiymət dəyişikliyi aşağı doğru istiqamətlənmiş olduğu halda əks istiqamətdə alış əməliyyatları icra edən bazarın uğursuz iştirakçısı

əldə etmək üçün aşağıdakılara riayət edilməlidir: 1. Uzunmüddətli birja fəaliyyətini rəhbər tutun, digər ifadəylə desək, hesab edilməlidir ki, bütün həyatınız boyu bu fəaliyyətlə məşğul olacaqsınız.

8 İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

Ö Z Ü N Ü TA N I

Psixologiya

8 2. Müntəzəm surətdə mütaliə edin. Çox oxumaq və müdrik insanların fikirlərinə qulaq asmaq lazımdır, lakin bu fikirlər sağlam düşüncə tərzi əsasında qəbul edilməlidir.

3. Tamahkar olmayın. Əvvəlcə öyrənin, sonra fəaliyyət göstərin. Birjada qiymət dəyişikliyi hər zaman müşahidə olunur və zaman keçdikcə yeni-yeni perspektivli ticarət imkanları yaranır. rakçıları baş verənləri izləyir, qəbul edir, lakin fərqli şəkildə nəticə çıxararaq fəaliyyət göstərirlər. Bu müddəa şəxsi keyfiyyətlərin birja fəaliyyətinin nəticəsinə bilavasitə təsiri faktorunu bir daha sübut edir. İlk növbədə illüziyalardan, mənfi vərdişlərdən imtina edilməli, birjada fəaliyyət zamanı sağlam düşüncə tərzinə istinad edilməlidir.

4. Bazarın analiz metodlarını hazırlayın. Birja – çoxölçülü dəyişəndir; nəzərdə tutulmuş əməliyyatların yoxlanılması üçün bir neçə analiz metodlarından istifadə edilməlidir. Bu tip yoxlama zamanı birja tarixində baş vermiş faktlara və praktiki nəticələrə əsaslanılmalıdır.

manı birinci vəzifə - kapitalı saxlamaq və uzun müddət bu müvazinətliliyi qorumaqdır. İkinci vəzifə - kapitalın həcmini müntəzəm olaraq artırmaq. Üçüncü vəzifə - yüksək mənfəət əldə etmək. Bir çoxları üçüncü vəzifəni başlıca məqsəd hesab edərək digər vəzifələri diqqətdən yayındırırlar.

5. Kapitalın həcminə nəzarət olunması üçün plan hazırlanmalıdır. Birjada fəaliyyət za-

6. Bazarın həm müvəffəqiyyətli, həm də uğursuz işti-

Gəlin, birlikdə baxaq ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

39

40

“İn “İn Forex”in təhlil və proqnozlar bürosu

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

“Trading Central”

«Trading Central»dan bazarın təhlili EUR/USD: Trend ortamüddətli artıma meyllidir Dönüş nöqtəsi : 1.288 Əsas fikir: Qiymət 1.288 səviyyəsindən yuxarıda qalarsa, hədəflər 1.33 və 1.348 olmaqla, ALIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant: 1.288 səviyyəsinin aşağıya doğru qırılması 1.265 və 1.25 ətrafına enişə gətirəcək.

Analiz: RSI qarışıq, əsasən artıma meyllidir. Əsas səviyyələr: 1.3830 *** 1.3480 *** 1.3300 ** 1.305 1.2880 ** 1.2650 ** 1.2500 **

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

41

TE XANALİZ

“Trading Central”

8

42

USD/JPY: Ortamüddətli qalxışın davamı Dönüş nöqtəsi : 82.85 Əsas fikir: Qiymət 82.85 səviyyəsindən yuxarıda qalarsa, hədəflər 88.4 və 89.3 olmaqla, ALIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant: 82.85 dəstəyinin aşağıya doğru qırılması 81.5 və 80.3 ətraına enişə gətirəcək.

Analiz: RSI müsbət istiqamətlidir. Əsas səviyyələr: 91.00 ** 89.30 ** 88.40 *** 86.93 82.85 ** 81.50 ** 80.30 ***

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

“Trading Central”

8

GBP/USD: Trend ortamüddətli qalxışa meyllidir Dönüş nöqtəsi: 1.58 Əsas fikir: Qiymət 1.58 səviyyəsindən yuxarıda qalarsa, hədəflər 1.631 və 1.645 olmaqla, ALIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant:1.58 dəstəyinin aşağıya qırılması 1.56 və 1.54 ətrafına enişə səbəb olacaq.

Analiz: RSI əsasən qalxışa meyllidir. Əsas səviyyələr: 1.6600 ** 1.6450 ** 1.6310 *** 1.6046 1.5800 *** 1.5600 ** 1.5400 **

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

43

TE XANALİZ

“Trading Central”

8

44

AUD/USD: Dönüş nöqtəsi və dəstək Əsas fikir: Qiymət 1.03 səviyyəsindən yuxarıda qalarsa, hədəflər 1.062 və 1.085 olmaqla ALIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant:1.03 səviyyəsinin aşağıya qırılması 1.015 və 0.9995 ətrafına enişə gətirəcək.

Analiz: 1.03 dəstəyi cütlüyə mövqelərini möhkəmlənidirməkdə kömək edir. Əsas səviyyələr: 1.1000** 1.0850*** 1.0620*** 1.0452 1.0300*** 1.0150*** 0.9995***

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

“Trading Central”

8

Gold: Ortamüdətli eniş riskləri üstünlük təşkil edir Dönüş nöqtəsi: 1720 Əsas fikir: Qiymət 1720 səviyyəsindən aşağıda qalarsa, hədəflər 1625 və 1565 olmaqla SATIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant: 1720 səviyyəsinin yuxarıya doğru qırılması 1750 və 1793 ətrafına qalxışa gətirəcək.

Analiz: Aktiv 1720 müqavimətini qırmayana qədər, 1625 səviyyəsindən aşağı eniş ehtimalı var. Əsas səviyyələr: 1793 1750 1720 1644 1625 1565 8 1525

www. inf o r ex .az (0 12) 43753 23, 436 7 844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

45

TE XANALİZ

“Trading Central”

8

46

Gümüş: Ortamüddətli eniş riskləri var Dönüş nöqtəsi : 33.1 Əsas fikir: Qiymət 33.1 səviyyəsindən aşağıda qalarsa hədəflər 28.45 və 27 olmaqla SATIŞA üstünlük verilməlidir.

Alternativ variant : 33.1 səviyyəsinin yuxarı qırılması 34.3 və 35.4 ətrafına qalxışa gətirəcək.

Analiz : RSI eniş trendi sərhədindədir. Əsas səviyyələr: 35.4 34.3 33.1 29.72 28.45 27 26

www. inf o r ex .az (0 12) 43753 23, 436 7 844

8

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

Dalğa analizi Vüsal Məmmədovun təqdimatında

Elliot Dalğalarının Analizi Şərti işarələr:

cağı gözlənilir

qiymət aşağıya hərəkət edəcək

>A edir

- «A» dalğası hələ davam

- Müqavimət səviyyəsi yarılsa, qiymət yuxarıya hərəkət edəcək

Conformative - Bu səviyyə keçiləndə ssenari təsdiqlənəcək

…A

- “A” dalğasının başlaya-

- Dəstək səviyyəsi yarılsa,

Critical - Bu səviyyə keçiləndə ssenari qüvvədən düşəcək

Eur/usd weekly

Avro/dollar cütlüyü üçün nəzərdə tutulan ssenari reallaşmaqdadır. Bu ssenariyə görə cütlük irimiqyaslı (B) İntermediate korreksiya dalğasında hərəkətini tamamlayıb. Korreksiya W-X-Y-XX-Z Minor üçqat ziqzaq strukturuna malikdir. Hazırda yuxarıya doğru (C) İntermediate dalğası başlayıb.

Qiymət kanaldan çıxıb və indi yuxarıya doğru uzunmüddətli hərəkət gözləyirik. Hazırda həmin hərəkətin ilk dalğası – 1 Minor formalaşıb və 2 minor korreksiyası gedir.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

47

48

TE XANALİZ

Dalğa analizi

Eur/usd daily

Cütlük yuxarıya doğru 5 dalğalı klassik impulsu formalaşdırıb qurtarıb. Hazırda impulsun [v] minute dalğası bitib və korreksiya gedir. Korreksiya ən azı [iv] minute dalğasının bitdiyi yerə - yəni 50%-lik fiboya qədər enə bilər.

h4

Bu zaman miqyasında da görürük ki, aşağıya doğru 2 Minor dalğası inkişaf etməkdədir. Onun birinci [a] minute dalğasının tərkib hissələri formalaşır. Buna əsasən düşünə bilərik ki, korreksiya özü klassik ziqzaq şəklində olcaq. Detallar qrafikdə göstərilib.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

Dalğa analizi

Gbp/usd weekly

Funt/dollar artıq neçənci aydır ki, nəhəng üçbucağın sərhədlərini yarıb çıxmağa çalışır. Yarılma təsdiqlənəndən sonra yuxarıya doğru uzunmüddətli trend – (C) Minor dalğasını gözləyirik. Güman ki, onun birinci [i] minute dalğası artıq hazırdır. İndi korreksiyanı, sonra yuxarıya doğru [iii] minute dalğasını gözləyəcəyik.

daily

Yuxarıya doğru hərəkətin ilk impulsu - [i] minute dalğası bitib, indi [ii] minute korreksiyası inkişaf edir. Korreksiyanın (iv) minuette dalğasının minimumuna qədər enə biləcəyini düşünürük.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

49

50

TE XANALİZ

Dalğa analizi

Usd/chf weekly

Ssenari aydınlaşır: dollar/frank ziqzaq formalı korreksiya formalaşdırıb: A-B-C Minor. Bu halda biz eniş ssenarisinə baxmalı olacağıq. Hadisələrin inkişafı da məhz bu varianta meyillənir. Hazırda ən real olan ssenariya görə, minute səviyyədə impulsiv eniş hərəkəti başlamaqdadır.

daily

Bu zaman periodunda eniş ssenarisinin detallarını görürük. Aşağıya doğru trendin ilk impulsu [i] minute dalğası yaranıb. İndi [ii] minute korreksiyası inkişaf edir. O, şəkildə göstərilən fibosəviyyələrin birinə qədər çata bilər. Daha sonra meydan yenidən “ayı”ların olacaq.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TE XANALİZ

Dalğa analizi

Usd/jpy weekly

Nəhayət ki, neçə aydan sonra bu cütlükdə vəziyyət aydınlaşdı: qrafikdə 5 dalğalı «wedge» (ilk üçbucaq) modeli yaranıb. Qaydaya görə, bu, ya ziqzaqın, flat-in, ya da impulsun ilk dalğası olur.

Ona görə də, qiymətin qrafikdə göstərilən şəkildə hərəkət edəcəyini düşünürük. daily

Bu qrafikdə yuxarı perioddakı ssenarinin detallarına baxırıq. Görürük ki, [i] minute dalğasının (ilk üçbucağın) formalaşması hələ bitməyib. O, tam formalaşandan sonra aşağıya doğru [ii] minute korreksiyasının hərəkətini gözləyəcəyik. www. inf o r ex .az (0 12) 43753 23, 436 7 844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

51

52

TƏHLİL

Texniki baxış Fərid Hüseynov təqdim edir:

Kompleks texanaliz Eur/usd 2012-ci il eur/usd üçün “baş və çiyinlər” fiqurunun formalaşması ilə bitdi. Yanvar ayında cütlüyün 1.3500-ə qədər artım potensialı var. Ümumilikdə hazırda artım trendi qalır. Ortamüddətli eniş qiymətin 1.3000-dən aşağıda möhkəmlənməsi zamanı yaranacaq. Uzunmüddətli eniş üçün əsas 1.2600 ətraflarında yaranacaq. Əgər “baş və çiyinlər” fiquruna inansaq, qiymət hazırkı səviyyələrindən heç olmasa 1000 punkt artım göstərməlidir. Amma unutmayaq ki, “baş və çiyinlər” dönüşdən başqa, davamediciliyə də meylli fiqurdur.

Xülasə:

“Baş və çiyinlər” fiquruna inansaq, qiymət 1000 punkt arta bilər. www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TƏHLİL

Texniki baxış

Gbp/usd Gbp/usd sözün əsl mənasında “oturub”. Belə ki, yuxarı zaman miqyaslı qrafiklərdən aşağıya doğru gəldikcə, cütlüyün konsolidasiya fiqurlarını yaratdığını görərik. Amma sonunculara diqqət yetirsək, cütlük artım üçün çox mühüm bir baryeri – 1.6250-1.63-ü qırmalıdır. Eniş üçün əsas 1.58 ətraflarında yaranacaq. Daily qrafikdə isə cütlük genişlənən üçbucağı demək olar ki, tamamlayıb.

Xülasə:

Cütlük artım üçün çox mühüm bir baryeri qırmalıdır.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

53

54

TƏHLİL

Texniki baxış

Usd/chf Cütlük çox mühüm bir “çevriliş” edə bilər. Belə ki, Daily qrafikə nəzər yetirsək, cütlüyün konvergensiya yaratdığının şahidi olarıq. Amma unutmayaq ki, trend hələ də aşağıdır. Qiymət necə deyərlər, konvergensiyanı “təsdiqləməyib”.

Bunları nəzərə alsaq, usd/chf –i 0.9330-0.9350 ətraflarında almaq olar. İlk hədəf keçən ilin maksimumu 0.94, daha sonra 0.9450 və 0.95 ola bilər. Eniş barədə qiymətin 0.9150 ətraflarına enməsi zamanı düşünmək olar.

Xülasə:

Cütlük çox mühüm bir “çevriliş” edə bilər

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

TƏHLİL

Texniki baxış

Usd/jpy Usd/jpy ili çox güclü artımla başa vurdu. Bu, bir daha cütlüyün nə dərəcədə artıma meylli olmasına sübutdur. Lakin texniki amillər – korreksiyalar olmadan belə bir artım dayanıqlı ola bilməz.

Ona görə də, cütlük öz artım “istedadını” sübuta yetirmək üçün 83.58-84.86 ətraflarından keçən dəstək baryerindən yuxarıda qalmalıdır.

Xülasə:

Korreksiyalar olmadan belə artım dayanıqlı ola bilməz.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

55

56

“ICHIMOKU ”

Made in Japan

“İşimoku” Qrafik Sistemi əsasında təhlil EURUSD WEEKLY Qar elə əyib ki bambuku Sanki ətrafındakı bütün dünya tərsinə çevrilib Matsuo Base Qiymət hələ də “bulud”un daxilindədir, demək, perspektiv dumanlıdır. Bazardan kənarda qalırıq.

DAILY

Qiymət hər iki xətti sınaqdan keçirib, amma “bulud”a qədər düşə bilməyib. 1.3150\90 zonasında sıxılma gözləyirik. Son hədəf “bulud”un özü ola bilər - 1.29\1.2940.

www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

“ICHIMOKU”

Made in Japan

GBPUSD WEEKLY

Bütün xəttlər üfiqi vəziyyətdədirlər. Şam analizi “ayı”ların ağalığına işarə edir. Ona görə də buluda - 1.5926-ya qədər eniş gözləyirik.

Alternativ ssenari: Əgər qiymət Tenkan-Senin üstündə qala bilsə, “buğa”lar 1.64-ə çatmaq məqsədilə yenidən bazara qayıda bilərlər. Ona görə də məsləhətdir ki, ya bazardan qıraqda qalasınız, ya da qısa “stop”larla (1.62) satasınız.

DAILY

Qiymət “bulud”a qədər düşüb. İndi geriyə sıçrayış və əvvəlki xəttlərin sınaqdan keçirilməsini gözləyirik. Hədəf - 1.6150, “stop”u 1.6000-da qoyuruq.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

57

58

“ICHIMOKU”

Made in Japan

USDCHF WEEKLY

Qiymət “bulud”dadır – bazardan kənarda qalırıq.

DAILY

«Bulud» daralıb, qiymət hər iki xətti yarıb – dar diapazonda hərəkət gözləyirik. 0.93-dən yuxarıda satmaq tövsiyə oluna bilər. “Stop”lar 0.9390-da qoyulur.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

“ICHIMOKU”

Made in Japan

USDJPY WEEKLY

Bütün xəttlər əvvəlki kimi yuxarıya yönəlib. Yəni alır və “stop”ları 83.00-a çəkirik. Satmaq məsləhət deyil.

DAILY

Günlük qrafikdə də anoliji vəziyyətdir: korreksiya zamanı (məsələn, Tenkan-Senə qədər) almaq məsləhətdir.

ww w.inf o r ex.a z ( 012) 437 532 3, 4 3 678 4 4

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et

59

60

KLASSİKA

Oxu zalı

Corc Soros “Soros Soros haqqında.

Dəyişiklikləri qabaqlayarkən”

B

u kitabda dahi maliyyəçi Corc Soros əsasən özü haqqında danışır- uşaqlığı, qohumları, filosofluğu, biznesmenliyi, xeyriyyəçiliyi və sair işləri haqqında söz açır.

Onu dahi maliyyəçi olmağa gəririb çıxaran yolları təsvir edir. Kitabda həmçinin Sorosun dünya maliyyə sistemi haqqında da fikirləri yer alıb.

Soros deyir ki, maliyyə bazarlarında pul qazanmaq üçün əvvəlcə onların fəlsəfəsini başa düşmək laımdır: “İn Forex”in qiyməti: “Fəlsəfə pul ilə yox, Sorosun öz maliyyə işlərini necə idarə etməsi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 insanların təfəkkürü haqda söhbətləri treyderlər üçün xüsusilə maraq ilə məşğul olur. Mən doğuracaq.

Sorosun bundan əvvəl çıxan “Maliyyə əlkimyası” maliyyə bazarlarına öz fəlsəfi nəzəriyyələrimin sınaqdan çıxarıldığı laboratoriya kimi baxmışam. Və kitabı əsasən refleksivlik nəzəriyyəsinin izahına öz ideyalarımı tətbiq etməyə çalışmışam. Ona həsr olunmuşdu. Bu kitabda isə Soros öz nəzəriyyəsinin real bazarlarda tətbiqindən söz açır. görə də, bu sahədə deyə biləcəyim çox söz var”.

Soros kitabda siyasətçi kimi də çxış edir və Kitab Sorosun müxtəlif vaxtlarda verdiyi interözünün siyasi fəlsəfəsini açıqlayır. Aşıq Cəmiyyət vülərin əsasında hazırlanıb. İdeyasını izah edir.

Kitabdan parçalar: “...Geniş yayılmış fikir var ki, bazar həmişə haqlıdır. Mən əksini düşünürəm. Məncə, bazar həmişə səhv edir. Mənim öz fikrim də səhv ola bilər. Amma mən bütün hallarda ondan faydalanıram – işləməyən hipoteza kimi. Bu, o demək deyil ki, hakim tendensiyanın əleyhinə getmək lazımdır. Xeyr. Tendensiya büdrəyəndə, dönmək istəyəndə onun əleyhinə getmək lazımdır.

Hər bir investisiya tezisində səhv axtarmaq gərəkdir. Səhvi tapsam, mən bu tezisdən daha çox gəlir götürə bilrəm. Çünki bu halda mən bazarın bilmədiyi nəyisə bilmiş oluram. Bazardakı dəyişikliyi qabaqlayıram yəni.

Mən tendensiyanın sona çatması haqda xəbər verən www .inf o r ex.az ( 012 ) 4375323, 4367844

əlamətlər axtarıram. Burada kütlədən aralanır və yeni investisiya tezislərini nəzərdən keçirirəm. Əgər həmişə tendensiyanın əleyhinə getsək, bunun cəzasını çəkəcəyik. Bilmək lazımdır ki, tendensiyanın əleyhinə məhz nə vaxt getmək olar.

Ancaq bu halda biz həmin addımımızdan xeyir götürə bilərik”. *** “...Hissləri boğmaq lazım deyil.

Mən qazananda sevinir, itirəndə kədərlənirəm. Öz hisslərini inkar etmək dağıdıcı hərəkətdir. Nümayiş etdirməmək olar. Amma inkar etmək lazım deyil. Emosional gərginlik sizi məhv edə bilər. Karyeramın əvvələrində

mənim şəxsi hesabımda praktik olaraq pul yox idi. Buna baxmayaraq, işləməkdə davam edirdim. Emosional gərginlik dözülməz idi”. *** “..Mən dəfələrlə uçurumun qırağına qədər gəlmişəm. Və indi istəmirəm ki, başqaları da mənim pullarımla risk edərək, uçurumun qırağına gəlsinlər. Bir ara mənim fondumda çox bacarıqlı bir valyuta brokeri var idi. O, çox riskli əməliyyat həyata keçirərək, yaxşı qazanc götürmüşdü. Amma mən dərhal onu işdən çıxardım. Çünki bu əməliyyat ziyanla qurtarsaydı, mən özümdən savayı heç kimi günahlandıra bilməyəcəkdim”.

İn Forex 13 (35) / yanvar, 2013 Jurnalı forumda müzakirə et