ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ - Τεύχος 1

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο Διευθυντής του Ιδρύματος «Ερμής», Ε. Βαλασσόπουλος, μας μιλάει για τις δράσεις του Σωματείου

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ: • Ιστορική αναδρομή • Εξειδικεύσεις • Συνεργάτες

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σελ. 14

Σελ. 6 Οι εξειδικεύσεις της Εργοθεραπείας και τρόποι παρέμβασεις: Ψυχιατρική, Ορθοπεδική - Νευρολογική, Παιδιατρική και Γηριατρική

Συνέντευξη με τον κ. Ευάγγελο Βαλασσόπουλο, Διευθυντή Εκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σωματείου Γονέων, Κηδεμόνων & Φίλων Ατόμων με Αναπηρίες «Ερμής»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

2

Συντακτική Ομάδα

Σελ. 3

Ιστορική Αναδρομή

Σελ. 4

Εξειδικεύσεις Εργοθεραπείας

Σελ. 6

Διεπιστημονική Ομάδα

Σελ.12

Συνέντευξη «Ερμής»

Σελ.14

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ -

Γ’ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Ευτέρπη Κάσσου

Ειρήνη Ραφιού

Μάρω Φέρρα

Ελένη Βελάι

Ευάγγελος Φορτάτος

Γρηγόρης Σπυράκης

Γωγώ Δημητρακοπούλου

Μαίρη Μακρή

Χριστίνα Γιαννούλη

Σταυρούλα Λεοντζάκου

Ειρηναίος Στάμος

Πέμη Δόσχορη

Υπεύθυνος Καθηγητής: Ευάγγελος Μαστοράκης

3

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Ας ξεκινήσουμε με το κομμάτι του ορισμού της Εργοθεραπείας. Η Εργοθεραπεία είναι μια επιστήμη που αφορά ανθρώπους με προβλήματα εκ γενετής ή επίκτητα και αποσκοπεί στην καλύτερη ποιότητα ζωής τους και στο μέγιστο βαθμό ανεξαρτησίας τους μέσω των δραστηριοτήτων. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η Εργοθεραπεία κατατάσσεται σε κάποιο καινούριο επάγγελμα αλλά η ιστορία της ξεκινά από πολύ παλιά. Μέσα από τα κείμενα της Εργοθεραπείας μας επιτρέπεται να δούμε τον τρόπο με τον οποίο οι προηγούμενες γενιές Εργοθεραπευτών επιχειρούσαν να λύσουν τους γρίφους σχετικά με τα ερωτήματα του επαγγέλματος και να αναπτύξουν πρακτική τέτοια που να σχετίζεται με τις ανάγκες του ατόμου και της κοινωνίας της συγκεκριμένης εποχής.

Το 100 π.Χ ο Έλληνας ιατρός Ασκληπιός εισήγαγε την ανθρωπιστική μεταχείριση των ατόμων με ψυχικές ασθένειες χρησιμοποιώντας ιαματικά λουτρά, εντριβές, άσκηση και μουσική.

Βιβλιογραφία: https://el.wikipedia.org/ wiki/%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%BF%CE%B8%CE% B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1 http://iatrognosi.gr/ViewArticle.aspx?trid=53&tid=48

4

Η αρχική ονομασία της Εργοθεραπείας στην Ελλάδα ήταν «απασχολησιοθεραπεία» που η σημασία ήταν η επιτυχία μέσω οποιασδήποτε ασχολίας. Αργότερα ονομάστηκε «εργασιοθεραπεία» που η σημασία ήταν η θεραπεία που απορρέει μέσω μιας εργασίας δηλαδή μιας επαγγελματικής δραστηριότητας αφού ο όρος εργασία συνδέεται με την αμειβόμενη απασχόληση. Το 1985 έγινε ένα πλήρες μέρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εργοθεραπευτών που έδωσαν την ονομασία του επαγγέλματος σε «Εργοθεραπεία». Το 100 π.Χ. ο Έλληνας ιατρός Ασκληπιός εισήγαγε την ανθρωπιστική μεταχείριση των ατόμων με ψυχικές ασθένειες χρησιμοποιώντας ιαματικά λουτρά, εντριβές, άσκηση και μουσική. Ο Κέλσος που ασχολήθηκε επίσης με το κομμάτι ενέταξε την μουσική, τα ταξίδια, τη συνδιάλεξη και την άσκηση στις θεραπείες του ενώ ακόμα και οι Αιγύπτιοι που ασχολήθηκαν το 200 π.Χ. χρησιμοποιούσαν την ψυχαγωγία και την απασχόληση θεραπευτικά.

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

Από την Γωγώ Δημητρακοπούλου

Τον 18ο αιώνα γίνεται ένα μεγάλο βήμα. Ο Philipe Pinel και ο Johann Christian Reil άλλαξαν το σύστημα περίθαλψης. Αντί για την χρήση αλυσίδων προς τον έλεγχο και περιορισμό των ψυχιατρικά ασθενών χρησιμοποιούσαν έργο και δραστηριότητες αναψυχής στα ιδρύματα. Η φιλοσοφία της Εργοθεραπείας έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια της ιστορίας της ειδικότητας. Η φιλοσοφία που αρθρώθηκε από τους ιδρυτές όφειλε πολλά στα ιδεώδη του ρομαντισμού, του πραγματισμού και του ανθρωπισμού, τα οποία συλλογικά θεωρούνται οι θεμελιώδεις ιδεολογίες του περασμένου αιώνα. Ένα από τα πιο διαδεδομένα πρώιμα έγγραφα σχετικά με τη φιλοσοφία της Εργοθεραπείας παρουσιάστηκε από τον Adolf Meyer, έναν

ψυχίατρο ο οποίος κλήθηκε να παρουσιάσει τις απόψεις του σε μια συνάθροιση της νεοσύστατης κοινότητας της Εργοθεραπείας το 1922. Εκείνη την εποχή, ο Δρ. Meyer ήταν ένας από τους κορυφαίους ψυχιάτρους στις Ηνωμένες Πολιτείες και επικεφαλής του νέου ψυχιατρικού τμήματος και της Κλινικής Phipps στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins της Βαλτιμόρης. Ο William Rush Dunton, υποστηρικτής της τότε Εθνικής Εταιρείας για την Προώθηση της Εργοθεραπείας, τωρινού Αμερικανικού Συλλόγου Εργοθεραπείας προσπάθησε να προωθήσει τις ιδέες ότι το έργο είναι μια βασική ανθρώπινη ανάγκη και ότι ήταν θεραπευτικό. Από τις δηλώσεις του προήλθαν μερικές από τις βασικές παραδοχές της Εργοθεραπείας, οι οποίες περιλαμβάνουν: • Το έργο έχει επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία.

• Το έργο δημιουργεί δομή και οργανώνει το χρόνο.

• Το έργο δίνει νόημα στη ζωή, πολιτισμικά και προσωπικά.

• Τα έργα είναι ατομικά. Οι άνθρωποι εκτιμούν διάφορα έργα

Κατασκευή παιχνιδιού σε ψυχιατρικό νοσοκομείο την εποχή του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Επιπροσθέτως, πολλοί άνθρωποι μέσω της αγάπης τους και της θέλησής τους να βοηθήσουν, έχτισαν και χτίζουν σχέσεις για το καλύτερο αυτών των ανθρώπων, νοιάζονται και φροντίζουν και τους βοηθούν. Σίγουρα υπήρξαν σημαντικοί άνθρωποι που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στο κομμάτι της Εργοθεραπείας και άνθρωποι που την βοηθούν να φτάσει ακόμα πιο ψηλά.

5

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ;

6

7

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Από τον Ευάγγελο Φορτάτο Η ψυχιατρική εργοθεραπεία αποτελεί μία ειδίκευση της εργοθεραπείας οπού το πεδίο δράσης της είναι οι ψυχικά άρρωστοι ή άτομα με ειδικές ανάγκες. Άτομα, δηλαδή, με μυοσκελετικές διαταραχές ή αναπηρίες ή όσα αντιμετωπίζουν διαταραχές όπως κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, εξαρτήσεις κλπ. Σκοπός της είναι να κάνει εφικτό σε αυτά τα άτομα την πραγματοποίηση στόχων με την επανάκτηση λειτουργιών, ώστε να επιτευχθεί η επανένταξή τους ομαλά σε ατομικό, εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο. Μέρη που μπορεί να εφαρμοστεί η ψυχιατρική εργοθεραπεία είναι είτε κάποιο κέντρο φροντίδας όπως Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Ψυχιατρικές Κλινικές είτε κατ’ οίκον, αρκεί να το επιτρέπει η κατάσταση. Ιδιαίτερη σημασία λαμβάνουν και οι υπόλοιπες ειδικότητες που πλαισιώνουν τον εργοθεραπευτή, δημιουργώντας την διεπιστημονική ομάδα. Ο ρόλος του εργοθεραπευτή στα πλαίσια του θεραπευτικού προγράμματος, στοχεύει στην βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή και την ποιοτική λειτουργική του απόδοση σε διάφορες περιστάσεις. Ενδεικτικά: 1. Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής 2. Εργασιακή και κοινωνική επανένταξη 3. Ποιοτική αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου Όλα αυτά μπορούν να επιτευχθούν μέσω δραστηριοτήτων, κυρίως δημιουργικών, ώστε να είναι προσιτές για τον ασθενή αλλά και να εμπεριέχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα σχετικά με την βαρύτητα του σκοπού.

Βιβλιογραφία: www.wikipedia.gr http://www.klinikilyrakou.gr/services-gr/artistic-mediation-gr/ergotherapy-gr.html

8

Η εργοθεραπεία σαν ειδικότητα χαρακτηρίζεται ως ανθρωπιστική γιατί μείζων στόχος της είναι η διασφάλιση της λειτουργικότητας του ατόμου σε όσους περισσότερους τομείς της ζωής του γίνεται. Με τις κατάλληλες μεθόδους και την πρέπουσα προσοχή στο εκάστοτε περιστατικό, πολλοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν.

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ - ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Από την Σταυρούλα Λεοντζάκου

Από τις Ευτέρπη Κάσσου & Μάρω Φέρρα

Ορθοπεδική είναι η ειδικότητα της ιατρικής η οποία ασχολείται με τη διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων τραυματισμένων κακώσεων του μυοσκελετικού συστήματος. Συχνότερα προβλήματα υπάρχουν στον αυχένα, στη μέση ή ακόμα και από κάποιες κακώσεις καθώς και λόγω κάποιας νόσου.

Η παιδιατρική είναι κλάδος της εργοθεραπείας που ασχολείται με τη βρεφική, νηπιακή, παιδική και εφηβική ηλικία. Κύριος στόχος της είναι η παρέμβαση και η αποκατάσταση σε σοβαρές δυσκολίες που παρουσιάζει το παιδί στις καθημερινές δραστηριότητές του.

Τα αίτια και τα συμπτώματα καθορίζονται από: ◊ την ηλικία του ασθενούς ◊ το φύλο ◊ τον τρόπο ζωής του Η εργοθεραπεία στις ορθοπεδικές/ νευρολογικές παθήσεις προσφέρει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα στους ενήλικες για τις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής τους. Σε αυτό τον τομέα το πεδίο δράσης είναι άτομα με αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, σε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, σε εκφυλιστικές νευροπάθειες, σε κακώσεις του νωτιαίου μυελού, ρευματολογικές παθήσεις και ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη ή ψύχωση. Τα προγράμματα γίνονται σε ασθενείς που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο καθώς έτσι θα ανακουφιστούν πιο γρήγορα από ενδεχόμενους πόνους. Εφόσον ξεκινήσει νωρίς κανείς το θεραπευτικό του πρόγραμμα, μειώνονται οι πιθανότητες υποτροπής. Βιβλιογραφία: https://el.wikipedia.org/ wiki/%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%BF%CE%B8 %CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE %AF%CE%B1

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς δεν αποδέχονται ότι το παιδί τους εμφανίζει δυσχέρεια στην ανάπτυξή του και δεν απευθύνονται έγκαιρα στους ειδικούς για την αξιολόγησή του.

ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Μετά τη συλλογή πληροφοριών, αρχική εκτίμηση, ταυτοποίηση αναγκών, σχηματισμό προβλήματος και θέσπιση στόχων, ο εργοθεραπευτής θα προβεί στον σχεδιασμό θεραπευτικού προγράμματος, κατάλληλου και εξατομικευμένου με βάση τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Οι Τομείς Παρέμβασης είναι οι εξής: ◊ Κινητικός Τομέας (αφορά την κίνηση) ◊ Αισθητηριακός Τομέας (αφορά τη σωστή ερμηνεία των αισθήσεων, την ιδιοδεκτικότητα και το αιθουσαίο) ◊ ΔΚΖ (αφορά τις δραστηριότητες καθημερινής ζωής και την αυτοεξυπηρέτηση) ◊ Γνωστικο-Αντιληπτικός Τομέας (αφορά την κατανόηση εννοιών) ◊ Ψυχοσυναισθηματικός Τομέας (αφορά την έκφραση των συναισθημάτων) ◊ Συμπεριφορικός Τομέας (αφορά τη διάσπαση προσοχής και την οργάνωση)

9

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Ο εργοθεραπευτής χρησιμοποιεί γενικά ως κύριο μέσο θεραπείας το παιχνίδι. Μία ακόμη αναγνωρισμένη και αποτελεσματική μέθοδος είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση, η οποία στοχεύει: ◊ Στην Οργάνωση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος ◊ Στο Συντονισμό και Έλεγχο της Αισθητηριακής Πληροφορίας ◊ Στην Ανάπτυξη Οργανωμένης Αντίδρασης στο Αισθητηριακό Ερέθισμα Στη βρεφική ηλικία η αξιολόγηση των αντανακλαστικών σε συνδυασμό με τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά είναι αυτή που μας παραθέτει στη Πρώιμη Παρέμβαση. Η Πρώιμη Παρέμβαση αφορά βρέφη και παιδιά μέχρι την ηλικία των τριών ετών και ασχολείται με νευρολογικά και ψυχοκινητικά προβλήματα, καθώς επίσης και με πρόωρα και νεογνά που νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Ο εργοθεραπευτής στην ολοκλήρωση οποιασδήποτε συνεδρίας, καταγράφει τα αποτελέσματα και επαναξιολογεί με σκοπό τη μέτρηση των ποσοστών βελτίωσης σε κάθε τομέα. Βιβλιογραφία: https://el.wikipedia.org/ wiki/%CE%95%CF%81%CE%B3%CE%BF%CE%B8%CE%B5%CF%81%C E%B1%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1

10

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Από τις Ευτέρπη Κάσσου & Μάρω Φέρρα Η Γηριατρική Εργοθεραπεία είναι εκείνη που ασχολείται με την Τρίτη ηλικία και ως στόχο έχει την καθυστέρηση συμπτωμάτων. Οι κύριες παθήσεις που εμπλέκεται είναι οι εξής: ◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊

Άνοια τύπου Alzheimer Γεροντική Άνοια Κατάθλιψη Ρευματοειδής Αρθρίτιδα με Parkinson Σωματικά Προβλήματα Χρόνιους Πόνους Νευρολογικά Προβλήματα Ψυχιατρικές Διαταραχές

Ο εργοθεραπευτής καλείται να συμβάλλει στην πρόληψη, διατήρηση και βελτίωση της σωματικής, κοινωνικής και ψυχολογικής κατάστασης των ηλικιωμένων. ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ◊ ΔΚΖ (Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής) (σίτιση, ένδυση, υγιεινή, αυτοεξυπηρέτηση) ◊ Ψυχαγωγία (Δραστηριότητες-Χόμπι) ◊ Ενημέρωση Οικογενειακού Περιβάλλοντος (σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του ατόμου) ◊ Εργονομικές Διευθετήσεις και παροχή Βοηθημάτων (τροποποίηση του προσωπικού χώρου του ατόμου με βάση τις ανάγκες του, παροχή εξιδεικευμένων εργαλείων) ◊ Δραστηριοποίηση του Ατόμου (ομαδικές συνεδρίες, παραγωγικές δραστηριότητες, λειτουργική ενασχόληση)

Βιβλιογραφία: http://www.iatrikionline.gr/ergothe_37/05.pdf

Σε περιπτώσεις Alzheimer και γεροντικής Άνοιας, ο θεραπευτής παρεμβαίνει με την Αισθητηριακή Ολοκλήρωση ανακαλώντας μνήμες του παρελθόντος δια μέσω των αισθήσεων για την καθυστέρηση της κορύφωσης κάθε νόσου (π.χ. εικόνες/φωτογραφίες, μυρωδιές, ρούχα, παλιές ταινίες, μουσική, συζητήσεις γεγονότων/ιστορίες κλπ.).

11

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

Σε κάθε δυσχέρεια-σύνθετα προβλήματα απαιτούνται συνδυασμένες προσπάθειες, τόσο άμεσα (επιστημόνων διαφορετικών κλάδων) όσο και έμμεσα (οικογένεια, γνωστοί, φίλοι, κοινωνία). Για αυτόν τον λόγο, η σημαντικότητα της διεπιστημονικής ομάδας θεωρείται ασυναγώνιστη. Αποτελείται από επιστήμονες διαφορετικών επαγγελμάτων (εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, ψυχολόγους, ειδικούς παιδαγωγούς, παιδοψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς), οι οποίοι συνεργάζονται σφαιρικά και ομαλά για ένα πρόβλημα ή δυσκολία.

ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΤΑΙ Ο ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ; Κατανοούν από κοινού τις προσωπικές ανάγκες του κάθε παιδιού και παρέχουν διάγνωση, αξιολόγηση, θεραπεία, πάντα σε παράλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον με αυτό των γονιών τους. Πιο συγκεκριμένα, μερικοί από τους κοινούς στόχους που κατακτούν συνολικά οι επαγγελματίες είναι: ◊ ◊ ◊ ◊ ◊

12

η ψυχική-πνευματική-συναισθηματική βοήθεια η αναπτυξιακή δεξιότητα-νοητική η γνωστική-μαθησιακή λεκτική η επικοινωνιακή η υποστήριξη- εκπαίδευση-συμβουλευτική βοήθεια, που δίνεται στην οικογένεια του ασθενή.

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

Η διεπιστημονική ομάδα συνεισφέρει στην κοινωνικοποίηση του παιδιού, στην επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων και την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών του αποβλέποντας στην κοινωνική ευημερία και δικαιοσύνη, το καθιστά ικανό σε δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης και φυσικά, προλαμβάνει για περαιτέρω κρίσεις.

Έτσι, με την συνεργασία και τη δύναμη της ομάδας, διευκολύνεται η διάγνωση της κάθε πάθησης και η διαπίστωση οποιουδήποτε ψυχοκοινωνικού προβλήματος, βλέποντας το παιδί από κάθε πλευρά· παιδιατρική, ψυχιατρική, νευρολογική, επικοινωνιακή και κοινωνική.

Βιβλιογραφία: 1) ‘’Η σημασία της διεπιστημονικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση της νόσου’’,Καρρή Παναγιώτα, <<Ο ευαγγελισμός>>, Τμήμα Αιμοδοσίας Γ.Ν.Α.

2)Τύπος στο διαδίκτυο ‘’ lakonikow.gr’’, Πέμπτη 3/11/2016.

3)΄΄Οδηγός Διεπιστημονικής Συνεργασίας του θεραπευτή Λόγου και καλές πρακτικές για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης’’, Θεοδώρα Μπάντσιου 2014, Υπουργέιο Παιδείας.

4)’’Παιδικό χαμόγελο’’ κέντρο εξατομικευμένης παρέμβασης.

5)’’Αλκυόνη’’, σύλλογος ΑΜΕΑ.

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Για να επιτευχθεί ένα ακόμα ξεκίνημα που κάνουμε οι σπουδαστές του τομέα Εργοθεραπείας του Ι.Ι.Ε.Κ. ΑΛΦΑ, στάθηκαν δίπλα μας καταξιωμένοι επαγγελματίες του χώρου και ένας από αυτούς ήταν και ο κος Ευάγγελος Βαλασσόπουλος, ο Διευθυντής Εκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σωματείου Γονέων, Κηδεμόνων & Φίλων Ατόμων με Αναπηρίες «Ερμής». Παρακάτω ακολουθεί η συνέντευξη που έδωσε στους σπουδαστές Ευάγγελο Φορτάτο και Χριστίνα Γιαννούλη. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον κύριο Βαλασσόπουλο ακόμα μια φορά για τον πολύτιμο χρόνο και την ενδιαφέρουσα συζήτηση μας.

Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την δημιουργία του «Ερμή»; Ο «Ερμής» δημιουργήθηκε το 1988 από μέλη του Σωματείου «Ο Καλός Σαμαρείτης» μεταξύ των οποίων ήταν και ο Πρόεδρός μας, ο κ. Αριστείδης Πανανός. Αξίζει να αναφέρουμε ότι «Ο Καλός Σαμαρείτης» έχει ξεκινήσει από το 1985 και αναλαμβάνει πιο βαριά περιστατικά όπως παραπληγίες και τετραπληγίες. Ουσιαστικά λοιπόν, ο «Ερμής» ξεκίνησε από την ανάγκη των γονέων να εξασφαλίσουν το μέλλον των παιδιών τους μετά την ενηλικίωση τους και όχι μόνο. Τότε δεν υπήρχαν τα Ειδικά Σχολεία (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο) για να βρίσκονται τα παιδιά σε έναν χώρο και στην πορεία να ακολουθήσουν ένα άλλο μονοπάτι. Έπρεπε οι γονείς να ξεπεράσουν το «σύνδρομο της Σπυριδούλας» και να βρουν τρόπους έτσι ώστε τα παιδιά τους να προστατευτούν, να εκπαιδευτούν, να κοινωνικοποιηθούν. Για αυτούς τους λόγους δημιουργήσαν πυρήνες αντίστοιχων δομών σε όλη την Ελλάδα, στην αρχή μόνοι τους και στην

14

πορεία ήρθε και το Κράτος. Έτσι αναγνωρίστηκαν αυτές οι δομές με την εντολή να σχηματιστούν Διοικητικά Συμβούλια, τα οποία θα έπρεπε να αποτελούνται κυρίως από γονείς και με αυτόν τον τρόπο γεννήθηκαν και τα Κ.Δ.Η.Φ. (Κέντρα Διημέρευσης – Ημερήσιας Φροντίδας). Στα Κ.Δ.Η.Φ παλαιότερα υπήρχαν προγράμματα για ανηλίκους που δεν τους κάλυπτε η Δημόσια Ειδική Αγωγή ή αντιμετώπιζαν προβλήματα οι γονείς τους, πλέον όμως παίρνουμε κατά βάση ενήλικες. Εμείς εδώ έχουμε συνολικά 94 εκπαιδευόμενους μεταξύ 18-60 ετών και πολύ λίγες περιπτώσεις ανηλίκων. Οι δομές μας έχουν βελτιωθεί κατά πολύ. Ξεκινήσαμε σε ένα πολύ μικρό σπίτι με κήπο στην Αργυρούπολη και τώρα βρισκόμαστε στην πρώην Αμερικανική Βάση στο Ελληνικό και επιπλέον φιλοξενούνται ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γονέων, Κηδεμόνων & Φίλων Ατόμων με Προβλή¬ματα Όρασης & Πρόσθετες Αναπηρίες «Αμυμώνη» και ο Σύλλογος Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας.

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

Σε ποιους απευθύνεται ο «Ερμής»; Ο «Ερμής» εξειδικεύεται στην βαριά και μέση νοητική υστέρηση χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχουμε και άλλα περιστατικά. Για παράδειγμα, έχουμε περίπου επτά παιδάκια που η διάγνωσή τους είναι στο φάσμα του αυτισμού, άλλοι εκπαιδευόμενοι είναι με ψυχιατρικά φαινόμενα, μερικοί με πολλαπλές αναπηρίες και σε αυτή την κατηγορία έχουμε μια ξεχωριστή περίπτωση, τον χρυσό μας παραολυμπιονίκη στο boccia, τον Νικόλα Πανανό, ο οποίος είναι τετραπληγικός. Θα ήθελα να σταθώ λίγο στις πολλαπλές αναπηρίες. Θα δείτε και εσείς οι νέοι επαγγελματίες ότι με τα χρόνια οι «καθαρές περιπτώσεις» αναπηρίας σπανίζουν. Λόγου χάρη, έχουμε την νοητική υστέρηση σαν βασικό άξονα/μοχλό αλλά μπορεί να δούμε στην διάγνωση ότι υπάρχει και ψυχιατρικά θέματα, επιληψία, κομμάτια από το φάσμα του αυτισμού κλπ. Όσο μεγαλώνει ο εκπαιδευόμενος, το ένα υπερισχύει στο άλλο. Καθαρή νοητική υστέρηση δύσκολα βλέπουμε πλέον, όπως και το σύνδρομο Down. Ό,τι μπορεί να προσεχθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οδηγεί στην έκλειψη τέτοιων καταστάσεων. Τι είδους εργαστήρια και γενικότερα δραστηριότητες μπορεί να προσφέρει ο «Ερμής»; Χωριζόμαστε σε δύο μεγάλα μέρη. Το ένα κομμάτι είναι το Κέντρο Ημέρας στο οποίο έχουμε τα πιο βαριά περιστατικά και αποτελείται από 27 εκπαιδευόμενους που ακολουθούν τα αντίστοιχα προγράμματα. Το άλλο κομμάτι είναι τα εργαστήρια δημιουργικής απασχόλησης που είναι για πιο λειτουργικούς εκπαιδευόμενους. Ανάλογα με τα θέλω τους και την κλίση τους κατανέμονται σε εργαστήρια. Ποια είναι αυτά λοιπόν;

Ξεκινάμε με το εργαστήριο της χειροτεχνίας. Σε αυτό πέφτει το βάρος της δημιουργίας των προϊόντων για τα bazaars που συμμετέχει ο «Ερμής». Οι εκπαιδευόμενοι μας, φτιάχνουν από μικρές καλλιτεχνίες μέχρι ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Ένα κομπολόι ας πούμε φτιάχνεται μεν από τα παιδιά μας, πάντα όμως υπό την επίβλεψη του εκπαιδευτή τους. Σκοπός μας τώρα είναι να βάλουμε μέχρι και αργαλειό για να μάθουν να υφαίνουν σε αυτόν και τα δημιουργήματά τους να δίνονται μέσω των bazaars σε ανθρώπους που ενδιαφέρονται. Όπως ξέρετε και εσείς οι Εργοθεραπευτές, σε αυτό το εργαστήριο γίνεται η αποθέωση της λεπτής κινητικότητας. Μετά έχουμε το εργαστήριο παρασκευής φαγητού, το μαγειρείο μας ουσιαστικά. Αυτό αποτελείται από έναν εκπαιδευτή και τρεις εκπαιδευόμενους υψηλής λειτουργικότητας. Παρασκευάζουν δηλαδή φαγητό για τους 94 εκπαιδευόμενους που βρίσκονται εδώ στον χώρο, γίνεται καθημερινά με εβδομαδιαίο menu και κάθε φορά προσθαφαιρείται κάτι ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Το άλλο εργαστήριο είναι της τραπεζοκομίας. Αποτελείται από δέκα εκπαιδευόμενους, οι οποίοι κάθε φορά που γίνεται η σίτιση, αναλαμβάνουν όλη την διαδικασία. Δηλαδή στρώνουν και να καθαρίζουν τα τραπέζια, φέρνουν νερό και φαγητό και στο τέλος γίνεται και η πλύση αυτών.

15

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Συνεχίζουμε με το εργαστήριο γραμματειακής υποστήριξης και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Σε αυτό συμμετέχουν πάλι οι υψηλά λειτουργικοί μας εκπαιδευόμενοι και μαθαίνουν βασικές εφαρμογές χρήσης Η/Υ και όσα έχουν σχέση με την λειτουργία ενός γραφείου.

Προσωπικά, οι σπουδές μου δεν έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενο. Σπούδασα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Ρέθυμνο και το μεταπτυχιακό μου είχε να κάνει με την Εκπαιδευτική Πολιτική.

Επόμενο είναι το εργαστήριο κηροπλαστικής. Οι ίδιοι οι εκπαιδευόμενοι με την επίβλεψη του Εργοθεραπευτή-εκπαιδευτή τους παράγουν καθημερινά κεριά τα οποία πωλούνται και αυτά στα bazaars που συμμετέχει ο «Ερμής».

Στην πορεία στο διδακτορικό μου στο τμήμα Παιδαγωγικών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, είχα ως βάση την παιδική εργασία και ένα μέρος αυτής της έρευνας ήταν και το κομμάτι της Ειδικής Αγωγής.

Τέλος, μια νέα μονάδα εκμάθησης και όχι ακριβώς εργαστήριο είναι αυτή των Δραστηριοτήτων Καθημερινής Ζωής (ΔΚΖ). Μπαίνουμε στο δεύτερο έτος λειτουργίας του και αποτελείται από 12 εκπαιδευόμενους. Υπεύθυνη αυτού είναι μια πολύ καλή Εργοθεραπεύτρια, η κυρία Σοφία Γκίνη με τεράστια εμπειρία στο αντικείμενο. Στην συγκεκριμένη μονάδα προσπαθούμε να κάνουμε τους εκπαιδευόμενους όσο περισσότερο αυτόνομους γίνεται π.χ. να πλένουν μόνοι τους τα χέρια χωρίς την επίβλεψη κάποιου. Για εμάς είναι δεδομένη η διαδικασία, άλλοι όμως δυσκολεύονται λίγο παραπάνω.

Μεταξύ 20ου και 21ου αιώνα λοιπόν, παρατηρήσαμε ότι παιδιά με αναπηρίες είχαν απασχοληθεί σε θέσεις εργασίας με διάφορους τρόπους. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή.

Υπάρχουν σχέδια για άνοιγμα καινούργιου δημιουργικού εργαστηρίου ή χώρου; Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια μονάδα εκμάθησης κοινωνικών δεξιοτήτων. Να δώσουμε δηλαδή την ικανότητα στα παιδιά, πέρα από τις ΔΚΖ, να αποκτήσουν και τις αναγκαίες για εκείνα κοινωνικές δεξιότητες όπως το να μπορέσουν να πάνε στο ταχυδρομείο και να ξέρουν τι πρέπει να κάνουν εκεί, ποιες διαδικασίες να ακολουθήσουν, πως να χρησιμοποιήσουν μετρό/λεωφορεία κλπ. Είναι σημαντικό αυτά που έχουμε πετύχει για τις εσωτερικές δραστηριότητες, να τις μεταφέρουμε και εξωτερικά. Ποιο ήταν το κίνητρο για να ασχοληθείτε με τον συγκεκριμένο τομέα;

16

Αφού πέρασα από διάφορες εργασίες μέσα στον ιδιωτικό τομέα και έχοντας φτάσει στα καλύτερα επίπεδα που μπορούσα σε μια εταιρία, αποφάσισα να ασχοληθώ με κάτι καινούργιο. Έψαχνα κάτι σχετικό με τις σπουδές μου, με την κοινωνική προσφορά και στα θέλω μου. Μέσα στην αναζήτηση που έκανα σε αγγελίες, βρέθηκε και ο «Ερμής». Έστειλα το βιογραφικό μου, ακολούθησε η γνωστή διαδικασία και έτσι ανέλαβα την θέση του Διευθυντή Εκπαίδευσης. Είμαι εδώ από τον Απρίλιο του 2017. Σχεδόν πάντα στην ζωή μας αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, σε οτιδήποτε και να κάνουμε. Εσείς προσωπικά αλλά και ως Σωματείο έχετε αντιμετωπίσει δυσκολίες και αν ναι, τι είδους; Επίσης, πως βοηθάει το Κράτος σε αυτές τις περιπτώσεις; Μερικές φορές οι καταστάσεις είναι οριακές. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να κάνεις ένα βήμα πίσω, να παίρνεις μια ανάσα, να ηρεμείς και να προσπαθείς να κάνεις το καλύτερο για τον εκπαιδευόμενο.

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

Δύσκολες καταστάσεις υπάρχουν πολλές και κυρίως με τους γονείς. Οι γονείς είναι άνθρωποι που έχουν ταλαιπωρηθεί πολύ γιατί, δυστυχώς, όλοι ξέρουμε τα προβλήματα του Ελληνικού Δημοσίου και γενικότερα στον τρόπο αντιμετώπισης ατόμων με αναπηρία. Οι γονείς χρειάζονται πολύ μεγάλη βοήθεια και υπομονή, θέλει συγκέντρωση γύρω από τα προβλήματα τους και εσύ ως ειδικός πρέπει να έχεις δυνατούς συναδέλφους από διάφορες ειδικότητες δίπλα σου. Αν είσαι μόνος μπορείς μεν να το αντιμετωπίσεις αλλά θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Μιλώντας τώρα γενικότερα, σίγουρα το οικονομικό πρόβλημα είναι τεράστιο στην Ειδική Αγωγή. Προ κρίσης, πριν το 2009-2010, οι κρατικές χρηματοδοτήσεις προς την Ειδική Αγωγή και τα Κ.Δ.Η.Φ, όπως είναι και ο «Ερμής», ήταν σχεδόν οι διπλάσιες και μερικές φορές έφταναν και τις τριπλάσιες σε σχέση με σήμερα. Σήμερα έχουν πέσει στο 50-70%. Αντιλαμβάνεστε πολύ καλά ότι είναι αρκετά δύσκολο το Διοικητικό Συμβούλιο να διαχειριστεί μια τέτοια κατάσταση.

Θα πρέπει να βρει άλλες πηγές χρηματοδότησης, άλλους οικονομικούς πυλώνες για να μπορέσει να ανοίξει και την πίτα (σ.σ. το οικονομικό γράφημα) και να έχει σε ένα πολύ καλό επίπεδο και τους εργαζόμενους του. Η δεκαετία του 2010 ήταν πολύ δύσκολη όχι μόνο για την χώρα αλλά και για την Ειδική Αγωγή. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια έχουν εξομαλυνθεί λίγο τα πράγματα, δεν είμαστε τόσο δύσκολα όσο το 2012, 2013 και 2014 αλλά δεν παύει να είναι μια «Δαμόκλειος Σπάθη» που αιωρείται καθημερινά πάνω από τα κεφάλια μας. Βλέπουμε ότι η δημόσια Ειδική Αγωγή έχει μπει δυναμικά στα σχολεία και με την παράλληλη στήριξη και αρχίζει σιγά σιγά να παίρνει αυτό που δικαιωματικά της αξίζει. Τα Κ.Δ.Η.Φ όμως θα έχουν πολύ μεγάλο πρόβλημα επιβίωσης, αν δεν βοηθήσουν η αντίστοιχη περιφέρεια και το Υπουργείο Εργασίας έστω με έκτακτες χρηματοδοτήσεις. Για να είμαι απόλυτα δίκαιος, η τωρινή και η προηγούμενη Κυβέρνηση έδειξαν ευαισθησία όταν προέκυπταν έκτακτες περιστάσεις και ήταν δίπλα μας.

17

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τι δράσεις πραγματοποιούνται στον «Ερμή» και ποια θεωρείτε την πιο επιτυχημένη μέχρι στιγμής; Προ Covid βγάζαμε ένα ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων. Αυτό περιλάμβανε επισκέψεις σε θέατρα, μουσεία, κινηματογράφο, καφετέριες, εστιατόρια μέχρι και επιστημονικές συνεργασίες με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και με το Ι.Ι.Ε.Κ. ΑΛΦΑ. Συμμετέχουμε σε οποιαδήποτε αθλητική εκδήλωση πραγματοποιείται με τις ομάδες κολύμβησης, 5x5 και καλαθοσφαίρισης μας. Αυτές που έχω ξεχωρίσει είναι το «WillPower» που διοργανώθηκε από το Ι.Ι.Ε.Κ ΑΛΦΑ και πραγματοποιήθηκε στο ΔΑΚ Γλυφάδας, εκδήλωση που την λάτρεψαν και τα παιδιά μας. Η δεύτερη είναι οι κολυμβητικοί αγώνες που γίνονται ετήσια στο Παλαιό Φάληρο και συνήθως τα παιδιά μας γυρνάνε με μετάλλια. Είμαστε τυχεροί που έχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Η τελευταία είναι η καλοκαιρινή μας εκδήλωση με την θεατρική μας παράσταση, τα πηγαδάκια που σχηματίζονται, με τα φαγητά και γενικότερα με όλο αυτό το συγκινητικό κλίμα. Φέτος δυστυχώς δεν έγινε τίποτα από αυτά αλλά είναι πάντα πολύ μεγάλη η χαρά μας. Υπάρχουν εθελοντικά προγράμματα ενασχόλησης και αν ναι, ποιες είναι οι αρμοδιότητες του εθελοντή; Πέραν των εργαζομένων που υπάρχουν εδώ στον χώρο, υπάρχουν άλλες δύο ιδιότητες· οι φοιτητές που κάνουν την πρακτική τους και οι εθελοντές.

18

ΕΡΓΟΠΟΡΟΣ

Η εθελοντική ομάδα που δρα σε εμάς είναι η «Διώνη», η οποία απαρτίζεται από γονείς και κηδεμόνες εκπαιδευομένων του «Ερμή» και υπάρχουν και εθελοντές από διάφορα επαγγέλματα, όχι μόνο της Ειδικής Αγωγής, που θέλουν απλά να βοηθήσουν. Για να γίνει κάποιος εθελοντής σε εμάς ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία. Έχουμε το μητρώο εθελοντών, γίνεται δηλαδή εγγραφή και καταχώρηση όλων των στοιχείων του ενδιαφερόμενου. Αναλόγως τώρα τι θα δηλώσει ο ενδιαφερόμενος και τι θα προκύψει μέσα από την συζήτηση που κάνουμε μαζί του, τον ενημερώνουμε για οποιαδήποτε δράση μπορεί να συμμετάσχει. Κάποιες από αυτές είναι τα bazaars των Χριστουγέννων και του Πάσχα, οι εκδρομές που διοργανώνει η «Διώνη».

Τι συμβουλές θα δίνατε σε νεαρά άτομα που επιθυμούν να ασχοληθούν με τον τομέα της Ειδικής Αγωγής ή που ξεκινούν τα πρώτα τους βήματα στον χώρο; Καταρχάς είναι πολύ σημαντικό που επιλέγει κάποιος να ασχοληθεί με αυτό το κομμάτι. Είναι ένα δύσκολο βήμα, χρειάζεται γερό στομάχι και πάνω από όλα να υπάρχει θέληση και αγάπη για αυτό που κάνεις. Το χαμόγελο και η ευχαρίστηση που βλέπεις στα μάτια των γονέων και των εκπαιδευομένων πραγματικά δεν συγκρίνεται με τίποτα στον κόσμο. Και μόνο που μπορείς να απαλύνεις σε μικρό βαθμό έστω την καθημερινότητα τους και να τους βοηθήσεις, είναι τεράστιο ψυχικό κέρδος.

Γενικά πάντως αν κάποιος ενδιαφέρεται μπορεί να έρθει στον χώρο μας, να επικοινωνήσει με την Γραμματεία του Σωματείου είτε να επισκεφθεί την ιστοσελίδα μας (*) και να συμπληρώσει την αίτηση.

Χρειάζεται ακόμα να ακούτε τους επιστήμονες, να είστε καλοί επαγγελματίες, να ακούτε τις επιθυμίες των εκπαιδευομένων, να μπείτε σε χώρους για να μαζέψετε εμπειρίες χωρίς να φοβηθείτε το άγνωστο και τις ακραίες καταστάσεις που θα συναντήσετε.

Θα χαρούμε πολύ να έρθουν, χρειαζόμαστε κόσμο ειδικά για τις εξωτερικές δραστηριότητες.

Αν διαθέτετε όλα αυτά, δεν έχετε να φοβηθείτε τίποτα!

* Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 964 7577 Φαξ: 212 2222 882 Ιστοσελίδα: somatioermis.gr E-mail: info@somatioermis.gr

19