i-ASiA Magazine

iTHAI CLASSICAL MUSIC

Photo :: i-ASiA, TMC Text :: Jutamas Poprasit

ระนาดเอก

ระนาดเอก เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องตีที่ได้รับความนิยมมากที่สุดชนิด หนึ่งจากผู้เรียน ทั้งนี้อาจเป็นเพราะเสียงระนาดที่มีพลังและสามารถสื่อ อารมณ์ได้หลายแบบ อาทิ รัก โกรธ สนุกสนาน เศร้า รวมทั้งบทบาทของ ระนาดเอกที่เป็นผู้นำวงในวงปี่พาทย์ ดังนั้นเรามาลองรู้จักกับประวัติสั้นๆ และลักษณะรูปร่างของระนาดเอกที่น่าสนใจกันดีกว่า

ระนาดเอก เกิดขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย รางระนาด มีรูปทรง คล้ายเรือ ส่วนมากทำจากไม้ขนุน ไม้สัก หรือไม้เนื้อแข็งชนิดอื่นๆ สำหรับ ส่วนประกอบที่ใช้ปิดหัวและท้ายรางระนาดเรียกว่า “โขน” โดยส่วนบนด้าน ในของ “โขน” จะมีตะขอระนาดติดอยู่เพื่อใช้แขวนผืนระนาด ส่วนฐาน สี่เหลี่ยมที่อยู่ด้านล่างสุด ทำหน้าที่เป็นฐานรองรางระนาด เรียกว่า “เท้า” ผืนระนาด ประกอบด้วยลูกระนาดจำนวน 21-22 ลูก โดยมากทำจากไม้ไผ่ หรือไม้ชิงชัน ส่วนใต้ผืนระนาด จะใช้ตะกั่วผสมขี้ผึ้งติดถ่วงเสียง เพื่อให้ได้ เสียงสูงต่ำตามต้องการ ไม้ตีระนาด มีอยู่ 2 ชนิด ซึ่งใช้ในโอกาสแตกต่าง กัน คือ ไม้นวม ใช้บรรเลงเพลงที่ต้องการความอ่อนนุ่มของเสียงและใช้ขับ กล่อมทั่วไป ส่วนไม้แข็ง ใช้บรรเลงในเพลงที่ต้องการพลังอำนาจและความ องอาจของเสียงดนตรี เช่นในพิธีกรรมต่างๆ เป็นต้น

ระนาดเอก นับเป็นเครื่องดนตรีที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงโปรดปรานมากอีกชนิดหนึ่ง ดังที่เราจะเห็นได้ถึง พระปรีชาสามารถของพระองค์ท่าน ที่ทรงระนาดเอกนำเหล่านักดนตรี นัก ศึกษาและนักเรียนในงานแสดงดนตรีไทยสำคัญๆทั้งในประเทศไทยและต่าง ประเทศ ยังความปลาบปลื้มประทับใจแก่หมู่นักดนตรี และความซาบซึ้งใน ดนตรีไทยแก่ผู้ชมอย่างมิรู้ลืม

16