Contact maken - ArtEZ

Contact maken

Twee interactieve dansvoorstellingen van derdejaars studenten van ArtEZ, over de verhalen van de senioren die zij interviewden.

verhalen in dans Ieder jaar doen er studenten

verfijnen. Het viertal ontdekte

van ArtEZ mee aan ons TINO

drie belangrijke thema's in de

programma. Dit jaar

verhalen van de vertellers:

verwelkomden we 3e- en 4e-

verbinding, ontmoeting en

jaars studenten van de

doorzettingsvermogen. Dit

opleiding Docent Dans. Onder

werden de drie pijlers

onze begeleiding maakten de

waardoor hun

studenten twee

dansvoorstelling voor

dans-educatieve

senioren vorm kreeg.

voorstellingen: ‘En toen’ en ‘Web’.

De ArtEZ studenten van het 3e en 4e jaar: Janita, Mabel,

De 3e-jaars studenten Eva,

Marius en Min, maakten een

Anika Rewi en Bart

interactieve voorstelling voor

interviewden onder andere

jongeren. Actieve deelname

deze senioren over een deel

van het publiek bij deze

van hun leven, vroegen naar

voorstelling was een vereiste,

vaardigheden die ze hadden

anders bleven belangrijke

opgedaan door een moeilijk

perspectieven onbelicht!

situatie en hoe ze oplossingen vonden om de dingen te

Met zaklampen en

blijven doen waar ze gelukkig

verplaatsing van het publiek

van worden.

op het podium, vertaalden de studenten een belangrijk

Voorafgaand aan deze

element van TINO in dans: het

gesprekken volgden de

belang van perspectieven van

jongeren workshops over

verschillende mensen, om het

onze TINO methode en

totaalplaatje te kunnen zien

werden zij uitgedaagd om hun interviewtechnieken te

De eindpresentaties van de

Veel kijk- en leesplezier

twee projecten vonden plaats

gewenst namens het TINO

in maart en april op

team en de ArtEZ studenten.

verschillende locaties. De 3ejaars studenten vertoonden hun dansvoorstelling aan publiek, binnen de woonzorgcentra in Arnhem, Velp en Den Bosch, waar de geïnterviewde vertellers wonen.

De 4e-jaars nodigden leerlingen van Produs Praktijkschool uit voor een theaterervaring in een danszaal van ArtEZ. Zowel de vertellers, het oudere publiek als de leerlingen van Produs waren erg onder de indruk.

In deze publicatie geven we een terugblik op het proces, de ervaring van de studenten en op de eindpresentaties.

Ook vind je verhalen van vertellers Mevrouw Looten en Jac Janssen die meededen als verteller.

Melody Toering TINO trainer van de ArtEZ studenten

studente mabel tijdens de performance van ‘web’

Mevrouw looten - verteller geïnterviewd door Eke Mannink Ze is vierennegentig. Als hond

onderdeel uit van de cirkel, ze

en ik binnenkomen in haar

houden allemaal anderhalve

kamer in Zorgcomplex

meter afstand van elkaar. Een

Vreedenhof in Arnhem, schalt

andere foto toont twee halve

de muziek ons tegemoet.

gezichten op de achterbank

‘Riders on the storm’ van The

van een taxi: mevrouw Looten

Doors. Hits uit Zee heet het

en projectleider Florien

kanaal dat opstaat.

Sjoerdsma, met een

'Kén je dat niet?' Mevrouw

mondmasker op. 'Dat was

Willy Looten kan het bijna

toch sneu hè,' zegt ze. 'Niets

niet geloven. 'Ik kom daar de

ging meer door. Binnenkort is

dag mee door. Het is allemaal

het gelukkig weer feest, daar

muziek en geen gepraat.

verheug ik me op!'

Heerlijk.'

Een bakje water voor Hazel

Al jaren doet mevrouw Looten

staat klaar, er komen wat

mee in de rol van verteller.

hondenkoekjes uit de

Hoe lang al precies weet ze

koelkast en we gaan aan tafel

niet meer, het begon in elk

zitten.

geval toen ze nog in het vorige huis woonde. Haar man

Daarop ligt een map vol foto's

was al een tijd overleden en

van TINO-projecten. Mevrouw

ze kwamen het vragen, of ze

Looten noemt het steevast

mee wilde doen. Dat wilde ze

Old School. 'Ik weet dat het

wel. 'Ze hebben me over alles

nu anders heet, maar zo ken

ondervraagd, de kinderen. Je

ik het.'

kunt het zo gek niet bedenken.'

Een portret uit 2020 toont

Waar vertelt ze het liefst

een groep van scholieren aan

over?

de Rijnkade. Mevrouw maakt

'Dat maakt me niet uit.

Ik vind het leuk om met de

En ik zwem nog altijd hoor.

kinderen te praten. Iedere

Dat gaat uit van ons huis,

keer zie ik er van tevoren

iedere maand gaan we naar

tegenop, maar als we dan

het zwembad in Velp. Dat

eenmaal begonnen zijn, hoor

gevoel in het water blijf ik

ik gewoon hoeveel ik

heerlijk vinden.'

achterelkaar praat, de ene zin na de andere. Dan hebben we

Hendrika Wilhelmina – maar

fijne gesprekken.

noem me maar mevrouw Looten – werd in 1928

Sportief

geboren. Ze werkte als

Ik herinner me dat ze me over

kapster. 'Tot mijn 25ste. Toen

het zwemmen vroegen. Ik ben

moest ik stoppen, want ik

altijd een sportieve meid

ging trouwen en we kregen

geweest, dat heeft me goed

vier kinderen, Jan en ik. Ik

gedaan. Ik was niet zo'n dame

ben gewoon door blijven

met mooie kleren. Schaatsen,

werken, want we hadden geld

gymnastiek, zwemmen…

nodig. Ik ging naar de

Toen ik 14, 15 was gingen we

mensen thuis, hè’

vaak vanuit Oosterbeek, waar we woonden, naar kasteel

'Uw haar zit trouwens

Doorwerth.

behoorlijk netjes’, merk ik op.

Dan liepen we naar de oude

Mevrouw Looten straalt. 'Dat

Rijnbrug. We sprongen in de

klopt. Permanent én

rivier en lieten ons

watergolf,' zegt ze trots. 'Mijn

meedrijven tot aan de plek

schoondochter doet mijn

waar onze fietsen stonden.

haar.'

Dat gevoel van die stroming… ik heb ervan genóten,

Kapster

werkelijk waar.

Opeens is ze terug in de

periode toen ze het vak

We kijken allebei even naar

leerde. 'Dat was op de

buiten. Het uitzicht wordt

ambachtsschool. Ik zie nog zo

voor een deel bepaald door

al die kapper-tafels voor me,

een majestueuze kastanje.

met die hoofden erop. Wat

Het frisse groen van het park

hebben we een lol getrapt op

op de achtergrond, maakt dat

die school, omdat er ook

de lente de kamer

jongens op zaten.' Mevrouw

binnendringt. 'Het is niet

Looten lacht op een

altijd even makkelijk om oud

ondeugende manier. Ze zág

te worden,' gaat mevrouw

er al jong uit voor haar

Looten verder. 'Zeker hier

leeftijd, nu lijkt ze nóg tien

niet. Ik ben een paar keer

jaar jonger.

dicht bij de dood geweest.

Dan paste ik op bij een

The Beatles vullen het

medebewoner die er slecht

scherm. 'O when I'm sixty

aan toe was. Het bezoek

four,' zingen ze. Muziek voor

moest even naar huis, om zich

haar? 'O zeker, ik kon het

te verfrissen, of om te eten.

vroeger meebrullen,' gaat ze

Dan was ik altijd zo bang dat

verder. 'Omdat ik mijn

het mis zou gaan als zij er

kinderen veel overhoorde met

niet waren. Verschrikkelijk.

Engels, leerde ik die taal

Nee, dan het feest.'

aardig spreken.

En we hebben wat afgedanst

O ja, ze had het over een

op die nummers. Bij Boven

feest, dat eraan komt. Wat is

André, in Oosterbeek, in de

dat ook alweer? Mevrouw

Vereeniging in Nijmegen, en

Looten staat behoedzaam op

later in Spanje. De laatste

–'Mijn knie wil niet meer zo.'–

jaren van ons huwelijk gingen

en loopt naar de kast. Ze

we iedere winter naar Spanje.'

komt terug met een envelop

.

van het TINO team. Een uitnodiging voor een feestje in de klimhal.' Ze stopt de brief zorgvuldig terug.

Behoedzaam schuifelt ze om de hond heen en legt de envelop op zijn plek.

Ze kijkt naar de televisie.

‘I will follow him’, zingt José, van Luv. Dan kijkt ze lachend naar mij. 'Ik ga, zeker weten!'

rewi de jong 3e-jaars student Docent dans Wat is de kracht van dans?

Naast dat dans een manier is

Dat was de vraag die steeds

om van mezelf te leren, is het

bij mij terugkwam tijdens het

ook veel meer dan dat. Het is

maken en optreden van onze

een manier van

dans-educatieve productie

communicatie en connecties

‘En toen?’ in samenwerking

leggen met anderen. En het

met het TINO team. Wat

voordeel is, je hebt er geen

maakt dans zo bijzonder en

woorden voor nodig. Dat is

wat is hier het belang van?

wat ik samen met mijn medestudenten Bart, Eva en

Even voorstellen: mijn naam

Anika heb gedaan met onze

is Rewi de Jong, ik ben 20 jaar

dans-educatieve productie

en kom uit Nijmegen.

’En toen?’.

Momenteel zit ik in mijn derde jaar van de opleiding

Als onderdeel van onze

Bachelor Docent Dans, op

deelname aan het

ArtEZ in Arnhem. Naast dat ik

Maatschappelijke Diensttijd

dansen erg leuk vind, houd ik

programma, hebben we een

mij ook bezig met wat dans

voorstelling gemaakt voor en

mij brengt. De reden dat ik

met senioren. Bart, Eva, Anika

aan deze opleiding wilde

en ik zijn eerst

beginnen is dat ik mezelf

samengekomen met het doel

wilde uitdagen. Het duurt

om een voorstelling te maken

jaren om een bepaalde

voor een groep die vaak over

techniek of mindset onder de

het hoofd gezien wordt. Wij

knie te krijgen. En in de loop

vinden namelijk dat dans voor

van die tijd maak je veel

iedereen is. Zo kwamen we bij

fouten. En dat is een van de

de groep senioren, specifiek

redenen waarom ik dans. Het

in woonzorgcentra.

leert mij hoe ik moet leren.

Door (soms letterlijk) te vallen en weer op te staan.

We kwamen erachter dat er

tijden, lastige situaties en

niet tot nauwelijks

heftige periodes, staat ze

voorstellingen zijn specifiek

enorm positief in het leven.

voor deze groep. Dus toen

Zo vertelde ze mij hoe ze

dachten we, laten wij dat

samen met haar broer in de

doen! We kregen veel nieuwe

Rijn ging ‘bootje pikken’. Een

inzichten a.d.h.v. een

spelletje wat ze deden in de

workshop van Maya

zomer, toen ze klein waren.

Lievegoed van het TINO team,

Wanneer er een schip

over hun methode. Samen

aankwam met een

met haar en Melody zijn we

vluchtbootje aan de

gaan kijken naar de

achterkant, zwommen ze zo

mogelijkheden van de

snel als ze konden achter het

productie. Via het netwerk

schip aan en hingen ze aan

van TINO zijn we in gesprek

het kleine bootje. In sommige

gegaan met vier verschillende

gevallen bleef de zwem-

vertellers in vier verschillende

kleding niet eens aan, door de

woonzorgcentra.

harde stroming. Dit is een van de vele verhalen die ze met

Een positieve levenshouding

enorme passie vertelde.

De verteller die ik heb

Wat ook zo leuk was aan de

gesproken was mevrouw

gesprekken met mevrouw

Looten, een bewoner van

Looten, is het feit dat ze erg

woonzorgcentrum

humoristisch is. Zo lette ze

Vreedenhoff in Arnhem. Deze

goed op of ik wel alles

gesprekken zijn erg

meeschreef met wat ze

waardevol voor mij geweest.

vertelde en bleef hameren op

Wat mevrouw Looten zo

het feit dat ik stiekem een

bijzonder maakt, is haar

koekje moest pakken bij de

mindset. Ondanks moeilijke

koffietafel.

Wanneer we het over wat

Mensen in deze

serieuzere onderwerpen

woonzorgcentra weinig

hadden, zoals de oorlog of

contact hebben met mensen

haar fysieke mogelijkheden,

buiten hun ‘bubbel’. Met onze

zei ze: ’Tja, dat is het leven en

productie wilden wij deze

ik ben er goed vanaf

verbinding weer

gekomen. Het heeft geen zin

terugbrengen bij de

om negatief te blijven.’ Ze

bewoners. Zowel met elkaar

heeft een enorme kracht die

als met ons, de dansers.

mij inspireert en zo is het

Zo hebben we veel gespeeld

thema doorzettingsvermogen

met oogcontact en fysiek

een groot onderdeel

contact tijdens de

geworden in onze

choreografie. Het publiek zat

voorstelling.

in een cirkel, wat ervoor zorgde dat er een

In onze choreografie speelt

vertrouwelijke en openhartige

herhaling en grote rol. Dit

sfeer gecreëerd kon worden.

staat symbool voor het

Bovendien zaten wij ook

doorzettingsvermogen; het

tussen het publiek. De

constant doorgaan, ook al is

afstand die er normaal

het moeilijk. Ook komt het

gesproken is tijdens een

vallen en opstaan terug in de

voorstelling tussen publiek en

voorstelling. Naast

performer, was er dus niet.

doorzettingsvermogen speelt

Dat was voor ons spannend

verbinding een grote rol in de

en een uitdaging. Je krijgt

voorstelling. Uit de

namelijk direct terug hoe het

gesprekken met vertellers en

publiek de voorstelling

een interview met personeel

ervaart. Daarnaast voelt het

in het woonzorgcentrum,

ook een stuk persoonlijker.

kwamen we erachter dat de

Je kunt veel meer connectie

De reacties die we kregen op

en verbindingen aangaan. 1)

de choreografie waren heel

omdat het publiek niet in een

bijzonder. Het feit dat het

donkere zaal zit, zoals in de

publiek zich zo gezien voelde

theaters en 2) omdat ze veel

en echt die verbinding heeft

dichterbij zitten.

gevoeld, betekent veel voor

Daarnaast nodigden we het

mij. Dat is voor mij de kracht

publiek uit om mee te

van dans: de nieuwsgierige

dansen/klappen/trommelen.

houding die je aanneemt om

Tijdens de voorstelling

die oprechte verbinding aan

worden er veel prikkels

te gaan met een ander.

gegeven en als de bewoners

Hierdoor kan je samen iets

een impuls voelden om mee

heel moois creëren.

te doen, werd dat alleen maar toegejuicht!

Hoogtepunt Wat voor mij het hoogtepunt was van dit project, waren de reacties tijdens en na de voorstelling. We gingen met de bewoners in gesprek over hun ervaringen/beleving/ mening, na de voorstelling, in de kring. Zo heb ik het gesprek bij Vreedenhoff mogen leiden en dit was enorm leuk om te doen.

bart Meijer 3e-jaars Stu dent Docent dans Minder afstand

afstand kleiner worden en zou

Terugkijkend op de afgelopen

de verbinding met elkaar

periode ben ik heel dankbaar

makkelijker gelegd worden.

dat ik dit project heb mogen

Het was heel mooi om later

opzetten met mijn

van mensen te horen dat ze

medestudenten. De verhalen

die connectie hebben gevoeld

van alle vertellers over

en dat ze zich meer

doorzettingsvermogen en

deelnemer voelden dan

verbinding, waren voor mij

slechts publiek.

heel inspirerend en gaven me veel energie. Ik vind het nog

Daarnaast was het extra mooi

steeds bijzonder dat iemand

om van de vertellers te horen

zo gemakkelijk en met zoveel

dat ze onderdelen van hun

passie over diens eigen leven

verhalen terug hebben gezien

wil vertellen aan een

in de productie. De emotie en

onbekende. Deze openheid

vooral vrolijkheid die terug te

van de vertellers heeft mij ook

zien was bij de vertellers,

veel verder geholpen in het

maakte het voor mij een heel

proces. Het werd belangrijk

geslaagd project, waar ik met

dat het stuk voor iedereen

veel plezier op terugkijk.

openstond en dat iedereen zich een deel zou voelen van de productie.

Met dit idee zijn we verder gegaan in het maken van het stuk. Tijdens het proces ontstond ook het idee om het publiek in een cirkel te laten zitten. Hiermee zou de

student bart tijdens de performance van ‘en toen?’

studente anika tijdens de performance van ‘en toen?’

anika verbeten 3e-jaars student docent dans Meer dan een schoolproject

mogen interviewen. Wat mij

Toen we begonnen met het

erg is bijgebleven tijdens dit

bedenken en ontwikkelen van

interview, was hoe bijzonder

de voorstelling, voelde het

hij het vond dat ik als ‘jeugd’

nog heel erg als een

bij hem langskwam en met

schoolproject. We wisten dat

hem wilde praten. Je merkte

we een voorstelling wilden

in zijn verhaal dat hij soms

maken voor ouderen en dat

het gevoel had alsof er niet

we ze het gevoel wilden

naar zijn generatie werd

geven dat ze er nog steeds bij

omgekeken en hij graag wilde

horen, ook al kunnen ze fysiek

dat de ‘jeugd van

misschien niet meer zoveel.

tegenwoordig’ zich meer

Hierbij hebben we van het

bezighield met ouderen. Voor

begin af aan een intieme

mij bevestigde dit interview

sfeer en interactie, belangrijk

wat wij wilden vertellen met

gevonden. Door de hulp van

onze voorstelling en dat de

het TINO team en de

thema’s die we hebben

vertellers, is de voorstelling

gekozen ook echt belangrijk

uiteindelijk veel meer

zijn.

geworden dan alleen een

Door de interviews en de

schoolproject.

verhalen van de andere vertellers, kreeg voor mijn

Door de persoonlijke verhalen

gevoel de voorstelling een

te horen van alle vertellers,

diepere laag. In plaats van dat

konden we beter begrijpen

het een voorstelling werd

wie de ouderen zijn die in een

voor ouderen, veranderde het

verpleeghuis zitten en hoe

in een voorstelling die is

hun blik op het leven eruit

gemaakt en wordt uitgevoerd

ziet. Ik heb tijdens het

mét ouderen.

maakproces, meneer Bruijink

Dit ervaarden wij niet alleen

Ik vind het daarom ook

als groep, maar uit de reacties

oprecht jammer dat de

van het publiek bleek dat zij

voorstellingen nu zijn

dit ook zo ervaarden. In elk

afgelopen en het project op

nagesprek kwam naar voren

papier voorbij is.

hoe de ouderen die keken, de verbinding voelden met ons

De voorstellingen en het

en ook met de anderen die in

proces hiervan, hebben voor

het publiek zaten. Ze vonden

mij een nieuwe doelgroep

het een fijne sfeer en

laten zien, waar ik voorheen

waardeerden de intimiteit die

eigenlijk nooit naar omkeek.

de voorstelling met zich meebracht.

In de toekomst wil ik ook zeker vaker zulke

Door de reacties van het

voorstellingen ontwikkelen en

publiek werd ook bevestigd

dan misschien met

wat meneer Bruijink ervaarde.

bijvoorbeeld amateurdansers.

Hoe bijzonder ze het vonden

Zodat ook zij de gelegenheid

dat wij bij hen kwamen om te

krijgen om zich te verbinden

dansen. Ze krijgen niet vaak

met de oudere generatie, via

jonge mensen over de vloer.

dans. En zodat niet alleen ons

Dat wij bij hen waren,

groepje omkijkt naar ouderen,

ontroerde zelfs sommige

maar ook de jongere

mensen. Om deze reacties

generatie in zijn geheel!

terug te krijgen was voor mij hartverwarmend. Dat wij voor een kort moment het gevoel hebben kunnen geven dat ze gezien worden en dat door middel van dans.

eva vree 3e-jaars student docent dans In deze dans-educatieve

allemaal heeft gemaakt,

productie is het een achtbaan

welke muziek hij luistert en

van ervaringen geweest.

wat hem nu op een dag bezig

Sommige momenten waren

houdt. Wat mijn aandacht

leuker dan andere, maar ze

vooral trok, waren de verhalen

waren allemaal even

over de reizen en over de

leerzaam.

muziek. Zijn mooiste reis was Indonesië, omdat ze daar, hoe

Om vanuit een input te

arm ze het ook hadden, het

werken die te maken had met

beste uit het leven haalden

onze doelgroep, hebben we

en gastvrij waren naar

ieder een verteller

iedereen. Ook is hij veel in

aangewezen gekregen. Mijn

Zuid-Amerika geweest en dat

verteller was meneer Jac

is waar hij zijn favoriete

Janssen, uit Bronbeek. Toen ik

muziek heeft ontdekt. Deze 2

voor het eerste gesprek bij

elementen heb ik

hem langs ging was ik

meegenomen in het proces

zenuwachtig, omdat ik niet zo

en teruggegeven aan mijn

goed wist wat ik kon

groepje. Wat dan ook mooi

verwachten. We hadden een

was, was dat meneer Janssen

goed eerste gesprek gehad,

deze 2 elementen terugzag

wat me al zoveel informatie

tijdens de opvoering. Dat

had gegeven dat er wel 2

maakte het voor mij een

voorstellingen van gemaakt

geslaagd project.

konden worden.

Zo heeft meneer Janssen met

Wat ik meeneem van de

mij zijn verleden als marinier

speelweken, is dat ongeacht

gedeeld, hoe hij

hoe goed het gaat, de

hoofdconducteur bij de NS is

mensen ervan genoten omdat

geworden, welke reizen hij

wij ervan genoten.

Er was altijd een fijne sfeer aanwezig. Soms was die vanaf het begin al voelbaar en soms kwam die pas tot uiting in het nagesprek. Het mooiste moment van de voorstelling was het moment dat we de handen vastpakten van de bewoners en we samen bewogen. Vaak als ik de bewoners dan aankeek, zag je dat ze geraakt waren en dat ze je bedankten zonder woorden. Dat gaf mij het gevoel dat het geslaagd was.

Jac janssen - verteller geïnterviewd door Eke Mannink Jac Janssen – ‘Voluit heet ik

Dat is mijn drijfveer om met

Jacques’ – oogt ook zonder

jullie programma mee te

uniform een beetje als een

doen. En om ze te helpen.’ Jac

militair. Misschien komt het

refereert aan de coronacrisis.

omdat hij in militair tehuis

‘Verschrikkelijk vond ik dat

Bronbeek in Arnhem woont,

voor ze,’ zegt hij. ‘Dan ben je

maar er zit zeker ook iets in

jong en dan sta je twee jaar

zijn houding. Iets fiers. En in

stil.’ Net voor de lockdown

zijn stem. Iets donkers. Hij

had hij een gesprek met

klinkt als wijlen acteur Ton

coördinator Maya en een

Lensink, die beroemd werd

aantal leerlingen. Het project

door zijn rol als Ti-Ta

werd daarna afgeblazen. Na

Tovenaar.

de crisis vertelde hij leerlingen over zijn jeugd,

Achter zijn rechte rug loop ik

hield hij een praatje in een

de activiteitenzaal van

klimhal en zag hij een

Bronbeek binnen. Er hangen

dansvoorstelling die was

vlaggen en ballonnen in de

gebaseerd op zijn

ruimte, aan de wand prijken

levensverhaal.

wapenschilden van de

Nou heb ik geen verstand van

krijgsmacht. We gaan zitten.

dans,’ zegt Jac, ‘maar om

Al voor de koffie op tafel

eerlijk te zijn herkende ik er

staat, praten we over Jacs

niet gelijk zoveel van mijn

karakter.

eigen leven in. Maar het laatste, de Zuid-Amerikaanse

Eenzelvig en nieuwsgierig

muziek, dat kende ik. Als

Hij is wat eenzelvig, maar ook

marinier ben ik geregeld

nieuwsgierig. ‘Ik vind

uitgezonden geweest naar de

jongeren leuk, wil weten wat

Nederlandse Antillen. Tijdens

ze doen en hoe ze leven.

vakantieperiodes aldaar,

heb ik verschillende Zuid-

Na zijn loopbaan is Jac eerst

Amerikaanse landen bezocht,

gaan reizen. Alleen. Naar

vandaar.’

Indonesië, Australië en Nieuw-Guinea.

Hoe zit dat met die

‘Dat oosterse trekt me,’ zegt

eenzelvigheid? ‘Ik verkeer

hij. Waarom? Enig nadenken

graag in gezelschap. Maar ik

volgt. ‘Je weet niet precies

ben ook heel graag alleen. Ik

wat je kan verwachten,’ zegt

doe bijna alles alleen. Alleen

hij dan.

zijn is iets anders dan eenzaam zijn hè. Het past

Jac houdt van

sowieso bij mijn beroep dat ik

raadselachtigheid, van

zo goed met mezelf kan zijn.’

verrassingen. Al vindt-ie het moeilijk om te omschrijven

Verrijking

hoe hij precies in elkaar zit.

Jac zag veel van de wereld,

‘Dat vroegen die leerlingen

vooral tijdens zijn loopbaan

natuurlijk ook,’ vertelt hij. 'En

als marinier, die hij op zijn

dan gaf ik ze dit gedicht.' Hij

vijftigste afsloot als adjudant.

schuift zijn mobiel naar me

‘Ik ging verplicht met

toe. 'Ik hoef niet op te vallen /

functioneel leeftijdsontslag,’

en ook niet alles te bereiken /

vertelt hij. 'Vanwege een

ik wil doen wat ik leuk vind /

skiblessure aan mijn knie,

en zo mijn leven verrijken (…)

rond mijn twintigste, kon ik niet alles meer. Maar ik heb

Dit is de eerste van drie

een mooie carrière gehad.

strofen. Dichter onbekend.

Heb veel in de logistiek

Dat is wie ik ben,’ zegt Jac.

gezeten. En ik ben op

‘De leerlingen begrepen het.’

vredesmissie geweest in Cambodja.’

Uniform

leven van de ander,' zegt hij.

We praten nog even verder

'Dat je in geval van nood altijd

over zijn deelname als

weet: op diegene kan ik

verteller bij het TINO

vertrouwen. Met klimmen is

programma.

dat natuurlijk een belangrijk

'Ik heb een keer een verhaal

onderdeel. In het echte leven

gehouden voor leerlingen bij

ook.'

een klimschool,' memoreert hij. Hij pakt zijn mobiel weer

We staan op. De lunch wacht,

en laat een groepsportret

voor de veteranen. We

zien: blij kijkende pubers,

schudden handen.

projectleider Florien en

Jac weet een kortere route,

hijzelf, in vol ornaat. 'Achteraf

via de personeelsvleugel, naar

heb ik getwijfeld of ik er wel

de parkeerplaats. Met een

goed aan gedaan heb,' vertelt

sleutelkaart opent hij de

hij. 'Of ik mijn uniform wel

deuren geroutineerd.

had moeten aantrekken. Die

'Zo, dat scheelt weer wat

kinderen waren allemaal zo

nattigheid,' zegt hij bij de

verlegen.' Ik vraag hem

deur.

waarover hij gesproken heeft,

Ik loop de motregen in en

wat het thema was. 'Je bent

wens hem smakelijk eten.

niet alleen,' zegt hij. 'Het

Het was een mooi gesprek

verhaal moest gaan over

over een boeiend leven. Ik

samenwerking.'

snap wel waarom het TINO

'Maar dat is toch eigenlijk

team hem gevraagd heeft om

helemaal geen thema voor u?'

verteller te worden.

roep ik verrast.

Toch wel. 'Ik heb een verhaal gehouden over het belang van de aanwezigheid in je

verteller jac janssen in gesprek met deelnemers van TINO MDT

over ‘web‘ Studenten Janita, Mabel, Marius en Min Won De productie ‘Web’ was

Voor de actieve workshop

gericht op het gevoel van

werkte ‘Four Collective’

alleen zijn en samenzijn, en

samen met HUMINT Solutions,

hoe beide gevoelens kunnen

de ontwikkelaar van TINO.

verschillen van je werkelijke

HUMINT Solutions zet de

situatie.

innovatieve TINO methode in om ‘niet-herkende kennis’ te

Het ging om het erkennen en

vinden bij individuen, teams

delen van gevoelens van

en organisaties en om dit niet

eenzaamheid en het aangaan

eerder ontdekte potentieel

van oprecht contact met de

actief te gebruiken.

ander in je omgeving. Het contact dat werd gelegd in de

Door deze samenwerking met

performance, illustreerde een

HUMINT Solutions verdiepte

stellingname van TINO over

de educatieve inhoud van de

het (persoonlijk) belang van

performance en workshop,

de perspectieven van

relevantie. Het werd een

anderen. De productie ‘Web’

dynamische combinatie van

bestond uit twee delen: een

concepten, verpakt in een

interactieve en

artistieke vorm om de inhoud

interdisciplinaire

toegankelijk en beleefbaar te

performance en een fysieke

maken.

workshop. In de performance werd gebruik gemaakt van

De titel; Web, verwijst naar

dans, theater, muziek en

het web dat door het publiek

beeldende kunst,

en de performers gecreëerd

vormgegeven door vijf

werd tijdens de workshop.

verschillende kunstenaars, studerend aan ArtEZ in Arnhem.

Het stond symbool voor het

Desondanks ontlenen we als

netwerk van mensen

mens onze individualiteit ook

waarmee we verbonden zijn.

aan de ander.

Dit idee kwam voort uit de

Een sterk individu definiëren

vraag: Waarom negeren we

wij als iemand die vanuit zijn

elkaar op straat gewoonlijk, in

eigen ‘core’ werkt en geen

de bus, in de koffiebar? We

maskers opzet om zich als

delen dezelfde ruimte met

iemand anders voor te doen.

elkaar, maar meestal

Werkelijk sterke individuen

erkennen we dit feit niet (of

staan niet alleen, maar zijn

niet bewust). Het potentieel

zich bewust van het netwerk

dat verscholen ligt in ‘de

van mensen om zich heen.

ander’ om ons heen, wordt

Een (sociaal) systeem dat ze

niet gezien. En wanneer wel

erkennen en waarbinnen zij

interesse getoond wordt, hoe

zelf ook erkend worden.

vaak komt deze interesse voort uit oprechte interesse

Met onze producte wilden wij

en nieuwsgierigheid? Hoe

toewerken naar een

vaak blijft het contact

ecosysteem waarbinnen dit

oppervlakkig?

inzicht de norm is voor

Over het algemeen genomen,

mensen en geen

is ons perspectief beperkt tot

uitzondering.

het individu en diens directe omgeving? Of zouden we onze blik moeten verruimen met dat van de ander?

We vinden het belangrijk om een sterk individu te zijn.

janita togel 3e-jaars student docent dans Precies een jaar geleden

Over de kennis en skills die

begon ik mijn stage bij TINO

deze professionals onbewust

MDT. Wie had toen gedacht

hebben, maken ze een

dat ik precies een jaar later,

voorstelling met dans, theater

samen met het TINO Team,

en muziek. Doel van het

een nieuwe MDT zou starten?

programma is dat jongeren meer inzicht krijgen in de

Na onze samenwerking voor

capaciteiten van deze

Web, was ik gelijk enthousiast

vakmensen. En andersom

over de TINO insteek. Niet-

zetten we de professionals in

herkende kennis en skills

de spotlights. Daar heb je die

vinden bij mensen is een win-

win-win weer!

win, voor de speurder en voor degene die meer erkenning

Met TINO laten we graag zien

krijgt voor wat hij (onbewust)

waar allemaal niet-herkende

weet en kan.

kennis te vinden is. Die kennis zit in principe overal, maar

Na mijn stage ben ik bij het

ook zeker bij de

TINO team gaan werken en

praktijkberoepen, terwijl daar

van daaruit ontstond het idee

vaak overheen wordt

om een variant te starten

gekeken. Denk maar aan veel

waar de performing arts, mijn

gehoorde termen als

eigen achtergrond, wordt

‘laagopgeleid’ en ‘de handjes

ingezet.

aan het bed’. Of aan hoeveel ouders bang zijn dat hun kind

‘Bij Performing MDT

‘maar vmbo-advies’ krijgt. Dat

interviewen jongeren mensen

imago willen we veranderen

van praktijkberoepen, zoals

door juist hun niet-herkende

kappers, monteurs en

kennis en vaardigheden in de

loodgieters.

spotlights te zetten.

Na de zomer startte de eerste

voorbeeld en de leerlingen

groep in Arnhem. Deze

begrepen gelijk de bedoeling

leerlingen gingen in gesprek

en deden allemaal mee.

met voormalig buschauffeurs, waarna ze een voorstelling

Het was een ervaring waar de

hebben gemaakt op basis van

leerlingen helemaal in op

de verhalen. Het was een

konden gaan. En dat in het

groot succes!’ En in december

donker op de muziek, zonder

volgt er nog een groep. Die

dat iemand een oordeel over

gaan met concierges in

ze gaf. Ze hebben ervan

gesprek. Ik kijk er nu al naar

genoten!’

uit!

Reactie van docente Alexandra, die meekwam met de leerlingen van produs praktijkschool: ‘Veel van onze leerlingen hadden nog nooit een voorstelling gezien of waren naar een theater geweest. Er ging een wereld voor ze open.

In het begin keken ze hun ogen uit en waren lacherig, maar toen het eenmaal begon waren ze erg serieus en deden heel goed mee. De voorstelling was erg laagdrempelig, alles werd kort uitgelegd met een

op de foto rechts staan Mevrouw looten en janita. de foto werd gemaakt valerie spanjers

In deze publicatie blikken we samen met ArtEZ studenten terug op hun performances, die zij maakten als onderdeel van hun deelname aan TINO MDT.

Ons programma maakt deel uit van de Maatschappelijke Diensttijd (MDT), waarin jongeren tussen de 12 en 30 jaar zich via lokale projecten vrijwillig inzetten voor een ander of de samenleving, hun talenten ontdekken en andere mensen ontmoeten.

Ontwerp, eindredactie en lay-out: HUMINT Solutions De foto’s, met uitzondering van de foto van Jac Janssen en het portretbeeld van Mevrouw Looten en Janita, zijn gemaakt door Cecile Bok. Met dank aan: alle deelnemers, vertellers, docenten en andere betrokkenen, met wie we plezierig hebben samengewerkt.

Copyright © 2023 HUMINT Solutions