Basisvaardigheden notebook by Ides Chamon

Uitgave: versie 1.1 - mei 2010

Op dit werk is een Creative Commons Licentie van toepassing.

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Met hartelijke dank aan… Linda Humme, leerkracht po, Certified SMART Master Trainer en SMART Certified Education Consultant, voor haar hulp en waardevolle adviezen. Peter Jansen, onderwijsadviseur ICT bij de Onderwijs Begeleidingsdienst (OBD) te Lisse, voor het ter beschikking stellen van de in dit boekje opgenomen 'Bijlagen 2 t/m 15'. Een aantal afbeeldingen uit dit boekje zijn overgenomen uit de 'Notebook'-presentatie van Linda Humme: 'Werken op en met een digibord'.

Tips voor het SMART Board zijn ook te vinden op het weblog van André Manssen: 'Computers in de Klas': www.computersindeklas.nl, categorie 'Digitaal schoolbord'.

 Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software  Auteur: André Manssen 

E-mail: a.manssen@computersindeklas.nl



Internet: www.computersindeklas.nl – www.manssen.nl



Twitter: http://twitter.com/Manssen



Uitgave: versie 1.1 - mei 2010

Hoewel bij het samenstellen van dit boekje de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor de afwezigheid van eventuele (typ-)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaardt de auteur deswege geen aansprakelijkheid.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 1

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Voorwoord Tijdens een presentatie over het SMART Board die ik ooit volgde, werd o.m. van gedachte gewisseld over de hoeveelheid (extra) tijd die je in het leren kennen en gebruiken van de 'SMART Notebook'-software moet investeren. Linda Humme maakte toen de volgende vergelijking: "De 'SMART Notebook'-software in je vingers krijgen is net als leren autorijden: veel oefenen en ineens merk je dat het vanzelf gaat…" En inderdaad: leren werken met het 'SMART Notebook'-software gaat niet vanzelf. Het kost best een hoop extra (vrije) tijd om goede lessen te maken. Zeker in het begin (zeg maar het eerste jaar) als je pas een digitaal bord in je klas hebt 'hangen'. En die extra tijd ontbreekt (helaas) veelal. Maar het investeren van tijd en het extra werk loont uiteindelijk de moeite! De ervaring die je met het bord en vooral de software opdoet door te oefenen en cursussen te volgen, werkt uiteindelijk in jouw voordeel. Als je de 'kunstjes' kent kun je op den duur snel en met een minimum aan tijd een goede les in elkaar zetten. En… wat je eenmaal hebt gemaakt, kun je bewaren en hergebruiken. Dus…, neem je de moeite om de 'Notebook'-software te leren kennen – en daar wil dit boekje bij helpen – dan heb je met een digitaal schoolbord een prachtig instrument in handen, waarmee je de lessen boeiend en vooral interactief kunt maken en geven. André Manssen Mei 2010



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 2

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Inhoudsopgave Gebruik van dit boekje

Een eerste en eigenlijk ook de belangrijkste tip…

Hoofdstuk 1: Het gebruik van tekst in je les

1.1 Soorten letters

1.2 Lettergrootte

1.3 Hoe krijg je tekst op je SMART Board?

1.3.1 Met de pennen bij het Board

1.3.2 Kleur van de pennen veranderen

1.3.3 Nog veel meer kleuren en lijnen

1.3.4 Getypte tekst

1.4 Configureer tenminste één pen met de dunste lijn

1.5 Zet niet teveel tekst op één pagina

1.6 Kleurgebruik

1.7 Gebruik liniatuur bij het schrijven met de pen

Hoofdstuk 2: Het gebruik van filmpjes in de les

2.1 Filmpjes van YouTube

2.2 Videoclips van de SchoolTV Beeldbank

2.3 Online instructiegereedschappen

2.4 Het vergrendelen van 'flash'-bestanden

Hoofdstuk 3: Het gebruik van afbeeldingen in je les

3.1 Een schermafbeelding maken

3.2 Voordeel van het tooltje 'Schermopname werkbalk'

3.3 Tekst van een website kopiëren

3.4 Een plaatje bij een verhaaltje

3.5 Een plaatje bij een les

3.6 Over het auteursrecht

Hoofdstuk 4: Het gebruik van gescande methodes

4.1 Gescande lessen

4.2 Het antwoorden-/uitkomstenboek scannen

Hoofdstuk 5: Je lessen opslaan

5.1 Lessen opslaan…

5.2 Duidelijke mappenstructuur

5.3 'Notebook'-lessen 'online' opslaan

5.4 Een duidelijke 'bestandsnaam'

5.5 Een backup van je lessen

5.6 Documenteer je lessen

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 3

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Hoofdstuk 6: Wat je zeker moet weten…

6.1 Objecten

6.2 De functies 'Dupliceren', 'Vergrendelen', 'Spiegelen', Oneindig dupliceren', 'Koppeling' en 'Geluid'

6.3 De functies 'Eigenschappen', 'Groepen instellen' en 'Volgorde'

6.4 De functie 'Volgorde'

6.5 De functie 'Groepen instellen'

Hoofdstuk 7: 'Notebook'-software en klassenmanagement

7.1 Schema's 'zelfstandig werken'

7.2 Tooltjes t.b.v. het 'klassenmanagement'

7.3 Presentaties met de 'Notebook'-software tijdens informatieavonden

7.4 Presentatie met de 'Notebook'-software tijdens een (interne) workshop

Hoofdstuk 8: Handigheidjes en 'weetjes'

8.1 De 'toeters en bellen' van de 'Notebook'-software

8.2 Gebruik tijdens de les zoveel mogelijk het 'volledig scherm'

8.3 Vergrendel objecten, zodat je ze niet per ongeluk verschuift

8.4 Plaatjes bij 'Mijn Inhoud' zetten

8.5 Zet online 'materiaal' van te voren klaar

8.6 Materiaal (bronnen) verzamelen voor gebruik bij je lessen

8.7 Online materiaal (bronnen) verzamelen

8.8 De zwevende zijbalk weghalen op je computer thuis

8.9 Je SMART-Board kalibreren

8.10 De pen 'vormherkenning' gebruiken

8.11 Navigatie in je 'Notebook'-les

8.12 Plaats je tekst en objecten op de juiste hoogte op je bord

Hoofdstuk 9: Lesindeling

9.1 De lesindeling

9.2 Inleiding

9.3 Kern

9.4 Slot

9.5 Een handigheidje ('verwijspagina')

9.6 Evaluatie (van de 'Notebook'-les)

Hoofdstuk 10: Tabbladen (pull tabs) maken

10.1 Wat is de functie 'pull tab' of in simpel Nederlands 'tabblad'?

10.2 Het 'geraamte' van een 'tabblad'

10.3 De 'tabkaart' op de juiste plaats zetten

10.4 Hoe geeft je de tabkaarten een kleurtje

10.5 Tekst op de tabkaarten

10.6 Kant-en-klare tabkaarten in de galerie

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 4

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Hoofdstuk 11: Nog wat laatste tips…

11.1 Het 'rolgordijn'

11.2 Bewaar een oud krijtbord…

11.3 Het 'Handboek Digibord & Didactiek'

Bijlagen: Bijlage

1: Nuttige websites & online informatie

Bijlage

2: Overzicht knoppen 'Notebook'-software vs. 10.6

Bijlage

3: Hulpblad 'Schrijven op het bord'

Bijlage

4: Hulpblad 'Schermafdruk maken'

Bijlage

5: Hulpblad 'Bestaande les toevoegen aan de Galerie (Mijn inhoud)

Bijlage

6: Hulpblad 'Een lesmaken in Notebook en deze bewaren'

Bijlage

7: Hulpblad 'Geschreven tekst naar gedrukte tekst'

Bijlage

8: Hulpblad 'Tekst achter afbeelding zetten (lagen maken)'

Bijlage

9: Hulpblad 'Bewerken van een object'

Bijlage 10: Hulpblad 'Notebook'-software in Word gebruiken (InkAware) Bijlage 11: Hulpblad 'Activity Toolkit (interactieve lessen maken)

98 99

Bijlage 12: Hulpblad 'Thema's (sjablonen) maken'

100

Bijlage 13: Hulpblad 'Notebook'-bestand exporteren en inhoud printen

101

Bijlage 14: Hulpblad 'SMART Recorder'

102

Bijlage 15: Hulpblad 'Objectanimatie en paginaopname'

103

Bijlage 16: Hulpblad 'Sneltoetsen 'Notebook'-software'

104

De bijlagen (Hulpbladen) 2 t/m 15 zijn - t.b.v. gebruik in dit boekje - ter beschikking gesteld door Peter Jansen, onderwijsadviseur ICT bij de Onderwijs begeleidingsdienst 'Duin- en Bollenstreek' te Lisse. Ik heb deze bijlagen (hulpbladen) aangepast aan de lay-out van dit boekje en waar nodig iets gewijzigd.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 5

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Gebruik van dit boekje Het SMART Board is géén projectiescherm, waarop je met behulp van de beamer en je computer, allerlei aardige dingen kunt doen, zoals filmpjes, PowerPoints en televisieprogramma's (al dan niet via 'Uitzending gemist') vertonen en verder nog iets doen met de pennen en het internet. Nee, daar heb je geen SMART Board voor nodig. Je kunt dan bij het geven van je lessen ook uit de voeten met een losse beamer, een projectiescherm en het 'krijtjesbord' . De meerwaarde van eender welk digitaal bord dan ook, zit in het feit dat je de gemaakte lessen kunt bewaren, inclusief je de aantekeningen die je erbij hebt geschreven en deze later opnieuw kunt gebruiken, bijvoorbeeld als herhaling/opstapje kunt gebruiken voor je volgende les; je eerder gegeven lessen, uitleg en aantekeningen op enig moment terug kunt halen; bepaalde sjablonen, lijntjes en ruitjes niet meer zelf hoeft te maken; je lessen met alles erop en eraan actueel kunt houden en ter plekke aan de actualiteit van het moment kunt aanpassen; objecten kunt verschuiven, de handelingen die je vertelt direct (interactief) kunt laten zien; leerlingen kunt laten samenwerken (in groepjes/tweetallen) aan een oplossing voor een probleem. De belangrijkste meerwaarde van het digitale bord zit in het feit dat je er continue interactief mee (moet) kunt werken en (moet) kunt laten werken. Niet alleen jij zelf, maar ook je leerlingen of groepjes leerlingen (moeten) kunnen interactief bezig zijn met het bord. Alleen dan komt een digitaal schoolbord tot z'n recht en is het de investering waard. Dit boekje behandelt slechts het 'topje van de ijsberg'. Die 'ijsberg' is de 'SMART Notebook'-software. Dit softwarepakket beschikt over zoveel mogelijkheden dat het ondoenlijk is om het pakket in korte tijd volledig te leren kennen en in de vingers te krijgen. Daarom beperkt dit boekje zich tot een aantal basisvaardigheden. Basisvaardigheden die je in relatief weinig tijd eigen kunt maken en zich beperken tot de belangrijkste zaken: het gebruiken van tekst, filmpjes, afbeeldingen en gescande methodes op het digitale bord. Verder bespreekt het boekje het gestructureerd opslaan van je lessen en geeft het allerlei praktische tips en trucs met betrekking tot het interactief lesgeven op en met het SMART Board.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 6

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Dit boekje is alleen digitaal en online te verkrijgen (dus alleen te downloaden) én is gratis! Om een 'papieren' exemplaar te verkrijgen, zul je het dus moeten uitprinten. Je kunt er dan gaatjes in ponsen en opbergen in bijvoorbeeld in een 23-gaats multomap of in een plastic mapje. Groot voordeel van een digitale uitgave is dat het op ieder moment geactualiseerd kan worden en waarnodig aangepast aan de laatste ontwikkelingen, bijvoorbeeld een belangrijke update met wijzigingen in de software. Kortom: er is staat nooit een 'verouderde' uitgave online. Lees het boekje, terwijl je achter je pc zit en de 'SMART Notebook'-software' hebt 'openstaan'. Je kunt dan wat je leest meteen uitproberen om zo de genoemde vaardigheden snel onder de knie te krijgen. Begin bij één van de basisvaardigheden en ga zo stapje voor stapje verder. Probeer niet teveel tegelijkertijd te willen leren. Zorg dat je die ene basisvaardigheid eerst goed beheerst voordat je verder gaat met de volgende. Pas dat wat je geleerd hebt de volgende dag in de klas toe. Oefen, oefen en blijf oefenen totdat je deze basisvaardigheden allemaal onder de knie hebt. Neem er dus goed de tijd voor! De links naar websites die in dit boekje zijn opgenomen, kun je openen door – terwijl je de Ctrl-toets ingedrukt houdt – te klikken op de link. Deze links staan ook online op de YURLS Mijn 'Digibord'-bronnen, op het tabblad Boekje Basisvaardigheden 'SMART Notebook': http://mijndigibord.yurls.net/index.php?mod=yurlspage&pageId=98554 Foto ijsberg: www.smit-lloyd.com



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 7

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Een eerste en eigenlijk ook de belangrijkste tip… Leer je 'Notebook'-software kennen en maak hier tijd voor vrij..!

Wil je de basisvaardigheden in je vingers krijgen dan betekent dat gewoon: veel doen, veel experimenteren, dus oefenen! Installeer de 'Notebook'-software op je pc thuis, zodat je ook thuis op gezette tijden kunt oefenen met de software. Probeer gewoon uit; er kan niets kapot gaan. Zijn er op je school meerdere collega's die een SMART Board hebben, wissel dan informatie uit en houd bijvoorbeeld maandelijks een 'werkoverleg' m.b.t. gebruik van de 'Notebook'-software.. Volg een 'knoppen'-cursus en ga ook naar vervolgtrainingen die worden georganiseerd door bijvoorbeeld SMART Board Nederland (VSV) of de onderwijsbegeleidingsdienst in jouw regio. Download eens 'Notebook'-lessen van het internet die gemaakt zijn door anderen en sloop de lessen uit elkaar. Zo kun je zien hoe één en ander is gemaakt en in elkaar zit. Begin met simpele dingen; Keulen en Aken zijn ook niet in één dag gemaakt! Ga er met een positief gevoel tegenaan. Zeg niet: "Dat kan ik toch niet…". Ook hier geldt: oefening baart kunst. Niet het vele is goed, maar het goede is veel! Misschien is er op je school een collega met ervaring met de 'Notebook'-software. Vraag of hij/zij zo nu een dan een workshopje wil geven.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 8

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 1: Het gebruik van tekst in je les 1.1 Soorten letters Als je op je SMART Board gebruik maakt van getypte tekst, kies dan een duidelijk leesbaar lettertype. Vaak wordt het lettertype Times New Roman gebruikt. Heel geschikt voor drukwerk, maar minder geschikt voor het digitale bord! Er zijn twee soorten lettertypen: 1. Lettertypen met schreef (serif). Een schreef (ook wel Engels: serif) is het onderdeel van een lettertype dat aan de 'pootjes' van de letters uitsteekt. Voorbeelden: Times New Roman, Palatino en Georgia. 2. Lettertypen zonder schreef (sans serif). Voorbeelden: Arial, Tahoma en Verdana.

Gebruik op een digitaal bord een schreefloos lettertype. Een schreefloos lettertype oogt rustig en is (afhankelijk van de lettergrootte) vanaf een afstand goed leesbaar. Gebruik ook geen cursieve letters. Ook die letters zijn lastig om te lezen. Je kunt het standaardlettertype instellen via het configuratiescherm. Meer informatie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Schreef http://nl.wikipedia.org/wiki/Schreefloos

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 9

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 1.2 Lettergrootte De lettergrootte is van belang voor de leesbaarheid van de tekst van een les. Je kunt de lettergrootte van een tekst op twee manieren vergroten: 1. Standaard de lettergrootte instellen (via het configuratiescherm). Ik gebruik altijd het lettertype Verdana op lettergrootte 28.

2. Je kunt een (te) kleine tekst groter 'trekken'

Gevaar is dat de 'uitgetrokken' tekst geheel of gedeeltelijk over of achter andere objecten komt te staan. Kortom: het handigste is om te tekst bij het intypen meteen op een goed leesbare lettergrootte in te stellen. Zorg er in ieder geval voor dat getypte tekst ook achter in de klas goed leesbaar is. Voor een PowerPoint geldt de regel: tekst moet leesbaar zijn op een afstand van 10 meter.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 10

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 1.3 Hoe krijg je tekst op je SMART Board? 1.3.1 Met de pennen bij het Board Bij je SMART Board zitten vier gekleurde pennen (een zwarte, een blauwe, een groene en een rode. Standaard zijn die pennen ingesteld op de kleur die zij hebben: zwart, blauw, rood, groen. Pak één van de vier pennen en je kunt op het schrijfoppervlak van het bord schrijven: pak je de zwarte pen, dan schrijf je zwart, met de rode pen schrijf je rood, enzovoorts. 1.3.2 Kleur van de pennen veranderen Je kunt de kleur van de pennen veranderen tijdens het schrijven; dus de zwarte pen kun je ook rood laten schrijven. Je hoeft dan niet de rode pen te gebruiken. Hoe doe je dat..?

1. Klik (met je vinger) op het pennetje in de werkbalk. 2. Kies in de balk die nu verschijnt een andere kleur (of een van de aangegeven lijnen) en je pen 'gehoorzaamt'. Klik je op het keertekentje dan verdwijnt de balk (de balk verdwijnt overigens van zelf als je begint te schrijven). 1.3.3 Nog veel meer kleuren en lijnen Vind je deze vier kleuren niet genoeg, dan kun je uit nog veel meer kleuren kiezen. Dat doe je zo:

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 11

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 1. Pak een pen en klik op het icoontje Eigenschappen in de werkbalk. Je kunt die werkbalk overigens boven of onder het schrijfoppervlak van je bord zetten door op deze pijltjes te klikken:



. Dit pijltje staat in de werkbalk.

a. Er verschijn een scherm. Klik in dit scherm op Lijnstijl. b. Er verschijnt weer een scherm. Dat scherm moet je hebben. 2. Kies een kleur om de lijnkleur aan te passen. 3. Kies een 'dikte' om de dikte van de pen aan te passen. De dikte van de pennen kun je ook instellen in het configuratiescherm, zodat je altijd met een bepaalde pendikte begint (zie 1.4). 1.3.4 Getypte tekst Je kunt tekst ook intypen. Dat doe je zo: Klik even met de cursor in het midden van het schrijfoppervlak. De tekst die je wilt typen komt dan ongeveer daar te staan. Begin met je tekst te typen. Er verschijnt een editor of beter: een typgereedschapje. Het lijkt een beetje op 'Word' en het werkt ook zo.

Het 'kadertje' waarbinnen je typt kun je vergroten. Zet de cursor in het witte cirkeltje. De cursor verandert in een



. Door met je cursus naar rechts of naar

links te bewegen wordt het kadertje groter of kleiner.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 12

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 2.

Hier kun je het lettertype kiezen.

Hier de lettergrote.

Dikgedrukt (bold) of normaal.

Hiermee kun je tekst cursief zetten.

Tekst onderstrepen.

Hier kun je letters of tekst een kleurtje geven.

Uitlijnen: links – gecentreerd – rechts.

Met deze knop kun je de letters onder elkaar zetten.

10.

Aandachtspunten (bullets).

11.

Handig als je m2 en dm3 moet typen.

12.

Spellingchecker.

Zodra je klaar bent met typen, klik je op het kruisje rechtsboven in het typgereedschapje (editor). Vergeet ook niet om daarna op het 'pijltje' te klikken in de werkbalk: Zo schakel je de editor weer uit en ben je weer een 'muis' op het SMART Board. 1.4 Configureer tenminste één pen met de dunste lijn Met de pennen kun je schrijven met lijntjes van verschillende kleuren en diktes. Zet de pen waar je het meest mee schrijft (dat zal ongetwijfeld de zwarte pen) in de dunste lijndikte. Zo loop je niet het risico dat je letters 'vollopen' en onleesbaar worden bij het schrijven op het SMART Board. Je kunt de lijndikte en kleuren tijdelijk instellen… Dus alleen voor het moment dat dit nodig is. Je doet dit zo…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 13

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 1. Ga naar de werkbalk met de hulpmiddelen en klik hier op de knop met het potloodje (pennen). 2. Het 'zwarte' potloodje komt in de schrijfoppervlakte te staan. 3. Klik dan op de knop Eigenschappen. 4. Er wordt een nieuw scherm geopend. Kies hier Lijnstijl. 5. Kies bij Dikte bijvoorbeeld de dunste lijn. Wil je deze handeling niet steeds uitvoeren als je met een pen gaat schrijven, dan moet je de dunste lijn vastzetten in het configuratiescherm van de 'Notebook'-software. Je hebt dan voortaan een dun schrijvende pen permanent tot je beschikking.

1.5 Zet niet teveel tekst op één pagina Zet niet teveel tekst op één pagina. Verdeel een grote tekst in logische gehelen over verschillende pagina's. Zorg ervoor dat je voldoende ruimte overhoudt om met de pen aantekeningen c.q. verduidelijkingen bij de tekst te maken. Gescande lessen kosten vaak veel ruimte op het SMART Board. Je hebt dan geen ruimte meer om er dingen bij te schrijven. Beter is een onderdeel van de gescande les te kopiëren en in op een pagina te plakken.

In diverse publicaties over PowerPoints wordt een 'vuistregel' genoemd voor het aantal regels tekst op een dia. Men spreekt van de regel 5 x 5, 6 x 6 of 7 x 7. 5 x 5: 5 regels van 5 woorden, enz. De waarheid zal wel in ergens in het midden liggen. Hoe het ook zij:

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 14

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software zet niet teveel tekst op één pagina en beperk een zin zoveel mogelijk tot één regel. Houd rekening met ruimte voor aantekeningen.

1.6 Kleurgebruik Wees spaarzaam met het gebruik van kleuren in je 'Notebook'-les. Teveel zomaar kleur gebruiken omdat het leuk is, heeft geen meerwaarde voor de les. Een overdaad aan kleuren leidt de aandacht af. Het maakt de les 'onrustig'. Dus gebruik kleuren alleen als dit een functie heeft, bijvoorbeeld om de aandacht te vestigen op belangrijke begrippen. Op je computer zien kleuren er vaak anders uit dan op je SMART Board. Dit heeft o.a. te maken met de kwaliteit van de beamer en de lichtinval in je lokaal. Probeer de gebruikte kleuren uit en pas de kleuren zo nodig aan. Informeer ook even bij de leerlingen of alle tekst en met name de gekleurde tekst goed zichtbaar is. Mogelijk heb je leerlingen die kleurenblind zijn. Pas op met de kleur rood. Kinderen die problemen hebben met hun ogen, kunnen vaak als eerste de rode kleuren moeilijker zien. Als leerlingen de hele tijd naar een spierwit bord zitten te kijken, kan dat vervelend worden. Gebruik daarom een lichte kleur als achtergrond, dat is rustiger voor de ogen, bijvoorbeeld de kleur die links van wit staat (zie afbeelding).

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 15

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software De achtergrond van het schrijfoppervlak verander je heel eenvoudig: Klik met je rechter muisknop ergens in het schrijfoppervlak. Er verschijnt dan een schermpje. In dat schermpje staat Achtergrond instellen. Klik hierop en het scherm Opvuleffecten verschijnt. Kies hier Effen opvulling en klik daarna op de gewenste kleur. De kleur van de achtergrond van je schrijfoppervlak verandert direct. Complementaire kleuren contrasteren heel goed met elkaar. Analoge kleuren geven aan dat iets bij elkaar hoort, bijvoorbeeld een tekst bij een plaatje.

Meer informatie over kleuren: Meer info over kleurgebruik vind je in het boek 'Handboek Digibord & Didactiek' Auteurs: Allard Bijlsma en Jori Mur e.a. 2009 Instruct – Bodegraven - ISBN 978 90 460 0577 4 Op het internet is ook een en ander te vinden: http://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurencirkel http://nl.wikipedia.org/wiki/Kleurcontrast http://nl.wikipedia.org/wiki/Complementaire_kleuren http://e-klas.net/tips/kleurenschema/Passende_kleuren/Vk_kleurenschema.htm

1.7 Gebruik liniatuur bij het schrijven met de pen(nen) Had je een 'krijtjes'-bord met - (meestal) op de achterkant van één van de twee zijborden - door de fabriek gemaakte 'lijntjes' staan, dan had je mazzel. Stonden er geen lijntjes op, dan moest je zelf iets improviseren… Met een bordliniaal en een krijtje lijntjes trekken.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 16

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Met een strak getrokken dun touwtje dat wit was gemaakt met krijtstof samen met een collega afdrukken maken op het bord. Lijntjes op het bord krassen langs een liniaal. Een tijdrovend klusje. Maar die 'lijnen' kon je tenminste niet uitvegen. Nu hoeft dat gelukkig niet meer, want er zijn allerlei soorten kant-en-klare liniaturen in de galerie van de 'Notebook'-software te vinden.

Je vindt de 'lijntjes', maar ook 'hokjes' (voor een rekenles), 'muziekpapier' en meer in de galerie in de map Basismateriaal voor docenten  Administratie en evaluatie  Bedrukt papier. Je kunt ook een bestandje downloaden en uitpakken. Daarin staan er diverse lijntjes, ruitjespapier en muziekpapier die bij Mijn Inhoud in de galerie worden geplaatst. Dit bestandje staat op de website 'SMART op School'. De link is behoorlijk lang, maar dit bestandje is reuze handig. Een aanrader dus! Link: http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_docman&task=doc_details&gid=29 20&Itemid=16&lang=nl.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 17

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Om deze link te openen: houd de [Ctrl]-toets ingedrukt en ga met de cursor op de link staan. Om het bestand te kunnen downloaden, dien je je wel (gratis) te registeren op de website www.smartopschool.nl. Ook op het internet is ook online liniatuur te vinden. Op de website www.onderwijsmap.nl/digischrift staan allerlei gangbare liniaturen. Maar ja, deze staan online. De website moet dus wel bereikbaar zijn als je die wilt gebruiken.

En aardige (ook online) is: http://www.bordwerk.nl/tools/schrijven/schrijven.swf Maar die kun je in je 'Notebook'-les plakken, want het bestand is een 'flash'- (swf) bestand.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 18

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 2: Het gebruik van filmpjes in de les 2.1 Filmpjes van YouTube Op het SMART Board kun je in het kader van je les filmpjes van bijvoorbeeld YouTube vertonen. Je kunt in je 'Notebook'-software een hyperlink naar het betreffende filmpje maken.

Je bent hierbij wel afhankelijk van de kwaliteit van je internetverbinding op dat moment. Valt je internetverbinding tijdens je les uit of is de verbinding erg traag, dan heb je een probleem… Beter is het filmpje van YouTube te downloaden en als object in je 'Notebook'-les in te voegen. Op het internet zijn diverse gratis 'YouTube'-downloaders (freeware) te vinden. Ook kun je 'YouTube'-filmpjes online (webbased) downloaden. Je kunt hiervoor terecht op een aantal websites. Google maar eens op 'online youtube downloader'.

Sla het gedownloade filmpje vervolgens op als een 'flv'-bestand (flash) op je pc en zet het dan in je 'Notebook'-les.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 19

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Klik op Openen en daar staat het filmpje ineens in je 'Notebook' en heb je het internet niet meer nodig om het te kunnen bekijken.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 20

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Een handige truc..! Als je op YouTube een voor je les geschikt filmpje hebt gevonden dat je wilt downloaden, blijf dan op YouTube. In de adresbalk van je browser zet de direct na 'www.' de letters 'kiss'. Druk op de [Return]-toets en het filmpje wordt via Kissyoutube.com als 'flv'bestand gedownload.

2.2 Videoclips van de SchoolTV Beeldbank

De videoclips van de SchoolTV Beeldbank zijn ontzettend populair. Dit heeft tot gevolg dat de website – vooral 's middags – vaak niet of heel moeilijk te bereiken is. In de middagpauze heb je videoclips 'klaargezet' en tijdens de les blijkt de website onbereikbaar. Irritant en vervelend! Het zou derhalve ideaal zijn als je de videoclips zou kunnen downloaden en invoegen in je 'Notebook'-les. Helaas is dat onmogelijk. Het heeft iets te maken met auteursrechten. Toch bestaat er een truc om een kopietje te maken voor eigen gebruik op jouw pc… In de 'Notebook'-software zit het programmaatje SMART Recorder. Met dit programmaatje kun je filmpjes maken van hetgeen je doet op het SMART Board. Dat programmaatje kun je gebruiken om een 'kopie' te maken van een 'Beeldbank'-filmpje.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 21

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Dit kopietje – opgeslagen op je eigen pc – kun je onafhankelijk van een internetverbinding bekijken. Hoe werkt deze truc..? Met behulp van de SMART Recorder snijd je het gewenste videoclipje uit. Je start dan het filmpje op de website van de SchoolTV Beeldbank en laat de SMART Recorder dit filmpje opnemen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 22

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Zie je het rode kadertje rond het filmpje, dan moet je heel snel het filmpje starten op de website van de SchooltTV Beeldbank. De de SMART Recorder neemt namelijk automatisch het beeld (binnen het rode kader) op. Als het filmpje afgelopen is, dien je de SMART Recorder meteen te stoppen door op de 'stop'-knop te klikken.

Er verschijnt nu meteen een schermpje waarmee je het 'kopietje' opslaat op je pc.

Je kunt het filmpje – onafhankelijk van de internetverbinding - nu afspelen in de Windows Media Player of in de SMART Video Player. Het filmpje wordt opgeslagen als een 'avi'-bestandje. Een 'avi'-bestandje kun je niet invoegen in een 'Notebook'-bestand. Je moet het dan eerst omzetten naar een 'flv'bestandje. Daar heb je een 'conversie'-programmaatje voor nodig. Er bestaan gratis programmaatjes; dus even 'googlen'. 2.3 Online instructiegereedschappen Op het internet staan handige gratis instructiegereedschappen die je kunt gebruiken in je 'Notebook'-lessen. Maar ook voor deze gereedschappen geldt: je moet – om ze te gebruiken – over een internetverbinding beschikken. En wat dus, als je internetverbinding traag is of helemaal niet werkt… Daarom is het handig om de benodigde gereedschappen voor het grijpen op je eigen pc te hebben…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 23

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

De meeste van dit soort gereedschappen zijn gemaakt in flash en kun je herkennen aan lettertjes 'swf' aan het eind van de bestandsnaam in de adresbalk van je browser. Bijvoorbeeld: klok.swf. Om 'swf'-bestandjes te downloaden, kun je de gratis 'plug in' 'Sothink SWF Catcher' gebruiken (voor Internet Explorer en Fire Fox).

Het programmaatje nestelt zich na installatie in je browser. Kom je nu op een site met gereedschappen dan kun je het gewenste gereedschapje eenvoudig downloaden, opslaan op je pc en invoegen in je 'Notebook'-les.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 24

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Dat invoegen in je 'Notebook'-les gaat heel simpel: 1. Open de 'Notebook'-software. 2. Klik in de menubalk op Invoegen  Flash-bestand

Er verschijnt dan het volgende schermpje:

Klik op de naam van je 'swf'-bestand en daarna klik je op Openen en het gereedschapje staat in je 'Notebook'-les.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 25

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Vergeet niet het filmpje of tooltje te vergrendelen. Doe je dat niet, dan zie je iedere keer boven het filmpje of tooltje een blauwe balk als je erop klikt. 2.4 Het vergrendelen van 'flash'-bestanden (zie ook 8.3) Je kunt de 'flash'-bestanden (filmpjes /gereedschappen) op je SMART Board net als alle andere objecten (afbeeldingen, tekst) vergroten en verkleinen. Zo creëer je ruimte om er bijvoorbeeld aantekeningen naast te kunnen schrijven. Denk goed na wat je wel en niet gaat vergrendelen. Als je namelijk tijdens je les iets wilt verschuiven, iets wilt aanpassen enz., dan moet je het niet vergrendelen. Als er iets is, wat je echt niet gaat aanpassen of verschuiven, dan kun je het gerust vergrendelen. Kortom: let er dus goed op welke objecten je vergrendelt in je les. Het is erg irritant als je bijvoorbeeld tijdens je uitleg steeds van objecten de vergrendeling moet opheffen als je er iets mee wilt gaan doen (bijvoorbeeld verschuiven).



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 26

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 3: Het gebruik van afbeeldingen in je les 3.1 Een schermafbeelding maken Hoe kun je een afbeelding, foto en andere voor je les interessante dingen van een website kopiëren en in je 'Notebook'-software plakken? gescande tekeningen van leerlingen; plaatjes, foto's, tekst, enz. uit een gescande methode kopiëren en in je 'Notebook'-les plakken? De 'Notebook'-software beschikt hiervoor over een handig tooltje: de Schermopname werkbalk. Die werkbalk krijg je te zien als je in de 'Notebook'-software op het icoontje met het fototoestelletje klikt.

1. Open een 'Notebook'-bestand en klik op het icoontje met het fototoestelletje. 2. Er verschijnt nu een zwevende werkbalk met vier fototoestelletjes. Voor de betekenis en functie van de vier 'fototoestelletjes' moet je even kijken in de online 'SMART Notebook Help Center' bij 'Taking Screen Captures Using the Screen Capture Toolbar': http://onlinehelp.smarttech.com/english/windows/help/notebook/10_0_0/ScreenCaptu reToolbar.htm Voor ons doel is alleen de eerste en het vierde toestelletje interessant. a. Het eerste fototoestelletje: hiermee kun je een plaatje, foto, tekst, enz. op een website uitsnijden en in je 'Notebook'-les zetten. De uitsnijding is altijd rechthoekig. b. Het vierde fototoestelletje: hiermee kun je 'vrij' uitsnijden: bijvoorbeeld de contouren van een plaatje volgen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 27

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Laat je het vinkje voor Schermafdruk naar nieuwe pagina staan, dan wordt ieder 'plaatje' op een nieuwe pagina in je 'Notebook' afgedrukt. Haal je het vinkje weg, dan komt ieder 'plaatje' dat je schiet op dezelfde 'Notebook'-pagina te staan. Op je 'Notebook'-pagina staan de plaatjes, enz. als een object. Je kunt ze dus 'groter' of 'kleiner' trekken, verplaatsen en draaien. 3.2 Voordeel van het tooltje 'Schermopname werkbalk' Als je het fototoestelletje gebruikt om plaatjes van het internet te halen, zal je 'Notebook'-les niet te groot worden. Zodra je plaatjes kopieert van internet, bestaat de kans dat die plaatjes erg groot zijn en zo wordt dus ook je les erg groot. Hoe groter de les, des te langer het duurt voordat je deze kunt openen. Ook neemt het veel ruimte in op je USB-stick of het netwerk van je school. Bij het maken van aantekeningen op grote plaatjes bestaat de kans op vertraging van je pen tijdens het schrijven. En dat is knap hinderlijk. 3.3 Tekst van een website kopiëren Tekst(fragmenten) van een website halen om in je 'Notebook'-les te gebruiken gaat ook heel simpel. Ga naar een website waar je tekst vanaf wilt halen. Selecteer de tekst (met de linker muisknop over de tekst gaan. De tekst krijgt dan een blauwe achtergrond. Klik vervolgens op de rechter muisknop. Er verschijnt dan een schermpje. Klik op Kopiëren en de geselecteerde tekst staat op het 'klembord' van je pc. Klik nu ergens in het schrijfoppervlak van je 'Notebook'-pagina en er verschijnt het volgende schermpje…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 28

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Klik op Plakken en de tekst die je van de website hebt geselecteerd staat nu op je 'Notebook'-pagina…

Je hier nu de tekst verder bewerken ( klik 2x op je tekst) en/of verfraaien.

3.4 Een plaatje bij een verhaaltje Je hebt een prachtig verhaal dat je jouw leerlingen wilt vertellen of voorlezen. Dit verhaal kun je op een digitaal schoolbord prachtig ondersteunen met plaatjes of foto's. Zorg ervoor dat de afbeeldingen een voldoende grootte hebben. Dus iedereen in de klas moet afbeeldingen goed kunnen zien. Voorbeeld: wij gebruiken voor het vak catechese de methode 'Trefwoord'. De verhalen uit 'Trefwoord' kun je prachtig met een afbeelding ondersteunen. Hier bijvoorbeeld het 'scheppingsverhaal'…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 29

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

En denk eens aan een sprookje of… Je kunt ook een digitaal prentenboek maken. Ieder plaatje op een pagina. Je kunt er ook korte teksten bij maken. Ook kun je de leerlingen bij de afbeeldingen laten vertellen of de leerlingen korte teksten laten maken bij de plaatjes. 3.5 Een plaatje bij een les Een verduidelijkende afbeelding bij de les. Ook hier geldt dat iedereen het in de klas moet kunnen zien, dus niet te groot en niet te klein. Moet je ook nog ruimte hebben voor aantekeningen, zet de afbeelding dan op een goede plek. Je kunt de afbeelding op een tabkaart (pull tab) zetten. Het tabblad – dus ook de afbeelding – kan dan netjes naar de zijkant van het bord worden geschoven en je hebt je bordoppervlakte vrij om te schrijven.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 30

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 3.6 Over het auteursrecht Het kopiëren van plaatjes, foto's en teksten van websites mag niet, tenzij de maker aangeeft dat het wel mag (onder bepaalde voorwaarden). Als je jouw 'Notebook'-les met materiaal van derden online zet en anderen de mogelijkheid biedt jouw les te downloaden – dus openbaar maakt - dan overtreedt je de auteurswet, tenzij je de schriftelijke toestemming van de maker van dat materiaal hebt. Meer informatie over het auteursrecht vind je op Kennisnet.nl: 'Auteursrecht digitale leermaterialen', http://digitaalleermateriaal.kennisnet.nl/maken/auteursrecht.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 31

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 4: Het gebruik van gescande methodes 4.1 Gescande lessen De school schaft een scanner aan. Of nog beter: het kopieerapparaat van de school biedt de mogelijkheid om in één keer een boek te scannen. Dus de 'rug' eraf en scannen maar: leerlingenboeken, werkboeken en uitkomstenboekjes. En dan van iedere les weer een 'Notebook'-bestand maken… Een hele klus! En je moet je afvragen of het wel zinvol is…

Stel je hebt een rekenboek gescand en dat staat nu in 'pdf'-formaat op de server van de school. Je opent het bestand; zoekt de les van het moment op. De les staat op het SMART Board. Je kunt er nu gewoon met de pennen aantekeningen bij maken… Maar heeft dit een meerwaarde..? De leerlingen hebben het 'fysieke' rekenboek voor hun neus liggen. Hebben dus eigenlijk geen behoefte aan een gescande versie op het bord. Met jouw aantekeningen erbij wordt het op het digibord een aardig rommeltje en het wordt er niet duidelijker door en wordt een onleesbaar geheel. De leerlingen zien door de bomen het bos niet meer… Beter is het om uit de gescande methode een som te kopiëren naar een 'Notebook'-les. Uit bovenstaande les 3 (zie afbeelding) kopieer je bijvoorbeeld som 1, som 2 en som 3 naar je 'Notebook'-les. Iedere som op een aparte pagina. Het resultaat toont rustig en overzichtelijk. Je hebt ruimte genoeg voor je aantekeningen. Je kunt er zelfs nog een bijpassend instructiegereedschapje bijzetten, waarmee je interactief (meerwaarde!) het sommetje kunt uitleggen (aanschouwelijk). Ook kun je de leerlingen zo interactief laten oefenen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 32

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Wil je nog meer ruimte? Zet dan het sommetje uit het rekenboek op een tabkaart (pull tab). Je gaat dan eerst met de leerlingen het probleem (Hoe groot is het temperatuurverschil?) interactief oefenen met het instructiegereedschapje en daarna haal je de tabkaart tevoorschijn met het sommetje uit het boek.

Dit kun je uiteraard doen met alle lessen die je uit eender welke methode hebt gescand. Er zijn natuurlijk nog veel meer handige dingen te bedenken. Maar hanteer steeds als vuistregel: één opgave /probleem per pagina in de 'Notebook'-software. Lange taallesjes verdelen over meerdere 'Notebook'-pagina's. Houd altijd voldoende ruimte voor je aantekeningen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 33

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 4.2 Het antwoorden-/uitkomstenboek scannen Het kan handig zijn om een nakijkboek te scannen als je er maar één hebt. Gemaakte lesjes, sommen en opdrachten kunnen dan klassikaal nagekeken worden. De meeste uitgevers leveren tegenwoordig nakijkboekjes die ook de leerlingen kunnen gebruiken. Dus waarom zou je al die moeite doen...? Gebruik je toch een gescand nakijkboekje, controleer dan van te voren of de antwoorden goed leesbaar zijn. Ook voor de leerlingen achter in de klas. Kopieer desnoods stukken uit het gescande boekje naar meerdere pagina's in de 'Notebook'-software of gebruik een tabblad (pull tab) waar de antwoorden bij je les opstaan.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 34

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 5: Je lessen opslaan 5.1 Lessen opslaan… Je kunt je 'notebook'-lessen opslaan op je eigen pc; je pc (server) op school; op een USBstick of op een draagbare, externe harde schijf. Je kunt er ook voor kiezen je lessen online op te slaan. Voordeel van dit laatste: waar je ook bent, je kunt bij je lessen (als er tenminste een pc met internetaansluiting aanwezig is). 5.2 Duidelijke mappenstructuur Voordat je überhaupt lessen gaat maken is het verstandig om eerst een mapje te maken waarin je deze lessen gaat opslaan. Het is aan te raden dit te doen, voordat je ook maar één les opslaat. Zo voorkom je dat je lessen op den duur een rommeltje worden en het veel tijd kost om lessen terug te vinden. In de afbeelding hiernaast is een voorbeeld voor een mappenstructuur gemaakt. Door een nummertje voor de naam van de mapjes te zetten worden de mapjes niet in alfabetische volgorde gezet, maar kun je ze in een zelfgekozen volgorde zetten. Deze mappenstructuur kun je kopiëren naar je USB-stick, de server op school of naar een draagbare externe harde schijf. Alle schoolvakken zitten er in. Ieder 'vak'mapje heeft dezelfde submapjes. Wil je op school of thuis verder werken aan een les of een thuisgemaakte les op de server op school zetten, dan moet je gebruik maken van een USB-stick of een externe harde schijf om het bestand te 'vervoeren'. Kijk alleen uit dat je die USB-stick of externe harde schijf niet verliest… Zorg er daarom voor dat er altijd een 'origineel' op je pc thuis staat of op de server op school.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 35

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Je kunt je 'Notebook'-lessen per e-mail van huis naar school of van school naar huis mailen. Maar pas op, want een 'Notebook'-les kan behoorlijk groot worden en dan kan het versturen per e-mail problematisch worden… 5.3 'Notebook'-lessen 'online' opslaan Je kunt je lessen ook online opslaan. Bijvoorbeeld: thuis uploaden naar een dienst waar je bestanden kunt opslaan en op school weer downloaden. Je kunt dit bijvoorbeeld doen bij 'Windows Live SkyDrive' (25 GB gratis ruimte om je bestanden op te slaan). Heb je een zogenaamde 'Hotmail'-account (e-mail), dan kun je ook van 'SkyDrive' gebruik maken.

Website: http://skydrive.live.com/?mkt=nl-be Een andere gratis dienst is 'Dropbox.com'. Je hebt hier beduidend minder ruimte: ca. 2 GB. Maar 'Dropbox' heeft een aardig handigheidje in de vorm van een stukje software dat je moet downloaden naar je pc. Op het moment dat je een bestandje in de 'Dropbox'-map zet op jouw pc, wordt op het zelfde moment dit bestandje bij 'Dropbox' op het internet gezet. Heb je een bestand bijgewerkt in je 'Dropbox'-map, dan wordt je bestand op de 'Dropbox'-website automatisch bijgewerkt (dat heet 'synchroniseren') Website: http://www.dropbox.com

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 36

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Als je jouw bestanden 'online' parkeert, zorg dan wel dat je het origineel thuis of op school op de computer hebt staan. Internet is prachtig, maar als de internetverbinding het niet doet of de website verdwijnt plotseling dan kun je niet (meer) bij je lessen. 5.4 Een duidelijke 'bestandsnaam' Geef je 'Notebook'-les een duidelijke bestandsnaam, zodat je aan de naam kunt zien voor welk vak en welk onderwerp deze les is gemaakt. Bijvoorbeeld: RE-Blok 05-Les 04-Oppervlakte.notebook TA-Th 07-Les 03-Persoonsvorm.notebook GE-Th 03-Romeinen-Forum.notebook Je ziet dat er voor de cijfers een 0 staat. Die 0 zorgt ervoor dat - als je meer dan tien lessen maakt – alle lessen netjes onder elkaar komen te staan: 01, 02, 03, 04, 05, 06, 07, 08, 09, 10, 11, 12, 13, 14, 15, enz. Gebruik je geen 0 dan krijg je: 10, 11, 12, 13, 14, 15, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Dat geldt uiteraard ook voor de plaatjes, foto's, stukjes tekst, filmpjes en instructiegereedschappen. 5.5 Een backup van je lessen Maak regelmatig een back-up van je 'Notebook'-lessen. En bewaar die back-up op een veilige plaats. Je weet maar nooit..! Je harde schijf kan ineens crashen ; een bestandje raakt beschadigd en doet het niet meer of je wist per ongeluk een bestand of… De makkelijkste manier is de map met al je 'SMART Board'-bestanden op een CD-tje te branden. Op school wordt waarschijnlijk automatisch of door de ICT-er regelmatig een back-up gemaakt van alles wat op de server staat. Neem een kopietje van de back-up mee naar school. Je hebt dan ook op school altijd een kopie voor het geval je per ongeluk iets in de les wijzigt. Het kost dan weer tijd om die les in de originele staat te brengen. 5.6 Documenteer je lessen Gebruik de laatste pagina van je 'Notebook'-les om wat informatie over de les neer te zetten. Handig als je de les later weer gaat gebruiken en je weet niet meer hoe e.e.a. 'werkt'. Of je krijgt een heel andere groep. Je opvolger wil graag je lessen gebruiken, dus ook voor hem/haar is het makkelijk als er informatie over de les wordt te vinden is. Je kunt de documentatie ook in een Worddocument zetten en dit document eenvoudig als bijlage (attachment) bij je 'Notebook'-les opslaan.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 37

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software De bijlagen zit in de grote verticale grijze balk. Klik rechts op je scherm op het paperclipje.

1. Klik op het paperclipje om de balk te openen. 2. Klik op de knop Invoegen. 3. In het schermpje dat zich dan opent, kies je Kopie van bestand invoegen. 4. Er wordt weer een schermpje geopend: Kopie van bestand invoegen. Klik op het bestandje dat je wil toevoegen als bijlage. Dit bestandje komt achter Bestandsnaam te staan. Klik op Openen en het bestandje 5. staat bij de Bijlagen. Zet meteen bij de eerste les die je maakt de nodige informatie. Scheelt een hoop werk als je dat later nog moet doen. Je kunt allerlei informatie op die laatste pagina zetten (of in een Worddocument). Welke informatie? Dat hangt er van af wat jij belangrijk vindt. In ieder geval moet je vermelden voor wel vak je de les gemaakt hebt. Bijvoorbeeld: Spelling – Taal actief – woordpakket 7. Het schooljaar waarin je de les gemaakt hebt: Schooljaar 2009 – 2010. En verder hoe je de les hebt opgebouwd. Bijvoorbeeld: welke instructie gereedschappen en interactieve tooltjes heb je gebruikt. Staat er verborgen in-

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 38

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software formatie in je les die je tijdens een les naar voren laat komen, e.d. (best wel belangrijk, want zeker na een jaar weet je dat vast niet meer van al de lessen die je gemaakt hebt. Noteer ook de websites waar je eventueel plaatjes, filmpjes, e.d. hebt gevonden die je in de les hebt gebruikt.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 39

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 6: Wat je zeker moet weten… 6.1 Objecten Als je een tekst op het 'schrijf'-oppervlak hebt getypt of er een afbeelding, een interactief tooltje of instructiegereedschap op hebt geplaatst, spreek je van objecten. M.a.w.: tekst, afbeeldingen, filmpjes, interactieve tools, instructiegereedschappen noemen we objecten. Met die objecten kun je allerlei dingen doen. Wat…? Dat staat in het menu dat je te zien krijgt als je op een object klik. In het onderstaande plaatje is de getypte tekst 'SMART Board' een object. Als je op dit object klikt zie je een gestippeld blauw kadertje. Dat betekent dat je het object hebt geselecteerd. Ook zie je een groen bolletje; een grijs knopje met een zwart pijltje omlaag en een lichtgrijs bolletje.

Met het groene bolletje kun je het object alle kanten opdraaien.

Met het lichtgrijze bolletje kun je het object groter of kleiner 'trekken'.

Als je op het grijze knopje met het pijltje omlaag (rechter muisknop) klikt, wordt er een menu geopend met een aantal belangrijke functies. Je vindt een groot aantal van die

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 40

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software functies ook terug in bijvoorbeeld 'Word' en in 'Windows' en in… (noem maar op!). Deze functies hebben in je 'Notebook'-software min of meer dezelfde betekenis.

Knippen, Kopiëren en Plakken ken je uit 'Word'. Je kunt een object als die is geselecteerd Knippen of Kopiëren en dan Plakken op dezelfde of een andere pagina of zelfs een andere 'Notebook'-les. Als je op Verwijderen klikt, is het object foetsie, weg. Je kunt na het selecteren van een object ook gewoon de 'Del'-toets op je toetsenbord indrukken. Heb je een object per ongeluk gewist, geen nood. Je haalt het gewoon terug door in de werkbalk gebruik te maken van het knopje Ongedaan maken. Wil je het toch weer weg hebben, dan klik je op het rechter knopje Opnieuw. Ongedaan maken

Opnieuw

6.2 De functies 'Dupliceren', 'Vergrendelen', 'Spiegelen', 'Oneindig dupliceren', 'Koppeling' en 'Geluid' Dupliceren: Werkt net als Kopiëren alleen veel sneller. Je hoeft namelijk niet te plakken.

Vergrendelen: Om te voorkomen dat je tijdens je les een object per ongeluk verschuift, kun je het object vergrendelen. Dit is een heel handige functie. Als je die namelijk gebruikt bij filmpjes, tools en gereedschappen ('flash'-bestanden) die je hebt ingevoegd in je 'Notebook'-les en je klikt er op, dan wordt de blauwe balk boven deze objecten niet ge-

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 41

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software toond. De functie Vergrendelen kent verschillende mogelijkheden. Je moet ze bij gelegenheid maar eens uitproberen!

De vergrendeling kun je opheffen door op Vergrendeling opheffen te klikken in hetzelfde menu. Spiegelen

Oneindig dupliceren

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 42

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Handig als je bijvoorbeeld een invuloefening maakt. Je past Oneindig dupliceren toe op de lidwoorden 'de', 'het' en 'een'. Ga met de cursor bijvoorbeeld op 'een' staan. Klik dan één keer en sleep het met de linker muisknop ingedrukt naar het 'schrijf'oppervlak. Laat de cursor even los. Klik even ergens op het 'schrijf'-oppervlak. De blauwe rand rond 'een' verdwijnt en je kunt 'een' nu naar de gewenst zin slepen. Koppeling Met deze functie kun je bijvoorbeeld een hyperlink naar een website op het internet maken. Typ een tekst in waar je een 'link' aan wilt hangen naar een website. Open het menu en klik op Koppelingen. Het scherm Koppeling invoegen opent zich. Typ het adres van de website in of kopieer die uit de adresbalk van je browser. Vul achter Starten door te een puntje in voor Hoekpictogram en klik op OK.

Je hebt nu een hyperlink (adres van een website) gekoppeld aan een object. Als je nu op het 'wereldbolletje' klikt, opent je browser zich en kom je automatisch terecht op de door jou gewenste website. Je kunt achter Starten door te ook het puntje voor Object zetten. De hele tekst die je ingetypt heb wordt nu een hyperlink. Dat kun je zien omdat als je op die tekst gaat staan met je cursor, de cursor verandert in een 'handje'

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 43

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software De cursor is verandert in een 'handje'. Op dezelfde manier kun je ook een koppeling maken met een pagina uit de 'Notebook'-les (Pagina in dit bestand); met een bestand op de harde schijf van je computer (Bestand op deze computer). Let wel op dat je deze les alleen op deze computer kunt openen. Op een andere computer zal deze koppeling niet werken; je koppeling verwijst immers naar de computer waarop je de les hebt gemaakt. met een bijlage bij je 'Notebook'-les (Huidige bijlagen), bijvoorbeeld een 'Word'-document. Dit document staat in de galerie bij Attachments.

Geluid Stel je geeft een biologieles over de haan. Je hebt een plaatje van een haan op het internet gevonden en in je 'Notebook'-les gezet. Je wilt als je met je vinger op het plaatje van de haan klikt, dat de haan 'kukeleku' doet. Je hebt op het internet dit geluid gevonden en gedownload. Hoe koppel je nu het gekakel van de haan aan het plaatje van de haan?

Klik in het menu op Geluid. Het schermpje Geluid Invoegen opent zich. Blader naar het geluidsbestandje dat op je harde schijf staat. Je kunt net als bij het schermpje Koppeling invoegen kiezen uit een hoekpictogram of het hele object. Klik weer op OK en het geluid is aan het plaatje gekoppeld.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 44

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software In de huidige versie van de 'SMART Notebook'-software is het alleen mogelijk om 'mp3'-bestandjes aan objecten te koppelen. Geluidsbestandjes kun je vinden op bijvoorbeeld: http://www.findsounds.com/ . Maar er zijn nog veel meer websites met gratis geluiden die je kunt gebruiken. 6.3 De functies 'Eigenschappen', 'Groepen instellen' en 'Volgorde' Stel…, je wilt een object maken in de vorm van een plaatsnaambord. Het object 'plaatsnaambord' bestaat twee objecten: de tekst 'Topografie'(1) en een rechthoek (2). De tekst wordt ingetypt en de rechthoek wordt gemaakt met de knop Vormen op de werkbalk.

Klik op de rechthoek (3) en open het menu door op het grijze knopje met het zwarte pijltje omlaag te klikken. Kies in het menu Eigenschappen. Het schermpje Eigenschappen wordt geopend (4) en heet Opvuleffecten. Zet het stipje voor Effen opvulling en kies een kleur. Voor het bord: blauw'

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 45

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Zodra je in het schermpje Opvuleffecten op het 'blauwe' blokje klikt, kleurt je rechthoek blauw.

Maar…, er staat nog een zwarte rand omheen. De moet ook weg! Selecteer het nu blauwe rechthoekje en klik in het scherm Eigenschappen op Lijnstijl. Je ziet dan het volgende schermpje: Klik bij Kleur op blauw. De zwarte rand rond het rechthoekje is veranderd in blauw. De rechthoek is nu klaar en is nu een blauw bord.

Nu moet het object tekst (Topografie) nog in het bord worden geplaatst. Sleep het object 'Topografie' in de blauwe rechthoek en je ziet geen letters!

Het object 'Topografie' zit verstopt achter de blauwe rechthoek. Hoe krijg je de letters nu te zien…?

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 46

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Sleep de blauwe rechthoek even omlaag, zodat het object 'Topografie' weer zichtbaar is.

6.4 De functie 'Volgorde' Klik op het object 'Topografie' en open het menu. Kies Volgorde.

Er open zich nu weer een (klein) schermpje met vier mogelijkheden. Kies Naar voorgrond. Sleep dan het object 'Topografie' weer in de blauwe rechthoek, en… nu zijn alle letters zichtbaar!

Maar het moeten witte letters worden. Hoe krijg je dat voor elkaar? Dat laat het volgende plaatje zien.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 47

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

1. Selecteer het object 'Topografie' door er op te klikken. 2. Open dan weer het menu en kies weer Eigenschappen. 3. Kies in het scherm Eigenschappen voor Lijnstijl en kies het blokje met de kleur wit door er op te klikken. 4. De letters in het blauwe rechthoek zijn nu wit. 6.5 De functie 'Groepen instellen' Het 'plaatsnaambord' is nu bijna klaar. Het bestaat uit twee objecten: De inmiddels witte tekst 'Topografie' De blauwe rechthoek. Als je dit bord naar een andere plek op je 'schrijf'-oppervlakte zou slepen kan het gebeuren dat je alleen de witte tekst versleept. De blauwe rechthoek blijft op z'n plaats. En dat is niet de bedoeling. Dit kun je voorkomen van door de twee objecten één object te maken. Dat doe je met de functie Groepen instellen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 48

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

1. Selecteer de twee objecten. Dat doe je door met je muis of vinger een grote rechthoek over je objecten door bijvoorbeeld linksboven naast je objecten te klikken, muisknop ingedrukt houden en naar rechtsonder trekken. 2. Open het menu. Kies Groepen instellen en daarna Groeperen. 3. Het 'plaatsnaambord is nu één object geworden.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 49

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 7: 'Notebook'-software en klassenmanagement 7.1 Schema's 'zelfstandig werken Je kunt met de 'Notebook'-software ook heel goed schema's maken t.b.v. het zelfstandig werken al dan niet gebruikmakend van het circuitmodel. Onderstaande schema is gemaakt voor een combinatiegroep 7/8. De namen van de leerlingen kun je via de functie Oneindig dupliceren naar de verschillende vakken slepen. Maak een dergelijk schema met lijnen en gebruik in dit geval niet de Tabelfunctie. De leerlingen uiteraard kunnen zelf hun naam in het schema slepen.

Op onderstaande afbeelding een schema (ook voor een combinatiegroep 7/8 ten behoeve van de registratie van de 'baklessen' bij het onderdeel spelling van de methode 'Taal actief'. Ook hier kunnen de leerlingen zelf hun naam in het vakje slepen als zij een 'bakles' afhebben. Aan het eind van de les sla je het schema op met de ingevulde namen. Zo kun je de administratie bewaren voor de volgende les…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 50

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Een andere mogelijkheid is een 'aftekenblad' te scannen en in te voegen als een 'object'. De namen van de leerlingen zijn hier niet ingevuld, maar je kunt je voorstellen dat dit een optie zou zijn. De leerlingen kunnen dan met de pen achter hun naam een kruisje zetten. Aan het eind van de les sla je het 'Notebook'-bestand weer op. De aangebrachte kruisjes worden mee opgeslagen, dus je kunt de volgende spellingles beginnen met een actueel schema.

Dergelijke schema's zijn ook te maken t.b.v. de zelfstandige verwerking van de stof uit de rekenmethode. Je zou bijvoorbeeld een schema kunnen maken voor de registratie van welke sommen door welke leerlingen gemaakt moeten worden. Bijvoorbeeld welke leerlingen die de 'minimum'-stof moeten maken; welke leerlingen de 'basis'-stof moeten maken en welke leerlingen de 'plus'-stof. In onderstaand schema is het zelfstandig werken in een circuitmodel weergegeven. De leerlingen zijn van te voren ingedeeld in groepjes. Je kunt in dit schema een heel groepje kinderen naar een onderdeel verslepen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 51

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Dit soort schema's zijn heel goed te maken met de vaardigheden die in dit boekje worden besproken. 7.2 Tooltjes t.b.v. het 'klassenmanagement' Er zijn verschillende tooltjes te vinden t.b.v. je 'klassenmanagement'. Op het internet kun je bijvoorbeeld deze tool vinden:

Het is een 'swf'- file dus je kunt het bestandje invoegen in je 'Notebook'-software. Ook in de galerie van de 'Notebook'-software kun je wel wat vinden dat bruikbaar is. Hier bijvoorbeeld de 'Random groepjesmaker'…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 52

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Met dit handige tooltje uit de Lesson Activity Toolkit 2.0 kun je groepjes maken in de klas. Vul de namen in van je leerlingen. Je wilt vijf groepjes. Vul bij 'Number of groups' 5 in en klik op 'Generate'. En je hebt vijf groepjes! En met dit tooltje (ook uit de Lesson Activity Toolkit 2.0) zou je een overzicht van een weektaak of een simpele huiswerkagenda kunnen maken…

Op de website www.triptico.co.uk staat een aardig 'interactief' tooltje om een plattegrondje van je klas te maken. Je kunt het gebruiken als je de kinderen eens andere plaats wilt geven. De tool heet 'Seating plan creator'.

http://www.triptico.co.uk/resources/seatPlan/seatingPlan.html

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 53

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 7.3 Presentaties met de 'Notebook'-software tijdens informatieavonden Dit valt eigenlijk niet onder 'klassenmanagement', maar is toch handig om even te noemen. Wellicht maak je tijdens een informatieavond voor de ouders van je groep aan het begin van een nieuw schooljaar een 'PowerPoint'-presentatie. Dit kun je nu ook doen door i.p.v. een 'PowerPoint'-presentatie een 'Notebook'-presentatie te maken. Leuk voor als de ouders nog nooit gezien hebben wat de mogelijkheden van een digitaal schoolbord zijn. Je kunt ze tijdens het geven van je informatie 'trakteren' op allerlei interactieve 'trucjes'. Zo kun je voorbeelden laten zien wat de leerlingen op het bord allemaal kunnen doen. Plaatjes en foto's kun je uit je 'PowerPoint'-presentatie kopiëren en in de 'Notebook'-software plakken. Ook is het mogelijk om de hele PowerPoint in één keer in 'Notebook' te 'plakken'. Open de 'Notebook'software. Klik op Bestand  Importeren.

Er wordt een nieuw venster geopend met de vraag of je de wijzigingen eerst wilt opslaan voordat je de PowerPoint gaat importeren. Klik op Ja of Nee. Daarna opent zich weer een nieuw venster. Zoek naar je 'PowerPoint'-bestand en klik op Openen. Nu even geduld hebben, want de 'PowerPoint'-presentatie wordt ingelezen en omgezet naar 'Notebook'. 7.4 Presentatie met de 'Notebook'-software tijdens een (interne) workshop Moet je een (interne) workshop, bijvoorbeeld aan je collega's. Dan in de 'Notebook'software uitermate geschikt om bij deze workshop te gebruiken. Je kunt 'schakelen' naar foto's, afbeeldingen, filmpjes en websites. Allemaal met één klikken onder handbereik. Leuke gelegenheid ook om collega's die nog geen SMART Board in hun lokaal hebben enthousiast te maken. Maak ook bij een workshop gebruik van de interactieve mogelijkheden van het SMART Board en het teruggrijpen naar wat eerder besproken is tijdens de workshop. Ga niet achter een pc of laptop zitten, maar laat zien hoe je dat doet op het SMART Board. Laat een toehoorder eens naar het bord komen en klikken. Zo maken ze voor het eerste kennis met het bord. Erg leuk én interactief, zeker als je een lange presentatie gaat geven.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 54

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 8: Handigheidjes en 'weetjes' 8.1 De 'toeters en bellen' van de 'Notebook'-software In de galerie van de de 'Notebook'-software staan allerlei interactieve - voor de 'fun' tooltjes. Hartstikke leuk, maar gebruik deze tooltjes met mate. Bovendien moet het gebruik ervan functioneel zijn. Dergelijke tooltjes kunnen je leerlingen van de inhoud van de les afleiden. Dat geldt ook voor het gebruik van de zogenaamde objectanimatie. Maak ook hier steeds de keuze: is het leuk of heeft het een meerwaarde? Natuurlijk mag het best een keer leuk zijn, maar teveel leuke dingen leiden de leerlingen af van waar het eigenlijk omgaat. Objectanimatie…

Vergeet niet eerst je object te selecteren, anders verschijnt in het keuzemenu geen balk met Objectanimatie. Leuke 'tooltjes'…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 55

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software De lont brandt steeds korter en met een luide knal spat het vuurwerk uit elkaar. Leuk! Maar teveel van dit soort grappen en grollen leidt de aandacht van de les af. De leerlingen herinneren zich waarschijnlijk alleen het 'rotje' en niet de inhoud van de les. 8.2 Gebruik tijdens de les zoveel mogelijk het 'volledig scherm' Dit oogt voor de leerlingen veel rustiger dan het 'standaard'-scherm.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 56

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Een andere oplossing zou kunnen zijn om een vinkje voor Automatisch verbergen te zetten. De zijbalk wordt dan niet getoond als je op het 'schrijf'-oppervlak werkt. Als je op een icoontje aan de zijkant klikt, wordt de zijbalk automatisch getoond.

8.3 Vergrendel objecten, zodat je ze niet per ongeluk verschuift Stukken ingetypte tekst, plaatjes, (interactieve) gereedschapjes, filmpjes e.d. kun je op de gewenste plaats vergrendelen. Zo voorkom je dat je objecten tijdens je les per ongeluk verschuift, met als gevolg… alles op het bord komt door elkaar te staan; allerlei (ongewenste) opmerkingen en commentaar van je leerlingen; het kost lestijd om de verschoven objecten weer in de oorspronkelijke vorm terug te brengen; de aandacht voor de les is verdwenen. Je kunt kiezen uit verschillende vergrendelingen: wil je wel iets verschuiven dan kun je kiezen voor vergrendelen en verschuiven (Verplaatsen toestaan of Verplaatsen en draaien toestaan). Wil je echter niets verschuiven, kies dan alleen voor Vergrendelen. Klik je op een 'flash'-bestand (bewegend plaatje, filmpje, instructietool), dan verschijnt er vaak een blauwe balk bovenaan je animatie. Zodra je het 'flash'-bestand vergrendelt, zal die blauwe balk niet meer verschijnen. Vergrendelen van een object…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 57

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Om de vergrendeling op te heffen, bewandel je dezelfde weg. Klik op het object en er verschijnt in de rechter bovenhoek een slotje

. Klik nu op het slotje en daarna op

Vergrendeling opheffen. Zoals al eerder gezegd: Denk goed na wat je wel en niet gaat vergrendelen. Als je namelijk tijdens je les iets wilt verschuiven, iets wilt aanpassen enz., dan moet je het niet vergrendelen. Als er iets is, wat je echt niet gaat aanpassen, dan kun je het gerust vergrendelen. Vergrendelingen moeten opheffen tijdens je les gaat ten koste van je zenuwen. 8.4 Plaatjes bij 'Mijn Inhoud' zetten Je wilt deze drie plaatjes naar het nieuw te maken mapje 'Taarten' zetten om ze later weer in een les te kunnen gebruiken.

Eerst ga je in Mijn Inhoud het mapje 'Taarten' maken. Dat doe je als volgt:

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 58

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

1. Klik op Mijn Inhoud. Er verschijnt een grijs knopje met een zwart pijltje dat omlaag wijst. 2. In het schermpje dat dan wordt geopend, klik je op Nieuwe map. Onder aan het rijtje mapjes staat nu een nieuwe map. In een blauw kadertje staat Naamloos. 3. Je kunt nu direct de naam gaan typen. Die verschijnt dan automatisch als naam van de map. Als dat niet gebeurt, klik je met de rechter muisknop op die nieuwe map en klik je op Naam wijzigen. In dit geval typ je in dit vakje 'Taarten'. 4. Haal de cursor uit het kadertje en klik ergens. Maakt niet uit waar. 5. Nu is je mapje 'Taarten' gemaakt. 6. Haal (als het aangevinkt is) het vinkje weg bij Automatisch verbergen. 7. Sleep nu de plaatjes van de taarten stuk voor stuk naar het mapje 'Taarten' in Mijn Inhoud.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 59

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Je kunt uiteraard ook een plaatje van het internet kopiëren en dan met de rechter muisknop in deze map plakken. 8.5 Zet online 'materiaal' van te voren klaar Maak je in je 'Notebook'-les gebruik van bijv. online filmpjes of websites, dan is het behalve handig, ook tijd en zenuwen sparend, om online materiaal voordat de les begint startklaar te zetten (bijvoorbeeld: 's ochtends voordat de school begint of tijdens de middagpauze). Kortom: voorkom dat je naar online materiaal en materiaal ( bijv. software, afbeeldingen. e.d.) dat op de server van de school staat, tijdens je les moet gaan zoeken. Zorg dat dit materiaal klaar voor gebruik staat in de taakbalk van Windows. Je kunt natuurlijk ook koppelingen plaatsen in je 'Notebook'-les die linken naar die bestanden. Gebruik je kaarten van Google Earth, Google Maps of de Digitale Atlas van Agteres, zorg er dan voor dat de kaarten die je nodig hebt bij je les klaar staan in de taakbalk. Maak je gebruik van websites waar je moet inloggen (bijvoorbeeld: Teleblik, Klassetv, e.d.) zorg er dan voor dat je voor de les bent ingelogd en de juiste filmpjes hebt klaarstaan. 8.6 Materiaal (bronnen) verzamelen voor gebruik bij je lessen Verzamel interactieve tools, instructiegereedschappen e.d. in een map bij Mijn Inhoud in de SMART Board galerie:

. Doe dat meteen als je iets interessants vindt waarvan je

denkt dit in een les te kunnen gebruiken. Dit scheelt later weer tijd met zoeken. Zet wat je gevonden hebt in een eigen mapje bij Mijn Inhoud, bijvoorbeeld: een mapje voor rekenen, een mapje voor aardrijkskunde, een mapje voor geschiedenis, enz. Je kunt ook op je eigen pc hiervoor mapjes maken. Zie hoofdstuk 5. Hyperlinks naar websites kun je in je browser in mapjes per vak opslaan bij Mijn favorieten. Teksten kun je van een website kopiëren en in een 'Kladblok'-documentje zetten (het programma Kladblok zit in Windows). Websiteadressen kun je ook in een Worddocumentje zetten. Maak ook dan voor ieder vak weer een apart document aan. Maar je kunt ook de hyperlink bij de Bijlagen (Attachments) plaatsen. Het zelfde geldt voor plaatjes en foto's. Ook hier geldt: voor ieder vak een eigen mapje. Gevorderde computergebruikers kunnen ook gebruik maken van het programma OneNote. Dit programma zit bij Office 7 en straks ook in het nieuwe Office 10. In OneNote kun je alles verzamelen wat je tegenkomt. Een soort knipselmap dus.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 60

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 8.7 Online materiaal (bronnen) verzamelen Je kunt je materiaal (bronnen) ook online verzamelen. Voordeel: waar je ook bent, je kunt er bij (tenminste als er een pc met een internetverbinding voor handen is). Je kunt je bronnen gratis online bewaren met: YURLS. Heel handig en veel gebruikt in het basisonderwijs. Handleidingen en How to's zijn te vinden op http://over.yurls.net. Je moet wel een gratis account aanmaken.

Symbaloo. Wordt ook vaak gebruikt in het basisonderwijs. Je kunt ook hier je bronnen gratis gestructureerd opslaan achter een simpel knopje. De site is in het Nederlands. Wel even registeren.

Delicious.com. Ook hier kun je bronnen neerzetten. Voordeel: je kunt bij iedere bron een beschrijving zetten. Doordat je bij iedere website één of meerdere sleutelwoorden (tags) kunt geven, kun je jouw bronnen snel terugvinden. Sleutelwoord bijvoorbeeld: reken, taal, spelling, geschiedenis, etc. De site is Engelstalig. De site is gratis, maar je moet je wel even registreren.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 61

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Op alle drie de sites kun je dus je bronnen (links) gratis online geordend opslaan. Gevorderde computergebruikers kunnen ook gebruik maken want de website Evernote (Engelstalig). Net zoiets als 'OneNote'. Ook een soort knipselmap, maar dan online. De site is gratis, maar je moet je wel registeren. 8.8 De zwevende zijbalk weghalen op je computer thuis Dit is de zwevende zijbalk…

Op school op je SMART Board erg handig, maar heb je thuis op je computer de 'Notebook'-software geïnstalleerd dan kan die balk knap irritant zijn, want overal zie je die balk. Zelfs als je de balk verbergt blijft er continue een 'tab' zichtbaar. Je ziet die tab op je bureaublad en in de software die je gebruikt. Kortom…, weg ermee!! Hoe doe je dat…?

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 62

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

In de taakbalk (rechts onderaan) van je computer staat waarschijnlijk dit icoontje: Dit is het logootje van de 'Notebook'-software. Er staat een rood kruisje in. Dat betekent dat er geen 'SMART Board' op je computer is aangesloten (bijvoorbeeld je pc thuis). Klik op dit icoontje. Er verschijnt dan dit schermpje: Klik op Zwevende hulpmiddelen verbergen en de irritante zwevende balk is verdwenen.

8.9 Je SMART-Board kalibreren Wat is kaliberen (SMART noemt dit overigens 'oriënteren')? "Kalibreren houdt in dat je het bord klaarmaakt om mee te werken. De pen of de vinger moet kunnen registreren waar deze zich bevindt op het bord. Kalibreren hoeft vaak alleen maar als het bord wordt geïnstalleerd. Toch gebeurt het regelmatig dat dit opnieuw moet worden gedaan. Zodra het beeld van de beamer verschuift, of de instellingen worden veranderd. Vaak heeft elk bord een knop waarbij je kan kalibreren. Deze knop zit meestal in de basis programma van het bord." (Bron: www.digibordhulp.nl). Maak er een gewoonte van om iedere ochtend voor de aanvang van de lessen je bord te kalibreren. Niets is zo vervelend als tijdens de les te moeten ontdekken dat het schrijven op het bord niet goed gaat. Moet je het bord vaak kalibreren, dan kun je ook een leerling de (week)beurt geven om de hele week na elke schoolbel het bord even uit te lijnen (kalibreren). Leerlingen vinden het een leuke taak en zullen het vast niet vergeten. Het bord kalibreren gaat heel eenvoudig:

Houd de knoppen voor toetsenbord en de rechter muis tegelijkertijd ingedrukt totdat het scherm

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 63

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software kalibreren (oriëntatie) wordt weergegeven. Begin het kalibreren links bovenin het scherm oriëntatie. Druk met je vinger of pen stevig in het midden van elk kruis in de volgorde die wordt weergegeven door de witte, ruitvormige afbeelding. Heb je op het laatste 'kruis' gedrukt, dan verdwijnt het 'oriëntatie'-scherm vanzelf.

Meer informatie kun je vinden in het document (pdf): 'Oriënteren van het SMART Board Interactive Whiteboard'. Dit kun je downloaden van http://www.smartboard.nl/nl/training/gratis-training-materiaal.php. 8.10 De pen 'vormherkenning' gebruiken Je wilt tijdens je les 'spontaan' een mooie cirkel, rechthoek, lijn, ovaal, enz. op je bord tekenen. Met de gewone 'schrijf'-pennen kan dat natuurlijk, maar dat gaat niet echt strak. Er zijn twee manieren om een mooie strakke 'vorm' te maken… 1. Vormen maken met de gewone 'schrijf'-pen: pak een pen uit de pennenbak en teken je vorm. Leg je pen neer en klik op je getekende vorm. Klik op het grijze blokje met de pijl omlaag en open het menu. Klik op Vorm herkennen. Klaar! 2. Pak een pen en klik met je pen in de werkbalk op Pen vorm herkennen. Teken de vorm. Haal de pen van het bord en de getekende vorm verandert meteen in een mooie, strakke vorm.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 64

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 8.11 Navigatie in je 'Notebook'-les Zorg dat je weet waar alles staat in je 'Notebook'-les. Gebruik knoppen op je pagina’s die naar de volgende pagina verwijzen of naar een inhoud (begin). Standaard staan er grote witte pijlen in de werkbalk. Hiermee kun je naar de vorige of de volgende pagina gaan: Maak je gebruik van het Volledig scherm, dan verschijnt er een zwevend balkje. Die je links of rechts naar de onderkant van de les kunt schuiven. Ook hiermee kun je alleen naar de vorige of volgende pagina gaan. Wil je echter tijdens de les snel een pagina laten zien die bijvoorbeeld 5 pagina's verder staat, maak dan een 'knop' die is voorzien van een 'koppeling' naar die pagina 5. In de galerie staan kant-en-klare afbeeldingen van 'knoppen', maar je kunt ook zelf een knop maken. Dat doe je zo:

1. Typ de tekst 'Ga naar pagina 5' 2. Klik in de werkbalk op de knop Vormen.

Kies de pijl en maak die pijl zo groot dat de tekst 'Ga naar pagina 5' hier netjes inpast. 3. Sleep de tekst 'Ga naar pagina 5' in de pijl.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 65

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 4. Zet de cursor buiten de pijl in het 'schrijf'-oppervlak en houd de linker muisknop ingedrukt. Sleep nu met de muis over de pijl en de tekst. De cursor verandert in een lichtblauwe 'rechthoek'. Laat de muis los. Klik op een grijs vierkantje met een zwart pijltje (je ziet er twee) en kies in het menu Groepen instellen en dan Groeperen. De pijl en de tekst zijn nu één object geworden, dat je kunt verplaatsen, vergroten en verkleinen. 5. Klik op de pijl met de tekst en het menu wordt geopend. Kies Koppeling. Het scherm Koppeling invoegen verschijnt. Selecteer de pagina 5; Kies bij Starten door te voor Object en klik op OK.

Desgewenst kun je nu de gemaakte navigatieknop nog verkleinen. Als je deze navigatieknop meerdere keren wilt gebruiken, maak dan een mapje in Mijn Inhoud en sleep je zelfgemaakte navigatieknoppen in die map. Zo hoef je niet telkens je navigatieknoppen opnieuw te maken. Zet de navigatieknoppen onderaan. De leerlingen hoeven deze knoppen niet te zien. Ze zijn voor degene die het bord op dat moment bedient. Denk ook aan de plaats van de knoppen. Plaats desnoods links en rechts een knop. Zo voorkom je dat degene die het bord bedient steeds heen en weer loopt tijdens de instructie. 8.12 Plaats je tekst en objecten op de juiste hoogte op je bord De meeste SMART Boards zitten vast aan de muur. Je kunt het bord dus niet (zoals het oude 'krijtjes'-bord) omhoog of omlaag schuiven. Daarom is het belangrijk waar je de tekst en andere objecten (afbeeldingen, interactieve tools, instructiegereedschappen, e.d.) plaatst.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 66

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Geef je uitleg (instructie): plaatst dan de tekst in ieder geval op de bovenste helft van het bord. Zo kan iedereen het goed zien over de hoofden van hun medeleerlingen. Zet plaatjes e.d. op de onderste helft van het bord. Je kunt ze altijd omhoog schuiven over de tekst heen. Beter nog is om tabbladen (pull tabs) te gebruiken (zie hoofdstuk 10). Laat je jouw leerlingen iets doen op het bord, bijvoorbeeld oefenen met een tooltje of iets schuiven, zet je objecten (tekst, tooltje) dan laag, zodat ze erbij kunnen. Je kunt ook eventueel het 'ouderwetse' bordtrapje gebruiken. Maar pas op dat een leerlingen zijn evenwicht niet verliest. Steun zoeken bij het digibord gaat een beetje moeilijk. Heb je geen bordtrapje meer dan is er vast wel bij IKEA een krukje met antislip te vinden. Eventueel is er zelfs een 'handje-aan-een-stokje' verkrijgbaar (SMART-pointer).



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 67

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 9: Lesindeling 9.1 De lesindeling Een les kent een inleiding, kern en een slot. En voor jezelf zou je hier nog evaluatie aan kunnen toevoegen (m.n. de evaluatie van je 'Notebook'-les). 9.2 Inleiding Tijdens mijn opleiding tot schoolmeester heb ik geleerd dat je een les moet beginnen met een 'aandachttrekker'. Het digitale bord biedt prachtige mogelijkheden om de aandacht van de leerlingen te trekken middels een geluid (wat hoor je..?), al of niet in combinatie met een afbeelding; een foto of een filmpje (al dan niet zelf gemaakt met een digitale camera of camcorder (bijvoorbeeld een 'Flip'); een zelfgemaakte tekening (bijvoorbeeld in Paint (overigens zijn er op het internet genoeg geschikte gratis tekenprogrammaatjes te downloaden) of laat je leerlingen iets opschrijven op het bord als 'starter'. Uiteraard laat je de leerlingen bij deze foto vertellen. Al dan niet aan de hand van door jou gestelde (open) vragen. Laat je de leerlingen een filmpje bekijken, dan is een 'kijkvraag' handig waardoor de leerlingen 'gericht' kijken. Ook kun je de leerlingen vragen wat ze op het filmpje allemaal gezien hebben. Je kunt deze 'kijkvraag' ook op het digibord zetten middels een aantal interactieve tools uit de galerie, bijvoorbeeld de 'multiple choice'-tool.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 68

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Pas op voor 'overkill'. Bijvoorbeeld niet iedere les starten met een foto of een filmpje. Maar wissel de 'aandachttrekkers' af . Hoe dan ook, bedenk steeds afwisselende 'aandachttrekkers'. De 'Notebook'-software biedt mogelijkheden genoeg om er iets boeiends van te maken. Afhankelijk van de soort les zou je kunnen beginnen met het herhalen van een eerdere les. Je zou dit kunnen doen middels een 'interactieve tool' uit de galerie. Bijvoorbeeld: in een eerdere les is het 'bijvoeglijk naamwoord' aan de orde geweest. Nu is het 'stoffelijk bijvoeglijk naamwoord' aan de beurt. Haal de kennis over het 'bijvoeglijk naamwoord' op met behulp van een interactief tooltje. Er staan genoeg van deze tooltjes in de galerie (Lesson Activity Toolkit 2.0). Overigens… het loont de moeite de tooltjes in de galerie een rustig te bekijken en uit te proberen. Zet de tooltjes die passen bij jouw groep in een apart mapje bij Mijn Inhoud. Je hebt ze dan altijd snel bij de hand. Je kunt ze standaard vinden in de Lesson Activity Toolkit 2.0.

9.3 Kern Voor de kern kun je uitleg/instructie afwisselen met interactief oefenen: een pagina t.b.v. de uitleg/instructie gevolg door een pagina met interactief oefenen, dan weer een pagina met instructie/uitleg en ook weer gevolgd door een pagina met interactief oefenen van hetgeen jij daarvoor uitgelegd hebt. Door middel van het interactief oefenen, kun je snel zien of de leerlingen de som hebben gesnapt.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 69

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Houd je hierbij aan de 'vuistregel': één probleem (bijvoorbeeld een som) per pagina. Je houdt dan ook voldoende ruimte voor de 'aantekeningen' die je met de pen maakt. Een som uit het rekenboek (gescand plaatje) wordt uitgelegd (instructie).

Na de uitleg volgt het interactief inoefenen middels een 'spelletje' dat op het internet gevonden is. Het is een 'flash' (swf)-bestandje dat je in je 'Notebook'-les kunt invoegen.

De oefening is weliswaar in het Engels, maar jij legt uit wat de bedoeling is. Ze hebben het meteen door! De leerlingen rekenen het sommetje individueel, in tweetallen of in groepjes uit en een leerling laat je de gevonden uitkomst intoetsen.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 70

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Na dit interactief oefenen volgt de uitleg/instructie bij een nieuwe som en daarna weer een interactieve oefening, enz. In de galerie en op het internet staan allerhande interactieve tootjes waarmee je de stof die uitgelegd is, kunt laten oefenen. Nog een voorbeeldje. Een aardrijkskunde les over de werking van een sluis. In de inleiding laat je een filmpje van YouTube zien over een sluis. Het filmpje is gedownload van YouTube en ingevoegd in de 'Notebook'-software.

Tja, en hoe werkt nu zo'n sluis…??? Dat ga je dan interactief uitleggen of je vraagt aan de klas: "Wie kan het uitleggen… én doen. Je mag zelf de sluis bedienen." En dat laat je dan doen met de volgende simulatie (van het internet gehaald):

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 71

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 9.4 Slot Om je les af te sluiten is voldoende materiaal in de galerie en op het internet te vinden. Er zijn allerlei educatieve games en oefeningen voorhanden, waarmee je jouw les op een leuke manier interactief kunt afsluiten. Natuurlijk is de hierboven geschetste aanpak geen wet van Meden en Perzen. Je lesopbouw is natuurlijk afhankelijk van de soort les. Maar bij de meeste instructiemomenten is een dergelijke opbouw goed te gebruiken. Je kunt als slot de gegeven les ook samenvatten. Ook hier zijn in de galerie diverse geschikte tools voor te vinden. 9.5 Een handigheidje ('verwijspagina') Het mooie van een digitaal bord is dat je terug kunt grijpen naar pagina's van je les en de aantekeningen die je erbij hebt gemaakt. Als je leerlingen met het schriftelijk werk bezig zijn en iets van je uitleg nogmaals willen zien, kunnen ze naar de betreffende pagina's teruggrijpen. Om dit te vergemakkelijken kun je als laatste pagina van je les een 'verwijspagina' maken. De verwijspagina:

Als je nu op "Som 1: zie pagina 1" klikt (met je vinger) dan ga je automatisch naar pagina 1, waar som 1 plus de gemaakte aantekeningen staan. De leerling bekijkt de som en klikt hier op 'Terug >', waardoor hii/zij weer terugkomt op de 'verwijspagina'. Een andere leerling wil nog even zien hoe som 4 ook alweer ging. Hij/zij klikt op "Som 4: zie pagina 7" en komt op pagina 7. Ook hier staat weer het knopje 'Terug >' om terug te keren naar de 'verwijspagina'. De leerlingen kunnen dus zelfstandig 'terugbladeren' naar de som die ze nog even willen bekijken. Erg handig, want jij kunt in die tussentijd bijvoorbeeld leerlingen helpen die extra hulp nodig hebben.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 72

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Hoe maak je zo'n verwijspagina? Neem een nieuwe, lege pagina. 1. Typ hierin de tekst: (bijvoorbeeld) "Som 1: zie pagina 1". 2. Sluit de editor af door in de werkbalk

op te klikken.

3. Klik op de tekst en daarna op het knopje met het pijltje omlaag (of gebruik de rechter muisknop).

4. Er verschijnt een menuschermpje. Klik op Koppeling. Het schermpje Koppeling invoegen verschijnt. 5. Klik op Pagina in dit bestand. Er verschijnt een nieuw schermpje (zie plaatje). Klik op Eerste pagina of bij Paginatitels op het eerste naampje (Je kunt de verschillende pagina's van een les ook een naam geven). Kies bij Starten door te op Object. Klik tot slot op de knop OK.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 73

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software De tekst "Som 1: zie pagina 1" is nu veranderd in een hyperlink. Als je er op klikt ga je naar 'Som 1 op pagina 1'. Om van "Som 2: zie pagina 3" en de rest hyperlinks te maken, herhaal je de bovenstaade stappen. Je ziet dat de tekst "Som 1: zie pagina 1" in een hyperlink is veranderd. Als je er met de cursor op gaat staan, verandert die in een 'handje'. Klik je op de link dan kom je op pagina 1 en zie je de uitleg bij som 1.

Je kunt weer terug naar de 'verwijspagina' door een linkje 'Terug >' te maken.

Je doet dit op dezelfde manier als hierboven is beschreven. Alleen selecteer je nu als pagina Laatste pagina. Op deze manier kun je bij ongeacht welke les de leerlingen de uitleg/aantekeningen terug laten halen. 9.6 Evaluatie (van de 'Notebook'-les) Het is wellicht zinnig om aan het eind van de dag de gebruikte 'Notebook'-lessen even snel door te nemen. Je kunt dan bijvoorbeeld bij de 'documentatie' noteren wat eventueel in de betreffende 'Notebook'-les kan worden veranderd/verbeterd, omdat dit tijdens het geven van je les niet goed ging. Je kun er ook voor kiezen om je notitie op je les te schrijven en later je originele les aan te passen voor volgend jaar.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 74

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 10: Tabbladen (pull tabs) maken 10.1 Wat is de functie 'pull tab' of in simpel Nederlands 'tabblad'? Eigenlijk is het geen functie, maar meer een slimmigheidje om op één pagina veel informatie en afbeeldingen te plaatsen. Met de 'tabbladen' kun je informatie wegschuiven naar de zijkanten van je 'schrijf'-oppervlak. Je krijgt hierdoor meer ruimte voor aantekeningen. In de 'Notebook'-software vind je kant-en-klare pulltabs, maar ke kunt ze uiteraard ook zelf maken. 10.2 Het 'geraamte' van een 'tabblad' Klik op de knop Vormen in de werkbalk:

1. Kies het rechthoekje door erop te klikken. En 'trek' het in het 'schrijf'-oppervlak uit tot een flinke rechthoek (1).

Klik nu weer in de werkblak op Vormen en kies voor het trapezium.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 75

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

2. Maak een kleine 'trapezium' in het 'schrijf'-oppervlak. Dat wordt het 'tabje'. 3. Selecteer de 'trapezium' door erop te klikken. 4. Open het menu en kies Spiegelen  Omhoog/omlaag. 5. Is het resultaat van deze 'actie'. Nu moeten er nog twee handelingen verricht worden voordat het 'geraamte' van de 'tabkaart' klaar is. 1. Sleep het gemaakte 'tabje' tegen de 'rechthoek'. 2. De 'rechthoek' en het 'tabje' zijn twee aparte objecten. Door gebruik te maken van de functie Groepen instellen kunnen we er één object van maken: de tabkaart. Eerst weer de twee objecten (het 'tabje' en de 'kaart') selecteren. Even buiten de beide objecten met de linkermuisknop ingedrukt over de objecten slepen…

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 76

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

De twee objecten zijn nu geselecteerd. Open nu het menu en kies Groepen instellen  Groeperen.

Het object 'tab' en het object 'kaart' zijn door deze handeling één object geworden: het object 'tabkaart'. De basis voor de 'tabkaart' is nu klaar. Je kunt dit exemplaar opslaan bij Mijn Inhoud om de tabkaart later weer te gebruiken. 10.3 De 'tabkaart' op de juiste plaats zetten Stel je wilt de 'tabkaart' verbergen achter de bovenkant van je scherm. Bovendien kan de kaart ook wat groter.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 77

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 1. Selecteer de tabkaart door er op te klikken

2. Trek de tabkaart iets groter met het grijze bolletje (rechts onder het tablad). En schuif de kaart naar boven.

Op de hierboven beschreven manier kun je allerlei tabkaarten maken en aan de zijkanten van je scherm verbergen (behalve aan de onderkant). Zodra je dat doet, zal de pagina automatisch worden uitgebreid en als je dan je les in volledig scherm gaat geven, zie je ineens dat je les heel smal en klein is geworden. Voor alle duidelijkheid: dit is één manier om 'tabkaarten' te maken. Bij de 'Notebook'software leiden vele wegen naar Rome. Gewoon zoeken en de verschillende manieren uitproberen en kies de manier die jij het prettigst vindt werken.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 78

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 10.4 Hoe geeft je de tabkaarten een kleurtje Nu een tabkaart die je aan de linkerkant van het scherm wegschuift. Om de tabkaart een kleurtje te geven klik je op de tabkaart en opent het menu. In het menu klik je op Eigenschappen en de balk aan de rechterkant van de scherm opent zich. Je kunt ook op de rechter muisknop klikken. Het menu opent zich dan ook.

De balk opent zich in het scherm Opvuleffecten. Kies Effen opvulling. Klik op een lichte kleur, bijvoorbeeld lichtblauw. De tabkaart kleurt automatisch lichtblauw. Nu moeten de zwarte lijnen nog weg. Ga in de zelfde balk naar Lijnstijl en klik hier ook op de kleur lichtblauw. De zwarte lijnen zijn nu lichtblauw en je hebt een compleet lichtblauwe tabkaart.

Er komt nu een tweede tabkaart bij!

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 79

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Selecteer de lichtblauwe tab tabkaart; open het menu en klik op Dupliceren. Er verschijnt nu een tweede, ook lichtblauwe tabkaart. Selecteer tweede tabkaart door er op te klikken; open het menu en kies weer Eigenschappen. De grijze balk aan de rechterkant opent zich weer in Opvuleffecten. Kies hier eer een lichte kleur, bijvoorbeeld roze. Klik dan op Lijnstijl, klik op roze en de hele tabkaart is keurig roze. De 'tab' van de roze kaart zit niet erg handig; die zou meer naar beneden moeten. Ook dat kan. Selecteer de roze tabkaart en klik in het menu op Groepen instellen  Groepen opheffen. En trek daarna het 'tabje' van de 'kaart'. 'Tab' en 'kaart' zijn weer twee aparte objecten geworden.

Zet de 'tab' nu tegen de kaart. Het beste kun je de roze 'kaart' op de blauwe slepen. Je kunt dan precies zien waar de 'tab' moet komen. Heb je de 'tab' op de goede plaats gezet (de kaarten moeten nu precies over elkaar heen passen) dan zet de 'tab' weer vast aan de 'kaart'.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 80

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Selecteer de roze 'tab' en de 'kaart'. Daarna het menu van de roze kaart openen. Klik weer op Groepen instellen  Groeperen en de 'tab' en de 'kaart' zitten aan elkaar vast. Het is weer één object: de tabkaart. Nu kunt je de lichtblauwe en de roze tabkaart 'achter' de linker zijkant van je scherm verschuiven.

Maak in één keer een serie tabkaarten in verschillende (lichte) kleuren en sla ze op in een map bij Mijn Inhoud. Handig als je voor een les weer eens tabkaarten nodig hebt. 10.5 Tekst op de tabkaarten Je hebt tabkaarten gemaakt om daar tekst of een afbeelding op te zetten. Helaas kun je geen filmpjes, tools en instructiegereedschappen op tabkaarten zetten! Tekst op de 'Tab' Klik ergens op het 'schrijf'-oppervlak en type een tekst. Bijvoorbeeld: rekenen. Om de tekst van boven naar beneden te krijgen klik je in de editor op

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 81

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Sluit de editor af, klik op de pijl in de werkbalk

en sleep de tekst 'rekenen' op de

'tab. De tekst 'Rekenen' en de tabkaart zijn twee aparte objecten. Je moet dus weer naar Groepen instellen  Groeperen. Nu moet er nog tekst op de tabkaart zelf komen. Open de editor en typ een tekst. Bijvoorbeeld: "Blok 5, les 20 – som 1, som 2, som 4, som 5 en som 6".

Ook na het intypen van deze tekst (vergeet niet op de pijl in de werkbalk te klikken nadat je de tekst getypt hebt) even naar Groepen instellen'  'Groeperen zodat de tekst op de kaart blijft staan als je de kaart wegschuift. Op het moment dat je een andere tekst op de kaart wilt, kies je in het menu: Groepen instellen'  'Groepen opheffen. De roze tabkaart kun je op dezelfde manier van tekst voorzien. 10.6 Kant-en-klare tabkaarten in de galerie In de galerie zit een hele verzameling kant-en-klare tabkaarten. Je kunt ze snel vinden door in het zoekvenster van de galerie 'pull tab' in te vullen.

De tabkaarten uit de galerie zijn er in verschillende vormen en kleuren. Er zijn zelfs 'interactieve' tabkaarten.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 82

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

De tabkaarten uit de galerie zijn 'objecten'. Als je er op klikt zie je de knop voor het menu met al de inmiddels genoemde functies. Je kunt ze draaien, groter en kleiner trekken. Dit is een interactieve pull tab. Klik 2 x in de pull tab en typ je tekst erin. Zet de pull tab nu waar je hem wilt hebben, bijvoorbeeld aan de rechterkant. Klik dan op de punaise.

Als je nu de pull tab tijdens je les te voorschijn trekt, klik je daarna op de pijl

en je pull tab spring weer weg naar de rechterkant waar je hem vandaan haalde. Een handig maniertje om je pull tab weer snel weg te zetten.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 83

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Hoofdstuk 11. Nog wat laatste tips… 11.1 Het 'rolgordijn' In de werkbalk zit een handige knop: Dit is de knop Schermweergeven/verbergen. Hier kun je teksten e.d. op het 'schrijf'-oppervlak mee afdekken.

Het rolgordijn kun je met je vinger 'open' en 'dicht' doen.

Je kunt het rolgordijn ook van links naar rechts of van rechts naar links openschuiven. Je kun het scherm bijvoorbeeld rechts openen, terwijl je links staat. Gewoon het scherm op het bord naar links schuiven.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 84

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software 11.2 Bewaar een oud krijtbord… Uit ervaring blijkt dat je een afgedankt krijtjesbord - althans de zijborden - niet meteen bij het 'grofvuil' moet zetten (of door de sloopbedrijf moet laten afvoeren). Bewaar een aantal zijborden op de zolder of in de kelder van de school. Het SMART Board is een stuk elektronica dat kapot kan gaan… De computer crasht… de server van de school doet het ineens niet meer… De beamer begeeft het… De stroom valt ineens uit… Kortom: opeens heb je geen bord meer. Ja, wellicht nog wel twee whiteboards links en rechts van je digitale bord, maar die staan volgeschreven met belangrijke dingen. Bovendien is tekst op het linker whiteboard vaak slecht te zien door leerlingen die rechts in de klas zitten en omgekeerd. Staat er ergens een verrijdbaar schoolbord, bewaar dit bord dan zorgvuldig. Je weet maar nooit wanneer je het nodig hebt. Ook een reservelamp voor de beamer is geen overbodige luxe. Als zo'n ding kapot gaat heb je zo één, twee, drie geen nieuwe en kun je jouw digitale bord niet gebruiken. Vraag eens aan je ICT-coördinator of de directie of er een reserve lamp op school aanwezig is en informeer meteen eens of er een 'protocol' bestaat als een digitaal bord het ineens niet meer doet… 11.3 Het 'Handboek Digibord & Didactiek' Een aantal exemplaren van dit boek zou op iedere school als naslagwerk aanwezig moeten zijn. Dit boek gaat uitgebreid in op de ins en outs van een digitaal schoolbord en kan gebruikt worden bij alle typen digitale borden, dus ook het SMART Board. Het staat boordevol met handige tips en how to's. Kortom: een aanrader! Meer informatie staat op de website van de uitgever www.instruct.nl. Een overzicht van de hoofdstukken vind je op http://www.drp.nl/digibord//DigiBordboek/Hoofdstukke n.html.

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 85

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Op deze site vind je ook een uitgebreid hoeveelheid links waar je materiaal kunt vinden voor het digitale bord: http://www.drp.nl/digibord//DigiBordboek/Lesmateriaal.html http://www.drp.nl/digibord//DigiBordboek/Lesmateriaal/Voorbeelden1/Voorbeelden.ht ml http://www.drp.nl/digibord//DigiBordboek/Portals-voor-DigiBordlessen.html 'Handboek Digibord & Didactiek' Auteurs: Allard Bijlsma en Jori Mur e.a. 2009 Instruct – Bodegraven - ISBN 978 90 460 0577 4



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 86

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 1: Nuttige websites & online informatie 1.'SMART Board'-handleidingen Handleidingen SMART Board en 'Notebook'-software (pdf). SMART Board: de basis http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Kennismaking %20SMART%20Board.pdf Hardware Basis SMART Board Interactive Whiteboards http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Hardwarebasis .pdf Oriënteren van het SMART Board Interactive Whiteboard http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Hardwarebasis .pdf Oriënteren van het SMART Board Interactive Whiteboard http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Orienteren%2 0SMART%20Board.pdf De Werkbalk Zwevende Hulpmiddelen http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Werkbalk%20 Zwevende%20Hulpmiddelen.pdf SMART Board Start Centrum http://www.smartboard.nl/Static/Documents/UserUpload/training/QRG_Welkomstcentr um.pdf YouTube: Screencasts en filmpjes over het SMART Board: o SMART Boards in the classroom http://www.youtube.com/results?search_query=smart+boards+in+the+classroom &suggested_categories=27&page=2 o SMART Board http://www.youtube.com/results?search_query=smartboard&aq=0s 2. Website 'SMART op School' Lesmateriaal (gratis, wel registeren) http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_docman&Itemid=16&lang=nl Gebruikersforum http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_kunena&Itemid=3&lang=nl Multimedia (o.a. filmpjes - screencasts) http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_content&view=article&id=105&It emid=51&lang=nl Archief SMART op School Nieuwsbrieven http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_acajoom&act=mailing&listid=1&l istype=1&task=archive&Itemid=53&lang=nl

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 87

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software Gratis registratie (nodig om in te loggen bij) SMART op School en voor de gratis Nieuwsbrief http://www.smartopschool.nl/index.php?option=com_user&view=register&lang=nl 3. Ook handige links! Schoolbordportaal.nl: Gratis gereedschappen voor het digibord http://www.schoolbordportaal.nl/ Bordwerk.nl (Community, lessen downloaden, instructiegereedschappen, e.d.). Gratis registeren en inloggen http://www.bordwerk.nl Digibord op School (gratis lessen downloaden en uploaden) http://www.digibordopschool.nl Kennisnet: Digiborden in het onderwijs Dé website over digiborden voor leerkrachten en ict-coördinatoren in het basisonderwijs. http://po.digiborden.kennisnet.nl/ YURLS Linda Humme (SMART Board) Veel nuttige links! http://lindahumme.yurls.net YURLS Meester Marcel Markvoort (Bovenbouw) http://meestermarcelmarkvoort.yurls.net YURLS Juf Hanneke Meinen (Onderbouw) http://jufhannekemeinen.yurls.net 'Computers in de Klas' http://www.computersindeklas.nl/ 4. De links in dit boekje Veel links voor het digibord staan op de YURLS van André Manssen: Mijn 'Digibord'-bronnen – Tabblad: Digitale gereedschapskist http://mijndigibord.yurls.net/index.php?mod=yurlspage&pageId=69411 Geluiden voor het digibord http://mijndigibord.yurls.net/index.php?mod=yurlspage&pageId=81325 'SMART Board'-lessen – Notebook http://mijndigibord.yurls.net/index.php?mod=yurlspage&pageId=49539



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 88

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 2: Overzicht knoppen Notebook vs. 10.6 Naar vorige Notebookpagina [Versie 10.6] Naar volgende Notookpagina Notebookpagina toevoegen Notebookbestand openen Notebookbestand opslaan Plakken bestand Ongedaan maken Opnieuw Verwijderen Scherm verbergen

Volledig scherm 2 pagina's weergeven/verbergen Schermafdruk Documentcamera (apart kopen!) Tabellen invoegen Selectieknop Pen Creatieve pen Wisser Lijnen

André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 89

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Vormen maken Vormherkenning Magische pen kleurvulling Tekstvak invoegen Eigenschappen object Werkbalk verplaatsen

Paginasorteerder Galerie Bijlagen Werkbalk verplaatsen

Meethulpmiddelen



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 90

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 3: Hulpblad 'Schrijven op het bord' A. Om de penkleur te veranderen van de pen in het pennenbakje klik je achtereenvolgens op dit icoontje

(onderin de taakbalk): Configuratiescherm – SMART Board

instellingen. B. Om de penkleur te veranderen binnen de software klik je eerst op SMART Notebook om het softwareprogramma te starten. Klik dan op de gewenste penknop in de werkbalk.

Een balk met keuzekleuren verschijnt. Wanneer de gewenste kleur er niet bij zit klik je nog eens op de penknop. De balk verdwijnt weer. Klik daarna op de Eigenschappenknop in de werkbalk.

Een keuzemenu verschijnt. Klik op Lijnstijl om de lijnkleur, lijndikte, lijnstijl te veranderen.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 91

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 4: Hulpblad 'Schermafdruk maken' Start de 'Notebook'-software op en klik op de Schermafdrukknop

in de werkbalk.

De werkbalk Schermafdruk (Screen Capture) verschijnt.

Wanneer je op de eerste knop

drukt kun je een gebied omlijnen dat naar een nieu-

we 'Notebook'-pagina wordt gekopieerd. Wanneer je de schermafdruk naar je geopende pagina wilt hebben, moet je het vinkje bij Schermafdruk naar nieuwe pagina weghalen.

Schermafdruk van een deel van het bureaublad.

Wanneer je op de tweede knop

van de werkbalk drukt kun je een willekeurig ven-

ster kopiëren. Wanneer je op de derde knop

van de werkbalk drukt kopieer je het volledige

scherm.

Wanneer je op de vierde knop

van de werkbalk drukt kun je uit de vrije hand een

selectie kopiëren.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 92

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 5: Hulpblad 'Bestaande les toevoegen aan Galerie (Mijn inhoud)' Nadat je via een lessen(download)website een geschikte les hebt gevonden en gedownload, open je de 'Notebook'-software.

Druk op de Galerieknop

; dan op Mijn inhoud.

Druk dan op de rechtermuisknop en klik op Toevoegen aan Mijn inhoud. Selecteer het bestand en klik op Openen.

Het bestand komt in de lijst Mijn inhoud.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 93

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 6: Hulpblad 'Les maken in Notebook en bewaren' We nemen als voorbeeld een les met de getallenlijn. Open Notebook, klik op Galerie en zoek via het zoekveld bovenaan naar 'Raster groot'. Klik daarna op Figuren en achtergronden en sleep het raster naar het werkblad of dubbelklik erop.

Druk op Lijnenknop Trek een horizontale lijn over één van de rasterlijnen. Zet korte verticale streepjes op deze horizontale lijn, op gelijke afstand van elkaar. Druk op de Pennenknop (in de werkbalk) en schrijf enkele getallen boven de lijn. Zorg

ervoor dat je na elk getal even op de selectiepijl

klikt voordat je het volgende

getal schrijft. Zo zijn ze apart te verplaatsen (slepen) naar de juiste plaats.

Nu kun je een kind de getallen naar de juiste plaats laten slepen. Wil je deze les bewaren sla het bestand op via Bestand en Opslaan als. Voeg het later eventueel toe aan de Galerie.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 94

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 7: Hulpblad 'Geschreven tekst naar gedrukte tekst' Open Notebook en schrijf een woord, bijvoorbeeld 'spel'.

Klik op de Selectieknop bovenaan Klik met de rechtermuisknop op het woord

Klik op spel herkennen



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 95

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 8: Hulpblad 'Tekst achter afbeelding zetten (lagen maken) Open Notebook en klik op Galerie en zoek een afbeelding van een appel m.b.v. de zoekregel (bovenaan). Zoek op 'fruit' en klik daarna op Figuren en achtergronden. Sleep de appel naar het werkblad.

Klik op de tekstknop

in de werkbalk, maak een tekstvak door te slepen en type

appel in het tekstvak.

Klik naast het tekstvak: het woord appel is een object geworden. Klik met de rechtermuisknop op 'appel' en klik op Naar achtergrond. Nu kun je de afbeelding over het woord plaatsen. Dit is te gebruiken bij woordenschatoefeningen.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 96

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 9: Hulpblad 'Bewerken van een object' Open Notebook en zoek in de Galerie en afbeelding, sleep die naar het werkblad.

Klik op de afbeelding en dan op de rechtermuisknop of op het kleine knopje

met het

pijltje bovenaan

Met het groene bolletje kun je de afbeelding draaien (door te slepen) Met het witte bolletje kun je de afbeelding groter/kleiner maken (door te slepen) In het uitklapmenu kun je kiezen voor verschillende acties en koppelingen: Kies je Koppeling dan kun je een hyperlink naar een site of bestand maken. Kies je voor Geluid dan kun je er een geluid aan koppelen. Kies je voor Oneindig dupliceren dan kun je meerdere kopieën maken van een afbeelding. Handig bij teloefeningen.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 97

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 10: Hulpblad 'Notebook'-software in Word gebruiken (Ink Aware) Open Word en schrijf met de 'SMART Board'-pen een woord. Klik in de werkbalk (SMART Aware Toolbar) op het middelste knopje (met de N)

Het geschrevene wordt omgezet in gedrukte tekst. Open Word en maak een tekening met de 'SMART Board'-pen en klik daarna op het eerste knopje in de werkbalk (SMART Aware Toolbar).

De tekening wordt omgezet en ingevoegd als een afbeelding in Word. Open Word en type wat zinnen en zet er een afbeelding bij. Klik nu op het derde knopje in de werkbalk (SMART Aware Toolbar).

Er wordt nu een schermafdruk gemaakt en in een nieuw 'Notebook'-bestand gezet. Het is ook mogelijk om een SMART Notebook print Capture te maken van een bestaand Wordbestand (pagina). Kies daarvoor Bestand – Afdrukken – SMART Notebook Print Capture – OK.

De hele pagina wordt als nieuw object in Notebook gezet.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 98

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 11: Hulpblad 'Activity Toolkit (interactieve lessen maken)' Open Notebook software en ga naar Galerie. Vervolgens klik je op Lesson Activity Toolkit en daarna op het tabblad Interactief en multimedia. Als je vervolgens een item (bijvoorbeeld Blue-Category sort) kiest kun je die bewerken met de knop Edit. Nu kun je bijvoorbeeld een sorteerles maken met 'au' en 'ou' (zie voorbeeld). Klik op OK als je klaar bent. Je kunt de kinderen nu de woorden laten slepen naar de juiste kolom. Klik op Check om het automatisch te laten nakijken.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 99

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 12: Hulpblad 'Thema's (sjablonen) maken' Om een sjabloon te maken klik op Opmaak – Thema's – Thema maken.

Geef het thema een naam, stel de pagina naar wens in door het lettertype te bepalen, kleur achtergrond in te stellen en eventueel afbeeldingen toe te voegen. Klik onderaan op Opslaan.

Zo kun je bijvoorbeeld lijntjespatronen (http://onderwijsmap.nl/digischrift) omzetten in een sjabloon en toevoegen aan Mijn inhoud (slepen van pagina naar map Mijn inhoud) om wanneer nodig te gebruiken.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 100

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 13: Hulpblad 'Notebook'-bestand exporteren, inhoud printen Een 'Notebook'-bestand kun je exporteren (omzetten naar) een aantal digitale bestandstypen. Zo kun je de inhoud exporteren naar een serie afbeeldingen, HTML bestanden of als PDF bestand of als een PowerPointpresentatie. Dit kan handig zijn als je de inhoud wil delen met iemand anders, die geen Notebook op zijn/haar pc heeft geïnstalleerd. Ga naar Bestand – Exporteren – kies een van de opties.

Bij het printen van de inhoud zijn meerdere opties mogelijk (miniaturen, hand-outs, hele pagina). Kies Bestand — Afdrukken.

 André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 101

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 14: Hulpblad 'SMART Recoder' Met de SMART Recorder kun je een videobestand maken van al je handelingen op het SMART Board, onafhankelijk van de toepassingen die je gebruikt. Je kunt de opname afspelen op elke computer mat de SMART Video Player of Windows Media Player. Met de drie knoppen op de player kun je het opnameproces regelen. Door op de pijlknop naast de rode opnameknop te klikken kun je kiezen voor een bepaald op te nemen gebied: 1. Bureaublad: neemt elke actie op die je op het bureaublad uitvoert. 2. Gebied: vraagt welk deel van het scherm je wil opnemen. 3. Venster: vraagt welk actief venster je wil opnemen. Door op de menuknop boven de rode opnameknop te klikken zijn nog meer instellingen mogelijk. Opname delen verandert een SMART videoopname in een afspeelbaar bestand op elke pc (Windows Media Player).

Opties: daarmee zijn de audio- en video-instellingen te wijzigen, zoals frames per seconde, kiezen van bestandsformaat, doel van de bestanden bepalen.

 André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 102

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 15: Hulpblad 'Objectanimatie en paginaopname' Selecteer een object en klik op de Eigenschappenknop Je kunt nu Objectanimatie toepassen, net zoals in PowerPoint mogelijk is. De objecten bewegen automatisch, of na een muisklik.

Het is zo ook mogelijk om de Paginaopname te activeren via de Eigenschappenknop. Alles wat je schrijft of tekent op het bord wordt opgenomen en kan afgespeeld worden. Klik op Opname starten, schrijf op het bord, klik op Opname stoppen. Klik daarna op Afspelen.



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 103

Basisvaardigheden 'SMART Notebook'-software

Bijlage 16: Hulpblad 'Sneltoetsen 'Notebook'-software' Zet de 'Notebook'-software in Volledig scherm door in de werkbalk op

klikken.

Bij de opties in de menubalk staan er nog veel en veel meer!



André Manssen – 2010 – www.computersindeklas.nl - Pagina 104