Aymara - The Book of Job the Perfect and Upright Man

Page 1


Jobchachanlibropa

1JAQTHAPI

1Uzuraqinxamäjaqiwutjäna,jupastiJobsatänwa.Uka jaqejjjanjuchani,cheqaparsarnaqerïnwa,Diosar ajjsarirïnwa,janwalinakatsajitheqtirirakïnwa

2Jupatakixpaqallquyuqallwawanaka,kimsaimill wawanakawnasïna

3Jupanyänakapaxpaqallqwaranqaovejanaka,kimsa waranqacamellonaka,phisqapatakyugovacanaka,phisqa patakasnonaka,mäjach'autawutjänaUkhamatakajaqejj intijalsutoqenkirjaqenakatsipansajukʼampjachʼänwa

4Yoqanakapastisapamayniwutaparumanq't'asipxäna. khithatayna,kimsakullakanakaparjupanakampchika manq'asipxañapataki,umapxañapataki

5Manq'añurunakaxtukusxänukkhasti,Jobchachax khithäna,jupanakarqullanäñapataki,walialwatsartasinxa, taqinjakhüwiparjamawnakt'ayatsacrificioloqtapxäna,Job chachaxakhamsänwa:“Inaswawanakajaxjucha lurapxchispa,chuymanakapanDiosarmaldecipxchispa” sasaUkhamawJobchachajjsapüruluräna

6MäuruwDiosanwawanakapaxTatitunnayraqatapar uñstañatakjutapxäna,Supayaxjupanaktaypiruwjutäna

7TatituxSupayaruwsäna:¿Kawkitsajutta?Ucatsti SupayajjTatituruwsäna:Ukaoraqensaratapata, saraqatatsasasa

8TatituxSupayaruwsäna:¿Jobluqtirixaruñtatati,janiw khitisakauraqinutjkiti,janjuchani,chiqaparsarnaqirjaqi, Diosaraxsariri,janwalinakatjithiqtiri?

9UcatstiSupayajjTatituruwsäna:¿Jobchachajj inamayaquiDiosarajjsarquiti?

10¿Janitjuparmuyuntkayäta,utaparu,taqekunatïjupan utjkiukanakmuytasa?jumawamparapanluratanakap bendictaxa,yänakapasoraqenjilxattaski.

11Jichhastiamparamluqxatam,taqikunatixjupanutjki ukanakllamkt'am,jupastijumaruxmaldecipxätamwa.

12TatituxSupayaruxsänwa:Taqikunatixjupanutjki ukaxjumanch'amamankiwaJupapachparukiwjan amparamluqxatamti”sasaUkhamatwaSupayaxTatitun nayraqatapatmistuwayxäna

13Mäurustiyuqanakapasimillwawanakapasjilïrjilapan utapanmanq'asipkäna,vinoumasipkäna.

14MäyatiyiriwJobchacharpurinïna,jupastisänwa: Vacanakaxyapuchasipkänwa,asnonakastiukajak'an manq'asipkäna.

15Sabeamarkankirinakaxjupanakarliwxatasin apt'asipxänajïsa,espadampiwesclavonakarjiwayapxi; ukatnayasapakiwjumaryatiyañatakqhispiwaytxa.

16Parlkasastimayniwjutasinsarakïna:Diosanninapaw alaxpachatjaquqaniwayi,uwijanakarusa,uywatanakarusa phichhantawayi,nakhantayaraki.ukatnayasapakiwjumar yatiyañatakqhispiwaytxa

17Parlkasastiyaqhajaqiwjutasinsarakïna: Caldeonakaxkimsatamanakutt'ayasawcamellonakar liwxatapxäna,ukatstiesclavonakaruxespadampiw jiwayapxänaukatnayasapakiwjumaryatiyañatak qhispiwaytxa.

18Jupajjparlaskänaukhajja,mayniwjutasinsarakïna: “Yuqanakamasa,phuchanakamasajilïrjilapanutapanwa vinomanqʼasipkäna,umasipkäna.

19Wasaratmäjach'athayawpurinïna,ukatstiutanpusi esquinanakaparuwch'allt'äna,ukatwaynanakaruw jaquqanïna,jiwatäxapxänwa.ukatnayasapakiwjumar yatiyañatakqhispiwaytxa

20UcatstiJobchachajjsartasinisipach'iyjasisa,p'eqepsa ñik'utmururasïna,oraqerqont'asisawyupaychäna.

21Ukatsapxarakïnwa:Nayaxq'alajanisintaykajan purakapatmistuwaytxa,q'alajanisinwukarkutt'xäTatitun sutipaxjach'añchatäpan.

22TaqiukanaklurasaxjaniwJobchachaxjucharpurt'känti, janirakiwDiosarjanamuyt'asisjuchañchkänti

2JAQTHAPI

1WasitatmäuruwDiosanwawanakapaxTatitun nayraqataparuñt'ayasiñatakjutapxäna,Supayaxjupanak taypinTatitunnayraqataparuñt'ayasiñatakiwjutäna

2TatituxSupayaruwsäna:¿Kawkitsajutta?Ucat SupayajjTatiturojjsänwa:Ukaoraqensaratapata, saraqatatsasasa

3TatituxSupayaruwsäna:¿Jobluqtirixaruñtatati,janiw khitisakauraqinutjkiti,janjuchani,chiqaparsarnaqirjaqi, Diosaraxsariri,janwalinakatjithiqtiri?ucatsti,juparjan istʼasatʼunjañatakchʼamañchtʼasstaukhasa,cheqapar sarnaqatapajjchʼamañchtʼkituwa

4UcatSupayajjTatiturojjsäna:Janchitñik'uta,jïsa,taqe kuntïmayninutjquiucajja,jakañaplaycuwchurasini sasa

5Jichhastiamparamluqxatam,ch'akhaparu,janchipar llamkt'am,ukatstiajanumaruwñanqhachätam

6TatituxSupayaruwsäna:Jumawamparamankxi ukampisjakäwipqhispiyapxam.

7SupayajjTatitunnayraqatapatmistusawJobchacharojj kayupatcoronapkamachʼakhanakampjawqʼjäna 8Ukatstimäsawullat'ant'aapt'asïna,jupapachpa q'ipt'asiñapataki.ukatstilaq'ataypiruwqunt'asïna.

9Warmipastijuparuxsänwa:¿Janqhachuymanïtati? Diosarñanqhachasipxam,jiwapxam.

10Ucampisjupajjsaraquïnwa:Jumajjkunjämtejjjan amuyt'anwarminparlquiucjamparlasktajjasasaKuna? ¿Diosanamparapanaskinakkatuqañäni,janitjanwalinak katuqkañäni?TaqiukanakanxajaniwJobchachax lakapampjuchachaskänti

11Jobchachankimsaamigonakapaxtaqiukajanwalinak istʼasinxa,sapamayniwkawkhantïjakapkänaukachiqat jutapxänaElifaztemanita,Bildadsúhita,Zofarnaamata, jupampchikallakisiñataki,chuymacht'añatakismäamtar puripxatayna

12Jupanakastijayachiqatuñch'ukipxäna,januñt'asinsti, jach'atjach'atarnaqasipxäna.sapamayniwisinakap ch'iyjasipxäna,p'iqinakaparlaq'ampiwalaxpachar ch'allt'apxäna

13Ukatstipaqallquru,paqallqarumawjupampchika oraqenqunt'asipxäna,janiwkhitisjuparuxarskänti

3JAQTHAPI

1UkaqhipatstiJobchachaxlakapjist'arasawurupar ñanqhachäna.

2Jobchachastiakhamsasawsäna: 3Nayanyurïktaukaurusa,kunaarumasa:“Mäwawaw usurïxi”satäkisukaarumaxtukuspan.

4Ukauruxch'amakakïpan;Diosaxjanalaxpachatuñjpanti, janirakiwqhanasqhant'panti.

5Ch'amakampi,jiwañanch'iwipampixq'añuchapxpan;mä qinayaxukapatxanutjpan;urunch’iyarapaxaxsaraypan.

6Ukaarumasti,ch'amakawukaarumankatuntpan;jan maranurunakaparmayachatäpan,janirakiwphaxsinakan jakhüwiparpuriñapäkiti

7Uñtapxam,ukaarumaxsapakïpan,janirakiwkusisiñ arunakist'panti

8Ukaurumaldecipkiukanakarmaldecapjjpan,jupanakajj llakipsartayañatakiwwakichtʼatäpjje

9Ch'amakt'atwarawaranakaxch'amakt'apxpan;qhana thaqpan,ukampisjanutjpan;janirakiwqhantatiuñjpanti.

10Taykajanpurakapanpunkunakapsajaniwjist'antkänti, janirakiwllakinaksaimt'känti

11¿Kunatsapurakatjanjiwkta?¿kunatsapurakatmistusax ukafantasmajanjaytkä?

12¿Kunatsaqunqurinakaxjarkʼapxitäna?janukax ¿kunatsachuchunakaxchuchuñajaxa?

13Jichhastinayajjikiskäyätwa,amuktʼaskäyätwa, ikiskiriskayätwa

14Uraqinkirreyinakampi,ewjjtʼirinakampi,jupanakatak chʼusacheqanaklurapjjäna

15Janukaxquriapt'atjilïrinakampchikawutanakapar qullqimpphuqhantayapxäna.

16Janukaxmäimantatjantiemponiyurïwirjamawnayax janjikxatasirïkti;janipuniqhanauñjirjisk’aimillanakjama 17Ukanjja,ñanqhajaqenakajjjaniwjanwaltʼayasipkiti; ukatukanqarjatanakaxsamarapxi

18Ukanwakatuntatjaqinakaxsamarapxi;t'aqhisiyirinarup janiwist'apkiti.

19Jisk'anakasajach'ajaqinakasaukankapxiwa;uywatasti uywiripatqhispiyatäxiwa

20Ukatpït'aqhisitjaqiruxqhanaxchurasi,k'allk'u chuymanjaqiruxjakañchuraraki

21Jupanakastijiwañmunapxi,ukampisjaniwjutkiti;ukat imantattesoronakatsipansajukʼampalsasipxam; 22¿Khitinakassepulturajikxatasaxwalkusisipxi, kusisipxisti?

23¿Kunatsaqhanaxchurasispathakipaimantatjaqiru, Diosaxjark'antkiukaru?

24Janïrmanq'kasaxjacht'asitaxjuti,jach'ajach'a tukuñanakaxumaruñtatawwarxataski.

25Nayajjwalajjsarkayätaukajjnayaruwpurini, ajjsarkayätaukajjnayaruwpurini

26Janiwnayajjjankunajanwaltʼäwinjikjjataskayätti, janirakiwsamarañasutjkitänti,janirakiwamuktʼkayätti ukampisjanwaltʼäwinakawpurinïna.

4JAQTHAPI

1UkatstiTemanmarkankirElifazchachastisänwa:

2Jiwasatixjumampparlt'asiñyant'apxämaxa,¿jumax llakisïtati?ukampis¿khitirakarsuñatjark'asispasti?

3Uñtapxam,waljaniruwyatichawaytaxa,janch'amani amparanakarusch'amañcharaktawa

4Arunakamawliwxataskirjaqiruxch'amanchawaytaxa,jan ch'amaniqunqurinakaparusch'amañcharaktawa

5Ukampisjichhajjjumaruwpurini,jumajjqaritäjjtawa llamkt'tamxa,llakisiñamarakiwa”sasa.

6¿Janitakaxajjsarañam,atinisiñama,suyt'äwima,chiqapar sarnaqañamäki?

7¿Amtastati,¿khitisjanjuchanïkasajiwarawayi?janukax kawkhansaskijaqinakaxjiwarapxäna?

8Kunjamtïnayajjuñjktaukhama,khitinakatïjanwalinak yapuchapki,janwalinakyapuchapkiukanakajja,uka pachparakiwcosechaapthapipjje.

9Diosanphust'atapampiwjiwarapxi,nayra ch'akhanakapansamañapampiwjiwarapxi

10Leonanakanwararitapa,qhuruleonanakanarupa, leonanakankisunakapasp'akjatawuñjasi

11Chuymaleonaxjanmanq'antataplaykuxjiwxiwa, ch'amanileonaxch'iqintatäxiwa

12Mäkunawjamasatnayarapanipxitäna,jinchujastimä juk'akatuqarakïnwa.

13Arumanthivisionanakatamuyt'apxam,kunapachatï jaqinakaxwaliikintapkiukhaxa

14Ajjsarañawnayarpurt'itu,khathatt'añawnayarojjtaqe ch'akhanakajkhathatiyitu

15Ucatstimäajayuwnayannayraqatajanpasänañik'utax sayt'asïna.

16Ukastisayt'atäskänwa,ukampisjaniwkunjamäskisuk amuyañjamäkänti,mäidoloukawnayannayraqatajan uñstäna,amukiwutjäna,mäaruist'arakta:

17¿JiwirjaqejjDiosatsipansajukʼampcheqapäspati?¿mä jaqejjluriripatsipansajukʼampqʼomachäspati?

18Uñtapxam,jupaxjaniwluqtirinakaparuxatiniskkänti; angelanakaparusjanamuyt'asirïpxañapatakiwjuchañchäna 19Khitinakatixlaq'atluratutanakanjakapki,cimientopax laq'ampi,laq'unaknayraqatant'unjatäpkiukanakanxa, ¿janichukhamäki?

20Jupanakajjalwatjaypʼukamawtukjatäpjje,wiñayatakiw jiwarapjjaraki.

21¿Janitjupanakanjach'akankañapaxtukuskiti?jan yatiñanïkasasjiwapxi

5JAQTHAPI

1Jichhastijawsapxam,khitisjumarjaysañmuniristam ukhaxa;¿Kawkïrqullanjaqinakaruskutt'añmuntasti?

2Colerasiñaxjanamuyt'asirjaqiruwjiwayi,envidiasiñasti janamuyt'asirjaqiruwjiwayaraki.

3Nayajjjanamuytʼasirjaqerojjsaphintaskiruñjta, ukampismäakatjamatjakañapmaldecta

4Wawanakapajjjaniwkunajanwaltʼäwinuñjasipkiti, punkuntʼunjatäpjjewa,janirakiwkhitisjupanakar qhespiyañatakutjkiti

5Manq'atawtjatanakaxyapunakapmanq'antapxi, ch'aphinakatsaapsusipxi,lunthatastiyänakap manq'antaraki.

6Janist'aqhisiñanakaxlaq'atmistkchixa,janirakiw t'aqhisiñasuraqitmistkiti;

7Jaqixjanwalt'äwinakaruwyuriwayi,kunjämtix chispanakaxalaxpachart'ijtkiukhama.

8NayastiDiosaruwthaqañmunta,Diosaruwnayanlurañax katuyañmunta

9Jupastijach'aluräwinakluraraki,janyatjjatañjama; muspharkañanakjanjakt'kay:

10Uraqiruwjallupuriyi,yapunakarustiumaapayani.

11Altupatarusayt'ayañanijisk'ajaqinakaru;ukhamat khitinakatixllakisipkiukanakaxjankunajanwalt'äwin uñjasipxañapataki.

12Jupajjkʼarijaqenakanamtanakapwaaynachtʼayi, ukhamatjupanakanamparanakapajjjanlurapjjañapataki

13Yatiñanjaqinakaruxk'arisiñaparjamawkatxasi,janwali jaqinewxt'äwinakapastip'iqipch'uqt'atawa.

14Urunch'amakampiwjikisipxi,chikauruxarumjamaw llamkt'apxi.

15Ucampisjupajjpobrenacarojjespadata,lakapata, chʼamanijaqenakanamparapatsaqhespiyaraki

16Pobrejaqixsuyt'äwiniwa,ñanqhalurañaslakapjark'aqi 17Uñtapxam,Diosaxchiqañchkiukajaqixkusisiñaniwa.

18Jupajjt'unjasi,chint'arakiwa,usuchjasi,amparanakapas k'umaraptayaraki

19Jupawsuxtat'aqhisiñatqhispiyapxätam,paqallqu t'aqhisiñatstijaniwkunañanqhasllamkt'kätamti

20Mach'apachanjiwañatqhispiyapxätam,ch'axwäwinsti espadanch'amapatqhispiyapxätam

21Jumaxlaxrat'aqhisiñatimantatätawa,janirakiw t'unjäwirajjsarkätati.

22T'unjatäsa,mach'apachansalarusirakïta,janirakiw akapachankiranimalanakarusaxsarkätati

23Jumawpampankirqalanakampchikachasïta,pampankir animalanakasjumampchikawsumankapxani

24Ucatstiyatipjjätawa,carpamansumankañapaUcat jumajjjakañutamarvisitt'arakïta,janiwjucharpurkätati” sasa

25Jumastiyatxätawa,wawanakamaxjach'ajach'a tukupxani,wawanakamastiakauraqinch'uxña quqanakjama

26Jumawsepulturamaruxpurini,kunjämtixmätrigox tiempoparpurinkiukhama.

27Uñtapxam,nanakaxthaqhapxta,ukhamakiwutji;ist'am, askimatakixuñt'am”sasa

6JAQTHAPI

1UcampisJobchachajjsänwa:

2¡Ayllakinakajajjtaqechuymapesatäspa,janwalinakajajj balanzanakaruchatäspa!

3Jichhastilamarqutanch'allatsipanjuk'amp llakkañäspawa

4Taqich'amanDiosanflechanakapawnayanmanqhanutji, venenopaxajayujaruwumt'itu,Diosanaxsarañanakapasti nayaruwsayt'itu

5¿Sallqaasnoxch'uxñaachunakkatuqkasaxt'unjaspati? ¿Janukaxvacaxmanq'añpatxaruwjisk'achasispa?

6¿Jansumamanqʼajjjanjuyrampimanqʼasispati?jan ukax¿mäyuqallwawaxjanq’ulaq’unkunasawuñasutji?

7Kunanakatïalmajajjjanllamktʼañmunkänaukanakajja, llakitmanqʼajampisasiwa

8Nayajjmayitajjkatoqañajataki;ukatDiosaxkuntïnayax munktaukchuritaspawa!

9Diosajjnayartʼunjañajjkusisiyañapawa;¡jupaxamparap antutxañapataki,ukatnayarkhuchhuqañapataki!

10Ukhamajjnayajjchuymachtʼatäñajawa;jïsa,nayajj llaquisiñampiwchʼollqtayasiñmunta:janjupajj khuyaptʼaypanti;QullanDiosanarunakapjaniwimantkti

11¿Kunasch'amaxaxa,suyt'añajataki?¿Kunasnayan tukusiñajaxa,juk'ampjakañajataki?

12¿Chʼamajajjqalanakanchʼamanïpachati?¿Jach'ajasti broncetluratäpacha?

13¿Janitnayanyanaptʼajajjnayaryanaptʼkitu?ukat¿yatiñ kankañaxnayatjaqunukutati?

14Khititejjtʼaqesiskiukajja,amigopat khuyaptʼayasiñapawa.ukampisTaqeCh'amanDiosar ajjsarañjaytawayi

15Jilanakajastimäjawiraruñtatawsallqjapxi,mäjawirar uñtatawsallqjapxi.

16Ukanakaxch'iyarch'iyarch'iyarch'iyarch'uqilayku, ch'uqiimantatawa

17Kunapachatïjuntʼuptkiukhajja,chhaqtapjjewa,juntʼüki ukhajjkawkhantïjakapkiukacheqatqʼañuchatäpjjewa

18Thakinakapanthakinakapajjmaysaruwmayjtʼayatäjje; janirakiwkunarussarapkiti,jiwarapxaraki

19Temamarkankirsoldadonakajjuñchʼukipjjäna,Seba markankirejercitonakajjjupanakarsuytʼapjjäna.

20Jupanakajjsuytʼasipjjataplaykuwphenqʼasipjjäna; ukaruwpurinipxäna,phinq'asipxäna

21Jichhastijumanakaxjaniwkunäpktati;jumanakaxnayan jaqunukutaxuñjapxtaxa,axsarapxaraktawa

22¿Nayastisista:Nayarapanipxam?janukax:“¿Janwali yänakamatmäpremiochurapxita?”

23Janukajj:“¿Uñisirinamparapatqhespiyista?”janukax: “¿Chʼamanijaqinakanamparapatqhispiyapxita?”

24Yatichapxita,nayastilaxraxatkatxarurakïwa,kunajan walt'äwintixpantjasktaukamuyt'ayapxita

25¡Kunjachʼamampischeqäkiukaarunakajja!ukampis ¿kunsajumanakanch'axwawinakamaxchiqañcht'i?

26¿Jumanakaxarunaksa,janaxsart'irjaqin arsutanakapatsa,thayaruñtatarunaktuqiñamtapxtati?

27Jïsa,jumanakaxjanawkininakaruxt'unjapxtaxa, amigomatakixmäp'iyaallsupxtaxa

28Jichhastikusisipxam,nayaruñtapxam;Nayajj kʼariskäjja,jumanakatakejjqhanawa.

29Kutt'apxam,janjucharpuripxamti;jïsa,wasitat kutt'anxapxam,nayanchiqakankañaxukanutji

30¿Janwalilurañaxlaxrajanutji?¿janitnayangustojajj janwalinakamuyaspa?

7JAQTHAPI

1¿Janitjaqejjakaoraqenutjañapatakmätiempojjutjkaspa? ¿janiturunakapaxmäirnaqirjaqinurunakaparjamaxa?

2Kunjamtixmäuywataxch'iwinakmunkiukhama,mä irnaqirjaqixluräwipanaskinaksuyt'kiukhama

3Ukhamajjnayajjwaljaphajjsinakawinamayakïta,qarjañ arumanakajjnayatakuttʼayatäjjewa

4Ikintkasaxakhamsasawsista:‘¿Kunapachassartä, arumaxtukusxani?ukatsti,qhantʼañkamawyaqha cheqanakartʼijtʼañampiphoqantatuñjasta

5Nayanjañchixaxlaq'ampi,laq'ach'aphinakampi isthapt'atawa;ñik'utajastip'akjatawuñjasi,uñisiñaruw tukuwayxi

6Nayanurunakajajjtejedoranlanzapatsipansajukʼamp jankʼakïnwa,jansuytʼäwimpiwtukusjje.

7¡Amtasipxam,jakañaxthayawa,nayrajaxjaniw mayampsaaskinakuñjxaniti

8Khititejjnayaruñjkituukannayrapajjjaniwmayampsa uñjkitaniti

9Kunjämtixqinayaxtukjatäxi,chhaqkixa,ukhamarakiw sepulturarsaraqaniukaxjaniwmayampsmakhatxaniti

10Jupajjjaniwmayampsautaparkuttʼjjjjaniti,janirakiw kawkhantïjakaskiukasauñtʼjjaniti.

11Ukatpïnayaxlakaxjanjark'käti;Nayajjajayujan tʼaqhesiyatawparlä;Nayajjalmajanchuymustʼayasaw quejaskä

12¿Nayastimäquta,janukaxmäballena,nayaruñjiri?

13Kunapachatï:“Ikiñajawchuymachtʼitu,sofájajjjansinti llakisiñapataki”siskäukhajja

14Ukatstisamkanakampiaxsarayista,unañchäwinaktuqiw axsarayista.

15Ukhamatwaalmajaxjakañajatsipansa,ch'akha ch'akhanakch'allxtayi,jiwañarusaajlliraki

16Nayajjuñistwa;Janiwnayaxsapürusjakkiriskayätti: jaytanukuñmunkti;Nayanurunakajajjinamayakiwa

17¿Kunasjaqejjjachʼañchañamataki?¿Chuymamjupar katuyañamatakisti?

18¿Sapaalwatjuparvisitt'añatakisa,sapakuti yant'añatakisa?

19¿Kunapachkamasjannayatjithiqtkätati,janirakiw nayarusapanukkätati,ch'akhaxmanq'antañkama?

20Nayajjjucharuwpurtʼasta;¿Jaqinakarimañmunirjaqi, ¿kunsajumarlurästi?¿Kunatsajumacontramächimpu uchapxista,nayapachpatakimäq'ipirtukuñlayku?

21¿Kunatsajanjuchalurataxjanpampachktati,janwali lurataxsaapaqkistasti?Jichhastilaq'aruwikirï;alwasti thaqtätawa,ukampisjaniwutjkäti”sasa

8JAQTHAPI

1UkxarustiBildadsatsuhitajaqixsänwa:

2¿Kunapachkamasukaarunakparläta?¿Kunapachkamas lakamanarunakamaxmäjach'athayaruñtatäni?

3¿Diosaxtaripäwinakmayjt'ayaspa?¿TaqeChʼamani Diosajjcheqaparuñjañsamayjtʼayaspa?

4Wawanakamatixjupacontrajuchachasipxaspa,jupatix juchanakapatapanukupxchixa;

5JumatixDiosarsapakutithaqhañmunsta,taqich'aman Diosarachikt'asiñmunstaxa;

6Jumatixq'uma,chiqaparsarnaqirïstaxa;cheqpachansa jichhajjjumalaykusartañmunäna,cheqaparjakañaman utjañapsasumartukuyañmunäna

7Qalltamaxjisk'akïkchïnsa,qhipqhipatukuyäwimax juk'ampiwjilxattaspa

8Nayrapachatjiskt'asim,nayraawkinakaparthaqhañataki wakicht'asim.

9(Jiwasaxqharürunakanïtanwa,janiwkunsyatktanti,aka uraqinjakañurunakasaxmäch'iwiwa)

10¿Janitjupanakaxjumaryatichapxätam,yatiyapxätam, ukatchuymapatarunakarsupkätamsti?

11¿Janlaqʼampijankʼakjilsuspati?¿janumampibanderax jilxattaspati?

12Ch'uxñach'uxñakïkipan,jankhuchhuratäkasinxa,yaqha qullanaknayraqatanwañsuwayxiwa

13TaqikhitinakatixDiosatarmasipkiukanakan thakinakapaxukhamarakiwa;K'arichuymanjaqin suyt'äwipaxtukusxaniwa

14Jupansuyt'äwipaxtukjatäniwa,atinisiñapastimäch'iyar ch'iyarch'iyarch'ankharuwtukuni

15Utapartakt'asiniwa,ukampisjaniwsayt'kaniti.

16Intinayraqatanch'uxñach'uxñakiwa,ramapasti huertapanwach'allt'asi

17Jupansaphinakapaxamuyuntatawa,qalanakanchiqapsa uñjaraki

18Jupatejjkawkhantïjakaskänaukacheqattʼunjkani ukhajja,“janiwuñjksmati”sasa.

19Uñtapxam,akaxthakipankusisiñapawa,akauraqit yaqhanakaxjiltapxani.

20Uñtapxam,Diosaxjaniwmäsumajaqiruxapanukkaniti, janirakiwñanqhaluririnakarusyanapt'kaniti

21Lakamarlarusiñampi,lakamarkusisiñampi phuqantañkama.

22Jumaruñisirinakaxp'inqampisthapt'atawuñjasipxani ñanqhajaqinakanjakañutapaxinamayaruwtukuni

9JAQTHAPI

1UcatstiJobchachajjsänwa:

2Nayajjyattwaukajjcheqäskapuniwa,ukampis ¿kunjamarakjaqejjDiosnayraqatancheqapar sarnaqañapasti?

3Jupatejjchʼajjwañmunchejja,janiwwaranqjaqenakat maynirusjayskaspati.

4Jupajjwaliyatiñaniwa,chʼamanirakiwa,¿khitirakjupa contrajjchʼamatukuspacha,sumajaqëjjasa?

5Juparakiwqullunakart'unji,ukampisjaniwyatipkiti.

6Ukaoraqejjcheqapatkhathati,pilaranakapas khathatirakiwa

7UkajaqiwIntixkamachi,ukampisjaniwmistkiti;ukatsti warawaranakarojjselluraki”sasa

8Jupasapakiwalaxpachjach'aptayi,lamarqutan oladanakapsach'allxtayi.

9UkawArcturo,Orio,Pléyades,aynachtuqinkircuartonak luraraki

10Jupastijach'aluräwinakjanyatkasinlurki;jïsa,jan jaktʼkaymuspharkañanaksa

11Jupajjnayampchikawsaraski,janiwnayajjjuparuñjkti 12Uñtapxam,jupaxapasxi,khitisjark'aspa?khitisjupar saspa:“¿Kunslurta?”

13Diosatïcolerasiñapjanapaqkaniukhajja,jachʼajachʼa tukuryanapirinakajjjuparuwaltʼasipjje.

14¿Qhawqhajaniraknayajjjuparjayskäti,jupamp parltʼañatakejjarunakajllkästi?

15Nayastiaskijaqïkchiyätsa,janiwjuparjaysañmunkti, janukastitaripirijaruwachikt'asirïta

16Nayatixjawst'asiristxa,jupastinayarjaysaspänaukhaxa; ukampisjaniwnayajjarujaristʼatapcreyiñmunkti.

17Jupawjach'ajach'athayampit'unjitu, usuchjatanakajarusjaninach'usatjiltayarakitu

18Jupajjjaniwsamsuñajatakjaytkitaniti,janukastichuym ustʼayasiñampiwphuqtʼayitu

19Nayatixch'amatarstaxa,jupaxch'amaniwa,taripañtuqit arstaxa,¿khitisachikt'asiñajatakmäpachachuraspa?

20Nayatejjcheqaparuñjasëjjaukhajja,pachpalakajaw juchañchani,nayatejj‘janpantjasirïtwa’sisïukhajja,jan walijaqëtwa.

21Nayajjjanpantjasirjaqëkchiyätsa,janiwalmajjar uñtʼkiriskayätti,jakäwijsajiskʼachañmunkayäta

22Akaxmäsapakïskiwa,ukatwanayaxsista:“Jupawjan juchanijaqinakaru,ñanqhajaqirust'unji”sasa

23Ukajawqʼjajjmäakatjamatjiwarayaspaukhajja,jan juchanijaqenjuchañchatäsajjlarusiniwa

24Uraqixjanwalijaqinamparaparuwkatuyatäxi,jupaw taripirinakanajanunakapimt'i.janukhamäkchiukhaxa, kawkhansa,khitisjupaxa?

25Jichhajjurunakajajjmäpostetsipansajukʼamp jankʼakïnwa,jaltjjapjjewa,janiwkunaaskinaksauñjapkiti.

26Jupanakastit'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'iju t'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijut'ijuru.

27Nayatejjakhamsista:“Akaqʼañunakarmasjjarakïwa, llaktʼasiñajsaapanukurakïwa,chuymachtʼasiraktwa”sasa

28Taqillakinakajataxsarayätwa,yattwajumatixjan juchaniuñjkistati.

29Nayatejjñanqhajaqëristjja,¿kunatsainamaytrabajta?

30Nayatixchhijchhiumampijariqasirïsta,amparanakajsa janipuniwukhamq'umachasirïkti;

31Ucampisjumawch'usawjaruliwxatäta,nayanisijax uñisiñajataki.

32Jupajjjaniwnayjamjaqëkiti,nayajjjupar jaysañajatakejja,taripäwintantachtʼasiñasawa

33Janirakiwmäurujakirixpanpachaniruamparap luqtañapatakutjkiti

34Jupajjthujrupnayatapaqpan,janirakajjsarañajjnayar ajjsarayañapäkiti.

35Ucapachastinayajjparlañmunjjayätwa,janiwjupar ajjsarascätiukampisnayatakixjaniwukhamäkiti

10JAQTHAPI

1Nayanalmajajjjakañajatqaritäjjewa;Nayaxquejasiñax nayapachparuwjaytxä;Nayajjalmajanchuymustʼayasaw parlä

2NayastiDiosarojjsä:‘Janjuchañchkistati.Kunatsa nayampch'axwasktaukuñacht'ayapxitasasa

3¿Jumatakixwalikïskitit'aqhisiyañaxa,amparanakaman luräwinakapjisk'achañasa,janwalijaqinakan iwxt'awinakaparqhant'añasa?

4¿Jumajjjañchinnayranïtati?¿Janukaxjaqinuñjkiukham uñjtati?

5¿Ukaurunakamaxjaqinurunakaparjamati?maranakamax jaqinurunakaparuñtatawa,

6¿Jumastijuchaxatjiskt'askta,juchaxarthaqhasktasti?

7Jumajjyattawa,janiwnayajjjanwalijaqëkti;janiwkhitis amparamatqhespiykaspati

8Amparanakamawnayartukuyitu,muyuntkitu;ukampis jumawnayart'unjista

9Amtasipxam,achikt'asipxsmawa,laq'aruñtatawnayar tukuyapxista;¿Jumastiwasitatlaq'arirpapxitasmati?

10¿Janitlechewarxatkista,quesouñtatatq'umachasta?

11Jumawñik'utampi,jañchimpiisthapista, ch'akhanakampi,ch'akhanakampiwmuyuntasta.

12Jumawnayarojjjakañchurista,sumakhuyapayasiñampi, nayarvisitt'atamastiajayujaruwimt'itu.

13Ukanakjumanchuymamanimanttaxa,nayaxyattwa akaxjumampïski

14Nayatejjjuchachasäjja,jumawnayarojjchʼamachasta, janirakiwjuchajatqhespiykitasmati”sasa.

15Nayatejjñanqhajaqëristjja,aynayatjja;Nayatixaski jaqïristxa,janiwp'iqixjach'araptkätiNayajjjan amuytʼasirïtwa;ucatwanayant'aqhisiñajuñjam;

16UkajjjukʼampiwjiljjattaskiJumaxnayaruxmäqhuru leonaruñtatawkatuntista,wasitatnayaruxmuspharkañ uñacht'ayaraktaxa

17Jumawnayacontrayatiyirinakamarojjmachaqar tukuytajja,nayarojjjuk'ampiwcolerasiyäta.mayjt’awinaka ukatch’axwawinakaxnayacontrawutji 18¿Kunatarakpurakatirpsuwayistasti?!

19Nayajjjanisukhamäkaspaukhamänwa;Nayajjpurakat sepulturarapatäñajapunïnwa.

20¿Janiturunakajajjjukʼakïki?ukhamaxjaytanukupxam, mäjuk'achuymacht'añajataki, 21Janïrsarkasaxkawkirusjankutt'käti,ch'amakauraqiru, jiwañanch'amakauraqiru; 22Ch'amakauraqi,ch'amakaruñtata;ukatjiwañan ch’iwipata,jankunaordenani,ukatkawkhantixqhanax ch’amakaruñtata

11JAQTHAPI

1Ucatstinaamatasofarajjsänwa:

2¿Janitwaljaarunakampijaysatäñapäki?¿Janwali arunakampiphuqtʼatjaqixchiqaparuñjatäspati?

3¿Kʼarinakamajjjaqenakaramuktʼayañapati?Jumatix sawkasirïtaxa,¿janitkhitisphinq'achaskätamxa?

4Jumastisätawa:Yatichäwixaxq'umawa,juman nayraqatamanstiq'umaraktwasasa.

5UkampisDiosaxjumacontraparlaspa,lakapjist'araspa; 6Yatiñkankañimantatimantatuñacht'ayañamataki, kunatixutjkiukanakatsipanpäkuti!Ukhamajj yatiñamawa,Diosajjjumatjukʼampjiskʼamayistamjja,jan waliluratanakamatsipansa

7¿Ukatthaqhasajj¿Diosaruñtʼasmati?¿TaqeChʼamani Diosarjanpantjasirjikjjatasmati?

8Alaxpacharuñtatjach'awa;¿kunsalurasma?infiernot sipansajukʼampmanqha;¿kunsajumajjyatkasma?

9Ukantupupaxakauraqitsipanjuk'ampjach'awa,qutat sipansjuk'ampanchorakiwa

10Jupatejjamuktʼaspa,janukajjtantachtʼasispaukhajja, ¿khitirakjarkʼaspasti?

11Jupajjinamayajaqenakaruñtʼi,janwalinaksauñjaraki ¿janitukatoqetamuytʼkani?

12Inamayajaqejjwaliyatiñanïspa,jaqejjmäasnoasno warjjamnaskaspaukhasa

13Jumatixchuymamwakicht'asïta,ukatstiamparanakam juparluqtasmaxa;

14Juchatïjumanamparamutjkchejja,jayaruwapanukum, janirakñanqhalurañajjcarpanakamanutjpanti.

15Ukhamastijankunaq'añuniajanumjach'araptätajïsa, ch'amachasïta,janirakiwaxsarkätati

16Jumatixt'aqhisiñamarmasxätawa,ukatumaxtukuskir umaruñtatawamtasïta

17Chikaurutsipansjuk'ampqhanäniwajumawqhant'äta, alwaruñtatawqhant'äta”sasa.

18Jumastijankunajanwalt'äwinuñjasirakïta, suyt'äwinïtaplayku.jïsa,jumajakʼaruwallsuñama,ukatsti jankunallakiniwsamarañama

19Ukhamarakikirïta,janiwkhitisaxsarayaskätamti;jïsa, waljanipuniwjumaristʼapjjätam

20Ucampisñanqhaluririnakannayranakapajj aynacht'aniwa,janiwqhispipkaniti,suyt'äwipasaajayun apanukuñjamawtukuni

12JAQTHAPI

1Jobchachastisarakïnwa:

2Janiwpächasiñasäkiti,ukampisjumanakax markapäpxtawa,yatiñkankañaxjumanakampchikaw jiwani

3Ukampisnayajjjumanakjamamuytʼasirïtwa;Nayasti jumanakatsipanjisk'achatätwa,jïsa,¿khitisakanakjan yatkaspa?

4Nayajjjaqemasipatsawkasirïtwa,jupajjDiosarartʼasi, jupajjistʼarakiwa.

5Khititejjkayunakapampliwjjatañatakwakichtʼatäki ukajja,mälampararuñtasitawa,jupajjjankunallakini jaqenamuytʼasajjjiskʼachatawa.

6Lunthatanakancarpanakapajjwalisumäpjjewa,Diosar colerayirinakasjankunajanwaltʼäwinuñjasipjjarakiwa JupanakanamparaparuwDiosajjwaljaaptʼasi

7Ucampisjichhajjanimalanakarjisktʼam,jupanakajj yatichapjjarakïtamwa;ukatstialaxpachankirjamach'inakas yatiyapxätamwa

8Janukaxakauraqimpparlt'apxam,ukapachaw yatichapxätam,lamarqutanchawllanakax yatiyapxarakïtamwa

9¿KhitisjanyatkaspaTatitunamparapanukhamluratapxa?

10Jupanamparapanjjataqejakirinakanalmapawutji,taqe jaqenakansamañapasa

11¿Janitjinchuxarunakyant'ki?ukatlakapaxaychap muxsañapawa?

12Nayrapachankirinakampixyatiñkankañawutji;ukatxa jayaurunakaamuyt’aña

13Jupampiwyatiñkankañasa,ch'amapasutji,amuyt'añasa, amuyt'añasautjarakiwa

14Uñtapxam,t'unjasi,janiwwasitatsayt'ayatäkaspati,mä jaqiruwjist'anti,janirakiwjist'arañaxutjkaspati.

15Uñjapxam,umaxjark'aqi,wañt'araki,uraqpacharus t'unjaraki

16Jupampiwch'amampi,yatiñampixutji,sallqjata, sallqjirixjupankiwa

17Jupajjewjjtʼirinakarojjqʼañunakarirpasi,juezanakarus janamuytʼasirtukuyi.

18Reyinakanesclavopantutasi,cinturonampi cinturonampichint'asi

19Jupawjilïrinakaruxlunthatatirpxaruwayi,ch'aman jaqinakarust'unji

20Jupajjconfiykañjaqenakanarunakapapaqi, chuymankipstatjaqenakanamuyunakapsaapaqi.

21Jupajjjilïrinakaruwjiskʼacharaki,chʼamanijaqenakan chʼamapsaaynachtʼayaraki

22Ch'amakatmanqhayänakjikxati,jiwañanch'amakap qhant'ayaraki

23Jupawmarkanakarjiltayaraki,t'unjaraki,markanakarus jach'aptayaraki,mayampjisk'acharaki.

24Jupajjakaoraqenjilïrinakapanchuymapapaqi,jan thakinwasaransarnaqayaraki.

25Ch'amakanjanqhananllamkt'apxi,jupastimachatjaqir uñtatawliwxatapxi

13JAQTHAPI

1Uñjapxam,nayraxaxtaqiukanakuñji,jinchuxaxist'iwa, amuyt'araki

2Kuntixjumanakaxyatipktaukxa,nayastiyatxaraktwa, janiwjumanakatsipanjisk'achatäkti.

3CheqasnayajjTaqeChʼamaniDiosampiwparlañmunta, Diosampiwparltʼañmunta

4Ukampisjumanakaxk'arinaklurirïpxtawa,taqiniw qullirinakäpxtaxa

5¡Amukt'apxasmati!ukatyatiñkankañamarakiwa

6Jichhastinayanamuyt'ataxist'apxam,lakaxan achikt'asitanakajist'apxam.

7¿Dioslaykujanwalitparlapxäta?ukatjupalayku sallqjañaparlañasa?

8¿Jumanakaxjuparkatuqapxätati?¿Dioslayku ch'axwapxätati?

9¿Jumanakarthaqhañajjwalikïskiti?¿Kunjämtixmaynix maynitlarusiskiukhama,¿jumanakaxjupatsawkasipxtati?

10Jumanakatixjamasatjaqinakarkatuqapxätaukhaxa, chiqapuniwjuchañchapxätam

11¿Janitjupanjach'akankañapaxaxsarayapxätam?¿Ukat ajjsarañajjjumanakarpurtʼasiraktamti?

12Amtäwinakamaxlaq'aruñtatawa,janchinakamaxlaq'ar uñtatawa

13Amukt'apxam,nayaru,amukt'apxam,nayaru parlt'añajataki,kuntixmunktaukjutapxam.

14¿Kunatarakjañchixkisunakajarapt'asinxa,jakañajsa amparajaruwucharakta?

15Jiwaykistaukhasa,nayajjjuparconfiyäwa,ukampis nayajjjupannayraqatapanjja,nayapachpawsarnaqä

16Jupawnayarqhespiyistani,k'arichuymanjaqixjaniw jupannayraqatapanjutkaniti.

17Arunakist'apxam,arsutaxarusjinchumampiist'apxam 18Jichhasti,nayajjnayajjnayanamtajjaruwwaktʼayäyäta; Nayajjcheqaparuñjatäñajyattwa.

19¿Khitisnayarachikt'istani?jichhasti,nayatixlakax katxaruristxa,ajayujaytxäwasasa

20Ukampisjanpäkunsnayatakluramti,ukhamaxjaniw jumatimantkätisasa

21Amparamnayatjayarst'am,janaxsarañam ajjsarayañamäkiti.

22Ukapachawjawst'asim,nayastijaysäma,janukax nayaruwarsta,jaysapxitasasa

23¿Qhawqhajuchanakajasa,juchanakajasa?jucha lurataxsa,juchanakajsauñt'ayapxita

24¿Kunatsaajanumimantista,uñisirimatsanayar katuntistasti?

25¿Mälaphinakp'akjasmati?¿Ukampiswañalaq'unak arknaqasmati?

26Jumawnayatk'allk'uarunakqillqta,waynäkasinjan waliluratanakajaruskatuyista

27Jumawkayunakajch'akhanakarucharaktaxa,taqi thakinakajaruswalijisk'atuñch'ukiraktaxa.jumaw kayunakajantalonanakaparmäimprentauchasta

28Jupastimäq'añuyäruñtatawt'unji,k'uchirt'at isimpjama.

14JAQTHAPI

1Warmityurkiukachachaxjuk'aurunakawa,jan walt'äwinakampiphuqt'ata

2Panqaruñtatawmistu,khuchhurata,mäch'iwiruñtataw jaltxa,ukampisjaniwqhiparkiti

3¿Ukhamjaqiruxnayranakamjist'arasmati,ukatjumamp chikataripäwirirpapxitasmati?

4¿Khitisqʼañujaqetjjaqʼomaapsjjaspa?janiwmäkikiti

5Urunakapajjamtatäjjewa,qawqhaphajjsinakapas jumampïski,jumawjanpasañapatakuttʼaytajja

6Jupatjithiqtapxam,samarañapataki,mäirnaqirjaqiruñtat urupphuqañkama.

7Mäquqaxkhuchhuratäspaukhaxa,mayampch'uxñaruw tukuni,ukak'allk'uramapasjaniwtukuskaniti

8Saphinakapasoraqench'amakt'askchi,uywanakasoraqen jiwatäkchixa.

9Umaq'aphiptuqiwch'uqich'uqich'uqich'uqich'uqi ch'uqich'uqich'uqich'uqich'uqich'uqi.

10Ucampisjakejjjiwi,t'unjaraki,jïsa,jaqejjajayup apanuku,kawkhankaraki?

11Kunjamatixumaxlamarqutattukjaski,umaxt'unjaski, wañt'kiukhama.

12Ukhamawjaqixikiski,janirakiwsartkiti,alaxpachaxjan mayamputjañapkama,janiwsartxaniti,janirakiwikit sartxaniti

13¡Ay,sepulturanimantasisma,colerasiñam tukusiñapkama,jamasatimt'apxitasma,mäamtar puriñkama,nayaramtañataki!

14Maynitejjjiwjjaspaukhajja,¿janitjakkaspa?taqi urunakaxamtatpachaxsuyt’ä,mayjt’äwixpuriniñapkama.

15Jumawjawsäta,nayastijaysäma,amparamamp luräwinakammunaskätasasa

16Jichhastijumawkayunakajjakt'askta,¿janitjuchaxat amuyaskta?

17Nayanjuchalurataxmäbolsarsellatawa,jumawñanqha lurañaxsawuraktaxa.

18Chiqpachansaqulluxt'unjatäxiwa,qarqasti ch'usawjaruwtukuwayxi

19Umanakaxqalanakch'allxtayi,jumawuraqinlaq'at jiltaskiukanakjariqtaxaukatstijaqinsuyt'äwipt'unjtaxa

20Jumawwiñayatakjuparatipjasta,jupastipasawayxiwa

21Wawanacapastijach'añchañatakiwjutapxi,jupastijaniw ukyatkitiJupanakastijisk'achatawuñjasipxi,ukampis jupaxjaniwjupanakatamuykiti

22Ucampisjupanjanchipajjt'aqesiniwa,jupan chuymapastijach'ajach'atukurakiniwa

15JAQTHAPI

1UcatstiElifazsattemanjakejjsänwa:

2¿Yatiñanjaqixinamayayatiñanakarsuñapa,ukatinti jalsutuqinkirthayampipurakaparphuqantañapa?

3¿Janaskiarunakampitamuytʼasiñapa?¿janukaxkuna arstʼäwinakampisjanwalinaklurañjamäkiukanakampi?

4Jïsa,jumaxajjsarañapanuktaxa,Diosnayraqatan mayisiñsajark'araktawa

5Lakamaxjuchanakamawparli,k'arijaqinlakapsa ajlliraktawa

6Jumapachpawjuchañchtam,janiwnayajjjuchañchasktati, jumapachpawjumacontrajjqhanañchi.

7¿Jumastinayrïrjaqïtati?¿Janukaxqullunaknayraqatan luratätati?

8¿Diosanimantatyatiyäwipist'tati?¿Jumaxyatiñ kankañaxjumapachpatjark'atätati?

9¿Kunsajumajjyatta,nanakajjjanyatipkta?¿Kunsa jumajjjannanaktaypinutjkiukamuyasma?

10Nanakampchikastich'iyarp'iqini,walichuymani jaqinakawutji,awkimatsipanjuk'ampjilïrinaka

11¿Diosanchuymacht'äwinakapaxjumatakix jisk'akïpachati?¿kunajamasatjumampixutji?

12¿Kunatsachuymamajjapastam?ukatkunsa nayranakamajjchʼoqtʼasi,

13¿AjayumajjDioscontrasaytʼayasmati,ukhamarunak lakamatmistuñapataki?

14¿Kunasjaqejjqʼomachatäñapa?¿Khititixmäwarmit yurkiukaxchiqaparuñjañapataki?

15Uñtapxam,jupaxjaniwqullanjaqinakaparuxatiniskiti; jïsa,alajjpachajjjaniwjupannayraqatapanqʼomaquiti.

16¿Kunjämarakjaqejjjukʼampajjtaskaspa,qʼañujaqejja, janwalilurañanakumaruñtatumtʼirjaqejja?

17Nayaxuñacht'ayapxäma,ist'apxita;kuntixuñjktauk yatiyä;

18Ukayatiñanjaqinakaxnayraawkinakapatyatiyapxi, ukampisjaniwimantapkiti.

19Juparukiwakaoraqejjchurasïna,janirakiwyaqha markankirjaqesjupanaktaypinpaskänti

20Janwalijaqixtaqiurunakant'aqhisiñampiwt'aqhisi, t'aqhisiyiritakixwaljamaranakasimantatawa

21Mäajjsarkañist'añawjinchunakapanutji,t'unjiristi juparuwpurini

22Jupaxjaniwch'amakatkutt'aniñapiyawskiti, espadampiwsuyt'ata.

23Jupajjtʼantʼathaqeriruwsaraski:“¿Kawkinkisukajj?” ch'amakauruxjupanamparapanutjatapyati

24T'aqhisiñanaka,t'aqhisiñanakasaxsarayañapawa; jupanakaruxatipjapxani,märeyjamawnuwasiñatak wakicht'ata

25JupajjDioscontrawamparapluqtäna,TaqeChʼamani Dioscontrawchʼamañchasi

26Jupajjkunkapattʼijtʼasawtʼijuski

27Jupaxajanuparuxlik'ipampiwimt'i,lik'i ch'akhanakaparusch'uqt'i

28Jupajjchʼusamarkanakanwajakasi,kawkïrutanakantï jankhitisjakasipkiukanakanwajakasi,ukautanakajj jachʼajachʼatukuñkamawjakasi

29Jupajjjaniwqamirïkaniti,janirakiwyänakapasutjkaniti, janirakiwakaoraqenjanjuchanïñapsajayarstʼkaniti.

30Jupaxjaniwch'amakatmistkaniti;ninanakhantiriw ramanakapwañt'ayani,lakapansamañapampiw sarawayxani.

31Khititejjsallqjatäkiukajjinamayarjanconfiyañapäkiti, inamayajjjuparkuttʼayatäniwa

32Janïrpachaparpurinkipanwaphuqhasini,ramapasjaniw ch'uxñakïkaniti

33Jupajjjanpuqutuvaachupjjauvaaliruñtataw chʼoqtʼani,panqarapsaaceitunarjamjaqtjjani.

34K'arichuymanjaqinakantantachasiwipaxch'usaruw tukuni,ninarakiwsobornocarpanaknakhantani

35Jupanakastijanwalinakusuriptapxi,inach'usat apanipxi,purakapastisallqjañwakichi

16JAQTHAPI

1UcatstiJobchachajjsänwa:

2Nayajjwaljaukhamistʼta,jumanakajjtaqeniw chuymachtʼirïpjjtajja

3¿Inamayaarunakajjtukusjjaspati?Janukax¿kunas ch'amañcht'tamxa?

4Nayastijumanakjamparliristwa,jumanakatixnayan jakañajlantiutjaspaukhaxa,jumanakcontraarunak apthapisma,p'iqixch'allxtayasmati

5Ukampisnayajjlakajampiwchʼamañchtʼapjjsma,lakajan kuyntʼatapajjllakimaruwjanwaltʼayaspa.

6Nayajjparlkchiyätsa,llakijajjjaniwaynachtʼkiti,janis ajjsarkstjja,¿kunarakllampʼuchuymanïtasti?

7Jichhastijupawqarjasitu,jumawtaqitamajarux ch'usaruwtukuytaxa

8Jumawarruganakampphuqt'ayista,ukaxnayacontraw qhanañchi.

9Jupastinayaruñisiri,colerasiñapanjach'ach'allxtayitu uñisirixnayranakapch'uqt'itu.

10Jupanakajjlakapampiwnayaruñkatapjjetu;jupanakax nayaruwjisk'achapxitu;jupanakaxnayacontraw tantachasipxi

11Diosajjjanwalijaqenakaruwkatuyitu,ñanqha jaqenakanamparaparkatuyarakitu

12Nayajjsamarakïskäyätwa,ucampisjupajjt'unjawayitu

13Arqueronakapaxmuyuntapxitu,riendanakaxch'iyjasi, janiwkhuyapt'ayaskitijupaxnayangalloxuraqiruw warxati.

14Jupawp'akjasitu,mäjach'ajaqiruñtatawt'ijtitu

15Nayajjñikʼutajaruwsawurayäta,wajjrajjaruslaqʼampiw qʼañucharakta.

16Nayanajanujajjjachañampiqʼañuchatawa, nayranakajarustijiwañanchʼiwipawuñsti

17Janiwkunajanwalilurañasamparanakajanutjkituti, Diosatmayisïwijastiq'umawa

18Akaoraqe,janwilaximt'amti,jach'atarnaqasiñaxjan utjpan.

19Jichhasti,nayanqhanañchäwijastialaxpachankiwa, nayanqhanañchäwijastialaxpachankiwa

20Amigonakajastijisk'achapxituwa,ucampisnayrajax Diosarjachaqt'asi

21MaynitixDiosanjaqiplaykuachikt'asispa,kunjämtix maynixjaqimasiplaykuachikt'kiukhama!

22Mäqawqhamaranakpurinjjaniukhajja,kawkirutïjan kuttʼankäukathaknamsarä

17JAQTHAPI

1Samañajaxq'añuchatawa,urunakaxtukusxiwa, sepulturanakaxnayatakixwakicht'atawa

2¿Janitnayampchikasawkasiñanakaxutji?¿Janit nayrajajjjupanakancolerasiñapansarantaskaspa?

3Jichhaxikiñarqunt'asim,jumampchikamägarantiaukar uchapxita;¿Khitiraknayaramparatjawq'jani?

4Jumawchuymanakapjanamuyt'añimt'taxa,ukatwajan jach'araptkätati

5Khititejjamigonakaparjachʼañchkiukajja,wawanakapan nayranakapasaynachtʼaniwa.

6Jupawnayarojjjaqenakanjanwaliarunakaptukuyitu; ukatnayrapachaxmätabretuñtatawjikxatasiyäta

7Nayrajjajjllakitchʼamaktʼatawa,taqechʼakhanakajasti mächʼiwjamarakiwtuku

8Chiqpachjaqinakaxukuñjasaxwalmuspharapxani,jan juchanijaqixk'arichuymanjaqicontrawch'axwani

9Askijaqejjthakipkatjjarusiniwa,qʼomaamparanïkiukajj jukʼampchʼamanïniwa

10Taqijumanakaxkutt'anxapxam,jichhaxjutapxam, janiwmäyatiñanjaqirusjumanaktaypinjikxatkti

11Urunakajaxpasawayxiwa,amtäwinakajaxt'unjatäxiwa, chuymajanamuyunakaxt'unjatäxiwa

12Jupanakaxarumaxururuwtukuyapxi,qhanaxmäjuk'a pachakiwch'amakanutji.

13Nayatejjsuyäjja,sepulturajjnayanutajawa,nayajj chʼamakanikiñajaskichta

14Nayastijanwaliruwsista:‘Jumawawkijätaxa’sasa, laq'uruxakhamsista:‘Jumawtaykaxaxa, kullakaxarakïtawa’sasa

15¿Kawkirakjichhajjsuytʼäwijasti?suyt'äwijasti,¿khitis ukuñjani?

16Jupanakastip'iyanch'akhanakaparuwsaraqani, kunapachatixjiwasansamarañaxlaq'ankxaniukhaxa.

18JAQTHAPI

1UkxarustiBildadsatsuhitajaqixsänwa:

2¿Qhawqhatiemposjumanakajjarunaktukjapjjäta?marka, ukatukaqhipatxaarst’añäni

3¿Kunatsananakajjanimalanakjamuñtʼatäpjjta, jumanakannayraqatamanstijanwalituñtʼatäpjjtanjja?

4Jupajjcolerasisawjachaqtʼasi,¿akaoraqejjjumalayku apanukutäspati?¿Ukaqarqastich'amapatapsutäspati?

5Jïsa,ñanqhajaqinqhanapaxjiwt'ayatäniwa,ninapan chispapaxjaniwqhant'kaniti.

6Tabernáculopanqhanapaxch'amakt'aniwa,candelapas jupampchikawjist'antatäni

7Ch'amapanthakinakapaxch'amakt'ayatäniwa,jupan amuyupastijuparjaquntatäniwa

8Jupajjkayunakapampiwqʼipijaqontatäjje,mäsipitaruw saraski.

9Jinaqawtalonapatkatthapini,lunthatastiatipjaniwa

10Jupatakixmäsipitaxuraqiruwuchatäxi,mäsipitasti thakinuchatäxiwa.

11Ajjsarañanakajjtaqecheqanwaajjsarayani, kayunakapatsasaytʼayarakiniwa

12Ch'amapastimanq'atawtjatawuñjasini,t'unjäwipas jupanjak'apanwakicht'atäniwa

13Ukawjanchipanch'amapmanq'antani,jiwañanjilïr wawapasch'amapmanq'antani.

14Jupanatinisiñapajjtabernáculopatapsutäniwa,ukatsti ajjsarkañreyinukarpuriyani

15UkamarkajjTabernáculopanwautjani,janiwjupankkiti.

16Saphinakapastialayapanwañt'ayatäniwa,alaxpach ramapasakhuchhuratäniwa

17Jupatamtasiñajjakaoraqetchhaqtayatäniwa,callensa janiwsutiputjkaniti

18Jupastiqhanatch'amakarjaqunukutäniwa,akapachat jaqunukutäniwa.

19Jupajjjaniwyuqallwawanïñapäkiti,janirakiw sobrinopasutjkaniti,janirakiwkhitisutapan qhiparañapäkiti.

20KhitinakatixJupanqhipatjutapkiukanakaxukaurut walmuspharapxani,kunjämtixnayrirsaririnakax axsarapkänukhama.

21Chiqpachansa,ñanqhajaqinjakañutanakapaxukham uñt'atawa,Diosarjanuñt'irinakanutapawa.

19JAQTHAPI

1UcatstiJobchachajjsänwa:

2¿Kunapachkamasjumanakaxalmaxart'aqhisiyapxäta, arunakampit'unjapxitasti?

3Akatunkakutiwnayarjisk'achapxista,janiw phinq'asipktatinayatakyaqhachatäpxatamata

4Chiqpachansapantjasitaxutjchixa,pantjasitaxnaya pachpawqhiparaski

5Chiqpachansajumanakatixnayacontrajach'ajach'a tukuñmunapxäta,nayarjisk'achasiñaxnayatak achikt'asipxäta

6Jichhastiyatipxam,Diosaxt'unjawayitu,q'ipipampiw muyuntitu.

7Uñtapxam,juchatart'askta,ukampisjaniwist'atäkti, jach'atart'askta,ukampisjaniwtaripañaxutjkiti.

8Jupawthakijaruxmuyunti,janpasañkama, thakinakajarusch'amakaucharakitu

9Jupawjach'akankañajapaqitu,p'iqijatsacoronaapt'asitu

10Jupawtaqichiqatt'unjawayitu,nayastijaniwutjxäti, suyt'äwijastimäquqaruñtatawchhaqtayitu

11Jupastinayacontrawcolerasiñapnakhanti, uñisirinakapatmaynïrjamawuñjitu

12Jupanejercitopajjtantachasisawnayacontrasaytʼasipjje, ukattabernáculojjmuytasinwacampamentosaytʼasipjje.

13Jupawjilanakajaruxnayatjayarst'ayi,uñt'at masinakajastinayatjayarst'atawa

14Wilamasinakajajjjaniwsumäpkiti,uñtʼatamigonakajas nayatarmtʼasipjjewa

15Utajanjakirinakasa,sirvientanakajasa,yaqhamarkankir jaqjamawuñjapxitu.

16Nayajjuywatajaruwjawsta,jupastijaniwjayskituti Nayajjlakajampiwjuparachiktʼasta

17Nayansamañajaxwarmijatakixmuspharkañawa, wawanaklaykusachikt'asiwaytwa

18Jïsa,jisk'awawanakaxjisk'achapxituwa;Nayasti sartawaytwa,jupanakajjnayacontrawparlapjjäna.

19Taqichuymanmasinakajaxnayaruñisipxituwa, khitinakarutixmunasktaukanakaxnayacontrawsayt'asipxi

20Ch'akhaxaxñik'utajaru,jañchijaruwch'allt'asi,ukat kisunakajampixqhispiwaytwa

21Nayatkhuyapt'ayasipjjam,khuyapt'ayasipjjeta, amigonakaja;Diosanamparapawnayarllamkt'itu.

22¿KunatsaDiosjamarknaqapxista,janirakjañchijampi satisfactasti?

23¡Jichhaxarunakaxqillqatäspa!¡ayjupanakaxmälibron imprimitäpxänwa!

24¡Ukanakaxhierrotluratplumampi,plomompiqarqan wiñayatakiwk'achacht'atäpxäna!

25Nayaxyattwaqhispiyirixjakaski,qhipauruxakauraqin sayt'ani

26Nayanjanchixanlaq'unakaxakajanchirt'unjkaniuka qhipatsti,jañchixaxtuqiwDiosaruñjä

27Nayapachpawjuparuñjä,nayranakajastiuñjarakïwa, janiwyaqharuuñjkäti.riendanakajaxnayanmanqhan tukusxchiukhasa

28Ukampisjumanakaxakhamsapxañamawa:“¿Kunatsa jupararknaqapxta,ukajanwalt'äwinsaphipaxnayan jikxatasi?

29Jumanakaxespadataxsarapxam,colerasiñaxespadan mutuyäwipapaniwa,ukhamatmätaripäwiutjatap yatipxañamataki

20JAQTHAPI

1Ucatstinaamatasofarajjsänwa:

2Ukatpïlup'inakajaxjaysañajatakyanapt'itu,ukat jank'akiwuklurta

3Nayanjisk'achatätaxist'twa,amuyt'añajayuw jaysañajatakyanapt'itu

4Jaqejjakaoraqeruttʼayatäkänaukhatjja,¿janituk yatktajja.

5¿Janwalijaqenakanatipjañapajjmäjukʼatiempokïkiti, kʼarichuymanjaqenkusisiñapajjmäjukʼatiempotakikiwa?

6Jach'akankañapaxalaxpacharmakhatkchisa,p'iqipas qinayanakkamaspurinkchixa.

7Ukürupasawiñayatakiwt'unjatäni,juparuñjirinakasti sapxaniwa:“¿Kawkinkisjupasti?”

8Jupajjmäsamkañjamawtʼijtjjani,janiwjikjjataskaniti, mäarumanmäunañchäwiruñtatawjaqunukutäni

9Juparuñjirnayrajjjaniwmayampsauñjjjanitijanirakiw kawkhapasajuparuñjjjaniti”sasa.

10Wawanakapajjpisinkirinakarkusisiyañwathaqapjjani, amparapampiwyänakapkuttʼayapjjarakini

11Ch'akhanakapaxwaynäkasinjuchampiphuqantatawa, ukajuchaxlaq'aruwjupampchikikintatäni

12Janwalilurañaxlakapanmuxsakïkchisa,lakapan imantatäkchisa;

13Jupastikhuyapt'ayaskchixa,janirakjaytanukkchixa; Ucampislakapanjanaynacht'ayaskakim.

14Ucampismanq'apastich'uqt'ata,ch'uqich'uqich'uqi ch'uqi

15Jupastiqamirkankañanakmanq'antawayxi,ukatsti wasitatchhuxriñchjasini,Diosaxpurakapatjaqunukuni

16Jupajjasnunakanvenenopchuchupjjaniwa,katari lajjrapampiwjiwayani.

17Jawiranaka,umajalsunaka,miel,mantequilla jawiranaksajaniwuñjkaniti

18Kunatixch'amachaskänaukxa,kutt'ayxaniwa,janiw manq'antkaniti

19Pobrenakart'aqhisiyatapata,apanukutapata;jan lurkataynaukautaapt'asitaplayku;

20Chiqpachansa,janiwpurakapanamukt'askaniti, janirakiwkuntixmunkänukanakxaqhispiykaniti

21Janipuniwjupanmanq'apatqhipharxaniti;uqhamasti janiwkhitisyänakapthaqkaniti

22Jupajjwakiskaspaukhajjtʼaqesiñanakanwauñjasini,jan walijaqenakantaqeamparanakapawjuparkatuntatäni.

23Kunapachatixpurakaparphuqt'añampïkaniukkhaxa, Diosaxcolerasiñapxajuparuwjaquntani,manq'kasax jallumpiwjalluxpurini.

24Jupajjhierrotluratarmatwajaltjjani,acerotlurat arcopajjjuparuwchʼoqtʼani

25Jaquqata,janchitmistu;jïsa,k'ajkirespadaxgallopat mistu,axsarañanakawjuparuxpuri

26Taqich'amakaximantatäniwa,janphust'atninaw juparuxnakhantani.Tabernáculopanqhiparkiukaxjan waliruwpurini

27Alaxpachawjuchapuñacht'ayani;Uraqixjupacontraw sartani”sasa.

28Utapanjilt'atapajjtukusjjaniwa,colerasiñapurunjja, yänakapasasaraqaniwa.

29AkaxDiosanmäjanwalijaqinchuräwipawa,Diosan churkiukaherenciapawa

21JAQTHAPI

1UcampisJobchachajjsänwa:

2Arunakist'apxam,akaxchuymacht'apxam

3Nayanarsuñajatakjaysapxita;ukatarsutaxqhipatxa, sawkasipxamsasa.

4Nayasti,¿jaqirutquejaskta?uqhamäspajja,¿kunatsa ajayujajjjanaynachtʼkaspa?

5Nayarchimpuntapxita,ukatmusphart'asim,lakamar amparamluqxatapxam

6Amtasktaukhasa,axsarañawutjitu,khathatt'asiñas jañchixaruwkatxaru.

7¿Kunatsañanqhajaqinakaxjakapxi,chuymankipstatäpxi, jïsa,ch'amanïpxi?

8Jupanakanwawanakapajjjupanakampchikaw saytʼatäpjje,wawanakapasjupanaknayraqatansuma saytʼatäpjjewa

9Utanakapajjjanajjsarañatjarkʼaqatawa,janirakiwDiosan thujrupajjjupanakaraptʼatäkiti

10Jupanakanvacapajjwawaparuwtuku,ukampisjaniw tukuskitivacapajjjaniwqallupajjwawquiti”sasa

11Jupanakajjmäovejanakjamawjiskʼawawanakapar khitjjapjje,wawanakapasthuqtʼapjjaraki.

12Jupanakajjtimbrempi,arpampiaptʼasisawkusisipjje

13Jupanakajjqamirïpjjataplaykojja,märatukiwsepulturar saraqapjje.

14UkatwaDiosarojjsapjjäna:“Jiwasanakatjitheqjjam” sasaNanakaxjaniwthakhinakamuñt'añmunapkti

15¿KunasTaqeChʼamaniDiosajja,juparserviñasataki?

¿Kunaaskinaksajuparmayisiñäni?

16Uñtapxam,jupanakanaskipaxjaniwjupanakan amparapankxiti,ñanqhajaqinakanamtäwipaxnayat jayankxiwa

17¡Qhawqhakutisñanqhajaqenakanvelapajjjiwarayasi!

¡Qhawqhakutist'unjäwipaxjupanakarpurinxi!Diosax colerasiñapanllakinakjaljayi

18Jupanakaxthayanayraqatanlaq'unakjamawa,thayax apaskiukach'uqich'uqiruñtatawa.

19Diosaxjuchapwawanakapatakimt'i,jupastijuparuw payllani,uqhamaracyatiniwa

20Nayranakapajjt'unjäwipuñjani,TaqeCh'amanDiosan colerasiñapsaumarakïniwa

21¿Kunakusisiñasjupatqhiparuxutapankusisiñapa, kunapachatixphaxsinakapaxtukusxiukhaxa?

22¿KhitisDiosaruñtʼañyatichaspa?Jupastijach'ajach'a tukurinakarutaripi

23Maynixtaqpachch'amapampiwjiwxi,jankunallakini, amukiwjiwxi

24Chuchupajjlechempiphoqantatänwa,chʼakhanakapasti tullumpichʼalltʼatawa.

25Maynistichuymapank'allk'uchuymapanjiwi, janipuniwkusisiñampimanq'kiti

26Jupanakastilaq'ataypinikisipkani,laq'unakasti ch'uqt'asipxani

27Uñtapxam,nayaxyattwajumanakanamuyunakamax, kunaamtampitixjumanakaxnayatakjanwalamuyt'apkta ukanaka

28Jumanakaxsapxtawa:“¿Kawkinkisjilïrirpirinutapax?” ¿Kawkhansñanqhajaqinakanjakañutanakapaxutji?

29¿Janitjumanakaxthakhinjamsaririnakarjiskt'apkta? ¿Janitjumanakaxjupanakanchimpunakapxayatipkta?

30¿Janwalijaqenakajjtʼunjatäñurutakimatäpachati? jupanakaxcolerasiñururuwirpatäpxani

31¿Khitisjuparnayraqatapanthakipyatiyani?¿Khitirak juparluratapatkutt'ayanisti?

32Ukampissepulturarirpatäniwa,ukatsepulturaruw qhiparani.

33Ukavallech'akhanakaxjupatakixmuxsawa,sapa mayniwjupararknaqapxani,kunjämtixjanjakt'kay nayraqatapanutjkiukhama.

34Ukhamasti,¿kunjamarakinamayakiw chuymacht'apxista,jaysäwinakamanxk'arisiñax utjaskakiwa?

22JAQTHAPI

1UkatstiTemanmarkankirElifazchachastisänwa:

2¿JaqixDiosatakixaskïspa,kunjämtixyatiñanjaqixjupa pachpatakaskïkiukhama?

3¿Taqich'amaniDiosatakixwalikusisitatiaskijaqïtamaxa? ¿Janukasti,¿jupatakixaskïspati,jumatixthakinakam phuqt'atamaxa?

4¿Jumajjjumarajjsarañatcheqañchapjjätamti?¿jumampi chikataripäwirmantaniti?

5¿Janitjanwaliluräwinakamaxjach'äki?ukatjantukuskir juchanakamasti?

6Jumajjinamayakiwjilamatmäprendaaptʼasiwaytajja, isinakapsaqʼalaptʼasiraktawa

7Janiwqarjatanakaruxumaumt'ktati,manq'at awtjatanakarust'ant'ajark'araktawa

8Ukampiswalich'amanjaqixakauraqinïnwaukat jach'añchatjaqixukanjakasïna.

9Jumaxijmawarminakaruxch'usaruwkhithtaxa, awkinakanamparanakapasp'akjatawuñjasi

10Ukatwasipitanakaxmuyuntapxtam,mäakatjamat axsarañawjumaruxjanwalt'ayapxtam

11Janukaxch'amaka,januñjkasma;Umastiwaljaumaw imt'tamxa.

12¿JanitDiosajjalajjpachanjachʼäki?¡Uñtapxam warawaranakanjach'ajach'atukutapa,¡kunjjach'ajach'a tukupxi!

13Jumastisaraktawa:“¿KunjamarakDiosaxyatisti?” ¿chʼamakaqinaytaypittaripkaspati?

14Thiyaqinayanakaxjupatakixmäimt'atawa,jan uñjañapatakiukatstialaxpachanmuyuntasinsarnaqaski 15¿Janwalijaqenakansarnaqapkänaukanayrathaknam uñtʼtati?

16Jupanakastijantiempontukjatäpjjänwa,cimientopajj umajalsumpiwphoqantatäna

17¿KhitisDiosarsäna:“Jiwasatjithiqtapxam”sasa.

18Ucampisjupajjutanakaparojjsumayänakampi phoqantayäna,ucampisjanwalijaqenakanewjjtʼapajj nayatjayankjjewa.

19Askijaqinakaxukuñjasawkusisipxi,janjuchaninakax jupanakatjisk'achasawlarusipxi

20Jiwasanyänakasaxjaniwtukjatäkiti,janukasti qhipharkirjaqinakaruxninawnakhanti

21Jichhajjjuparuñt'asim,sumankañampijakasim, ukhamatwaaskinakjumarpurirakïta

22Achikt'asipxsmawa,lakapatkamachikatuqapxam, arunaksachuymamarimt'apxam

23Taqech'amanDiosanukarkutt'asajja,sayt'ayatätawa, carpanakamatjayarst'atñanqhalurañanakapanukurakïta

24Ukapachawqurilaq'aruñtatimt'äta,Ofirquristijawir uñtatqalanakjamimt'arakïta

25Jïsa,TaqeChʼamaniDiosawarjjatamjja,walja qollqenïrakïtawa.

26UkhamajjTaqeChʼamaniDiosampiwkusisiñama, ukatstiDiosnayraqataruwaytasiñama

27Jumawjuparmayisïta,jupastiist'arakïtamwa, arsutanakamsaphuqharakïtawa

28Jumawmäamtarpurirakïta,ukatstich'amañcht'atäniwa, qhanawthakinakamarqhant'ani.

29Jaqenakajjjaqonukutäpjjaniukhajja,sasmawa: ‘Jachʼaruwsartañajjutji’sasa.ucatjupawaltʼat chuymanirojjqhespiyarakini.

30Jupawjanjuchaniislarqhispiyani,q'uma amparanakamampixqhispiyatäniwa

23JAQTHAPI

1UcatstiJobchachajjsänwa:

2Jichhürunakansanayanquejasiñajajjwalikʼallkʼuwa, chhuxriñchjasiñajatsipansajukʼampchʼamawa.

3¡Aynayajjkawkhansajuparjikjjatiristaukyatiristjja!

¡Jupanqunt'asiñaparpuriñajataki!

4Nayajjjupannayraqatapanwanayajjjuchañchaskäyäta, ukatlakajaruschʼajjwañampphoqantayäta

5Nayajjkunaarunaktïjupajjnayarjaysañapäkänaukyatiñ munta,kuntïjupajjsiskituukamuyañmunta.

6¿Jachʼachʼamapampejjnayacontratachiktʼistani? Janiwa;ucampisjupajjnayaruwchʼamchurañmunäna

7Ukanstiaskijaqinakaxjupampch'axwapxaspawa; ukhamarakiwtaripirijatwiñayatakqhispiyatäñajaxa

8Uñtapxam,nayaxnayrarsartaskaktwa,ukampisjupax janiwukankiti;ukatqhipüru,ukampisjaniwjupar amuyañjamäkiti

9Ch'iqatoqenjja,kawkhantïtrabajiski,ukampisjaniw nayajjjuparuñjkti,jupajjkupiampararuwimantasi,nayajj januñjañjamäñapataki

10Ucampisjupajjyatiwkawkirutïnayajjsarasktaukyati

11Nayankayuxkayunakapkatxaruwayxi,thakipsaarkta, janiwqhipharkti

12Janirakiwnayaslakapanmandamientopatkutt'ankti; Nayajjlakapanarunakapjja,wakiskirmanqʼañatsipansa jukʼampjachʼañchta

13Ukampisjupajjmäamuyunikiwa,¿khitisjupar kuttʼayaspa?ukatstikuntixalmapaxmunkiukluraraki.

14Jupajjkuntïnayatakwaktʼkituukphoqaraki,walja ukhamlurañanakawjupampchikäski

15Ukatwanayajjjuparuñjasajjwalllakista,amuytʼasajj juparajjsararaktwa

16Diosaxchuymaxaruxllamp'uchuymaruwtukuyi,taqi ch'amanDiosawnayaruxt'aqhisiyitu.

17Ch'amakannayraqatapanjanjiwarayataxlayku, janirakiwch'amakarusajanujatimt'kituti

24JAQTHAPI

1¿KunatsaTaqeChʼamaniDiosatjjatiemponakajjjan imantatäki,¿kunatsajuparuñtʼirinakajjjanuñjapkiti?

2Yaqhipanakaxmarkachimpunakapsusipxi;wali ch'amampiwovejanakapt'asipxi,manq'apxaraki.

3Wachjanakanasnopapanukupxi,viudavacapsaapt'asipxi

4Jankunaninakarthakitapanukupxi,akauraqinpisin jakasirinakaxmäkiwimantasipxi

5Uñtapxam,wasaransallqaasnonakjama, luräwinakaparuwsarapxi;resingbetimesforaprey:wasar pampaxjupanakatakiukhamarakwawanakapatakismanq'a churi

6Sapamayniwyapupantrigoapthapipxi,ukatstiñanqha jaqinakanyapuapthapipxi

7Qʼalajanisininakarjanisimpisthaptʼayasipki,thaya taypinjanimantatäñapataki.

8Qullunakanjallupampiwqʼumachasipxi,janimantasiñ utjatapatxaqalaruwqhumanttʼasipxi.

9Jupanakajjawkinakanpechopatapsusipjje, pisinkirinakarusmäprendakatoqapjje

10Janisimpiq'alajanisiniruwirpapxi,manq'at awtjatanakatsaq'alat'ant'aapsusipxi.

11Jupanakastiperqanakapanaceitelurapki,vinoapsuñ utanakaptakt'apxi,umatpharjata

12Jaqinakaxmarkatanqäxatjacht'asipxi,usuchjatanakan almapasarnaqasi,ukampisDiosaxjaniwjupanakaruxjan amuyt'asirïtapuñacht'aykiti.

13Jupanakastiqhanacontrasayt'asirinakatjutiriwa;janiw thakinakapsayatipkiti,janirakiwthakinakapansa jakasipkiti.

14Jaqijiwayirixqhanampisartaskixa,pisinkirinakaru, pisinjakasirinakarusa,arumanthixlunthataruñtatawa

15Wachuqjuchalurirjaqinnayrapastich'amakt'añsuyt'i, akhamsasa:‘Janiwkhitinayrasuñjkitaniti’sasa

16Ch'amakanjja,urunuñt'ayatäpkänaukautanakaruw allsupxi.

17Jupanakatakixalwaxjiwañanch'iwiparjamawa, maynitixjupanakaruñt'chixa,jiwañanch'iwipan ajjsarkañawa.

18Jupajjumaruñtatawjankʼaksaraski;jupanakan wakt'äwipaxakauraqinñanqhachatawa,jupaxjaniwuva yapunakanthakipuñjkiti.

19Wañapachasa,junt'upachasach'uqiumaruwtukjaraki, ukhamarakiwsepulturaxjuchararjaqinakaruxq'altukjaraki 20Uraqistijupatarmasxaniwa;laq'uxjuparuxmuxsa manq'ani;janirakiwjupatamtatäxaniti;ñanqhalurañaxmä quqaruñtatawp'akjasini

21Janwawanïkiukawawaruxjanwaliruwachikt'asi.

22Jupaxch'amapampiwch'amanjaqinakarirpxaruwayi, sartasi,janiwkhitisjakañatchiqañchaskiti

23Juparojjjankunajanwaltʼäwinjakañapatak churatäkchejja,ukanwasamarañapaukampis nayranakapajjthakinakaparuwuñchʼukiski

24Jupanakajjmäjukʼatiempotakiwjachʼaraptatäpjje, ukampisjaniwsarjjapjjeti,jiskʼachatäpjjarakiwa jupanakaxtaqimayninakjamawthakhitapsutäpxi,siwara ch'uqip'iqinakjamawkhuchhurata.

25Jichhajjjanukhamäkaspaukhajja,¿khitirakkʼarisirir tukuyistaspa,parlatajarusjankunatakisyanaptʼistaspa?

25JAQTHAPI

1UkxarustiBildadsatsuhitajaqixsänwa:

2Jupajjapnaqañampajjsarañampiwutji,jupawjachʼa cheqanakansumankañutjayaraki

3¿Qhawqhaejercitonakapajjutjpachati?¿Khitinakarus qhanapaxjanuñstki?

4Ukhamajj¿kunjamarakjaqejjDiosnayraqatancheqapar uñjatäspasti?janukax¿kunjamarakwarmityuritax q'umäspasti?

5Phaxskamasuñtapxam,janiwqhant'kiti;jïsa, warawaranacajjjaniwjupannayrakatapanqʼomaquiti

6¿Qhawqhajiskʼajaqejja,ukajjmälaqʼawa?Jaqin yuqapasti,¿kawkïrismälaq'uxa?

26JAQTHAPI

1UcampisJobchachajjsänwa:

2¿Kunjamsajumaxjanch'amanijaqiruxyanapt'ta?

¿kunjamarakjanch'amanïkiukaamparqhispiyasmasti?

3¿Kunjamarakjumaxjanyatiñanjaqiruxiwxt'tasti?

¿Kunjämarakjumaxukayänakkunjämtixutjki ukhamarjamwaljatyatiytasti?

4¿Khitirusarunakarsusma?¿Khitinajayupasjumatjutäna?

5Umamanqhatjiwatyänakaxuñstaski,ukanjakirinakas utjarakiwa

6Infiernojjjupannayraqatapanqʼalajanisinïki,tʼunjäwejj janiwimantatäkiti.

7Jupaxalaytuqirch'usachiqaruwjalxati,uraqirusjaniw kunaruswarkt'kiti

8Jupajjjachʼaqenayanakapampiwumanakchintʼi;ukat qinayaxjaniwjupanakanmanqhanch'iyjatäkiti

9Jupajjtronopannayraqatapkatjjarusawqinayapuka patjjarchʼoqtʼasi.

10Jupajjumaruwmuyunti,uruyarumawtukusiñapkama

11Alajjpachankirpilaranakajjkhathattʼasipjjewa,jupar cheqañchasajjwalmuspharapjje.

12Jupajjchʼamapampiwlamarqotartʼaqanuqaraki,jachʼa jachʼatukurinakaruschʼamapampiwnuwji

13Ajayuptuqiwalaxpachark'achacht'i;amparapampiw k'arikatarixlurawayi

14Uñtapxam,akanakaxthakhinakapanchikatapawa, ukampis¿qhawqhajuk'aksajupatist'asi?Ukampis¿khitis amuytʼaspa?

27JAQTHAPI

1Jobchachajjuñachtʼäwipsaskakïnwa,akhamsasa:

2KunjamtixDiosaxjakki,khititixnayantaripäwijapaqkitu; TaqeCh'amaniDiosasti,jupawnayart'aqhisiyitu; 3Taqeukatiemponjja,samañajjajjnayankjjewa,Diosan ajayupastinayranakajanutjaskakiwa.

4Lakajastijaniwñanqhaarskaniti,janirakiwlakajas sallqjañarskaniti

5Diosaxjumanakaraskituñt'ayañaxjanwakiskpanti, jiwañkamaxjaniwchiqachuymanïñaxnayatapaqkäti

6Nayanaskikankañaxaxch'amampiwkatxaruta,janirakiw jaytkäti,chuymaxaxjaniwjisk'achkitanitijakañkama.

7Uñistirixaxñanqhajaqiruñtatäpan,khititixnayacontra sayt'kiukaxjanwalijaqiruñtatäpan

8K'arichuymanjaqixkunasuyt'äwisutji,kunapachatix Diosaxalmapapaqkaniukhaxa?

9¿Diosaxarnaqasitapist'aniti,kunapachatïjan walt'äwinakaxjutkaniukhaxa?

10¿TaqichʼamaniDiosampikusisitati?¿Diosar artʼasipuniti?

11NayastiDiosanamparapampiwyatichapxäma,Taqe Ch'amanDiosanutjkiukanakxajaniwimantapkäti

12Uñtapxam,taqiniwukuñjapxtaxa;¿Kunatsaukham inamayakïpxtaxa?

13MäjanwalijaqejjDiosanchuräwipawa, tʼaqhesiyirinakanherenciapajja,TaqeChʼamaniDiosat katoqapjjani

14Wawanakapatejjwaljaptapjjaniukhajja,espadalayku

15Khitinakatixjupatqhiparapkiukanakaxjiwañaruw imt'atäpxani,viudawarminakapasjaniwjachapkaniti

16Laq'aruñtatqullqiapthapiskchixa,laq'aruñtatisinak wakichaskchixa.

17Jupawwakicht'aspa,ukampischiqaparsarnaqir jaqinakaxuchasipxani,janjuchanijaqinakaxqullqit jaljasipxani.

18Utapxamälaq'unakjamawluraraki,mäutauñjirinlurat mäutaruñtata

19Qamirijaqixikiniwa,ukampisjaniwtantacht'atäkaniti. 20Ajjsarañanakawumaruñtatkatunti,mäjach'a thayarakiwarumanlunthatawayi

21Intijalsutuqinkirthayaxjuparuwapasxi,ukatsarxaraki, mäjach'athayaxkawkhantïjuparjaquqanikiukhama

22Diosajjjuparjaqontani,janiwkhuyapt'ayaskaniti,jupajj amparapatjaltjjañwamunäna

23Jaqinakastiamparanakapt'axllirt'anipxani,kawkhantï utjkänaukachiqatjaquqanipxani.

28JAQTHAPI

1Chiqpachansa,qullqitakixmävenawutji,quritakixmä chiqawutji,kawkhantïsumaptayapkiukachiqana 2Hierrojjoraqetapsutäjjewa,broncejjqalatapsutäjjewa.

3Jupaxch'amakaruwtukjayi,taqikunatixjanjuchani ukanakthaqhi:ch'amakaqalanaka,jiwañanch'iwipa

4Umajalsustijakiritwamistuni;umaxkayupatarmasxiwa: wañt'atäxiwa,jaqinakatjithiqtatäxiwa

5Uraqitstit'ant'awmistu,manqharuxninjamawmistu

6Ukanqalanakapaxzafirosatquqanakanchiqawa,quri laq'arakiwa

7Mäthakiwutji,janiwkhitijamach'inakasyatkiti, jamach'innayrapasjaniwuñjkiti.

8Leonqallunakapajjjaniwukaleonarojjtaktʼapkiti, janirakiwwaliqhoruleonajjukajakʼatpasawaykiti

9Jupastiamparapqarqapatxaruwluqxati; saphinakapampiwqullunakt'unji

10Jupajjqalanaktaypinwajawiranakkhuchhuri; nayrapastitaqiaskiyänakuñji.

11Jupawumajalsunakarjanwalt'ayañapatakjark'i; Kunatiximantatäkiukaxqhant'ayaraki

12Ucampiskawkhansyatiñkankañajjutjani?ukat ¿kawkhansaamuytʼañaxutji?

13Jaqixjaniwyatkitikunachanipsa;janirakiwjakirinakan uraqipansjikxataskiti.

14Manqhaxsiwa:‘Janiwnayankkiti’sasa

15Qurilaykuxjaniwaljañjamäkiti,janirakiwqullqix qullqitpesatäkaspati.

16JaniwOfirqurimpi,walivaloraniónixampi,ni zafirompisaljatäkaspati.

17Qurimpi,cristalampixjaniwigualakïkaspati,janiw sumaquritluratyänakampiturkañaxutjkaniti

18Coral,perlanakatsajaniwarskaniti,yatiñkankañan chanipaxrubíqullqitsipanjuk'ampiwa.

19Etiopíamarkankirtopazsatanimalajjjaniw igualakïkaniti,janirakiwqʼomaqorimpisvaloranïkaniti

20Ukhamasti,¿kawkitsayatiñaxjuti?ukat¿kawkhansa amuytʼañaxutji?

21Ukuñjasaxtaqijakirinakannayranakapatimantatawa, alaxpachankirjamach'inakatsajark'antatawa

22T'unjäwimpijiwañampixsapxiwa:“Jichhax ist'apxtanwa”sasa.

23Diosaxthakipsumamuyt'i,kawkhansutjiukyatirakiwa

24Jupajjakaoraqtukuykamawuñti,alajjpachmanqharuw uñji.

25Thayanakatakpesajelurañataki;Umanakax tupuparjamawpesaraki.

26Jallutakixmädecretoluräna,ukatqʼixuqʼixunakan llijullijunakapasmäthakhinjamsararakïna:

27Ukuñjasastiyatiyarakïnwajupawwakicht'äna,jïsa, uqhamaracthaqtäna.

28Jaqiruxsänwa:Tatituraxsarañawyatiñkankañapa janwalitjithiqtañaxamuyt'añawa

29JAQTHAPI

1Jobchachajjuñachtʼäwipsaskakïnwa,akhamsasa:

2Nayajjnayraphajjsinakaruñtasitäristjja,Diosajjnayar jarkʼaqkituukaurunakjamajja.

3Kunapachatixvelapaxp'iqixarqhant'kitu,qhanapan ch'amakansarnaqkayäta;

4Kunjamtïnayajjwaynäkayätaukhasa,Diosan imantatapajjcarpajanutjkänaukhama

5Taqich'amanDiosaxnayampchikäskäna,wawanakajax nayampchikäsipkäna;

6Mantequillampiwkayunakajjariqt'asta,qalaxaceite jawiranakwarantawayitu;

7¡Markataypipunkurmistusaxa,callinqunt'asiñ wakichata!

8Waynanakaxnayaruñjasaximantasipxäna, chuymankipstatjaqinakaxsartasisinsayt'asipxäna.

9Jilïrirpirinakastijaniwparlañmunapkänti, amparapampiwlakaparluqxatapxäna

10Jach'ajilïrinakaxamukt'asipxäna,lakapaxlakapataruw ch'uqt'asïna

11Jiñchuxist'ituukkhaxa,bendicituwa;Nayrajjnayar uñjasajjnayaruwqhanañchitu.

12Nayajjarnaqasirpobrenakaru,janawkininakaru,jan khitinyanapiriparqhespiyätwa

13Chhaqtañatakwakicht'atjaqinbendicionapaxnayaruw purini,ukatviudawarminchuymaparuxkusisiñampiw q'ucht'ayawayta

14Nayajjcheqaparsarnaqañampiwisthapisiyäta,ukaw nayarojjisimpiisthaptʼitäna,nayantaripäwijajjmäisimpi, mädiademampuñtatäjjänwa

15Nayajjjuykhunakatakisnayranakajäyätwa,kayunakas kayunakäyätwa

16Nayajjpisinkirinakanawkipäyätwa,janyatkayätauka toqetthaqjjayäta.

17Nayastiñanqhajaqinlakanakapp'akjasta,ukatsti q'añunakapsakisunakapatapsuwaytxa.

18Ukxarustisaraktwa:“Ukaqullunjiwä,laqʼaruñtataw waljaurunakaja”sasa “

20Nayanjach'akankañapaxmachaqänwa,arcojasti amparajanxmachaqartukuwayxänwa

21Jaqinakaxnayaruwist'apxitu,suyt'apxitu, amukt'apxarakituwa

22Nayanarunacajjatjja,janiwmayampsaparljjapjjänti; ucatnayanparlatajajjjupanacaruwjaquqanïna.

23Jallupurinjamsuyt'apxituukatstiqhipajallu purintirjamawlakanakapjach'atjist'arapxäna

24Nayatejjjupanakatlarusiyätaukhajja,janiwcreyipkänti. Nayanajanujanqhanapsajaniwjaqunukupkänti

25Nayastijupanakanthakipajllisiyäta,jilïriruw qunt'asiyäta,märeyjamawejercitotaypinjakasta,llakit jaqinakarchuymacht'irjama

30JAQTHAPI

1Ukampisjichhaxnayatsipansullkanakaxnayat sawkasipxitu,jupanakanawkinakaparjisk'achañmunta ovejanakajananunakapampchika

2Jïsa,¿kunatsaamparanakapanchʼamapajjnayatak yanaptʼaspa,khitinakanchuymankipstañajjtukjatänjja?

3Jupanakajjpisinjakasipjjäna,machʼatawtjatäpjjatap laykuwsapakïpjjäna;nayrapachanxwasarpamparuw jaltxapxäna,ch'usa,ch'usa

4Jupanakastich'akhanakjak'anmalvakhuchhurapxi, enebrosaphinakasaychapatakkhuchhuqapxi.

5Jupanakajjjaqenaktaypitjaqsutäpjjänwa,jupanakajj lunthatarjamarnaqasipjjäna

6Vallenakana,oraqenkirpʼiyanakansa,qalanakansa jakañataki

7Ch'akhanaktaypinstijupanacajjarnaqasipjjäna;ortiga manqhanxatantachasipxänwa.

8Jupanakajjjanamuytʼasirjaqenwawanakapäpjjänwa,jan amuytʼasirjaqenakanwawanakapäpjjänwa

9Jichhastinayajjjupanqʼochupätwa,jïsa,nayajjjupan sutipätwa

10Nayarojjuñisipjjetuwa,nayatjayaruwjaltjjapjje,janiw ajanujarthuqhuñatakejjkhuyaptʼayasipkiti.

11Jupajjnayancordónantutasintʼaqhesiyatapatjja,nayan nayraqatajanfrenoantutjjapjjetu

12Kupiamparaxaruwwayntawaqunakaxsartani; kayunakajapanukupxi,t'unjañthakhinaknayacontra sayt'ayapxitu

13Nayanthakixt'unjapxi,janwalt'äwinakaxnayrar sartayapxi,janiwyanapiripaxutjkiti

14Jupanakastimäjach'aumajalsuruñtatawnayar purinipxitu,ch'usauraqinnayaruwt'ijtapxitu.

15Ajjsarañanakawnayarojjnayartuküna,thayaruñtataw almajarojjarknaqapjjetu,sumajakañajastimäqinayjam tukusjjewa.

16Jichhastialmajjajjnayaruwwartatäna;t'aqhisiñ urunakaxnayaruwpurirakitu

17Ch'akhanakajaxarumanthixch'uqt'atawa, ch'akhanakajastijaniwsamarañapakiti

18Usutätaxanjach'ach'amapampiwisixmayjt'ayata, abrigojancollarapjamawmuyunti.

19Jupawlaq'arjaquntawayitu,laq'a,laq'aruñtataw tukuwayta.

20Nayastiarnaqssmawa,janiwist'kituti,sayt'asiwaytwa, janiwist'kitutisasa

21Jumaxnayatqhurujaqiruwtukuwaytaxa,ch'aman amparamampiwnayacontrasayt'asiwaytaxa.

22Jumawnayarthayarsartayista;jumawukapatxaru muyuntayäta,yänakaxsach'amakt'ayaraktawa

23Nayajjyattwa,jumawnayarojjjiwañarpuriyista,taqe jakirinakatakuttʼayatutarusa

24Ukampisjupajjjaniwsepulturaramparapluqtkaniti, jupanakajjtʼunjatäkasajjarnaqasipkchejja

25¿Janitnayajjjanwaltʼäwinuñjasirjaqetjachirïta?¿janit almajajjpisinkirinakatllakiskäna?

26Kunapachatixaskinaksuykayätaukkhaxa,janwaliw nayaruxpurinitu,qhanasuyt'asaxch'amakawpurinïna

27Wikajaxt'amt'äna,janiwsamarkänti,t'aqhisiñurunakax jark'ituwa.

28Nayajjjanintijalsunllakitawsarjjayäta,saytʼasisaw congregacionanjachʼatartʼasiyäta.

29Nayajjdragonanakanjilapätwa,lechuzanakan masipätwa

30Nayanñik'utajastich'iyarawa,ch'akhanakajastijunt'u phichhantatawa.

31Nayanarpajastillakisiñaruwtuku,orqojasti jachirinakanaruparuwtukuraki

31JAQTHAPI

1Nayajjnayranakajampiwmäarust'äwilurta;ukhamax ¿kunatsamäsirvientawarmitlupʼiñajaxa?

2¿Diosankuntïalajjpachatjuti?¿Kunaherenciastaqi ch'amanDiosanalaxpachatkatuqani?

3¿Janittʼunjatäñajjjanwalijaqenakatakïki?¿Janwali luririnakarusmämuspharkañmutuyäwi?

4¿Janitjupajjthakinakajuñjki,ukattaqethakinakajsa jaktʼki?

5Nayatixinach'usatsarnaqirïsta,janukaxkayux sallqjañatakjank'aksarnaqirïsta;

6Nayajjmäsumabalanzampipesapjjeta,ukhamatDiosajj nayancheqaparsarnaqatajyatiñapataki.

7Nayanthakijatmistxaspa,chuymaxaxnayranakajarktasa, amparanakajaruskunaq'añusch'uqt'aspa;

8Ukxarustiyapuchañajataki,yaqhaxmanq'añapa.jïsa, wawanakajjajjsaphitapsutäpan

9Chuymaxatixmäwarmimpisallqjata,janukaxjaqi masixanpunkupansuyt'ata;

10Warmixaxmayniruwmuyuñapa,mayninakaxjupar alt'asipxpan

11Akaxmäjanwalijuchawa;jïsa,taripirinakan mutuyatäñajjmäjuchawa

12Ninastitukjañkamawnakhanti,taqiachunakajsasaphit tukjañmuni.

13Nayatixnayampch'axwapkäyätukauywataxanjan ukaxuywataxanjanwalt'äwipjisk'achasmati;

14Ukhamasti,¿kunsanayajjDiosajjsartani?Kunapachatix juparvisitt'aniukkhasti,¿kunsajuparjaysä?

15¿Janitpurakankkasaxkhititixnayarlurkitu?¿Janit maynispurakasanlurkistu?

16Nayatixpisinkirinakarjanmunañapjark'kä,janukax viudawarminnayranakapsach'amakt'ayañmunta; 17Janukaxnayasapakiwt'ant'axmanq'anta,jan awkininakaxjaniwmanq'apkiti;

18(Waynäkayätaukhatpachawjupajjnayampchik jilsuwayi,mäawkimpi,nayajjtaykajanpurakapatpach irpta)

19Nayatixkhitirusjanisimpisthapt'ata,janisimp isthapt'atpisinjiwaruñjta;

20Jupatixlomopaxjanbendicikitaspa,uwijanakajan lip'ichipampjanjunt'uchatäkaspaukhaxa;

21Nayatixpunkunyanapt'ataxuñjasaxawkinakcontrax amparajluqxattaxa

22Amparajastiamparajatjaquqanipan,amparajasti ch'akhajatp'akjatäpan

23Diosant'unjäwipaxnayatakixwaliaxsarkañänwa,jach'a kankañaplaykustijaniwaguantañjamäkänti.

24Nayatixqurisuyt'äwijartukuyta,janukaxsumaquriru: “Jumawnayanatinisiñaxa”sasinsista

25Nayatixqamirïtaxlayku,amparajaxwaljajikxatatap laykuxkusisiristxa;

26NayatixIntixqhant'kipanuñjkiristxa,janukaxphaxs k'ajkirsarnaqaskiruñjkiristxa;

27Chuymaxaxjamasatsallqjatawa,janukaxlakajas amparajaruwjamp'att'itu

28Ukajuchaxjuezukanmutuyatäñapänwa,nayasti alaxpachankirDiosarjanuñt'ayasiñmunkayätasasa.

29Nayatixuñiskituukant'unjatätapatkusisiñaxa,janukax janwalinuñjatapatjach'araptasirïta

30Janirakiwlakaxjucharpurt'kti,jupanalmapar ñanqhachañmunasaxa

31Tabernáculojanjakirinakaxjansapkaspaukhaxa:“¡Ay jañchipatkatxaruñäni!”janiwsatisfactasksnati

32Ukajanuñt'atjaqixjaniwcallinqurpachasirïkänti,jan ukastinayaxpunkunakaxjist'araraktwa.

33NayatixAdanjamjuchanakajimt'asiristxa,janwali luratanakaxamparajanimt'asa

34¿Jach'ajaqinakaraxsarayastti,janukaxfamilianakan jisk'achatapataxsarayastxa,amukt'asa,janpunkut mistuñataki?

35¡Aymaynixist'itaspawa!uñtapxam,nayanmunañaxa, TaqeCh'amanDiosanjaysañapa,uñisirixmälibro qillqañapa

36Chiqpachansa,amparajaruwapthapta,mäcoronaruñtat chint'asiristxa

37Nayajjjuparyatiyañmuntwa,kawkïrthakinakasutjiuk yatiyañmunta;mäprínciperjamawjuparjakʼachasiñmunta” sasa

38Uraqixatixnayacontrajach'atarnaqaspa,janukax surconakaxukhamarakiwarnaqasipxaspa;

39Nayatejjachunakjanqollqempimanqʼanta,janukajj dueñonakaparusaaptʼasta

40Trigolantixcardonakjiltapxpan,cebadalantixcockles jiltapxpanJobchachanarunakapaxtukusxiwa

32JAQTHAPI

1UkhamastiukakimsajaqinakaxjaniwJobchacharux jaysapkänti,Jobchachannayraqatapanchiqaparuñjatap layku

2UkatstiRamchachanfamiliapatjutirBaraquelbuzita chachanElihúyokapajjwalcolerasïna,Jobcontraw colerasïna,Diosatsipansa,jupapachpawcheqaparuñjasïna

3Kimsaamigonakaparuswalcolerasirakïna,janiwkuna jaysäwisjikxatapkänti,ukampisJobchacharuw juchañchapxäna

4ElihúchachajjJobchachanarsüñapkamawsuytʼäna, jupanakajjjupatsipansajilïrinakäpjjataplayku

5Eliúchachaxukakimsajaqinakanlakapanjanjaysäwip uñjasaxwalcolerasïna

6BuzitaBaraquelchachanElihúyokapastisarakïnwa: Nayaxwaynäsktwa,jumanakaxwalichuymanïxtawa ucatwanayajjajjsarayäta,janiraquiwjumanacarojj amuyunakajuñachtʼayañajjsaracti

7Nayajjsaraktwa:“Urunakawparlani,waljamaranakaw yatiñkankañyatichapjjani”sasa.

8Ukampisjaqinajayupawutji,taqich'amanDiosan amuyt'ayatapawjupanakaruxamuyt'ayi

9Jach'ajaqinakaxjaniwsapürusyatiñanïpkiti, chuymankipstatanakaxjanirakiwtaripañyatipkiti

10Ucatwanayajjsista:“Ist'apjjeta;Nayajjamuyunakaj uñachtʼayarakïwa.

11Uñtapxam,jumanakanarunakamaruxsuyt'askäyätwa; Nayajjkuntïsapjjätaukthaqhapktaukhajjkunatsaukham amuyapjjtaukistʼaraktwa.

12Jïsa,nayastijumanacaruwsarapjjsma,janiwkhitisJob chachariyawsayapkänti,janirakiwarunakaparjaysapkänti

13Jumanakaxjansapxañamataki:‘Yatiñjikxatapxta’sasa.

14Jichhastijaniwarunaknayacontraparlkiti,janirakiw nayasparlatanakamampixjuparjayskäti

15Jupanakajjwalmuspharapjjäna,janiwmayampsa jaysjjapjjänti,janiwparlañsajaytjjapjjänti

16Suyt'asajja,janiwparlapkänti,janukastisayt'asipjjäna, janiwmayampsajaysapkänti

17Nayastisarakäyätwa:“Nayaxnayaruwjaysä, amuyunakaxuñacht'ayarakïwa”sasa.

18Nayajjkunaymanyänakampiphoqantatätwa, chuymajanutjkiukaajayuwnayarojjchʼamañchitu

19Uñtapxam,purakaxaxmävinoruñtatawa,ukavinoxjan aireukani;machaqbotellanakjamawphallañatakix wakicht’ata

20Nayajjsamarañlaykuwparlä,lakajjistʼarasawjaysä.

21Nayastiachikt'apxsmawa,janiwkhitinjaqipsa katuqañajäkiti,janirakiwjaqirusjach'añchañmunkti

22Nayastijaniwyatktijach'ajach'atukuñsutinakchurañ yatktiukhamlurasaxlurayirijaxniyawapaqapxitäna

33JAQTHAPI

1UkhamastiJob,achikt'asipxsmawa,arsutanakaxist'am, taqiarunakaxist'apxam.

2Jichhajjnayajjlakajjjistʼarasjjtwa,lakajjajjlakajjaruw parli

3Arunakajastichiqachuymaxatjutani,lakajastisumyatiñ arsüna

4DiosanAjayupawnayarlurawayitu,TaqeCh'aman Diosansamañapawjakañchuritu.

5Jumatixnayarjaysañmunstaxa,arunakamaruxnayan nayraqatajansumwakicht'asim,sayt'asim

6NayajjDiosanlantijja,jumanmunañamarjamätwa,nayajj laq'atluratätwa

7Uñtapxam,nayanaxsarañaxjaniwaxsarayaskätamti, janirakiwamparajasjumarllakt'askätamti.

8Chiqpachansajumaxnayanist'ataxarsta,nayastiarunak ist'araktwa

9Nayajjqʼomatwajanjucharpurtʼasa,janirakiwjuchanïkti; janirakiwnayanjanwalilurañasutjkiti

10Uñtapxam,jupastinayacontrawjanwalt'äwinakjikxati, uñisiripjamawuñt'ayitu

11Jupawkayunakaxch'akhanakaruchasi,taqithakinakax aljasi

12Uñtapxam,akatuqitxajaniwchiqaparsarnaqktati, nayaxjaysapxäma,Diosaxjaqitsipanjuk'ampjach'awa

13¿Kunatarakjupampnuwasisktasti?Jupajjjaniwkuna lurañanakapatsaqhanañchkiti”sasa

14Diosaxmäkutikiwparli,päkuti,ukampisjaqixjaniw ukamuykiti.

15Mäsamkan,mäarumanmäunañchäwin,kunapachatï jaqinakaxwaliikiñanikipkiukapacha; 16Ukxarustijaqinjinchupjist'araraki,yatichawiparux sellompiwchimpuntaraki

17Ukhamatjaqiramtäwipatjithiqtañapataki,jach'ajach'a tukuñjaqitimantañapataki.

18Jupajjalmapp'iyatjark'aqaraki,jakañapsaespadampi janjiwarayañataki.

19Jupajjikiñanjjawalitʼaqesiñampiwmutuyatäjje, chʼakhanakapajjwalitʼaqesiñampiwmutuyataraki

20Jakañapastit'ant'auñisi,almapastisumamanq'auñisi 21Janchipaxtukjatäxiwa,janirakiwuñjañjamäkiti;jan uñjkañch'akhanakapastimistuwayxiwa

22Jïsa,almapajjsepulturarjakʼachasi,jakañapasti tʼunjirinakaruwjakʼachasi

23Jupampchikamäkhithani,arujaqukipiri,waranq jaqinaktaypinutjchi,ukhamatjaqirchiqakankañap uñacht'ayañataki

24Ukatstijuparkhuyapt'ayasisawsäna:P'iursaraqañat qhispiyapxam,mäqhispiyasiñjikxattasasa.

25Jach'apaxmäwawatsipanjuk'ampmachaqäniwa, waynäkasinkutt'anxani

26JupastiDiosaruwmayisini,jupastisumachuymanïniwa, jupastiwalikusisitawajanuparuñjani

27Jupajjjaqenakaruwuñchʼukiski,maynitejj ‘juchachastwa,kunatïcheqäkiukanaksamayjtʼayaraktwa, ukampisjaniwnayatakaskïkänti’sasa

28Jupawalmapp'iyarujanmantañapatakqhispiyani, jakañapastiqhanauñjani.

29TaqiukanakxaDiosaxsapakutiwjaqimpchikaluraraki

30Almapp'iyatkutt'ayañapataki,jakirinakanqhanapampi qhant'ayatäñapataki.

31Job,sumist'ita,amukt'am,nayastiarsü

32Jumatixkunsarsuñmunstaxa,sapxita:arsum,nayax jumarchiqaparuñjañmunsmasasa.

33Janukhamäkchixa,ist'apxita,amukt'am,nayastiyatiñ kankañyatichapxäma

34JAQTHAPI

1Elihúchachastisarakïnwa:

2Yatiñanjaqinaka,arunakaxist'apxam;Yatiqirinaka, nayarist'apxamsasa

3Jiñchuxarunakyant'i,kunjämtixlakaxmanq'amallt'ki ukhama

4Juchañchañajllt'asiñäni,maynitmaynikamyatipxañäni kunatixaskïkiukxa.

5Jobchachajjakhamsiwa:“Nayajjcheqaparjaqëtwa” sasa

6¿Derechojacontratikʼarisiñaja?usuchjatajastijanjucha lurasaxjaniwqullañjamäkiti

7¿KhitijaqisJobchachjamaxa,jupaxumaruñtataw jisk'achasiñumaski?

8Jupajjñanqhaluririnakampchikawsaraski,ñanqha jaqenakampchikawsarnaqaraki

9Jupajjsiwa:“JaniwkunaaskisjaqejjDiosampkusisiñajj wakiskiti”sasa

10Ukhamajjamuytʼasirjaqenaka,nayaristʼapjjetaTaqe ch'amanDiosanjuchaplurañapataki

11Mäjaqinluräwipxajuparuwkutt'ayani,sapamayniruw kunjämtixthakinakaparjamjikxatapxañapatakyanapt'ani.

12Jïsa,cheqpachansaDiosajjjaniwñanqhalurkaniti, janirakiwTaqeChʼamaniDiosajjtaripäwipmayjtʼaykaniti

13¿Khitirakjuparakaoraqapnaqañapatakchurpacha? ¿Khitirakakapacharapanukuwaypacha?

14Jupatixchuymapjaqirluqxataspa,ajayupsa,samañapsa apthapispa; 15Taqijañchixmayakiwt'unjatäni,jaqistilaq'aruwtukuni 16Jichhaxjumatixamuyt'asirïstaxa,akaist'am,arunakaxar ist'am.

17¿Khititejjcheqaparuñiskiukajja,¿janitapnaqani? ¿Jumastiwalichiqaparuñjirirujuchañchasmati?

18¿Märeyirakhamsañajjwalikïskiti:“Jumajjñanqha jaqëtawa?”jilïrinakarusti:“¿JumanakaxDiosarjan axsarirïpxtati?”

19¿Khititejjjilïrinakansutipjankatoqki,pisinkirinakat sipansaqamirjaqerojjjukʼampjiskʼachaski?Taqe ukanakajjjupanamparapanluratawa.

20Märatukiwjiwarapxani,jaqinakaxchikaarumaruw mulljasipxani,ch'amanjaqinakaxjanamparapampiw apt'asipxani.

21Jupajjjaqenthakinakaparuwuñchʼukiski,jupajjtaqe kuntïsarnaqkiukanakuñji

22Janiwch'amakasutjkiti,janirakiwjiwañasch'amakas utjkiti,kawkhantixñanqhaluririnakaximantasipxaspa

23Jupajjjaniwjaqerojjcheqaparuñjkañatsipansajukʼamp kʼuchirtʼkaniti;Diosantaripäwiparmantañapataki.

24Jupajjjanjaktʼkaychʼamanijaqenakaruwtʼunjani, jupanaklantistiyaqhanakaruwuttʼayani

25Ukatwajupanakanluratanakapyati,ukatarumanthix t'unjaraki,ukhamatt'unjatäpxañapataki

26Jupastijanwalijaqinakjamawmayninakan nayraqatapanjawq'i;

27Jupanakatjitheqtapjjataplayku,janiwkuna thakinakapatsaamuytʼañmunapkänti

28Ukhamatwapobrenakanarnaqasitapjuparjak'achasi, jupaxt'aqhisitjaqinakanarnaqasitapist'i

29Jupajjamuktʼkaniukhajja,¿khitisjanwalinakluraspa?

Ajanupimantaskaniukkhasti,¿khitirakjuparuñjaspasti? mämarkacontrajanukaxmäjaqirujanwalt'ayaschi

30K'arichuymanjaqixjanapnaqañapataki,ukhamat jaqinakaxjansipitarkatuntasipxañapataki.

31CheqpachansaDiosarsañajjwalikïskiwa:“Nayajj mutuyatätwa,janiwmayampsajuchañchkäti”sasa

32Kuntixjanuñjktaukyatichapxita,nayatixjanwalinak lurtxa,janiwmayampsalurkäti

33¿Amuyumarjamäñapa?jupawkutt'ayani,jumatixjan munksta,janukaxajllïta;ukatjaniwnayakiti,ukhamasti kuntixjumaxyatktaukarsumsasa

34Ch'ikhijaqinakaxyatiyapxita,yatiñanjaqistinayar ist'pan.

35Jobchachajjjanyatkasawparli,arunakapasjaniw yatiñkaniti.

36Nayanmunañaxa,Jobchacharuxtukuykam yant'atäñapawa,ñanqhajaqinaklaykujaysatapata

37Jupajjjuchaparuwkutkatasiñapyati,jiwasanaktaypin amparanakapt'axllirt'i,Dioscontraarunakwaljaptayaraki.

35JAQTHAPI

1Eliúchachastisänwa:

2¿Jumajjacajjcheqäkaspasukhamamuyasta:‘Nayan cheqaparsarnaqañajjajjDiosatsipansajukʼampwa?

3Jumastiakhamsista:“¿Kunaaskirakjumatakixa?” uqhamaraqui:“¿Kunaaskinacasanayajjjuchajat qʼomachatäristjja?”

4Nayajjjumampchikparlirmasinakamarusjaysäma

5Alaxpacharuñtapxam,ukatstiuñjapxam;Jumatsipan juk'ampjach'aqinayanakuñjapxamsasa.

6Jumatixjuchachaskstaxa,¿kunsajupacontralurasma? Janukaxjuchanakamaxjuk'ampjilxattaspaukhaxa,¿kunsa juparlurasma?

7Jumatixaskijaqïstaxa,¿kunsajuparchurta?Janukax ¿kunarakamparamatkatuqarakisti?

8Janwaliluräwinakamaxmäjaqiruxjanwalt'ayaspawa; Jumanchiqaparsarnaqatamaxjaqinwawapatakix askïspawa

9Waljat'aqhisiñanaklaykuxt'aqhisiyatjaqinakaruxjach'at arnaqapxi,ch'amanjaqinakanamparaplaykuwjach'at art'asipxi.

10Ukampisjaniwkhitissiskiti:“¿KawkinkisDiosax nayanluririjaxa,arumanakaxq'uchunakq'uchupxi; 11¿Khitisakapachankiranimalanakatsipanjukʼamp yatichistu,alajjpachankirjamachʼinakatsipansajukʼamp yatiñanïkistusti?

12Ukanstiarnaqasipxi,ukampisjaniwkhitisjayskiti, ñanqhajaqinakanjach'ajach'atukutapat

13CheqasDiosajjjaniwinamayanakistʼkaniti,janirakiw TaqeChʼamaniDiosajjukanakuñjkaniti.

14Janisuñjkätisaskstasa,taripäwixjupan nayraqatapankiwaucatwajuparconfiyamsasa

15Jichhasti,janukhamätaplaykuwjupajjcoleratjutjje. ukampisjaniwjach'ajach'atukusaxukyatkiti

16UkatwaJobchachaxinamayalakapjist'arawayijan yatkasawarunakwaljaptayi.

36JAQTHAPI

1Eliúchachastisarakïnwa:

2Mäjuk'apermisochurapxita,nayastiyatiyapxäma, Diosansutipxarparlañaxutjaskakiwa.

3Jayatpachyatiñaxapthapï,Luririjaruwaskikankañ churarakï

4Chiqpachansaarunakaxaxjaniwk'arikïkaniti,khititix yatiñanjanpantjasirïkiukaxjumampïskiwa

5Uñtapxam,Diosaxwalich'amaniwa,janiwkhitirus jisk'achkiti.

6Jupajjjaniwñanqhajaqenakanjakañapimkiti,janukasti pisinkirinakaruwcheqañchuraraki

7Jupaxjaniwaskijaqinakatjithiqtkiti,janukasti reyinakampchikawtrononqunt'asipxijïsa,wiñayatakiw jupanacarojjchʼamañchi,jachʼaraptatäpjjarakiwa

8Jupanakatejjchinuntatchinuntatäpjjaspa,t'aqhesiñatak cordónampikatjatäpjjaspaukhajja;

9Ukatstijupanakaruxluräwinakapuñacht'ayaraki,kuna juchanaktixlurapkiukanaksauñacht'ayaraki

10Jupajjcheqañchañatakejjjiñchupjistʼararaki,ñanqha luräwinakatkuttʼanipjjañapatakiwmayïna

11Juparist'asinyupaychapkanixa,sumajakañan jakasipxani,maranakaxkusist'añanakanwasarnaqapxani

12Janist'apkanixa,espadampiwjiwarapxani,janyatkasaw jiwarapxani

13Ukampisk'arichuymanjaqinakaxcolerasiñap apthapipxi,khititixjupanakaruxchint'kiukkhaxajaniw jach'ajach'atukupkiti

14Waynäkasawjiwapxi,jakäwipasqʼañujaqinak taypinkiwa.

15Jupawt'aqhisiñanakanpisinkirinakarqhispiyi, t'aqhisiyatjinchunakapsajist'araraki

16Ukhamarakjupajjchʼusacheqatmäjachʼacheqaruw irpsuristamjja,kawkhantïjanchʼajjwañajjutjkiuka cheqaruKunatixmesamanuchatäñapäkiukaxlik'impi phuqt'atäniwa.

17Jumastiñanqhajaqintaripäwipphuqtaxa.

18Jach'acolerasiñawutji,amuyasim,janjawq'jatapat apanukuñapataki

19¿Jupajjqamirkankañamaruxwaliaskituñjani?janiwa, janirakiwquri,janirakiwtaqich'amanakasutjkiti

20Janarumaxmunapxamti,kunapachatïjaqinakax jupanakanlantixt'unjatäpkiukhaxa

21Amuyasipxam,janjucharuñjapxamti,t'aqhisiñat sipansa,ukwaajlliwaytaxa.

22Uñtapxam,Diosaxch'amapampiwjach'araptaski,khitis juparuñtasityatichaspa?

23¿Khitisjuparthakañapatakmayïna?Janukaxkhitis saspa:‘Jumawjanwalilurtaxa’sasa?

24Amtasipxam,jumaxjupanluräwipjach'añchañamawa, ukaluräwinakjaqinakaxuñjapxi.

25Sapamayniwukuñjapjjaspa;inasjaqixjayatuñjchispa

26Uñtapxam,Diosaxjach'apuniwa,janiwjuparuñt'ktanti, janirakiwqawqhamaranaksayatiskiti.

27Umach'akhanakapjisk'aruwtukuyi,jallux warantaparjamawjallupurintayaraki

28Qhixuqhixunakaxjaqiruxwalpunjaquqani.

29¿Khitisqhixuqhixunakanjilxattatapa,janukax Tabernáculopanthuqt'asitapatamuyt'aspati?

30Uñtapxam,qhanpachch'allt'asi,qutamanqharuwimt'i.

31Jupanaktuqiwjaqinakarjuchañchi;jupaxwaljaaycha churaraki

32Qhixuqhixunakampiwqhanaruximt'i;ucatstimayïw janqhant'añapataki,ukaqenaytaypinjutkiukaqenayampi sasa

33Ukanch'axwawipaxukatuqitwauñacht'ayi,uywanakax vaportuqitwauñacht'ayi

37JAQTHAPI

1Ukist'asastichuymaxaxkhathati,jupanchiqapat mistxaraktwa.

2Jupanarupa,lakapatmistkiukaarunaksumist'apxam

3Jupawalaxpachamanqharuxirpki,llijullijuparusaka oraqtukuykama.

4Ukaqhepatjja,mäarunjja,walisumaarumpiw arnaqasïna,ukatstimäarunjja,walisumajaqënwaarupax ist'asiniukkhastijaniwjupanakaruxjark'kaniti.

5Diosaxarupampmuspharkañq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixu q'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixu q'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixu q'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixunJach'a luräwinakluraski,janiwjiwasaxamuyañjamäkiti

6Jupajjchhijchhirojjsänwa:“Jumajjakaoraqenkjjam” sasaukhamarakiwjisk'ajalluru,ch'amapanjach'ajalluru

7Jupawsapamayninamparapampsellt'i;Ukhamattaqi jaqinakaxluräwipyatipxañapataki

8Ukatstianimalanakajjpʼiyanakarsarjjapjje,kawkhantï jakapkänaukacheqanakanwaqheparapjje.

9Surtoqetwathayajjjuti,alaytoqetwathayajjmistu

10Diosansamañapampiwthayaxpuri,umax ch'amakt'ayaraki.

11Umampiwch'amakt'ayi,k'ajkirqinayaparuxch'iqiyaraki

12Amtäwinakaptuqiwmuytata,taqikuntixjupaxsiskiuk akapachanlurapxañapataki.

13Jupajjchiqañchañataki,janukajjoraqepata, khuyaptʼayasiñatakiwjuti.

14Job,ukist'am,sayt'asim,Diosanmuspharkañ luräwinakapamuyt'am

15¿KunapachasDiosaxjupanakartukjäna,qinayapan qhant'ayänaukyattati?

16¿Qhixuqhixunakanbalanzapuñt'tati,khititixsumyatiñ munkiukanmuspharkañluräwinakapxa?

17¿Kunjämarakisinakamaxjunt'üspasti,kunapachatixinti jalanttuqinkirthayampiakauraqirsamarañtukuyki ukhaxa?

18¿Jupampchikastialaxpachaxch'amani,ch'uxñavidriot uñtata?

19Kuntïjuparsapkäukyatichapjjeta;kunattixjaniw chʼamakalaykuxparlañassumwakichtʼksnati

20¿Juparuxnayaxparlataxsapxaspati?maynitixparlchixa, chiqpachapuniwmanq'antatäni”sasa.

21Jichhastijaqinakaxjaniwqinayanaktaypinkirk'ajkir qhanauñjapkiti,janukastithayaxpasawayxiwa, q'umacharaki.

22Alaytoqetsumatiempowmistuni,Diosnayraqatanwali jachʼajachʼatukuñawutji

23Taqich'amanDiosarllamkt'asaxjaniwjikxatksnati, jupaxwalich'amaniwa,taripañtuqinxa,walichiqapar uñjirirakiwa,janiwt'aqhisiykaniti

24Jaqinakaxjuparaxsarapxi,janiwkhitiyatiñan chuymanirusrespetkiti

38JAQTHAPI

1UcatstiTatituwJobchacharojjthayathayt'antasinsäna:

2¿Khitirakjanyatkasiniwxt'anakch'amakt'ayisti?

3Jichhaxmäjaqiruñtatawñik'utamaruxchint'asim; Nayastijumatmayipxäma,jumastijaysapxitasasa

4¿Kawkinkirakakaoraqencimientonakapuchaskayäta ukhajja?yatiyam,jumatixamuyt'asirïstaukhaxa

5¿Khitisukatupunakuchawayi,jumatixyatisktaxa? ¿Khitisukapatxarch'iyarch'iyarch'iyarch'allt'i?

6¿Kunatsacimientonakapajjchʼuqtʼatäpacha?janukax khitisukaesquinaqalauchatayna;

7Kunapachatïalwawarawaranakajjqʼochunqʼochupkäna, Diosantaqewawanakapajjkusisiñatarnaqasipkänaukhajja?

8Janukajj¿khitiraklamarqotapunkumpijistʼantaspa, purakatmisturïkaspasukhama?

9Kunapachatixqinayaxukaisilurawaykta,ukatthixni ch’amakaxmäswaddlingbandukatakiw,

10Ukatstinayanamtaxarp'akjapxita,ukatstipunkunaka, punkunakuchapxam

11Ukatsarakïnwa:Jichhakamawjutäta,ukampisjaniw juk'ampijutkätati.

12¿Jumajjurunakamatpachalwatarsta;ukatstiuru phuch'uruwkawkhapuñt'ayäna;

13¿Ukaoraqentukusiñanakaparkatjañataki,janwali jaqenakajjukacheqatkhathattʼasiñapataki?

14Ukajjlaqʼaruñtatawsellortuküna;ukatstimäisimp uñtatawsayt'asipxi

15Janwalijaqinakatqhanapaxjark'atawa,jach'a amparapasp'akjatawuñjasini.

16¿Qutaumajalsunakarmantatati?¿Janukaxmanqha manqhathaqhasinsarnaqtati?

17¿Jiwañpunkunakaxjist'aratätamti?Janukax¿jiwañ ch'amakanpunkunakapuñjtati?

18¿Jumajjakaoraqenanchopuñtʼtati?taqiukanak yatisktatiukyatiyam.

19¿Kawkinkisqhanaxjakkiukathakixa?ch'amakasti, kawkhansaukach'amakaxutji;

20¿Ukach'uqt'añchiqarirpañamataki,ukatutaparpuriñ thakinakuñt'añamataki?

21¿Ukyattati,ukapachanyurïtamalayku?¿Janukax urunakamaxwaljanïtapatcha?

22¿Jumajjqʼañuyänakarmantatati?Janukaxchhijchhi jallunyänakapuñjtati?

23¿Kawkïrirusnayajjjanwaltʼäwtiempotaki,nuwasiñ urutaki,nuwasiñurutakiimtʼasta?

24Intijalsutuqinkirthayaruakauraqiruch'iqiykiuka qhanaxa,¿kunjamatsat'aqanuqaraki?

25Khititixmäumajalsuumaxwalpunch'allt'asiñapataki, janukaxqhixuqhixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixuq'ixu q'ixuq'ixuq'ixuq'ixuñapataki;

26Uraqirjallupuriyañataki,kawkhantïjankhitisutjkiuka uraqiru;wasaranjankhitisutjkiukawasaran;

27Ch'usauraqinakaru,ch'usauraqinakarusa q'añuchañataki;¿Janwaliquqanch'uqich'uqich'uqi ch'uñuñapataki?

28¿Jalluxmäawkipati?¿Khitirakch'uqich'uqich'uqi yuritayna?

29¿Khitinpurakapatstihielojjmistuni?Ukat AlaxpachankirHoaryFrost,¿khitisgéneroukarpuri?

30Umajjmäqalampimantatänwa,manqhatoqenkir uñnaqapasthaytʼatawa

31¿Pléyadessatchachanmuxsachʼamanakapsa chintʼasmati,janukaxOriónsatchachanchʼakhanakapsa jistʼarasmati?

32¿Masarotsatchacharuxtiempoparapt'asmati?janukax ¿Arcturusyuqanakapampiirpasmati?

33¿Alajjpachanluräwinakapyattati?¿jumaxakauraqin apnaqäwiputt'ayasmati?

34¿Qhixuqhixunaktuqirarupjach'araptasmati,walja umaxch'amakt'ayañapataki?

35¿Janitllijullijunakapayanisma,jupanakajj sarapjjañapataki,ukatsapjjeristam:“Akankapjjtwa?”

36¿Khitirakyatiñkankañaruxchuymamanqhanuchawayi? ¿Khitischuymaramuyt'añchuri?

37¿Khitisyatiñanqinayanakjakthapispa?janukaxkhitis alaxpachanbotellanakapqhiparaspa,

38¿Kunapachatixlaq'axqalartukuski,ch'akhanakax ch'uqt'asi?

39¿Jumastileónlaykuxuywakatuñmunasmati?janukax leonanakanmanq'añmunañapphuqt'ayaña,

40¿Kunapachatixp'iyanakapanqunt'asisinimantasipki?

41¿Khitiscuervorojjmanqʼapchuri?kunapachatixwayn tawaqunakapaxDiosararnaqasipkiukhaxa,janmanq'a utjatapatsarnaqapxi

39JAQTHAPI

1¿Qalpankirsallqacabritonakaxkunapachasyuripxiuk yattati?janukax¿kunapachaslaq'unakaxwawanïpkiuk chimpuntasma?

2¿Kunaphajjsinakatïphoqapkänaukjaktʼasmati?¿Jan ukaxkunapachasjupanakanwawanïpkiukyattati?

3Jupanakastiqunqurt'asipxiwa,jisk'awawanakapar irpxarusipxi,llakinakapsajaqunukupxi.

4Wawanakapajjsumamunatäpjjewa,trigompiwjilsupjje; jupanakaxmistuwayapxi,janiwjupanakarkutt'anipkiti.

5¿Khitisukasallqaasnuruxqhispiyawayi?¿Khitirak sallqaasnonch'akhanakapsaantutpachasti?

6Jupanutaparustinayajjwasararuwtukuyta,janwawan oraqerusutapwatukuyta.

7Markankirjaqenakarjiskʼacharaki,autoapnaqerin arnaqasitapsajaniwyäqkiti

8Qullunakaxpastupawa,taqich'uxñaachunakthaqhi

9¿Unicorniojjjumarserviñmunaspati,janukajjcunaman qheparaspati?

10¿Ukaunicornioruxch'akhapampixsurcotchint'asmati? ¿Janukaxvallenakq'añuchaspati?

11¿Juparatinisiñmunasmati,ch'amapaxwalijach'awa? ¿Janukaxirnaqäwimjuparjaytanukusmati?

12¿Jathanakamutarapanipxani,ukatgraneromar apthapkani,¿jupariyawsasmati?

13¿Jumastisumach'iwinakpavorealanakarchurta?jan ukaxavestruzsatanimalanch'iwipampi,p'iqipampicha?

14Juparakiwlaq'unakaporaqerjayti,laq'aruw junt'ucharaki

15Kayupaxjupanakart'unjañapa,janukaxsallqaanimalax p'akjañapsaarmasi.

16Wawanakaparuxjanjupankkaspasukhamqala chuymaniwa

17Diosaxyatiñkankañapapt'awayi,janirakiw amuyt'añapsachurkiti

18Kunapachatixjach'ajach'atukursartkiukaxa,caballoru, caballotsaririrujisk'acharaki.

19¿Jumaxcaballoruxch'amchurtati?¿jumaxkunkaparux qhixuqhixunakampiisthapitati?

20¿Janitmäsaltamontesukhamaxsarayasmati?nayra ch'akhanakapanjach'akankañapaxawaliaxsarañawa 21Jupastivalletaypinkayuksarnaqäna,ch'amapampiw kusisi,armatjaqinakampjikisiñataki.

22Jupajjajjsarañatsawkasi,janiwajjsarkitijanirakiw espadatqhipharkitisasa

23Lanzampi,escudompixk'ajkirlanzampiwthuqt'asi.

24Jupajjqʼañuchuymampi,colerasiñampiworaq manqʼanti,janirakiwtrompetanphustʼatapatcreykiti

25Jupastitrompetanaktaypinsäna:Ha,ha;Ukatuka nuwasïwixwalijayaruwthujstʼäna,capitananakanqʼixu qʼixunakapasaukatarnaqasiñaswalikïskiwa

26¿Ukajamach'ixyatiñkankañamampitt'ijti,ch'iwinakap aynachtuqirluqxati?

27¿Ukajamach'ixjumankamachimarjammakhataspati, ukatjach'apataruwqamasi?

28Jupajjqarqapatjjanjakasi,qarqaqalapatjjan,chʼaman cheqanakansajakasirakiwa

29Ukachiqatstiukawarmixuywanakthaqhi, nayranakapastijayachiqatuñjapxi

30Wawanakapaswilach'uqt'asipxi,kawkhantixjiwayat jaqinakaxukankapkiukankarakiwa

40JAQTHAPI

1UkxarustiTatituxJobchacharuxsänwa:

2¿Taqich'amaniDiosampich'axwiristi,¿juparyatichaspati? khititixDiosartuqinuqkiukaxjaysañapawa

3UcatstiJobchachajjTatituruwsäna:

4Uñtapxam,nayaxjanwalijaqïtwa;¿kunsajaysäma? Nayajjamparajlakajjaruwuchä.

5Mäkutikiwnayajjparlta;ukampisjaniwjayskäti:jïsa,pä kuti;ukampisjaniwjukʼampnayrarsartkäti.

6UkatstiTatituxthayathayt'anisawJobchacharuxsäna:

7Jichhaxmäjaqiruñtatawñik'utamchint'asim,nayaw jumatmayipxäma,nayarusyatiyapxarakïma

8¿Jumastinayantaripäwijchhaqtayañmunasmati? ¿Jumastinayarjuchañchapxitasmati,askijaqïñamataki?

9¿Diosaruñtasitamparamajjutjtamti?¿Janukax¿jupjam arumpiqhixuqhixuchasmati?

10Jichhastijach'akankañampi,jach'akankañampi k'achacht'asim;ukatstijach'akankañampi,suma uñnaqt'animpiisthapt'asim

11Colerasiñamapanukum,jach'ajach'atukuriruñjam, jisk'achapxamsasa.

12Taqijach'ajach'atukuriruñtapxam,jisk'achapxam; ukatstijanwalijaqinakaruxjupanakanlantitakt'apxam

13Mayacht'asisawlaq'arimantasipxam;ukatsti ajanunakaparuxjamasatchint'apxi

14Ukapachawnayajjjumararsusï,kupiamparamajj qhespiyapjjtamjjasasa.

15Jichhastibehemothuñtam,nayastijumampchiklurta; jupaxvacaukhamch'uxñaquqanakmanq'i

16Jichhasti,ch'amapaxlomopankiwa,ch'amapas purakapankiwa

17Jupajjcedrosatcedroruñtatawchuymapchʼoqtʼi, qalanakapanchʼakhanakapajjmayaruwchʼoqtʼasi.

18Ch'akhanakapaxbroncetluratch'aman ch'akhanakjamawa;ch'akhanakapaxhierrotlurat ch'akhanakaruñtatawa.

19JupawDiosanthakinakapanp'iqinchiripaxa,khititix juparlurkiukaxespadapjak'achasispawa

20Chiqpachansaqullunakawjuparmanq'achuri,ukanwa taqiuywanakaxanatapxi

21Jupaxch'amakaquqanaktaypinikiski,ch'uxñach'uxña ch'akhanakanimantaski.

22Ch'amakaquqanakaxch'iwipampiwimt'apxi;jawirankir saucesatquqanakaxjuparuxmuyuntapxi

23Uñtapxam,jupaxmäjawirumaski,ukampisjaniw jank'akïkiti,Jordánjawirumaruwlakaparch'allt'aspasasaw atinisi

24Jupajjnayrapampiwkatjjati,nayrapajjsipitanakchʼoqtʼi.

41JAQTHAPI

1¿Janitleviatanmäanzuelompiapsusma?¿Janukax laxrapamäcordónukampapaqt'ata?

2¿Nasaparmäanchouchasmati?janukaxchʼaphimpiw chhuxriñchjasïna?

3¿Jumajjwaljaachikt'asiraktamti?¿jumaxllamp'uarunak parlpachätamti?

4¿Jumampitimäarust'äwilurani?¿Wiñayatakitjuparmä esclavotkatuqasma?

5¿Jupampixmäjamach'impanatt'añmunasmati?¿Jan ukaxtawaqunakamatlaykuchchinuntasma?

6¿Ukamasinakapaxmäjach'amanq'äwlurapxpachänti? ¿aljirinakampchikatjaljapxani?

7¿Janitñik'utaparuxch'aphinakampiphuqantasma?jan ukaxp'iqipaxchallwalanzampicha?

8Amparamluqxatam,nuwasiñatamtasim,janjuk'amp luramti

9Jupansuyt'äwipaxinamayakiwa,¿janitkhitisjupar uñjasaxaynacht'ayatäspa?

10Janiwkhitisukhamqhuruchuymanïkiti,khitisnayan nayraqatajansayt'aspa?

11¿Khitirakjark'itustijuparkutt'ayañajataki?taqialaxpach manqhanutjkiukaxnayankiwa

12Janiwnayajjkunatïjupanutjkiukanakimtʼkäti, chʼamanïtapsa,sumauñnaqtʼanïtapsajaniwimantkäti.

13¿Khitisisipanuñnaqapjikjjataspa?janukaxkhitispä frenopampijuparjutaspa?

14¿Khitisajanupanpunkunakapjistʼaraspa?kisunakapax waliaxsarañjamawmuyuntapxi

15Balanzapajjjachʼajachʼatukuñapawa,mäsellompi jistʼantatänwa

16Maynixmayniruwjakʼachasi,janiwkunathayas jupanaktaypinmantañjamäkiti.

17Jupanakajjmaynitmaynikamawmayachtʼatäpjje, mayachtʼatäpjjewa,ukhamatjantʼaqanuqtatäpjjañapataki 18Munañanakapampiwmäqhanaxqhant'i,nayranakapasti alwapachanch'iwiparuñtatawa

19Lakapatjjanakhaskirlamparanakawmistu,nina chispanakawmistuni.

20Nasapatchhuxriñchjatchhuxriñchjasiñawmistu, kunjamtïmämanq'añmanq'atjanukaxmäq'añutmistuski ukhama.

21Samsupaxq'añunaknakhanti,lakapatmäninalawra mistu

22Kunkapanstich'amawutji,llakisiñastijupan nayraqatapankusisiñaruwtuku

23Jañchipanch'akhanakapaxmayachatawa, jupanakpachawch'amanïpxi.janiwakuynt’ayatäkaspati.

24Chuymapaxmäqalaruñtatch'amaniwa;jïsa,manqha molinoqalatmäch’ullqhiqalaruñtatch’ama

25Kunapachatixjupaxsartaskiukhaxa,ch'amanjaqinakax axsarapxi,p'akjatanakaxq'umachasipxi

26Khititejjjuparchʼoqtʼkiukanespadapajjjaniw katjañjamäkiti,lanzasa,chʼiyarchʼiyarchʼiyarchʼiyar chʼiyarchʼiyarch’akhanakasjaniwkatjkaspati

27Jupajjhierrorojjpajaruñtatawuñji,broncerojjqʼañu lawaruñtatawuñji.

28Flechaxjaniwjaltxañjamäkiti,q'añuqalanakaxjupamp chikawt'ant'artukuwayxi

29Dardonakaxch'uqich'uqimpuñt'atawa,lanza ch'allxtatapatlarusi

30Ch'ullqhiqalanakawjupanmanqhanutji,ch'ullqhi q'añunaklaq'aruwch'allt'i.

31Jupawmanqharuxmäphukhuruñtatt'amt'ayi,qutarusti q'apkirqullanakjamt'amt'ayi.

32Jupajjmäthakluraraki,jupararktañataki;maynix manqhaxjanq’uñik’utanïkaspasukhamamuyt’aspa

33Akaoraqenjja,janiwjuparuñtasitajjutjkiti,jupajjjan ajjsarirluratawa.

34Jupaxtaqijach'ayänakuñji,jach'ajach'atukur wawanakanreyipawa

42JAQTHAPI

1UcatstiJobchachajjTatituruwsäna: 2Nayajjyattwa,jumajjtaqekunwalurasma,janiwkuna amuytʼañasjumatjarkʼatäkaspati.

3¿Khititejjjanyatkasinewjjtʼanakimantkiukajja?ucatwa nayajjjanamuyatajarsta;kunanakatïnayatakejjwali muspharkañäkänaukanakjja,janiwyatkayätti

4Ist'am,nayastiachikt'apxsmawa,nayastiarsüma,nayasti jumatmayipxäma,nayarusyatiyapxarakïma.

5Jiñchuist'asawjumatist'ta,ukampisjichhaxnayrajax jumaruwuñjtamxa

6Ukatpïnayapachpatuñisita,laq'ampi,laq'ampi arrepentista

7TatituxJobchacharukaarunakarsutapatxa,Temaní Elifazchacharuxsänwa:Nayancolerasiñaxjumataki, paniamigomatakiswalpunq'añuchasi,jumanakaxjaniw nayatchiqakarsupktati,kunjämtixJobluqtirixaxsiski ukhama

8Jichhastipaqallqvacaqallquvaca,paqallquurquoveja apt'asipxam,Jobuywataxanukarsarapxam,ukatsti nakt'ayatsacrificioloqtapxamJobluqtirixastijumanakatak mayirakïta,juparuwkatuqä,ukhamatjan amuyt'asirïpxañamataki,janitixJobluqtirixjamnayat askinakarsupktamlayku

9UcatstiElifaztemanquita,Bildadsatshuhita,Zofar naamatquitaquiwsarjjapjjäna,cunjämtejjTatitojjsisqui ucanacarjamlurapjjaraquïna

10UkatstiTatituxJobchachankatuntatuñjasipkänauk kutt'ayäna,amigonakapatakimayiskänaukhaxa.

11Ukxarustitaqijilanakapasa,taqpachkullakanakapasa, taqikhitinakatixjupanuñt'atäpkänukanakasa,jupamp chikawutapant'ant'amanq'apxirïna.

12UkhamawTatituxJobchachanqhipqhipauruparux qalltatsipanjuk'ampbendicïna,tunkapusiniwaranqa ovejanaka,suxtawaranqacamellonaka,waranqayugo vacanaka,waranqaasnonaka

13Jupastipaqallqyoqallwawanakani,kimsaimill wawanakanirakïnwa.

14NayrïrjaqiruxJemimasutimpiwucharakïnaPayïristi Keziasatänwa;kimsïristiKerenhappuchsatänwa 15UraqpachanstijaniwJobchachanphuchhanakapjam sumauñnaqt'anwarminakaxjikxataskänti,awkipax jilanakapampchikawjupanakaruxherenciachuräna 16Ukaqhepatjja,Jobchachajjpatakpusitunka maranakawjakäna,ukatstipusigeneracionan wawanakaparu,yoqanakapanyoqanakaparuñjäna 17Jobchachajjchuymankipstatäsajjjiwjjänwa.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.