Intres Xuño 2006 by iesdemelide

Zeltia Laya Sánchez Lorena Varela Amboage Verónica Mouriño Sesto Laura Ayude Yolanda Pampín Francisco Río Vea Elsa Martínez Natalia Val Mabel Prada Xosé Díaz Susana Rial Paco Veiga Ana Fdez Santiso Estrella Blanco Manolo Souto Gloria R. Íñiguez Susana Losada ... e alguén que nos esqueceu Portada: Yago Seoane Gómez Contraportada: Pablo Mato Gómez

Algún traballo non puido ser publicado neste número por falta de espacio. Así mesmo, debido a gran cantidade e vairedade de material presentado, creáronse novas seccións como os Intres deseñados (cómic) e outras renomeáronse, como os Pasaintres (invento de Manolo). O EQUIPO DE REDACCIÓN

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

EQUIPO DE REDACCIÓN

SUMARIO Intres actuais

Intres deseñados

As mulleres Violencia de xénero Lugrís Freire Non as drogas Entrevista a un preso Teño un problema Lei antitabaco Por que non pensamos...? Cambios na estructura familiar A pena de morte

Bolsa mixta Aventuras de moscas

Intres divulgativos Galiza, unha terra de emigrantes A diglosia entre os mortos Os nomes galegos no IES de Melide Teorema da incompletitude de Gödel Frida Kalho Os máis vellos Villablino Recordo a Man

Intres para ler Harry Potter O Código da Vinci Entrevista a A. Riveiro Coello Entrevista a Diego Ameixeiras

Intres creativos 1441. Un asasinato en Abeancos Todo polo amor En 1º e 2º de ESO escribimos... En literatura Universal contemporánea escribimos... No porto Historias A biblioteca As carballeiras de Valderde A casa do mal Os rapaces e seu destino Poemas

Intres musicais Carlinhos Brown Música na terra de Melide Deus é Suave Lucie Silvas Hilary Duff

Intres deportivos Volve o mundial A selección galega Zidenine Zidane Ronaldinho Cristiano da Mata Rubens Barrichello Rafa Nadal Justine Henin-Hardenne

Pasaintres Xogos de lóxica Refráns Humor Pasa-intres

Intres do Instituto Entrevista a Almudena entrevistas a profesores/as Teatro Problemas de estudio E parece que chove Intercambio cultural Excursión a Arzúa Viaxe a Grecia Benvida... Ata sempre Mirando cara atrás O adeus final Cando me precises, asubía Corremelide

COLABORADORES Cristina Suárez, Natalia Vázquez, Nuria, Cries e Marta de S4A, Adolfo Iglesias, Miguel Anxo Varela, Ángel C. Cabado, Carlos Conde, Ruth Garrido, Adriana Estévez, Pablo Mato, Gutier Penas, Noelia Ramos, Yolanda Pampín, Jesús Soengas, Laura Ayude; Diego, Carlota, Xisela, David (de 2º de ESO); Sarah (B2C), Verónica F. (B2C), Lucía Mejuto, Anita Pazos, Ana B. Villamor, Alberto Vilariño, Marcos S. Carricoba, Soraya e Silvia (B1C), Mario Roca, Sandra R. Carril, Carlota Casal, Andrea Vázquez, Uxía Parrado, Patricia Vázquez L., alumn@s de Lit. Universal, Iria Arias, Olalla Vázquez, Esther González, Manuel Fdez Pampín, Virginia Fociños, Elodie Diéguez, Anuska Laíño, Vanesa García, Cristina Vázquez, Lucía Seijas, Iván Mosteiro, Diego Novás, Zaira, Marta Rivadulla, Roberto P. Castro, Cristina Vizcaíno, David Fuentes, Jorge L. Coego, Ángel Castro, Jesús Fisteus, Paula Rivadulla, Elma Barreiro, Alberto García, Marcos Pardo Vázquez, alba Penas, Iris, María Cabanas, Lidia Corral, As ChataX, Mónica Cardelle, Mónica Labandeira, Silvia Liñeira, Vanessa G. Barallobre, Cristina V. Porto

Intres actuais

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

AS MULLERES ¿Sabedes cantas mulleres morren ao ano? A

Intres

3 xuño 2006

cifra é escalofriante... cada día cando chego á casa e acendo a tele o primeiro que vexo é que foron asasinadas varias mulleres a mans da súa parella. E eu pregúntome, por que case nunca aparece un home maltratado pola súa muller? Simplemente é que os homes crense máis poderosos por ter máis forza física e considéranse a especie dominante no mundo. Isto non é así. Unha muller pode ser tan intelixente como un home, e estase demostrando que o sexo feminino ten mellores notas académicas, polo tanto as mulleres no futuro imos ter os traballos mellor pagados, pero isto hoxe non é posible, porque á hora de escoller entre un home e unha muller para un traballo, as mulleres sofren discriminación e escóllese un home. Iso si que é unha gran inxustiza. Cada vez que escoito a alguén dicir que as mulleres só servimos para cociñar, fregar e varrer, crece en min (e creo que nas demais mulleres) un desexo de vinganza, de demostrarlle ao mundo o que valemos. Nós non somos as criadas de ninguén, nós somos tan persoas e cos mesmos dereitos que os demais. Un home tamén pode cociñar e limpar, e que non o faga por medo a parecer un bicho raro entre os demais membros do sexo masculino é penoso. Cantas veces oístes que unha muller foi maltratada porque non lle deu tempo a facer de comer ou as demais tarefas domésticas? Eu, moreas de veces. Nós non

podemos pechar os ollos ante estas cousas, hai que remedialo. Pero claro, seguro que estades os que pensades que unha muller que está todo o día na casa ten que ter todo feito porque parece que ten tempo abondo. Pero parade un momento e pensade na presión que teñen, que non é nada fácil poñerse a cociñar pensando no gusto de todos, que vos gusta encontrar todo máis limpo do que vós o deixastes... non se pode pedir tanto, e isto vai dirixido aos fillos, xa non aos homes. Nós somos a xeración do futuro, e, se queremos que o mundo se sinta orgulloso de nós, temos que procurar colaborar entre todos, que poñendo un pouquiño entre cada un, faremos as cousas máis fáciles e ata pode que

nun futuro desapareza a discriminación. Que vos parece se colaborades nas tarefas domésticas da casa? seguro que vos sentiredes moito mellor e por riba seredes ben premiados polas vosas familias, porque un fillo que colabore é o mellor que se nos pode pedir a nós, que estamos na xuventude case sen problemas, pode que algún altercado coa túa parella, un problema con un amigo... pero iso, cando teñamos uns anos máis, vainos parecer unha tontería e rirémonos, así que preocupémonos do importante e intentemos facer un mundo mellor empezando pola non discriminación de sexos, e máis adiante xa nos plantexaremos novas metas CRISTINA SUÁREZ SOUTIÑO NATALAIA VÁZQUEZ MATO. B!C

Intres actuais

LAST NIGHT I HEARD THE SCREAMING Last night I heard the screaming loud voices behind the wall another sleepless nigh for me it won´t do no good to call the police always come late if they come at all

Intres

And when they arrive they say they can´t interfere with domestic affairs between a man and his wife and as they walk out the door the tears well up in her eyes

Xuño 2006

Last night I heard the screaming then a silence that chilled my soul I prayed that I was dreaming when I saw the ambulance in the road And the policeman said «I´m here to keep the peace will the crowd disperse I think we all could use some sleep

A PASADA NOITE OIN O BERRO A pasada noite oín o berro Voces altas detrás da parede outra noite de insomnio para min non servirá de nada chamar á policía sempre chega tarde se chega. E cando eles chegan Din que non poden interferir En asuntos domésticos Entre un home e a súa muller E cando se van pola porta As lágrimas brotan dos seus ollos

A pasada noite oín o berro E despois un silencio conxelou a miña alma Recei para que isto fose un soño Cando vin a ambulancia na rúa E a policía dixo “Estou aquí para manter a paz que se disperse a multitude penso que todos poderíamos ir durmir”

Intres actuais

CADA 18 SEGUNDOS UNHA MULLER É MALTRATADA NALGÚN LUGAR DO MUNDO… Unha muller é asasinada a tiros polas costas en Granada La Voz de Galicia, 01-01-06 Unha muller morre afogada en Marbella no segundo episodio de violencia doméstica de 2006. El Mundo, 02-01-06 Un recluso de permiso mata á súa ex muller en Palma. La Voz de Galicia, 06-01-06 A moza de Baiona morreu desangrada tras recibir golpes e catro puñaladas. La Voz de Galicia, 20-01-06

dos. Todos podemos ser esa vítima algún día, así que debemos loitar contra a violencia de xénero e os abusos sexuais; xa que por pertencer ao xénero feminino non temos por que aguantar todo iso, non debemos permitir que ninguén nos asoballe, porque todos somos iguais e ningún xénero debe impoñerse por enriba do outro. Dende aquí queremos facer un chamamento a todas esas mulleres que sofren os abusos dunha cultura machista e violenta, dicirlles que loiten por elas mesmas, que non teñan medo e que fagan valer os seus dereitos!!!! NURIA, CRIS E MARTA S4A

5 xuño 2006

As persoas do seu entorno unhas veces descoñecen a situación na que esta se atopa, e outras coñecen a realidade, pero non fan nada ao respecto por medo ao agresor ou porque consideran que “iso non é o seu problema”. En cambio o que deberían era denuncialo, ou convencer á vítima de que esta o fixese. Aínda que raramente a denuncia é a forma máis eficaz de combater o maltrato, xa que necesítanse moitas probas, os xuízos son lentos e as ordes de afastamento non son cumpridas. A sociedade debería ter unha actitude máis activa, xa que o problema non é só da vítima, senón que é de to-

Intres

Estes só son algúns dos casos que están a suceder arredor de nós,aínda que non sexamos suficientemente conscientes. Vemos os datos de forma numérica: unha muller morta a mans da súa parella, outra ás do seu “ex”, e outra máis e outra... E non nos decatamos de que cada muller ten unha historia, un nome, unha vida, unha familia...e todo se acaba así nas mans dun desgraciado que moito te quixo...Pero logo todo cambiou, empezaron as discusións, os insultos, as malleiras cada vez máis frecuentes; pero sempre pensas que non volverá acontecer, pensas que cambiará, que só foi un momento de cólera....e non se pon a denuncia, sempre se repite a mesma historia. Os agresores soen ser “persoas” do entorno próximo a vítima. Non hai un prototipo claro de agresor, nin de muller maltratada. En moitos destes casos o agresor considérase unha persoa “normal”, sociable e do que ninguén espera algo semellante, aínda que nalgúns casos o individuo xa tiña unha orde de afastamento, polo que os seus achegados xa o esperaban.

Intres actuais

MANUEL LUGRÍS FREIRE Manuel Lugrís Freire (Sada, 11 de febreiro de 1863 - A Coruña, 15 de febreiro de 1940) foi un escritor e galeguista, director ou cofundador, entre outras moitas, da Escola Rexional de Declamación, da Real Academia Galega e das Irmandades da Fala

Intres

Biografía

Xuño 2006

Por problemas económicos da familia, ao rematar os estudos primarios, viuse obrigado a estudar para escribán no concello de Oleiros. É daquela cando escribe «Nociones generales de mitología». Emigrou a Cuba aos vinte anos, chamado polo seu irmán maior Plácido, e alí traballou como contable. Formou parte do Centro Galego dende 1884 e foi o director (e fundador) do primeiro xornal americano redactado integramente en lingua galega A gaita gallega (1885-1889), tras colaborar con El eco de Galicia de Waldo Álvarez Ínsua, a súa primeira colaboración fora un poema intitulado «Nostalxia». En A gaita gallega colaborou durante as primeiras seis entregas pero, pelexado con Ramón Armada, deixouna. Foi tamén vogal da xunta directiva do Centro Galego da Habana. En Cuba publicou

Soidades (poesías prologadas por Curros Enríquez), o primeiro capítulo da novela curta O penedo do crime e A costureira da aldea, obra de teatro costumista que tamén se representou. Escribiu tamén a obriña De Galicia a Lavapiés, en resposta a unha obra que pretendía ridiculizar os galegos. Volveu a Galiza en 1896 acompañado da cubana de ascendencia española Concepción Orta Iglesias, instalouse na Coruña e continuou o seu labor literario, mentres que seguía traballando como contábel. Relacionouse cos rexionalistas coruñeses, tomando parte en todas as actividades galeguistas do momento, como a Cova Céltica, xunto con Murguía, Pondal e outros. En 1897 entrou na directiva da Liga Gallega da Cruña, presidida por Salvador Golpe, como secretario. En 1898 naceu a súa filla Socorro e morreu a súa muller,

o que lle causou unha forte depresión. En 1901 publicou Noitebras, libro de poemas na que mestura pesimismo persoal e composicións de intención social e mítica. Ao ano seguinte casou con Purificación González Varela, irmá do pintor e escritor rexionalista Urbano González, coa que tería cinco fillos. Pulou pola creación da Escola Rexional de Declamación (1903), que fundou con Galo Salinas e foi presidente dela. Tivo como especial preocupación a de fornecer de textos á nova entidade, teimando retirar a literatura galega do costumismo predominante. Todos os seus textos teñen unha carga reivindicativa forte. A Escola presentouse cunha peza de Galo Salinas e, durante o ano que durou, a totalidade das montaxes foron sobre obras do propio Lugrís Freire: A Ponte (1903), Minia (1904) e Mareiras (1904). Lugrís Freire

Intres actuais

MANUEL LUGRÍS FREIRE

7 xuño 2006

nario de Estudos Galegos cun discurso sobre Pondal. En 1930 participou na elaboración do programa do Partido Autonomista Republicano Agrario para a campaña electoral e na constitución da Federación Republicana Gallega. En maio do ano seguinte, participou na redacción do anteproxecto de Estatuto de Galiza promovido polo Seminario de Estudos Galegos e en decembro na redacción dos estatutos do Partido Galeguista. En 1932,

xunto con Alexandre Bóveda, redactou o anteproxecto definitivo do Estatuto, por encarga da Asemblea de Municipios de Galicia. O 28 de abril de 1934 foi nomeado presidente da Real Academia Galega, mais renunciou o 20 de agosto do ano seguinte por problemas de saúde. O seu labor xornalístico foi tamén extenso. Asinou cons pseudónimos de Asieumedre, L.U. Gris, K. Ñoto e Roque das Mariñas. Lugrís Freire morreu na Coruña ao ano de iniciarse a Guerra Civil española, no medio da persecución da actividade galeguista e o drama de ver dous fillos en bandos distintos da guerra, debido ás circunstancias: Secundino no Quinto Rexemento en Madrid e Urbano Lugrís, que logo destacaría como pintor, recrutado polo bando nacional. Está enterrado no cemiterio de San Amaro. O Día das Letras Galegas de 2006 está dedicado a Manuel Lugrís Freire.

Intres

foi o primeiro autor teatral galego en utilizar a prosa. É tamén o máximo representante do teatro social ou de tese. En 1904 participou na fundación da Asociación da Prensa de Coruña e en 1906 da Real Academia Galega. Lugrís Freire foi o primeiro en utilizar o galego nun mítin: foi o seis de outubro de 1907 en Betanzos, nun acto do sindicato Solidaridad Gallega, do que tamen fora fundador. Participou noutros moitos actos públicos na comarca da Coruña. En 1908 pasou a ser membro do Consello Redactor d´A Nosa Terra, publicación na que aparecerían desde o primeiro número (4 de agosto) unha serie de contos populares baixo o título xenérico de A carón do lar. Abandonado o teatro, retomou a poesía e escribiu tamén numerosos relatos curtos, que reuniu en 1909 en Contos de Asieumedre. En 1916 participou na creación da Irmandade da Fala da Coruña. En 1919, como suplemento do periódico El Noroeste, publicou Versos de loita, pero o seu mellor libro poético foi Ardencias (1927), que está dedicado á xuventude galega. En 1922 publicou unha Gramática do idioma galego, seguidora da Gramática de Saco y Arce, pero a primeira nesta lingua, e ao ano seguinte ingresou como socio correspondente no Semi-

Intres actuais

MANUEL LUGRÍS FREIRE

Intres

Obra · Soidades: versos en gallego, 1894 · Noitegras: poesías, 1901 · A ponte: drama en dous actos en prosa, 1903 · Mareiras: drama en tres actos en prosa, 1904 · Minia: drama n-un acto en prosa, 1904 · Esclavitú: drama en dous actos en prosa, 1906 · Contos de Asieumedre, 1908 (8 contos) , 1909 (28 contos) · O pazo: comedia en dous actos, en prosa, 1916 · Estadeíña: comedia en duas xornadas en prosa, 1919 · Versos de loita, 1919 · Gramática do idioma galego, 1922 e 1931 · Ardencias, 1927 · As Mariñas de Sada: homenaxe a Sociedade Sada y sus Contornos, 1928 ·A carón do lar, 1970

Xuño 2006

AXIÑA Os días xa son máis longos; Xa brila máis ledo o sol; Xa s’erperguizan nas almas As ansias de redención. Os arboredos florecen E as silveiras teñen flor... ¡Axiña virán os froitos que o novo tempo enxendrou!

AMOR ¡Amor da terra! Sempre vivirás firme e forte No meu peito namentras que non me leve a morte; Meu único luceiro que nas noites de dor Quencerás o meu corpo com lóstregos de amor. Roseira milagrosa do meu querer profundo, Que enche cos seus arumes os ámbitos do mundo. Nasce em nídias arelas como o primeiro amor: É unha ardencia sin lume, é un recendo sin fror. El mantén a esperanza do galego exiliado; El é fonte de bágoas que lavan o pecado; Salvando as nosas almas él nos fai retornar A cumprir coas obrigas do noso santo lar. ¡Amor da terra! Sempre vivirás firme e forte, Mentras a Celtia viva non temerei a morte! Lugrís Freire ADOLFO IGLESIAS VARELA 3ºB

Intres actuais

POR QUE SE LLE DEDICAN AS LETRAS GALEGAS A LUGRÍS FREIRE NO ANO 2006 mos que isto non é decisivo... outra posibilidade era botar man do propio arquivo e dedicarlle este día a alguén da “casa”, a un histórico da Real Academia Galega, un presidente, como Manuel Lugrís Freire. E este foi o motivo polo que se lle dedicou o Día das Letras Galegas de 2006. MIGUEL ANXO VARELA ÁLVAREZ ÁNGEL CASTRO CABADO CARLOS CONDE SANTOS

9 xuño 2006

cia tamén porque as súas opinións e posicións políticas e lingüísticas quedan moi lonxe do mundo presente. Así, a Real Academia Galega ollando no “fondo do armario” da cultura galega, seguramente encontrou varias posibilidades... unha dedicarllo ao autor da primeira gramática galega seria, Juan Antonio Saco y Arce (18331881), morto antes mesmo da fundación da RAG e con moi pouca obra galega, aínda que sabe-

Intres

Estivemos buscando en Internet o motivo polo que lle dedicaron o Día das Letras galegas deste ano a Lugrís Freire e atopamos a seguinte información. Despois de varios anos con dedicacións a xente moi próxima cronoloxicamente a nós: Lorenzo Varela, Xoaquín Lorenzo, Avilés de Taramancos (os tres últimos morreron despois de Franco), cumpría, para o centenario da Real Academia Galega, precisamente neste 2006, un histórico da cultura galega a quen dedicarlle o Día das Letras. Os “históricos”, canto máis alá vaian, menos conflito presentan en canto a filias e fobias (podiamos lembrar os desacougos polas dedicacións a Avilés de Taramancos e Lorenzo Varela por parte de Fraga Iribarne, ou ao bo do Xoaquín Lorenzo, por parte de Alonso Montero). Por iso, escoller alguén “non problemático” do pasado, ben pasado, era a alternativa razoable. Obviamente son moitas as outras persoas ás que se lle podería dedicar este día: Carballo Calero, Ramón Piñeiro... pero Lugrís Freire une máis na distan-

Intres actuais

Intres

NON ÁS DROGAS

Xuño 2006

O pasado 6 de marzo realizouse no IES de Melide unha entretida actividade coa que tamén aprendemos as consecuencias de tomar drogas. Dita actividade foi preparada polo profesor de relixión, Manolo, e polos alumnos de 1º BAC. O profesor propúxoa despois de que nos negaran o permiso para ir visitar o cárcere de Teixeiro. El díxonos como sería elaborada e o que teriamos que facer nós. A todos nos gustou e colaboramos facendo un informe cun total de cincuenta e dúas preguntas. A actividade foi levada a cabo na aula de 1º de BAC-C, onde fixemos tres grupos, xa que virían tres presidiarios que estaban no cárcere por cuestión de drogas, estes viñan acompañados de persoal do cárcere que lles axudaban a superar a adicción . Nun principio a visita ía ser de catro presidiarios, pero un deles morrera de sobredose unhas semanas antes. O que lle tocou no noso grupo chamábase Adolfo, tiña 35 anos, levaba 13 no cárcere e faltábanlle 7 para saír. Os tres que viñeron estaban no cárcere de Monterroso, pero Adolfo e mais outro eran de Valencia e o terceiro, de Sevilla. Adolfo contounos o seu caso e dicíanos que debía esperar 6 meses, é dicir, ata setembro para que lle desen o terceiro grado (só tería que ir durmir ao cárcere), ademais levaba tres anos sen probar a droga. A entrevista que lle fixemos foi a seguinte (preguntabamos todos e contestaba Adolfo ou o seu acompañante): P: Cal foi a causa do teu ingreso no cárcere? R: As drogas P: Tedes actividades extracarcerarias? R: Si P: Como é un día normal no cárcere? R: No meu caso levántome ás 7 e traballo de 8 a 14:30. As fins de semana non traballamos. P: Traballades todos? R: (sorrí) Non, xa quixeran... P: Páganche? R: Si, non moito, pero si P: Canto? R: 208 • P: En que traballas? R: Son como o caixeiro do supermercado P: Prodúcense pelexas entre vós? R: Si, como en calquera parte P: Para ver os vosos familiares, védelos a través dun cristal ou podedes estar con eles? R: Das dúas maneiras, segundo o cárcere P: Hai mulleres con vós? R: Segundo o cárcere. En Valencia pódese convivir coas nosas mulleres, e incluso cos fillos menores de 3 anos. Ademais, estase a preparar unha lei para que os transexuais poidan elixir o cárcere segundo se sintan home o muller. P: Utilizades uniformes? R: Non, cada un viste como quere. P: Cres que no tempo que levas no cárcere aprendiches algo? R: si P: Canto dura o voso tempo de ocio? a que o dedicades? R: Das 14:30 en diante e as fins de semana. A escoitar música, ver a tele... igual que

Intres actuais

NON ÁS DROGAS

Intres

11 xuño 2006

calquera. P: Nalgún momento dentro do cárcere hai discusións ou acoso entre os presos? R: Iso pasa igual que fóra, pero nada do típico que se soe contar de que os presos se violan entre eles... P: Hai tránsito de drogas dentro das instalacións? R: Si, como en calquera parte, porque non se pode evitar a entrada. Soen entrar nos permisos. P: Tedes algún tipo de terapia individual ou de grupo para superar a adicción? R: Si (...) P: Que é o que máis botas de menos de fóra? R: O meu fillo de 16 anos P: Por que aceptaches vir falar con nós? R: Porque me é moi gratificante e non quero que se repita a historia con vós, xa que eu teño un fillo máis ou menos da vosa idade. P: Tedes algunha forma de relacionarvos coa vosa relixión? R: Si, claro, temos un lugar para cada tipo de relixión, como para nós a igrexa (cristiáns), e como curiosidade contareivos que se soe meter un musulmán na cociña para que controle a comida (para que non vaia carne de porco) e durante esa época que non poden comer, tamén o poden facer. P: Que diferenzas hai entre primeiro e segundo grado? R: Segundo grado sería como un grado neutro, como por exemplo cando entramos no cárcere, entramos con este grado. O primeiro grado sería ao que pasarían aqueles que necesitasen maior atención por calquera razón. P: Que instalacións hai no centro? R: Campo de fútbol, ximnasio, igrexa, zonas de traballo... P: Como lle explicas esta situación ao teu fillo? R: Igual que a vós P: Que lle dirías a outra xente para que non caese no mesmo ca vós? R: Que saiba dicir que non P Como facedes para recibir produtos de hixiene e lavado de roupa? R: Dánnolos eles P: Podedes estudar algunha carreira dentro do cárcere? R: Si, hai moita xente que o fai totalmente gratis P: Cal foi o motivo concreto da túa entrada no centro? R: Atracar caixas de aforro P: Podedes ter dentro do cárcere móbil, MP3...? R: Móbil non, aparatos de música si, pero o MP3 non. P: ¿Como é un día normal? R: Eu levántome ás 7 e traballo ata as 2, despois podo facer o que queira P: Como pasaches o 25 de decembro? R: Moi mal, porque pensas máis na túa familia P: É certo que entre vós hai líderes? R: Si, e é o que hai que evitar para evitarse problemas P: Podedes ter algún tipo de relación sexual? R: O que teña parella si, é igual que fóra. P: A que anos entraches no cárcere? R: Aos 22 anos P: Con cantos psicólogos contades no cárcere?

Intres actuais

Intres

NON ÁS DROGAS

Xuño 2006

R: En Monterroso só un e seis educadores. Escasos P: Como levan as vosas familias que esteades aí? R: Mal, as familias sóense destruír P: Que é o primeiro que che gustaría facer ao saír de aquí? R: Traballar para ir para xunto o meu fillo, e dar charlas á xente da vosa idade para que non caian no mesmo ca min. P: Dentro do cárcere pódense facer amigos de verdade? R: Si, algúns fanse, máis con funcionarios que con reclusos, pero poucos P: Que trato recibides dos funcionarios? R: Depende tamén do trato que lles deamos nós a eles, pero bo en xeral P: Botaches algunha vez de menos o non poder pasear por un parque? R: Non, temos espazos verdes como un campo de fútbol P: Se a vosa familia está fóra de Galicia, como vos comunicades con ela? R: Podemos chamar por teléfono 5 veces por semana P: Durmides en celas individuais ou colectivas? R: Soen ser individuais, pero ao non haber sitio son colectivas. Cada cela ten a cama, un armario para a roupa e a tele, e un baño P: Entre vós cal é o delito que máis desprezades? R: A violación P: Que viches facer para conseguir droga? R: De todo, desde prostituír a filla a roubar aos pais P: Como foron os teus primeiros contactos coas drogas? R: Con 13 anos coas malas compañías o típico porro... P: Podedes pedir traslado para outro cárcere para poder estar máis cerca das vosas familias? R: Si, cada 6 meses revísase o grado e temos ademais desa opción a posibilidade de ir só durmir. P: Como facías para conseguir a droga aos 13 anos? R: Moi fácil, co típico amigo, que en realidade non o é, que di: “toma, que non che vai pasar nada”. A primeira vez séntache mal, pero volves. P: Se che senta mal, por que volves tomala? R: Boa pregunta. É como o tabaco, a primeira vez séntache mal, pero repites igual. Ao principio dáche pracer e despois dor ata que te vai destruíndo. Podes acabar en cadeira de rodas. A maioría queda sen dentes. P: Con que se mesturan as drogas clásicas de hoxe en día? R: Con esterlina (veleno para topos), veleno para ratas... P: Tes medo de que se repita o mesmo co teu fillo? R: Si, por iso falo moito con el P: De canto tempo soen ser os permisos? R: De 6 días P: Que sentiches cando te separaron do teu fillo? R: Todo o malo, incluso me intentei suicidar P: Como chegaches a ese extremo? R: Pensando que o meu fillo non merecía o que lle estaba facendo P: O teu fillo está nalgún equipo de fútbol? R: Nun equipo de Valencia, vai a karate... está estudando igual ca vós. RUTH GARRIDO RÍOS. B1C

Intres actuais

ENTREVISTA A UN PRESO DO CÁRCERE DE MONTERROSO

13 xuño 2006

CARLOS CONDE SANTOS ÁNGEL CASTRO CABADO. B1A

Intres

- Estás arrepentido do que fixeches para entrar no cárcere? - Si - Cres xusta a túa condena? - Non - Trátanvos ben no cárcere os funcionarios? - Regular. - Tedes intimidade? - Si - Fixeches amigos? - Si - Que é o que máis botas de menos á parte da familia? - A liberdade - Podedes estudar no cárcere? - Si - Cando estades enfermos lévanvos ao hospital ou xa vos tratan no cárcere? - Case sempre no cárcere. - Contas co apoio da familia? - Si - Conservas os antigos amigos? - Non - Tedes que realizar algún traballo obrigatorio, como limpar, cociñar...? - Non. - Gañas diñeiro por facer algún traballo no cárcere, se é que o fas? - Si - Podedes xogar ao fútbol ou realizar algún outro deporte? - Si - En que estado están as instalacións? - Pésimo - Gústache a comida do cárcere? - Non, xa que é case toda comida musulmá. - Fante levantar cedo? - Si - Pensaches algunha vez en fugarte? - Si - Hai moita vixilancia? - Si - Sería difícil fugarte ou máis ben fácil? - Regular.

Intres actuais

TEÑO UN PROBLEMA

- Ola. Que lle pasou? - Pois non comía e obrigámola, pero non engorda, ao contrario... - Xa, despois vas ao baño? - Vou –contestei. - Devolvelo? - Si, metendo os dedos na boca. - Xa, por que? - Porque non quero engordar, non ve que estou como unha vaca? - Non, o que vexo é que tes anorexia. - MENTIRA! – alcei a voz. - Tes que ir a un psicólogo, o doutor Néstor Vázquez. Primeiro entraron meus pais e despois eu soíña: - Senta no sofá e ponte cómoda - Vale – sentei - Como te chaman no instituto? - Yasmi - Eu son Néstor. Es popular? - Si - Tes mozo? - Tiña - E logo? - Meus pais xa non me deixan

3 xuño 2006

ata me desmaiei en Educación Física varias veces. A profesora charlou comigo: - Yasmina Ferrer, achégate - Dime, profesora Soledad - Na primeira avaliación tiveches tres desmaios. Iso non é normal. Comes ben? - Estou a dieta, profesora Soledad - Almorzas? - Non - Tes que coidarte, podes enfermar. Por que te puxeches a dieta? - É que me vexo gordísima. Falaron coas miñas amigas, cos meus irmáns e co meu mozo, pero viron que eu seguía igual, entón a profesora tomou a decisión de falar cos meus pais e eles comigo: - Yasmina, filla, tes que comer. A xente quérete como es ti por dentro, non por estar gorda ou fraca –dixo miña nai. - Antes estabas como un “fijurín”, pero “ajora” estás coma un pauciño, case non te vexo. - Dise figurín e agora. E se non me ves é porque non tes as gafas postas, papá. - Pois é verdade; pero o caso é entenderse, e non me cambies de tema, nena. - Papá, mamá, estou contenta coa dieta e ademais quero adelgazar máis. - Yasmina está gorda! ja,ja,ja! – di Mario pasando polo corredor. - Vedes?, ata el o di –dixen. Obrigáronme a almorzar, pero eu devolvía todo o que metía na boca. Ao ver que non engordaba, decidiron levarme á médica, a doutora Irene:

Intres

Ola, son Yasmina e vivo nunha aldea de Melide cos meus pais Pili e Leonardo, miña avoa Antonia e meus irmáns Fabián e Mario. Vouvos contar a miña historia para que as rapazas que teñan este problema non cometan o meu erro. Un día calquera, no recreo, o meu mozo e mais eu estabamos falando: - Que tal o exame, Yasmi? - Moi ben. - Alégrome, miña gordiña - Estou gorda? - Claro que non, era broma. - Seguro? - Seguro, parruliña; ademais, eu quérote como es, non pola talla. Á tarde funme ver ao espello, mireime e chamei a meu irmán: - Fabián! - Que pasou? - Estou gorda? - Que? - Se estou gorda - Xa te oín, a que vén iso? - Queres contestar? Sé sincero - Pois claro que non. Es unha rapaza das máis boas do instituto, é que non te ves? - Pois véxome algo gorda, vou facer dieta. - Ti o que tes que facer é ir ao oculista. - Anda, vaite, non quero discutir. Fixen dieta e pregunteille á rapaza máis delgada: - Raqueliña, entre ti e eu, que talla usas? - A 38, por que? - Como? eu utilizo a 40 Non tiven en conta que ela era máis baixa e eu a máis alta da clase. Cegueime por completo. Deixei de almorzar,

Intres actuais

Intres

TEÑO UN PROBLEMA

Xuño 2006

andar con el - Por que? - Porque pensan que el é o causante das miñas ideas. - Trabúcanse? - Non - Non entendo. Es popular e tes o que queres, cal é o problema? - Non hai problema, só quero mellorar a miña imaxe. - Pero estala empeorando. Mírate. Que pensas sobre a anorexia? - EU NON TEÑO ANOREXIA! Oíches? - Si que a tes, métete na cabeza que tes un problema serio. - Xa basta! - Está ben, eu quero axudarche. Dáme o teu móbil

e de vez en cando falamos, paréceche? - O que me parece é que é unha perda de tempo. Ao final fixémonos amigos, pero eu non quixen ver. Deixei de comer e despois metíame uns atracóns terribles. Uns meses máis tarde doíame todo e non me podía mover. Chamaron á doutora Irene, miroume e díxome: - Vou ser sincera, tes anorexia. Non tes forzas nin nada. Estás morrendo desnutrida. O corpo acostumouse a non comer e non acepta nada. Vouche dar soro, pero a enfermidade está moi avanzada. - Non! –berrei.

- Yasmina, síntoo, pero ti quixéchelo así. Despois veu o meu ex noivo e a doutora marchou: - Yasmi, síntome culpable polo que che está pasando. - Non, a culpa foi miña. Vaite, vive a vida e busca outra rapaza que te queira coma min. - Pero... - VAITE! Marchou e veu Néstor: - Que tal, raíña? Cando mo dixo rompín a chorar. - Por que a min? - Tranquila –acaricioume a cara - Non me dei conta Bicoume e despediuse: - Yasmi, quérote moito e quixen axudarche, pero... - Non te sintas culpable. - Nunca te esquecerei Tamén marchou. Deime conta de que algún día fun querida como son, pero quixen ser perfecta de corpo e perdín os meus seres queridos. Finalmente pechei os ollos para sempre. Arrepentinme de non escoitar, de ser o que a xente quere e de non ser quen son, Yasmina Ferrer Salaranz. Se che pasa algo parecido, non dubides en falar cos teus pais, eles quérente e non che fallarán. Se as amigas ou amigos te queren por estar gorda ou fraca, baixa ou alta, por tomar droga ou non tomala, por ser alcohólica ou non, eses non son amigos. Faime caso e non sexas parva. Só importas ti. NON TE POÑAS EN PERIGO! ADRIANA ESTÉVEZ ROCA. B1A

Intres actuais

Intres

LEI ANTITABACO

Xuño 2006

O pasado 1 de xaneiro de 2006 entrou en vigor a Lei 28/ 2005 de 26 de decembro, de medidas sanitarias fronte ao tabaquismo e reguladora da venta, subministro, consumo e a publicidade dos produtos do tabaco, lei comunmente coñecida como lei anti-tabaco. No que respecta ás empresas, a devandita lei establece unha prohibición total de fumar, sen posibilidade de habilitar zonas para fumadores. Isto supón, entre outras cuestións, a obriga de colocar na entrada, en lugar visible, carteis que anuncien a prohibición do consumo de tabaco. A lei prevé a imposición de sancións de diferente alcance (dende 30 ata 600.000 •), en función do tipo de infracción cometida (leve, grave ou moi grave). Considérase falta leve, entre outras, o acto de fumar en lugares nos que exista prohibición total, así como o feito de non informar na entrada dos establecementos sobre a prohibición ou non de fumar. Entre as faltas graves, figura o permitir fumar en lugares nos que exista prohibición total. Por último, considérase falta moi grave a publicidade, patrocinio e promoción dos produtos do tabaco. PABLO MATO GÓMEZ. S3B

Eu creo que esta lei é xusta, porque o tabaco o único que fai é matar as persoas, enriquecer aos máis gordos e destruír moitas familias, xa que provocan moitos cancros. Estatísticas: tendo en conta a lei antitabaco, no 95% dos bares elixiron que se puidese fumar, xa porque a súa clientela é fumadora ou por medo a perdela. A min paréceme que todos os bares terían que optar por ser para non fumadores, xa que así a xente tería que ir igual e deixaría o consumo do tabaco. Paréceme ben que nos restaurantes non se poida fu-

mar, e que nos bares grandes se dea o dereito a elixir, xa que todos temos dereito a atoparnos ben no noso ambiente. Pero tamén creo que os fumadores deben ter un espazo libre.

Esta lei, de momento, parece que tivo efectos positivos, xa que está baixando o consumo. O que deberían facer tamén sería poñer medios

para que a xente deixase o tabaco. Unha medida sería que nos lugares de traballo terían que poñer unha sala para fumadores para darlles algunha oportunidade, porque se non haberá moitos conflitos entre xefes e empregados. Esta lei conducirá tamén a que medre empresas como as que venden parches ou produtos de confeitería e caramelos de pau. En conclusión, eu penso que esta lei está ben, pero que deberían dar máis axudas para conseguir deixar o tabaco e subir os prezos do tabaco para que a xente consuma menos. GUTIER PENAS TABOADA. B1C

Intres actuais

LEI ANTITABACO

A lei tamén prohibiu a propaganda de marcas nas máquinas de tabaco para que non exista a competencia e n t r e marcas, ademais apareceu competencia entre as marcas de tabaco españolas e as estranxeiras, provocando unha subida de prezos no tabaco español como Ducados… e a baixada dos estranxeiros, aínda que o acordo non está definido na súa totalidade

Persoalmente, creo que isto converteuse en

17 xuño 2006

Moita xente non está de acordo cos espazos de fumadores, porque se un home vai a unha cafetería para fumadores co seu fillo pequeno, o neno non poderá entrar, tamén podemos dicir que en Melide a maioría das cafeterías, bares, a zona dos viños, pubs... son para fumadores, pero non se respectan as zonas de non fumadores, no JA, entre outros moitos que teñen zona de non fumadores, non se respectan, xa que se fuma igual e permiten a entrada de menores, a sala de xogos esta posta para non fumadores porque é

o lugar onde van os rapaces do pobo.

Intres

A nova lei non é aceptada por igual na xente xa que a maioría dos fumadores non deixarán de fumar a pesar das novas leis, no traballo non poderán fumar aínda que sempre haberá un oco para ir fumar un cigarro, ir á cafetería…. por outro lado están os rapaces que fuman, non poderán entrar nos lugares de fumadores, nin poderá ser vendido o tabaco a menores, aínda que isto non se regula, xa que seguirán comprando, e aos vendedores convenlles porque hai unha gran porcentaxe de adolescentes que fuman.

algo abusivo dende o punto de vista comercial, xa que sacaranlle partido a outras cousas como os chicles para deixar de fumar, terapias, psicólogos..., pero o que realmente fai falta é a propia vontade o fumador. Finalmente penso que estas novas normas préstanse a que cada persoa as respecte dunha forma diferente e nunca se acabará respectando, porque tampouco hai un seguimento, un control para que isto funcione correctamente. NOELIA RAMOS RODRÍGUEZ 1ª DE BAC -C-

Intres actuais

MELIDE E A LEI ANTITABACO O día 1 de xaneiro implantouse unha nova lei que involucraba a fumadores, comerciantes de tabaco, etc. Esta nova lei ten unha serie de criterios e obxectivos, como por exemplo a diminución de fumadores. Os donos de establecementos, como cafeterías, dependendo dos metros do seu local tiñan a posibilidade de escoller que fosen para fumadores ou non fumadores. Outros lugares, como oficinas, prisións... contan con unha área de descanso para fumadores. Sen embargo, en ningún lugar público, como aeroportos, estacións, etc, está permitido. Para saber o que pensaban os melidenses desta nova lei, decidín facerlles unha entrevista aos propietarios de tres establecementos básicos: un bar no que se permite fumar, un no que non se permite e un estanco.

Intres

Primeiro afectado: o estanco

Xuño 2006

- Cres que diminuíu a clientela despois da implantación nalgúns establecementos desta lei? - No noso non, pero penso que nalgúns si, e notablemente - Ti que pensas desta lei? - Non me gusta, non só porque teñamos un estanco, senón porque a xente é consciente do que é o tabaco, non é necesario impoñer unha lei. - Pensas que é un bo método para deixar de fumar ou que hai mellores medios? - Hai métodos mellores. - Cales son as marcas de tabaco máis consumidas? - Ducados, Rubio, Chester, Lucky, Malboro e Wiston. - Entre que idades pensas que se fuma máis? - A partir dos doce ou trece para arriba. - Cres que se está a cumprir a lei? - Non, para nada.

Segundo afectado: Sala de xogos Noela - O voso local é de fumadores ou de non fumadores? - De non fumadores - Por que decidistes que no voso establecemento non se pode fumar? - Non o decidimos nós, impuxéronnolo. - Cres que diminuíu a clientela despois da lei antitabaco? - Nós non o notamos moito, pero posiblemente - Que pensas sobre a nova lei? - Que non serve para nada, porque cada un fai coa súa vida o que quere, que cando un é maior xa o sabe, e se te vas a un establecemento no que non se permite fumar e vas ao baño, por exemplo, e fumas un cigarro ninguén che vai dicir que non o fagas. - Pensas que é un bo método para deixar de fumar ou que hai mellores medios? - Para nada. Eu penso que se un quere deixar de fumar, déixao por vontade e non porque llo impoñan. - Cales cres que son as marcas de tabaco máis consumidas? - Malboro, Chester e Lucky. A nivel nacional, o Fortuna. - Entre que idades pensas que se fuma máis? - Cando se ten o costume, pódese fumar a calquera idade.

Intres actuais

MELIDE E A LEI ANTITABACO - Es fumadora? - Si - Que che proporciona o tabaco? - Non me proporciona nada, pero ás veces senta ben, dá gusto botar un cigarro. - Cres que se está a cumprir esta lei? - Creo que non se está a cumprir, só nos sitios máis públicos, como aeroportos, estacións, ... porque pode haber alguén que denuncie.

Terceiro afectado: Pub o Templo

YOLANDA PAMPÍN GIL. B1C

19 xuño 2006

En resumo, estes tres establecementos non están de acordo coa nova lei, ou ben porque non lles gusta ou porque llela impoñen. A xente nova segue a ser a máis fumadora, e as marcas máis demandadas son Malboro, Chester, Lucky, Wiston e Ducados, sen esquecernos do Fortuna, a nivel nacional. A maioría da xente segue a pensar que non se debería de impoñer esta lei, e o que é fumador é consciente do que fai e non vai deixar de facelo porque lle impoñan unha lei.

Intres

- O voso local é de fumadores ou de non fumadores? - De fumadores - Por que decidistes que no voso establecemento si se pode fumar? - Porque é un pub, e a maioría da xente que sae fuma. - Cres que diminuíu a clientela despois da lei? - No noso local non, aínda que se puxeramos o local de non fumadores non ía vir nin o fumador nin o non fumador, porque a xente que fuma e sae ten amigos que tamén fuman. - Que opinas sobre a nova lei? - Non me gusta e penso que non é xusta. - Pensas que é un bo método para deixar de fumar ou que hai mellores métodos? - Non é unha boa idea, porque a xente segue fumando igual ou máis. - Cales cres que son as marcas de tabaco máis consumidas? - LM, Chester, Wiston e Lucky - Entre que idades pensas que se fuma máis? - Entre os dezaseis e os vinte e cinco. - Es fumadora? - Si - Que che proporciona o tabaco? - Cansazo no exercicio físico, mala saúde, e cousa boa ningunha, pero é un vicio. - Cres que se está a cumprir esta lei? - Non, en ningún dos seus artigos, nin no de fumar, nin no de vender tabaco, nin ningún.

Intres actuais

Intres

POR QUE NON PENSAMOS O QUE FACEMOS?

Xuño 2006

Sentado na miña habitación, sen saber que facer, comecei a pensar no que estamos a facer co noso planeta. Pensei en que nós somos uns seres desagradecidos con todo o que está ao noso carón. Déronnos un mundo para que puidésemos vivir, nun lugar agradable, e nós estámolo destruíndo. A quen non lle gustaría vivir cen anos? A quen non lle gustaría vivir nun sitio sen contaminación? A min gustaríame e penso que aos animais e plantas tamén. Pero pola nosa culpa non poden disfrutar da súa vida, xa que, por exemplo, arroxamos lixo aos ríos, nos montes, nas praias..., cando temos miles de contedores de lixo ao noso

arredor. Quen non viu algún espectáculo destes nos seus paseos a estes lugares? Tamén hai xente que queima os bosques e, que pasa cos seres vivos que habitan neles? O máis probable, se teñen a sorte de saír vivos, é que morran, porque destruímos o seu hábitat e non están acostumados a vivir noutro; e eu pregúntome, gustaríanos que un día vaia alguén ás nosas casas e as queime?

Isto só é un exemplo do que pasa no noso mundo, pero o que temos e que concienciarnos de que se convivimos coas nosas familias e todos cooperamos e coidamos as nosas casas, tamén debemos cooperar, todos xuntos, e coidar a outra casa grande que é de todos. Debemos reflexionar sobre o importante que é isto porque se non, que lles vamos deixar ás xeracións que veñen detrás de nós? Amigos e amigas, eu só quero que entendades que o que é de todos témolo que coidar todos, porque así seremos máis felices e estaremos máis sans. JESÚS SOENGAS GÓMEZ. 3º B ESO

CAMBIOS NA ESTRUTURA FAMILIAR Hai menos de cincuenta anos, o tipo de familia que dominaba no país era a familia extensa, formada por unha parella e os seus fillos, algúns avós e tíos e tías solteiros. As mulleres da familia traballaban no fogar, ocupábanse dos nenos e das nenas, dos enfermos e das persoas maiores. Na actualidade predomina a familia pequena, formada polos pais e un ou dous fillos, e en moitos casos a muller traballa fóra da casa. A familia actual implica outra organización social, con medios sanitarios en caso de enfermidade. Tamén existen outro tipo de familias, formadas polo pai

ou nai sós, sen parella, cos fillos, porque están separados, divorciados ou viúvos. Existen outros tipos de familias, como as parellas con fillos de outros matrimonios. Tamén se multiplican os fogares cunha única persoa que decide vivir de forma independente. Ao longo do tempo, como

se pode observar, houbo moitos cambios nos tipos de familias. Tamén aumentaron as casas, porque hoxe a xente non se conforma cun piso, senón cunha casa na que caben moitas máis persoas das que viven. Por exemplo, as aldeas, están quedando baleiras, porque aínda que pareza que hai xente pola cantidade de fogares, a realidade é que están soas e os seus propietarios viven noutro lado. Tamén hai casas moi vellas, que penso que, aínda que foran das nosos devanceiros, habería que reconstruír ou arranxalas para poder vivir nelas. LAURA AYUDE PUGA S3ºB

Intres actuais

A PENA DE MORTE

Esta condena lévase a cabo en maiores de dezaoito anos, aínda que existen casos nos que se aplicou a menores desta

21 xuño 2006

GUTIER PENAS TABOADA. B1C

Intres

O debate sobre a pena de morte está adquirindo importancia na sociedade, e hai xente que a defende e outra que non, aínda que os que están a favor son a menor parte. Agora mesmo, a pena de morte lévase a cabo en noventa países. O caso máis coñecido é o dos Estados Unidos, pero tamén está establecida en México... A sociedade estase concienciando de que moitas persoas que están no corredor da morte son inocentes, por iso están en contra da pena de morte.

idade. A pena de morte tamén se pon en práctica por represión política, para levar a cabo unha intimidación na sociedade e que non se manifesten contra o réxime establecido. Existen moitos tipos de práctica: a inxección letal, cadeira eléctrica, cámara de gas, lapidación, fogueira, etc. Na maior parte delas, a morte tarda máis de dez minutos en producirse e isto ocasiona un gran sufrimento no condenado. Sobre a pena de morte tamén fala o Antigo Testamento, e dinos que nós non podemos decidir iso, que iso faino Deus. Eu estou en contra da pena de morte, xa que a metade das veces mátanse persoas inocentes, xa por ser menos ricas ou de raza diferente. Por exemplo nos Estados Unidos un 60 % son de fala hispana. Por iso eu penso que a pena de morte é moi cruel.

Intres divulgativos

Intres

GALIZA, UNHA TERRA DE EMIGRANTES Cando comezamos o traballo pensamos que ía ser un de tantos, ata que o asunto se complicou: había que buscar fotos, documentos ou obxectos relacionados co tema ; elixir poesías, localizar un emigrante e entrevistalo…… O resultado final foi exposto nunha mostra que fixemos no IES. Era, como dicía Carlota , un traballo feito por nós e colocado aquí . Que emoción!! Pero foi algo máis e todos aprendemos cousas, diferentes , pero igualmente valiosas. - Falei con miña nai un anaco grande e díxome...... - Divertinme moito , Manolo era moi gracioso..... - Meu avó contoume historias que nunca me contara.... Ao final entendemos un pouco mellor que Os Nosos sempre foron emigrantes, que nós é posible que o sexamos algún día, pero tamén nos ensinaron a comprender un pouquiño máis a aqueles que veñen de lonxe, que traballan aquí, e igual que a Nós nos chamaban, chamámoslles : Inmigrantes!! Isto é unha mostra das opinións, lembranzas... que recollemos.

22 Xuño 2006

DIEGO, CARLOTA, XISELA, DAVID...NO NOME D@S ALUMN@S DE 2º DA ESO.

Modelo de Entrevista Como se chama vostede? Eu son Manolo, Manolo do Sony. Eu son mundial. Chamándome Manolo do Sony coñécenme todos. Cantos anos ten? Cincuenta feitos. Sei que vostede emigrou. Podería dicirme a onde marchou? Cando? Eu marchei o 13 de febreiro do 1971 a Suíza. Como fixo a viaxe? En avión Por que marchou? Foise só? Porque había tres vacas, os bens de arrendo, catro fillos e a avoa na cama. Si, fun só, ía máis xente no avión, pero fun só. En que traballou? Na hostalería Foille doado acostumarse á vida aló? Foi duro, pero fóra falan como os de aquí. Como o acolleron? Moi ben, acolléronme moi ben. Que lle chamou a atención? Aqueles “chuletóns” que comían os suízos con botellas de viño de reserva do ano cincuenta e pico e coa botella dentro do cesto e aqueles coches que tiñan e aquelas cousas cando aquí non había estradas.

Intres divulgativos

GALIZA, UNHA TERRA DE EMIGRANTES Con quen se relacionaba? Cos suízos, cos clientes, cos compañeiros, coa xente de paso… Lémbrase dalgunha anécdota en concreto, de algo curioso que lle ocorrera aló? Cando as amigas se preñaban, había que levalas ao xinecólogo. En que ano volveu? No noventa Por que volveu? Porque botaba moito de menos o pobo de Melide. De ter posibilidade, non lle gustaría quedarse aló? Eu podía quedar, integreime aló. Como valora en xeral a súa experiencia? Aspectos positivos, negativos… Positivo. Que o mundo non remata na estrada de Agolada, aínda segue máis aló. Sempre hai posibilidade de abrirse ao mundo. Moitas grazas. Intres

DAVID MÉNDEZ MARTÍNEZ A MANOLO DO SONY

23 xuño 2006

Lembranzas da viaxe A viaxe de Caracas a Brasil, doce horas nun avión trimotor, unha carraca que collía máis fochas ca un carro nunha corredoira e voaba tan baixo que case rozabamos a selva, quilómetros e quilómetros de selva, non tiña fin. HIPÓLITO

A viaxe foi moi incómoda, debido á súa duración, xa que foi en barco e durou vinte e seis días. MANUEL

A viaxe fíxena en tren coa miña filla de tres anos, nove paquetes e un baúl; no baúl levaba roupa e na roupa ía escondida a carne do porco que mataramos. O meu home levaba aló quince días e veume buscar á estación. Eu tiña que facturar moitos paquetes e non me deixaban levar tantos; a xente que non levaba ningún collíao e facturábao como seu. AMPARO

A viaxe fixémola en barco e levounos mes e medio de Vigo a Bos Aires. JESÚS

A viaxe fíxena en bus, dende Pontevedra ata Lugo, logo en tren ata Hendaia, a continuación en tren de novo ata Francia (Calais) e por último nun barco chamado “El Canal de la Mancha” ata Inglaterra. MARÍA DEL CARMEN

Intres divulgativos

GALIZA, UNHA TERRA DE EMIGRANTES Cando chegou, que lle chamaba a atención? Os ladróns, sen dúbida ningunha; había moitos, non te podías despistar. A min roubáronme dúas veces. ¡Aquilo era terrible! Non lle chamou a atención nada. El só ía a traballar! Que non comeran pan ao mediodía! As cubanas!!

Intres

A limpeza das rúas, e sobre todo a honradez da xente, tamén que os bares pechasen máis cedo, e pola noite non había barullo nas rúas.

Xuño 2006

O que máis lles chamou a atención foi o desenvolvemento xeral, a todos os niveis, (social, económico…); aquela sociedade e modo de vida era impensable en Galicia naqueles anos. A forma de vida que levan en relación á familia. Non hai concepto de familia. Eu cheguei a coñecer familias de 23, 24 e máis fillos. Os pais non coñecían case nin á metade, xa que cando cumprían a maioría de idade facíanlle unha casa, marchaban e non os volvía ver.

Anécdotas que lle ocorreron Un amigo veu a España de vacacións e, cando quixo volver, faltábanlle tres días para que lle entregaran o seu novo permiso de traballo; na aduana controlárono e mandárono de volta a España,e pasados os tres días tivo que volver pagar o billete do avión para ir a Suíza. JULIA.

A prensa estaba na rúa, enriba dunha mesa, debaixo duns soportais e ninguén levaba un periódico sen deixar a moeda do importe correspondente, isto facíase así porque non había “quiosqueiros” e sérvenos de referencia para darnos unha idea da educación cívica na Suíza receptora de emigrantes. JOSÉ E SIRA.

A miña muller deu a luz á nosa filla na maternidade Pública de Caracas. Cando os médicos trouxeron a nena entregáronnos unha criatura negra como o carbón (con perdón). A miña muller non quixo collela e berrou: ¡Iso non é meu! A miña nena é branca e ten unha cinta na moneca que di: Mª Teresa. Os médicos e as enfermeiras ríronse de nós, pero á miña muller non hai quen lle quite da cabeza que se querían quedar coa nosa nena HIPÓLITO

No 1958 vin a España. Deixoume o barco en Vigo, e cando collín o tren para chegar aquí

Intres divulgativos

GALIZA, UNHA TERRA DE EMIGRANTES houbo un incendio, toda a miña equipaxe ardeu e incluso eu tamén me queimei un pouco. JESÚS.

En 33 anos ocorren moitas cousas, pero na viaxe de ida o revisor dixo que o baúl pesaba moito e que non podía levalo; preguntoume se levaba comida e díxenlle que non, que só levaba roupa e que se quería podía mirar (eu levaba alí a carne da matanza escondida, xa que non se podía) O revisor apuntou no baúl cun lapis;”revisen al desembarque”. Nunha estación baixeime un momentiño e merquei unha goma e borreino. AMPARO.

JOSÉ.

Atopeime alí en Alemaña a un veciño que había moito tempo que non vía, xa que el emigrara antes ca min.

Cando cheguei por primeira vez ao apartamento, que ía compartir cun señor, eu ía cuns compañeiros e na porta poñía o nome do señor. Poñía Ramón, e un compañeiro dixo:”Só faltaba que fose Ramón Román Romero”¡Chamábase así! Unha casualidade, non se cre. ELADIO.

Coñecín ao xogador de fútbol ”Pelé”, que falou comigo despois dun partido. JOSEFA.

Nunha peza de teatro un home facía que lle pegaba á muller, entre o público había unha señora que viñera de Galiza que nunca fora ao teatro e pensou que era certo o que ocorría no escenario e berrou:”¡Dios mio, sáquenlla de diante que a vai matar”!. MODESTO.

No coche de liña, que collera en Melide. Acórdome de unha anécdota que, indo cara aló, saquei os zapatos porque así ía máis cómodo, e botei unha sesta. Cando espertei, os zapatos estaban xa na dianteira do autobús, e os que ían diante de min, tiveron que pasarmos. Os meus zapatos percorreron a fila enteira, de volta ata min. MANUEL.

Expresións relacionadas co tema: A emigración: ¡Paréceme mellor ca estar coas vacas! A emigración: Foron os mellores anos da miña vida! A emigración: Foi tempo perdido! A emigración: Non hai terra coma na que un se cría!

25 xuño 2006

JOSÉ LUIS.

Intres

Unha cousa que me ocorreu alí foi que ía pola rúa cos amigos e tireille polo rabo a un can e a señora chamou á policía e multáronme e tiven que pagar 50 francos.

Intres divulgativos

GALIZA, UNHA TERRA DE EMIGRANTES Valoracións da experiencia Na emigración non hai case nada positivo, só unha cousa: Tiven saúde para traballar durante tres anos sen descansar nin sequera un día e traballar de 15 a 16 horas diarias, ás veces máis. HIPÓLITO

Vivín a miña xuventude nun país moito máis avanzado que España naquel momento. Coñecín ao meu home. Ao volver había cousas que me sorprenderan e agora tamén, porque moito do que se está a vivir aquí xa o vivín naquela época. AURORA

Valóraa positiva, porque aprendeu a tratar outras persoas con distintas ideas e diferente forma de vida.

Intres

JULIA

Atopei alí a miña muller… JESÚS

Xuño 2006

26 Deixei a miña terra. Aprendín que por moi ben que fixeras o teu traballo, foras correcto e demais, nunca te deixan de ver como unha persoa que necesita dos de alí para vivir, por iso entendo e respecto aos emigrantes que hai hoxe no noso país. AURORA

Eu creo que ninguén debería marchar da súa terra natal xa que cando un se vai, toda a vida é estranxeiro, tanto na terra que o acolle como cando volve, porque despois de pasados os anos, a xente da túa idade mudouse a outro lugar e case non coñeces a ninguén. MILAGROS

A viaxe, porque no barco entraba auga e morreu moita xente. LUIS

Non terse quedado aló é o único negativo que Jesús saca da experiencia.

Intres divulgativos

A DIGLOSIA ENTRE OS MORTOS O alumnado de Ciencias Sociais de 1º Ciclo da ESO realizou, durante os cursos académicos 2003-2004 e 20042005, unha análise do cumprimento da normativa lingüística, no que a topónimos se refire, nas necrolóxicas de varios xornais. O resultado foi impresionante: o incumprimento era xeral. E como tamén observaron que a lingua utilizada maioritariamente na redacción das citadas necrolóxicas era o castelán, decidiron no 2005-2006 intervir e enviar unha carta e dous modelos de esquela en galego a funerarias, xornais... Velaí o resultado:

Carta Data: Destinatario:

A quen enviar as cartas? 1.- Aos directores dos xornais galegos: La Voz de Galicia El Correo Gallego El Progreso El Faro de Vigo

27 xuño 2006

Decidimos actuar e remitirlle a vostede esta carta por se cre que debe tomala en consideración e adoptar as medidas que vostede estime oportunas. Atentamente: Sinaturas

Intres

Estimado señor: Hai dous anos, no IES de Melide, un grupo de alumnos/as decidimos facer un traballo sobre a poboación: nacementos, defuncións… Unha das fontes consultadas foi a sección de esquelas dos xornais. Decatámonos entón dunha serie de problemas alleos ao tema en cuestión e que afectaban especialmente á nosa lingua: practicamente non atopamos esquelas en galego, os erros nos topónimos eran constantes, os nomes de persoas castelanizados etc. Mudamos entón a temática do traballo e dedicámonos en profundidade ao estudo das esquelas. A diglosia entre os mortos aínda que eles non falan foi o título elixido para o estudo. Non imos profundar no tema porque non queremos estendernos. Revisamos unhas cinco mil esquelas, o 95% estaban escritas en castelán; como din os autores do resumo, non fai falla ser moi bo matemático para saber a porcentaxe que corresponde ás escritas na nosa lingua: o 5%. Analizamos tamén o tema dos topónimos e, aínda que a Lei de Normalización di no seu artigo 10 “os topónimos de Galiza terán como única forma oficial a galega”, comprobamos que, unha vez máis, a normativa non se cumpre: Arteijo, La Coruña, Oza de los Ríos, Sobrado de los Monjes, son algúns dos exemplos. Quen son os culpables da situación? De quen é a responsabilidade de facernos chegar o nome correcto do concello ou localidade na que vivimos? A culpa é nosa por non reparar no tema, ou son os mortos os que elixen?

Intres divulgativos

A DIGLOSIA ENTRE OS MORTOS 2.-Director de Política Lingüística. 3.- Mesa de Normalización 4.- Radio galega: proposta de debate 5.- Consellería de Cultura. 6.- Asociación de funerarias. ( Xuntaranse tamén dous modelos de esquelas)

O señor/a ou mozo/a (se ten alcume poñémosllo). Finou na súa casa en …., o día …., aos …… anos.

Intres

**** D.E.P ****

Xuño 2006

O seu viúvo/ a…, fillos/ fillas, irmáns, familiares….. Pregan unha oración pola súa alma e a asistencia á condución de cadáver mañá…,día…., ás ...h., … dende a casa mortuoria/tanatorio … até o cemiterio de … e a asistencia ao funeral que polo seu eterno descanso se celebrará na igrexa de... Lugar…, data…. Casa mortuoria/ Tanatorio Funeraria

(Nome e apelidos da persoa falecida) “Xamais te esqueceremos, levámoste no corazón, nos nosos recordos e na memoria” (ou outra dedicatoria) **** D.E.P **** A súa familia: muller, fillos etc Agradecen a súa compaña nestes intres ... O funeral polo seu descanso celebrarase na igrexa de........, ás.....h. A continuación, os restos mortais recibirán sepultura no cemiterio de.......... Localidade e data. (Prégase non envíen flores) Fogar funerario……….. Funeraria………

Intres divulgativos

IVÁN E CRISTINA SON OS NOMES MÁIS COMÚNS ENTRE OS ESTUDANTES DO IES MELIDE Os 32 nomes de muller máis comúns no IES Melide Nome Cristina na a a atriia ara arta ia iia ania anssa ataia rnia atri rna anra ana aara araCarn irian nia ria aa a nia nra n stana ria iia aara

Nmeoe m

29 xuño 2006

coñecido-dinos que os nomes máis comúns entre as mulleres en Galicia son María, Andrea, Laura, Paula, Alba e Sara. E, entre os homes, Pablo, Adrian, David, Alejandro, Daniel e Diego. Os nomes máis comúns no IES son Iván, David, Diego, Miguel, Cristina, Rubén, Ana, Lucia, Alberto, Patricia, Daniel, Jorge… De feito, se contrastamos os nomes galegos que hai no IES con respecto a outros institutos de Galicia, o noso é un nos que menos abundan os nomes galegos polo que aos que están a ler este artigo e, en defensa do noso idioma, animámolos a que fagan uso da lexislación actual e que galeguicen os seus nomes. Todo iso a pesar de que no noso IES a maioría dos nomes teñan a mesma forma en galego e en español. En efecto, hai unha gran variedade de nomes, algúns máis bonitos que outros, algúns máis orixinais que outros, pero todos importantísimos precisamente porque son algo así como a nosa matrícula, aquilo co que primeiro se nos identifica. Pola nosa parte, e precisamente por iso, só nos queda insistirvos a todos aqueles que poidades galeguizar o voso nome que o fagades porque, máis que nada O NOSO IDIOMA É NOSO!!!!. Un saúdo e ata sempre.

Intres

¿Sabías que no IES de Melide hai unha rapaza que se chama Lee Ann Sara? ¿E un rapaz que se chama Brayan Stiven? ¿Sabiades que o nome que máis abunda entre os rapaces é Iván e entre as rapazas, Cristina? Facendo un estudo dos nomes do IES atopamos con que os nomes galegos representan unha pequena porcentaxe con respecto a todos os nomes. A pesar de que a maioría dos nomes son iguais en ambas linguas, observamos que existe unha alta porcentaxe de nomes españois que a día de hoxe poderían ser traducidos ao galego coa lexislación actual. Os nomes galegos presentan unha porcentaxe do 8,1% con respecto a todos os nomes do IES de Melide, no que hai unha variedade de 210 nomes, isto é, que só 17 deles son galegos. Os máis comúns entre eles son Iria e Uxía, pero hai outros menos comúns como Alexandre, Brais, Doa…. Ademais, queremos destacar un nome que xa foi adaptado ao galego como é Xeila. Algo que chama a atención é que, deixando á marxe os españois, os nomes galegos son menos abundantes que os que proveñen doutras linguas, estes últimos representan unha porcentaxe do 15,71% con respecto ao total. Pero tamén hai que facer referencia a un nome híbrido como é Yago, que é unha mestura entre galego e español. A estatística de nomes dos bebés galegos nacidos no ano 2000 –último dato

Intres divulgativos

OS NOSOS NOMES Os 30 nomes de home máis comúns no IES Melide

N om e Iván v

Intres

án n

Xuño 2006

30 n v n

n n nn n n n n n

Os nomes autenticamente galegos do IES Melide

N meo e m o

Nome Iria a a r ia iaiiaaa r ia ria aa ira araar Ia iri ir a ra rai ar

Nmeoe mo

Intres divulgativos

OS NOSOS NOMES Os 50 nomes de neno máis comúns en Galicia. Ano 2000 Nome

Nmeoeeo

Os 50 nomes de nena máis comúns en Galicia. Ano 2000 Nome

Nmeoee

Intres

31 xuño 2006

Intres divulgativos

OS NOSOS NOMES

Intres

COMO GALEGUIZAR O TEU NOME E APELIDOS

Xuño 2006

1. Na partida de nacemento Cómpre ir persoalmente ao Rexistro Civil onde estea rexistrado o teu nacemento. Alí tes que solicitar, en primeiro lugar, unha fe de vida. Unha vez que a teñas, debes presentar no Rexistro unha instancia solicitando que se proceda á galeguización do nome ou dos apelidos, ao abeiro da Lei 40/1999. A esta instancia debe acompañala unha fotocopia do DNI e da fe de vida. Por último, debe solicitar unha certificación deste cambio no Rexistro. 2. No carné de identidade Dirixe unha instancia á comisaría que che expediu o carné de identidade, solicitándolle que, ao abeiro da Lei 40/1999, se proceda á corrección do nome e/ou dos apelidos, rexistrándoos na súa forma actual. Debes achegarlle conxuntamente a certificación do Rexistro Civil. 3. Na restante documentación de uso persoal Progresivamente, procede á galeguización do nome e/ou dos apelidos na restante documentación: carné de conducir, tarxeta do SERGAS, recibos da auga, luz, gas, teléfono, contas bancarias... A tramitación, na maioría dos casos, consiste simplemente en presentar o DNI en que xa figure o nome e apelidos na súa forma galeguizada. Outra información de interese ·Toda a tramitación é de balde. ·Existe un compromiso por parte dos rexistros civís para seren eles mesmos os que se encarguen de oficio das xestións sobre as formas correctas en galego de nomes e apelidos, diante dos organismos competentes (Instituto da Lingua Galega e Real Academia Galega). ·Diccionario dos nomes galegos da editorial Ir Indo é criterio de autoridade, segundo decidiu a Real Academia Galega na súa sesión do 4 de xullo de 1992. Xa que logo, calquera das formas que aparecen como entrada ou como variantes neste dicionario son correctas en galego. ·Nos casos en que se denegue a galeguización, pódese interpoñer os correspondentes recursos previstos na Lei do rexistro civil e no seu Regulamento. ·De necesitares un informe sobre o teu nome ou apelido para estes efectos, podes tamén solicitalo no Servizo de Normalización Lingüística.

Intres divulgativos

OS NOSOS NOMES MODELO DE INSTANCIA PARA SOLICITAR A GALEGUIZACIÓN DO NOME

MODELO DE INSTANCIA PARA SOLICITAR A REGULARIZACIÓN ORTOGRÁFICA DOS APELIDOS

Sr./Sra. Xuíz/a do Rexistro Civil de ..................... D./Dª............................................................. titular do documento de identidade número ........ e con domicilio en ............................................. perante vostede comparezo e expoño:

Sr./Sra. Xuíz/a do Rexistro Civil de ......... D./Dª ................................................... titular do documento de identidade número ............................................................ e con domicilio en ................................. perante vostede comparezo e expoño:

Que ao abeiro do disposto no artigo 54, liña terceira, da Lei do 8 de Xuño de 1957, do Rexistro Civil, alterado polo artigo 2 da Lei 40/1999, do 5 de Novembro, sobre nome e apelidos e orde destes, realizo a seguinte

En razón do exposto,

Que, admitido a trámite este escrito –co que achego fotocopia do documento de identidade e certificación literal da partida de nacemento-, acorde a práctica da anotación marxinal de substitución do nome no folio correspondente do rexistro de nacemento, na forma correcta anteriormente expresada.

En razón do exposto, .................., ............. de ................... de 200...

Solicito:

Asinado: .............................................

Que, admitido a trámite este escrito –co que achego fotocopia do documento de identidade e certificación literal da partida de nacemento, acorde a práctica da anotación marxinal de substitución do apelido no folio correspondente do rexistro de nacemento, na forma correcta anteriormente expresada.

..........., ............. de ................... de 200... Asinado: .............................................

33 xuño 2006

Solicito:

Declaración: A grafía do meu apelido que figura na inscrición de nacemento existente nese Rexistro, isto é .................................., Non se adecúa á gramática e/ou fonética da lingua galega, polo que manifesto a miña vontade de regularizar ortograficamente o dito apelido, e para o substituír por ..........................................................................................................., que é a forma correcta de acordo coa onomástica galega.

Intres

Declaración: Manifesto a miña vontade de que sexa substituído o nome propio ................................, que figura na inscrición de nacemento existente nese Rexistro, por ..........................................., que é o seu equivalente onomástico en lingua galega.

Que ao abeiro do disposto no artigo 55 liña sexta, da Lei do 8 de Xuño de 1957, do Rexistro Civil, alterado polo artigo 2 da Lei 40/1999, do 5 de Novembro, sobre nome e apelidos e orde destes, e do artigo 198 do Regulamento do Rexistro Civil, aprobado por Decreto do 14 de Novembro de 1958, na redacción dada polo Real Decreto 193/2000, do 11 de Febreiro, realizo a seguinte

Intres divulgativos

TEOREMA DA INCOMPLETITUDE DE GÖDEL

Intres

Kurt Gödel

Xuño 2006

Kurt Gödel naceu en Brno, Moravia, o 28 de abril de 1906. Fillo de expatriados alemáns cunha baixa educación, foi un estudante brillantísimo, sensible, introvertido, bastante enclenque e moi inquisitivo (tanto que chegou a ser alcumado “Herr Warum”, “señor Porque”). Ademais tiña unha preocupación enfermiza pola hixiene e a dieta, crese que se debeu a unhas febres reumáticas; e non só iso, os grandes estudosos da vida deste personaxe din que as súas ansias de racionalidade se debían ao transfondo recorrente dunha inestabilidade mental, dunha hipocondría. Estudou na universidade de Viena, coa intención de cursar física, pero impresionado polas leccións de Philipp Furtwängler e Hans Hahn, Kurt orientouse polas matemáticas. Dous anos despois foi invitado ao Círculo de Viena, onde entrou en contacto co filósofo Rudolf Carnape e co matemático Karl

Menger que lle axudaron a familiarizarse coa lóxica matemática e a filosofía. Gödel foi sempre un platónico convencido de que ademais do mundo dos obxectos existe outro dos conceptos, ao que se chega por intuición. E, pensaba que o valor da verdade é independente do que coñezamos, tamén sabía que esta filosofía era unha gran axuda nas matemáticas. A partires de 1928, comezou a deixar de lado o Círculo de Viena e comezou a adquirir recoñecemento internacional na lóxica matemática, grazas á súa tese doutoral “A completitude dos axiomas do cálculo funcional de primeira orde” e tamén coa súa memoria “Sobre as proposicións formalmente indicibles de Principia Matemática e sistemas afíns”. E en 1931, apareceu un artigo que demostrou que existen obxectos que obedecen á teoría dos números, pero que en certos aspectos deixan de comportarse como números, este é o teorema da incompletitude. Se os axiomas non se contradín entre si, entón ese mesmo feito codificado en enunciado numérico será formalmente indicible (nin demostrable, nin refutable) a partires de ditos axiomas. As obsesións e manías de Kurt Gödel non lle impediron continuar co seu traballo, grazas tamén ao afecto de Adele Porket, bailarina seis anos maior ca el e que coñeceu nun local nocturno de Viena nos seus anos de estudante. Tras unha longa tempada como parella,

casaron en setembro do 1938. No 1939, Gödel seguía sumido no traballo indiferente aos acontecementos políticos e mentres o mundo afundía ao seu redor, el estaba sen traballo e a punto de ser recrutado polas forzas armadas nazis, así que pide axuda ao Instituto de Estudos Avanzados de Princeton, obtivo os visados para abandonar o país, e en xaneiro de 1940, Gödel e Porket, viaxaron cara a San Francisco. Kurt xa non volvería a saír dos Estados Unidos e en 1946 obtivo a cidadanía estadounidense. No 1953, foi nomeado catedrático de claustro de Prinsceton e elixido membro da Academia Nacional das Ciencias. Durante todos estes anos daba un paseo matinal con outro ilustre refuxiado, Albert Einstein. Naqueles momentos Gödel abandonara o seu traballo sobre a teoría dos conxuntos e orientouse cara á filosofía e a teoría da relatividade. O seu último artigo aparece no 1958, e fai a súa última aparición en público no 57, para recibir un doutorado honorífico da Universidade Rockefeller. Na súa vellez coidou da súa muller á que un ataque cardíaco deixou inválida. Temeroso de ser envelenado, deixou de comer; morreu de

Intres divulgativos

TEOREMA DA INCOMPLETITUDE DE GÖDEL desnutrición o 14 de xaneiro de 1978.

Teorema da incompletitude de Gödel

Entre 1928 e 1900 o matemático alemán David Hilbert propuxo que toda teoría T, debería ter uns fundamentos lóxicos sólidos, é dicir, un teorema dunha teoría T é unha proposición deducible a

35 xuño 2006

David Hilbert e o formalismo

partir de un conxunto de axiomas, simplemente aplicando múltiples regras da lóxica. Este é o método denominado formalismo, que tentaba establecer coherencia e integridade de toda teoría T e decidir mediante algoritmos se unha proposición dada é un teorema de T, así as matemáticas reduciríanse a un proceso mecánico. Hilbert tivo éxito para casos sinxelos, pero Kurt Gödel demostrou que os primeiros obxectivos de Hilbert non se poden acadar para toda teoría T. Moitos lóxicos pensan que os teoremas de incompletitude de Gödelasestaron son un mazazo fatal ao formalismo de Hilbert. A postura aceptada é que o segundo teorema do teorema da incompletitude foi o encargado de dar este golpe de graza. Algúns sen embargo pensan que foi o primeiro teorema o que asestou este golpe, e incluso hai quen pensa que ningún destes teoremas o fixo. Sistema utilizado por Gödel no seu teorema Mediante un enxeñoso sistema de numeración, Gödel traducía as proposicións sobre T como “esta proposición non ten demostración en T” a expresións numéricas en T. Se a proposición se podía demostrar en T, entón a susodita proposición sería falsa, contradicindo así a coherencia de T. Polo tanto, a proposición non é demostrable , e así, a proposición será certa. Polo mesmo razoamento, a proposición non se pode demostrar, xa que se se puidese demostrar esta sería falsa. E así, T é incompleta. Ademais , a coherencia de T non se pode demostrar dentro de T, se isto fose posible, o razoamento anterior demostraría a proposición, e isto

Intres

O coñecido como teorema da incompletitude de Gödel, son en realidade dous teoremas. Todo teorema se reduce a unha lista inicial de axiomas, os cales se deben de coñecer. Unha teoría pode partir dun número finito de axiomas, ou ben dun número infinito de axiomas, co único requisito de que dada unha afirmación, esta se poida verificar de forma mecánica se é un dos axiomas. Aínda que falar de un número infinito de axiomas pareza estraño, isto é xustamente o que sucede cos números naturais. O primeiro teorema, dos dous que conforman a teoría da incompletitude, establece que calquera teoría matemática coherente T que inclúa os números naturais, é incompleta. T contén proposicións S , que nin estas nin as súas negacións se poden demostrar en T. A existencia dun sistema incompleto non é particularmente sorprendente, isto pode significar simplemente que non se descubriron todos os axiomas necesarios. Gödel demostrou que na maioría dos casos non se pode atopar o conxunto completo de axiomas, xa que cada vez que engadamos un novo axioma á teoría, quedará outro fora do noso alcance. Ademais cando utilizamos un número infinito de axiomas, dada unha afirmación, non saberemos se é un axioma do sistema ou non. Parafraseando este primeiro

teorema, o que di é que nunca se poderá atopar un sistema axiomático capaz de demostrar todas as verdades matemáticas e ningunha falsidade. O segundo teorema afirma que a teoría T non pode conter a demostración da súa propia coherencia, pero esta si se pode demostrar noutra teoría maior, pero para demostrar esta nova teoría precisariamos outra aínda maior, dando así lugar a unha sucesión infinita de teorías. Tamén podemos parafrasear este teorema dicindo que: se nun sistema axiomático se pode demostrar que é consistente a partir de si mesmo, entón ese teorema será inconsistente.

Intres divulgativos

FRIDA KAHLO, DESGRACIADA DENDE A SÚA XUVENTUDE

Intres

“Me retrato a mí misma porque paso mucho tiempo sola y porque soy el motivo que mejor conozco”

Xuño 2006

Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderón; máis coñecida como Frida Kahlo, naceu o 6 de Xuño de 1907 en Cayoacán, unha vila da Cidade de México. En 1913 Frida enferma de poliomielitis, e como consecuencia diso o seu pé dereito queda lixeiramente deformado. No 1922, a artista ingresa na Escuela Nacional Preparatoria para prepararse para a carreira de medicina. Foi alí onde Frida coñece ao que anos despois sería o seu marido, Diego Rivera. O 17 de Setembro de 1925, Frida sofre un accidente de tráfico, o autobús no que ela ía chocou con un tren. Este accidente vaina marcar toda a súa vida, e iso reflectirase na maioría dos seus cadros. Como consecuencia, Khalo pasará un mes no hospital da Cruz Vermella, onde iniciará a súa afección á pintura. En 1928 Diego Rivera e Frida Kahlo reencontrase cando ela se fai membro do PCM (Partido Comunista de México), alí namórase, un ano

despois Frida e Diego casan. Pouco despois Kahlo abandona o PCM, cando o seu esposo é expulsado. A principios de 1930, Frida sofre o seu primeiro aborto provocado, a causa dunha das consecuen-

cias do accidente. Dous anos despois (4-7-32) Frida Kahlo sofre o seu 2º aborto no Henry Ford Hospital en Detroit. A tristeza provocada por esta perda reflíctese no seu cadro “La cama volando”, no que a figura da pintura está nunha cama situada nunha zona cha, este cadro transmite pena, tristura…. No 1934, esta debe interromper un novo embarazo de tres meses, xorde unha historia amorosa entre a súa irmá e Diego Rivera. Un ano máis tarde ela coñece un escultor americano Isam Noguchi, con

Intres divulgativos

FRIDA KAHLO, DESGRACIADA DENDE A SÚA XUVENTUDE

Intres

37 xuño 2006

quen vive outra aventura amorosa. No 1938, exactamente en Outubro/ Novembro ten lugar, cun gran éxito, a primeira exposición individual da artista, aínda non pasa un ano e Frida xa viaxa a París, onde expón os seus traballos na Galería Renou & Colle; alí coñece numerosos pintores surrealistas. Divórciase de Diego Rivera, pero meses máis tarde volven casar. Mentres ela comeza a escribir o seu diario, no 1943 obtén un posto docente na Escola de Arte. Logo con este cadro “Moisés” obtén o premio nacional de Pintura, a idea para este cadro proporcionoulla o libro “Sigmund Freud”, prestado por Jose Lauvin, un dos seus mecenas, o libro gustaralle moito e en só tres meses xa o acabara. Na figura central, o neno Moisés abandonado, parécese a Diego Rivera. A vida de Frida, foi unha vida chea de complicacións, xa que foi operada sete veces da columna vertebral e pasa nove meses no hospital, tras un longo tempo no hospital, vese obrigada a desprazarse en cadeira de rodas. Outro cadro moi re-

presentativo é “La columna rota”. Cando empeorou o seu estado de saúde e viuse obrigada a levar o corsé de aceiro, pintou este autorretrato en 1944, unha columna xónica con diversas fracturas simboliza a súa columna vertebral ferida. Finalmente, enferma dunha infección pulmonar, morre o 13 de xullo de

1954 na “Casa Azul” en Cayoacán. Catro anos máis tarde é inaugurado o Museo Frida Kahlo e entregado ao pobo mexicano, segundo o desexo de Diego Rivera, morto no 1957. LUCIA MEJUTO, S4C ANITA PAZOS, S4B

Intres divulgativos

OS MÁIS VELLOS Son moi poucos os homes que chegan a cumprir os anos. Pero entre as árbores é moi distinto. Unha árbore de cen anos de idade non é máis ca un neno. Imaxina entón a que terán os seus antepasados... Agora mostrarei algúns dos récords extraordinarios de lonxevidade.

Intres

ESPECIE

Xuño 2006

P S CI E

Como se pode observar estas cifras son moi sorprendentes, pero non imposibles. Agora xa sabes onde se encontran estas árbores e posiblemente ao velas animaraste a plantar. Eu penso que son moi necesarias hoxe en día, porque a cantidade de contaminación cada vez é maior, e nun futuro, como non haxa árbores, os nosos descendentes non terán aire puro para respirar e terán moitos problemas e enfermidades. Se se pensa un pouco, darémonos conta de que por iso é tan importante a plantación. LAURA AYUDE PUGA, S3ºB

VILLABLINO Villablino está situado no norte de León, a uns quilómetros da fronteira co Principado de Asturias. Para ir a Villablino saes de Melide en dirección a Lugo. Ao chegar apartas para a autovía A-6 dirección Madrid. Colles a saída PonferradaVillablino e xa aparecen carteis para que non te

perdas. Por este lugar pasa o río Sil e hai un pantano que está conxelado no inverno e polas xeadas, pero no verán está seco. Hai minas de carbón onde traballan como mineiros moitos pais de familia Os seus habitantes falan o castelán, pero con acento leonés. Entenden o galego e

o asturiano. En canto ao clima, no verán as temperaturas son moi altas, 35-40º. No inverno as temperaturas baixan de 0 a 3ºC e caen nevadas espectaculares. Nos arredores está o porto de Leitariegos , onde hai unha estación de esquí. A súa paisaxe paréceme bonita, a vila está rodeada de montañas e cando neva queda todo branco. É divertido xogar coa neve e facer sendeirismo cos colegas. ¡ANÍMATE! No inverno, se queres esquiar ou facer sendeirismo no verán, este lugar tes que visitar. ADRIANA, B1A

Intres divulgativos

RECORDO A MAN Por iso doulle moitas grazas ao grupo musical LA SONRISA DE JULIA, porque eles dedícanlle unha canción ao noso querido e por sempre lembrado Manfred; e nela relatan á perfección a dor del, e como quedou a mar con esa catástrofe. Esa canción chámase MARESCULTURA e todos deberiamos escoitala, e tela entre unha das cancións da nosa historia. Para rematar soamente quero lembrar a MAN como un dos mellores artistas, xa que el si que de verdade sabía o que era a arte, el si que coñecía á perfección o concepto de arte; coñecíao ata tal punto que ver como a súa arte quedaba destruída levouno á morte. Onde queira que esteas, Manfred Gnadinger (MAN), lembrarémoste sempre como o que fuches; un verdadeiro artista. ANA VILLAMOR BANDE

39 xuño 2006

con esa dor tan grande; non podía ver que esa sombra non se ía, que se aferraba á arte. A súa ferida fíxose máis e máis grande, e aínda que berrase medraba cada vez máis; e foi entón cando xa non puido loitar máis, e a súa alma desvaneceuse do seu corpo. Deixouno para sempre, e foise para non ver a sombra; foise cara unha luz; e dende entón a súa alma reside na escuma das ondas que veñen a romper na praia. Agora goza da luz mergullándose unha e outra vez debaixo da area, mesturado coa auga. Dende alí axúdanos a superar esa dor que nos deixou o Prestige; unha dor que xamais esqueceremos; unha dor que permitiu pintar o mar, e que nos arrebatou a Manfred. Por iso debemos de memoralo sempre; para que ninguén se esqueza de que o Prestige, danou os nosos corazóns, do mesmo xeito que Manfred.

Intres

Non sei se o recordaredes; Manfred era aquel home chegado de Alemaña no ano 1961, e que dende a súa chegada vivía no porto da localidade de Camelle. Quizais se vos digo iso só, aínda non saibades quen é; pero se vos digo que foi a primeira vítima do Prestige. Se ademais dos centos de peixes, e aves mortas; tamén morreu un home, ese home morreu de pena; e ese home era Manfred. Eu non o esquezo, porque non se pode esquecer; e ademais porque era un home que valía moito. Vivía a súa vida como un ermitán, e así era feliz; recollía aquelas cousas que o mar lle ía dando, e usábaas (parece mentira que ata el reciclase, e nós non sexamos capaces) ¿para que as usaba? pois usábaas para facer arte; si, facía verdadeiras obras de arte, esculturas, que todos deberiamos coñecer, que se deberían de lembrar por encima de todos os tempos. Vivía feliz e contento, ata que un día chegou unha sombra negra á súa vida; esa sombra cubriu toda a súa vida; aquelas cousas que el mesmo fixo coas súas mans, quedaron na sombra. Esa sombra feriuno moito, fíxolle moito dano; un dano irreparable. Viviu uns días con esa penumbra , pero na súa cara, e na súa mirada levaba a tristeza da traxedia. Coa cabeza baixa, só pensaba na espantosa sombra; e a súa alma berraba por dentro, berraba porque xa non podía

Intres para ler

Intres

HARRY POTTER

Xuño 2006

Esta estupenda colección de libros e películas, son a revolución de rapaces/as de tódalas idades. Neste intre, case todo o mundo coñece este título, que gaña moitísimos cartos cada vez que se saca unha nova publicación. J.K.Rowling fíxose unha das mulleres máis ricas en todo o mundo, por exemplo, o primeiro día da publicación da terceira entrega, “Harry Potter e o prisioneiro de Azkaban”, esperaba gañar polo menos 30.000.000 de Euros. Esta magnífica escritora xa conta con seis libros desta colección e xa está a preparar a edición dun novo. As películas, ao meu xuízo, non manteñen total relación cos libros porque están incompletas e poden defraudar a moitos lectores. Tamén compre engadir que o máis importante dun libro é a imaxinación e coa película danche todo feito. Nos “Castins” das películas a demanda de protagonistas era moi grande, pero finalmente saíron elixidos polo director de cine Chris Columbus; Daniel Radcliffe(Harry Potter), Emma Watson(Hermione Granger) e Rupert Grint(Ron Weasley). En pleno rodaxe da “Pedra filosofal” cumpriron as expectativas e para tódalas seguintes foron insubstituíbles. Unha das cousas máis sorprendentes é a actitude que mantén o

protagonista despois da riqueza económica que posúe actualmente (o menor de idade máis rico do mundo); segue a comportarse como un rapaz humilde. Despois da publicación da maior parte dos libros na nosa lingua(o galego) estase a comprobar que o balance é positivo xa que moitos nenos de media de

idade, nove anos, achegáronse aos puntos de venta para obter estes exemplares e así fomentar a lectura por medio da xa chamada “Pottermanía”. Animo a todos os rapaces e rapazas do IES a ler. LAURA AYUDE PUGA, S3B

Intres para ler

O CÓDIGO DA VINCI: ÚLTIMO TEMA A DEBATER

41 xuño 2006

rando, porque se non vou sacar ese enigma que moitos tedes por saber que e iso tan soado que fai que o libro sexa tan popular e enfronte ás persoas de mala maneira. É unha novela que usa o mesmo personaxe principal que o anterior de Ángeles y demonios, que non alcanzou o éxito desta obra pero recoméndovos ler calquera das dúas. Se vos gusta ler non perdades a oportunidade de ler este magnífico libro, e aos que sexades máis preguiceiros, aforrades tempo e vedes ó magnifico Tom Hankse á fermosa Tautou (de “Amelie”) na pantalla grande por un módico prezo. Desta maneira saberedes que é o que realmente ocorre no famoso mural de Leonardo da Vinci, pintado no s. XV no mosteiro de Santa María de lle Grazien Milán, A última cea.

Intres

Xa desde hai algúns meses es tanos a rodear un afán por un libro; un tipo de afán que, a dicir verdade, eu nunca na vida vira. Na miña familia –como supoño que sucede nalgunhas das vosas– esta no aire o debate sobre o tan chamativo libro, case todo o mundo o ten lido, e como non, aínda que comezou sendo líder de vendas no 2002 en cidades coma New York ou San Francisco, a día de hoxe é un bestseller con máis de 44 millóns de libros vendidos. Combinando os xéneros de suspense detectivesco e esoterismo o tan interesante libro que ten embriagado xa moitas mentes é O Código da Vinci, un relato escrito polo estadounidense Dan Brown, e que aínda que para algúns resulta símbolo do paganismo cóntanos a historia dun misterioso crime acontecido no Museo do Louvre e a través do cal unen as súas forzas os dous protagonistas que ansían resolver un secreto vital para a humanidade relativo ao Santo Graal e María Magdalena, que por un lado uns tratarán de salvagardar e outros de destruír desapiadadamente. Resolver o enigma converterase nun verdadeiro imperativo que chegará a implicar a submersión na loita entre algunhas forzas ocultas das máis antigas e poderosas do planeta; pero como comprenderedes vou ir pa-

Intres para ler

Intres

ENTREVISTA A ANTÓN RIVEIRO COELLO

Xuño 2006

Antón Riveiro Coello naceu en Xinzo de Limia no ano 1964, cursou dereito na USC (Universidade de Santiago de Compostela) e actualmente traballa na Xunta de Galiza. É un escritor con “poucos” anos de actividade literaria, pero cargados de relatos en libros colectivos e revistas literarias, así como unhas cantas novelas. Estas novelas levaron a Antón a se converter nun dos escritores galegos máis premiados da década dos noventa. Entre as súas obras podemos citar: A quinta de Saler, Valquiria, A historia de Chicho Antela, A esfinxe de Amaranto , As rulas de Bakunin (a súa obra con máis éxito e sobre a cal está centrada a nosa entrevista). Riveiro Coello visitou a Biblioteca Municipal o día 15 de maio para dar unha conferencia e alí foi onde aproveitamos para facerlle a seguinte entrevista: Nós: Algúns autores din que para poder escribir un libro teñen que coñecer a fondo o ambiente, como ambientas ti a obra ? Antón: A única maneira que temos os escritores de vivir outras épocas é ou ben coa imaxinación ou ben falando con persoas que foron protagonis-

tas, e entón traballamos sobre memorias emprestadas, incluso fago nesta novela como se fosen memorias vivas, entón todo iso que me contaron dáme a sensación, coa miña imaxinación, de telo vivido. Está claro que a veces pódeste achegar ou non, pero se tes a sorte de que os protagonistas da época che conten as cousas é máis fácil comprender como foi, despois podes ou non escribir todo o que che contaron, pero a veces o máis importante non é o que che contan senón o que calan. Ás veces aí é onde tes que , con un pouquiño de imaxinación e intuición, tratar de comprender a época. Está claro que canto máis saibas dunha época mellor che será situarte despois. (Riveiro parece querer facelo tan ben na súa resposta que se estende un pouquiño) N: As Rulas ten moita parte real? A: Por exemplo, (Antón mostrarase dubitativo) a voz en primeira persoa, que é quen escribe as cartas a Rosalía, iso é todo inventado. O asalto á casa cuartel de Oleiros está baseado na realidade, eu aí collín a prensa da época e deille un verniz literario. Ou, por exemplo, cando chega á Coruña, e todo iso está baseado na realidade, eu aí son só un narrador que conta o que ve. Sen embargo, cando falas en primeira persoa déixaste levar pola emoción e polo que ti pensas e acabalo transmitindo. N: Na introdución comentas que non te fas responsábel de todo o que fan os personaxes, xa que nin ti o sabes todo sobre eles, como é posíbel isto se ti es quen os crea? A: Hai unha cousa que dicimos todos os escritores e

é que os personaxes, ti crealos pero nunca fan o que ti queres, teñen certa independencia e certa autonomía. Iso parece un pouquiño de tolemia, pero a literatura, ás veces, ten iso, por exemplo eu teño determinado un personaxe que non dou matado polas circunstancias da novela e sei que se o mato destrúo a novela (referíndose a Suso Paradela). Sobre todo, digo que non me fago responsable polo que din algúns, porque hai personaxes cos non comulgo. N:Cal e motivo polo cal levas 3 historias sen seguir a orde cronolóxica ? A: Esa estrutura mental ponse por enriba da miña vontade, sáeme así e ese e o meu xeito de expresarme. Gústame moito experimentar e as estruturas fortes, con saltos temporais. Pode ter relación con certas estruturas do cine, ademais é porque eu creo que o lector non ten que ser un lector pasivo, e o mero feito de ter que ir seguindo o fío, faino participe da obra. N: Canto tempo che levou escribir as Rulas? A: Levoume 38 anos (E

Intres para ler

ENTREVISTA A ANTÓN RIVEIRO COELLO

venezolana preciosa). Pero calquera sitio é bo para atopar inspiración. N: En xeral, como foron as críticas sobre As Rulas? A: Case unanimemente boas, e sobre todo tivo moita aceptación entre o público. Ademais estase empregando moito no ensino, cousa que eu descoñecía. N: Tes moitos proxectos para un futuro a curto prazo? A: Estou facendo unha novela, sobre outro personaxe xa coñecido que aparece na Quinta de Saler e en outras das miñas novelas, que é Suso Paradela do cal xa vos falei antes. E non son capaz de matalo.... N: Grazas pola entrevista e sorte para o futuro. A: De nada. Até Logo. Estas son as palabras de Riveiro Coello, un gran escritor que nos deu unha conferencia moi interesante, sobre a súa vida e a súa obra As rulas de Bakunin, e moi distendida (poida que en certos momentos e aspectos un pouco distendida de mais.....) ÁNGEL C. CABADO MARCOS S. CARRICOBA ALBERTO VILARIÑO T.

43 xuño 2006

pola República, a Guerra Civil... N: Tes algún autor como referente ao que queiras imitar ou tentas facer algo totalmente novo e rachador? A: Todos os escritores queremos, nun principio, imitar algo, a propia literatura é unha arte de imitación, todos cando nacemos queremos imitar. Eu, cando empecei a escribir, quería parecerme a García Márquez, hoxe non. Teño outra referencias, pero de tanto imitar acabas collendo o teu propio estilo. Algúns escritores din que o estilo non é bo, que non se debe notar, pero eu digo que si, que todos os escritores temos que ter o noso propio estilo. Pero, queiras que non, a túa literatura vai parecerse a algo porque é moi difícil facer algo novo, e ás veces o novo é o que primeiro morre. N: Para este libro dixeches que atoparas a inspiración nun puticlub, volviches alí algún día falto de inspiración? A: Non pero si me gustaría volver alí para ver a venezolana aquela que era realmente fermosa (na conferencia falounos de que a inspiración para As rulas lle viñera un día que fora cos colegas a un puticlub, e que alí vira a unha

Intres

cóntanos unha anécdota ), o traballo físico debeume levar arredor de 1 ano e 7 meses e outro ano de lectura sobre o anarquismo, prensa da época, falar coa xente..., pero prepararte para escribir unha obra lévache toda a vida. N:Podes vivir só como escritor ou só pode ser un traballo secundario? A: A min gustaríame vivir do que escribo, pero na literatura galega é moi complicado facelo. Non sei se alguén poderá vivir diso, quizais xente como Suso de Toro ou Rivas. Por iso o resto dos escritores galegos temos que buscar outro traballo, sinxelamente porque non hai lectores suficientes. Por exemplo das Rulas vai saír agora a quinta edición, iso é sobre 12000 libros, dos cales só recibimos un 10% dos dereitos de autor, e iso xa é un gran éxito na literatura galega. N: Pódesnos contar cómo é un día na vida dun escritor? A: É un día como o de outro calquera (Moi contundente coa resposta). Pola mañá vou traballar e polas tardes vou dar unha volta coas nenas e axúdoas ás veces no estudo. E despois aproveito o tempo para ler, é dicir, que pola semana non teño tempo para escribir. As horas que saco para escribir quítollas á televisión e ao sono. N: Por que elixiches esta temática? (Referímonos á das Rulas de Bakunin) A: Polo azar, eu só quería escribir unha novela de amor. O que pasa é que coñecín a un historiador de Culleredo e deume toda a materia da época e pareceume ben. Eu quería facer unha historia de amor que atravesase todo o século pasado, é dicir, que pasase

Intres para ler

Intres

VISITA DE DIEGO AMEIXEIRAS

Xuño 2006

Diego Ameixeiras naceu en Loussanne, Suíza no 1976. Licenciado en Información pola Universidade de Santiago, foi colaborador dalgúns xornais. Actualmente colabora como guionista con Continental Producións, e publica artigos en diferentes revistas e publicacións electrónicas. Baixo Mínimos, a súa primeira novela, foi a obra que lemos @s alumn@s de primeiro curso de bacharelato. Trata da presentación en sociedade do detective privado Horacio Dopico. Neste relato de xénero negro hai unha mestura da realidade e ficción na que Diego medrou, na cidade de Ourense. Esta é a primeira novela dunha serie na que está traballando. En

febreiro publicou a segunda obra ou parte titulada O cidadán do mes, que, segundo Diego, está mellor incluso que a primeira, aínda que iso haberá que velo. O autor da indubidable “obra mestra” de Baixo mínimos visitou o noso centro e pronunciou una conferencia moi entretida. Eu, que non teño moita experiencia, fixen unha presentación e preguntas a Diego, que se comportou moi ben. Durante a conferencia, o alumnado de 1º de bacharelato estivo escoitando a un home, mellor dito un mozo, que ao noso parecer é un “crack”. A conferencia foi divertida e ao mesmo tempo didáctica. Diego falounos da súa obra e da súa carreira como escri-

tor, tamén da súa traxectoria e do seu último libro O cidadán do mes, que saíu á venta en febreiro. Prometeunos que este libro, que é a continuación de Baixo mínimos, será, se cabe, aínda máis entretido que o anterior. O máis destacable, poderíamos dicir que é a súa actitude e facilidade de palabra , xa que é unha persoa próxima a nós, con unha forma de ver a vida que, para min, paréceme moi axeitada. En fin, o importante foi que todo saíu ben, e que o alumnado de 1º de bacharelato, que foi o que estivo alí, o pasou ben por ser unha actividade novidosa. Tamén temos a esperanza de que volvamos a ter máis visitas deste tipo no IES. MIGUEL ANXO VARELA ÁLVAREZ. B1A

Intres para ler

ENTREVISTA A DIEGO AMEIXEIRAS

- Si - Hai moitas persoas ás que lles gusta escribir, pero que odian ler, es ti unha delas? - Non, porque a min sempre me gustou ler. - Cal é o teu escritor preferido? - Blanco Amor, por suposto. - Por que escribes en galego sabendo que vai ter menos lectores? - Porque se escribise en castelán non estaría igual de satisfeito. - Está o teu libro traducido a outras linguas? - Non, porque a miña lingua é o galego e prefiro escribir no meu idioma. - Moitas grazas por estar aquí e por concedernos esta entrevista. SORAYA E SILVIA. B1C

45 xuño 2006

xénero máis que os outros? - Non, a verdade é que gustan as novelas que te deixan intrigado , e ata o final non vas saber o que ocorre. - Hai algún personaxe baseado en ti? - Non - Esta novela está baseada nalgún problema que hai na nosa sociedade? - Non, é ficticia. - Elixiches ti o título Baixo mínimos, por que? - Si, non sei cando, pero si, porque o personaxe case sempre está bébedo e mal coa súa ex muller. - Tes pensado escribir máis novelas? - Si, estou agora escribindo outra que ten case os mesmos personaxes, é dicir, unha novela que é a continuación desta. - Vai ser outra novela negra?

Intres

Este mes de febreiro veu visitarnos Diego Ameixeiras, un escritor novo ao que lle gusta o xénero negro, e nós entrevistámolo. - Cando decidiu ser escritor? - Cando era pequeno, xa que me gustaba moito escribir guións e ensinalos aos meus compañeiros. - Escribía de pequeno? - Si, pero só relatos curtos. - Que opinaron os seus pais cando lles dixo que quería ser escritor? - Meus pais estaban de acordo, xa que na miña familia teño algún primo que tamén escribe, pero non ten publicado nada. - Dedícaste a outra cousa á parte de ser escritor? - Si, estou licenciado en ciencias da información e colaboro nalgún xornal. - En que se inspira cando escribe? - Na miña imaxinación e no que me contan os meus amigos, aínda que ás veces se cola algo da realidade. - En que te baseaches para escribir esta novela negra? - Baseeime na miña imaxinación; o argumento é todo ficticio. - Canto tempo che levou escribir esta novela? - Levoume sobre uns tres meses e maioritariamente escribín de noite. - Por que escribiches unha novela negra? é porque che gusta este

Intres creativos

1441. UN ASASINATO EN ABEANCOS

Intres

CAPITULO I

Xuño 2006

Ocorreu mentres iamos pola pista (non chega a estrada) que vai dende a igrexa de Cazallas ata os Ánxeles, cando Dani pinchou a roda traseira da súa bicicleta de suspensión adiante e atrás. A verdade, todo lle pasa a el, hai que dicilo, acostumado, axiña se puxo a arranxala. Mentres nós,cando cansamos de mofarnos del, gabeamos uns metros polo monte até que atopamos unhas pedras apiñadas entre as silvas e os toxos. Eran unhas pedras labradas que sen dúbida formaron parte dalgunha construción,quizais de hai cincocentos anos, preto delas había o que foran no seu tempo unhas boas vigas de carballo. Polo medio de aquela morea de pedra e madeira podrecida había uns cantos apeiros enferruxados e unha arca de madeira con esquinas de ferro. Picados pola curiosidade, abrímola facendo panca cunha chave inglesa das que Dani estaba a usar no seu arranxo, e así descubrimos que só había no seu interior un manuscrito ben conservado.Tiña tapas de coiro e fora escrito polas mans dun monxe do século XV cando menos.Todos quedaron desilusionados; pretenderían atopar ouro ou algo así, as películas de aventuras inflúen moito, mais eu collino e metino na miña mochila, estudalo un pouco non podía estar de máis. Logo seguimos a inspeccionar o monte deica que Dani rematara o do seu pinchazo. Unha vez que acabou seguimos coa ruta

planeada para aquel día; se non lembro mal,fomos até Toques e subimos dende alí deica o parque eólico do Careón, pasando por Villamor, para volver polo Meire e aproveitar o bo tempo para darse un baño no río Furelos. Foi aquela noite,despois de cear, cando fun para o meu cuarto, apartei o teclado e mais o rato e saquei o libro. Comecei a lelo, era sorprendente o seu estado de conservación,púideno ler todo con facilidade, agás as esquinas das últimas páxinas. Era un libro dos alguacís de Abeancos e contaba unha historia, unha historia desas de asasinatos e de misterio, desas que non che gustaría ter vivido, xa o di ese dito de que “ a realidade supera sempre a ficción” e esta é unha historia real, non o dubides.

CAPITULO II Era 1441 e en todo Abeancos se falaba do mesmo, tódolos labregos estaban sorprendidos e asustados polo porvir. Fora, sen dúbida, unha gran perda para eles, ela era a única das familias nobres en moitos ferrados á redonda que os respectaba e trataba por iguais, pero, en fin, non había nada que facer, pola tarde sería o enterro de dona Inés de Castro.

Foi unha morte estraña, inesperada, dona Inés era aínda nova e desprendía vitalidade a man chea, non se lle coñecía doenza ningunha, e un accidente tampouco fora. - É unha mágoa ¿non si, Antón? - Dende logo que o é, dona Inés era boa persoa, comprendía ao pobo, ao contrario que seu pai… - Cala,oh. Que aínda que esteamos nun enterro, se te oe é capaz de te mandar apresar -reprochoulle en silencio-. - ¿E quen o vai facer, Xoán? Nós somos os alguacís. - Se cadra, a garda privada -contestoulle ironicamente, xa canso da súa actitude-. E cala, que imos nun funeral. Sen dúbida era un dos enterros máis numerosos que recordaban os máis vellos de por aquí, se non o máis. Diante ía o señor bispo da diocese de Santiago de Compostela e ao seu carón todos os párrocos de Abeancos e arredores. Detrás marchaba a familia: o señor, don Fernando, a súa dona…e xusto a continuación, escoltada por moreas de gardas, a carroza de dona Inés de Castro. Era unha carroza desas luxosas, a máis luxosa que posuían os señores de Castro, cunha morea de madeiras nobres, carballo e castiñeiro as máis das veces, pintadas en dourado. Colgando levaba uns terciopelos vermellos-granate para a privacidade dos viaxantes que hoxe ían descubertos amosando o cadaleito que contiña a dona Inés, vestida

Intres creativos

1441. UN ASASINATO EN ABEANCOS

minto).

CAPITULO III

47 xuño 2006

Despois do enterro todos volveron ao seu sitio, como se non pasase nada, doutra maneira non poderían pagar os seus impostos, e esa non era boa idea…Así, os campesiños volveron aos campos, os ferreiros ás ferrerías, e os alguacís a vixiar. Cando xa se atoparon sós, Antón e Xoán comezaron a falar da morte da señorita e a contrastar opinións. - Pois para min que iso foi de todo menos unha morte natural. - Si, pode ser, non creo que dona Inés tivese algunha enfermidade nin nada semellante… Puido ser un accidente…caer pola escaleira, cortarse con algo, unha hemorraxia interna… - Dubídoo, o corpo non tiña ningunha marca. - Ningunha marca na cara,o resto do corpo non o vimos. - Pois temos que velo, se cadra non foi nin unha morte

natural nin un accidente, e se non foi nada diso ou foi un suicidio ou un crime, e dona Inés non tiña motivos para quitarse a vida… E foi grazas a esta hipótese de Antón que decidiron marchar cara o convento, a falar co cura párroco e pedirlle ver o cadáver. Pero loxicamente o crego negouse inamoviblemente, alegou que despois do enterro non se podía volver a sacar o corpo, ata definiu o acto como un sacrilexio e unha paganidade. Hoxe o curiña tería que calar, pero hai case seis séculos o poder da Igrexa non se podía comparar ao poder da xustiza. E aos alguacís non lles quedou máis remedio que calar e marchar por onde viñeran sen aclarar nada. - Xa non teño dúbidas, foi un crime. Como e quen o fixo non o sei, pero matárona. - ¿Cómo estás tan seguro? - O cura suaba moito, ademais, se non nos deixou vela sería por algo. - Non, non. Don Xosé é home

Intres

coas mellores roupas para ir como unha princesa ao máis alá. A verdade é que o feito de que dona Inés estivera chamada a posuír estas terras era estraño e excepcional. O seu irmán, don Carlos, fora por vontade propia ás guerras, xa se sabe don sentimento dos novos de querer comer o mundo, confiando en que se mantería como herdeiro de todas as propiedades do seu pai, como en todas as familias de ben. Mais chegaron ata Abeancos rumores de que don Carlos morrera, e se os rumores cruzaron o Mediterráneo e a península, algo de verdade terían. Así, coñecendo o que se dicía, don Fernando decidiu deixar todo ben atado na súa familia e nomeou a dona Inés como herdeira de tódalas súas propiedades, aínda que lle carrexara mala prensa entre os nobres do lugar (¿onde se viu deixar de herdeiro a unha muller?). Volvendo aos feitos, despois da carroza engalardoada ían, en primeira fila, os membros da nobreza próxima que acudiran, e para rematar, separados por unha barreira de gardas, marchaba o resto do pobo. Fora un dos enterros máis desoladores; mulleres do tódalas clases chorando…Os homes non, seica que eles nunca choran. Foi desta maneira como chegaron ao daquela chamado convento do Sancti Spiritus onde sería soterrada a señora, nun sartego ben a carón do altar(quen non mo crea pode ir alí e comprobar que non

Intres creativos

1441. UN ASASINATO EN ABEANCOS de bo corazón. Non creo que sospeite nada. - De tódalas maneiras, temos que sabelo. Hoxe á unha da noite agárdote na rúa de atrás, e non te retrases, que te coñezo.Temos que entrar alí e saber dunha vez o que pasou

Intres

CAPÍTULO IV

Xuño 2006

Aquela noite foi moi chuviosa, unha noite fría e sen lúa que fixo esmorecer até ás flores máis fermosas. Sen dúbida, non era unha noite para andar por aí, pero o deber era o deber. Os alguacís marcharon cara a igrexa, que nunca se pechaba (ninguén ousaría facer mal na casa de Deus), colleron dous fachos de lume e acercáronse á tapa, recén labrada, na que se vía a cara dunha fermosa muller. Quitárona e puideron observar o corpo. Inspeccionárono todo coidadosamente, non había rastro de violencia en ningures; nin coiteladas, nin buracos de frecha nin nada. - ¿Velo? Ninguén a asasinou. - Si, si que o fixeron, dona Inés foi envelenada. - ¿Envelenada?-preguntou Xoán con moita curiosidade. -Sí, fíxate na lingua, está azul, marca de que tomou veleno. - E…¿quen o faría? - Pois debeu de ser alguén a quen lle fixera algún mal. E moi mal a debía de querer, a morte producida pola ponzo-

ña que ela bebeu é moi cruel. - Entón non foi ninguén do pobo. Eles apreciábana moito. - Estou de acordo, pero agora vai ser mellor marchar, non vaia a ser… E cando xa saían á praza viron a alguén cun facho na man que cando os viu botou a correr. Xoán e Antón perseguírono,

cada un por un sitio, para intentar rodealo. O descoñecido correu cara o río Martagona ata que se considerou a salvo dos alguacís (enorme erro) e seguiu cara o río, pero agora andando. Os bos foron tras el, agochándose entre os toxos e as silveiras.Foi así como viron que entraba nunca especie de cabana a carón do río, e alí se quedaron os dous toda a noite, chovendo,

agardando a que abrise o día e entrar naquel refuxio, pero o sono venceunos e pola mañá, cando foron mirar na cabana, non había ninguén. Inspeccionaron a “casa” e viron algo que os sorprendeu: tiña unha armadura, espada, escudo, comida e moreas de ouro; e tamén estaba ela, alí, entre a carne fresca e algunhas botellas de viño. Collérona e marcharon. - ¿Vela?Aquí a tés, unha botella de ponzoña de víbora. A botella está, como podes ver, medio baleira. Este home matou a dona Inés. - Pero ¿quen era? - Amigo, iso non é fácil de saber. Logo, Antón explicoulle a Xoán o seu plan. Farían gardas os dous, por quendas, gardas de seis horas a carón da cabana, e cando algún deles o vise saír, seguiríao a onde fose. Pasaron tres días e o único que se achegou por alí foi un par de coellos. Eran as sete da mañá, a hora do cambio, e cando xa se dispuñan a abandonar a investigación apareceu, meteuse na cabana e uns minutos despois saíu, loxicamente, seguírono. Con moita cautela foron tras el, dirixíase ao castelo de don Fernando. - Por certo, ¿sabías que o señor botou a todo o seu servizo e que fai todo a súa ama de confianza? - ¿Que botou a todo o mun-

Intres creativos

1441. UN ASASINATO EN ABEANCOS

E cando os quince homes que compuñan a garda do señor xa desfilaban camiño de San Salvador os alguacís volveron e apresárono, el non intentou opoñer moita resistencia. - ¡Pero! ¿Que están a facer? ¡Eu son o señor destas terras, non me poden encadear. - Si que podemos, e vostede sábeo. Agora díganos: ¿onde está o seu fillo? - Estou aquí -de súpeto apareceu unha silueta na

sombra, da que só se vía o brillo dunha espada -non nos levaredes a ningún dos dous. Non quería facelo, crédeme, pero se vos deixo ir falaredes máis da conta, e eu non matei a Inés para rematar na cadea. - É mellor que se renda... - Nunca. Agora si, deixaron ao señor nunha esquina atado a unha mesa e foron por don Carlos. Nun dous contra un era imposible que don Carlos gañase, por moita guerra na que combatera, e case sen rabuñaduras acabaron co asasino nun minuto ou dous. Á hora de quitalos do castelo, non tiveron problemas, pois a garda aínda estaba atarefada en S.Salvador e ninguén quedara, grave erro, polo que os pasearon por toda a vila ante os, primeiro temores e logo gargalladas, dos aldeáns: - ¡Mira agora para o señor! ¿que, a pasar unha temporada no pazo do Careón? ¿Ou vai uns aniños para o cárcere da Coruña?

49 xuño 2006

señor. ¿Por que debería proporcionárvola? - Verá, descubrimos que a súa filla foi asasinada. - Qué?! -exclamou o señor cunha pequena parte de finxida sorpresa e unha gran parte de medo-. - Sí, foi o ferreiro de San Salvador, precisamos a axuda de todos os seus homes para ir a por el, xa sabe como é... - Ah, si...Daquela leven a todos os homes que lles fagan falta.

Intres

do? - Si, é moi raro. Non imaxino por que o fixo. - ¡Mira! Agora poderemos entrar no castelo. Aproveitaron un desaxuste na vixilancia da fortaleza e coláronse dentro. Camiñaron polo patio cara o gran salón. Alí estaban, falando seriamente, pero sen discutir, don Fernando e don Carlos. - ¿Qué tal te atopas hoxe, fillo? - Non moi ben. Eses dous seguen a perseguirme e non estou cómodo. Seguro que saben de máis. - Non sei. Aínda que saiban algo non o dirán, pola conta que lles trae. - ¿E logo? Ti non es o seu superior. - Certo, pero se din algo saben que podo converter a súa vida no mesmo inferno, e tamén saben que son moi capaz de facelo. - Pensándoo ben teñen razón, eu matei a miña irmá, pero...-nestes intres xa comezaba a derrubarse- ¡non sei como o puiden facer! ¡Son un miserable e un noxento asasino! - Tranquilo fillo, debíalo facer, non podías permitir que unha muller ocupase o teu posto. Antón e Xoán xa oíran de abondo: tiñan que apresar ao asasino e ao seu cómplice, pero era imposible usar a forza, a garda do señor era inmensa en comparanza con eles dous, e polas boas non era moi probable que se entregasen. Pero axiña argallaron algo e ao día seguinte xa estaban na porta da fortaleza. - Precisamos da súa axuda,

Intres creativos

1441. UN ASASINATO EN ABEANCOS - ¡Non! Para min que nin alá chega. - Xa ven o que realmente lles queren por aquí. ¿Prefiren ir uns días para o calabozo de Abeancos ou xa teñen ganas de ir perante o arcebispo?

Intres

CAPITULO V

Xuño 2006

- Ben, señores don Fernando de Castro e don Carlos de Castro, ¿decláranse cómplice e autor do crime de dona Inés de Castro, que Deus a teña ao seu carón? - Por suposto que eu non fun; eu estaba nas guerras e cheguei aquí moi cansado,¿a vostede parécelle que eu traía ganas de matar a miña irmá, no lugar de estar con ela e recuperar o tempo perdido? - O que eu crea non lle importa o máis mínimo,s ó conteste ao que se lle pregunta. E vostede,¿admite ser cómplice destes cargos? - ¡Eu non sabía nada! De acordo. Agora pregúntolle á autoridade correspondente da comarca: señores don Xoán e don Antón ¿teñen algún tipo de proba que corrobore a súa acusación? - Dende logo; en primeiro lugar, logo de observar o corpo da falecida descubrimos indicios na súa lingua de que fora asasinada e, en segundo lugar, atopamos unha cabana na que había medio frasco desa mesma ponzoña, cabana pertencente ao acusado: dende logo, as probas son concluíntes. E xa que vostedes non declaran nada na súa defensa, eu, como

arcebispo de Santiago e máxima autoridade de Galicia condénoos á fogueira. Caso pechado. E certamente foron queimados, era un día anubado, deses nos que tanto chove como vai calor, e no medio da praza do Obradoiro había dous paus ergueitos. Certamente eran deses paus que ninguén quería ver de cerca, ou dende demasiado cerca. Cando chegaron os dous reos, unha choiva de pedras e cuspes voou pola fachada principal da catedral para depositarse nas roupas, xa case farrapos, dos condenados e foron queimados vivos perante os ollos de centos, case que miles, pares de ollos brillantes e de caras sorrintes

CAPITULO VI - ¿E como destes con que o señorito era o culpable de todo? -preguntan dúas esposas orgullosas dos seus maridos-.

- Foi moi sinxelo, pero non volo contaremos agora. E ao final si. Na taberna, onde se contan as boas historias, comezaron a falar e seguiron laretando durante moitas horas. Abofé que ninguén se aburriu aquela noite.

CAPITULO VII Entón deixei o libro enriba da mesa de estudar e esquecinme del o resto do verán (non me molestei en dicirlles nada aos meus acompañantes do día anterior porque non mo crerían), pero cando me mandaron facer un relato de tema libre, saquei o libro do andel e comecei a escribir o conto que vés de ler, agardo que che gustase e que comeces a interesarte algo máis pola historia da túa vila. MARIO ROCA. S4A

Intres creativos

TODO POLO AMOR nas podía coa candea que sostiña na man. Saíu ata fóra e por sorte pasaba por alí un mozo coas vacas. Berrou varias veces, pero o rapaz non a escoitou así que dirixiuse cara a el antes de que se afastara máis. Desculpa, importaríache axudarme a abrir unha porta da igrexa?

51 xuño 2006

Levo tempo intentándoo pero non podo. - Por suposto, agarde só un intre que vou deixar as vacas nesa eira de aí e xa lle axudo. O mozo marchou coas vacas e Xoana quedou alí soa esperando pero de súpeto comezou a sentirse mal, un calafrío recorreu todo o seu corpo e os ollos comezáronselle a cerrar, á súa mente chega unha imaxe dun

banco, dun banco moi vello e manchado de sangue baixo o que se atopa unha nota. Isto asústaa moito, sente como ese sangue pertence a Sabela, sente como a súa meniña, a única, xa non está, sente como marchou sufrindo. Despois disto consegue abrir os ollos e nota como unha bágoa lle vai esvarando pola meixela, e detrás desta outra, e outra, e outra... Sen darse conta e sen podelo evitar as súas pernas comezan a andar e diríxense de novo cara a igrexa, pero esta vez non entre nela senón que o fai no cemiterio. Non sabe que buscar nin que tumba mirar pero non detén a marcha e segue camiñando polo corredor de lápidas ata que chega ao final. Alí unha chama a súa atención, é unha lápida preciosa, cuns anxos no centro e unha inscrición na que pon: “Todo polo amor, todo, ata a morte vale a pena” , ao carón disto había unha ducia de rosas, de rosas negras, das que seis estaban murchas e tres só tiñan un pétalo, o resto estaba no chan formando un corazón. Xoana estaba tan entretida e atenta que non se dera conta de que un home a estaba observando, un home maior que vestía cuns hábitos de monxe. Estaba agochado detrás da lápida máis grande e alí sentíase seguro, xa que sabía que non o podía ver, pero a súa patosidade apareceu no momento máis inoportuno. Intentou apartar unhas xestas que lle impedían ver

Intres

Xa se facía de noite e Sabela non aparecía por ningures. Saíra a dar unha volta coas súas amigas, pero non volvera para a casa nin chamara para avisar de que ía chegar tarde, iso era moi raro nela. Aínda que a maioría do pobo a estaba a buscar, Xoana, a súa nai, sentía que non estaba ben, que a Sabela lle ocorrera algo malo, no seu interior había algo que non acougaba e non podía parar de pensar na Igrexa do Carme. Quizais este pensamento víñalle á mente porque alí pasaran moitas tardes ela e Sabela collendo flores e xogando, pero non, era algo diferente porque só podía ver unha parte da igrexa, unha porta nova para ela. Isto fíxolle sospeitar, así que foi alí, colleu o abrigo e as chaves e sen avisar a ninguén marchou. Aquilo estaba escuro, aínda que tódalas candeas estaban acesas apenas había luz suficiente para poder ver. Como puido, Xoana colleu unha candea entre as súas mans trementes e dirixiuse moi despacio ata o lugar do seu pensamento. Ata ese momento todo o que estaba vendo, ata os máis pequenos detalles, eran tal e como os vira na súa mente e iso non lle gustaba, porque o presentimento non era bo. Por fin atopou a porta, intentouna abrir pero non puido, algo a estaba atrancando, algo pesado. Sabía que ela soa non a ía poder abrir, non tiña moita forza e co nerviosa que estaba ape-

Intres creativos

Intres

TODO POLO AMOR

Xuño 2006

con claridade pero ao facelo esvarou e tirou as flores da tumba. Xoana levantouse e asustada deu a volta, non vía a ninguén pero sabía que non estaba soa, comezou a camiñar cara a tumba máis grande, era no único sitio onde alguén podía estar agochado e sen ser visto. Cando se estaba achegando unha voz distraeuna: - Señora! Señora! Xa estou aquí. Síntoo por tardar, pero xa sabe como son estas cousas, sempre hai algún veciño curioso que quere saber da vida dos demais e cando ten oportunidade saca o cuestionario – botou unha gargallada e continuou – pero xa estou, cando queira podemos ir. - Non te preocupes pola tardanza, estiven entretida e o tempo pasóuseme sen darme conta. Xoana marchou acompañada polo mozo cara o interior da igrexa esquecéndose do ruído oído. Xa dentro, ensinoulle a porta: - É fantástico! Nos anos que levo vindo aquí nunca vira esta porta. Ao mellor non se pode entrar, quizais son cousas do cura por iso non fala dela. - Non, esta porta é nova pero para todos. Levo moito tempo vindo aquí e eu tampouco a vin nunca. Necesito que a abras, e se non podes haberá que rompela, creo que hai alguén dentro. - Eu non oio nada... está vostede segura de que é nova para todos? - Sí... ben, ábrela ou non? O mozo non lle deu máis

voltas ao conto e decidiu intentalo. Ao principio non puido pero entre os dous lograron abrila. No interior non se podía ver nada do escuro que estaba todo, así que Xoana tivo que ir por unha candea. Outra vez volvíalle o tremor ás mans, apenas podía aguantar do pequeno cirio, pero saber que por fin descubriría o que había alí dentro tranquilizábaa. Entrou moi amodo, tiña medo a ver o que non quería ver, a ver como o seu presentimento se facía realidade, pero non foi así. No interior daquela pequena habitación só había un banco, un banco vello igual que o que vira minutos antes na súa mente pero non estaba manchado de sangue, anicouse para comprobar se había unha

nota pero o que viu deixouna abraiada e branca. O banco por debaixo estaba pintado dunha intensa cor vermella que semellaba sangue e pegado na parte dereita da parede había un sobre. Xoana estirou o brazo e como puido colleu o papel. Intentouno abrir pero non puido, as súas mans parecían ter terremotos, así que o mozo que case non podía articular palabra abriuno, e con voz tremente pronunciou o que alí poñía: - Todo polo amor, todo, ata a morte vale a pena. Xoana xa vira iso noutro sitio... - O cemiterio! Os dous saíron correndo da igrexa e entraron no cemiterio. Na última tumba, a dos anxos, había anicado un home. Xoana, amodo, foise

Intres creativos

TODO POLO AMOR

Intres

fixo? - Porque ninguén aceptaría que un monxe de 45 anos estivera cunha rapaza de 17. Ela queríame, e eu a ela. Levabamos saíndo un ano e todo fora marabilloso os tres primeiros meses, outros tres non foi moi ben, pero os seis últimos remataron co seu amor. Dicía que xa non me quería, pero era mentira, non sabía o que dicía. Eu sen ela non podía vivir, non podo vivir... está aquí enterrada e eu morrerei con ela... Despois de dicir isto colleu o coitelo e cravouno no corazón. As súas últimas palabras foron: “ Todo polo amor, todo, ata a morte vale a pena”. Xoana non podía crelo, a súa filla morta, asasinada... de súpeto volveu a sentir a mesma sensación que tivera facía unhas horas, un calafrío recorreu todo o seu corpo e a pesadez dos ollos impediulle telos abertos máis tempo. Na

súa mente apareceu a imaxe da súa filla dicíndolle adeus. Ela fora quen a axudara a descubrilo todo, por iso esas imaxes, eses calafríos... Non era habitual ver nun xornal o nome de Melide, pero ao día seguinte foi raro non velo. En todos os xornais se falaba do mesmo, do monxe asasino e do cemiterio da Igrexa do Carme. SANDRA RODRÍGUEZ CARRIL

53 xuño 2006

achegando ata pousar a súa man no ombro do descoñecido, este non se moveu, non se inmutou, mantívose no seu sitio e postura ata que Xoana dixo: - Quen é vostede? - Quen son eu non importa agora... antes tíñaa comigo, podía sentila, pero dende que mo dixo non. Agora ten o que merece, se non está comigo non pode estar con ninguén... só eu e ela... - Que di? De quen fala? O home quedou en silencio e virouse cara a ela, na súa cara víanse esvarar bágoas da cor do sangue, na súa man dereita sostiña as tres únicas rosas que estaban enteiras e na esquerda un coitelo. - Tiñámolo todo, eramos felices e todo rematou. Sí, eu matei a Sabela! pero mateina porque a amaba, porque o amor que sentía por ela era único... e se non podíamos estar xuntos para que quería vivir. - Fillo de puta!!!! Voute matar!! Xoana lanzouse enriba del e comezou a golpealo sen parar, mentres o mozo saíu correndo a buscar axuda e ao verse só decidiu entrar el. Agarrou a Xoana e intentándoa tranquilizar díxolle: - Tranquila, non sabes se é certo o que di! - Si que o é, sinto que o é! O mozo mirou para o señor e decatouse de quen era o monxe, era o señor Pedro, estaba irrecoñecible, pero sen dúbida era el. - Don Pedro? Por que o

Intres creativos

EN 1º E 2º DE ESO ESCRIBIMOS... ESPERTAR O sol levantouse, e fíxose día, esperta os paxaros que voan coa alegría. O regado volve, de novo a correr; os peixes nadaban, buscaban de comer.

Intres

O ceo pintouse de azuis cores; a terra volve á vida despois da longa noite:

Xuño 2006

Dende a ventá me chegan vivas e alegres cores, que me fan saltar da cama para que mire ben lonxe. CARLOTA CASAL VÁZQUEZ, S2B

O AMENCER Víase o amencer dende a beira da ría, e co sol saíndo vin a lúa que se ía. O sol poñíase e no mar lucían os raios que brillaban sobre os barcos que saían. ANDREA VÁZQUEZ VARELA, S2C

O AMENCER Un amencer é como comeza o día, con claras cores e moita alegría. Un amencer é o saír da claridade, que fai que espertedes aínda que durmades. Un amencer é luz e bonitas colores, un momento marabilloso para que te namores.

Un amencer é o rematar da escuridade, cando se van as estrelas e desaparece a soidade. UXÍA PARRADO LÓPEZ, S2A

A GAITA NO VERÁN Paxariño, voa libre, con ganas ponte a voar, cunha forza incrible, faime soñar. Mais xa volverán, na estación do verán, as árbores florecerán, e as tristezas marcharán. Todo foi un soño dunha tarde de verán, espertei estremecida no medio do serán. No verán xa estou, unha gaita xa teño, toco o saxofón, grazas ao meu avó Ramón. Que che pasa, gaita? a nosa gaita chora, dime que che pasa, dimo, que non soa. Gaita gaiteira, gaita con dozura, fermoso instrumento, que ben soa! Dimo que entristezo, só niso pensar, que a nosa cantiga xa vai rematar. PATRICIA VÁZQUEZ LOUREIRO, S2A

GALICIA Galicia é unha rosa doce e cariñosa, sinxela e mimosa, paréceme fermosa. Que fermosa Galicia, Galicia cantareira, que fermoso mar, e que alta cordilleira! Cos seus mariscadores e cos pobres labradores, xente rica, mais sinxela, xente pobre, mais labrega. A miña terra querida, pero tamén a máis doída, por aqueles que emigraron a buscar mellor vida. Nela hai guerras e non só iso, senón disparos e sangue, ata pelexas e disputas, todo iso abrangue. O seu son é fermoso, e o seu cantar fai soñar co lugar máis verdoso que alguén puidera imaxinar. Nun lugar estiven tamén en Portugal, pero ningún sitio mellor que a miña Galicia natal. PATRICIA VÁZQUEZ LOUREIRO, S2A

A TI, LUGRÍS O noso galego sentiches moi teu, desde neno. Paisano Lugrís, no 2006, de ti tampouco nos esquecemos! E coma ti aló onde vaiamos o noso, que é o teu galego, tamén o espallaremos. BEA, LI, VANE

Intres creativos

EN 1º E 2º DE ESO ESCRIBIMOS... CANTO MÁIS CABALO... MÁIS TOLO

Imaxinouse collendo un avión, levando unha bomba e despois secuestrándoo e estrelándoo contra o MacDonalds de New York, e así as forzas estadounidenses aparecerían intentando salvar o seu único patrimonio cultural e daríanlle morte; pero nisto que ía voando e un camión empurrouno, fíxoo caer por un terraplén, deu na M-30 e pasáronlle moitos coches por riba, xa que era hora punta e tiñan que ir ao traballo. Alí morreu, o seu espírito subiu ao ceo dos cabalos xunto co hánster da súa prima. Agora vive no ceo con outra identidade, chámanlle Charlie e é modelo de Pernas. CARLOTA CASAL VÁZQUEZ, S2B

VIOLENCIA ESCOLAR Cada día é máis frecuente oír un caso de violencia escolar, non só é violencia física, senón que moitas veces a violencia é psíquica, xa que o maltratador fai perder a dignidade e autoestima á súa vítima. Na maioría dos casos a vítima padece esta situación en silencio e incluso con vergoña. Quizais esta sociedade tan permisiva e carente de moitos valores na que nos criamos sexa a responsable destes actos. Todos precisamos uns límites aos nosos actos; se hai unhas fronteiras que non podemos cruzar, estes actos non ocorrerán. Poñendo como base o respecto, poderiamos construír unha sociedade na que vivir o día a día fose seguro. CARLOTA CASAL VÁZQUEZ, S2B

55 xuño 2006

IMAXINOU

Intres

Érase un cabalo voador que se sometera a diversas operacións de cirurxía para ser o cabalo máis grande e máis peludo do mundo; tamén tinxira a súa pel con pigmentos extraterrestres dun verde pistacho que daba noxo. Pero nas diversas operacións fixeron cousas que non viñan a caso, e agora tiña tres patas e tres orellas. Eran neglixencias médicas, aínda que se podía pensar que era un cabalo “tuneado”. O cabalo tiña serias dificultades para andar, lóxico, con tres patas éralle imposible. Visitou fadas, meigas, bruxas e médicos da seguridade social, estes últimos nin sequera a atenderon... había un colacao... Estaba desesperado, non podía ir ás súas amadas clases de “Danza para cuadrúpedes” e iso que xa tiña o “maillot” mercado, non era época de eleccións, polo que ningún partido político lle prometería que se saía elixido reembolsaríalle os cartos, non señor! Mercou unha pata de xamón, pero non había maneira de pegala no oco que lle deixara a perna, así que comeu o xamón e despois decidiu suicidarse porque engordara e non se daba nin sequera arrastrado.

Intres creativos

EN LITERATURA UNIVERSAL ESCRIBIMOS... POEMA 1º Mentira que tu sueño fuese cierto, la noche se burló de tu amor, el marinero deambuló por él, sin rumbo, en su barco y no encontró en la orilla ni cariño, ni amistad, ni comprensión... NADA Recuerdos de su infancia intentaban hacerle perder el sentido: la pelota amarilla que una vez fue mi amiga; el anciano árbol, compañero de juegos; la casita de muñecas, símbolo de una inocencia antigua; ¿y qué le queda ahora? NADA

Intres

Es como un libro sin páginas, como una silla sin respaldo, como una mesa coja, su vida no tiene sentido, ¿qué importa ahora el dinero si el amor ya se ha ido? NADA

POEMA 3º

Me encuentro sentada en una silla, frente a un libro apoyado en la mesa y miro por la ventana. En el brillo de la noche, sueño con una pelota amarilla atrapada en un árbol; y queriendo atraparla, me atropella un camión. Poco a poco, oyendo a la gente llorar, me dirijo al infierno en un barco, como si fuese un marinero. Una vez allí, añoro sentimientos como: Amor, cariño, amistad... Y recuerdo mi fijación con: El dinero, la mentira, y el juego. Ahora el calendario... Deja de existir para mí y recuerdo mi vida como un saco de mentiras.

En casa: lloro, lloro, lloro... Pensando en un amor, que es una fijación, que me deja en el infierno del olvido. Es como un sueño moribundo, como un barco a la deriva, como un camión sin conductor o una pelota sin aire; Pero con mucho cariño me resigno y me pongo a leer un libro al lado de mi ventana, sentado en una silla y me pongo a pensar: en las mentiras que habré escuchado, en el brillo que tiene el sol, pero de pronto se vuelve de noche y me pongo a pensar, a mirar el calendario... Y otra noche más sin mi amor, como un marinero sin rumbo, como un árbol sin hojas pero con la amistad de siempre y con el amarillo frío del dinero y de las noches de juego.

xuño 2006

POEMA 2º

Intres creativos

EN LITERATURA UNIVERSAL ESCRIBIMOS... POEMA 4º Tu casa es un infierno, miras a través de la ventana de tu corazón y ves que tu vida es una mentira. No hay amor, ni cariño, ni amistad... Tu sueño de cada noche es el dinero y el juego. Recuerdas tu infancia, cuando en tus ojos había un brillo especial y jugabas con aquella pelota amarilla junto al viejo árbol de tu jardín.

Intres

Miras el calendario Y el tiempo para ti pasó muy deprisa y no hay vuelta atrás.

Xuño 2006

Coges tu libro de poesía, que un día alguien te dio y te pones a llorar. Piensas que tu vida no tiene sentido, es como un barco sin marinero, perdido en el mar.

TEXTO Un marinero miraba su calendario, sentado en una silla, enfrente de una mesa. Luego hojeó unos libros cerca de la ventana, ya que era de noche, pero la luna tenía un brillo especial. En el libro había una casa y él se echó a llorar porque siempre tuvo una fijación con tener un hogar, pues toda su vida la pasó en un barco. Eso, para él, era como un infierno, comparado con el sueño de vivir en una casa. Añoraba el amor, el cariño, la amistad... de una mujer y poder jugar con sus hijos a la sombra de un árbol con un camión y una pelota amarilla y a él le parecía mentira estar pensando aquello.

NO PORTO Esta historia trata duns rapaces Aos que lles gustaba moito o risco e vivir aventuras sen medir as consecuencias que algunhas destas poderían ter. Un día atoparon no faiado dun deles unha revista de facía algúns anos, na que aparecía unha reportaxe sobre un asasino, cada 21 de decembro este asasinaba a algunha persoa no porto da súa cidade. Os rapaces quedaron abraiados, ¿e se esa cidade era a deles? Agora estaban intrigados. Despois de moito falar do asunto decidiron que ese día irían ata alí para ver se sucedía o feito temido. Por fin chegou o día, quedaron todos ás once da noite, estaban moi nerviosos, xa que podía ser certa esa historia e se era así corrían un grave perigo. Esperaron algún tempo, pero nada aconteceu ata que cando ían marchar oíron a alguén que os seguía. Asustados, comezaron a apurar o seu paso, pero cada vez o ruído era máis forte e cercano. De súpeto un mirou para atrás e berrou ¡CORREDE! e entón todos empezaron a correr, pero o asasino seguiunos. Só dous, dos cinco que eran, conseguiron escapar xa que os outros, por intentar axudarse entre eles, foron apuñalados. Os dous amigos foron buscar a revista coa reportaxe que atoparan e de seguido foron xunto a policía, a pesar da rapidez, só puideron atopar os tres cadáveres. Dende aquel día ninguén vai polo porto e non se volveron ter noticias dese temido asasino, que desapareceu sen deixar rastro. IRIA ARIAS PINTOR E OLALLA VÁZQUEZ VARELA, S4A

Intres creativos

57 xuño 2006

Un marinero miraba su calendario, sentado en una silla, enfrente de una mesa. Luego hojeó unos libros cerca de la ventana, ya que era de noche, pero la luna tenía un brillo especial. En el libro había una casa y él se echó a llorar porque siempre tuvo una fijación con tener un hogar, pues toda su vida la pasó en un barco. Eso, para él, era como un infierno, comparado con el sueño de vivir en una casa. Añoraba el amor, el cariño, la amistad... de una mujer y poder jugar con sus hijos a la sombra de un árbol con un camión y una pelota amarilla y a él le parecía mentira estar pensando aquello.

Intres

Coges tu libro de poesía, que un día alguien te dio y te pones a llorar. Piensas que tu vida no tiene sentido, es como un barco sin marinero, perdido en el mar.

TEXTO

Intres creativos

HISTORIAS gada e marchou. Á mañá seguinte cando foi para a habitación, atopou o seu amigo morto e cunha mensaxe escrita: ”por que non acendiches a luz, se non ti eras o seguinte”.

Intres

As xemelgas

Xuño 2006

María tiña dúas fillas xemelgas, unha chamábase Silvia e a outra Rocío. Para ir ao colexio cruzaban sempre o mesmo paso de peóns. Un día do mes de Xuño, María tiña que ir ao médico, entón díxolle ás rapazas que foran elas soas, que xa tiñan 6 anos e podían ir soas, pero cando estaban cruzando o paso de peóns un coche atropelounas e matounas. Anos máis tarde , María volveu quedar embarazada de dúas xemelgas outra vez. Sempre que ían ao colexio, cando pasaban polo paso de peóns, María notaba que as rapazas a agarraban máis forte, pero non lle deu importancia, pero o día en que se cumprían 7 anos da morte de Silvia e Rocío, cando estaban cruzando polo paso de peóns, as xemelgas dixéronlle a súa nai: - Agárranos máis forte, que hai sete anos aquí matounos un coche.

Camión Carme era unha rapaza que cría moito nas cousas de bruxería. Un día foi onde unha adiviña para que lle predixera futuro, a adiviña díxolle que ía morrer o día 17 do mes de agosto, a causa dun camión. Carme foi moi preocupada para a casa, e cando chegou o día, non se levantou da cama, pero tiña ganas de beber, entón foi á cociña pensando:-se non salgo da casa xa non me pode atropelar ningún camión e non creo que choque ningún contra a cociña mentres estou bebendo. Pero cando estaba

Can

baixando as escaleiras, tropezou nun camión de xoguete de seu irmán e morreu.

Os libros Antón é un rapaz que está estudando periodismo, está nunha universidade de Madrid, comparte habitación cun amigo, Carlos. Un día , Antón tivo que quedar na biblioteca estudando porque ao día seguinte tiña un exame moi importante. No medio da noite tivo que ir á habitación por uns libros que lle quedaran alí, cando entrou na habitación sentiu respirar, entón pensou: - Carlos xa esta durmido e non vou acender a luz para non espertalo. E así o fixo, colleu os libros coa luz apa-

Susana era unha rapaza pequena de 7 anos que non estaba acostumada a durmir fóra da súa casa, pero os seus pais tiveron que ir á casa da súa avoa que non se atopaba moi ben, entón ele tivo que quedar na casa da súa veciña. Quedaba tranquila porque seu pai díxolle que a veciña tiña un can, que durmía debaixo da cama e, cando estaba na cama , se botabas a man para debaixo e o can lambíacha, entón é que todo estaba ben. Pola noite, espertou e sentiu pingar algo no baño, pero botou a man para debaixo e o can lambeulle a man, entón seguiu durmindo tan tranquila. Á mañá seguinte ,foi ao baño e atopou o can decapitado e cunha mensaxe escrita no espello:”os tolos tamén sabemos lamber a man”. CRIS E NURIA 4ºA

Intres creativos

A BIBLIOTECA

Intres

cadros con retratos de persoas. O mozo achegouse ao lume da cheminea porque tiña frío, pero esta non daba calor. Entón, na cheminea apareceron as caras dos cadros, e berraban: “¡Axúdanos!” Nese momento o mozo desmaiouse. Cando espertou, escoitou a voz dun amigo seu: - Estívente buscando cando saíches coa bicicleta - Como atravesaches o corredor? - O corredor?... que corredor?, aquí só hai ruínas - Pero... O rapaz pensou que todo fora un soño e foise para a súa casa. Ao día seguinte

pola mañá encontrou no seu peto un pergamiño que poñía: “¡Axúdanos!”. Entón deuse conta de que non fora un soño. Pasaron os anos e decidiu volver ás ruínas, pero nunca saíu delas. ESTHER GONZÁLEZ TABOADA, S3B

xuño 2006

Hai trescentos anos houbo unha biblioteca que estaba nunha mansión. Un día, un neno do pobo acercouse a ela para consultar uns datos nun libro. Nunca saíu da biblioteca. Buscárono por todos os sitios, pero nunca apareceu. Unha noite, toda a mansión ardeu por circunstancias descoñecidas, excepto a biblioteca. Os anos pasaron e seguiu desaparecendo xente. Transcorreron moitos anos desde eses acontecementos e a xente esqueceuse da existencia da biblioteca ata que un día moi chuvioso un mozo que ía na súa bicicleta perdeuse polo camiño e buscou refuxio nos restos da casa. O mozo fixouse nunha habitación que estaba case intacta, era a biblioteca. El quedouse durmido alí. Cando espertou, ao non chover, dirixiuse á súa bicicleta para marcharse e foi cara a saída da única habitación que quedaba. Saíu e encontrouse cun largo corredor que comunicaba con moitas habitacións, que antes non estaban. Comezou a andar polo corredor. Tiña grandes ventás que apenas deixaban pasar unha luz estrañamente escura. Despois de camiñar durante un tempo, decidiu entrar nunha das numerosas habitacións, empuxou a porta, pero non se abriu. O mesmo fixo con varias portas, pero sen conseguilo. Por fin abriuse unha, dentro estaba unha cheminea acendida, pero na habitación ía frío. Das paredes colgaban

Intres creativos

Intres

AS CARBALLEIRAS DE ALVERDE

Xuño 2006

Era domingo e xuntámonos tres amigos para xogar un pouco á consola; estivemos toda a tarde falando. Nunha das conversacións ocorréusenos a idea de pasar toda a semana desaparecidos a ver como o tomaban os nosos pais e, sobre todo, os profesores. Fomos correndo ao noso refuxio e enchémolo de provisións: chourizos, salchichóns… Fomos pola roupa de abrigo e o resto de aparellos precisados. A primeira noite, Pendello, que era como lle chamabamos a Iván, empezouse a queixar de que tiña medo e que oía ruídos fóra, mentres que Bobión e eu lle diciamos que calase. A segunda noite separeime do grupo e fun durmir a unha palleira que tiña herba seca, na que se estaba moi confortable. Pola mañá erguinme cedo, aínda era noite pecha, os gardas civís xa nos buscaban. Nun camiño da carballeira atopeime con Bobi e díxome que o perseguiran e que colleran a Pendello. Díxenlle se quería agacharse durante o día comigo. Estivemos agachados detrás dunha touza de toxos, xestas e codesos e escoitando o ruxir dos Landrobers e os berros da xente que nos andaba a buscar. Ás 12 da noite fíxose o silencio e saímos cara o refuxio para comer algo. Comemos todo o que puidemos e fomos beber a unha fonte. Ao descansar un pouco decidimos separarnos un para un lado e outro para o outro.

Eu púxenme en pé e dirixinme á palleira do día anterior. Ao chegar, deiteime e quedei durmido. Espertei cedo e marchei outra vez. Os gardas atopáronme, pero desta ceibaron uns cans enormes que me perseguiron dúas horas. Á fin logrei despistalos e agacheime nun rocho abandonado. Ao entrar topeime a Bobi sangrando e coa chaqueta esgazada. Pregunteille que lle pasara e contestoume que estivo toda a noite escapando dun garda chamado Eloi e da axente Aida, que levaban cans adestrados. Quedei no rocho o resto do día e ao cerrar a noite saímos os dous. Fomos ao refuxio, comemos algo e bebemos. Ao acabar, Bobi díxome que hoxe viña canda min. Había néboa e non se vía con claridade, comezaba a orballar. Ao chegar á ponte da Regada detívenme, algo se movía. No o recoñecía, era algo que nunca vira: pequeno e negro, foi o que logrei ver antes de que desaparecese sen deixar rastro. Chegamos á palleira e quedamos durmidos ao dereito. Erguinme raro, estaba nervioso, presentía algo. Bobión xa se espertara e díxome: xa levamos tres noites fóra da casa e as cousas póñense difíciles, o que vin onte na ponte... - Non che gustou, pero non te vas botar atrás, ou? non fagas como Pendello que é un mexericas. Nós temos peito e aguantaremos cinco noites, e o que marche an-

tes, débelle ao outro 100 euros. De acordo? Apertámonos a man e cerrouse o trato, puxémonos a andar e botamos o día de touza en touza escondéndonos. Ao vir a tardiña botouse a tronada e escureceu todo. Saímos do escondedoiro e pasamos a Sabuxeira, o Carballo, os Monteiros , o Soutiño e por fin chegamos á ponte de Alverde, cruzámola e pola carballeira oíase o rozar de algo nas follas secas. Detivémonos ao pé dunha pena e de súpeto atacáronnos ¡o ser da outra noite! Dirixiuse a min e empurroume. Eu caín contra un penedo e perdín o coñecemento. Espertei nunha cama todo suado. O primeiro que fixen foi chamar por Bobi, pero non contestou. Abriuse a porta e apareceu un médico que mo contou todo, atopáranme os gardas na carballeira inconsciente e o meu amigo descuartizado. Pero os cortes do seu corpo eran tan limpos que máis ben parecía que escachara. - E Pendello onde está? - Está no enterro do teu compañeiro de fuga. E outra cousa, o resto do instituto decidiu seguir o voso exemplo e darse á fuga. Podedes estar orgullosos! Dende aquela, nunca máis se me ocorreu volver ÁS C A R B R A E L IS DE A V LE R D E . MANUEL

FERNÁNDEZ PAMPNÍ, S3B

Intres creativos

A CASA DO MAL estaba na planta baixa, escoitou os berros da súa amiga, abriulle a porta e a rapaza non podía parar de chorar. Elas e Luís, que era o único rapaz que quedaba vivo, intentaron saír, pero cando xa pensaban que estaban fóra de perigo, a rapaza caeu ao chan desangrada porque o cura a matara cunha hacha por detrás. Luís e mais Hilary, sen pensalo, empezaron a correr, pero o cura pillou a Hilary, entón Luís, como era un bo rapaz, pegoulle un golpe ao cura para que soltara a Hilary, pero el cravoulle un coitelo a Luís e foi decidido a coller a Hilary. De súpeto Luís, que foi todo un valente, colleu o coitelo que tiña cravado e cravoullo ao cura, que morreu. Hilary xa se foi de alí porque viu que Luís xa quedara alí tombado morto. Hoxe en día, Hilary está nun manicomio porque ninguén lle creu o que pasara naquela terrible casa e tomábana por tola. Esta historia non se sabe se é unha lenda urbana ou aconteceu de verdade, pero por se acaso non te metas en casas abandonadas ou que poidan estar malditas. LENDA INVENTADA POR VIRGINIA FOCIÑOS ASTRAR E ELODIE DIÉGUEZ PEÓN, S3B

61 xuño 2006

ela quedara pechada dentro. Dentro desa habitación había cousas satánicas, e deuse conta de que había o esqueleto da nena que o cura matara e de outras rapazas. Mónica non podía co seu medo e empezou a berrar, pero os dous amigos que estaban tras a porta non a crían, porque pensaban que era para asustalos. De pronto eles mesmos oíron unha voz doutra persoa, que resultou ser a do cura, que non estaba morto e que vivía nesa choza. Os rapaces, sen pensalo dúas veces, intentaron abrirlle a porta á súa amiga, pero cando o conseguiron, viron que Mónica xa estaba morta e encadeada na parede, mentres que o cura ría todo cheo de sangue e dirixíase a eles. Os rapaces escaparon a todo correr, pero a porta de saída pechouse e non había outra escapatoria,e a eles, que estaban moi asustados, só se lles ocorreu tirarse pola fiestra, pero cando chegaron a petar co chan déronse conta de que o cura puxera puntas por todo o chan e morreron no acto. Un rapaz e unha rapaza que estaban ligando na parte de arriba da casa non se decataran de todo o que estaba a ocorrer e seguían ao seu, cando de súpeto aparecéuselles o cura por detrás e lle cortou a cabeza ao rapaz. A moza escapou ao ver que o mozo caía derrubado no chan e, ao chegar á porta que comunicaba coa parte de abaixo da casa, empezou a berrar para que lle abriran ; Hilary, que

Intres

Contan que anos atrás, ás aforas dunha vila, había unha casa na que vivía un vello cura. Este fora excomungado por culpa da morte dunha rapaza, que asasinou porque se volvera tolo. E, desde esas, seica que o cura facía moitos ritos satánicos. Non se sabe que pasou co cura, pero a casa din que ten o mal dentro” Hilary era unha rapaza que vivía nesa vila; ela e mais os seus amigos escoitaron esa lenda e por iso a quixeron investigar, polo simple feito de saber se era verdade o que contaba a lenda. Un día, ás oito da noite, ela e mais os seus amigos foron a esa casa. Cando chegaron, os rapaces, que sempre son os que se queren facer os “supervalentes” empezaron a rir, mentres Hilary notou algo estraño na casa. Ao entrar, despois de derribar a porta a patadas, viran que a casa caía en anacos, pero a pesar diso, era unha casa normal e corrente. De súpeto, un dos rapaces escoitou un ruído estraño e os outros pensaban que o dicía de broma para meter medo, pero decidiron ir ao lugar onde o rapaz oíra ese ruído para que quedar tranquilos de que non había ninguén, pero de súpeto viron unha sombra. Eles empezaron a coller medo, pero oíase a Mónica rir polo baixo, porque ela vira que esa sombra pertencía a dun gato. O gato entrou nunha habitación e entón Mónica quixo seguilo. Cando a rapaza xa estaba na mesma habitación có do gato, cerrouse a porta e fixo que

Intres creativos

Era un grupo de rapaces que estaba tomando o sol no parque da vila nun día de primavera, todo parecía normal como se fose un día calquera, aínda que os rapaces non se daban conta do que ía suceder unhas horas máis tarde. Eran cinco rapaces, dous rapaces e tres rapazas, os rapaces chamábanse Tomás e Ramón e as rapazas Elisabeth, Ana Rosa e Carmen. Cando xa ían marchar para as súas casas todo se puxo gris, isto pareceulles moi raro aos rapaces, pois estaba a facer un sol espléndido, as rapazas estábanse empezando a asustar, pero eles intentábanos tranquilizar como podían cando de súpeto un paxaro enorme pasou por riba deles tirándoos no chan co vento que provocaba o seu voo. Os rapaces quedaron alucinados, pois nunca viran semellante ave, pero o que verdadeiramente lles parecía raro era que desde o cambio que sufrira o tempo non viran a ningunha persoa ata que foron á casa de cada un e se deron conta de que todo o mundo desaparecera agás eles. Os rapaces despois de darse conta disto quedaron de pedra e, como onde estaban había unha igrexa, sentiron o presentimento de que debían entrar e así o fixeron. No altar viron un libro moi estraño, decidiron achegarse a el a abrilo, nese momento unha luz anegou todo o interior da igrexa formando unha especie de pantalla que comezou a narrar unha historia. A historia di: un 27 de abril uns paxaros lendarios invadirán a terra e farán desaparecer a todos os seres humanos agás a aqueles que poidan empregar como escravos. Os rapaces quedaron coa boca aberta ao ler isto porque estaban xustamente a día 27 de abril, o mesmo día que indicaba o libro e decatáronse de que estaban destinados a ser escravos deses paxaros e así foi, porque nese momento veu o xefe dos paxaros e levounos á súa cova, un lugar do que xamais sairían e onde permanecerían o resto dos seus tristes días. VANESSA CABADO FERREIRO, S3B

POEMA

Xuño 2006

Intres

Sempre fuches para min un amor prohibido algo intocable, demasiado perfecto... Que loucuras da miña cabeza!!! Pasaron un, dous, tres e incluso catro anos e aínda sinto que te teño no meu corazón, fuches e serás o único rapaz do que me namorei cando soamente era unha cativa, pero agora penso que perdín o tempo, porque nunca che dixen o que para min significabas... e a estas alturas é demasiado tarde!!

ACRÓSTICO Vas e vés Idas por voltas Viaxar á túa terra Anímate a falar o galego Gargalladas e tristuras Amores e penas Loucuras de adolescentes Imaxinacións dos cativos Camiños por percorrer, pero Imaxinas Galcia sen o galego? Anímate a falalo!

No meu corazón sempre haberá un oco para ti só dicirche un “sempre te quererei”. ANUSKA LAÍÑO, B1B

Esquecerte das túas raíces, provocarache Arrebatos de morriña Só é túa Úsaa Anímate a falar o galego Lograrás que unha minoría se convirta en maioría, é difícil pero Inténtao Nada vale máis que ser un mesmo coas súas raíces, non as Gardes Úsaas Anímate a falar o galego. ANUSKA LAÍÑO, B1B

Intres deseñados

Agora temos comics! Inauguramos esta nova sección en Intres agardando que teña continuidade. Recibimos unha chea de traballos de gran calidade, pero por problemas de espacacio non podemos publicalos todos neste número. Amosábomos nesta páxina unha pequena mostra dos travallos entregados e convidámosvos a ler a Bosa Mixta e Aventuras de moscas nas páxina seguintes.

Intres

63 xuño 2006

Intres deseñados

Bolsa mixta

Intres

AR¡ANA TRASTOY & LAURA VÁZQUEZ

Xuño 2006

Intres deseñados

Bolsa mixta

Intres

65 xuño 2006

Intres deseñados

Intres

Bolsa mixta

Xuño 2006

Intres deseñados

Bolsa mixta

Intres

67 xuño 2006

Intres deseñados

Intres

Bolsa mixta

Xuño 2006

Intres deseñados

Aventuras de moscas ANA SÁNCHEZ & MARIANA RODRÍGUEZ

Intres

69 xuño 2006

Intres deseñados

Intres

Aventuras de moscas

Xuño 2006

Intres deseñados

Aventuras de moscas

Intres

71 xuño 2006

Intres musicais

Intres

CARLINHOS BROWN

Xuño 2006

72 António Carlos Santos de Freitas é o nome do cantor mais conhecido como Carlinhos Brown. Nasceu o 23 de Novembro de 1962 no brasileiro bairro de Candeal Pequeno, em Salvador de Baía. O nome de Carlinhos Brown é uma homenagem ao grande mestre James Brown, de quem Carlinhos é um profundo admirador. Carlinhos começou na música da mão de Osvaldo Alves da Silva, quem lhe ensinou a tocar todo tipo de instrumentos musicais. O seu primeiro grande éxito chegou em 1985, quando gravou, junto com o também músico brasileiro Luís Caldas, o tema Visão do ciclope. Nesta mesma época, Carlinhos participou no tema Brasileiro de Sérgio Mendes, que também obteve um notável éxito. Em 1986 Caetano Veloso chamou a Carlinhos Brown

para convidá-lo a participar com a sua banda no disco titulado Estrangeiro, no que fez uma composição chamada Meia lua inteira. Carlinhos começou a fazer concertos internacionais junto a famosos cantores brasileiros da grandeza de João Gilberto, João Bosco e Djauan. Outros muitos músicos também cantaram as suas canções, como no caso de Gal Costa, Maria Bethânia, Daniela Mercury e Herbert Viana. Nos anos 90, Carlinhos Brown consolidou-se na cena musical liderando o grupo “Timbalada”, composto por mais de 100 percusionistas e cantores, a maioria jovens pobres provintes do bairro de Candeal onde nasceu o próprio Carlinhos Brown. Em 1996, Carlinhos começa a sua carreira em solitário, editando o seu primeiro disco chamado Alfagamabetizado, que recebe uma grande acolhida por todo o público e a crítica. Neste disco Carlinhos Brown mezcla música pop com ritmos afrobrasileiros. Dois anos mais tarde, Brown edita o seu segundo trabalho, Omelete de mar, no que destaca o arranjo de cordas e o feito de cantar alguns temas em Inglês. No ano 2001 aparece Baía do mondo mito e verdade um disco que fusiona o estilo rock com jazz e ritmos africanos e brasileiros. Tribalistas, do 2003, foi sem dúvida o trabalho que mais

fama lhe deu em Espanha. Além disso, recebeu um Grammy Latino e dois prémios Amigo. Em 2004, Carlinhos Brown participou no Forum das Culturas de Barcelona. O seu trabalho foi levar o carnaval de Baía, com os seus ritmos e canções até a capital barcelonesa e encher de música e colorido uma função de mais de três horas de duração. Carlinhos Brown destaca também pela sua faceta solidária apadrinhando vários projectos, entre os que está a banda de percussão “Timbalada”e a banda “Lactomia”, formada por nenos e jovens que tocan instrumentos feitos com material. No ano 2002, Carlinhos Brown recebeu o Prémio Unesco da Juventude por ser o fundador de ASPAS, uma associação que desenvolve programas de integrção de música para jovens de origem humilde. Em 2004, publicou o álbum “Carlinhos Brown e Dj Dero apresentam Candyall Beat”, no que Carlinhos rende homenagem ao seu bairro natal, Candeal, e no que o argentino Dj Nero une os seus sons electrónicos. O estado da Baía, no Brasil, recolheu em abundância cantores que, sem dúvida alguma, conquistaram o mundo com o seu talento. A meados dos anos 60, quando uma nova geração de artistas baianos

Intres musicais

Intres

CARLINHOS BROWN

Xuño 2006

Intres musicais

CARLINHOS BROWN

Intres

73 Carlinhos começou tocando a pandeireta, seguiu com pequenas baterias e depois com o Reco-Reco, desde o que, rapidamente, chegou a dominar todos os instrumentos que o mestre Pintado sabia tocar. Pouco a pouco e de maneira independente, Brown começou a desenvolver novas experiências musicais até lograr um estilo muito pessoal, o que lhe permitiu conseguir o seu próprio espaço dentro do mundo da música. A começos dos 80, incluso antes de que o sambareggae se convertesse num grande éxito em Baía, o incansável Carlinhos Brown experimentava dois processos de aprendizagem simultáneos que afectaram profundamente a sua carreira musical. Por un lado, nos estudos WR de Baía aprendeu a tocar instru-

mentos que até então desconhecia e também adquiriu técnicas de gravação e produção componhendo mais canções. Por outro, bem acompanhado por músicos como Tony Rola, Ivan Hail e pela banda Rumbahiana, trabalhou muito duro codificando os diferentes ritmos disseminados através de todo o território da Baía. Cada membro deste grupo já tivera alguma experiência musical diferente e acumulava informação musical ao longo dos diferentes anos. Juntos desenvolveram cachos rítmicos, uma síntese de musicalidade difundida por diferentes instrumentos de percussão. Em 1985, quando Carlinhos tocava com a banda Acordes Verdes, Luís Caldas, outro músico da geração bahiana de artistas e líder do grupo, gravou Visão do

xuño 2006

estava em proceso de darlhe forma ao polémico movimento musical chamado “Tropicalismo”, em Candeal Pequeno uma pareja de jovens chamados Renato e Madalena seguiam os passos do seu primogénito. As expectativas com respeito a este rapaz era que se convertesse num bom homem e aprendesse um ofício. O nome dado a este rapaz foi o de António Carlos Santos de Freitas e o seu destino seria marcado definitivamente pela música. Mais tarde, já na sua adolescência, António Carlos começou a conhecer-se como Carlinhos Brown, nome inspirado nos grandes líderes negros James Brown, o rei da música Soul norteamericana, e H. Rap Brown, militante do movimento “Pantera Negra”. Carlinhos Brown converteu-se em cantor, compositor e instrumentalista de nível internacional, indiscutivelmente considerado um dos artistas mais creativos dentro da nova geração de músicos brasileiros. Muito conectado às tendências contemporâneas, o mérito fundamental de Carlinhos foi lograr uma total integração de música brasileira e música pop. Osvaldo Alves da Silva, um retirado condutor conhecido como o “Mestre Pintado do Bongo”, foi quem introduciu a Carlinhos Brown no universo musical. Todo quanto sabia o mestre transmitiu-lho ao discípulo.

Intres musicais

Intres

CARLINHOS BROWN

Xuño 2006

ciclope como a primeira composição de Carlinhos Brown que se converteu em êxito para as emissoras de rádio. Pouco tempo depois chegaria Remexer, O coco e É· difícil, canções que se escutavam até 50 vezes por dia. Cantadas por cantores diferentes, houve 26 composições de Carlinhos nas “Palylists” das emissoras de rádio, fenómeno que lhe conseguiu o prémio Caymmi, o mais importante da música baiana. Um ano mais tarde, Caetano Veloso, um dos ícones da música baiana e do Brasil, fez parte da sua banda e transformou a Carlinhos Brown no triunfo dos seus concertos. O seguinte álbum de Caetano, Estrangeiro, conta com o talento de Carlinhos como músico em várias das canções e como compositor de Meia lua inteira. Logo, um público mais amplo, produtores e outros artistas brasileiros descobrem a Carlinhos Brown e vêm e o seu potencial, surgindo giras internacionais junto a João Gilberto, João Basco e Djavam: Carlinhos estava fazendo música para o mundo. Hoje em dia, Maria Bethânia, Gal Costa, Cassia Ever, Nodo Reis, Arnalda Antunes, Margareth Menezes, Daniela Mercury, Herbert Viana e Marisa Monte, entre outros, já gravaram composições de Carlinhos Brown ou cantaram junto a ele. E a colaboração musical mais insólita foi com a banda de Heavy Metal brasileira “Sepultura”. Em Baía, o samba pode-

se fazer com os pés, com as mãos e com um prato e uma colher. Na primeira série de concertos que realizou com Caetano Veloso, Carlinhos Brown conseguiu fazer ritmos utilizando cubos, garrafas de água e colectores metálicos de lixo. A música do futuro é a música das ruas e isto é o que Carlinhos Brown representa muito bem. Em Candomblé, uma religião afro-brasileira, há três tipos de tambores sagrados, o rum, o pi e o lé, que se tocam para os deuses. Carlinhos foi muito engenhoso quando decidiu fazer sair à rua um quarto instrumento, o timbau, que é uma síntese destes três e que se toca para os mortais. No carnaval de Baía de 1995, o timbau foi o instrumento mais importante para um trio eléctrico de percussão: um grande camião aberto que leva em cima uma banda do carnaval que é seguido por miles de pessoas na rua. Antes, os instrumentos armónicos tocavam-se desde a cima do camião mentres os percusionistas tocavam desde a rua. Hoje os instrumentos armónicos fizeram espaço para os timbaus e os percussores estão todos sobre do camião. VANESSA GARCÍA BARALLOBRE, CRISTINA VÁZQUEZ PORTO PDC 4 LUCÍA SEIJAS CALVEIRO S4D

Intres musicais

A MÚSICA NA TERRA DE MELIDE OS IRMÁNS GARCEIRAS

BANDA MUNICIPAL DE MELIDE Fundouse no ano 1931 e tivo unha vida reducida por culpa da guerra civil. Foron directores: Rebornecho, Andrés Vilariño, Castaño e Emilio Otero Val. A época dourada desta banda foi ata o ano 1936, estaba formada por máis de 30 músicos. Despois, cun reducido número de compoñentes prolongou a súa actividade musical ata o ano 1942. No ano 1991, o alcalde D. Miguel Pampín e o compo-

IVÁN MOSTEIRO REFOJO. S3B

75 xuño 2006

celebrados nesta cidade. No ano 1961, co gallo do Primeiro Concurso Regional de Gaitas, organizado en Vigo, outorgóuselles o premio, que tiveron que disputar por vía de eliminación con dúas agrupacións de distintas zonas de Galicia. E así poderiamos seguir enumerando premios e condecoracións, pero máis importante nos parece destacar a ledicia que levaron a todos os que gozaron da súa arte e sobre todo a semente que deixaron no noso pobo, da que naceu outra agrupación chamada Froito Novo.

Intres

O grupo de gaitas dos irmáns Garceiras empezou a tocar no ano 1934, en Garceiras, parroquia dos Ánxeles (Melide); estaba composto por Gabriel, Suso e Arturo Mato. Ao cabo dun anos foron contratados pola comisión de festas da Nosa Señora do Carme en Melide, actuaron os tres días da festa. No ano 1938 sumáronse a esta pequena agrupación tres irmáns máis, que eran José, Ramón e Milucho Mato, con idades comprendidas entre os 12 e os 14 anos, quedando así formado o grupo polos seis irmáns Garceiras. Con posterioridade fóronse incorporando novos membros tales como Antonio, Eduardo, Enrique..., e parécenos que aínda houbo algún máis, produto da evolución natural de calquera grupo cunha traxectoria tan longa. A partir do ano 1944 os contratos sucedíanse con periódica frecuencia durante a época de verán e entroido. No 1955 decidiron presentárense por primeira vez a un concurso que tivo lugar en Lugo, onde conseguiron o primeiro premio fronte a unha ducia de agrupacións. Este foi o inicio dunha longa serie de triunfos por toda Galicia. Na mesma cidade foron galardoados en dúas ocasións máis, no ano 1957 e en 1956. No medio destas datas recibiron por tres veces o primeiro premio en Ourense e o segundo e o terceiro noutros certames

sitor e director de orquestra D. Fernando Vázquez Arias teñen a idea de crear un conservatorio de grado medio para fomentar o ensino da música. No ano 1995 faise a presentación oficial da banda de música e os seus compoñentes son alumnos do conservatorio. Esta banda na actualidade ten como director a D. Jesús López Prado. No ano 1966 foi director D. Marcos Galán Piñeiro e no 1995 fora D. Orentino Sueiro Casas. Esta banda intervén nos concertos programados polo concello e o conservatorio. En decembro do ano 1997 fai a súa primeira intervención nun programa da TVG chamado Luar. No verán de 1998 empeza a facer varias actuacións nos distintos municipios de Galicia. O repertorio é moi variado: pasodobres, marchas, polcas, música clásica, música galega... Na actualidade participan máis de 30 músicos entre alumnos e profesores. Unha das novidades é que incluíu instrumentos de corda grave (violonchelos), pouco habitual nas bandas de música galega.

Intres musicais

Intres

DEUS É SUAVE

Xuño 2006

Realmente non sei moi ben como empezar isto, sei que o teño que facer porque o prometín e unha promesa é unha promesa. Comezarei por dicir que ás veces os tópicos convértense en verdades coma puños. Dous exemplos. os “galegos non sabemos apreciar o que temos” ou “ninguén é profeta na súa terra”. Si, estou a falar de Los Suaves. Quen dicía que en Galiza non se facía música sen saír de gaitas e pandeiretas? Aquí os temos, dende fai mais de vintecinco anos que os temos! Sacando disco cada dous ou tres anos e xirando incesantemente e ‘internacionalmente’ por España. En definitiva, paseando o nome da Galiza como até agora non fixo ningún artista galego (por favor, non se admiten gaiteiros nin Luces Casales...) Nacen a finais dos setenta, en Ourense, da man dos irmáns Domínguez (Yosi, Charly e Javier) a que sería e é unha das bandas mais emblemáticas do rock duro estatal. Porén, non sería até 1981 cando lles chegaría a súa primeira gran oportunidade ao telonear aos Ramones en A Coruña. Los Suaves pasaron con nota, e uns irmáns recoñeceron aos outros coma os mellores teloneiros da súa xira europea, o que posibilita que en 1982 editen “ Esta vida me va a matar”. Con clásicos como “Peligrosa Maria”, “Siempre igual” ou o tema que

lle da nome ao disco, non acadan o éxito desexado, pero de todos os xeitos lévaos a gravar o seu segundo álbum. “Frankenstein”, tamén de escaso éxito, o que sume a banda no punto máis baixo de toda a súa carreira. E nese momento cando chega Gelo como batería e regresa Montxo como guitarra solista. No ano 1987 publícase o terceiro disco, “Ese día piensa en mi”, con auténticos himnos como “Dolores se llamaba Lola”, o tema mais coñecido (non por iso o mellor...) da historia da banda, “No puedo dejar el rock” ou “Solo pienso en dormir”. A pesares disto, Los Suaves seguen sinalados como ‘banda maldita’, e como de

costume seguen arrastrándose polos garitos de toda España, a procura do despegue definitivo. Produto desa xira por diversos puntos do estado (Andalucía e Madrid principalmente, alí apreciábanos...), sacan o seu primeiro directo, “Suave es la noche” (1989). Este disco, por fin, supón o afianzamento do grupo e comezan a choverlle discográficas, aínda que os ourensáns seguen na santiaguesa “Clave Records”, coa que editan os seu quinto plástico, “Maldita sea mi suerte”. Un dobre álbum, gravado integramente en estudo e donde se deixa notar a incorporación de Alberto Cereijo, posibelmente dos mellores guitarristas que dera

Intres musicais

DEUS É SUAVE

NOVÁS

77 xuño 2006

Coa mesma temática, pero cun son moito mais duro, editan unhas “Malas noticias” (1993) que expanden a fama do grupo por todos os recunchos do estado e en emisoras e televisións que anos atrás os tiveron no maior dos esquecementos. A partires de aí, sacan discos coma churros, uns de mellor calidade ca outros, pero acadando disco de platino con “Santa Compaña” e enchendo estadios co seu directo “Hay alguien ahí?”, posibelmente o capítulo máis brillante dos últimos anos no país.

Un par de discos máis, “San Francisco Express”, metaforizando o curso da vida como ‘un tren que estamos deixando pasar’, e un ‘particular’ “Vispera de todos los santos”? (2000) converten definitivamente a banda en lenda. Incluso chega a telonear aos míticos Rolling Stones, en Santiago de Compostela. Actualmente aínda seguen xirando cos seus últimos traballos, “Si yo fuera Dios” (2004) e “El jardín de las delicias” (2005), como levan facendo toda a vida, incansabeis. Para rematar isto direi que se aínda non os escoitastes, que aínda estades a tempo, que milagrosamente seguen todos vivos e pasando por casa cada ‘relativamente’ pouco tempo, a min fáiseme moi longo o tempo de espera, que xa teño ganas de suar como un porco e quedar afónico para dous días. Ben, con isto si que remato. Ves Zeltia como non me comeu a lingua o gato?

Intres

nunca o país. Desgraciadamente esta substitución por Hermes (antigo guitarrista) debeuse a que o cubano sufría unha enfermidade dexenerativa que lle impediría seguir tocando. O éxito, entón, é tal, que empezan a codearse cun elenco de grandes músicos para os seus ‘macroconcertos’, e con temas como “Pardao” ou “La noche se muere” obteñen o seu primeiro disco de ouro. Foi entón cando por primeira vez actuaron nunha televisión, na TVG, nun ‘playback’ moi logrado... Este éxito contrasta por outro lado, coa temática do grupo, influenciada en música e letras pola visión pesimista da vida e do mundo que imprime Yosi en todos os temas, deixando reflectido moitas das súas vivencias persoais (...”Dios está enfermo/ el tiempo anda al revés/ el mundo está muriendo/ ¡no vengas ya!...”)

Intres musicais

LUCIE SILVAS

Intres

HILARY DUFF

Xuño 2006

O seu nome vén do latín “hilaria”, que significa “alegre”, adxectivo que lle vai moi ben a esta artista. Ten unha irmá que se chama Haylie, á que quere moito. O aniversario de Hil é o 28 de setembro, pero polo de agora ten 18 aniños.O seu número da sorte é o 8 e o seu signo é libra. Ela é moi guapa, ten o pelo louro e largo. Os seus ollos son marróns clariños, moi bonitos, e sempre os ten maquillados. Todos os días leva xoias postas, e os labios pintados de rosa claro. A súa pel é branca, pero na cara ten coloretes rosados, que por certo lle quedan moi ben coa roupa desta cor, que é a súa preferida. Aínda que ela pon todo tipo de roupa, porque todo lle senta ben. Con respecto ao calzado, di que lle encanta levar tacóns porque lle estilizan a figura. Gústalle organizar sorpresas, canto máis inesperadas mellor, tamén facer bromas, (sempre que sexan inofensivas), pero ás veces ela cae porque é moi inocente e

é moi fácil que pique. O seu tipo de rapaz di que ten que ser sobre todo divertido, comprensivo, encantador e ademais sinxelo. As súas afeccións son saír de compras, probar novos sabores como o “sushi,”ir aos concertos como unha fan máis cos seus amigos e ver pelis na casa, acurrucada no sofá. Aínda que lle gustan moitas cousas, tamén ten as súas manías, como por exemplo os rapaces cridos, os deportes (cousa que os seus amigos lle replican) aínda que fai ximnasia na casa, baila e entrénase nunha cama elástica para manterse en forma. Tampouco lle gusta a comida vexetariana, bailar música tecno na disco e os avións, porque asústase moito cando hai turbulencias, e a comida segundo ela é moi mala. Isto é o que peor leva do seu traballo, porque aínda que lle encanta viaxar di que “oxalá puidese teletransportarme” Hai un tempo matriculouse na universidade de Harvard, porque lle facía ilusión ser como calquera rapaza da súa idade, aínda que o curso será un pouco especial porque no seu caso, matriculouse para seguir tódalas clases por internet, de forma que os profesores gravan as súas clases, póñenas na web e logo podes velas desde calquera sitio. Logo, preséntaste aos exames. En fin, aínda sendo actriz e cantante, é estudante. Ademais faino todo de marabilla, polo menos as dúas primeiras profesións. Esta artista de fama internacional é magnífica! LAURA AYUDE PUGA, S3ºB

Esta moza británica chegou este ano por primeira vez a España e actuou en Operación Triunfo xunto con Antonio Orozco, xuntos tiveron un éxito incrible. Esta rapaza desenvolveu moi axiña a súa paixón pola música, xa que, con cinco aniños xa sabía tocar o piano con só escoitalo. Cinco anos máis tarde compuxo a súa primeira canción, e aos dezaoito foise de xira cunha banda coa que tocaba. Para ela, este ano foi o seu verdadeiro debut grazas ao seu álbum “ Breath in “ que acaba de chegar a España, e xa é coñecido en toda Europa. Esta rapaciña, antes de triunfar nos escenarios, xa compuxera outras moitas cancións para outros artistas. A cantante xa está escribindo as novas cancións para o seu novo disco, que sairá á venta a finais deste ano. Iria Arias Pintor, S4A Olalla Vázquez Varela

Intres deportivos

VOLVE O MUNDIAL Poucos acontecementos deportivos logran atraer a atención de tanta xente coma o mundial de fútbol, que este ano terá lugar en Alemaña e no que participarán un total de 38 países.

Intres

79 xuño 2006

Volve a tensión, os nervios, o comernos as uñas…. Volve o mundial. A cidade alemá xa se prepara para albergar a competición deportiva por excelencia. Centos de bandeiras de todos os países invaden as rúas e os balcóns da mítica cidade do vello continente, e que se prevé, que centos de miles de afeccionados a este deporte se despracen ata aquí; inda que os mais beneficiados serán os propietarios de bares, hoteis, e demais establecementos de este tipo. En principio parten como grandes favoritas Inglaterra, Francia e, como non, Alemaña, pero este ano participarán novas seleccións como Camerún, con Samuel E´too como gran representante, que nos poden dar algunha que outra sorpresa. Dise que España tivo sorte co grupo que lle tocou, formado por: Arabia Saudita, Costa de Marfil, España e Ucraína, coa cal a selección española se enfrontará no primeiro partido que terá lugar dentro de 2 meses. Luís Aragonés estivo vixiando toda a temporada aos xogadores españois para levar só os mellores e intentar pasar de cuartos de final. Algúns deles podemos deducir facilmente que estarán convocados, como Casillas, pero seguro que todos nos seguimos facendo a pregunta de se Raúl seguirá ou non

tirando do carro. A característica máis chamativa da nosa selección é a xuventude dos xogadores, pois teñen una media de idade duns 24 anos, con homes como Torres, Reyes ou o xovencísimo xogador do Arsenal, Cesc Fábregas. Pese á corta idade, España demostrou durante os enfrontamentos de repesca e preparación que ten calidade suficiente para gañar a moitos dos equipos e así darnos una alegría á afección. Xa se especula coa posibilidade de que se a nosa selección logra pasar de fase, ao mellor tería que xogar contra a selección de Brasil, pero Luís xa afirmou non ter medo. Uns 40.000 españois xa teñen os seus billetes de avión para desprazarse a

Alemaña, e é que Aragonés non se pode queixar de falta de apoio, xa que a “furia vermella”, capitaneada por Manolo “o do bombo” apoia á selección onde queira que vaia e é mundialmente coñecida. Ben, agora só nos queda agardar e ver se a selección española logra facer honor do seu sétimo posto entre as mellores seleccións do mundo. E se vostede padece do corazón, recoméndolle que non vexa o mundial, recorde por exemplo o famoso penalti de Joaquín no último mundial de hai xa catro anos. ZAIRA. 1ºC BACHARELATO

Intres deportivos

Intres

XA TEMOS SELECCIÓN

Xuño 2006

O pasado ano, no mes de novembro, estrenouse a nosa selección galega no estadio de San Lázaro da man de Fernando Vázquez e o adestrador de honra Arsenio Iglesias, con xogadores como Michel Salgado, e até Fran, que participou no partido. Como era de esperar, a nosa selección gañou por 3-2; aínda que o partido se quería vir abaixo no último momento e tirar todo o que se conseguira en case todo o partido, a selección sóubose manter. “Empezamos moi ben, controlando o partido na primeira parte”, dixo o madridista Michel Salgado, que manifestou estar moi contento de poder xogar coa selección galega. No principio da segunda parte, o Uruguai empatou o partido co resultado de 2-2, pero no minuto 90 marcou o terceiro gol, quinto do partido. Esperemos que no próximo partido os clubs que non lles deron permiso o fagan para que poidan xogar, e ánimo a todos, que a nosa selección vai chegar moi lonxe! MARTA RIVADULLA, B1C

O PARTIDO DA NOSA SELECCIÓN O pasado 29 de decembro puiden estar no estadio municipal de San Lázaro en Santiago de Compostela para poder ver o partido da nosa Selección Galega. Aínda hoxe se me pon a pel de galiña recordando cada gol e como os “siareiros” o celebrabamos. Todos estabamos ansiosos por que comezara o verdadeiro encontro do século. Foi unha festa do fútbol, 12.000 gorxas berrando o himno galego ou cantigas como “Fraga, (...), xa temos selección” ou “ español o que non vote” ou “mira Maruxiña, miraaa, ei, mira como veñooo” ou a Rianxeira por cada gol da nosa selección. Tamén ese día histórico sentín algo incrible: por un día todo o mundo esqueceu a rivalidade entre os dous equipos galegos da primeira división (Celta e Depor). Este día sentímonos todos unidos, apoiando unha única causa “a nosa selección”, por un día toda a afección galega berraba por unha mesma causa, e nos bares non se viu o do Celta por un lado e os do Depor por outro. Parabéns á organización do partido, que foi espléndida (exceptuando que o estadio quedou un pouco pequeno), aos xogadores, a Arsenio Iglesias e a Fernando Vázquez. Pero non esquezades que queremos volver a sentir o que sentimos aquel 29 de decembro nun futuro moi próximo. ROBERTO PÉREZ CASTRO, S3B

Intres deportivos

RONALDINHO

Intres

81 xuño 2006

Ronaldinho nasceu o 21 de Março de 1980 em Porto Alegre (Brasil) no seio de uma família apaixonada do futebol. Morava na sua casa de madeira situada no coração da Favela, bairro de Porto Alegre. Seu pai, João Da Silva Mareira, que jogou num clube de afeiçoado antes de ser soldador num arsenal, salvava os finais do mês supervisando os carruagens sobre o local de pargem do Grémio Porto Alegre. À idade de 8 anos, um drama afecta a família: o pai de Ronaldinho morre depois de um accidente doméstico. O seu irmão, Roberto de Assis, meio ofensivo, era a grande esperança do clube antes da sua lesão de joelho que o condenou ao segundo plano. Sobre os rastos de seu irmão, Ronaldinho forma-se na escola de futebol do clube, multiplicando as suas façanhas. “Encantava-me ziguezaguear, aprendi no meu salão contra os móveis, entre as cadeiras, no jardim contra o meu cão; era a minha maneira de entrenar”, diz Ronaldinho. Desde a súa lesão, Roberto de Assis, seu irmão, forte pela experiência na Europa, é quem administra a sua carreira, é o seu agente; por todas as partes onde está Ronaldinho Roberto está sempre ao seu lado. Ronaldinho considera-se a continuação como um dos mais grandes futebolistas mundiais. Campeão do mundo com a selecção brasileira sub 17 em 1997, também foi o melhor jogador desta competição disputada em Egipto. Em 1999, fez os princípios sob as cores do seu

clube formador e marcou 15 golos em 14 partidos. Luxemburgo, nessa altura seleccionador brasileiro de futebol, sorprende a todo o mundo quando decide chamar a Ronaldinho e expulsar a Edilsom por um enredo que causara para a Taça América. O seu debute foi o 30 de Junho contra Venezuela, e consegui um final extraordinário: controla o centro da banda, chapeu sobre um defensor e logo um regate sobre outro e um tiro cruzado imparável; Brasil ganhou por sete a zero. Desde o dia seguinte, uma cadea de televisão brasileira emite uma comparação entre o seu golo e o de Pelé contra Pais de Gales na Taça do Mundo de 1958. Esteve seis meses sem jogar e desembarca no PSG

com a etiqueta de “Futura Grande Estrela”. Nunca houve tantos periodistas na Borgonha para ver um partido ou, mais bem, um jogador, como no seu primeiro partido, disputado na Auxerre. O seu último partido com o PSG é para ele a ocassião de ampliar uma linha ao seu palmarés, pero a final da Taça de França escapou um artista: vai-se de Paris e deixa órfãa a afeição do seu fenómeno. Ainda que Ronaldinho sofreu desenganos com o PSG, recuperou éxitos com O Brasil da mão de Luís Filipe Scolari. No 2002 chegaria ao mundial de Corea e Japão com O Brasil e contribue a que a sua selecção ganhe o “pentacampeonato”. O 19 de Julho caeu a notícia: Ronaldinho ia assinar

Intres deportivos

Intres

RONALDINHO

Xuño 2006

pelo FC Barcelona por um período de tempo de cinco anos. O Manchester United queria-o para sustituir Beckham que fora para o Real Madrid, mas Ronaldinho optou finalmente pela competiçã ibérica. Foi acolhido como uma verdadeira estrela a partir da sua chegada por todas as partes por onde ele passava. Não tardou, pelas suas expressões técnicas, em converter-se na caussa dos afeiçoados catalães. Assim pois, o Barça logrou o seu objectivo: comprou o astro brasileiro por vinte e cinco milhões de Euros. Assim, o novo presidente barcelonista, Joan Laporta, apresentou a estrela prometida. Na Espanha, Ronaldinho

é um “crack”. A sua carreira já é moi rica em acontecementos e repercussão. Faltan-lhe alguns títulos e então pasará a ser o melhor jogador mundial de futebol. A sua primeira temporada em Catalunya, Ronaldinho fez falar dele. Terminou a temporada sendo o melhor jogador da liga espanhola e goleador da sua equipa com 14 golos. O Barça quedou segundo detrás do Valência mas diante do... Real Madrid!, autor de uma temporada em branco. Ronaldinho passou a ser nalguns dias o ídolo de toda a população. Pelos seus objectivos, as suas expressões técnicas, o seu sorriso, soube meter-se a todos os afeiçoados catalães na sua algibeira. É o novo “Rei

do Camp Nou”! Mas a temporada 20042005 foi decisiva com a chegada de jogadores como Larsson, Guily, Eto´o, Edmilson, Bellety, Sylvinho e Deco, a estrela portuguesa. O FC Barcelona puido por fim conquistar o título da liga, algo que se lhe negava desde a temporada 1998-1999. A equipa despegou como um cíclone de bom futebol ganhando a liga com um Ronaldinho nomeado Fifa World Player 2004. É proclamado terceiro na conquista pela bola de ouro, é dizer, um ano de ouro para o crack. DAVID FUENTES RODRÍGUEZ, S4B JORGE LÓPEZ COEGO, S4D

ZINEDINE ZIDANE Zinedine Yazid Zidane est un des meilleurs joueurs du monde. Il est né à Marseille le 23 Juin 1972. Il a eu pendant son enfance une grande passion pour le football. Il a commencé à jouer au club de lÚS SaintHenri près de la Castellane. Il a un bon souvenir des dirigeants. Après, il fut de club en club jusqu´à son arrivée à Cannes où il commence vraiment sa carrière professionnelle. Là-bas il connaît Jean Fernandez, léntraîneur de l´équipe avec des professionnelles. Après des saisons et beaucoup de gloires, Cannes descend à la deuxième division et Zinedine commence una nouvelle aventure. Il a déjà vingt ans. Il marque beaucoup de buts, il est sélectionné pour la sélection et il marque les deux buts du mach nul pour son équipe. Cést inoubliable. Il a passé quatre saisons fabuleuses et à la fin il a signé une licence au Juventus de Turin, un des meilleurs clubs du monde où il y a des joueurs renommés comme Izaghi, Del Piero et Deschamps. Il gagne ses premiers trophées, en plus il aide la Sélection Française a gagner la Coupe du Monde. Aujourd´hui il joue au Real Madrid avec Raúl, Beckham, Ronaldo, où il a gagné la Coupe dÉurope en 2002. Il espère gagner beaucoup de trophées avant sa retraite

Intres deportivos

CRISTIANO DA MATTA Nome: Da Matta, Cristiano Escuderia: Toyota Nacionalidade: brasileira (nasceu em Belo Horizonte) Data de nascimento: 19/9/ 1973 Estatura: 1,65 Peso: 59 Vitória: 0 Debute: 2003 (Melbourne)

ÁNGEL CASTRO VARELA S4D JESÚS FISTEUS CARRIL PDC-4

83 xuño 2006

piloto de Newman-Haas. O brasileiro dominou a competição com autoridade, acumulando 7 triunfos, 7 “poles” e um total de 11 pódios. O ano passado comprometeu-se por dois temporadas na equipa Panasonic Toyota Racing F1. A primeira temporada de Cristiano na F1 foi uma muito boa experiência para o brasileiro. Da Matta somou mais pontos que o seu companheiro Panis e incluso foi primeiro durante várias voltas no GP da Grã Bretanha. 2004 foi um ano decisivo para Cristiano no volante do novo F1 104

Intres

Cristiano Da Matta nasceu o 19 de Setembro de 1973 em Belo Horizonte (Brasil), no seio de uma família onde o automovilismo vai pelos quatro costados. Seu pai, Toninho, foi campeão do Brasil de turismos em 14 ocasiões e contava com uma carreira profissional de quase trintaanos. Em 1990, Cristiano começava a competir no mundo dos “Kartts”, com um casco idêntico ao do pai. O brasileiro Cristiano ganhou a competição de Minas em 1990 e 1991, a competição brasileira, a competição RioMinas em 1992 e a competição São Paulo em 1992. Da Matta, no ano 1999 passa à Fórmula 3, onde ganha o título da competição brasileira a falta de duas carreiras. O seguinte pass na meteórica carreira de Da Matta foi na Fórmula brasileira, na que também se fez com o título trás impor-se em quatro carreiras. Em 1999, passava-se à Fórmula 3, onde também ganhava o título do campeonato brasileiro a falta de duas carreiras para finalizar a

competição. Um ano depois dava o salto a Europa e alistou-se na Fórmula 3 britânica na qual lobrava um triunfo. Enquanto participava na Fórmula 3 em 1996, Cristiano começou a considerar seriamente possível a competição em Estados Unidos e no ano 1997 já tinha equipa para participar na Indy Lights Séries. Na primeira temporada ocupava a 3ª posição da competição e recebeu o galardão de “Rookie do ano”. Em 1998 firmou pela equipa Tasman e ganhou o título trás juntar quatro vitórias. Com só dois anos de participação na Indy, Da Matta já acumulava sete triunfos e quatro “poles position”. No salto ao “Kartt”, que se produziu em 1999, a equipa Arciero Wells, que contava com propulção dos motores Toyota, apostou pelo brasileiro, que não defraudou: na sua priemira carreira conseguiu uma fenomenal quarta posição. No 2000, chegava a sua primeira vitória no Kartt: pilotando para a equipa P.P.I. Motorsport Toyota/ Reynard conseguiu subir no mais alto do pódio em Chicago. Naquela temporada finalizou décimo no campeonato. Um ano mais tarde e trás fichar pela equipa Newman-Haas, Cristiano finalizou quinto na temporada trás sumar um total de três vitórias e cinco pódios. 2002 foi o ano da consagração ao proclamarse campeão de Kartt como

Intres deportivos

Intres

RUBENS BARRICHELLO

Xuño 2006

Rubens Barrichello, nascido o 23 de Maio de 1972 em São Paulo, Brasil, é um piloto da Fórmula 1. Na juventude, Barrichello demonstrou ser un piloto con excelentes condições ao ganhar cinco títulos de Kartting na sua terra natal antes de partir para Europa a competir na série Lotus no 1990. Obteve o título no seu primeiro ano na categoria, logro que voltaria a repetir o seguinte ano na F3 britânica, superando um jovem escocês chamado David Caulthadd. Rubens (ou Rubinho, como muitos o chamam) esteve perto de incorporar-se à F1 aos 19 anos, mas finalmente optou por competir na Fórmula 3000. Nessa ocasião não alcançou o título, mas um sólido terceiro posto no campeonato. Rubinho aos 21 anos era na F1 o piloto mais jovem, era estrela na categoria na que ele se achava. Puido alcançar o primeiro posto na Europa se não fosse um problema de pressão de combustível no seu Jordan. No ano 94 começou pontuando no GP do Brasil, já que puido chegar em 3º posto. A temporada do 96 marcou barrichello por culpa dos problemas

mecânicos no seu Jordan. De não ser por isso, não quedaria na oitava posição. Depois de três anos na equipa escocesa, na teporada do 99 foi para a Ferrari. A competitividade é intensa na equipa, já que acompanhando o escocês está o alemão Michael Schumacher, que é o número um e tem a oportunidade de aprende com o melhor. O escocês pode chegar a lutar pelo título mundial e quedar como o primeiro piloto de Ferrari. ANGEL CASTRO VARELA S4D JESÚS FISTEUS CARRIL PDC-4

Intres deportivos

JUSTINE HENIN-HARDENNE

RAFA NADAL

PAULA RIVADULLA, B1C

85 xuño 2006

ELMA B1B

Ola amigos e amigas! Rafa, despois de non xogar en catro meses pola súa lesión, volveu deixarnos a todos abraiados cando xogou contra o número un do tenis e logrou derrotalo; impoñéndose contra o suízo Roger Federer por 2-6, 6-4 e 6-4 nunha hora e cincuenta e tres minutos no torneo de Dubai. Este foi o primeiro título de Nadal en 2006, xa que debido á súa lesión non xogou ata entón. É o decimo terceiro título da súa carreira. Este campión recibiu o seu premio, xunto con un millón de dólares, tras un longo discurso dun representante do torneo de Dubai. Rafa Nadal ocupa o segundo posto na clasificación con 4.613 puntos despois do número un Roger Federer, con 7.275, pero penso que sen ningún problema vai chegar a ser o número un, vós que pensades? Sabe responder moi ben ás xogadas dos seus rivais con esa agresividade e concentración na pista; así, esta vez tampouco defraudou, e conseguiu o xogo ao que nos ten acostumados en cada partido. Espero que siga gañando moitos títulos, e adeus a todos. Ata o próximo capítulo!

Intres

Cando falamos de tenis, á maioría da xente véñenlle á cabeza nomes como: Rafa Nadal, as irmás Willians, Sharapova... pero case ninguén coñece unha tenista que, dende o meu punto de vista, xoga moi ben, ademais de ser unha gran persoa: Justine Henin. Justine naceu o 1 de xuño de 1982 na parte francófona de Bélxica, e xa dende pequena viviu o tenis visitando nalgunha ocasión Roland Garros xunto a súa nai. Cando tiña dous anos a súa familia mudouse a unha nova casa, a tan só uns metros do club de tenis local, onde xogaría por primeira vez (a ver quen non cre no destino). Aos cinco anos pasaba os seus veráns nas pistas e aos seis xa progresara o suficiente como para ingresar nun club dun nivel máis avanzado. Despois destes primeiros pasos serios no adestramento e na competición, únese á federación francesa, onde un novo adestrador lle axuda a mellorar o seu xogo, e ao sentirse preparada abandónaa para iniciar un programa de adestramento privado. Dende entón todo foi moi rápido. No 1999, tras gañar o Roland Garros xuvenil, deixa os seus estudos para converterse en xogadora profesional e con bastante fortuna pois, no seu primeiro ano, gaña o torneo de Amberes, xoga con Bélxica na Copa Federación e coñece a Pierre-Yves Hardenne, que tres anos despois se convertería no seu marido. As lesións e enfermidades fixeron do 2000 un ano difícil para ela, pero regresa no 2001 gañando torneos menores e chegando á semifinal de Roland Garros e á final de Wimbledon, o que a colocaría entre as dez primeiras da clasificación mundial. No 2002 chega ao número catro para, definitivamente, alcanzar o liderato mundial no 2003 grazas ás súas vitorias en Roland Garros (París) e no US Open (EE.UU). Actualmente móvese entre as dez primeiras do mundo. E esta é a bonita historia dunha rapaza normal, que de pequena admiraba a Steffi Graf pola súa elegancia xogando e que de maior ela mesma alcanzaría a cima nese deporte. Espero que nos siga abraiando co seu formidable revés a unha man por moitos anos.

Intres para desconectar

XOGOS DE LÓXICA Para pensar un pouco: 1º Dous homes son acusados de asasinato. O xurado declara culpable a un e inocente ao outro. O xuíz dille ao culpable que, aínda que a súa culpabilidade estaba demostrada, a lei obrigábao a poñelo en liberdade. Como podes explicar isto? Solución: Os dous homes son irmáns siameses.

Intres

2º¿Cómo se debe dicir, a xema é branca ou as xemas son brancas? Solución: En realidade as xemas son amarelas.

Xuño 2006

3º Un tren sae de Boston cara a Nova York. Unha hora despois sae de Nova York outro cara a Boston. Os dous trens van á mesma velocidade. ¿Cal dos dous estará máis cerca de Boston cando se encontren? Solución: Evidentemente os dous trens estarán en Boston cando se encontren. 4º Nunha rúa hai cen edificios. Chámase a un fabricante de números para que lle poña número a todas as casas do un ao cen. Sen un papel nin un lapis, ¿podes calcular mentalmente cantos noves necesitará? Solución: Necesitará vinte noves. 5º Se un avión se estrela na fronteira entre Estados Unidos e Canadá, ¿en que país se enterraran os superviventes? Solución: Dificilmente ninguén quererá enterrar os superviventes.

REFRÁNS - A cruz no peito, o demo nos feitos. - Coas bragas enxoitas non se pillan as troitas. - O que moito fala, moito falla. - Andarás e verás. - O que en Nadal non rega, en abril non sega. - Xeada na lama, auga na cama. MARCOS PARDO VÁZQUEZ, S3B

CHISTES - Cal é a diferenza entre un ascensor en Europa e un en África? - No de Europa pódese ler: 8 persoas, 400 quilos, e no de África lese: 400 persoas, 8 quilos. Era unha vez dous morcegos, e un dille ao outro: - De onde sacaches tanto sangue? - Ves aquel muro que está alí? - Si - Pois eu non o vin. Un home vai ao psiquiatra porque ten un complexo de can, e o psiquiatra dille: - E vostede, desde cando ten complexo de can? - Pois... desde que era cachorro. Isto é unha fila de cegos, sentados na rúa, nisto pasa un peixeiro e din todos ao mesmo tempo: - ¡¡¡GUAPA!!! - Sabes que morreu Antonio? - Que me contas! e de que? - De cataratas. - E logo, operárono? - Non, empuxáronlle. - Oíches? Ti sabes como se chaman os habitantes de Lugo? - Home, todos non. ALBERTO GARCÍA V. B1B

Intres para desconectar

¡¡¡¡¡¡ABÚRROME !!!!!!

87 xuño 2006

Ponte a catro patas para mirar as cousas desde a perspectiva dun can. Tempo de diversión: 5-15. Grado de diversión: divertido. Nunca te paraches a pensar como ven os cans desde a súa perspectiva? Pois xa é hora de que o comprobes.

Intres

Nunca vos parastes a pensar por que dicimos o tipico: “Abúrrome” cando é case imposíbel aburrirse tendo tantas e tantas cousas para facer por moi estúpidas que sexan?? Pois a verdade é que nós tampouco o sabemos, pero aquí dicímosche algunhas cousiñas que se nos pasaron pola cabeza, a verdade, un pouco tontas pero, que lle pides, nós tamén estamos nun momento de aburrimento total e non sabemos de que falar. Ben, aquí vos van unhas pequenas suxestións para un deses momentos, e xa sabedes, A DIVERTIRSE!!!!!! Pecha forte os ollos para un interesante show de luces. Tempo de diversión:1-3 minutos. Grado de diversión: algo aburrido. Poderás observar luces fluorescentes que co paso do tempo aburren un pouco, así que como iso é o que queremos evitar, non vos pasedes do tempo máximo. Intenta non pensar nos osos polares. Tempo de diversión: 1-5 minutos. Grado de diversión: algo aburrido. Isto é bastante difícil, xa que ao intentalo demasiado, acórdaste do que intentabas evitar pensar, polo tanto e practicamente imposíbel. Ráscate. Tempo de diversión:1-5 minutos. Grado de diversión: regular (Isto máis ca diversión dá moito gustiño). Vamos, ráscate xa. Non importa se non che pica nada.Verdade que te sentes ben? Maréate todo o que poidas. Tempo de Diversión: 3-8 minutos. Grado de diversión: divertido. A mellor forma de conseguilo é mirar cara arriba e xirar como un trompo. Intenta estar tan mareado que non poidas nin estar de pé. Gasta bromas por teléfono. Tempo de Diversión: 5-15 minutos. Grado de diversión: moi divertido (hai que ter disciplina). Recorda: as vulgaridades non fan divertida unha chamada, pero conseguir que o outro crea unha historia ridícula si. Baixa o bordiño cos ollos pechados, imaxina que é un acantilado. Tempo de Diversión 2-5 minutos. Grado de diversión: divertido. Para poder divertirse, hai que ter moita imaxinación. Non baixes inmediatamente, prepárate para o salto. Sinte o vento da altitude. Adianta un pé e ... SALTA. Mira fixamente a caluga de alguén até que dea a volta. Tempo de Diversión: 2-5 minutos. Grado de diversión: algo aburrido. Esta funciona polo pensamento de:»Sinto que me miran». Se queres podes facer un experimento para ver se isto funciona. Arranca un pelo, e méteo na orella de alguén. Tempo de Diversión: 2-5 minutos. Grado de diversión: regular. Mellor facelo a xente durmida. Intenta bater o teu récord da cantidade de pelos que dás colocado na súa orella antes de que se dea de conta.

Intres para desconectar

CHISTES

Intres

Xuño 2006

Un home, de mediana idade, leva un bo anaco sentado no bar, mirando a copa sen bebela, cando chega un camioneiro alto e forte e bébelle a copa dun grolo. O pobre home botase a chorar e o camioneiro dille: Vamos, home, era unha broma, pídolle outra copa! O señor contesta: Non, non é iso. É que hoxe foi o peor día da miña vida. Primeiro, chego tarde ao traballo e despídenme. Logo, ao chegar onde estaba o meu coche, vexo que mo roubaron. Camiño á miña casa e vexo a miña muller con outro home. Veño para este bar e cando ía rematar con todo isto, chega vostede e toma o meu veleno. JESÚS SOENGAS GÓMEZ, B3B

ADIVIÑAS 1- Cruza os ríos, tamén os mares, voa sen ás a todas partes. 2- Coas miñas follas ben xuntas, que non mas leva o vento, non dou sombra nin acubillo, pero ensino e entreteño. 3- Todo o mundo o leva, todo o mundo o ten, porque a todos nos dan un en canto ao mundo vés. 4- Tres partes ten o meu nome: en Francia está a primeira; a segunda, aínda que te asombre, dentro dun cisne se atopa e a terceira, tena a cociñeira.

5- Na punta sur de España, unha cidade con castelo que ao mouro non se rendeu porque Guzmán non cedeu nin ante a morte do seu fillo. 6- “No ganose en una hora”, din os romances antigos, do Douro vila señora, cidade antiga de séculos. 7- Pasa o Ebro pola miña porta e a miña cantiga chega ao mar. Aquí apareceu a Virxe no alto dun pilar. 8- É porto e non é de mar, é rico, sen capital. 9-Se che digo que na sala vin unha muller manca con que fermosa cidade podería relacionala? JESÚS SOENGAS GÓMEZ. B3B

Solucións: 1- carta, 2- libro, 3nome, 4- Francisco, 5- Tarifa, 6Zamora, 7- Zaragoza, 8- Porto Rico, 9- Salamanca

Unha parella tiña dous nenos pequenos, de oito e dez anos, que eran moi trastes. Sempre estaban meténdose en leas e seus pais sabían que se algunha trasnada acontecía no pobo, os seus fillos estaban metidos na leria. A nai dos nenos escoitou que o cura do pobo tiña moito éxito cos nenos, así que pediulle que falara con eles. O cura aceptou, pero dixo que os vería por separado. A nai mandou primeiro ao máis pequeno. O cura era un home enorme con unha voz moi profunda. Sentou ao pequeno fronte a el e preguntoulle gravemente: Onde está Deus? 88 O rapaz quedou coa boca aberta, pero non respondeu. O sacerdote repetiu a pregunta nun ton aínda máis grave: Onde está Deus? De novo, o neno non contestou. Entón, o cura axitou o seu dedo fronte á cara do pequeno, e berrou: Onde está Deus? O neno saíu correndo ata a súa casa e escondeuse no garaxe. Cando seu irmán o encontrou, preguntoulle: Que pasou? El, case sen alento, contestoulle: Agora si que estamos en apuros, meu irmán. Secuestraron a Deus e cren que somos nós os que o temos.

Intres para desconectar

SOPA DE LETRAS Busca 30 animais terrestres na sopa de letras

CCC C C C C C

C C

O INCRIBLE

C C

Busca na sopa de letras 21 animais aéreos

T T T

Abella Aa Aa al abaea aa lbea a aa

ba aaa

e a

aall ea e PATRICIA VÁZQUEZ LOUREIRO

ALBA E IRIS, S3B

89 xuño 2006

Alacrán ara lan a Aran ra n r a aracl ala na rn a r a lla aca rr a rla a aarl aal ll n ca raa

Intres

SUCEDEU NA CIENCIA Adelgazamento solar: O sol perde 4.500.000 toneladas de masa por segundo. Liña de vertixe: O teléfono máis alto de España está situado na estación terminal do Teide. COMO SON OS FAMOSOS Un nazi baixo par: Hitler só tiña un testículo. Á cama en compañía: Unha princesa china da dinastía Sung fixo fabricar unha cama especial para compartila con 30 homes ao mesmo tempo. ASUNTOS DO PASADO Exemplo laboral: O pobo romano tiña máis días de festa que de traballo. Fora eses peliños tolos!: Antigamente, as mulleres histéricas depilábaselles o pelo púbico para calmalas. CANTA SUCIEDADE Toneladas de desfeitos: Ao longo da vida, unha persoa produce 4.000 quilogramos de excrementos. Respira, microbio: As persoas que viven en espazos sucios e faltos de hixiene aspiran unha media de 50.000 microbios por minuto. NATUREZA INESPERADA Exceso dental: O peixe-gato ten 9.280 dentes. Lambetazo de altura: A lingua da xirafa mide 45 centímetros.

Intres para desconectar

PASA – INTRES MUSICAIS Fai unha orquestra cos instrumentos galegos que atopes neste caldo de letras

Intres

Xuño 2006

Non hai música sen instrumentistas. Elixe un dos grupos de música galega que máis che guste que atopes neste outro caldiño de letras

A A A A A A A A A A A

A A A A A A A A A

A A AA A A A A A

Gaitero de Melide

NOELIA CAGIDE VARELA. S3B

Intres do instituto

ENTREVISTA A ALMUDENA GARCÍA VÁZQUEZ A protagonista da nosa entrevista é unha rapaza , que polo simple feito de ser muller , todos nós temos reparado nela algunha vez, xa que ela é a única rapaza na historia do IES de Melide que se decidiu a cursar o ciclo de madeira.

Intres

91 xuño 2006

- ¿Cómo te chamas ? - Almudena - ¿De onde es? - De Arzúa - ¿Cantos anos tés? - 19 - ¿Por qué te decidiches a facer este ciclo?¿Animoute alguén ou foi cousa túa? - Foi decisión miña, pero animoume meu primo - Cando te decidiches a cursar madeira ¿Sabías que eras a única rapaza inscrita neste ciclo? - Si - ¿Nalgún momento te arrepentiches de escoller esta opción? - Non -¿Algunha vez te sentiches desprazada polos teus compañeiros? - Non por parte dos meus compañeiros de primeiro, pero si polos de segundo - (Nanda, profe) Porque os de segundo so machistas - ¿Atópaste a gusto rodeada de tanta compañía masculina? - Si, moi a gusto - ¿Hai algo que botes de menos dunha compañía feminina ao teu lado? - Non - ¿Como ves o teu futuro p r o f e s i o n a l ? ¿Considéraste en desvantaxe por ser muller? Nun futuro ¿en que

te verías traballando? - Considérome un pouco en desvantaxe, pero ao facer deseño, despois...xa non porque eu véxome diante dun ordenador deseñando mobles - Finalmente ¿se tiveses que dar un consello a todas aquelas rapazas que queren e non se atreven a facelo, cal sería?

- Que se pasa moi ben aquí e que se animen, que aquí non comen a ninguén Isto foi a nosa entrevista a Almudena. Grazas por contestar ás nosas preguntas e que sigas sendo sempre así de decidida MARÍA CABANAS LYDIA CORRAL B1B

Intres do instituto

Intres

ENTREVISTA A Mª ÁNGELES NAYA, PROFESORA DE MATEMÁTICAS

Xuño 2006

ENTREVISTA A XOSÉ DÍAZ DÍAZ, PROFESOR DE MATEMÁTICAS

- Onde estudiaches? En Franciscanas, na Coruña - A que anos empezaches a exercer de profesora? Aos 24 anos Por que quixeches se profesora de matemáticas? Porque era a miña materia preferida no colexio. - Cantos anos levas neste instituto?Un ano - En que outros colexios ou institutos estiveches?No instituto de Carballo, no de Narón, A Baña e no de Negreira - Que é o que máis che gusta de ensinar? Os alumnos/as e ver o cambio que experimentan algúns na aprendizaxe - Que é o que menos che gusta que fagan os rapaces? As faltas de respecto - Cal é para ti a mellor clase na que exerces como mestra? 2º D - Que valoras á hora de poñer as notas aos teus alumnos? O traballo dos rapaces - Collícheslle manía a algún alumno teu? Nunca - Como te levas cos demais profesores? Non me levo mal con ningún, sen embargo, aqueles cos que teño máis trato xa non os considero só compañeiros, senón bos amigos. - Se non comezaras a ser profesora tan nova, que che gustaría facer antes? Viaxar - Se non foses profesora, que outro traballo escollerías? Nada - Que che gusta facer no teu tempo libre? Xogar cos meus fillos e saír cos amigos - Cal é o teu deporte favorito? Para ver o fútbol e para practicar o baloncesto - Ves moito a tele? Moi pouco - Cal é o teu animal favorito? O can e o cabalo - E o que menos? A serpe - Onde che gustaría viaxar? A Irlanda e Holanda

Cantos anos levas exercendo de mestre? Dous Custouche sacar a carreira? Si, coma a todos Disfrutas dando clase? Si Que lles pides aos alumnos e alumnas na túa clase? Que atendan, que se porten ben e que disfruten das matemáticas. Consellos para os rapaces e rapazas Que estuden Lembras algunha anécdota? Si, moitas, pero non se poden contar, sobre todo as vosas (B1A) Como te describirías? Prefiro que me describan os demais Cantante preferido Janis Joplin Deporte preferido Os xogos populares, en concreto a billarda. Película preferida Paris Texas Gústache ler? Si E a tele? Non moito Que fas no teu tempo de lecer? Ler, ver películas, saír cos amigos... Cando eras rapaz, eras rebelde? Pois, un pouco si, coma vós Imaxina que non puideras facer a carreira de matemáticas por calquera motivo, que traballo elixirías? Non sei, ás veces depende das circunstancias da vida. Que che pareceu a entrevista? Sorprendente, inesperada e simpática.

FRAN RÍO, S1B

ADRIANA ESTÉVEZ ROCA, B1A

Intres do instituto

ENTREVISTAS A PROFESORES/AS ¡¡¡Ola queridos lectores de “INTRES”!!! Neste número da revista poderedes ler unhas entrevistas que lles fixemos a catro profesores/as deste instituto, e son... - Luís Martínez, o “profe” que está máis bo que os sobaos Martínez. - Susana Losada, a profe máis “enrollada” do “insti” - Ana, a Teacher máis tarambana. E por último, e non peor, Xabier Garabal, un profe de “mates” sen igual a xente no seu sitio.

ENTREVISTA A LUIS, PROFE DE MÚSICA

9.- Como é a túa experiencia no IES de Melide? É unha experiencia agradable, de momento lévoo ben. 10.- Sénteste a gusto neste instituto? Si 11.- Se non foses profesor de música, ¿que che gustaría ser? Pois probablemente sería xornalista ou xogador de voleibol. 12.- Como e onde foi a túa primeira vez dando clase? Levo moito tempo dando clase e foi unha sucesión. Con dezaseis anos xa daba clase aos meus compañeiros e practicamente non deixei de facelo dende aquela. 13.- Que pensas facer o ano que vén? Non o sei, dependerá do concurso de traslados

xuño 2006

Teño algún concerto co coro universitario, dúas óperas de Mozart..., hai bastantes cousas, sobre todo para o terceiro trimestre do ano. 7.- Cóntanos algunha anécdota O mundo da ópera sempre é prolífico en anécdotas; unha vez pedíronme un autógrafo, aínda que eu era un vulgar corista, pensando que era un dos tenores solistas, e tamén recordo que nunha representación da Frauta máxica en Santiago, a raíña da noite quedou prendida na escenografía co seu vestido e houbo que parar a obra para desenganchala. 8.- Recentemente naceu unha xeración de artistas con pouca formación musical, pero foi un éxito case inmediato, cres que os músicos profesionais coma ti, que levan toda a vida no mundo da música, merecedes máis éxito que, por exemplo, os cantantes de Operación Triunfo? Iso é moi relativo, porque os indicadores do éxito non son sempre os mesmos: unhas veces é o público ou o número de discos, e outras o prestixio que acadas entre os teus compañeiros ou entre os demais profesionais. En calquera caso, o tempo pon

Intres

1.- Canto tempo levas dedicándote á música? Dende que era pequeno, tiña oito anos. 2.- Como empezaches? Pois un día miña nai propúxome ir ao conservatorio, pareceume correcto e aceptei. 3.- Como eran os teus profesores? Houbo de todo; os profesores dos conservatorios soen ser moi estritos, por exemplo, o primeiro profesor de solfexo que tiven era militar, da Academia Naval de Marín e non se parecía demasiado ao que vós considerades un profesor. 4.- Sempre sentiches que a música era a túa vocación? Non exactamente, esas cousas co tempo van cambiando. 5.- Que foi o que te motivou a estudar a carreira de música? Pois que nun momento determinado sentía máis atracción pola música que por ningunha outra cousa, á parte foi coma unha continuidade absolutamente natural. 6.- Sabemos que combinas a túa actividade como profesor con outras como músico profesional, poderías falarnos disto?

Intres do instituto

ENTREVISTAS A PROFESORES/AS

Intres

ENTREVISTA A SUSANA LOSADA, PROFE DE GREGO E CULTURA CLÁSICA

Xuño 2006

1.- Por que decidiches estudar Filoloxía clásica? Porque cando, coa vosa idade, empecei a dar latín en 2º de BUP vin que me gustaba moito; despois, en 3º, empecei co grego e aquilo aínda era mellor. Dende entón souben que era o meu. 2.- Como o tomaron os teus pais? Ben, de feito meu pai cando eu era pequena dicíame que estudara iso e era eu quen lle levaba a contraria. Sen embargo, si había outra xente que me dicía que non tiña saídas e que non valía para nada. 3.- Foiche fácil sacar a carreira? A verdade é que a levei ben. Había que traducir moito e tiñamos bastantes materias de literatura española, pero gustábame. Disfrutei moito estudando a carreira e teño que dicir que a saquei traballando pero sen morrer no intento. 4.- Como foi a túa primeira vez e onde dando clase? Foi un pouco de golpe porque apuntárame nunha lista de substitucións e chamáronme nada máis acabar a carreira. De repente, estaba dando clase a xente maior ca min e sentíame un pouco agobiada, pero logo sentinme cada vez máis cómoda e ata hoxe. 5.- Como foi a túa primeira viaxe a Grecia? Pois moi ben, fun cun grupo de amigos cando estabamos

en 4º de facultade. Collemos un billete de tren que se chama Interrail; que vos recomendo, porque por un prezo asequible podes andar por toda Europa. Foron case un mes de viaxe durmindo onde podiamos e visitando Italia e Grecia. Foi unha viaxe moi bonita e tiña moitas ganas de facela. 6.- A túa primeira impresión dos gregos: A primeira vez que fun non coñecín o país en absoluto, non sabía falar grego e era unha turista máis. Pareceume xente exótica e paseino moi ben. Sen embargo, a segunda vez fun disposta a facer un curso de grego moderno e a falar coa xente, daquela foi cando xa me quedei impresionada e namorada do país. Deles destaco a súa hospitalidade, pero ao longo dos anos tamén fun vendo os seus defectos. 7.- Algo gracioso que che pasara en Grecia: Moitísimas cousas, enchería a revista. Por exemplo, a hospitalidade da xente: estás paseando por un camiño e paras a preguntar algo (sobre todo se o fas en grego), mándante pasar, tomar algo, danche cousas para o camiño... pórtanse moi ben. Unha vez, en Rodas, fun por pan a un bar no que cáramos

na noite anterior, e acabei cunha bolsa chea de todo tipo de hortalizas totalmente gratuítas, pan incluído. 8.- Que che gustaría ser se non foses profesora de grego? Pois alumna de grego (rise). A verdade é que non son capaz de verme noutra cousa, pero quizais faría algo relacionado co traballo social. 9.- Cantos anos levas exercendo? Bastantes, porque empecei moi nova, debo levar dezasete. 10.- Cantos anos levas no I.E.S. de Melide? Cheguei no 1993, así que levo 13 anos; e para o ano, que seguirei aquí, farei 14. 11.- Que tal levas estar aquí tantos anos? De marabilla: encántame o sitio, os “profes”, os alumnos... aínda cos seus defectos, e eu son crítica nese sentido. De non ser porque vivo a 50 Km xubilaríame aquí. 12.- Dinos algo bo e algo malo do instituto. Creo que a xente de Melide é bastante sa. Aquí pódense facer cousas porque hai un bo ambiente de traballo e un bo equipo de profesorado. Creo que en comparanza con outros institutos temos moitas actividades. O máis positivo paréceme o alumnado e os compañeiros de traballo. Como negativo, quizais sexa o seu tamaño, é demasiado grande e ás veces a comunicaciín é difícil. Como feito aillado (espero) este ano, por exemplo, paseino moi mal ao coñecer un caso de acoso e maltrato a un rapaz da ESO.

Intres do instituto

ENTREVISTAS A PROFESORES/AS ENTREVISTA A ANA IGLESIAS, PROFESORA DE INGLÉS

95 xuño 2006

baixar eu, pero resulta que a metade do traxecto dixeron en inglés algo que eu non sabía que era, entón baixou todo o mundo e de repente cerrou as portas e quedei alí. Resulta que dixeran que o tren estaba fóra de servizo, entón viñéronme buscar para dicirme que tiña que saír do tren, pero como non entendía inglés alí me quedei. 7.- Como foi a túa primeira vez dando clase? onde? A primeira vez que dei clase real nun colexio ou instituto foi en Boimorto e foi fantástica. 8.- Se non foses profesora de inglés, que che gustaría ser? Andar polo mundo adiante en calquera traballo. 9.- Cantos anos levas exercendo? Dous 10.- Sentícheste ben dando clase no IES de Melide? Si, sodes moi “curriños” todos 11.- Dinos algo bo e algo malo deste instituto Bo, todo, basicamente e malo non podo dicilo porque non creo que haxa nada como para criticalo.

1. Por que decidiches estudar matemáticas? Primeiro, porque me gustaban as matemáticas, e segundo porque se me daban ben. Era unha das materias nas que tiña mellores notas. 2. Foiche fácil sacar a carreira? Custou o seu traballo; hai que dedicarlle tempo, pero é cuestión de organización; de feito as fins de semana sempre as dediquei ao descanso e así e todo puiden sacar a carreira perfectamente. 3. Cantos anos levas exercendo? Como docente levo 23 anos. 4. Como foi a túa primeira vez dando clase? Onde? Foi en Mondoñedo nun instituto de ensino secundario. Foi moi agradable porque só tiña 23 anos e os alumnos aos que lle daba clase eran alumnos de COU de 17 anos, polo que case os vía como compañeiros e eles tamén me vían como unha persoa moi próxima. Foi satisfactorio, non había problemas nin conflitos nunha nova etapa da miña vida que eu afrontaba con moita ilusión. 5. Cóntanos algunha anécdota. Naquela época (1983) o instituto de Mondoñedo tiña un director que levaba moitísimos anos no posto, dende os tempos da ditadura franquista. A pesares diso soubo adaptarse ou simular que o facía ás novas circunstancias da democracia, e facíalle as

Intres

1.- Por que decidiches estudar a carreira de inglés? Basicamente porque estaba un pouco perdida, non sabía que quería estudar; funme a Nova York e alí, como non sabía inglés, empecei a estudalo e xa decidín estudar inglés. 2.- Como o tomaron os teus pais? Pois moi ben porque era un pouco vaga e cando empecei a estudar inglés empecei a sacar boas notas e quedaron bastante contentos. 3.- Foiche fácil sacar a carreira? Si, non é unha carreira moi difícil, hai que estudar como en todas, pero hainas máis difíciles. 4.- Hai algúns profesores que pasaron algúns anos da súa vida en países de fala inglesa, foi ese o teu caso? Eu estiven tres anos estudando en Nova York. 5.- Cal foi a túa primeira impresión dos ingleses? ...Son ingleses. 6.- Algo gracioso que che pasara alí? Pois moitas cousas, unha delas foi que cando cheguei por primeira vez pensei que sabía falar inglés porque sacaba moi boas notas en inglés no instituto, resulta que me metín no metro e alí daban avisos en inglés, por exemplo que se paraba o tren e que había que baixar, e entón a última parada do metro era na que tiña que

ENTREVISTA A GARABAL, DIRECTOR DO CENTRO E PROFESOR DE MATEMÁTICAS

Intres do instituto

Intres

ENTREVISTAS A PROFESORES/AS

Xuño 2006

beiras a aqueles profesores e profesoras que el cría con máis inquedanzas políticas ou sociais. A miña sorpresa foi descubrir que nas aulas había un sistema de megafonía conectado co despacho de dirección. Sempre tiven a sospeita, pois non tiven a oportunidade de comprobalo no despacho, de que a comunicación era bidireccional. Nese mesmo instituto e co mesmo director, segundo me contaron cando cheguei, continuaron a facerse celebracións públicas vinculadas co franquismo algúns anos despois da morte do ditador. 6. Se non puideras ser profesor de matemáticas, que che gustaría ser? Buscaría algo relacionado coa licenciatura de matemáticas, vinculado á estatística, á meteoroloxía ou á informática. 7. Algo malo que che pasara neste instituto. Paseino mal na visita realizada ao centro polo Presidente da Xunta, Manuel Fraga. Foi un momento moi delicado cando houbo esas palabras desagradables dirixidas a unha persoa maior, independentemente de que pensemos igual ou de distinta maneira. Máis aínda,

lembraba a actuación do Presidente ante o caso recente de abuso sexual a unha menor alumna do instituto por parte do seu alcalde do PP. O prioritario era dar unha lección de respecto democrático ás institucións e facerlle ler o lema do instituto que dende, e con motivo dos feitos, colga dunha pancarta no pavillón: “Educar para elixir, elixir para ser libres”. Eu era consciente de que a inauguración do Pavillón Polivalente ía ser un acto político organizado pola administración, pero non pensei en ningún momento que ía ser o invitado na miña propia casa. Deume pena ver a persoeiros locais pelexando e dando codazos para facerse un oco co único obxectivo de facerse a foto co Presidente. Ademais sentinme desautorizado, polo profesorado que decidiu acudir co alumnado a aplaudir aos políticos e polos que decidiron protestar, pois as instrucións que dera no Claustro sobre o desenvolvemento do acto eran claras e explícitas: “Actividade lectiva normal”. Agora, penso que todos reflexionamos e o que queda non deixa de ser unha lección positiva. 8. Por que decidiches presentarte a formar parte do cargo directivo? Porque alguén ten que facelo. Cando estás nun centro tes ideas, e cousas que pensas se poderían facer e mellorar, é dicir, gustaríache levar adiante un programa. Neste instituto é relativamente fácil, porque o alumnado é bo, hai un grupo de profesores e profesoras

significativo que colabora non só á hora de propoñer actividades senón tamén á hora de levalas adiante, e existe un clima de cooperación coa ANPA do centro. Pensei que era o momento de asumir responsabilidades, de facer algo e dar o relevo ao equipo directivo saínte. 9. Arrepínteste? Non, de ningunha maneira. Se acaso estou un pouco canso, porque hai que pensar que es o responsable do centro, con 82 traballadores que teñen distintas sensibilidades e intereses, e hai 600 alumnos que están baixo a túa responsabilidade. Aínda que en xeral, o alumnado responde moi ben e o persoal entende que ademais dun compañeiro tamén teño que supervisar o seu traballo como representante da administración, o cargo desgasta e cansa. 10. Como foron estes catro anos á fronte do IES de Melide? Pois ben, eu estou contento, fixéronse cousas e intentamos introducir melloras nas instalacións. Alguén pode pensar que non se fixo todo o que había que facer, tampouco se pretende facer todo, ten que quedar algo para os que veñen despois e, polo tanto, fago unha valoración positiva. 11. Presentaríaste outra vez? Si, pero non de forma inmediata; eu son dos que pensa que a xestión do centro ten que asumila todo o profesorado, e entón é conveniente que vaian pasando polos despachos profesores que non tiveron esa responsabilidade nunca e así vexan outra faceta da profesión docente.

Intres do instituto

ENTREVISTAS A PROFESORES/AS COTILLEO (Contestan os catro entrevistados)

97 xuño 2006

A: aos vinte e un G: pois cando empecei a traballar, aos vinte e tres. - Que país é o que máis che gusta? L: este está bastante ben, tampouco coñezo un número de países que sexa representativo. S: Galicia A: Siria G: o meu, penso que vivimos no mellor país do mundo pero hai moitos países para visitar que tamén teñen moito que ofertar. - Equipo e xogador de fútbol preferido. L: o Celta e Alexander Mostovoi S: tería que ser do Madrid, pola parte que me toca na miña casa, pero paso. A: o Celta e Zidane. G: non me gusta o fútbol pero admiro moito a Ronaldinho, penso que é un superdotado, e realmente disfruto cando vexo o dominio que ten do balón. - Signo do zodíaco. L: Escorpio S: Aries, moi cabezota e moi terca A: Saxitario G: Touro e polo tanto testán. - Se tiveses que ser un animal, cal che gustaría ser? L: un falcón ou unha aguia. S: un cabalo salvaxe ou un peixe do océano A: un pingüino G: un paxaro. - Que tres cousas levarías a unha illa deserta? L: a falta de rapazas, un acendedor, un libro e un piano S: se non poidese levar a unha persoa moi querida, un coitelo e algo con que facer lume. A: se non podo levar ao meu marido, parches de nicotina, un MP3 e un libro interminable. G: depende da illa, pero levaría unha canoa para darme uns bos paseos polo mar, algún libro para ler e un montón de pasatempos para pasar o tempo. “AS CHATAX”

Intres

No futuro, unha vez que se produza o relevo, non tería inconveniente en repetir. 12. Como combinaches ser director e profesor de matemáticas? Pois moi mal. Aínda que intentas ser estrito co horario das túas clases; polo feito de ser director, en moitas ocasións xorden problemas que tes que atender de forma inmediata, no preciso instante de ir para a aula. Isto conleva problemas que perciben os alumnos: que chegas ás veces co tempo xusto ás clases, ou estás no medio da clase e tes que saír para atender ao inspector, accidentes... ,e entón si que é moi difícil compaxinar a tarefa de ser director coa tarefa de docente, pero inténtase levar da mellor maneira que un pode. 13. Algo bo e algo malo de ser director. Que tes a oportunidade de facer algo que pensas é bo para o centro. Algo malo: que ao mellor iso bo que ti estás intentando facer non agrada aos 600 alumnos ou ás 82 persoas que están traballando contigo no centro.

- Cal é o teu grupo de música favorito? Luís: Cold Play e Jamiroquai Susana: grupos de música antiga e vocal, grega, étnica e jazz como Chet Baker ou os clásicos de de sempre (Ella Fitzgerald, Sara Vaughan, Billie Holiday...) Ana: Bruce Springsteen e a canción The River Garabal: gústame a música folk, por exemplo Milladoiro, e en xeral a música étnica. - Cal é a túa película favorita? e o actor ou actriz? L: La naranja mecánica. Paul Newman e Natalie Portman. S: Diarios de motocicleta, que trata da vida do Che. George Clooney, Burt Lancaster... G: non teño unha película favorita, déixome levar polas que me din algo, son orixinais ou están ben feitas ata o punto de que esqueces que estás a mirar unha historia. Podo apuntar títulos do máis variado: Na busca do lume, Un home chamado cabalo, A vida de Brian, Noveccento, Matrix, Mar adentro... - Cal é a túa comida favorita? L: non teño unha comida favorita S: a comida mediterránea e os peixiños fritidos. A: todo o que sexa pasta. G: calquera prato feito con produtos do país gústame, ben sexa o cocido ou o marisco. - Programa favorito. L: os deportes S: practicamante non vexo a tele. Algunha vez vexo En Portada ou algún outro documental deste estilo e gústanme A: non teño programa favorito G: varían co tempo; ultimamente gústame Noche Hache, paréceme orixinal e tamén intento seguir documentais ou programas tipo Documentos TV ou Informe Semanal. A que anos te independizaches de teus pais? L: economicamente hai moito tempo; en canto a espazo físico, sigo sen independizarme. S: aos vinte e tres.

Intres do instituto

Intres

PROBLEMAS DE ESTUDO

Xuño 2006

Hoxe en día existe unha diferenza entre os estudantes de sexo masculino e os de sexo feminino, sen ir moi lonxe xa se ve no I.E.S de Melide. Na maioría das clases existen máis aprobados femininos que masculinos, pero tampouco estamos a dicir que todos os rapaces saquen malas notas, claro que hai algúns que estudan e quitan tan boas notas (ou mellores) que unha rapaza... pero... para que mentir... na maioría dos casos os rapaces quitan notas máis baixas. ¿Isto a que se debe? Nós pensamos que pode ser para manter a súa imaxe de rebeldes, pero non entendemos por que queren manter esa imaxe cando se están a xogar o seu futuro, e o peor é que a eles de intelixencia non é precisamente que teñan carencia. Do que fagamos agora, da decisión que tomemos será o que nos leve á nosa vida futura e se agora nos dá por non estudar e non sacamos o graduado ou o bacharelato ¿que vai ser da nosa vida? ¿como imos conseguir un traballo que estea dentro das nosas posibilidades? Pois estudando... xa sabemos que é abafante estar a estudar unha tarde de calor no mes de xuño... pero é mellor iso que estudar todo o verán para recuperar en setembro. Tamén ás veces é culpa nosa e dos nosos compañeiros que comezamos a dicir cousas como: “ese profesor pon uns exames dificilísimos” ou “ese catéanos, seguro que nos ten manía”. Con isto o único que

facemos é estresarnos e xa pasamos de estudar. Iso é o peor que podemos facer, se estudas para un exame seguro que aprobas... home, tamén está a posibilidade de que teñas un mal día, pero non todos os días son malos, así que polo de agora ninguén ten escusa. Ademais poñédevos a pensar que se aprobamos todo en xuño, na casa os nosos pais poñeranse contentos (podedes pedir unha compensación) que vos deixen saír ata máis tarde, ir a algunha excursión, unha paga extra ou simplemente quedádevos coa satisfacción que produce mirar as notas e non ver ningún catro por alí... que tes todo o verán para pasalo ben e aparcar os libros durante unha temporadiña. Despois de dicirvos todo isto ¿non vos entran ganas de estudar? Pois xa non sabemos que máis dicirvos, xa non somos nenos pequenos de primaria, que somos todos alumnos de secundaria e bacharelato, e xa somos todos o bastante grandiños para darnos conta de todo o que temos en xogo. Terminamos isto dicindo que non nos dirixiamos só aos rapaces, ¿para que mentir?, as rapazas non somos tampouco perfectas e suspendemos tamén, pero os homes tédesvos que poñer algo máis as pilas porque estades algo desleixados no tema dos estudos. CRISTINA SUÁREZ E NATALIA VÁZQUEZ

EXCURSIÓN A ARZÚA Nesta excursión a Arzúa fomos ver varios xuízos de faltas e dous civís. Antes dos xuízos entramos no xulgado onde estaban o xuíz, as testemuñas, os avogados, fiscais e nós, ademais doutras persoas. Cando subiamos para ver os xuízos, sentamos todos, pero tivemos que esperar un pouco e mentres o xuíz estívonos explicando un pouco de que ían os xuízos. A continuación seguiron cos xuízos. Os tres primeiros foron os de faltas, dous tiveron a mesma persoa como acusado, o outro foi dunha nai á que non lle pasaban a pensión polo seu fillo e veu defender os seus dereitos. Os outros dous foron de accidentes de coche, por ter que pagar os danos. Ao final deixáronnos sacar unha foto a todos xuntos onda as cadeiras dos avogados e dos xuíces. Ao saír de alí, como aínda quedaba un anaco para que viñese o autobús, os profesores deixáronnos ir dar unha volta. Despois fomos para o autobús e de volta para o instituto de Melide; e aínda nos deu tempo de ir dar unha volta por alí. Cando soou o timbre do remate das clases, cada un foi para a súa casa. MÓNICA CARDELLE ROUCO, B1C

Intres do instituto

E PARECE QUE CHOVE!

como case todos puidemos ver, é certo. Pois ben, compañeir@s, todos temos que colaborar para coidar o que queda do noso instituto, aínda que co da auga véxoo moi difícil. Como non lle recemos á Virxe dos Milagres, imos ter que pasar un inverno correndo no ximnasio arredor dos cubos. YOLANDA PAMPIN GIL B1C

TEATRO Os compoñentes do grupo de teatro somos: Elodie, Virginia, Alba, Iris, Daniel e Carlos. Xa fixemos na primeira avaliación unha obra A Tuta e a Ramoneta. Trataba de dúas irmás moi, moi diferentes; unha delas era moi presumida e a outra unha simple rapaza, moi formaliña. Despois, como a Tuta (nena presumida) facía moito coqueteo cos rapaces, a nai berroulle e chegaron a matala. Intentaron ocultar o cadáver e para iso fixeron que Ramoneta se transformara en Tuta. Esta obra realizámola no Nadal, cando houbo o festival. Na segunda avaliación fixemos un baile, porque a profesora Marga non encontraba unha obra axeitada para nós, entón foi cando se suxeriu a idea de facer un baile. Formabámolo as cinco rapazas de teatro: Elodie, Virginia, Alba, Iris e Noelia. A canción chamábase Mala e era de tipo “reggeaton”. Tiñamos unha coreografía ben montada e con pasos alucinantes. Pero o peor foi que non se chegou a realizar porque unha das rapazas estaba enferma no Entroido, que era cando se quería bailar. Na terceira avaliación estamos a facer unha obra, chámase A consulta de dona Penas e aínda que non poidamos revelar o seu contido até que a realicemos, direivos que trata dunha consulta dunha doutora, na que hai tres pacientes que lle fan a vida imposible á doutora. Agora, grazas ao teatro, imos poder ter unha excursión a Antas de Ulla, onde profesores especializados en teatro nos van dar clase para poder mellorar a nosa interpretación. Alí tamén interpretaremos a nosa obra. Esperemos que se rían todos, porque desexamos pasalo ben. ELODIE DIÉGUEZ PEÓN E VIRGINIA FOCIÑOS ASTRAR, S3B

99 xuño 2006

utilizados na construción do instituto tiñan que ter capacidade de abondo para non deixar pasar a auga. Ademais de todo isto os/as alumnos/as de 4ºda E.S.O. D fixeron unha protesta debuxando e colgando uns carteis polo I.E.S., deixando ver a pésima situación da súa aula, dicindo que na súa clase chovía máis ca fóra e,

Intres

O I.E.S de Melide abriu as súas portas aos estudantes melidenses (e outros/as) no ano 2000 e xa cae a cachos. Foron investidos na súa construción cerca de cinco centos millóns de pesetas daquela e xa está pedindo novas reformas.Todos pensabamos que a apertura dun novo instituto en Melide máis moderno, con máis capacidade, mellor tecnoloxía ... ía ser todo un beneficio para os estudantes e profesores que tantos anos permaneceran no I.E.S. vello, pero non. Agora a nosa pregunta é ¿onde chove máis, no I.E.S. vello ou no novo? Todos os anos contamos coa presenza de cubos, papeleiras no ximnasio para as goteiras, ou de toallas encima das mesas de dirección, por exemplo, para intentar salvar os materiais, e isto non debería acontecer xa que supostamente os materiais

Intres do instituto

VIAXE A GRECIA

Xuño 2006

Intres

A nosa experiencia comeza o 29 de marzo, cando nos xuntamos no aeroporto de Santiago para coller o avión ás sete da mañá con destino a Barcelona. A viaxe con destino a Atenas tivo uns cantos problemas xa que fomos dar unha volta polo centro de Barcelona e xa de volta cara o aeroporto atrasouse o metro e pensamos que non chagabamos a tempo para embarcar, pero botamos unha pequena carreira e chegamos xusto a tempo. Chegamos a Atenas sobre as 15:30 e marchamos directos ó hotel. O día seguinte fomos a Acrópole, quizais a visita máis 100 esperada, a verdade e que a nos foi unha das cousas que máis nos gustou. A última hora da tarde collemos o barco rumbo a Iraklio, capital da illa de Creta. Nas dúas noites no barco, como había moito tempo e “algúns” non durmimos nin tan sequera unha hora, deunos tempo a coñecer ben aos novos compañeiros, a verdade é que fixemos boas amizades coas que o temos pasado moi ben. Os dous días que estivemos na illa aproveitamos para ir as praias, por certo moi bonitas, e tamén para saír pola noite. O primeiro día que estivemos en Creta pasamos parte da mañá no hotel, debido a que non todos tiñamos habitacións. Non obstante, durmimos no sofá e tomamos o sol na terraza. Como estabamos cansas, saímos máis tarde cara Gortina, un recinto grecorromano, onde

se atopan as leis escritas máis antigas de Europa. Continuamos a viaxe ata a praia de Matala, no sur da illa e alí comemos e descansamos. O segundo día na illa fomos á praia de Preveli, onde visitamos o mosteiro e o seu entorno privilexiado. Baixamos a unha praia moi bonita, con moitas palmeiras, que parecía que estabamos en Hawai. Por certo, para baixar á praia tivemos que baixar unhas mil escaleiras, non moi ben feitas; e o peor non foi iso, foi subilas despois, tivemos que facer varios descansos. De camiño ao hotel fixemos unha parada na cidade de Rethimno, onde o que máis nos gustou foi o o seu pequeno porto veneciano. O último día de Creta foi cando fixemos a visita máis importante: o palacio de Cnossos, que nos gustou moito a pesares de estar cansadas e mortas de calor. De volta a iraklio (Cnossos atópase a uns 5 km de Iraklio)

visitamos o museo arqueolóxico, onde vimos cousas moi coñecidas como o disco de Festós, a deusa das serpes ou os frescos do palacio de Cnossos. Aproveitamos para facer as últimas compras e a media tarde marchamos para o porto para coller o barco para Atenas. Pasámolo moi ben e quedáronnos ganas de volver, sobre todo a Creta, porque as cidades eran pequenas e acolledoras e había cada un... ademais pola noite saímos e atopamos a zona de marcha, que estaba moi ben. Chegamos a Atenas o 4 de abril, este día fomos ver o museo Arqueolóxico Nacional e pola tarde fomos todos de compras. A verdade e que estabamos bastante cansados pero a pesar de todo pola noite volvemos a saír. Ó día seguinte fomos a Delfos, unha das excursión que máis nos gustou xa que tiña unhas vistas preciosas, a continuación regresamos a Atenas fomos

Intres do instituto

VIAXE A GRECIA

Intres

cear o barrio de Plaka e despois, como era a última noite, saímos. A verdade é que fomos poucas persoas deste instituto pero aínda así pasámolo moi ben, xa que coñeces a xente nova coa que o podes pasar moi ben, nos pola nosa parte animamos a todos a facer esta viaxe xa que as cousas que podemos ver en Grecia son moi diferentes ás que estamos acostumados a ver por aquí. Hai moitísimas máis cousas que poderíamos contar pero cada un acordarase do que máis lle gustou. Pero antes de acabar gustaríanos darlle as grazas a Susana, xa que grazas o

UXÍA, CARME, VICTORIA (S4A), ALBA E ANDREA (S4C)

101 xuño 2006

seu esforzo puidemos vivir esta experiencia na que xunto con ela o pasamos moi ben.

INTERCAMBIO CULTURAL Este ano como novidade para nós, tivemos un intercambio cultural cuns rapaces de Rianxo, aínda que algunhas persoas non se relacionaron moito con eles , que se diga. Eran arredor de 20 mozos (aínda que todo o hai que dicir , só había un rapaz, pero como non estaba moi mal, pois conformámonos), eran do instituto Felix Muriel, o que fomos visitar o día 13 de febreiro e que por certo pareceunos que lle podía ter que envexar bastantes cousas ao noso. Por exemplo, segundo nos dixeron, a súa cafetería era bastante “cutre”e niso podemos dar grazas a este instituto. Outra cousa, alí o salón de actos tampouco era que se diga moi espazoso, polo menos o que nos ensinaron, que ao mellor tiñan máis, non digo que non. En fin, non está ben criticar tanto, xa que eles seguro que tamén falarán de nós. En xeral eran bastante sociables e ensináronnos cousas importantes da súa terra, por exemplo fomos ver onde viviron Castelao e Manuel Antonio e Dieste. Tamén visitamos o hórreo máis grande de Galicia e algunha que outra cousa máis. En resumo, que o pasamos moi ben. O que xa non sabemos é como o pasaron eles aquí, porque o día, que se diga, moito non acompañou. Pero nós, coma se nada, fixemos todas as actividades que tiñamos previsto (menos a de facer un tramo do camiño de Santiago por causa da chuvia, ben, para nós mellor, que se non había que andar moito): subimos ao monte do Bocelo; tamén fomos ver a igrexa de Santa María e a do Leboreiro aínda que desta ultima foinos imposíbel conseguir as chaves... (por que aquí hai xente que vacila moito, os que estiveron alí xa me entenden) Esperamos que haxa un intercambio en breve e que nese caso máis rapaces. ALBA E IRIS 3ºB

Intres do instituto

BENVIDA AOS QUE CHEGARON NOVOS

S1A

Intres

S1B Xuño 2006

102

S1C

S1D

S1E

Intres do instituto

ATA SEMPRE AOS QUE MARCHAN

B2A

Intres

103 xuño 2006

B2B

B2C

(Nestas fotos faltades os de 2º de Madeira e todas e todos os de despois de 4º ides a estudiar algo que non temos no instituto... Ata sempre tamén)

Intres do instituto

MIRANDO CARA ATRÁS Alumnado de PDC de 4º Agora que isto se acaba, agora que temos que deixar paso a novas xeracións de mozos e mozas, que entrarán no instituto co mesmo temor que tiñamos nós hai xa... tantos anos, agora que imos deixar este centro no que tantas e tantas cousas nos pasaron, queremos botar a vista atrás para facer un pouco de historia. Estas son algunhas das aventuras que nos sucederon no noso paso polo insti.

Intres

AQUELES TEMPO NOS QUE SE ¿PODÍA? FUMAR

Xuño 2006

104

A piques de rematar o curso, de tantas experiencias vividas de tantas historias inolvidables, decidimos contarvos o mellor de seis anos estudando no IES de Melide. A nós non nos sucederon moitas anécdotas pero o que vos podemos dicir é a cantidade de amizades que se poden chegar a facer, e as trastadas que xuntas realizamos (digamos que non foron poucas) coas que ao final te acabas levando ben ou mal, no noso caso os amigos/as que permanecen aquí, e outros que marcharon, sempre irán con nós: Noe, Ale, Miri, Sue, Isma, Javi, Juan, Cris, Vane, Maceda, Lidia, Mirta... unha lista interminable, incluso moitos dos nosos profesores e profesoras que marcaron, uns máis que outros, a nosa aprendizaxe e que se esforzaron por ensinarnos a andar pola vida, GRAZAS POR TODO. Pero agora ben, imos contarvos como Belén nos pillou no baño das rapazas fumando. Todo aconteceu cando nós cursabamos 3º da ESO, estabamos cinco rapazas metidas nun único baño, Monika, Silvia, Susy, Ale e Noe, cando de repente sentimos abrir a porta; era ¡Belén!, a Vicedirectora, a nosa querida Belén berrándonos que saísemos, nós seguiamos fumando tranquilamente cando, farta de esperar a que saísemos, pediunos novamente que saísemos apagamos o pitillo, e fixémolo en fila india as cinco, mentres Belén apuntaba no seu super-mega-caderno os nomes e apelidos de cada unha de nós. A verdade é que finalmente non sucedeu nada máis. ¡Canto temos vivido nos baños, risas, bágoas, ilusións, e sen dúbida os cigarros que levamos fumado! Bueno, xa para rematar, dar as grazas a todos por ensinarnos a andar pola vida, e a todas esas amizades que estiveron para o malo dicirvos que tedes dúas grandes amigas para todo o que necesitedes; aínda que nos marchemos sempre estaredes con nós. GRAZAS A TODOS. ¡¡¡¡¡¡¡¡¡ATA SEMPRE!!!!!!!!! MÓNICA LABANDEIRA PUGA SILVIA LIÑEIRA VÁZQUEZ

O PROBLEMA DOS ASTERISCOS Agora que xa non nos queda case nada para marchar recordamos moitas cousas que nos ocorreron dende que empezamos o instituto . Cando iamos en segundo, a nosa titora era unha profesora moi querida; ela sempre andaba coa súa axenda onde apuntaba se tiñamos feitos os deberes, as faltas, os asteriscos (que os poñía cando nos portabamos mal, e baixaban a nota). Un día a profe cabreouse e dixo que o que volvese a falar levaría un asterisco, entón Alberto, un rapaz da nosa clase, empezou a falar, e como a nós nos caía mal, acusámolo á profe, e por acusalo, ela púxonos o asterisco a nós en vez de a el, protestámoslle e díxonos que se non calabamos que nos poñía outro e, como nos conviña, calamos a boca. Bueno, pois cousas do estilo desta pasáronnos moitas, e esta é unha de tantas que recordamos agora que estamos a piques de rematar. Houbo momentos nos que non nos apetecía estar moito na clase, pero tamén houbo momentos moi bos, e tamén coñecemos a xente moi boa, e se non fose precisamente por ter que vir á clase, no tivésemos tido a posibilidade de coñecela. VANESSA GARCÍA BARALLOBRE CRISTINA VÁZQUEZ PORTO

Intres do instituto

O ADEUS FINAL

a quen nunca esquecerei. Pero o que sen dúbida marcou a aprendizaxe máis importante da miña vida, foi o meu querido Paco Veiga. Non só foi o meu titor e profesor estes dous últimos anos senón que foi máis ben un bo amigo, o que máis dunha vez foi o meu confidente, o que me gardou máis dun segredo. El sempre estivo aí para o que necesitaba, El sempre ten para todos un ombro no que chorar e un sorriso para secarche as bágoas. Á parte de ser o mellor profesor, para min foi a mellor persoa que coñecín. GRAZAS POR SER COMO ES. Sei que todo o que empeza se ten que acabar, e este é o momento. Pero voume contenta de vivir todo o que vivín, e de levar todo o que levo ATA SEMPRE SILVIA LIÑEIRA VÁZQUEZ

105 xuño 2006

a d v e r s a , sempre estabas ti aí cunha palabra, cunha mirada, cun abrazo que conseguías que o negro se convertese en b r a n c o . G R A Z A S MÓNIKA. Elas, as que me fixestes rir ata non poder máis, as que fixestes da miña vida unha festa continua. Por calquera tontería xa había risas. Con vós nunca había un día gris. Noe, Ale, Susy... e todas as demais. Todos aqueles compañeiros de clase de cada ano, que uns máis que outros me aportaron e me ensinaron moito. Tamén na miña memoria quedaran gravados para a eternidade aqueles chavaliños, aqueles meus amigos daquel curso 2º de Madeira 2004-2005 que cada recreo me facían sentir un pouco máis contenta. Cantas risas, cantas tonterías temos vivido naqueles bancos, o Javi, o Oscar, Castosa... e o meu Juan. Ese rapaciño cheo de tenrura que me fixo sentir como ninguén antes o fixera. O que me fixo sentir como unha nena chea de ilusión. El, Juan, a miña vida. Aqueles profesores que me ensinaron moito, as Ciencias Naturais de 1º e 2º de ESO de Ramos, o Debuxo de 3º de Mª Manuela ou a Educación Física de 3º de Félix,

Intres

Hoxe é un día diferente aos demais, hoxe é un día triste, onde a melancolía se apodera dos meus recordos. Hoxe é o día da despedida. Xa nada volverá ser como foi, todo cambiará. Sempre imos abandonando cousas, lugares, xente, porque novas portas se nos van abrindo, pero hoxe quizais se me cerre a porta do lugar máis importante, do lugar onde máis cousas aprendín. E por iso sinto esta nostalxia ao recordar cada momento, cada persoa, cada sorriso que aquí xurdiu. Son moitos os momentos, son moitas as persoas, son moitas as historias. ¿Como non sentir certa tristeza cando queda tan pouco para marchar, como non sentir pena do que deixo atrás, como non levar comigo para sempre este lugar? Estas paredes foron as que me viron medrar, sorrir, chorar, loitar... e tamén namorarme. Chorar por tonterías, rir por alegrías, loitar polo que quería, e sempre acompañada da xente máis importante. Xente que sempre recordarei e que nunca olvidarei, que xamais borrarei do meu corazón. Xuntas empezamos a percorrer este camiño, endexamais nos separamos nin un momento, compartimos confesións, ilusións, risos e bagoas. Ti fuches o meu maior apoio, o meu maior sorriso. Ante calquera circunstancia

Intres do instituto

Intres

CANDO ME PRECISES..... ASUBIA!!!

Xuño 2006

106

Cando marchei do colexio dábame mágoa, porque eramos un pequeño equipo que dos recreos facía un mundo, so pensaba en rir... Agora voume do instituto e sí, tamén me da mágoa porque aprendín, coñecín a moitas mulleres que me ensinaron moito, que son agora as miñas colegas, Lorena, Natalia, Mouriño, a Raquel... tamén homes que coñecín aquí e que teño rido moito con eles e aínda o fago a día de hoxe, Samuel, Blanco, Javi, Conde... Tamén está a xente coa que dende moi pequena me levo, unha amizade que xa veu dende que todos levabamos mandilóns e duas coletas, Miriam, Verónica, Carmen... tamén Rosa..... E sen esquecer, por suposto, as LETRAS, as nosas letras, a Laura a Vanessa a Maria a Vero a Lorena.... que coas nosas diferenzas estivemos moi unidas!!!) Malia todo isto, que foi algo xeralizado á maioria da xente que pasa polo instituto, síntome moi leda, sintome ilusionada, chea de burbullas que desexas berrar, cantar, chorar, bailar, rir.... e que se botaran a voar en aires novos, noutra etapa... Teño moitas ganas de comezala!!, outra etapa de miña vida noutro pequeno “mundo”, en Compostela, berce de moitos espiritus ceibes e mestres, a que penso explotar, no bo sentido, ao máximo porque sí, porque quero, porque me peta (e nunca mellor dito), chegoume o tempo de coñecer outras cousas e ter máis facilidades, coñecer xente, facer o que me gusta, e ser independente na media do posibel... que me coñezan dende o “Ola eu son Zeltia, e só eu”

Sintome tamén ben, porque síntome realizada, no instituto fixen e dixen o que sentía e síntome orgullosa diso e moi agusto tamén porque atopeine cun entorno orixinal que me axudaba a realizarme, temos sorte de estar neste ies, está cheo de moi boa xente, xente con conciencia a maioria, e con moitas actividades que debedes participar!!!...e agora xa está!, xa rematou! Pero quero pensar que deixei unha pegadiña, aínda que sexa de pomba, no corazón de alguén... O meu, de feito, está cheo de pegadas de colegas e tamén de mestres e mestras, porque estes non só son uns que nos avalian e moitos deles escatiman na nota, senón que son algo máis... credeme!!, moitas destas pegadas son moi fondas ... Gustariame con poucas liñas, sacarlle un sorriso a quen o merece, sacarlle un sorriso a estes mestres e mestras, que entre outros moitos, pero si escollidos, deixaron pegada fonda, non me vou estender moito... pero saeme de dentro..daló do fondo... Un beixo a Carme Nieto, xa alá en 2º da E.S.O, da que a aprendín que un valor importante é a sinceridade. Un agarimo a Natalia, que me encheu de ilusión.....e me fai saltar... Un bico a Susana Rial, que me axudou a ser constante coas miñas entregas, grazas. Unha aperta a Mabel, que me ensinou a quererme un pouco máis e me berrou “confía máis en ti mesma” Unha caricia a Susana Losada da que aprendín a non dicir, e nin tan sequera pensar “non podo máis, aquí me quedo” senón a loitar, a seguir sendo eu, e a continuar a

peregrinaxe no meu camiño... Un sorriso a Paco, co que aprendín a sentir con máis sentimento, vaia a redundancia, e dende agora a ter conciencia de cabeza que rule soa.... hehe Unha gargallada a Marga, que me amosou con agarimo.... o que será o meu futuro. De todos eles, aprendín, aprendo e aprenderei como de outra moita xente... E a todos os meus e miñas colegas que sempre están aí, e que me queren cos meus defectos e virtudes... quérovos....é a aos meus pais tamén que sementaron en min valores moi positivos que eu me comprometo a coidar! Prométome ser a que sempre fun, é a que son.....

“ Se apreto os ollos as manchas de humidade que hai no teito semelllan caracois sen cuncha...” (Enma Couceiro) ZELTIA

CORREMELIDE 2006 Sempre en Galiza en galego O galego, nado para a expresión falada e para as letras fai máis de 1.006 primaveras O galego, que xunto coa nosa cultura e a pesares do devir histórico irregular, non se silenciou! Rosalía, Pondal, Curros.. os nomes propios do Rexurdimento, un xoves que coma nós sentían algo moi forte e sentíano en galego! O galego, a língua que entre as carballeiras bota a rir O galego, que xa naquela época en branco e negro loitaba por aboiar entre a marea de ignorancia cultural do franquismo, e conseguiuno? Si!! Conseguiuno!! É unha loita continua que xa foi xermolada e está en nós, é o noso deber ir regándoa e como non facendo que medre... Eles, os bos e xenerosos, puideron a pesares de que os ignorantes, imbéciles e escuros querían calar esta boa fala Non vale de nada chorar non é hora diso ese tempo xa pasou agora é tempo de berrala, de sentila e de querela A nosa língua foi, é e será o motor, o empuxe e a vitoria da nosa loita! Amor sen Tregua!!! MANIFESTO CORREMELIDE 2006, ZELTIA