Bloemister캐 Vakblad voor de
14
17 69e jaargang 25 april 2014
Binnenlandse markt
8 LTO Glaskracht
11 Telers zoeken
32 B캐zondere bol-
34 Nieuwste wapens
komt met privaat CO2-systeem
samenwerking in buitenland
gewassen scoren op Keukenhof
tegen meeldauw in roos en gerbera
Cover-nw.indd 1
23-04-14 11:17
13 20 3
3 19
555787.indd 2
23-4-2014 11:12:55
Bloemisterij Vakblad voor de
8 Energie Besparingssysteem moet tuinders prikkelen
Opinie 4 Interview: ’Op binnenlandse markt concurreert veiling met klanten’ 4 Commentaar: Nauwelijks perspectief voor ’exodus’ 5 Stelling: Geen Nederlandse bloemen meer naar Rome
Nieuws 6
Een selectie uit het meest recente nieuws
Bedrijf en afzet 8 Ondernemen: Energie Besparingssysteem moet tuinders prikkelen 10 Ondernemen: ’Trots opzij zetten en naar win-win kijken’
10 ’Trots opzij zetten en naar win-win kijken’
13 Vragen: Is het depotstelsel uitgesteld? Thema: Binnenlandse markt 14 Kansen op verzadigde binnenlandse markt 16 Inspiratie en kwaliteit zijn ingrediënten voor succes 20 Veilingen zien belang binnenlandse markt 22 Afzet: Export op Frankrijk blijvend in mineur
Markt 26 Na aanvoersprong stijgt aanbod bouvardia weer 26 Green Trick op grens van marktcapaciteit
32 Bijzondere bolgewassen tonen veelzijdigheid
27 Vroeg voorjaar en late Pasen nekken narcissenseizoen 28 Eerste kwartaal dendrobium positief 29 Seizoenstart begonia zegt nog weinig
Teelt 30 In beeld: Tulpen voor laat corso 32 Keukenhof: Bijzondere bolgewassen tonen veelzijdigheid 34 Gewasbescherming: De nieuwste wapens tegen meeldauw 36 Teelttips: helianthus, chrysant, gerbera, phalaenopsis, anthurium 37 Column: Kees van Egmond
34 De nieuwste wapens tegen meeldauw
Nieuws 38 Meer helderheid omtrent kennishiaten in beheersing trips in chrysant 38 Kennis delen over uitdagende trachelium 39 ’Bij geïntegreerde bestrijding alle puzzelstukjes nodig’ 40 Milieurapportage nieuw leven ingeblazen
Service 41 Kasgenoot: Joris Elsgeest Agenda Voorplaat: Foto: Gerdien de Nooy
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Inhoud.indd 3
3
23-04-14 14:42
Opinie Robert Roodenburg, directeur VGB:
’Op binnenlandse markt concurreert veiling met klanten’ Bloemisten en tuincentra kunnen op veel verschillende manieren inkopen. Ook voor de klok van FloraHolland. Robert Roodenburg, directeur VGB, denkt niet dat de veiling in deze klantgroep moet investeren. „Je moet niet alles willen. Grootschalige inkoop is veel efficiënter. De tussenhandel kan bloemisten volledig ontzorgen.” foto: vgb
Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
Hoe belangrijk is de thuismarkt? „Hoewel exacte cijfers ontbreken, is het met een miljard euro een forse markt. Wat er thuis gebeurt is bovendien belangrijk voor de opinievorming. De binnenlandse markt is goed ontwikkeld. Als ik het zo zeg, dan lijkt het net of deze markt verzadigd is.”
Is dat niet zo? „We moeten geen grote groei verwachten, maar ik zie wel mogelijkheden. Jongeren kopen minder bloemen en planten dan ouderen. Die jongere doelgroep moeten we verleiden. Nu is er nog sprake van een verouderingsgolf en hoeven we ons geen zorgen te maken. Maar wat gebeurt er in de periode daarna? Gaan de jongeren het gedrag van de ouderen kopiëren en dus automatisch meer bloemen en planten kopen? Belangrijk is om hier in te sturen. Daarnaast verandert de samenleving; we hebben steeds meer smaken in Nederland. De consument moet in kaart worden gebracht en daar moet op ingespeeld worden. Het is heel lang, heel makkelijk gegaan in
Commentaar Elbert van den Berg hoofdredacteur evandenberg@hortipoint.nl
4
Opinie_NW.indd 4
Nederland, maar nu moeten verkooppunten zich professionaliseren.”
Hoe vergaat het de tussenhandel? „Bloemisten en tuincentra zijn de belangrijkste spelers en die kopen heel verschillend in. De een zit zelf voor de klok en de ander doet de inkopen via groothandel, commissionair, lijnrijder of cash-and-carry. Aan de tussenhandel de taak om degenen die zelf inkopen te verleiden en te laten zien dat je waarde toevoegt of het voordeliger kunt doen. Ik zie dat het aantal cash-and-carry’s afneemt, maar het totale volume blijft gelijk. De grote worden groter en de kleintjes vallen af. Oorzaken hiervoor zijn locatie, gebrek aan opvolging of een krimpend klantenbestand.”
Is de toenemende virtualisering ook een oorzaak? „Dit speelt ook mee, en dit neemt in de toekomst alleen nog maar toe. Het is niet zo dat het online-gebeuren het fysieke verdringt. Ik zie het meer als een extra keuzemogelijkheid
voor de bloemist, tuincentra, marktman of supermarkt. Er zijn veel mogelijkheden om bloemen en planten in te kopen. Bij de consumenten zie je ook dat de online-inkopen toenemen. Boeken en muziek worden al volop via internet gekocht, maar bij bloemen en planten loopt het niet zo’n vaart. Blijkbaar speelt hier toch nog een ander element mee en dat is dat consumenten het product wil zien, ruiken en beleven.”
Faciliteert de veiling de binnenlandse markt goed? „De tussenhandel kan bloemisten volledig ontzorgen. Ik zie dat dus niet als een taak van FloraHolland. De veiling heeft de laatste jaren verschillende activiteiten opgezet, bijvoorbeeld BloemistExclusief. Tot nu toe zijn er nog geen goede resultaten behaald. Ik denk niet dat het in het belang van de keten is dat FloraHolland zich hard maakt om deze doelgroep te blijven bedienen.”
Wat is het probleem? „Op deze manier is de veiling aan het con-
Nauwelijks perspectief voor opleving ’ex od , eder zichzelf respecterende tuinder moet zich realiseren dat de toekomst van de tuinbouw in het buitenland ligt. Er zijn plekken in de wereld waar beter geld kan worden verdiec dan in Nederland, waar we elkaar de tent uitvechten’. Die boodschap had Peter Niekus in petto voor een groep van tuinbouwjongeren, vorige week in het Westland. Naast het verhaal van deze international business manager van de Rabobank, kreeg de jeugd ook de ervaringen te horen van twee tuinders die de beweging naar het buitenland hebben gemaakt: Arie van den Berg en André Lankhaar. Ervaringen die getuigden van ondernemersgeest,
I
maar evenzeer van complexe operaties. Bovendien bleek ook uit hun verhalen dat goede samenwerkingspartners essentieel zijn, alleen al om de plannen financieel rond te breien. Want banken – ook de Rabobank – staan niet te springen om zwaar te financieren. Dat betekent dat je als tuinder er zelf veel (minimaal de helft) geld moet instoppen en dus vaak op andere manieren aan dat geld moet zien te komen. Raboman Niekus zal best gelijk hebben met zijn opvatting dat er in het buitenland meer rendement is te halen. Dat kunnen Nederlandse tuinders beamen die al veel langer geleden een bedrijf zijn begonnen Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 14:41
Wilt u uw mening geven? Stuur een brief naar postbus 9324, 2300 PH Leiden of naar bloemisterij@hortipoint.nl. Reacties moeten maandag voor 9:00 uur binnen zijn. De redactie kan brieven inkorten of weigeren.
curreren met de eigen klanten. FloraHolland moet telers en handelaren faciliteren; dat is hun taak. De bloemist zie ik als klant van de klant, dus de veiling begeeft zich hiermee op een ander terrein. Een andere vraag die speelt is: wie draait er voor de kosten op? Kleinschalige inkoop, zoals dat bijvoorbeeld op de Bloemistenklok gaat plaatsvinden, is altijd duurder dan de grootschalige inkoop, zoals dat op de exportveilingen plaatsvindt. Dat moet de veiling niet kunstmatig in stand houden. Je kan je afvragen of dat goed is voor de sector.”
Voor bloemisten is het toch voordeliger op de klok in te kopen? „Dat ligt er maar net aan hoe je dat berekent. Als je de eigen uren niet meetelt, is dat misschien zo. Maar de tijd die je kwijtbent aan inkopen, kun je natuurlijk ook anders besteden. Dat inzicht hoort ook bij de professionaliseringsslag die bloemisten moeten maken.”
Hoe kijkt u dan aan tegen Plantion? „Plantion voorziet zeker in een behoefte. Het verschil met FloraHolland is dat zij zich concentreren op een specifieke doelgroep. Daar kun je dan een verdienmodel op loslaten. FloraHolland wil alles doen. Daarin zit ’m de crux. Het is niet efficiënt. Overigens, ook op Plantion vraag ik mij af of klanten voordeliger uit zijn als zij zelf op de klok inkopen. Als je alle kosten goed doorberekent is grootschalige inkoop naar mijn idee altijd het goedkoopst.”
’ex odus’
Stelling
Geen Nederlandse bloemen meer naar Rome Met Pasen was het Sint-Pietersplein weer gevuld met bloemen en planten uit Nederland. Het ’bedankt voor de bloemen’ was in miljoenen huiskamers over de hele wereld te horen. Prachtig voor de promotie van bloemen en planten. Aan de andere kant zou de sector kritisch moeten nadenken over deze vorm van publiciteit, gezien de berichten over kerkelijke misstanden. Met als mogelijke conclusie: geen Nederlandse bloemen meer naar Rome.
Mariëlle Kroes, tulpenbroeier in Nieuwe Wetering „Ik vind het onzin om geen bloemen en planten uit Nederland meer naar Rome te sturen, al jaren stuurt Nederland bloemen en planten met Pasen naar het Sint-Pietersplein. Een echte traditie! Waarom zouden wij daar nu mee moeten stoppen? De kerkelijke misverstanden die jaren geleden zijn voorgevallen zijn verschrikkelijk. Alleen de mensen die toen aan het roer van
deze gemeenschap stonden zijn er nu niet meer. We leven inmiddels in een ander tijdperk. Buiten het feit van alle negatieve gebeurtenissen die de laatste jaren naar voren zijn gekomen, over het verleden, vind ik dat de bloemen- en plantensector hier helemaal niets mee te maken heeft. Ik zou die bloemen en planten gewoon blijven sturen. Het is een goede promotie voor onze sector, laat de Paus maar roepen ’Bedankt voor de bloemen’(uit Nederland)!”
Maurice van der Meer, azaleakweker in Kudelstaart „Het ’bedankt voor de bloemen’ bereikt een miljoenenpubliek en is daarmee een geweldige promotie voor de Nederlandse sierteelt. Daarentegen is het misbruik van kinderen binnen de kerk te vreselijk voor woorden en de manier waarop de kerkelijke bestuurders er mee omgaan tenenkrommend. Zal het niet meer sturen van bloemen bijdragen aan het voorkomen van de misstanden
in de kerk? Of zullen de kerkelijke bestuurders zich dan opeens bedenken dat er een reële schadevergoeding moet komen voor de slachtoffers? Dat denk ik eerlijk gezegd niet. Misschien is dit te vergelijken met de Olympische Spelen in Rusland en China waar van alles mis is met de rechten van de mens. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat alles maar moeten negeren. Grijp deze gelegenheden aan om de situatie met de organisaties te bespreken.”
Roland Duyvesteijn, strelitziateler in Zevenhuizen in het buitenland. Maar er is wel iets veranderd. Destijds – de laastste twee decennia van de vorige eeuw – konden deze ondernemers het geld dat ze hier verdienden in hun buitenlandse avontuur stoppen. Geld dat ze overhielden aan de verkoop van hun producten en/of van hun bedrijf. De economische situatie is volstrekt anders. Ondernemers hebben gemiddeld gesproken al jaren de grootste moeite om boven de kostprijs uit te komen en bedrijven zijn nagenoeg onverkoopbaar. Die harde realiteit biedt vooralsnog nauwelijks perspectief voor een opleving van de ’exodus’ van Nederlandse tuinders. Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Opinie_NW.indd 5
„Wantoestanden bij de katholieke kerk als reden om de jaarlijkse bloemenpracht op het Sint Pietersplein met Pasen op te geven? Deze problemen zijn niet van vandaag of gisteren en kunnen natuurlijk nooit de aanleiding zijn. Door het wegvallen van het productschap is financiering voor het komende jaar onzeker. Deze jaarlijkse kans om de Nederlandse sierteelt op de wereldkaart
te zetten, mogen wij niet verloren laten gaan. De financiering zal ook in de toekomst gewaarborgd moeten blijven. Wij promoten nu noodgedwongen al een trede te laag, op productniveau, en kunnen hiermee nooit aan de uitstraling van dit wereldevenement tippen. We zullen zelf de handen uit de mouwen moeten blijven steken om onze bloemen onder de aandacht van het grote publiek te brengen, anders rest ons niets anders dan bidden voor betere prijzen.”
5
23-04-14 14:41
Nieuws Lees meer op de website Op deze pagina’s vindt u een selectie uit het nieuws. Een uitgebreide versie van deze berichten maar ook ander nieuws vindt u op www.vakbladvoordebloemisterij.nl.
n Internationaal Energie Agentschap kritisch op Nederland Nederland moet meer hernieuwbare energie opwekken – vooral met windmolens – en zich sneller voorbereiden op het leegraken van het Groningen-gasveld. Dat concludeert het Internationaal Energie Agentschap (IEA) in een rapport dat IEA-directeur Van der Hoeven op 22 april aan minister Kamp (EZ) heeft overhandigd. In het rapport is het IEA lovend over het vorig jaar afgesloten energieakkoord. Daarin staat onder meer dat de glastuinbouw voor 10% bijdraagt aan de afgesproken energiebesparing van 100 petajoule per 2020.
n Rozenpromotie gaat door op Keukenhof De meeste rozen in het Oranje Nassau Paviljoen op Keukenhof hebben kort voor de paasdagen ruimte gemaakt voor de volgende binnententoonstelling. Op initiatief van telers is een hart van rode rozen – Red Naomi! – blijven staan. De telers nemen het voortouw voor nog meer promotie van grootbloemige rode rozen uit Nederland die volledig open komen.
n Tuincentra willen meer
gecertificeerde planten Tuincentra gaan kwekers vaker vragen om producten die gecertificeerd zijn volgens een milieukeurmerk. Dat zegt Tuinbranche Nederland in reactie op recent onderzoek van Greenpeace waaruit blijkt dat tuinplanten veel residu van gewasbeschermingsmiddelen bevatten die schadelijk zijn voor bijen. Ook worden er illegale middelen op aangetroffen. Tuinbranche Nederland is met ketenpartners en leveranciers van bloemen en planten in gesprek over hun bijdrage aan de reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en over het uitbannen van illegale middelen.
n Floridata neemt exportstatistieken HBAG over Vanaf mei neemt Floridata ook de exportstatistieken van bloemen en planten van het Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel (HBAG) over. Eerder ontfermde Floridata zich al over het debiteurenbeheer. Als gevolg van de opheffing van de product- en bedrijfschappen houdt ook het HBAG binnenkort op te bestaan.
6
Nieuwskort2.indd 6
Oranje boven op Koningsdag in De Rijp De afgelopen week vonden de voorbereidingen plaats voor de viering van Koningsdag in De Rijp. Flowergallery heeft dit project geleid. In de verschillende versieringen worden 15.000 oranje bloemen verwerkt. De oranje bloemenfee is volgens Frank Timmermans een bijzonder object. „Dit zal een leuk fotomoment zijn. Al met al zal zo’n dag veel publiciteit opleveren en daarom sponseren partijen de bloemen graag”, zegt hij. Ook bruggen, podia, lantaarnpalen en de boot kleedt Flowergallery aan met bloemen. Timmermans heeft in de versieringen vooral veel tulpen verwerkt, zo’n 7.000 stuks. Daarnaast zijn er 1.200 lelies en honderden gerbera’s, rozen, calla’s, vanda’s, ornithogalum en anemonen gebruikt.
n Rechtbank doet 7 mei uitspraak in ’lijnrijderszaak’ De Amsterdamse rechtbank doet op 7 mei uitspraak in de bodemprocedure tussen vijftig handelaren – onder wie veel lijnrijders uit Rijnsburg – en FloraHolland over de nieuwe kloktarieven. De lijnrijders gaan meer betalen dan voorheen. De tarieven zijn volgens hen niet reglementair tot stand gekomen, niet redelijk en niet billijk. FloraHolland bestrijdt dat.
aanwijzingen voor, zo blijkt uit een inventarisatie in opdracht van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De kans is volgens het RIVM groot dat binnenkort genetisch gemodificeerde anjer, roos, petunia, pelargonium en Agrostis stolonifera (graszaad) in Nederland geïmporteerd zullen worden zónder dat die een toelating hebben. Alleen het genoemde graszaad kan daarbij een risico vormen voor het milieu doordat het kan gaan woekeren.
n Bloemenpromotie in Rusland Ontwerp- en communicatiebureau PrimaLabel is onlangs een nieuw initiatief gestart voor promotie van bloemen en planten op de Russische markt: PrimaFlora. Het initiatief gaat vijf Russische sociale mediakanalen gebruiken, een collectief online platform en off-line activiteiten door heel Rusland. Kwekers en handelaren uit Nederland kunnen zo rechtstreeks in contact komen met de handel en bloemisten.
n Geen illegale import genetisch gemodificeerde siergewassen In Nederland zijn geen genetisch gemodificeerde siergewassen te koop die niet officieel zijn toegelaten. Het RIVM heeft daar geen
n Paasweek goed voor tuinplanten In de aanloop naar Pasen werden er 25% meer tuinplanten aangevoerd, waarbij de gemiddelde prijs met tien cent steeg naar € 1,38, meldt FloraHolland. Met name pelargonium, osteospermum, campanula en lavendel stegen sterk in omzet. Bij de potplanten moest omzetmaker phalaenopsis enkele dubbeltjes inleveren. Bij de bloemen daalde de gemiddelde prijs met een cent naar € 0,18.
n Inspectie SZW controleert tuinbouw op misstanden De Inspectie SZW is deze maand gestart met gerichte inspecties bij een groot aantal bedrijVakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 15:36
FOTO: LEX SALVERDA
Gelezen op Twitter Leandra de Boef (@LeandradeBoef overheden omarmen de techniek en de landelijke overheid ondersteunt de transitie. Ook is geothermie – met een terugverdientijd van acht tot vijftien jaar – rendabel en is het potentieel in Nederland goed. Dat stelt de bank in het 16 april verschenen rapport ’Cijfers & Trends’.
■ Europarlement verwerpt importen controlesysteem Er komt geen streng en gesloten import- en controlesysteem voor plantaardig materiaal in de EU. Een meerderheid in het Europees Parlement stemde op 15 april tegen een voorstel daartoe. LTO Nederland is blij dat het idee van de baan is. „Zo’n systeem zou zeer nadelig zijn voor de internationale handel in stek- en uitgangsmateriaal, zaaizaden voor groenten, fruiten sierteeltproducten”, aldus Joris Baecke, portefeuillehouder Plantgezondheid van LTO.
ven in onder meer de tuinbouw. Vooral bedrijven die al eerder in de fout zijn gegaan, kunnen een bezoek verwachten, zo liet de dienst 17 april weten. De inspecties duren nog het hele jaar. De inspecteurs letten vooral op onderbetaling, illegale tewerkstelling, te lange werktijden en slechte arbeidsomstandigheden.
■ Nieuwe garantieregeling GMRI gaat op 1 januari 2015 van start De Garantstelling Marktintroductie Risicovolle Innovaties (GMRI) die staatssecretaris Dijksma (EZ) vorig jaar heeft aangekondigd, zal waarschijnlijk per 1 januari 2015 in werking treden, zo laat haar ministerie desgevraagd weten. Via de GMRI kunnen ondernemers geen subsidie krijgen, maar wel een garantstelling voor een financiering van een risicovolle innovatie, zoals een project met duurzame energie of met nieuwe markt- en ketenconcepten.
■ Rabobank: ’Klimaat gunstig voor geothermie’ Het klimaat voor toepassing van geothermie in de glastuinbouw is volgens de Rabobank gunstig. Ondernemers zijn gemotiveerd om in geothermie te investeren, lokale en provinciale Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Nieuwskort2.indd 7
Kom op dames, slechts 10% vd deelnemers is vrouw! Doe mee aan de @HortiCup en ga de strijd aan met de heren :-)
BeyondChrysant (@BeyondChrysant) #beyond academy van start met Nederlandse les voor de poolse collega's #samensterker
Bisselingskaat (@bisbb 4 u Heftig! De uitslag vh onderzoek van @GreenpeaceNL naar tuinplanten en gewasbescherming. Benieuwd naar het vervolg! Compliment @ TROSRadar !
Eijk Potplanten (@eijkpotplanten Geschrokken van ontslagen bij#greenery
■ Kamer akkoord met invoering T-rijbewijs in 2015
Lennard GreenBalanZ (@LGreenBalanZ)
De Tweede Kamer is 15 april akkoord gegaan met het wetsvoorstel voor invoering van het T-rijbewijs. Vanaf 1 januari 2015 moeten alle bestuurders van landbouwtrekkers een rijbewijs hebben. De minimumleeftijd daarvoor blijft zestien jaar. Voor bestaande bestuurders komt er een overgangsregeling. Wie vóór 1 januari 2015 een B-rijbewijs heeft gehaald – of een trekkercertificaat – mag daarmee tot 2025 voertuigen van categorie T besturen. Een trekkercertificaat moet wel vóór 2016 worden omgewisseld voor een T-rijbewijs.
Eindelijk. Na vijf jaar voorbereiding: eerste gecertificeerd #biologisch geproduceerde #phalaenopsis #orchid. Super!
■ Europa ziet superlange vrachtwagen niet zitten Grensoverschrijdende inzet van superlange vrachtwagens – zogeheten ecocombi’s – in Europa is van de baan. Het Europees Parlement stemde 15 april tegen. Transport en Logistiek Nederland (TLN), verladersorganisatie EVO en de VGB noemen dat een gemiste kans. Volgens VGB-directeur Robert Roodenburg is gebleken dat bij het vervoer van bloemen en planten met een ecocombi met name het volume toeneemt en niet de wieldruk. „In die zin is het voor het milieu een stuk beter.” Ook logistiek biedt de ecocombi volgens hem voordelen.
andre westendorp (@awestendorp) net mail van bloemist die eigenlijk geen #helleborus meer wil ivm houdbaarheid, die van ons hebben 2,5 week gestaan. leuk te horen
Discussie op LinkedIn Geen Nederlandse bloemen naar Rome? Met Pasen was het Sint-Pietersplein weer gevuld met bloemen en planten uit Nederland. Het ’bedankt voor de bloemen’ was in miljoenen huiskamers over de hele wereld te horen. Prachtig voor de promotie van bloemen en planten. Aan de andere kant zijn er de kerkelijke misstanden. Wat vindt u? Bloemen of geen bloemen op het Sint-Pieter met Pasen?
7
23-04-14 15:36
LTO Glaskracht Nederland komt met privaat CO2-systeem
Energie Besparingssysteem moet tuinders prikkelen
Sinds 2012 moeten glastuinders jaarlijks aangifte doen van hun CO2-emissie. Dat gebeurt via het CO2-sectorsysteem, dat vanaf 2015 niet meer door het PT, maar door de overheid zal worden uitgevoerd. Maar dat systeem prikkelt telers niet om minder CO2 uit te stoten. Daarom heeft LTO Glaskracht Nederland het Energie Besparingssysteem Glastuinbouw (EBG) bedacht. Quincy von Bannisseht qvb@hortipoint.nl
B
ij LTO Glaskracht Nederland is energiedeskundige Rob van der Valk nauw betrokken bij de ontwikkelingen rond de vermindering van de CO2uitstoot vanuit de glastuinbouw. Aan hem leggen we een aantal vragen voor.
Hoe werkt het Energie Besparingssysteem Glastuinbouw (EBG)? „Vanaf volgend jaar – dat is althans het streven – gaan voor elk glastuinbouwbedrijf individuele CO2-bedrijfsnormen gelden. Wie die overschrijdt, zal een bepaald bedrag moeten storten in een fonds. Daaruit zal Kas als Energiebron (KaE) worden gefinancierd, een onderzoeksprogramma dat nu nog geld van het Productschap Tuinbouw krijgt.”
Is dat genoeg voor het fonds? „Als iedereen enorme stappen zet in energiebesparing en CO2-reductie is er geen fondsvorming. Op zich zou dat natuurlijk een groot succes zijn omdat we als sector ook flinke stappen móeten zetten. Daarnaast heeft KaE in die situatie misschien ook minder geld nodig omdat er dan al heel veel gebeurt. Wij verwachten echter dat het systeem redelijk gaat werken en dat de opbrengst een behoorlijk eind in de richting zal komen van wat nodig is.”
Waarom kent het EBG geen beloningssystematiek? „In het EBG worden telers die meer CO2 reduceren of meer energie besparen dan de
norm voorschrijft, inderdaad niet beloond. Bij een deel van onze achterban ligt dat namelijk gevoelig. Stel dat je wél een beloningssystematiek hebt. Telers die dan bijvoorbeeld geen aardwarmte gebruiken, zullen dan soms indirect meebetalen aan het aardwarmteproject van hun collega’s, terwijl ze wellicht een legitieme reden hebben om geen aardwarmte te gebruiken. Zo kunnen ze zijn gevestigd in een gebied waarin aardwarmtewinning geologisch niet mogelijk is, hun bedrijf kan onvoldoende schaalgrootte hebben om aardwarmte rendabel te maken of er kunnen onvoldoende afnemers van aardwarmte in de omgeving zijn. In zulke situaties voelt een beloningssystematiek niet goed.”
Foto: INGImage
In plaats van aardwarmte kan een teler toch ook kiezen voor Het Nieuwe Telen (HNT)?
Het Energie Besparingssysteem Glastuinbouw (EBG) moet telers prikkelen tot CO2-reductie en energiebesparing. Telers die de CO2-bedrijfsnormen uit het EBG overschrijden, moeten een bijdrage aan een fonds betalen. Dat geld blijft echter beschikbaar voor de sector.
8
Energieplan_2.indd 8
„Ja, dat is zo. Met HNT kan iedere teler beginnen. Hoewel je dan – vergeleken met aardwarmte – kleinere stappen in energiebesparing zet, is het iets wat niet afhankelijk is van de toevallige omstandigheden waarin je zit. Zou je in het systeem echter alleen HNT belonen en tegelijkertijd andere opties uitsluiten van beloning, dan levert dat in de praktijk een systeem op dat niet werkbaar en niet acceptabel is. In het systeem willen we de CO2-bedrijfsnormen op een zodanig niveau zetten dat iedere teler met een goede energiebesparingsaanpak, dus bijvoorbeeld met HNT, deze kan halen. Met aardwarmte haal je de norm zeker. Maar iemand die aardwarmte gebruikt, heeft er dus geen enkel voordeel van ten opzichte van iemand die HNT toepast.” Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 13:40
Column Feico Smit
Achtergrond
f.smit@royalvanzanten.com
Oeganda
Bijeenkomsten over Energie Besparingssysteem LTO Glaskracht Nederland organiseert binnenkort vijf bijeenkomsten waarop leden worden geïnformeerd over het Energie Besparingssyteem Glastuinbouw (EBG). Energiedeskundige Rob van der Valk van LTO Glaskracht Nederland: „Wij willen zo verkennen wat de mening is van onze achterban. Ook kunnen leden suggesties doen voor de uitvoering van het systeem. Natuurlijk willen we dat het systeem uiteindelijk voor de hele sector gaat gelden. Als blijkt dat onze achterban – die een goede doorsnee is van de totale glastuinbouw – ons voorstel steunt, dan gaan wij ervan
Wordt een teler vanaf 2015 direct afgerekend op het halen van de individuele CO2-bedrijfsnorm? „Nee, 2015 wordt het startjaar waarin alleen geregistreerd wordt en waarin het startpunt wordt vastgesteld voor de individuele CO2bedrijfsnormen op basis van de referentiejaren 2013 en 2014. Het eerste jaar waarover we het werkelijke gasverbruik met de norm gaan vergelijken, is 2016. Uiteraard kan dat pas gebeuren als het jaar voorbij is. Dus in 2017 vindt dan de eerste verrekening plaats.”
Hoe zien de individuele CO2-bedrijfsnormen eruit? „Er komen normen per vierkante meter. Op die manier worden ontwikkelingen op een bedrijf – zoals uitbreiding – direct meegenomen in het systeem.”
En als een teler tussentijds van gewas verandert? „Niet elke wijziging op een bedrijf zal meteen leiden tot bijstelling van de norm. Is er echter sprake van echt grote wijzigingen, zoals een overschakeling op een ander gewas, dan kan dat aanleiding zijn om de norm nog eens een keer te bekijken en mogelijk bij te stellen. In zo’n situatie zou dat anders kunnen leiden tot een enorme groei van je gasverbruik in kubieke meters ten opzichte van de norm. Verrekening van dergelijke grote verschillen is niet wat we beogen. Het gaat immers om een besparingsprikkel.”
Wie gaat het EBG uitvoeren? „Wij niet, dat moet een nieuwe organisatie gaan doen. De bedoeling is dat die nieuwe Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Energieplan_2.indd 9
uit dat het systeem voor de hele sector toepasbaar is, dus ook voor niet-leden. Dat kan voor niet aangesloten ondernemers natuurlijk reden zijn om lidmaatschap van onze organisatie opnieuw te overwegen.” Bijeenkomsten in mei De bijeenkomsten over het EBG vinden plaats op de volgende data: 06 mei: Bleiswijk; 12 mei: Den Bosch; 13 mei: Maasbree; 19 mei: Aalsmeerderbrug; 22 mei: IJsselmuiden.
entiteit het systeem, op basis van nieuwe Europese regels, algemeen verbindend kan verklaren voor de totale glastuinbouw. Vanuit de overheid moet nog duidelijkheid komen over hoe dat nu precies werkt en aan welke Europese criteria die organisatie dan moet voldoen. Dat traject loopt nu.”
Is het EBG ook van belang voor het behoud van het verlaagde tarief energiebelasting? „Nee, bij de goedkeuring door Brussel van continuering van dat verlaagde tarief speelt het private systeem geen rol. De Europese Commissie kijkt namelijk naar de CO2doelstellingen en het CO2-sectorsysteem van de overheid. Het private systeem (EBG) is veel meer van belang voor het creëren van maatschappelijk draagvlak. Vanuit de Nederlandse politiek komen er namelijk nog steeds vragen of er voldoende inspanningen door glastuinbouwondernemingen worden verricht die verder gaan dan het afkopen van CO2-emissierechten. Met het EBG en KaE laten we zien dat de glastuinbouw echt werk maakt van CO2-reductie.” <
In het kort n Via het CO2-sectorsysteem dienen tuinders jaarlijks hun gasnota in. Zo controleert de overheid of de sector niet te veel CO2 uitstoot. n Het huidige emissieplafond voor de sector bedraagt 7,8 Mton, maar zal in 2020 op 6,2 Mton uitkomen. n Bij overschrijding betalen telers een boete, iets wat nog nooit is voorgekomen.
Bij de les Nou moet je hier altijd wel een beetje bij de les zijn omdat er veel onverwachte dingen gebeuren in Afrika, maar in het verkeer is dat zeker zo. Wat feiten over het gemiddelde verkeer in Oeganda: 95% van de auto’s is niet verzekerd, 90% van de mensen heeft zijn rijbewijs gekocht en de andere 10% rijdt bijna nog beroerder omdat die heel slecht autorijles heeft gehad. Een voorbeeld: vrienden van ons bedachten dat ze na hun vertrek uit Afrika een mooi baantje voor hun tuinman wilden achterlaten. Dus lieten ze hem rijles nemen zodat hij chauffeur zou kunnen worden na hun vertrek. Na een paar maanden lessen had hij dan eindelijk zijn begeerde papiertje. Er moesten boodschappen gedaan worden, dus gelijk maar zijn rijkunsten uitproberen. William achter het stuur en rijden maar. Met een gang van ruim 70 km per uur reed hij nog steeds in de tweede versnelling met een toerental waar een staafmixer jaloers op zou worden. Onze vriendin vroeg waarom hij niet naar de derde versnelling ging. William antwoordde dat hij nog nooit hoger dan de tweede versnelling was geweest. Shocking, beschamend en hilarisch natuurlijk dat dit mogelijk is. We hebben gierend onder de tafel gelegen van het lachen. Nu snapten we ook waarom een lesauto ook nooit harder rijdt dan 45 km/h. Wat kun je dan verwachten op de weg als je dit weet? Begin vorig jaar had ik een botsing met een andere auto die dacht dat mijn weghelft beter was dan die van hem. Ik was op weg naar onze verzekeringsagent voor een afspraak en die hebben we maar verplaatst naar de plek van het ongeluk. De tegenpartij maakte haastig wat telefoontjes met zijn baas dat hij een Mzungu (een blanke) had aangereden en dat die toch vooral niet dood was. Natuurlijk was de tegenpartij niet verzekerd. Hij had een gekocht rijbewijs en zei met een super glimlach op zijn gezicht dat hij het toch echt niet expres had gedaan. Ik was de hele dag kwijt op het politiebureau voor allerlei papierwerk en heb besloten zoveel mogelijk met chauffeur te gaan rijden zodat ik niet weer een dag kwijt ben met de politie. Laat iedereen maar op autorijles gaan, dan houd ik mezelf wel bij de les. Feico Smit is directeur Royal van Zanten in Oeganda
9
23-04-14 13:40
Tuinders zoeken samenwerking in buitenland
’Trots opzij zetten en naar win-win kijken’ Kwekers die uitgebreid vertellen over hun activiteiten in het buitenland. André Lankhaar en Arie van den Berg deden het op maandag 14 april voor de tuinbouwjongeren in Oostland. Rode draad van hun verhalen? Samenwerking met Nederlandse en buitenlandse partners. Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
H
et thema van de bijeenkomst van de Tuinbouwjongeren Oostland maandag 14 april bij Rabobank in Bergschenhoek was internationaal zakendoen. André Lankhaar en Arie van den Berg vertelden uitgebreid over hun ervaringen (zie kaders). Opvallende rode draad in de verhalen was samenwerking met Nederlandse en buitenlandse partners. De telers kiezen voor diverse samenwerkingsverbanden om hun activiteiten in het buitenland te kunnen realiseren en te financieren. Starten in het buitenland met behulp van een Nederlandse bank is lastig. Niet alle banken zijn er actief en de Rabobank eist een eigen inbreng van 50% in de kosten. Mede omdat de eerste jaren geen winstjaren zijn. 50% is veel, zeker met de huidige waarde van Nederlandse tuinbouwbedrijven. Andere opties zijn financiering via Dutch Good Growth Fund en ontwikkelingsbank FMO, schetste Peter Nieukus van de Rabobank. Telers kiezen vaak voor samenwerking met particuliere partners of veredelingsbedrijven. <
Arie van den Berg:
’Zonder Pannekeet was ik nooit in China beg
A
grootbloemige rozen per jaar. Ze worden direct afgezet - 70% naar de retail - en de Keniaanse vestiging is geen lid van de veiling. „Hij wordt er niet minder van, maar zonder Barnhoorn had ik niet kunnen starten in Kenia.” Aanleiding voor Van den Berg om de grens over te gaan was dat er in Nederland gekeken werd naar automatisering van de rozenteelt. De teler twijfelde over de terugverdientijd en productie van mobiele teeltsystemen in roos. „We zitten in Naivasha op de evenaar en hebben daardoor het juiste klimaat. Luchtvracht is geen probleem, leveranciers zijn aanwezig in het land, arbeid is goedkoop en er is voldoende arbeid”, somde Van den Berg de voordelen op van Kenia. „Arbeid is wel drie keer zo duur als in Ethiopië”, nuanceerde hij.
rie van den Berg is in drie landen actief: Nederland (12 ha roos), Kenia (70 ha roos) en China (18 ha roos e.a.). In Nederland stapte hij in 1991 in het bedrijf Van den Berg Roses van zijn vader. In Kenia startte hij in 2004 en in China in 2007. In al die landen heeft hij samenwerkingsverbanden. Zo is er in Nederland de samenwerking met Lex+ en met Avalanche+-telers in een coöperatie. In Kenia is er samenwerking met de familie Barnhoorn. Van den Berg reageerde op een advertentie die Barnhoorn tien jaar terug in het Vakblad plaatste en via een leaseconstructie verwierf hij een stuk land van 28 ha. Anderhalf jaar later stond het land vol met rozenkassen. Inmiddels heeft hij 70 ha en produceert hij er bijna 200 miljoen middel-
Een kas van 3 ha in aanbouw bij Van den Berg in China in 2012. De teler wil in China verder uitbreiden.
10
TweeBuitTelers.indd 10
Foto: Van den Berg Roses
Handelsmissie Via een handelsmissie naar China kwam Van den Berg in contact met Nic Pannekeet hij spreekt Chinees - en samen begonnen ze met behulp van een psom-subsidie in China met rozenteelt. „Was ik Pannekeet niet tegengekomen was ik er nooit aan begonnen”, aldus Van den Berg. „We worden er allebei beter van.” Tot 2012 groeide het bedrijf gefaseerd vanuit de cashflow en met behulp van de FMO. „Ze zitten er wat makkelijker in dan een bank. Ze vonden ons een leuk uithangbord. Maar ze zijn duurder. Het is wel een prettige samenwerking.” „Het klopt dat de eerste jaren geen winstjaren zijn en groei was nodig om een Neder-
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 11:16
Foto: André Lankhaar
André Lankhaar tussen Keniaanse medewerkers. „Het gaat om win-win.”
André Lankhaar:
’Wij zijn geen übermenschen’
hina begonnen’ landse bedrijfsleider te betalen. Je bent zomaar een ton per jaar kwijt en ik ga er een paar keer per jaar kijken en dan heb je kosten voor tickets, hotel en auto.” Inmiddels heeft Van den Berg 18 ha in China: 11 ha roos, 3 ha snijanthurium, 2,5 ha potanthurium en 0,6 ha amaryllis. Bovendien zijn er testen met potchrysant, kalanchoe en zantedeschia. Hij is ook bezig met pothortensia en cymbidium. Van den Berg snee ook reeds een miljoen tulpen. Bij al deze producten is er samenwerking met partijen als Fides, Anthura en Nederlandse kwekers.
Bloemenmerk ontwikkelen Van den Berg zet alle producten rechtstreeks af, met name op de Chinese markt. „Uiteindelijke doel is om een bloemenmerk te ontwikkelen”, zegt Van den Berg. Daarom heeft hij vorige maand drie merken gelanceerd: Jewel, Dutch Champion en een bruidsmerk. Over de toekomst zei Van den Berg dat hij niet het plan heeft een van zijn drie bedrijven af te stoten. Hij wees er wel op dat hij zijn bedrijven in Kenia en China met winst zou kunnen verkopen. „Als er een koper komt sta ik er wel voor open.” In Kenia en Nederland - „het areaal roos in Nederland wordt minder dan 300 ha, maar wij blijven er wel bij” - voorziet hij geen groei van zijn bedrijven. „Van de 18 ha in China wil ik een veelvoud maken. Maar Nederland is het leukst, dat is echt topsport.”
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
TweeBuitTelers.indd 11
K
alanchoëteler André Lankhaar uit Bleiswijk dacht al vroeg aan een start in het buitenland. Hij wilde - net uit dienst kweker worden, maar zijn ouders hadden geen kwekerij en hij had geen geld. Toen hij eenmaal zijn vrouw tegenkwam, startte hij in 2002 op kleine oppervlakte toch in Nederland. Lankhaar maakte min of meer uit nood de stap naar het buitenland. Toen zijn bedrijf in 2008 vier keer zo groot werd dreigde het in de soep te lopen. „Ik kon niet eens meer benzine tanken en moest dingen uit handen geven”, verklapte hij op de avond van Tuinbouwjongeren Oostland. De sleutel om door te kunnen gaan als tuinder vond hij in samenwerken. Hij zocht samenwerking met bedrijven waardoor zowel hij als de partner beter werden. Een winwinsituatie is de term die Lankhaar vorige week veelvuldig in de mond nam. „Je moet je trots opzij zetten en naar win-win kijken.”
Licenties besparen Met Agriom startte hij een veredelingsproject en dankzij eigen soorten bespaart hij, zo vertelde hij, jaarlijks zomaar € 200.000 aan licenties. De verkoop en logistiek gaf hij uit handen aan Bunnik Plants. Voor vermeerdering van kalanchoë zocht hij samenwerking met twee Keniaanse kwekerijen. De eerste partners werden hem aangereikt door veredelaar Agriom. Met de beste ging hij verder en nu werkt hij wederom samen met twee bedrijven. Zijn kalanchoës worden vermeerderd door Savanne International in Nakuru en bij Highlands Plants staan proeven. De twee bedrijven zijn zelfstandig. De moerplanten zijn eigendom van Lankhaar. Veel stek wordt in Oeganda geproduceerd,
maar Lankhaar koos voor Kenia. De stek die uit Kenia komt is wat harder en Lankhaar vond het een pre dat het een christelijk land is (Oeganda is islamitisch). Hij roemt verder het gunstige klimaat en de goedkope arbeid en het arbeidsethos van de Kenianen. „Wij zijn geen übermenschen. In Kenia hebben de mensen een veel betere mentaliteit. Wij kunnen wellicht een bedrijfsstructuur overbrengen, maar op het vermeerderingsbedrijf in Kenia werkt bijvoorbeeld een jongen die hier directeur van een bank zou zijn. Ze hebben de kans niet, maar hebben wel de drive om te werken.” Lankhaar gaat regelmatig in Kenia kijken en vraagt regelmatig foto’s op. „De communicatie is erg goed. Als ik een e-mail stuur dan heb ik heel snel antwoord. Plus je moet vertrouwen hebben. Maar als dat vertrouwen beschaamd wordt, moet je snel stoppen.”
Afspraken nakomen Het is heel belangrijk dat de Kenianen afspraken nakomen. Kwekerij Lankhaar werkt met een heel strak teeltschema: wekelijks worden 100.000 kalanchoës geproduceerd en een half jaar van tevoren is 99% al verkocht. Lankhaar: „Als mensen de afspraken niet nakomen, heb ik een megaprobleem.” Lankhaar staat er van te kijken hoe simpel het is om de stek in het buitenland te laten vermeerderen. In Nederland zal hij zijn productie niet verhogen. Wellicht dat hij in de toekomst meer in het buitenland gaat doen. Hij denkt er aan om in Brazilië samen te werken met een stekbedrijf zodat zijn soorten daar verkocht kunnen worden. En heel misschien China. „Maar dan zou ik zelf de soorten vermeerderen.”
11
23-04-14 11:16
555788.indd 12
23-4-2014 11:08:44
Vragen Stuur uw vragen naar Postbus 9324, 2300 PH Leiden. U kunt ook bellen of mailen: Peter van Leth, 071-56 59 688, pvanleth@hortipoint.nl
Is het depotstelsel uitgesteld? Ik maak gebruik van uitzendkrachten en stort een gedeelte van de factuur op de g-rekening van het uitzendbureau. In het laatste nummer van het Vakblad voor de Bloemisterij in 2013 las ik dat de Belastingdienst per 1 juli 2014 het g-rekeningensysteem gefaseerd zou gaan omzetten in een depotstelsel. Is dat nog steeds zo?
D
e datum van 1 juli 2014 wordt voor de invoering van het depotstelsel niet gehaald. Onlangs heeft het Ministerie van Financiën aangegeven meer tijd nodig te hebben om de overstap succesvol te kunnen maken. Het ministerie wil de belangen van banken en ondernemingen, die nu gebruikmaken van de g-rekening, meenemen bij de invoering van het depotstelsel en dat kost tijd. Een beoogde nieuwe ingangsdatum is niet bekendgemaakt.
G-rekening Tot 27 juni 2012 had een storting op een g-rekening alleen vrijwarende werking (tot het overgemaakte bedrag) als het op de Frank van der Pas, Flynth adviseurs en accountants, Naaldwijk, 0174-637100
Illustratie: Peter moorman
g-rekening gestorte bedrag door de uitlener daadwerkelijk aan de Belastingdienst werd betaald. Om risico’s te beperken ontstond de gewoonte om bedragen rechtstreeks naar de Belastingdienst te storten. Om deze systematiek in overeenstemming te brengen met de wet en omdat het beheer van g-rekeningen de Belastingdienst veel tijd kost is besloten het g-rekeningenstelsel
te vervangen door een wettelijk geregeld depotstelsel. Wanneer de g-rekening van een uitzendbureau wordt omgezet, krijgt deze daarvan bericht. Gedurende het jaar van omzetting zullen het depotstelsel en het g-rekeningenstelsel naast elkaar blijven bestaan, tenzij het uitzendbureau aangeeft dat deze is opgeheven. <
Zijn er subsidies voor samenwerkingsprojecten? Ik hoor wel eens over subsidies voor innovatieve samenwerkingsprojecten. Kan iemand mij bijpraten over de mogelijkheden?
D
enk bijvoorbeeld aan de MIT-subsidie voor tuinbouw en uitgangsmaterialen. De regeling is open voor kennisvouchers (40% subsidie met een maximum van € 3.750) en haalbaarheidsstudies (40% subsidie met een maximum van € 50.000). Aanmelden kan vanaf 15
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
17vragenl.indd 13
april. Ranking op volgorde van binnenkomst, snelheid is geboden.
Research en Development Het onderdeel ’Research en Development’ is open van 3 juni tot en met 22 september en is een tenderregeling. Dit houdt in: wie het beste, meest innovatieve projectplan indient, scoort het hoogst. Dit zijn wel complexe aanvragen. Dus is het raadzaam nu al met de voorbereidingen te starten en daarbij een subsidieadviesbureau in te schakelen. Mini-
maal twee MKB-bedrijven moeten nauw samenwerken. De subsidie bedraagt 30% met een maximum van € 200.000 per project. De samenwerking moet ver doorgevoerd worden, want er is maximaal € 100.000 per deelnemer in het project. Er zijn vier thema’s waarbinnen de aanvragen moeten passen: samenwerkende waardeketen, meer met minder, gezondheid en welbevinden en voedselveiligheid en zekerheid. < A.Wisse, Aly.wisse@flynth.nl, senior subsidieadviseur, Flynth adviseurs en accountants
13
23-04-14 14:42
Bij jongeren en op cadeaumarkt is nog omzet te halen
Kansen op verzadigde binnenlandse markt De Nederlandse markt lijkt verzadigd. Al jaren besteden consumenten min of meer hetzelfde bedrag aan bloemen en planten en vinden er weinig verschuivingen plaats. Toch liggen er kansen. Vooral op de cadeaumarkt en bij de jongere generatie is nog omzet te halen.
Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
I
n Nederland besteedt de consument naar schatting een miljard euro aan bloemen en kamerplanten. Tel daarbij de bedrijvenmarkt en de bestedingen van tuinplanten op en je komt op een bedrag van zo’n € 2 miljard. Harde cijfers over deze laatste twee ontbreken, maar duidelijk is dat de omvang van de binnenlandse markt aanzienlijk is. Jarenlang lagen de bestedingen min om meer op hetzelfde niveau. De laatste twee jaar is er met name bij de consumptie van snijbloemen een lichte daling waar te nemen. Lange tijd schommelde dit rond de € 800 miljoen. In 2012 zakte dat richting de € 750 miljoen. „De cijfers voor dit jaar heb ik nog niet, maar het wijst erop dat we rond de € 700 miljoen uitkomen. De kamerplantenbestedingen zijn met zo’n € 300 miljoen wel vrij stabiel”, voegt Joost Naber, marktspecialist bij FloraHolland, eraan toe. Door de crisis lijken consumenten
minder bloemen te hebben gekocht. Marco Maasse, directeur bij de Vereniging van Bloemist Winkeliers (VBW), hoort dit ook van bloemisten. „Bloemen zijn geen eerste levensbehoefte; dat is de laatste jaren wel gebleken. De consument blijft wel naar de winkel komen, maar ze besteden gemiddeld minder”, weet Maasse.
Cadeaumarkt terrein verloren Een andere oorzaak voor de teruglopende snijbloemenbestedingen is dat consumenten minder bloemen kopen om cadeau te geven. Bloemen hebben terrein verloren aan andere producten, zoals wijn, chocola en parfumerie. Zo werd in 2009 47% van alle bloemen gekocht om weg te geven. In 2013 was dit 43%. In andere landen liggen de verhoudingen anders. Zo wordt in Duitsland maar in 38% van de gevallen een bloemetje voor eigen gebruik gekocht.
Achtergrond
Binnenlandse markt in cijfers Nederland heeft 16,8 miljoen inwoners. Er zijn zo’n 3.600 bloemisten. n Nederland telt 26 cash-and-carry’s, 20 binnenlandse lijnrijders en 51 groothandelaren. n Supermarkten krijgen steeds meer verkooppunten; het zijn er nu bijna 6.000. n Nederland telt 650 tuincentra.
Er staan 900 bloemisten op de markt. Nederlanders geven in 55% van de gevallen de bloemen weg. n Bij de kamerplanten is 72% voor eigen gebruik. n Nederlandse telers produceren voor € 3,8 miljard aan bloemen en kamerplanten. Daarvan blijft 15% in eigen land.
n
n
n
n
De cijfers en de percentages die in dit artikel genoemd worden, zijn afkomstig van het consumentenpanel. Dit panel heeft FloraHolland overgenomen van Productschap Tuinbouw. Wekelijks worden 700 consumenten online gevraagd naar hun koopgedrag van bloemen en kamerplanten. De tuinplantenhandel en de bedrijvenmarkt worden in dit panel buiten beschouwing gelaten.
14
T-Binnen-Opener.indd 14
Sectorgenoten verwachten dat op de cadeaumarkt nog winst is te halen. Het verloren terrein moet weer terug gewonnen worden. Om dit te bereiken moeten bloemen en planten meer top-of-mind komen. Naber: „We doen te weinig aan marketingactiviteiten; zeker als je het vergelijkt met andere sectoren. Rond Valentijnsdag zie je op de televisie van alles voorbij komen, maar geen bloemen en planten. Er worden activiteiten opgezet, maar er moet denk meer power achter gaan zitten.” Peter Bakker, directeur Plantion, onderschrijft deze mening. Nu is de situatie zo dat bijvoorbeeld de bloemisten het moeten hebben van de toevallige contacten die ontstaan als een consument door de winkelstraat loopt. Hij geeft daarbij aan dat winkelcentra steeds leger worden. Dat is volgens hem geen gunstige ontwikkeling; dat kan nadelig zijn voor de verkoop bij de bloemist. „Er vindt een leegloop plaats en dus wordt het moeilijker om de consument de winkel in te trekken. We moeten de verkoop niet overlaten aan toevalligheden, maar actief promotie gaan voeren. Mogelijkheden om meer bloemen en planten te verkopen zijn er absoluut en gelukkig groeit dat besef ook steeds meer. We verkopen emotie. Daar moeten we op inhaken”, stelt Bakker. Een andere bedreiging is de verhoging van de btw. Maasse is er nog niet helemaal gerust op dat de belasting op het lage tarief blijft. Dit houdt in dat bloemen duurder kunnen worden voor de consument.
Jeugdig publiek Wie is de Nederlandse consument eigenlijk? Hoe ziet die eruit? De meeste bloemen worden in Nederland gekocht door vrouwen in Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 13:38
Foto: gerdien de nooy
Kanalen vullen elkaar aan
De Nederlandse consument kocht in 2013 het vaakst zijn bloemen bij de bloemist.
de leeftijd tussen de veertig en zestig jaar. In tegenstelling tot landen als Engeland, Frankrijk en Duitsland wordt er in ons land weinig gekocht door jeugdig publiek. Bloemen zijn producten die vooral passen in het beeld van ’huisje, boompje, beestje’. Volgens Naber kunnen vooral bloemisten onder deze groep nog een stuk omzet pakken. „Jongeren komen niet vaak in speciaalzaken en zijn meer in een supermarkt te vinden. Daar komen zij steeds vaker in aanraking met bloemen. Voor het behoud van het marktaandeel van de bloemist is het van belang ze de winkel in te trekken”, stelt Naber. Kamerplanten worden wel steeds meer door jongeren gekocht. In 2009 had 18% van de plantenkopers de leeftijd van 18-29 jaar. In 2013 lag het aandeel van klanten onder de 30 jaar op 30%. Het jongere publiek vindt het een grote plus dat planten minder verzorging nodig hebben dan bloemen en daarbij ook lang meegaan. Met name de kleinere groene planten zijn populair onder jongeren en worden gebruikt om het huis mee aan te kleden. Wat betreft de bloemen, worden in Nederland het vaakst een gemengd boeket, Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
T-Binnen-Opener.indd 15
rozen of tulpen gekocht. Bij de planten staat de orchidee met stip op nummer 1. Uit de statistieken blijkt verder dat Nederlanders niet veel geld per aankoop uitgeven. Er is veel vergelijkingsmateriaal: op elke hoek van de straat is een verkooppunt van bloemen en planten te vinden. In het buitenland liggen de bestedingen hoger. „Ook hier liggen kansen. We moeten het assortiment upgraden. De emotie van het product moet de boventoon gaan voeren en niet de prijs”, vindt Naber. Maasse ziet mogelijkheden door een extra verhaal of beloften aan het product mee te geven. Er is volgens hem een grote groep consumenten in Nederland die bloemen en planten best wel leuk vindt en er het geld voor over hebben, maar die vrij passief is. „Die groep moeten we de winkel in krijgen. We moeten ze ervan overtuigen dat bloemen en planten niet alleen duur zijn, maar dat ze ook echt een waarde vertegenwoordigen. Als we de groep passieven kunnen enthousiasmeren dan zij we een stuk verder. Als je goed communiceert wat het onderscheidend vermogen is, en daarbij vriendelijk en klantgericht bent, dan komt de verkoop vanzelf”, denkt hij.
De Nederlandse consument kocht in 2013 het vaakst zijn bloemen bij de bloemist. Bloemisten waren met 52% het belangrijkst afzetkanaal. Bij de kamerplanten nemen de tuincentra het grootste deel van de verkopen voor hun rekening (43%). De verschuivingen binnen de verschillende afzetkanalen zijn de laatste jaren niet heel groot geweest. Heel langzaam neemt het marktaandeel van de bloemist en tuincentra iets af, ten gunste van de supermarkten. Al heel wat jaren wordt er gepraat over de supermarkt als afzetkanaal. Tien jaar terug was de veronderstelling dat retailketens de verkoop van bloemen snel zouden overnemen. „Dat blijkt niet het geval te zijn en daar ben ik ook niet bang voor. De verschillende afzetkanalen kunnen elkaar aanvullen”, stelt Bakker. Zo worden bij de supermarkt vooral bloemen en planten voor eigen gebruik gekocht. Daar telt het gemak. De bloemist komt vaker om de hoek kijken als er een cadeau voor iemand gekocht moet worden en zij spelen een grote rol als het om rouwen trouwwerk gaat. Voor de komende jaren wordt verwacht dat het markaandeel van de supermarkten verder toe neemt. Vanwege de goede marges besteedt de retail steeds meer aandacht aan deze versgroep.
Meer import Op de Nederlandse verkooppunten voert het lokale product de overhand. Maar Nederlandse snijbloementelers verliezen langzaam wel terrein aan bloemen van buitenlandse bodem. In 2010 werd er nog voor € 480 miljoen aan geïmporteerd product verkocht. In 2012 lag dit bedrag op € 575 miljoen. Naast Kenia, komen er steeds meer bloemen uit Ethiopië en Ecuador. Volgens Plantion-directeur Bakker is het de Nederlandse telers eraan gelegen om de bijzondere producten niet uit het oog te verliezen. „Daarmee kan een teler zich onderscheiden, maar het verkooppunt ook.” Ook FloraHolland meent dat Nederlandse telers de unieke eigenschappen van hun product sterker moeten gaan communiceren om hun positie op de binnenlandse markt sterk te houden. <
15
23-04-14 11:16
De vier afzetkanalen op de binnenlandse markt zien kansen voor me
Inspiratie en kwaliteit zijn in Cindy van der Zwet cvanderzwet@hortipoint.nl
Hoewel een aantal spelers op de binnenlandse markt het niet makkelijk heeft in deze tijden, zien de supermarkt, bloemist, marktman en het tuincentrum zeker kansen om de verkopen uit te breiden de komende jaren. Inspiratie, kwaliteit en bij de tijd blijven zijn ingrediënten voor succes.
Hanneke Frankema, bloemist:
’Het komt je niet meer zomaar aanwaaien’
Foto: Valentijn
Hanneke Frankema is samen met haar vriend eigenaar van bloemenwinkel Valentijn in Sneek. „Wij mogen niet klagen als ik de geluiden om mij heen hoor. Er komen op zich nog wel grote opdrachten binnen. De verkopen zijn vrij stabiel en daar mogen we blij mee zijn”, zegt Frankema. De eigenaar doet vaak mee aan wedstrijden en demonstraties in binnen- en buitenland en heeft meerdere prijzen gewonnen. Ze biedt haar klanten bijzonder bloemwerk aan. Daarbij heeft Valentijn ook vooral exclusieve bloemsoorten in de winkel staan. Op deze punten kan de winkel zich onderscheiden. „Maar”, zegt de bloemist, „het gaat zeker niet vanzelf. Je moet niet achterover
16
T-Binnenland-VierKaders.indd 16
leunen en lopen chagrijnen dat het minder loopt. Je moet nieuwe dingen verzinnen om voorop te blijven lopen. Het komt je niet zomaar aanwaaien.”
Bordje met naam Frankema koopt de bloemen in via een lijnrijder en op de klok op FloraHolland Eelde. Daarnaast betrekt de winkel ook bloemen van BloemistExclusief. Die bloemen worden op de veiling in Eelde afgeleverd. Frankema is tevreden over dit platform. Consumenten hebben volgens haar zeker interesse in nieuwe, bijzondere bloemen. „Wij presenteren alle bloemen met een bordje met de naam erop. En in de winkel draait een film
op het televisiescherm waarin alle exclusieve bloemen voorbij komen. Ik merk dat het werkt. Het wordt verkocht.” Soms heeft zij contact met telers. Bij Valentijn staan vooral Nederlandse bloemen in de winkel. „Wij zijn tevreden over de Nederlandse kwaliteit. En omdat je contact hebt met leveranciers, bijvoorbeeld via de sociale media, gun je ze ook de koop. Ik merk dat ik die soorten bovendien makkelijker aan de man kan brengen, omdat ik meer betrokken ben bij de teler”, geeft Frankema aan.
Waar voor hun geld Bloemenwinkel Valentijn richt zich op het hogere segment. Daarnaast wordt er rekening gehouden met de kleinere portemonnee. „Ik kan niet specifiek zeggen waar consumenten behoefte aan hebben, aan welke soorten of kleuren. Ze willen in ieder geval kwaliteit. Klanten willen waar voor hun geld. Als ze iets kopen, willen zij dat het lang meegaat”, aldus de bloemist. Met een schuin oog houdt ze de ontwikkelingen in de supermarkten in de gaten. Ze merkt dat de verkoop van bloemen en planten daar steeds beter wordt opgepakt. „Neem Red Naomi. Je schrikt er best wel van als je die ook daar in het schap ziet staan. De kwaliteit gaat vooruit en het wordt daardoor wel lastiger voor de bloemist.” Het aanbod van de supermarkten en wat je bij Valentijn in de winkel vindt, ligt nog redelijk ver uit elkaar volgens haar. „Maar er zijn ook bloemenwinkels die het aanbod van de supermarkten niet zo ver ontlopen. Ze liggen qua prijs echter wel hoger. En dat is niet makkelijk.”
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 13:28
voor meer verkopen
ijn ingrediënten voor succes Joke Schalk van tuincentrum Life & Garden:
’Tuincentrum moet consument ideeën aanreiken’ Bouwmarkten zijn er volgens Joke Schalk van tuincentrum Life & Garden vooral de oorzaak van dat het marktaandeel van de tuincentra bij de verkoop van planten de laatste jaren licht is afgenomen. „Maar ook het weer en de crisis spelen parten bij de verminderde verkoop. Dat hebben we vorig jaar goed kunnen merken. Toen was het weer in het voorjaar slecht en dan gaan mensen niet zo snel naar een tuincentrum. Dat verlies haal je later in het jaar ook niet meer in”, zegt Schalk. Dit jaar gaan de verkopen door het mooie, open weer veel beter en is er volop reuring op de winkelvloer in Etten-Leur.
Schalk ervaart dat de Nederlandse consument andere behoeften heeft dan pakweg vijf jaar geleden. Gemak wordt steeds belangrijker. De huiskamers worden niet meer helemaal vol gezet met groen. En de vraag naar potten met visueel aantrekkelijke tuinplanten is de laatste jaren flink toegenomen. „Je ziet in Nederland steeds minder grote tuinen met volle borders. Tuinen liggen vol met tegels. Klanten plaatsen nu eerder een paar potten op het terras”, licht Schalk toe. In de tuincentra komen volgens haar voornamelijk vrouwen over de vloer. Zij bepalen de kleur van de potten en planten. Dit jaar komen de kleurtjes in de tuinen weer terug. „Voor ons is het belangrijk om op dat vlak inspiratie te bieden. Daar moet onze kracht liggen. De supermarkten bieden natuurlijk ook steeds meer planten aan; zij pikken ook de krenten uit de pap. Wij kunnen ons onderscheiden door de consument op ideeën te brengen en combinaties te maken. Dat werkt”, zegt Schalk. Ook de jongere garde komt bij Life & Garden in Etten-Leur. Zij hebben met name interesse in de eetbare tuin. Deze categorie heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld. „Dit spreekt echt een jongere doelgroep aan. Op deze manier komt de jeugd
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
T-Binnenland-VierKaders.indd 17
Foto: Life & Garden
Potten met planten
vroeg in aanraking met het groen en dat is alleen maar positief”, vindt Schalk. De inkoop organiseert Life & Garden voor de klok en via Waterdrinker. Zij kopen niet zelf direct bij telers in; dat kost volgens Schalk te veel tijd. Life & Garden heeft traditiegetrouw ook een bloemenafdeling. Die loopt volgens de ondernemer goed. Ook die handel wordt voor de klok ingekocht. De bloemenafdeling richt zich op het eigen gebruik, maar ook de cadeaumarkt wordt niet vergeten. Zo zijn er ook boeketten en arrangementen te koop.
Vooruit kijken Wat betreft de toekomst is Schalk positief. Volgens haar is het vooral belangrijk om goed naar de markt te kijken en die is de
laatste jaren sterk aan veranderingen onder-hevig. De trends volgen elkaar in rap tempo op. „Een aantal jaren terug was vroeger heel wat jaartjes geleden. Maar nu is vroeger nog maar drie jaar terug. Het gaat allemaal zo snel; je kan niet ver vooruitkijken. Elk jaar moet je weer op de veranderde markt inspelen”, zegt zij. Volgens haar is het zaak dat telers dat ook meer gaan doen. Zij ziet nu nog wel eens producten of kleuren voor de klok komen die klanten gewoon niet meer willen hebben. „Ik zie dat telers planten aanvoeren die gewoon niet betaald worden. Waarom wordt dat nog geproduceerd? Telers moeten meer naar de markt kijken. Trends zijn van tevoren bekend. Lees de bladen; kijk vooruit. We moeten allemaal wakker blijven.”
17
22-04-14 16:01
Rolf de Gier, marktbloemist:
’Versheid en prijs zijn de grote kracht van de marktbloemist’ Rolf de Gier is wekelijks op de markt te vinden. Elk jaar neemt zijn omzet toe. De kracht van de markt- en straathandel is volgens De Gier dat de handel vers en goedkoop is. „En dat is in deze tijden natuurlijk wenselijk; ik verkoop steeds meer bloemen. De omloopsnelheid op de markt is hoog en het vakmanschap is aanwezig. Dit zijn sterke punten van de ambulante handel”, ervaart hij. Het marktaandeel van de straathandel is de laatste jaren gedaald. Hoewel De Gier dat voor zijn eigen kraam niet herkent, kan de ondernemer dit wel verklaren. Het aantal kramen in Nederland
neemt langzaam af. Er is volgens hem een gebrek aan opvolging.
Flexibel De Gier verkoopt snijbloemen op de markt. Kamerplanten laat hij achterwege; de weersomstandigheden zijn niet ideaal voor deze productgroep. Veel consumenten kopen volgens hem op de markt een bosje voor eigen gebruik, maar er zijn ook klanten die graag een boeket willen om weg te geven. Veel boeketten worden van tevoren gemaakt, maar ook op de markt worden nog boeketten gemengd. „Het is dan wat lastiger
de kostprijs te bepalen, maar de klant heeft daar behoefte aan. En daar moet je toch op inspelen”, vindt hij. De Gier koopt de bloemen in voor de klok. Hij verkoopt op de markt wat er voor de klok verschijnt. Die grote mate van flexibiliteit is volgens De Gier een voordeel. „Ik hoef nooit iets per se te hebben staan. Ik laat mij vooral leiden door de prijs en de kwaliteit. Je ziet bij mij vooral seizoensbloemen terug. Tulpen, pioenen, amaryllis, noem maar op. Dat loopt goed.” Nadelen van de straathandel ervaart hij ook. Zo is het weer een bepalende factor voor de verkoop. Wanneer dat tegenvalt, doen consumenten minder moeite om een rondje over de markt te lopen. Hij geeft aan dat het dan ook belangrijk is om klanten te binden. „Persoonlijk contact is belangrijk en dat heb je op de markt snel. Ik organiseer spaaracties en ook via Facebook probeer ik klanten goed op de hoogte te houden van aanbiedingen en acties. Het is belangrijk met de tijd mee te gaan.”
Ruimte voor uitbreiding
Foto: Francois Wieringa
De Gier is positief over de toekomst. Hij ziet zeker kansen voor de straathandel. Zelf is hij van plan de komende jaren verder uit te breiden. Omdat er steeds minder bloemenkramen zijn, is hier volgens hem ruimte voor. Ook de regels laten dit nu toe. „Vroeger moest je van de gemeente zelf aanwezig zijn in een stand. Ook al had je de mensen: je kon dus nooit op een andere markt staan die dag. Nu mag dat wel. Dit is een positieve wijziging; hierdoor kunnen er weer meer bloemen verkocht gaan worden op markten”, aldus De Gier. Bang voor concurrentie van bijvoorbeeld de supermarkt is hij niet. Hij ervaart dat supermarkten het kunstje van de bloemen- en plantenverkoop nog niet goed onder de knie hebben en dat de verzorging en de presentatie van de bloemen en planten op de winkelvloer vaak te wensen over laat. „Ze proberen van alles, maar het lukt nog niet echt. Dat is bijvoorbeeld ook met de categorie vis aan de hand. Supermarkten hebben het te druk met andere zaken. Dat is het geluk van de markt.”
18
T-Binnenland-VierKaders.indd 18
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:01
Wim van den Burg, categorymanager bij Coop:
’Marktinformatie helpt supermarkten verder’
Foto: Gerdien de Nooy
Voor Coop zijn bloemen en planten belangrijk. De afdeling is volgens categorymanager Wim van den Burg het visitekaartje van de winkel. „Het is een gezichtsbepalende afdeling. Je komt er langs als je naar binnen én naar buiten gaat. Het moet dus in orde zijn”, licht hij toe. Van den Burg is sinds een aantal maanden werkzaam bij deze supermarktketen en zijn doel is het plezier en de vrolijkheid van de bloemenhoek terug te brengen op de winkelvloer. Hij wil consumenten in positieve zin verrassen en er voor zorgen dat zij lang plezier hebben van hun aankoop. Om dit laatste voor elkaar te krijgen, is de inkoop nu op een andere manier georganiseerd. Sinds week vier van dit jaar koopt Coop zelfstandig in; direct bij telers. Voorheen zat er een derde partij tussen. „Er zat geen lijn in. Diverse partijen kochten de bloemen in. Nu hebben wij er structuur in gebracht en is de keten sterk verkort”, zegt Van den Burg.
Versgarantie Binnen 24 uur staan de bloemen vanaf het oogsten op de winkelvloer. Telers waarmee Coop samenwerkt leveren elke ochtend om 5.00 uur de bloemen en planten aan op het distributiecentrum. Vanaf deze locatie worden de bloemen en planten in dozen, gecombineerd met AGF, naar de winkels toe gereden. Van de 230 vestigingen werken er nu negentig op deze manier en het werkt volgens Van den Burg goed. Alleen de boeketten betrekt de supermarktketen, kant-en-klaar, bij een andere partij. De verkopen zijn volgens Van den Burg toegenomen. Hij gaat er daarom vanuit dat dit jaar meer Coop-filialen en ondernemers aansluiten en de inkoop via Coop gaan regelen. „Het werkt prettig en elke dag is het versdistributiecentrum weer leeg. Fantastisch om te zien. We leveren nu gegarandeerd een vers product en geven een uiterste verkoopdatum mee. Ook willen we in de toekomst gaan werken met versgaranties.”
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
T-Binnenland-VierKaders.indd 19
Een aandachtspunt is de verzorging van de plantenhoek. Bloemen en planten moeten op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden. De kunst is om dit besef bij alle medewerkers tussen de oren te krijgen. Het doel van de categorymanager is dat de bloemenafdeling van Coop uiteindelijk in de top 3 van Nederland belandt.
Gebrek aan marktinformatie Voor de toekomst ziet Van den Burg nog verbeterpunten. Zo hoopt hij dat er meer marktdata beschikbaar komen van de kassascans. Daar ontbreekt het nu aan bij de bloemen- en planten. „De veiling heeft de sector ver gebracht, maar het is ook enorm ondoorzichtig geworden in vergelijking met andere branches. Neem de categorie maaltijden en sappen; daar zijn de marktdata beter georganiseerd. Wij krijgen informatie aangeleverd hoe de totale markt in elkaar zit. Dan zijn de gaten in het assortiment
sneller zichtbaar en in te vullen met een een versnelde groei tot gevolg. Dat is heel makkelijk. Deze algemene data zou ik ook graag voor de bloemen en planten willen hebben. Nu moeten we alles op gevoel inrichten en gaan we daarbij uit van onze eigen kassagegevens”, legt hij uit. Volgens hem is het gebrek aan marktinformatie de reden dat de bloemenafdeling nog niet zo ver ontwikkeld is bij de supermarkten en dat het aandeel maar gestaag groeit. Van den Burg merkt wel dat telers steeds meer beseffen dat het uiteindelijk draait om de verkopen en dat is volgens hem een goede zaak. „Als Coop zijn we er trots op dat we een hechte groep van dit type telers om ons heen hebben verzameld. We zijn afhankelijk van telers die meedenken met het schap en de producten kant-en-klaar, gecodeerd en al, aanleveren. Is dat op orde dan begint het pas: het verkopen van bloemen en planten aan de consumenten.”
19
22-04-14 16:01
Veilingen zien belang binnenlandse markt Grote afzetorganisaties voor de binnenlandse markt zijn Plantion in Ede en FloraHolland met vestigingen in Bleiswijk - wordt Naaldwijk - en Eelde. Wat betekent die binnenlandse markt eigenlijk voor hen en wat doen ze ervoor? Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint.nl
Binnenlandse markt is de markt van Plantion
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
„Dat is onze markt! In 2009 hebben we een tribune gebouwd met 400 plaatsen om te zorgen dat Nederlandse klanten naar ons toekomen. Van wat op de klok verhandeld wordt, is 85 tot 90% voor de binnenlandse markt”, zegt Guus van Logtestijn, manager commerciële zaken van Plantion over het belang van de binnenlandse markt voor de fusieveiling in Ede. Van Logtestijn geeft aan dat de kern van de klanten van Plantion in een straal van 70 km rond de veiling zit. In de zuidring van de cirkel rond Ede heeft Plantion veel klanten. Dat gaat om Brabant, de kop van Limburg, Utrecht en Zuid-Holland. Aan de noordkant, die begrensd wordt door de ring van Deventer naar Almere, is dat minder. De bevolking is er dunner, er zijn meer lijnrijders en potentiële klanten zijn georiënteerd op Aalsmeer en cash-andcarry’s. „We zijn daar acquisitie aan het voeren.” 70% van de omzet van Plantion wordt in ’de cirkel’ gerealiseerd. Een deel gaat verder weg, onder meer via bedrijven die
20
T-Binnen-Veilingen.indd 20
hun hoofdvestiging rond Ede hebben. „Klanten zitten maximaal 150 km van onze klok af”, geeft de manager aan. Plantion ligt 50 km van de Duitse grens. Ook in dat land zitten klanten, maar ook de nodige zwarte vlekken. De veiling heeft een Duitstalige medewerkster aangetrokken om daar klanten te werven. 60% van de klokklanten is overigens bloemist, 10% is tuincentrum, de rest is ambulante handel, groothandel en cash-and-carry. Plantion heeft zo’n 600 klanten.
Verder weg verkopen Plantion heeft wel de faciliteiten om bloemen verder weg te verkopen. „Sommige bloemisten of tuincentra hebben niet de capaciteit of zin om elke dag naar Ede te rijden. Die kopen hier bijvoorbeeld twee keer op de klok in en twee keer via KOA. Wij maken de producten transportklaar. Er is een ontwikkeling dat bloemisten en tuincentra meer KOA gaan gebruiken.” Plantion wil voor klanten een one-
stopshopping en inspiratieplaats zijn, legt Van Logtestijn verder uit. Daarom is er ook een groothandelscentrum, groencentrum, cash-and-carry en een bemiddelingsbureau. Voor klanten die grotere aantallen willen is er klokservice; de dagbemiddeling in snijbloemen en planten. Plantion hecht aan klantenbetrokkenheid en wil klanten binden. Zo was er in het voorjaar voor klanten een brunch met twee sprekers, gevolgd door drie bijeenkomsten waarin klanten uitleg kregen over sociale media. Daarnaast komt er een commissie van de handel zes keer per jaar bijeen. „Alles komt daar op de agenda met betrekking tot sortiment, klok, toekomstvisie. En we brengen koper en kweker met elkaar in contact via kopers- en kwekersplatforms en meet-and-greets.”
Klantenbestand groeit Het klantenbestand van Plantion groeit. Maar het aantal inkoopdagen van klanten wordt minder. Van Logtestijn heeft de indruk dat het bestedingsbedrag minder is. „We moeten er veel aan doen. We betrekken klanten erbij, laten ze meedenken over de tarieven en doen acquisitie. Als organisatie willen we ook laagdrempelig zijn. Elke ochtend is er in de afmijnzaal iemand van het managementteam aanwezig.” Zeven keer per jaar is er een lagenbeurs. Na de beurs kunnen er digitaal producten besteld worden. „We kijken nu hoe we een portal kunnen organiseren waar bloemisten terecht kunnen met vragen, maar een jaarrond webshop heeft niet onze hoogste prioriteit. We willen voorkomen dat de klokfunctie ondermijnd wordt. Uiteindelijk willen we klokgebondenheid hebben”, besluit de commercieel manager.
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:01
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
FloraHolland kiest bewust voor kleine klant „Heel belangrijk”, zegt Kees de Louw, commercieel manager op de FloraHolland-vestigingen in Bleiswijk en Eelde, over de binnenlandse markt. „We hebben er daarom bewust voor gekozen om de kleinschalig inkopende klant als aparte doelgroep neer te zetten. De verhuizing van de klokken van Bleiswijk naar Naaldwijk is juist een investering in de kleinschalig inkopende klant. We kunnen bloemisten en tuincentra een bredere productrange bieden. Tot drie jaar focuste FloraHolland op standaardisatie en dat wrong naar de retail en naar de bloemist. De Louw spreekt over twee stromingen. De eerste stroming is de groothandel en de retail (in binnenen buitenland) die via de exportlocaties bediend worden en de tweede zijn de bloemisten en tuincentra. Van de € 4,4 miljard omzet die kwekers via de veiling realiseren blijft zo’n 17% in Nederland. 60% van de omzet die in Nederland met de verkoop van bloemen en planten wordt gemaakt, komt op het conto van bloemisten en tuincentra. De inkoopomzet is hiervan € 400 miljoen. Als FloraHolland het over binnenlandse markt heeft, dan heeft ze het over Bleiswijk en Eelde. Ook kopen bloemisten en tuincentra op exportlocaties in, maar Bleiswijk en Eelde zijn ingericht op de binnenlandse markt. Bleiswijk heeft 600 klanten en Eelde 350.
Kopers mee De Louw geeft aan dat op Bleiswijk 30 tot 40% van de inkopers tuincentra zijn, de
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
T-Binnen-Veilingen.indd 21
rest is bloemist. Volgens de commercieel manager, bestrijken Bleiswijk en Eelde een groot gebied. Op Bleiswijk komt een koper uit Texel maar ook kopers uit België en Noord-Frankrijk. Bleiswijk en Plantion ’raken’ ergens midden in Nederland elkaar. Eelde ’raakt’ ergens rond Zwolle Plantion, een andere grens is de Afsluitdijk. De groei van het ’verzorgingsgebied’ komt mede door kopen op afstand. „De digitalisering bij exporteurs gaat snel, die zitten allen in de dealingroom. Nu zie je bij bloemisten ook dat zoons of dochters die het bedrijf van vader overnemen digitalisering oppakken”, zegt De Louw. Belangrijk daarbij zijn de live camerabeelden waarmee op Bleiswijk gewerkt wordt. Op Eelde wil FloraHolland daar ook mee gaan werken. De behoefte aan KOA is ook bij bloemisten en tuincentra in Noord-Duitsland aanwezig. „In het Duitse deel, rechts van Groningen zijn er veel kansen. Klanten hebben daar andere behoeften. Ze hebben meer wensen op het gebied van KOA en logistiek”, geeft de Louw aan.
Drie pijlers De Louw noemt de klok, BloemistExclusief en klokservice de drie pijlers van Bleiswijk en Eelde (afdeling bloemistenservices). Hij ziet met name klokservice de komende jaren verder ontwikkelen. Ook BloemistExclusief wordt uitgebouwd. „De klok blijft heel belangrijk daarin. Ook op afstand gebruiken klanten diezelfde klok, en de afmijnzaal blijft belangrijk. Het is
een essentiële vraag van klanten dat producten voor de klok langskomen.”
Samenwerking Nieuw is volgens De Louw de samenwerking tussen veiling en cash-and-carry’s. „Eerst was er een afstand tussen de twee, maar nu eindigen alle rondleidingen van bloemisten op Naaldwijk in de pyramide. Toegevoegde waarde doen we meer gezamenlijk.” Ook zijn er meer initiatieven richting kopersgroepen. De commercieel manager spreekt verder over meer maatwerk voor klanten. „Bepaalde klanten gaat het niet snel genoeg en vragen voorrang bij de verdeling van de bloemen en planten.” De Louw legt uit dat de lijnen tussen kopers en veiling kort zijn. „Momenteel zitten kopers in Bleiswijk eigenlijk aan de directietafel. Iedere drie weken vertellen we wat we doen. We houden de lijnen bewust kort en stellen ons kwetsbaar op. Je kunt alleen een doelgroepbenadering hebben als je luistert naar je doelgroep en er wat mee doet.” Op Eelde en Bleiswijk zijn er jaarlijks bijeenkomsten voor kwekers en kopers. Jaarlijks was er het event op Bleiswijk. Verder zijn er kopercommissies die bijeen komen. „We doen ook zaken met de VBW en Tuinbranche, daar zitten kopers van ons in. Bloemisten en tuincentra moeten zich steeds meer onderscheiden in assortiment, service en uitstraling om de concurrentie aan te gaan. Het is essentieel dat wij ze daarbij helpen.”
21
22-04-14 16:01
Export
Export op Frankrijk blijvend in mineur Na het eerste kwartaal is de exportwaarde van bloemen en planten vanuit Nederland naar Frankrijk met 8% gedaald tot € 160 miljoen. Daarmee zet de trend door die zich al twee jaar aftekent. Exporteurs verwachten voorlopig geen omslag naar groei op de derde afzetmarkt voor de Nederlandse bloemisterij.
M
Hermen de Graaf bloemisterij@hortipoint.nl
Tabel. Toptien exportlanden
Snijbloemen
Jan t/m maart 2014
Waarde Mutatie
M aart 2014 Waarde Mutatie
Duitsland
302,0 -1% 106,1 -14%
Verenigd Koninkrijk
179,0
-5%
80,9
-3%
Frankrijk
99,9 -11%
26,0 -20%
Rusland
69,5 -7%
11,4 -28%
Zwitserland
32,5 11%
11,4 12%
Italië
31,1 -8%
9,9 -25%
Polen
30,3 24%
13,0 15%
België
24,4 -7%
7,9 -9%
Oostenrijk
20,3 -1%
6,5 -5%
Zweden
19,7 7%
Overige Landen
146,0
-7%
Totaal Alle Landen 954,7 -4%
Pot- en tuinplanten Jan t/m maart 2014
Waarde Mutatie
5,7 -11% 46,3
-15%
325,1
-11%
Maar 2014 Waarde Mutatie
Duitsland
170,7 6%
Frankrijk
60,3 -1%
22,1
Verenigd Koninkrijk
45,9
24,1
Italië
36,7 4%
13,4 -13%
België
35,6 22%
15,8 47%
Zweden
20,9 10%
7,2
Rusland
20,7 2%
4,3 -5%
Oostenrijk
20,2 -5%
8,5 14%
Zwitserland
16,3 3%
6,9 8%
Polen
15,8 7%
7,8 3%
8%
75,5 17% 1% 26%
3%
Overige Landen
109,2
4%
37,3
-5%
Totaal Alle Landen
552,3
5%
222,9
9%
Exportwaarde x 1.000 euro
Exportwaarde van snijbloemen en van pot- en tuinplanten vanuit Nederland naar Frankrijk vanaf 2000. 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0
’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13
Snijbloemen
Pot- en tuinplanten
Waarde in miljoenen euro’s. Mutaties t.o.v. dezelfde periode in 2013. Bron: Hoofdbedrijfschap Agrarische Groothandel Bloemen en Planten.
20
Export.indd 22
’12’13 ’14 t/m mrt
et een forse krimp van 11% bij de snijbloemen en een minimale daling van 1% bij de pot- en tuinplanten is de totale Nederlandse exportwaarde in het eerste kwartaal naar Frankrijk volgens de statistieken van HBAG Bloemen en Planten dit jaar 8% gedaald. Het marktaandeel zakte daarmee voor het eerst onder 11%. Na het eerste herstel van de economische crisis in 2008 klom de Franse markt nog in 2010 en 2011, maar niet meer met de gemiddelde groei van de totale Nederlandse bloemen- en plantenexport. Bij de totale exportgroei van 3% in 2012 noteerde Frankrijk een daling van meer dan 4% tot € 654 miljoen. Vorig jaar was de krimp op Frankrijk met 5% twee keer zo groot als het gemiddelde, dit jaar tot en met maart bijna drie keer zo groot. Vorig jaar viel Pasen vroeg en is de omzet hiervoor in het eerste kwartaal meegenomen. Dit jaar valt deze voor de afzet belangrijke gelegenheid redelijk laat.
Forse krimp bloemen De exportwaarde van snijbloemen naar Frankrijk kromp in maart met 27% en ligt tot en met maart 14% achter op € 97 miljoen. Vorig jaar was deze omzetwaarde nog vergelijkbaar met het jaar ervoor. „Wij doen er geen tuinplanten lukkig niet aanPotmee, maar we moeten er wel harder voor werken”, meldt Snijbloemen Rob Vriend van Hilverda De Boer over de Franse markt. Salesmanager Roy Vijverberg van Hamifleurs: ,,Over de hele linie zien we dat de importerende groothandel het moeilijk heeft. En bij hun klanten blijven niet alleen de betalingen achter, maar ook de investeringen.’’ Volgens directeur Eddie den Dekker van de E. den Dekker-groep, die via DRC Flor en DRC Plant retailers
belevert, staat de bloemenafzet via supermarkten fractioneel onder druk. ,,Er is in dat segment al jaren geen groei, maar wel een professionalisering.’’
Minder pot- en tuinplanten Aan pot- en tuinplanten ging er in het eerste kwartaal voor € 59 miljoen vanuit Nederland naar Frankrijk, 4% minder dan vorig jaar. „De krimp zit vooral bij de tuincentra. Het rommelt in dat segment en dat uit zich in overnames en faillissementen. Dat is nooit goed voor de markt”, aldus Den Dekker. „We hebben geen winter gehad en daardoor valt het bij de planten nog mee”, oordeelt directeur Bert Slaghek van Slaghek Export. „Betalingsproblemen signaleren wij nog niet, maar we moeten er wel harder achteraan zitten.’’
Herstel blijft uit Zolang de Franse economie nog in het slop zit, verwachten exporteurs geen herstel van de groei van de export van bloemen en planten. Slaghek verwacht, dat Nederland z’n positie als leverancier kan handhaven dankzij de flexibiliteit, handelsgeest en het brede aanbod. Daarbij speelt ook mee, dat de Franse productiesector onder druk staat. Den Dekker voorziet op termijn verbetering van marges voor alle ketenpartijen als er een omslag gemaakt wordt naar het leveren volgens de wensen van consumenten. „Dat geldt voor de hele sector. Wij zien nu al dat bijvoorbeeld de samenstelling van het assortiment verandert doordat we veel meer gegevens goed kunnen analyseren, al is er nog een hele lange weg te gaan.” < Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 16:21
Markt Vanwege het tuinplantenseizoen worden ook de klokprijzen van deze producten weergegeven. Omdat er ruimte is voor maar drie grafieken, worden de bloeiende en groene planten in één grafiek verwerkt. Week 25 is de laatste week van de tuinplantengrafiek.
Klok prijsbeelden
Groene en bloeiende planten
Snijbloemen 2012
35
2013
2014
2012
2013
160
Tuinplanten 2014
2012
120
25
20
100
140
Middenprijs in centen
Middenprijs in centen
Middenprijs in centen
150
30
130 120 110
90
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 week
In week 16 stijgt de middenprijs met 3 cent tot 22 cent. Ten opzichte van dezelfde week in 2012 en 2013 is dat respectievelijk 2 en 4 cent meer.
80 60 40
100
15
2014
2013
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 week
Bij de groene planten daalt de middenprijs 6 cent tot 114 cent. Bij de bloeiende planten verandert er niets. Deze blijft op 132 cent.
20
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 week
Sinds week 11 daalt de middenprijs in week 16 met 10 cent tot 76 cent. Vorig jaar lag deze op 67 cent. Bron: FloraHolland
De week van de verkoper
Marcel Boom:
Foto: Maarel Orchids
’Pasen is een welkome afwisseling in de handel’ Bedrijf: Maarel Orchids Week: 16
Maandag „Vandaag trappen we af met de presentatie van de Velvet Touchz® bij de cash-and-carry van Waterdrinker in Aalsmeer. Doel is de komende weken, in de aanloop naar Moederdag, deze noviteit extra onder de aandacht te brengen. Het geeft ons ook de mogelijkheid om bij de presentatie aanwezig te zijn en de reacties van de, veelal buitenlandse, bloemisten te peilen. De verkopen vallen nog niet mee. Te vroeg voor de Moederdag?”
Dinsdag „Op de vloer worden de laatste orders ingepakt met eitjes, stro en aanverwante paasartikelen. Veelal gecombineerd met witte en gele phalaenopsis. Dit geeft uiteraard weer de nodige druk op de beschikbaarheid in deze kleuren. Vaste lijnen ’mogen’ uiteraard niet in de problemen komen. Een late Pasen heeft wel als gevolg dat er veel product beschikbaar is en de concurrentie voor het schap ’groot’ is!”
Woensdag „Op kantoor is het druk met de planning voor het eind van de week. Pasen (en meer van dit soort feestdagen) zorgt altijd voor een verstoring van het normale proces. Op zich is Pasen een welkome afwisseling in de Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Markt-1-prijsbeelden-nw.indd 23
handel, maar klanten gaan schuiven met vertrekdagen en dit levert intern nogal de nodige druk op het afleverproces. De beschikbaarheid voor de daghandel is matig, dit levert uiteindelijk betere prijzen op voor de mooie handel!”
Donderdag „De rijpheid van de planten in de voorraad neemt af. We krijgen de eerste meldingen dat we te weinig bloei hebben. Er moet meer gesorteerd worden om het juiste rijpheidstadium af te leveren. Vervelend. Aan de andere kant wel prettig om dinsdag na Pasen niet te starten met een overvolle buffer. Complimenten voor de verkoop en het team van het afleveren!”
Vrijdag „Een rustige dag. Ik houd mij voornamelijk bezig met wat lopende projecten in onze Navision software en ben bezig met het nabellen en mailen van openstaande offertes. Altijd weer een grote verrassing hoeveel feedback we krijgen op onze offertes. Als ik een score haal van 50%, dan is het veel! Op de vloer wordt er zaterdag nog gewerkt om de laatste bestellingen voor zondag en maandag vertrek klaar te zetten. Uiteindelijk kan iedereen genieten van een ’vrije’ tweede paasdag. Top geregeld!”
23
23-04-14 14:41
In de grafieken wordt de procentuele verandering (= index) weergegeven van de prijs en de totale aanvoer ten opzichte van vorig jaar.
Jill Berens jillberens@floraholland.nl
Snijbloemen Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 150
in procenten
125
100
75
50
11
12
13
14
15
16 week
Prijs index
Aanvoer index
Goede paasweek voor de bloemen Na de lichte aanvoerdaling vorige week schiet in week 16 het snijbloemenaanbod ten opzichte van 2013 weer omhoog naar 121 punten. Dit jaar is het de week voor Pasen en de prijs vangt de aanvoerstijging goed op; de middenprijs van snijbloemen totaal loopt 17% op naar € 0,20 per steel. De totale omzet snijbloemen stijgt 42%. Met een klein verschil staan roos en tulp enkel beide aan kop. Met 5% meer verkochte stelen noteert roos 3 cent meer per steel. Tulp
enkel schiet 49% in aanbod omhoog en levert nog altijd 1 cent meer op. Ook de drie soorten chrysant kunnen de aanvoerstijging goed aan. Tros-chrysant brengt 13 cent meer op bij 12% meer aanbod. De middenprijs van pluischrysant stijgt 14 cent bij iets meer aanbod. Germini stijgt 15% in aanbod en ook 3 cent in prijs. Andere opvallende stijger: Oriëntal-lelie wordt met 8% meer aanbod 13 cent beter gewaardeerd. Freesia enkel blijft in prijs gelijk bij 20% groter volume.
Kamerplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 200
in procenten
150
100
50
0
11
12
13
Aanvoer index
14
15
16 week
Prijs index
Minder kamerplanten en lagere prijs Het gunstige effect voor Pasen in week 16 blijft voor kamerplanten iets uit. Vergeleken met 2013 zakt de prijsindex net onder de 100. De middenprijs totaal zakt 4 cent en komt uit op € 1,75. De verkochte aanvoer neemt verder toe met 8%, dat is ruim 2 miljoen stuks meer dan in 2013. Phalaenopsis vangt de 13% aanbodstijging goed op en de middenprijs stijgt 17 cent per stuk vergeleken met vorig jaar. Potnarcis heeft als paasproduct het viervoudige in stuks verkocht
en met de paasarrangementen is de middenprijs 72 cent gestegen. Ook kalanchoë heeft goed ingespeeld met een hogere productie voor de paaskleuren, verkoopt 59% meer stuks en levert 1 cent in op de prijs. Hortensia noteert een stijging van 26% verkochte stuks en een 18 cent hogere middenprijs. Pasen geeft ook een positieve impuls aan begonia, bij een 22% aanbodtoename stijgt de middenprijs 31 cent. De totale kamerplantenomzet ligt 6% hoger dan in 2013.
Tuinplanten Ontwikkelingen afgelopen zes weken t.o.v. een jaar eerder 350 300
in procenten
250 200 150 100 50
11 Aanvoer index
24
Markt-2-Veilingbijdragen-nw.indd 24
12
13
14 Prijs index
15
16 week
Aanbod daalt verder, prijs blijft stabiel Het tuinplantenseizoen is dit jaar veel eerder begonnen dan vorig jaar. Het vroege, zachte voorjaarsweer zorgt ervoor dat het aanbod van een- en tweejarige zomerbloeiers verder drastisch afneemt. In week 16 komt de aanvoerindex bij tuinplanten niet verder dan 74, -26% ofwel ruim 8 miljoen minder verkochte stuks. De middenprijs blijft steken op 3% meer, in dit geval +3 cent per stuk. In de top 10 is geranium de grootste daler in aanvoer -27% bij een dalende middenprijs van 4 cent per stuk. Osteospermum
levert het meest in op de prijs -8 cent bij 3% minder verkochte stuks. Een stijger in aanvoer is fuchsia, +12% met een middenprijsdaling van 6 cent. Het seizoen van hydrangea komt goed op gang; met 45% meer aanbod is de prijsdruk toch te groot, de middenprijs daalt 25 cent per stuk. Tenslotte staat deze week lavendel nog op positie 10 en behaalt 2% stijging zowel in verkochte stuks als stuksprijs.
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 13:33
Nederland
Over de toonbank Den Haag
Paul Doeve:
’Aparte bloemen niet aangevoerd in Naaldwijk’ viel Pasen dit jaar te laat voor. Het is trouwens niet alleen geel wat we verkopen. In tegendeel. De mensen hebben iets tegen geel; ik weet niet wat dat is. Je zag het ook bij de tulpen. Ik heb vooral veel paars verkocht. De enige gele bloemen die ik altijd goed verkoop, zijn zonnebloemen.” FOTO: GERDIEN DE NOOY
Is Secreteressedag van belang voor jullie?
Naam: De Boskabouter Locatie: Den Haag Sortiment: hoofdzakelijk bloemen en tuinplanten Specialiteit: leuke, aparte bloemen Aantal medewerkers: 3
Hoe is Pasen verlopen? „Succesvol. Het waren hectische dagen! We draaien momenteel goed, dus ook deze periode zorgt voor een piek in de verkopen. Narcis is natuurlijk de paasbloem bij uitstek, maar die hebben we eigenlijk bijna niet verkocht. Daar
Standpunt
Verkoopt u geen planten? „Ik zit in een kiosk en wil laagdrempelig zijn. Dat betekent dat de voorkant altijd open staat. De binnentemperatuur doet met de buitentemperatuur mee, dus het klimaat is niet geschikt voor kamerplanten. Tuinplanten verkopen we tot de zomer wel heel veel. Dat is een enorme magneet. Ik bied dan geen standaard assortiment aan. Dat kunnen mensen in de bouwmarkten kopen. Ik ga meer voor de bijzondere, leuke soortjes, zoals magnoliabomen.”
„Nee, dat is echt lastiger geworden. Een jaar of dertig geleden brachten kwekers nog heel veel kleine partijtjes naar Naaldwijk. Dat is door FloraHolland eigenlijk onmogelijk gemaakt. Die veiling richt zich op de massa; voor kleine partijen wordt het te duur. In de zomer worden er nog nauwelijks aparte bloemen voor de klok aangevoerd. Zo zonde, want dat zijn toch de trekkers. Gelukkig vind je ze op Rijnsburg nog wel en levert een lijnrijder ze bij ons af.
Is de bloemistenklok iets voor u? „In theorie klinkt het goed. Het zorgt misschien voor een verruiming van het assortiment. Het is nu afwachten of het in de praktijk ook gaat werken. Ik houd het in de gaten.”
Hoe gaat het met de verkopen? „Nu goed, maar ik heb slechte jaren gekend. De gemeente is bezig geweest met de riolering en ik heb een jaar lang een hoop zand voor mijn deur gehad. Niks geen schadevergoeding; de gemeente is laks. Ik stop mijn energie nu weer in de zaak. Een nieuwe hulp heeft zich toegelegd op het oppimpen van de zaak en het maken van bloemstukjes. Dat werkt heel goed.”
’Kersvers Floridata voorkwam al oplichterij’
D
Mee eens, oneens of denkt u er heel anders over? Reageer dan bij de marktredactie: A.F. Middelburg, 06-23631549 of mail afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Markt-3-Toonbank-nw.indd 25
„Niet echt. Wij zitten vrij ver van de bedrijven af en richten ons niet op de zakelijke markt. Natuurlijk hadden we wel een paar klanten die een aantal boeketten kwamen halen, maar voor zo’n dag hoeven wij geen extra personeel in te zetten.”
Kunt u makkelijk aan bijzondere bloemen komen?
e pas ruim twee weken operationele stichting Floridata blijkt nu al handelaren in bloemen en planten voor oplichterij te hebben behoed. De organisatie verstrekte online al circa duizend keer informatie over debiteuren en waarschuwde één keer tegen een evidente oplichter. ’Bedankt voor de waarschuwing, hij zou morgen bij ons gaan kopen’, mailde een van de aangesloten handelaren. Een andere exporteur, bedankte telefonisch. Floridata heeft de debiteureninformatie overgenomen van het HBAG, omdat de schappen onder politieke druk zijn opgeheven en de meeste groothandelaren toch het waar-
schuwingsysteem tegen financieel onbetrouwbare (potentiële) klanten overeind wilden houden. Inmiddels zijn bijna driekwart van de omzet in de branche vertegenwoordigende bedrijven aangesloten. Zij verplichten zich facturen en betalingen aan Floridata door te geven. De informatie blijft anoniem en is dus voor anderen naar geen van de individuele ondernemers te herleiden. Het online werkende systeem stelt handelaren in staat betalingsgedrag van hun (potentiële) debiteuren in binnen- en buitenland te volgen. De gebruikers zijn uiterst tevreden over het functioneren van Floridata in de eerste weken van haar operationele
bestaan. Het blijkt allemaal heel goed te werken. We hebben de afgelopen drie weken een kleine duizend debiteuraanvragen verwerkt en al tientallen keren moeten melden dat er, soms ernstige, betalingsproblemen bekend zijn. Mede op basis van onze informatie kunnen onze deelnemers besluiten een nieuwe klant te gaan leveren of juist niet. Ik ben ervan overtuigd dat we hiermee meerdere bedrijven geholpen hebben een financiële zeperd te voorkomen. In mei gaat Floridata ook de exportcijfers presenteren. Op basis van die statistieken zijn ontwikkelingen in de markt en de diverse afzetkanalen te volgen.
25
22-04-14 16:01
Na aanvoersprong stijgt aanbod bouvardia weer De aanvoerstijging die zich vorig jaar met bouvardia aftekende, zet dit jaar versterkt door. De kwaliteit is volgens handelaren wisselend en in de meeste gevallen goed.
„Er is nu heel mooie bouvardia verkrijgbaar, al scheelt het wel van welke kweker je inkoopt. Er waren wat bladproblemen bij witte cultivars, maar die hebben we achter de rug’’, aldus inkoper Wil van Aart van FleuraMetz. Peter van Delft, inkoper bij Barendsen Bloemen signaleerde dezelfde problemen bij lichtroze bouvardia. „Nu is het heel goed en dat geldt voor veruit het meeste aanbod”, is zijn oordeel. Marco Oehler, inkoper bij Barnhoorn Flowers is minder positief. „Enkele bladpuntjes en ze zijn niet onwijs zwaar. Aan de andere kant hebben we geen klachten gehad en dat zegt ook wel iets.”
Hoger aanbod Vorig jaar steeg de aanvoer van
bouvardia dankzij uitbreiding en toetreding van nieuwkomer Florijn Flowers in Amstelveen met 25% tot nipt 20 miljoen stelen. In het enkelbloemige segment was een stijging van 75% tot bijna 12 miljoen stuks, de dubbelbloemigen daalden met 10% tot 8,5 miljoen stelen. In beide segmenten stond de middenprijs onder druk om voor de totale groep 2 cent te zakken tot afgerond 31 cent. Met de toename vorig jaar kwam de aanvoer bij FloraHolland op hetzelfde niveau als in 2005, in 1997 kwam de aanvoer nog uit op 40 miljoen stelen. Tot en met maart dit jaar is er een toename van 62%, waarbij de afgeronde middenprijs stokt op 32 cent, 4 cent minder dan in 2013. „Alle
Verkochte stelen x duizend
Analyses snijbloemen
17.500
Dubbel
15.000
Enkel
12.500 Enkel
10.000 7.500 5.000
Dubbel
2.500 0
’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 ’13
’12 ’13 ’14 t/m maart
Aanvoer enkele en dubbelbloemige bouvardia op de Nederlandse bloemenveilingen vanaf 2000 (* = gegevens FloraHolland).
bloemen liggen qua prijs achter”, weet teler Bert Steenks van Best Flowers in Gameren.
Doorzetten De aanvoerstijging zet dit jaar door, omdat er vanaf week 20 weer een toetreder is, Chrywijk in Brakel. „We mikken op het kwalitatieve topsegment, dat nu een aandeel heeft van 15%”, licht Lies van Wijk toe. Hij teelt bouvardia, normaliter een meerjarige teelt, als de stekteelt zoals chrysanten inclusief de veel intensievere belichting. „Daardoor zijn de kwaliteit en de houdbaarheid maximaal, want de bloemen krijgen meer energie mee. In vier kleuren en alles op dezelfde lengte, niet in meerdere sorteringen
zoals de handel nu gewend is”, vult hij aan. Van Delft die de verkoop van bouvardia flink heeft zien stijgen door dagvers aan te bieden, mist in het aanbod bij FloraHolland in Aalsmeer de kleuren rood, bordeaux en groen. „Maar van groen en rood is er heel snel te veel”, is de ervaring van teler Clemens Borgijink. De vorig jaar geïntroduceerde Royal Roza is volgens Van Delft een aanwinst en teler Jaap Vreeken van Vreeken Sierteelt in Rijsenhout bevestigt dit. „De zuurstokroze kleur ligt goed.” Op commerciële schaal worden dit jaar vijf nieuwe rassen getest, waaronder ook een sterkere witte. Daar is veel behoefte aan. n
Green Trick op grens van marktcapaciteit Dianthus barbatus Green Trick heeft als buitenbeentje in het assortiment snijbloemen in relatief korte tijd een stevige positie verworven, maar de grens van de markt lijkt in zicht.
„De vraag is goed en als de Hollandse aanvoer er volop komt, is het ook een prachtig product”,
positioneert inkoper Rob Mann Dianthus barbatus Green Trick. „Import komt overal vandaan,
wordt wel steeds beter, maar de kopjes zijn kleiner en de stelen vaak dun en dat kan niet bij die bloeiwijze,” aldus inkoper René Endhoven van OZ Export. Erwin Dol, inkoper bij Barendsen Bloemen vindt de kwaliteit van het Nederlandse aanbod nu nog niet op het juiste niveau. „Kleine bolletjes, terwijl we weten hoe goed het kan worden.” „Maar de hausse moet nog komen en daarmee zit het goed”, zegt Endhoven.
Importaanbod Foto: De GRAAF VAN DER ZANDE
Vorig jaar steeg de import voor de klokken van FloraHolland met 67% tot 4,7 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 19 cent betaald, 1 cent minder dan in 2012. Voor het Nederlandse aanbod werd gemiddeld 1 cent meer afgedrukt op 21 cent, bij
26
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 26
een krimp in de aanvoer van 8% tot bijna 14 miljoen stelen. Dit jaar wordt hooguit een geringe toename van de Nederlandse aanvoer verwacht. Niettemin blijft de opmars van Green Trick opmerkelijk. Acht jaar geleden werd ze geïntroduceerd. Anno 2014 kruipt de aanvoer richting 20 miljoen stelen. „Aan jaarrondaanvoer in Nederland kleeft wel een hoge kostprijs,” is de ervaring van Klaas Marck van Kwekerij Marck Westringdijk in Nieuwerkerk aan den IJssel. „Zeker in de winterperiode en dan worden we toch weggedrukt door import.” Daarvan steeg de aanvoer dit jaar met 61%, terwijl het Nederlandse aanbod het eerste kwartaal klom met 5% en de middenprijs 2 cent zakte. n Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:02
Vroeg voorjaar en late Pasen nekken narcissenseizoen
„Het waren allemaal gespaarde narcissen, die tegen de paasdagen aan nog werden aangeboden. Het was echt zoeken naar nog knappe handel”, aldus inkoper Gersom Wegman van OZ Export vlak voor Pasen. Mede daarom kenschetst hij het inmiddels voorbije seizoen als moeizaam. „Het is allemaal veel te hard gegaan”, verwijst inkoper Ad van Leeuwen van DGI naar het uitzonderlijk vroege en warme voorjaar, „Maar daarom is het nog niet per se slecht geweest. We hebben nog aardig wat kunnen verkopen.” Joris Bakker, inkoper bij Barnhoorn Flowers: „Wij doen normaliter niet veel in narcissen en pieken echt voor Pasen. De vrijdag voor Goede Vrijdag en de maandag daarna zijn voor ons de topdagen en die zijn redelijk verlopen.”
Krimp in aanbod Gerekend vanaf november 2013
tot en met maart 2014 kromp de aanvoer van narcissen met blad bij FloraHolland met 9% tot bijna 30 miljoen stelen. Daarvoor werd gemiddeld 11,5 cent betaald en dat is 1,5 cent minder dan de middenprijs over het vorige seizoen. Toen kwam dit aanbod, inclusief import, uit op bijna 38 miljoen stuks en leek een jarenlange structurele daling weer om te buigen in een toename. In seizoen 2000/2001 eindigde de aanvoer op ruim 90 miljoen stelen om daarna structureel te dalen. „Door de huidige resultaten zal er volgend jaar weer een krimp zijn, misschien wel 15%”, verwacht broeier Cees Immerzeel van M.H. Immerzeel in Noordwijkerhout. Zijn collega Jan van den Berg van C.W. van den Berg in dezelfde plaats denkt volgend jaar dezelfde aanvoer te realiseren. Van den Berg kon door vanuit de koelcel aan te voeren, door-
Foto: DE GRAAF VAN DER ZANDE
Het vroege en vooral warme voorjaar in combinatie met laat vallende paasdagen zijn funest voor het huidige seizoen Hollandse narcissen met blad.
gaan tot halverwege de week voor Pasen. „Het warme voorjaar heeft ons daartoe gedwongen. Voor de kwaliteit is dat nog meegevallen, maar we hebben maar kort geprofiteerd van betere prijzen voor Pasen”, blikt hij terug. Broeiers die niet met naam willen worden genoemd, verfoeien de verhandeling van gespaarde narcissen. „Dat levert alleen maar teleurstellingen op”, is hun redenering.
Kwaliteit „Goede narcissen waren er op het eind van het seizoen niet meer. Dat zag je aan het ondereind van de stelen die al geel waren”, karak-
teriseert Van Leeuwen de kwaliteit van het aanbod. „Het is een productgroep die je ’s ochtends toch wilt beoordelen voordat je gaat inkopen. Dankzij KOA kunnen we wel op alle veilingen meedoen en de onevenwichtigheid in het assortiment compenseren, maar dat blijft lastig”, merkt hij op. Er is weinig vernieuwing in het assortiment. „Jammer. Als je in de show op de Keukenhof ziet wat er allemaal beschikbaar is, zou je daarmee ook meer exclusieve markten kunnen bedienen”, vindt Wegman. „Iets te veel exclusieve rassen en de prijs keldert”, is evenwel de ervaring van Immerzeel. n
Marktacties Promotie Balkon- en terrasplanten 2014: verbena en lantana n Lentebloeier 2014: narcis Topolino n Woonplant van de maand april: varen n Woonplant van de maand mei: calla n Tuinplant van de maand april: lavandula n Tuinplant van de maand mei: zomerbloeiende vaste planten n PurE Seasonal Flowers april: fritillaria n PurE Seasonal Flowers mei: ageratum n
n 28
apr - 7 jun Promotiecampagne Zomertijd, pioenroos 26 apr Rob’s Grote Tuinverbouwing met onder andere: bol-op-pot, tulp, hyacint, narcis, eucomis, glamini en freesia, Hydrangea macrophylla Magical, Favourite Roses, aeschynanthus, waterplanten, Medinilla J’adore Dolce Vita, zomerbloeiers (planten van mei: agapanthus, anthirrhinum, astilbe, delphinium, digitalis, echi-nacaea, heuchera, leucanthemum, lupinus, phlox, rudbeckia, salvia, Snacker, Platycodon Astra, kleine fleurige anthuriums, gerbera Garvinea, patio gerbera. SBS 17.00 uur. n 13 - 19 mei Libelle, zomerweek, Almere, Almerestrand (Lifestyleevenement) www.libellezomerweek.nl n
20 - 23 mei Dutch Lily Days met 16 deelnemende veredelaars, handelaren en exporteurs. www.dutchlilydays.nl n 14 - 21 juni Nationale tuinweek ’Tegel eruit, plant erin’ georganiseerd door Groei & Bloei. n
Bloemendagen 26 apr Koningsdag (Ned) 1 mei Internationale Dag van de Arbeid n 4 mei Dodenherdenking (Ned) n 5 mei Bevrijdingsdag (Ned) n 8 mei Bevrijdingsdag WOII (Fra) n 9 mei Dag van de overwinning (Rus) n 11 mei Moederdag (Ned, Bel, Dui, Ita, Oos, Zwi) n 25 mei Moederdag (Fra) n 26 mei Moederdag (Pol) n 29 mei Vaderdag (Dui) n 29 mei Hemelvaartsdag (Ned, Bel, Dui, Fra, Oos, Zwi) n 2 juni Dag van de Republiek (Ita) n 8 juni Vaderdag (Bel) n 8-9 juni Pinksteren n 12 juni Nationale Feestdag (Rus) n n
Heeft u informatie voor de agenda? Mail naar afmiddelburg@hortipoint.nl
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Markt-4-Snijbloemanalyses-nw.indd 27
27
22-04-14 16:02
Analyse bloeiende planten
Jeroen Duinker:
’Kwaliteitswinkels kopen het liefst bij lijnrijders’ Een lijnrijder, is daar nog behoefte aan? „Niet voor de goedkopere massaproducten, maar wel voor bloemen en planten in het hogere segment. Daar richten wij ons op en het loopt goed. Ik rijd elke week met een volle dubbele vrachtwagen naar Zuid-Duitsland en kom leeg terug. Onze klanten zijn de betere bloemenwinkels en markthandelaren. De laatste klant neemt altijd alles wat over is. Financieel gezien moeten we het natuurlijk van de eerste groep hebben.”
Hebben jullie een webshop? „We zijn ermee bezig. Wat later dan de anderen misschien, maar onze klanten hebben er tot nu toe nog niet echt behoefte aan. Kwaliteitswinkels betalen liever iets meer als ze de producten kunnen voelen en zien voordat ze ze kopen. Bovendien kunnen ze op deze manier ter plekke nog beslissen wat ze nemen. Slechts 5% van de producten wordt van tevoren besteld, bijvoorbeeld voor bruiloften of andere evenementen. Dat kan straks dus via de webshop.”
Is het moeilijk om goed in te kopen? „Dat valt wel mee als je je klanten goed kent. Op een gegeven moment weet je wat ze zoeken en speel je daarop in. Het is leuk als je van een klant hoort: ’Hoe wist je dat ik dat nu net wilde hebben!’ Voor onze Duitse klanten is het vooral belangrijk dat de producten echt vers zijn. En dat je ’pünktlich’ bent uiteraard.”
„We verkopen een breed assortiment, maar Zuid-Duitsland is toch vooral rozenland. Sommige klanten vragen specifiek naar Nederlandse rozen; anderen hebben liever de Zuid-Amerikaanse. We leveren beide, maar in Nederland wordt de spoeling steeds dunner. Speciale soortjes komen nu toch vooral uit het buitenland.”
Hoe ziet u de toekomst van de lijnrijderij? „De webshops zullen een deel van de markt overnemen, maar ik ben ervan overtuigd dat er winkeliers blijven die de producten liever zien voordat ze ze kopen. Het zal een mix worden van beide.”
28
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 28
Dendrobium Nobile laat tot week 16 een uitbreiding van ruim 10% zien, terwijl de verkopen van de overige soorten - zo’n 35% van het totale aanbod - juist met 30% afnamen. „De eerste maanden zat het zachte weer dendrobium mee, nu werkt het tegen ons. De planten komen al eerder in bloei en in grote aantallen op de markt, terwijl de consument nu meer met tuinplanten bezig is. Engelse Moederdag zorgde nog voor een kleine opleving, maar van Pasen merkten we weinig”, zegt Peter Moerbeek van Wooning Orchids in Bleiswijk. Zowel bij de vraag als het aanbod is het een seizoen van hollen of stilstaan. Maar dat doen ze niet altijd tegelijkertijd. De productie noemt de vraag grillig, de handel zegt hetzelfde van het aanbod. „De klok krijgt momenteel te veel te verduren, de daghandel is stil en acties zijn niet altijd even makkelijk op het laatste moment te plannen”, vervolgt Moerbeek.
Meer twee-takkers Voor gele dendrobium was voor Pasen geen meervraag ontstaan. „De gele is iets minder sterk. We zetten er dan ook niet massaal op in voor Pasen. Bij het overige assortiment is de kwaliteit sterk verbeterd de afgelopen tijd. Er zijn meer twee-takkers en kortblijvende ras-
sen bijvoorbeeld”, beschrijft John Zuijderwijk van Bos Orchids in Poeldijk. Bij Wooning Orchids is het aantal twee-takkers nu ongeveer 35% terwijl dat vijf jaar geleden nog 5% was. „Dat was heel hard nodig, want met alleen eentakkers voor de retail kun je niet overleven”, zegt Moerbeek.
Aanbodspreiding Voor Gasa Holland is dendrobium na phalaenopsis de belangrijkste orchidee. De witte Nobile is daarbinnen veruit het grootst. „Compactums zijn bijna van de markt af, vanwege de hogere prijs en de kortere bloei, maar Nobile kan goed concurreren met phalaenopsis qua sierwaarde en bloeitijd”, stelt Kees Knecht. Hij betreurt het dat de partijen zo onregelmatig op de markt komen. „Als dat geleidelijker zou zijn, dan kan dat de middenprijs zeker ten goede komen. Laatst kwamen er plotseling 60.000 planten extra op de markt. Dan raakt de markt volledig uit balans.” Dennis Kloppenburg van Qualiflor koopt vooral een-takkers in voor zijn klanten. „Die liggen prijstechnisch gewoon een stuk beter. De vraag is goed geweest het eerste kwartaal, zowel in de daghandel als in de actiematige handel. Zo’n 20% van onze dendrobium komt in een orchideeënmix terecht.” n
400
7.000
380
6.000
360
5.000
340
4.000
320
3.000
300
2009
2010
2011
2012
2013
2.000
Verkochte aantallen x duizend
Welke producten verkoopt u vooral?
Na een positief eerste kwartaal, vallen de prijzen van dendrobium nu tegen. Vooral de grotere aantallen Nobile drukken momenteel de middenprijs. Overige soorten krimpen in volume.
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
Bedrijf: D. Visser & Zonen Functie: lijnrijder Belangrijkste afzetlanden: Noord- en West-Europa en Azië Inkoop: veilingklok en rechtstreeks bij kwekers Aantal medewerkers: 25
Eerste kwartaal dendrobium positief
Gemiddelde prijs in centen
Foto: D. Visser & Zonen
Exporteur over Duitsland
Verkochte aantallen en middenprijs dendrobium op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:02
Afzetzaken Foto: OZ Import
Analyse tuinplanten
Seizoenstart begonia zegt nog weinig Voor een goede indicatie van het zaaiperkgoedseizoen was het in de aanloop naar Pasen te vroeg. Cijfers voor Begonia semperflorens tonen dat het in elk geval beter is dan in 2013.
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
wat het zaaiperkgoed dit jaar gaat doen.” In Maasdijk voorziet teler Peter van der Plas een meer uitgerekt perkgoedseizoen dan in voorgaande jaren. „Feestdagen vallen relatief laat en ik heb de indruk dat consumenten zich bij de aankoop van tuinplanten steeds minder laten leiden door het weer of de prijs, maar meer door beschikbare vrije tijd."
Gemiddelde prijs in centen
Begraafplaatsen Tuincentra en groothandels in Noordoost-Nederland en Noord-Duitsland kochten volgens teler Nico Maatje van kwekerij Maatje in Erica eind week 16 nog weinig zaaiperkgoed. „Bij ons maakt Begonia semperflorens zo’n 35% van het assortiment zaaiperkgoed uit. Dit gaat grotendeels naar Duitse klanten. In Duitsland past men begonia veel toe bij de beplanting van begraafplaatsen. Nederland kent die traditie niet. Voor de tuin richt de Nederlandse consument zich steeds meer op stekperkgoed.” Vertegenwoordigers van handelsbedrijven waagden zich eind week 16 nog niet aan een analyse van de markt voor zaaiperkgoed in het algemeen of voor Begonia semperflorens in het bijzonder. n
600
7.000
500
6.000
400
5.000
300
4.000
200
3.000
100
2009
2010
2011
2012
2013
2.000
Verkochte stelenx duizend
Foto: Vakblad voor de Bloemisterij
Afgaand op de veilingstatistieken voor Begonia semperflorens, lijkt het met de start van de afzet van zaaiperkgoed dit jaar wel goed te komen. Via FloraHolland werden 307.000 ’stuks’ verhandeld tot en met week 15. Dat zijn 50.000 stuks meer dan in 2013, maar nog geen 10% van de verwachte totalen voor 2014. Afgaand op de hoge middenprijs van 49 cent werden tot en met week 15 met name clayettes verhandeld. Vorig jaar bleef de middenprijs rond die tijd op 21 cent steken. Producenten benadrukken dat de afzet van Begonia semperflorens nog maar net is begonnen. „De geplande acties draaien goed, maar de daghandel is nog matig”, oordeelt Pascal Langevoort van kwekerij Wouters in Ens. „Dat is ook niet ongewoon. Pas rond week 18 krijgen we meer zicht op
Verkochte aantallen en middenprijs Begonia semperflorens op de FloraHolland-veilingen van 2009 tot en met 2013. Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Markt-5-Exporteur-Afzetzaken-nw.indd 29
Bedrijf: OZ Import Aanleiding: Totaalconcept pioen Nederlandse kwekers
Don van der Meer Wat gaan jullie voor de pioenenkweker doen? „Voor een aantal Nederlandse pioenentelers is het een flinke klus om de pioenen te verwerken, verkoopklaar te maken en te verkopen. Er komen in korte tijd grote volumes op de markt. Wij willen dat werk voor telers uit handen nemen. De pioenenkweker levert de bloemen in kuubskisten bij ons aan en wij verwerken en verkopen de pioenen.”
Dus jullie verzorgen ook de totale afzet? „Ja, wij zullen een deel van de productie voor de klok zetten. En we verkopen een deel rechtstreeks aan klanten. Omdat wij dicht op de markt zitten, kunnen wij de teler hierbij goed bij helpen. Voor ons is het inzichtelijk wat er de komende periode aan zit te komen, dus wij kunnen in overleg ook langetermijnorders afsluiten. Voor telers is het een groot voordeel dat zij in deze stressperiode ontlast worden. Zij hoeven niet te zoeken naar extra personeel, maar kunnen de totale productie naar ons toesturen. Voor het verwerken vragen wij een steelopslag en voor de producten die we direct verkopen een commissie.”
Waarom doet OZ Import dit? „Wij zijn acht maanden in het jaar intensief bezig met importbloemen, maar het seizoen loopt nu af. Wij hebben hier de mensen en de knowhow in huis. Ons personeel hoeft nu niet naar huis, maar kunnen doorgaan met het verwerken van de pioenen. Net zoals zij de afgelopen maanden met de Chileense, Israëlische en Franse pioenen hebben gedaan. Wij hebben hier alles, zoals koeling, een distributienetwerk en uiteraard het dagelijks contact met de klanten. Dit is winst voor alle partijen.”
Met welke telers doen jullie zaken? „Wij werken nu met zeven pioenenkwekers samen. Belangrijk is dat het klikt en dat je elkaar vertrouwt. Het is bovendien handig dat er spreiding in aanvoer is en dat niet alles tegelijk op de markt komt. We staan open voor gesprekken met telers om te kijken wat de mogelijkheden voor volgend jaar zijn. Dit concept zou ook denkbaar zijn voor andere producten.”
Hoe loopt het pioenenseizoen? „Er zijn volop kaspioenen te koop en de eerste vroege pioenen van buiten zijn nu ook op de markt. Tot nu toe loopt het goed. Vorig jaar werden de vroege pioenen extreem goed betaald. Door het koude voorjaar bleef de productie achter en veel aanvoerders van buiten hebben toen niet van de goede meimaand kunnen profiteren. Dit jaar zijn de prijzen wel iets lager, maar nog steeds goed. Met de Moederdagen voor de deur lijkt de aanvoer perfect op tijd te zijn om daarvan maximaal te kunnen profiteren.”
29
22-04-14 16:02
Tulpen voor laat corso De bloei op de bollenvelden in de Bollenstreek loopt dankzij het mooie voorjaarsweer al ten einde. Het bloemencorso in Lisse voert een enorm gevecht om 3 mei genoeg bloemen te hebben.
H
et is een hyacintencorso, het bloemencorso in de Bollenstreek, zegt bestuurslid Ted Kortekaas. 85% van de bloemen die gestoken wordt, is hyacint. Dit jaar is dat anders. De hyacinten in en rond Lisse zijn al uitgebloeid en de organisatie struint stad en land af om er toch nog wat op de kop te tikken. In de kop van Noord-Holland, in Callantsoog en Den Helder, staan er nog wat en die worden als de wiederweerga geplukt, gekoeld bewaard en gebruikt voor de versiering van de praalwagens. Kortekaas schat dat de hyacinten goed zijn voor slechts de helft van de bloemen op de wagens. De rest wordt aangevuld met tulpen. Late tulpen, want in tegenstelling tot hyacinten kunnen geplukte tulpen niet bewaard worden. „Alle bloemen voor het corso komen van buiten en daar hebben we geen macht over’’, zegt Kortekaas. Het warme weer heeft de bloei doen bespoedigen en dat komt het corso, dat dit jaar een week later is, heel slecht uit. Moest vorig jaar dankzij het koude voorjaar 80-85% van de bloemen uit Frankrijk gehaald worden; dit jaar heeft het corso te maken met het andere uiterste. Verplaatsen van het corso kan niet in verband met de 800.000 tot een miljoen bezoekers die er op afkomen. En een of twee weken eerder zou het corso Koningsdag en Pasen in de wielen rijden. Het moet dus op 3 mei gaan gebeuren. Kortekaas is strijdvaardig. „Het is spannend, maar het corso gaat er komen. Linksom of rechtsom, het gaat lukken. We laten ons niet uit het veld slaan door de natuur. Geen corso rijden is geen optie.” Arie-Frans Middelburg afmiddelburg@hortipoint
Foto: Gerdien de Nooy
30
Spread.indd 30
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:02
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Spread.indd 31
31
22-04-14 16:02
Keukenhof 2014
Bijzondere bolgewassen tonen veelzijdigheid Bolgewassen zijn bijzonder. Door de kleuren en vormen en de grote verscheidenheid aan soorten en cultivars. In het Oranje Nassau Paviljoen van de Keukenhof begon in week 16 een show waar veel bijzonders te zien was. Hans Neefjes hneefjes@hortipoint.nl
N
Vakjury Van Iterson vormde samen met Henny van der Gugten, Willem van Duin en Martin Hink, collega’s van de respectievelijke Rijnsburgse handelsbedrijven Star & van der Gugten, Gebr. Van der Plas en FloraFlower, de vakjury. „De gewascommissie narcis vond het leuk om een keer een jury van handelaren te laten keuren. De commissie ’bijzondere bolgewassen’ ging daarin mee,” legt directeur Bart Siemerink van de Keukenhof uit. „Je wordt gevraagd en dat vond ik een eer. Leuk ook om te doen, dat keuren. De telers wilden dat hun inzendingen een keer van een andere kant, de bloemenhandelskant, bekeken werden. Ik leerde om een
keer op een andere manier naar bijzondere bolgewassen en narcissen te kijken. Ik moet toegeven dat ik mezelf daar nooit geen tijd voor gunde”, geeft Van Iterson aan. Of die ene narcis, die bijzondere muscari of een aardorchidee-op-pot uiteindelijk in de schappen komt, is ongewis. Feit is dat de handelaren kennisnamen van het aangebodene. En er ontstond interactie met telers tot na de prijsuitreiking, zo maakten inzenders en andere aanwezigen duidelijk.
Mooiste inzendingen De jury was het na haar rondgang langs 700 verschillende narcissen en dito bijzon-
Foto’s: Hans Neefjes
eem de narcis en denk niet aan de zogenoemde potloden die voor weinig geld in de schappen liggen. Jurylid Henny van Iterson deed het en keek zijn ogen uit. De in-/verkoper bij bloemengroothandel L&M in Rijnsburg: „We denken te simpel over narcis. We hebben een paar standaardrassen op ons vizier. Er zijn er veel meer. Mooie narcissen waar we vast meer mee kunnen als handelaren. Narcis is ten onrechte een beetje in de verdomhoek gekomen. Ik weet wel dat veel soorten voor de droogverkoop geteeld worden, maar narcis verdient net als amaryllis of tulp meer aandacht van de bloemenhandel. Net als enkele bijzondere bolgewassen.”
Hippeastrum Gervase was de mooiste snijvariant bij de bijzondere bolgewassen.
32
Keukenhof.indd 32
Zijn opvallende kleur maakt Pleione Tongariro tot een winnaar op shows.
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 11:17
dere bolgewassen redelijk snel eens wat zij de mooiste inzendingen vonden. Pleione Tongariro sprong er volgens de jury uit door zijn knalroze bloemen. Van de aardorchidee Pleione waren meer opvallende exemplaren in Lisse. Ook van Pleione Tongariro waren twee inzendingen. Kwekerij De Schüllhorn uit Anna Paulowna had meer planten meegebracht dan teler René Zijerveld (de Hillegommer noemt zichzelf liever botanisch kunstenaar). Wellicht zat daarin de nuance. In kleur, grootte, uniformiteit of gaafheid was op het oog weinig verschil. De Schüllhorn won overigens ook in 2012 al een 1e prijs ’Bijzondere Bolgewassen pot’ met Pleione Tongariro. De eerste prijs in 2014 bij de ’potten’ was overigens tevens goed voor nog een bokaal: de ’Keukenhof vakprijs bijzonder bolgewas 2014’. De mooiste snijvariant uit de gepresenteerde bijzondere bolgewassen was Hippeastrum Gervase. Kwekersvereniging Floralia uit Lisse zond in. De veredelaar is Bram van Staalduinen. Gervase combineert de kleuren rood, roze en zalm in zijn bloem en is vooral bestemd voor de droogverkoop en afbroei op potten.
Een bloeiwijze die niet heel bekend is bij muscari, is die van Muscari Frost.
Blikvangers narcis De jury lette op echte blikvangers bij narcis, cultivars waar zij handel in zien. De top vijf werd met naam genoemd. Twee noviteiten, narcis BD 2731 en nr. 06603, en de cultivars Misty Glen en Bon Bon legden het nipt af tegen de winnaar Sabine Hay. Die narcis viel op door zijn bijzondere kleur: koperkleurig met een oranje hart. ,,Hij is al zeker 40 jaar bekend en de meest oranje narcis die er bestaat. Een vrij soort. Hij groeit niet goed, maar we houden een bedje aan omdat hij past in ons sortiment. Volgens mij telen wij de meeste Sabine Hay. Een leuk soortje,
Al jaren op de markt en nu de mooiste narcis: Sabine Hay.
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Keukenhof.indd 33
waarvan we ook wel bloemen plukken als het uitkomt en de prijs goed is”, zegt Jaco Leenen namens de firma W.F. Leenen uit Voorhout. De standprijs bij narcis ging naar de firma Gebr. Hulzebosch uit Schagerbrug. Het bedrijf met de mooiste stand bijzondere bolgewassen was het handelsbedrijf C.S. Weijers & Zn. uit Hillegom. Zij staan bekend als specialist voor de levering van bijzondere bol- en knolgewassen en al jaren present op de show met een breed sortiment. De jury oordeelde: „Stand blinkt uit, je wordt ernaartoe getrokken, veel belangstelling van publiek, wat een vakwerk!” <
De stand met bijzondere bolgewassen van bollenhandelsbedrijf C.S. Weijers & Zn. uit Hillegom was groot(s).
33
23-04-14 11:17
Ervaringen van adviseurs in gerbera en roos
De nieuwste wapens tegen meeldauw Tot voor kort was meeldauw een flink probleem in de teelt van gerbera en roos. Het was met name een spelbreker voor de geïntegreerde gewasbescherming. De laatste tijd zijn er middelen bij gekomen die de teler weer nieuwe mogelijkheden geven. Allemaal hebben ze hun eigen werkwijze en resultaat. Adviseurs lichten het toe. Joef Sleegers jsleegers@hortipoint.nl
I
n gerbera en roos was het verdampen van zwavel altijd een goede manier om meeldauw te bestrijden. Helaas kunnen sommige natuurlijke vijanden, zoals roofmijten en de sluipwesp encarsia, daar niet tegen. In de afgelopen jaren was dat voor veel telers een reden om minder zwavel te gaan gebruiken. De keerzijde is een toename van meeldauw. Dus werd het weer noodzakelijk om chemisch in te grijpen.
Gerberateelt „Er zijn behoorlijk veel middelen met een werking tegen meeldauw”, zegt Bert Duijndam, adviseur van CropProtection voor de gerberateelt. Rocket is het hoofdmiddel. In dezelfde chemische groep zit Topaz. Het middel Nimrod behoort tot een andere groep en is minder goed integreerbaar. Verder zijn er Collis, Signum en Switch, met een werking tegen botrytis en sclerotinia, en Frupica tegen botrytis en meeldauw. „Deze middelen hebben een matige nevenwerking tegen meeldauw. Ze zijn echter goed integreerbaar, en bruikbaar in een mix.” Ook zijn er veel technieken toegestaan om meeldauw te bestrijden: ruimtebehandeling, druppelen en spuiten. „Met een ruimtebehandeling krijg je de meeldauw op de meeste soorten wel onder controle”, zegt Duijndam. „Alleen niet in de meest gevoelige gerberarassen. Daar helpt spuiten beter. Helaas heeft dat invloed op biologische bestrijders. Je moet dus zorgen dat het probleem van meeldauw niet te groot wordt.”
Luna Privilege Relatief nieuw is het middel Luna Privilege, dat nu ruim een jaar op de markt is. De
34
Meeldauw.indd 34
werkzame stof is fluopiran, een chemische groep waar komende jaren een heleboel middelen uit gaan komen. Het kan gedruppeld en gespoten worden. Luna is bij uitstek een preventief middel. De werkzame stof wordt opgenomen in het blad, en komt langzaam vrij. Deze doodt ontkiemende meeldauw. Als er eenmaal een besmetting zit, dan werkt het niet afdoende. „Als druppelen goed gaat, is het een zeer effectieve behandeling, want het middel komt dan in de hele plant”, meent Duijndam. „Bovendien is er dan de minste schade voor de biologie. Alleen werkt het niet altijd even goed. Het resultaat is afhankelijk van veel factoren die je niet in de hand hebt: het substraat, de cultivar, het druppelsysteem en het jaargetijde.” Op kokos is het resultaat bijvoorbeeld beduidend minder dan op steenwol, blijkt uit proeven die samen met Bayer zijn uitgevoerd. In de steenwol zijn er betere mogelijkheden, maar ook daar is succes niet gegarandeerd. En in het voorjaar werkt druppelen beter dan in het najaar, want dan nemen de planten meer op. Duijndam kijkt daarom meer naar spuiten. „Daarmee heb je de bestrijding beter in de hand.” Dat is ook de ervaring van Erik Kerklaan, adviseur bij DLV-Plant. „Luna is in kasteelten een goede aanvulling op het middelenpakket, mits men zich aan de voorschriften houdt. Het resultaat gaat bijvoorbeeld beduidend achteruit als er een uitvloeier wordt gebruikt.” In de gerberateelt mag het middel tienmaal per jaar worden gedruppeld, of zesmaal gespoten. Op dit moment is er nog niets van resistentie bekend, maar het ligt altijd op de loer. „Het is dus belangrijk dat iedereen zich aan de richtlijn houdt”, vindt
Kerklaan. „Alleen zo is het mogelijk om middelen voor de glastuinbouw te behouden.” Luna bevat deels dezelfde werkzame stof als Collis en Signum. Hiermee mag dus niet worden afgewisseld.
Meer ruimte voor zwavel Hoewel zwavel de biologie aantast, denkt Duijndam dat er meer ruimte is om te zwavelen. Daarmee zijn de kosten van de meeldauwbestrijding te halveren. „Die ruimte is er niet in het voorjaar, want dan ga je net nieuwe beestjes inzetten. Maar in bestaande systemen, of in systemen die je aan het afbouwen bent, zou je meer kunnen zwavelen. Dat hoop ik komend najaar te zien. Bovendien wordt er vaak gezegd dat beestjes van het eigen bedrijf beter tegen zwavel kunnen.” Er zijn overigens ook enkele gerberatelers die helemaal geen zwavel meer gebruiken. Als ze het klimaat in het voorjaar en het najaar goed in de hand hebben, dan heeft de meeldauw weinig kans. De sporen kiemen namelijk bij wisselend hoge en lage vochtigheden.
Rozenteelt In roos blijft meeldauw lastig, al zijn er wel grote verschillen in gevoeligheid tussen cultivars, zegt Kees Kouwenhoven, adviseur gewasbescherming bij Brinkman Agro. „Bijna iedereen is gestopt met zwavelen. Hoewel iedereen vreesde dat dit niet goed zou gaan, is het probleem zeker niet groter geworden.” In plaats daarvan wordt vaak Meltatox ingezet in combinatie met Collis. Deze Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
22-04-14 16:03
Foto: Joef Sleegers
Een bespuiting tegen meeldauw. De mogelijkheid om middelen af te wisselen is de laatste jaren groter geworden.
middelen mogen nog onbeperkt worden gespoten, maar dat zal niet meer zo zijn als de heretikettering een feit is. Daarom is afwisseling welkom. „De ervaringen met Luna Privilege zijn erg goed”, zegt Kouwenhoven. Dit middel mag zes maal per jaar worden gebruikt. Luna bevat dezelfde werkzame stof als Collis, dus deze twee mogen niet na elkaar worden gebruikt. „Daar kan dus Rocket of Kenbyo tussen worden gezet.”
Karma Sinds kort is er een compleet ander middel op de markt, Karma, dat werkt op basis van kaliumwaterstofcarbonaat (KHCO3). Dit is een zout dat vocht wegtrekt bij de meeldauwschimmel. Het is alleen voor roos toegelaten. „Karma is een erg goede afwisseling”, vindt Kouwenhoven. „Helaas is dit niet zo vriendelijk voor de biologie als we gehoopt hadden.” Dit laatste wordt echter niet bevestigd door gebruikers en proeven, zegt Certisadviseur Lianne van Wijk. „In neveneffectenproeven is de adviesdosering van 0,2% relatief veilig. Bij hogere doseringen zien we enig effect op adulte stadia van natuurVakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Meeldauw.indd 35
lijke vijanden. Op eieren en andere stadia is echter geen effect te zien. En het heeft geen nawerking van residu. Na twee of drie toepassingen moet het worden afgewisseld met een ander middel.” Een andere kanttekening is, dat telers natslag zagen bij rozen die behandeld waren met Karma en daarna de koelcel in gingen. „Dat gebeurt met rassen die doorgaan met verdampen in de koelcel”, zegt Van Wijk. „We weten niet of dit ook een negatief effect heeft in het handelskanaal. De planten zijn immers beschermd door de werking van het zout. Uit proeven bleek geen enkel verschil in het vaasleven tussen rozen die met en zonder Karma in de koelcel waren gezet.”
aldus de fabrikant. Als salicylzuur op de plant wordt gespoten, reageert de plant na een infectie binnen vier tot vijf uur met de aanmaak van afweerstoffen. Normaal gaan daar vier tot vijf dagen overheen. Salicylzuur wordt door de plant weer afgebroken, dus het is belangrijk dat dit elke 7 tot 10 dagen wordt gespoten of gedruppeld. En dan is er nog Sporodex, een middel op basis van gist, dat tijdelijk door Horticoop op de markt is gebracht. De toelating is echter weer afgelopen. De resultaten waren wisselend (zie Vakblad 14, pagina 30). Al met al hebben rozen- en gerberatelers meer middelen gekregen om meeldauw te bestrijden. Daardoor zijn er betere mogelijkheden om de biologie te ontzien. <
Alternatieven Er zijn nog meer nieuwe middelen. Een proef met de plantversterker ArgicinPlus in potgerbera heeft bijvoorbeeld goed resultaat opgeleverd. Uit onderzoek van Proeftuin Zwaagdijk bleek dat deze plantversterker 89% minder aantasting door meeldauw gaf dan onbehandeld. ArgicinPlus is een plantversterker die salicylzuur bevat. Deze stof hebben planten nodig om afweer-eiwitten te produceren,
In het kort n Het laatste jaar zijn er nieuwe middelen
tegen meeldauw op de markt gekomen. n Deze zijn qua werking zeer verschillend. n Telers kunnen daarmee beter afwisselen. n Er zijn nu meer mogelijkheden om de biolo-
gie te ontzien.
35
22-04-14 16:03
Teelttips Zomerbloemen Groen uitplanten Op dit moment worden veel vasteplanten uitgeplant. Als de jonge scheuten zelf nog geen wortels hebben, maar wel groene delen, zal de plant meer verdampen dan hij kan opnemen. Dit probleem is niet op te lossen door het geven van veel water, maar door het geven van een beetje water op het juiste moment. Het probleem van deze planten is niet
Chrysant
een watertekort, maar een te veel aan verdamping. Als de grond voldoende vochtig is hoeft hier dus geen water aan te worden toegevoegd. Als de zon op het blad staat, wordt echter de verdamping opgejaagd. Door op dat moment het blad een beetje nat te maken, stopt deze verdamping doordat het verdampen van dit water het blad koelt en kan de plant zichzelf niet
leeg verdampen. Broezen op de dag is hier dus de boodschap. Houd er wel rekening mee dat dit alleen kan als er goed gietwater wordt gebruikt. Iets zout water dat soms nog wel voor beregening in de nacht gebruikt kan worden, is hiervoor niet geschikt.
Muizen
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
Henk van den Berg Teelt- en Bedrijfsadvies, 0252-340301
H2O 0,2-0,4 punten hoger dan de pH-KCl. Voor chrysant is de streefwaarde een pH-KCl van 6,5.
De reden hiervoor is de aanwezigheid van bicarbonaat HCO3- in het gietwater. Bicarbonaat kan afkomstig zijn uit drainwater of slootwater. Te hoge gehaltes aan bicarbonaat kunnen de pH van de grond langzaam verhogen. Dat is de reden om met een zuurregeling een gedeelte van de bicarbonaat weg te zuren. Meestal wordt hiervoor salpeterzuur gebruikt omdat dit goedkoper is
dan fosforzuur. De salpeterzuur reageert met het bicarbonaat waarbij CO2 vrijkomt en water en het voor de plant opneembare nitraat. Met het toevoegen van salpeterzuur daalt de pH van de mestoplossing langzaam. Het streven is met de zuurregeling de oplossing weg te sturen met een pH van 5,5. Niet alle bicarbonaat mag weggezuurd worden. Het streven is een buffer van
0,5 mmol bicarbonaat aan te houden. Bij het instellen van een te lage pH van bijvoorbeeld 5,2-5,3 kan de pH doorslaan naar een pH < 4. Een mestoplossing de kas in sturen met een pH < 5,5 is gevaarlijk. Het kan schade geven aan het gewas en de bovenste laag van de grond ontkalken en leiden tot structuurbederf.
Doorspoelen
spoeld, kan de derde dag in de middag 5 l bemest water worden gegeven. Op perliet en wanneer er alleen maar gedruppeld kan worden, is het zaak gedurende drie dagen iedere dag tien korte druppelbeurten (700 cc per m2) met een interval van bijvoorbeeld 45 minuten te geven. Het substraat raakt dan maximaal verzadigd met water en de overtollige zouten kunnen worden losgeweekt. Geef op dag drie de laatste vijf beurten weer
met voedingswater. Waar mogelijk kan er ook voor worden gekozen bedden vol te zetten. Door de bedden een dag vol te zetten, zullen zouten ook boven in het substraat en op plaatsen die wat verder liggen van de watergift, beter oplossen. Bij gewassen waar nog glazigheid kan worden verwacht is het beter doorspoelen uit te stellen.
pH van de grond
Aanzuren
Over de zuurgraad of pH van de grond is regelmatig discussie. Ten eerste over welke pH gaat het, de pH-KCl of pH-H2O. De bepaling van de pH in een oplossing van KCl geeft een nauwkeuriger waarde dan de pH bepaling in water. Meestal is de pH-
De pH van een grond is door de bufferende werking van het klei-humuscomplex een vast gegeven. De waarde van de pH is met het bijmesten nauwelijks te verlagen. Waarom dan toch met een zuurregeling aanzuren van de mestoplossing?
Snijanthurium Overgang naar teelt zonder folie Buitentemperatuur en hoeveelheid instraling zijn toegenomen. Vast folie moet nu, via het maken van gaten, geleidelijk open. Doorgaans wordt ongeveer twee weken voor het verwijderen van de folie gestart met het maken van
36
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 36
helianthus
gaten om het gewas af te harden. Met kieren of het openen van de folie zal het klimaat flink actiever worden. Belangrijk is een geleidelijke overgang te maken naar het telen zonder folie. Als u krijt, doe dit voor het verwijderen van de folie. Zonder krijt zal de geleidelijke overgang moeten komen van eerder bevochtigen en de beginwaarde scherming 75 Watt verlagen.
Met het komende mooie weer kan een aanvang worden gemaakt met doorspoelen van zouten die afgelopen winter in de bovenste teeltlaag ophoopten. Zorg voor voldoende uitspoeling: zouten moeten niet halverwege het substraat blijven hangen. Geef bijvoorbeeld via de regenleiding drie dagen in de ochtend en avond 5 l/ m2. De eerste 2½ dag kan regenwater volstaan. Als de EC voldoende is uitge-
De meeste zonnebloemen worden op dit moment onder doek gelegd nadat ze zijn gezaaid. Voordeel hiervan is dat vogels er dan niet bij kunnen. Nadeel van deze manier van werken is dat muizen juist profiteren van deze voorzorgsmaatregel. Met doek is er meer muizenvraat dan zonder doek. Vaak komen de muizen vanaf de perceelsrand onder het doek en vullen op hun gemak hun maag. Zet muizendoosjes aan de randen onder het doek om te zorgen dat ze niet onder het doek komen. Biologische telers leggen hoopjes goedkoop zonnebloemzaad onder het doek, zodat de muizen genoeg te eten hebben en niet op zoek gaan naar de gezaaide zaden. Vaak is dit erg succesvol.
Dirk Jan Binnendijk Tuinbouwadviezen, 071-5416564
Hans van Eijk, Bureau IMAC Bleiswijk, 010-5219094 Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 12:17
Schoffelen
Phalaenopsis Onderbuizen Bij veel instraling komt het voor dat wanneer de buitentemperatuur boven de 18ºC komt, de kastemperatuur te hoog oploopt. Meestal wordt daar op gereageerd door meer te luchten. Wat vaak vergeten wordt, is het verlagen van de onderbuizen. In eerste instantie dienen deze in een stralingstraject van 300-700 W/m² met 20ºC afgebouwd te worden (van 45ºC tot 20ºC in de opkweek en van 40ºC tot 20ºC in de koeling en afkweek). In zeldzame gevallen kan dit niet genoeg zijn; wanneer de buitentemperatuur te hoog wordt kan de temperatuur eerder hoog oplopen. Stel daarvoor een verlaging van de minimumbuis in op de ruimtetempera-
Gerbera Biologie inzetten Op de meeste bedrijven is inmiddels gestart met de introductie van biologische natuurlijke vijanden. Als eerste worden de diverse roofmijten ingezet. Soms gebeurt dat in een kweekzakje, soms wordt ervoor gekozen om ze los te introduceren. Tegen spint wordt de roofmijt Phytoseiulus persimilis ingezet. De phytoseiulus krijgt nu spontaan ondersteuning van de galmug Feltiella acarisuga. Deze galmug heeft de winter overleefd op een laag niveau en nu er geen zwavel wordt toegepast, breidt in veel gevallen de populatie zich Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Teelttips-Schoffelen_nw.indd 37
tuur, bijvoorbeeld -20ºC in een kastemperatuurtraject van 30-31ºC.
Potworm In deze tijd komen er traditioneel vaak problemen voor met potworm. Dit komt doordat de straling binnen tijdelijk wat terugvalt doordat er gekrijt is. Speel hierop in door het gietvolume wat te verlagen en het gietinterval soms wat te vergroten, waardoor het substraat niet te nat komt te staan. Bestrijden is moeilijk, aangezien er eigenlijk geen toegelaten effectieve correctiemiddelen zijn. Preventie is dus het beste middel.
Phalaenopsismijt Spint (brevipalpus ook wel phalaenopsismijt) komt
uit, en dat is mooi meegenomen. Over de mineervlieg moet men zich meer zorgen maken. De sluipwesp Diglyphus isaea is niet sterk de winter uitgekomen. Andere jaren kwam deze toch iets sterker opzetten dan de afgelopen twee seizoenen. De oorzaak hiervan ligt waarschijnlijk bij naeffecten van middelen uit de groep van neonicotinoïden. Er is in een aantal gevallen inmiddels gecorrigeerd met Trigard en gestart met de introductie van de natuurlijke vijand Diglyphus isaea.
Sluipwespen Het is nog te vroeg om te starten met de inzet van sluipwespen, bijvoorbeeld tegen mineervlieg of de wittevlieg. Het is nog begin mei en het weer buiten is best lekker, maar voor de
vrijwel altijd terug op de plaatsen waar het vorige keer ook zat. Check deze locaties dan ook regelmatig. Bij stijgende etmalen en hogere lichtintensiteiten in deze tijd van het jaar zijn vooral de gevels en padkanten berucht om het ontstaan en zich snel ontwikkelen van deze spintsoort. Grijp dan voldoende snel (chemisch) in om te voorkomen dat de plek zich verder in de kas verspreidt. In het voorjaar worden insecten zoals spint, mosmijten en wolluizen ook weer actiever. Bij te grote aantallen is er kans op schade, een bestrijding kan de druk dan verlagen. Menno Gobielje, Adviseur Bureau IMAC, 010-5219094
sluipwesp is het eigenlijk nog te koud. De sluipwesp Encarsia formosa (tegen wittevlieg) gaat het pas eind mei redelijk oppakken. Daarom is het verstandig alleen in kleine plekjes wittevlieg iets te gaan opbouwen, en pas vanaf half mei volvelds encarsia in te zetten. Tegen die tijd zijn de meeste neonicotinoïden ook uitgewerkt. De plekjes met wittevlieg ontstaan in deze periode op warme plekken in de kas. Start op die plekken alvast met een bulk van Encarsia formosa. Uit de praktijk blijkt namelijk dat de opbouw van deze gevoelige sluipwesp traag verloopt en de actieradius erg klein is bij de huidige temperaturen.
Kees van Egmond kees@kees-ineke.nl
Plantjesmarkt De zaterdag is halverwege als er een berichtje binnenkomt: ’Alles op de Plantjesmarkt met 50% korting! Franse geraniums, Spaanse margrieten, fuchsia’s, dahlia’s, vlijtige liesjes, gerbera’s, van alles! En 20 liter potgrond voor een euro. Wel snel zijn want op is op!’ Zoals elk gezin dat mee wil doen hebben wij ook een gezinswhatsapp. Ik heb me er eerst nog tegen verzet, meldde me direct af, maar het was vechten tegen de bierkaai. Als je niet op de hoogte bent van wat de rest van de familie uitspookt, dan lig je eruit. Kun je nergens meer over meepraten. En dus krijg ik nu ook de dagelijkse diarree van berichtjes over me heen. En, laat ik eerlijk zijn, ik laat mezelf ook niet onbetuigd. Op die zaterdag was de Plantjesmarkt dus een hot item. Met een dochter die haar vrije uurtjes invult als medewerkster bij een supermarkt niet vreemd natuurlijk. Tenminste, in deze tijd van het jaar. Want het lijkt wel vergeven van Plantjesmarkten in boodschappend Nederland. Is het niet bij de Lidl, dan wel bij de Plus of een bouwmarkt. Overal kom je ze tegen. Moest je vroeger bij een tuincentrum zijn om in het voorjaar je tuin op te fleuren met plantgoed, nu kun je echt overal terecht. Tussen de hagelslag, het bier, de kiloknallers en het maandverband. Bij de verf, het gereedschap en de rest van de klusartikelen. Plantjes, plantjes en nog eens plantjes. Of er ook wat te verdienen valt met viooltjes en aanverwanten. Big handel. Wat vinden die tuincentra daar eigenlijk van? ’Ineens weet je het. Je wordt plantjesverkoopster!’ Ze heeft het prima naar haar zin zo te lezen. Is dat de dochter die tien jaar geleden met geen stok de kas was in te krijgen? ’Nee pap, ik heb gewoon geen zin om plantjes te poten.’ Ze werd liever schooljuf. Ook goed natuurlijk. Over een paar maandjes is ze zover. Maar nu komt ze met een hoogrode blos op de wangen thuis aan het eind van de middag. Zó goed naar haar zin gehad! Steeds vaker lees je van tuinders die bij hun eigen bedrijf een winkel gaan beginnen. Anthuriums, phalaenopsis, orchideeën. Rozen die te koop staan in koelautomaten. Er gaat zich spontaan een plannetje vormen in mijn hoofd. Zou het een idee zijn? Zal ik haar vragen?
Eric Kerklaan, DLV Plant, 06-53427249
37
23-04-14 12:17
Nieuws
Meer helderheid omtrent kennishiaten in de beheersing van trips in c Dertig telers, fabrikanten en toeleveranciers, onderzoekers en adviseurs kwamen onlangs bijeen om kennis en praktijkervaring te delen over trips in chrysant Kennishiaten werden aangescherpt.
De werking van de schimmel Beauveria bassiana zou verbeterd kunnen worden door toevoeging van melk. Door eiwitten in de melk zouden de sporen krachtiger kiemen. Dosering: 5-10 l per m3. Bewezen is het niet maar er zijn aanwijzingen voor een betere effectiviteit. Betrokkenen vinden het de moeite waard om in deze richting te zoeken naar optimalisatie. n De ’levendigheid’ van de toegepaste aaltjes checken is goed te doen met een microscoop die op de meeste bedrijven wel aanwezig is. Vraag die overblijft is dan: kunnen suikers, hulpstoffen, uitvloeiers of andere toevoegingen de effectiviteit van aaltjes verbeteren? Zijn aaltjestoepassingen te optimaliseren n Kunnen roofmijten zonder problemen al eerder in de teelt tussen stek, en dus deels op de grond ingebracht worden? Dat zou met enkele, relatief eenvoudige testen bepaald kunnen worden. n Op twee vlakken is optimalisatie nodig bij bodeminsecten en -predatoren. Er is behoefte aan een systeem waarmee in grond van (chrysanten)bedrijven efficiënt bodeminsectentellingen uit te voeren zijn.
zoeksvragen en -voorstellen en de daarvoor benodigde budgetten.
Kennishiaten en onderzoeksvragen n Er is behoefte aan meer details over de
De bijeenkomst of Arenasessie ’Trips in chrysant’ was vanuit het project Samenwerken aan Vaardigheden en werd medio april gehouden bij GreenQ te Bleiswijk. Leidraad was de ’Expertanalyse Trips en Chrysant’ die vooraf aan de deelnemers was toegestuurd. Deze analyse is opgesteld door DLV Plant en Wageningen UR Glastuinbouw. De veertien geformuleerde kennishiaten/onderzoeksvragen werden verder aangescherpt en van prioriteit voorzien. Er kunnen nog knelpunten afvallen of bijkomen. Overeind blijft dat beter inzicht in de levenscyclus van de trips in de chrysantenkas op nummer één staat. En voor een duurzame oplossing van de tripsproblematiek in de chrysantenteelt zijn meer antwoorden nodig. Een vervolgsessie in een kleinere setting lijkt noodzakelijk. Wanneer, hoe en met wie dat gaat gebeuren is nog niet duidelijk. ChrysantNL gaat zich buigen over onder-
levenscyclus van ’trips in chrysant in een Nederlandse kas’, verspreid over de seizoenen. Vooral de wijze en plaats van verpopping zijn nog onduidelijk. Meer kennis is nodig voor optimalisatie van bestrijding. n Hoe is de masstrapping-opbrengst op de vangkaarten te verhogen en wat is dan de meest effectieve en kostenefficiënte manier? n Het succes van schimmelpreparaten (’levend’ materiaal’) is sterk afhankelijk van de omstandigheden tijdens en na de toepassing. Verbetering kan komen door de toediening te optimaliseren en de werking te verbeteren. Om de toediening te kunnen optimaliseren wil de gebruiker via controle, meting of monitoring weten of de toegepaste schimmel ’goed terechtkomt’. Gedacht wordt aan een systeem waarmee dat op een goedkope en simpele manier vast te stellen is bij elke behandeling.
Kennis delen over uitdagende trachelium
Op het bedrijf van teler Bram Prins waren vijf bedrijven vertegenwoordigd die trachelium telen. Hoeveel hectare productie er in Nederland is, dat is niet exact bekend. Vertegenwoordigers van Noordam Plants schatten het op ruim 10 ha. Ruim tien telers zijn er mee actief. Ieder op zijn eigen manier en daarom vindt Noordam Plants het nuttig om die telers minstens een keer per jaar bij elkaar te brengen om kennis te maken en kennis te delen. Er werd open gecommuniceerd op dinsdagavond 15 april in Maasdijk. Het kennisniveau en de teeltwijze variëren. Eén teler gaat dit jaar op zanderige grond met trachelium beginnen omdat anjers door problemen met fusarium moeten wijken. Een ander teelt het gewas al een kwart eeuw op kleigrond.
38
Productpaginas-3-berichten.indd 38
lang. Hier was de EC van de grond ruim 0,5 punt hoger dan in het andere vak, zo wees het grondmonster uit. Vaak is dat een kwestie van niet goed kunnen doorspoelen, wat regelmatig voorkomt op kleigrond in de winter. Een nieuwe regenleiding helpt Prins om het toch steeds beter te realiseren.
Maasdijker Prins combineert het product al jaren met de teelt van chrysant en lelie. Uitsluitend tracheliums in allerlei stadia waren nu te bewonderen in de verschillende afdelingen op het bedrijf van 1,3 ha. Tot week 19 wordt nog gepoot. De vakken met aanplant eind 2013 waren oogstbaar. Goede kwaliteit, maar in een vak was het gewas vrij
Gestoomde grond
foto: Hans Neefjes
Klein en uitdagend. Dat is de teelt van trachelium. Op een bijeenkomst in Maasdijk bracht vermeerderaar Noordam Plants enkele telers bij elkaar. Er werd open gecommuniceerd.
Bijpraten op een avondexcursie trachelium.
Trachelium is gevoeldig op zijn wortels. Niet iedere teler bleek voorstander van een start in een gestoomde grond, al werd toegevoegd dat grondsoort en voorvrucht mede bepalen of je zonder stomen kan. En het blijft zelfs voor ervaren telers zoeken naar de meest optimale EC bij de start. Het gewas mag niet te vegetatief weggroeien. Dat kan de knopvorming verstoren. Ongelijk en laat bloeiend en lang gewas kan dan het gevolg zijn. Kortom, de teelt van trachelium is niet makkelijk. De prijsvorming kent door import eveneens weerstand. De huidige prijzen zijn acceptabel, gaf Prins aan. < Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 11:49
foto: Hans Neefjes
rips in chrysant Daarnaast zou uitgezocht moeten worden met welke maatregelen effectief de populatie bodeminsecten en predatoren te beïnvloeden zijn? n Is er een betaalbare manier om roofmijten of roofwantsen van alternatief voedsel te voorzien (’bijvoeren’), die past in het teeltsysteem van jaarrondchrysant. n Er is onduidelijkheid over het gebruik van Neemazal op twee punten. Ten eerste: is het bij frequente toepassing van Neemazal nu wel of niet raadzaam om suiker toe te voegen? Ten tweede: er moet veel meer duidelijkheid komen over de effectiviteit en de optimale gebruiksomstandigheden van het veel gebruikte middel Neemazal. n Welke van chemische middelen tegen trips hebben baat bij het toevoegen van hulpstof Hasten? n Is de afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen met hulpstoffen te verminderen, bij voorkeur met een hulpstof die tegelijkertijd ook de werkzaamheid van het middel verbetert? n Waar blijven tripsen als knoppen open komen? Wat is hun gedrag in die fase? Wel-
Trips wegvangen in chrysant met veel vangplaten, masstrapping, gaat nog niet optimaal. Het is een van de veertien benoemde punten waar meer kennis over nodig is.
ke stadia zijn dan aanwezig? Meer inzicht is nodig om de juiste bestrijdingsmethodiek te kiezen. n Zijn er rondom de teeltwisseling andere manieren dan stomen om tripsbesmetting te reduceren? n Welke maatregelen zijn er mogelijk om de zomerperiode rond week 30 goed door te
komen? En aanvullend: wat is een duurzame methode om situaties van calamiteiten met trips aan te pakken? n Kunnen bladbespuitingen of andere behandelingen met silicium de weerstand van het gewas tegen trips verhogen? Of zijn er andere manieren om het gewas weerbaarder te maken tegen trips? <
’Bij geïntegreerde bestrijding alle puzzelstukjes nodig’ Willen zomerbloementelers een geïntegreerd systeem realiseren dan is het noodzakelijk ’alles’ in te zetten. Niet alleen biologie en chemie, maar onder meer ook teeltmaatregelen, bemesting en watergift. Dit kwam naar voren tijdens de bijeenkomst ’Geïntegreerde teelt zomerbloemen’ die LTO Groeiservice woensdagavond 16 april hield op de kwekerij van Johan Boere in Leimuiden. Op dit bedrijf wordt een ruim sortiment zomerbloemen en een aantal heestergewassen zoals biologische rozenbottels geteeld. De gewasbijeenkomst stond in het teken van ontwikkelingen en mogelijkheden op het gebied van plantgezondheid bij de geïntegreerde teelt. Aanwezig waren zo’n dertien kwekers die na een rondleiding op de kwekerij door Wilma Windhorst van adviesbedrijf Agripoli mogelijkheden kregen aangereikt voor andere methoden dan chemische methoden. Volgens Windhorst zijn alternatieve methoden Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Productpaginas-3-berichten.indd 39
zo langzamerhand geen keuze meer maar noodzaak.
Alles inzetten Windhorst wees erop dat voor een geïntegreerd systeem alle puzzelstukjes nodig zijn. „Er is niet overal een biologisch antwoord
op”, zo zei ze. Voor zo’n systeem moet je als teler alle teeltmaatregelen laten meewegen. Verder van belang zijn bodemstructuur en bodembiologie, bemesting en watergift. „Daarnaast moet je niet uitgaan van een ziekte of plaag, maar van plantgezondheid. Dat wil zeggen de conditie en omstandigheden van de plant verbeteren zodat ziekten en plagen minder voorkomen. Bodemstructuur, bodembiologie en bemesting helpen mee aan plantgezondheid en een goede weerstand.”
Niet sturen op kwaad
De kwekers kregen een rondleiding bij Boere.
Volgens de adviseur van Agripoli zit er normaal gesproken in de bodem 98% goede bacteriën, schimmels, eencelligen, insecten en mijten. Zelfs ook goede aaltjes. Maar 2% betreft schadelijke organismen. Daarom ligt het voor de hand te sturen op die 98%. Dat kan door middel van luchtige grond, goede structuur, voldoende organische stof, voldoende bodemleven en gezonde planten. <
39
23-04-14 11:49
Nieuws
Milieurapportage nieuw leven ingeblazen Siertelers vinden het interessant om een terugkoppeling te krijgen van hun milieurapportage. Dat bleek onder meer op een bijeenkomst voor grondgebonden siertelers, vorige week dinsdag georganiseerd door LTO Glaskracht Nederland. Elk jaar voor 1 mei moeten glastuinders hun milieurapportage opsturen. De motivatie daarvoor is niet erg groot; ongeveer de helft van de bedrijven heeft dit vorig jaar gedaan. De verschillen tussen de regio’s zijn aanzienlijk. Overigens is het beeld vertekend doordat het adressenbestand van de Uitvoeringsorganisatie Integrale Milieutaakstelling (UO) verouderd is. Er staan nog heel wat bedrijven in de database die niet meer actief zijn. Dit kan al zo’n 20% van de ontbrekende rapportages verklaren. De overheid wil vaart maken met het terugdringen van de emissie, en daarom wil ze de milieurapportage nieuw leven inblazen. Daarvoor moet in de komende jaren de database opgeschoond worden. Om de motivatie onder telers te verhogen overweegt de UO om meer met de gegevens te doen. Zo zouden telers een terugkoppeling
kunnen krijgen, waarmee ze hun gebruik van meststoffen en de lozing van drain(age) water kunnen vergelijken met collega’s. Op de bijeenkomst van LTO Glaskracht Nederland legde beleidsspecialist Guus Meis dit idee voor aan de aanwezigen. „Telers vinden dit een interessante mogelijkheid”, concludeerde hij uit de reacties. „De vergelijkbare groep moet echter wel groot genoeg zijn om iets met de gegevens te kunnen doen. Als er meerdere teelten op een bedrijf zijn, is het moeilijk om met andere bedrijven te vergelijken. Maar voor grotere gewassen die jaarrond geteeld worden als alstroemeria en chrysant is dit zeker interessant.”
Meer controles In mei zijn er workshops voor handhavers van waterschappen en gemeenten, waarbij ze met een checklist leren werken. Deze checklist is door DLV Plant opgesteld in samenwerking met LTO Glaskracht Nederland, Wageningen UR, Unie van Waterschappen en Blgg. Het is de bedoeling dat handhavers en telers tijdens een controle met elkaar in gesprek gaan, en de lijst moet
REDACTIE Schipholweg 1, Postbus 9324, 2300 PH Leiden e-mail: bloemisterij@hortipoint.nl www.vakbladvoordebloemisterij.nl
40
ColofonVbb-nieuws 1 artikel.indd 40
Lysimeter of vochtsensoren Op de bijeenkomst legde WUR-onderzoeker Frank van der Helm uit hoe het watermanagement kan worden geregeld met de lysimeter of met vochtsensoren. „Telers zien het meest in het werken met vochtsensoren”, concludeerde Van der Helm. „Die zijn goedkoper, werken eenvoudiger en er zit nog veel ontwikkeling in. En telers die nog geen vochtsensoren willen aanschaffen, kunnen beginnen met een grondboor. Ook daar is een heleboel van te leren.” <
UITGEVER BDUmedia Afdeling Vak- en Publieksmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld, tel 0342-49 42 63, fax 0342 41 31 41 Uitgever: Wiljo Klein Wolterink MBA Verkoopleider: Ron van de Hoef, e-mail: r.v.d.hoef@bdu.nl
Colofon
Directeur Elbert van den Berg Secretariaat Linda Laman 071-56 59 678 Alice Hoogenboom 56 59 679 Hoofdredacteur Elbert van den Berg 071-56 59 678 Eindredacteur Jenny Mostert 071-56 59 633 Vakredactie Politiek en economie Quincy von Bannisseht 56 59 637 Peter van Leth 56 59 688 Markt en afzet Arie-Frans Middelburg 56 59 687 Cindy van der Zwet 56 59 630 Teelt en techniek Hans Neefjes 56 59 638 Joef Sleegers 56 59 642 Bert Vegter 56 59 639
daar handvatten voor geven. Om die reden is de checklist openbaar en dus door de ondernemer ook vooraf al te gebruiken om zich op een gesprek voor te bereiden. „Ik verwacht dat er vanaf mei meer controles zullen komen van het bevoegd gezag”, aldus Meis. „Men wil met name nagaan of telers zich aan de zorgplicht houden. Maar een betere registratie is ook in het belang van de tuinders zelf. Zo kunnen we als sector aantonen dat onze emissie steeds lager wordt en dat we in de bedrijfsvoering rekening houden met het milieu.”
Bureauredactie Carolyne de Vries Lentsch, Jolanda de Wekker Webredactie Erik Rotteveel Vormgeving Diseno Vormgeving Fotografie Gerdien de Nooy Freelancers Gert van den Berg, Hermen de Graaf, Bernadette Hoefsloot, Harmen Kamminga, Ank van Lier, Astrid Zoumpoulis-Verbraeken
ABONNEMENTENSERVICE Mutaties en bezorging Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan. Opgave via vakbladvoordebloemisterij.nl of bij de abonnementenservice. Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk twee maanden voor vervaldatum bij de abonnementenservice wordt opgezegd. Dit kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Ook voor informatie over een lopend abonnement en klachten over de bezorging kunt u contact opnemen met de abonnementenservice, BDUmedia, afdeling Vak- en Publieksmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld. Op werkdagen is de abonnementenservice telefonisch bereikbaar van 8.30 uur tot 14.00 uur op 0342-494844, e-mail: abonnementen@bdu.nl. Prijzen Jaarabonnement: € 349,60. Studenten 25% korting; 65 plussers 15% korting. Jaarabonnement Europa: € 449,65 (België: € 377,70). Jaarabonnement buiten Europa: € 466,50. Genoemde prijzen zijn inclusief 6% btw en verzendkosten. ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Verkoopleider: Ron van de Hoef, 0342 - 494263, 06 - 51806325, e-mail r.v.d.hoef@bdu.nl Media-adviseur: Gert-Jan Bloemendal, 0342-494807 e-mail: g.bloemendal@bdu.nl
Vakblad voor de Bloemisterij is een wekelijkse uitgave van de Stichting Vakinformatie Siergewassen en BDUmedia, Vak- en Publieksmedia. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Lezers wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Algemene voorwaarden: op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van BDUmedia B.V. zijn van toepassing de voorwaarden, welke zijn gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbanken en de KvK.
Druk: BDU Media
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
23-04-14 14:40
Kasgenoten
A genda
10-12 jun GreenTech Amsterdam, tuinbouwvakbeurs in de Rai. Info: www.greentech.nl 10-13 jun FlowerTrials, in de regio’s Westland, Aalsmeer, Rheinland Westfalen. Info: www.flowertrials.nl 27-30 aug Plantarium, vakbeurs voor de boomkwekerij, Boskoop-Hazerswoude. Info: www.plantarium.nl 28-31 aug Nationale zomerbloemententoonstelling, Oude Kerk, Naaldwijk. Info: www.nzbt.nl 5-7 nov IFTF, Vijfhuizen. Info: www.iftf.nl
LTO Glaskracht Nederland 26 jun Kennisdag water, Wageningen UR Bleiswijk, 13.00-19.00 uur. Meer informatie: www.groeiservice.nl
FOTO: Peter van Leth
Binnenland
Leeftijd: 37 jaar Plaats: Nieuwe Wetering Teelt: dieffenbachia (75%), aardorchideeën, hangplanten en kleinschalig andere noviteiten Oppervlakte: 2 ha
Joris Elsgeest Tussen welk gewas staat u?
Keukenhof t/m 18 mei 8.00-19.30 uur, Lisse - t/m 29 apr Bloeiende Heestershow, Alstroemeriashow en Irisshow - t/m 4 mei Amaryllisshow en Potplantenshow - t/m 18 mei Bol-Op-Pot Show, Hortensiashow, Anthuriumshow, Bromeliashow en Orchideeënshow - 30 apr t/m 4 mei Snij- en tuintulpenshow - 1 t/m 9 mei Chrysantenshow 2 t/m 18 mei Vaste plantenshow - 8 t/m 18 mei Lelieshow - 11 t/m 18 mei Anjershow, Callashow en Zomerbloemenshow. Meer informatie: www.keukenhof.nl
„Tussen rhodohypoxis, een noviteit die ik vanaf 2015 buiten het normale buitenseizoen in de markt wil zetten. Witte en rode variëteiten rond Valentijn en roze en paarse variëteiten rond de Engelse Moederdag.”
Dus u wordt minder een dieffenbachiaspecialist? „Dat is wel erg kort door de bocht. Wij zijn nog een van de vijf grote dieffenbachiatelers in Nederland en de enige die alle standaardsoorten in alle potmaten, 9 tot 24 cm, brengt. Dus specialist af wil ik ons niet noemen. Maar ook dieffenbachia heeft het als groene potplant moeilijk de afgelopen jaren. Daarin zien wij geen uitbreidingsmogelijkheden. Wij hebben vijf jaar geleden onze focus verlegd. Dus zijn we afgestapt van een kostprijsstrategie met dieffenbachia naar uitbreiding van producten die we marktgericht telen al naar gelang de eindconsument erom vraagt.”
Marktgericht produceren is wel erg een issue in de glastuinbouw? Buitenland t/m 26 apr Hortiflorexpo IPM, Beijing, China. Info: www.hortiflorexpo-ipm.com 4-6 jun IFTEX International flower trade show, Nairobi, Kenia. Info: www.iftex.org 25-27 jun Öga, vakbeurs voor de groene branche, Koppigen, Zwitserland. Info: www.oega.ch 22-24 aug Floratec-IPM India, Bangalore, India. Info: www.messe-essen.de 28-30 aug Green is Life, beurs, Warschau, Polen. Info: www.greenislife.pl
„Ja en terecht. De sector heeft te lang met enkel produceren in een situatie verkeerd van de remmende voorsprong. Het ging ons te goed af. De markt groeide ieder jaar en daardoor was er geen noodzaak ons echt te verdiepen in de veranderende behoeften van eindconsumenten. Die omslag zijn we snel aan het maken. Wie dat niet doet, gaat de boot echt missen. Wij werken er stapje voor stapje aan, want er moet wel geld voor zijn. Naast niches vinden, concepten bedenken voor onze producten en meer tijd en energie te stoppen in consumentenwebsites dan in de bedrijfswebsite.”
Bent u teler in hart en nieren? „Tuinder zijn is een geweldig vak, maar ik ben niet met het bedrijf getrouwd. Ik ben een dag per week huisvader voor mijn vier kinderen en ben minimaal een dag per week bezig met FloraHolland als lid van de Raad van Commissarissen. Dan worden de werkzaamheden prima overgenomen door mijn vaste personeel.”
Kortom, weinig tijd voor hobby’s? „Minder dan ik eigenlijk zou willen, wetende dat ik één tot twee avonden per week werkgerelateerde bezigheden heb. Toch heb ik ook nog wel tijd over om met vrienden te sporten.”
Wat doet u in de lokale politiek? Onderstaande symbolen hebben de volgende betekenis en verwijzen naar de website vakbladvoordebloemisterij.nl
!
Documenten en linken naar website
Vakblad voor de Bloemisterij 17 (2014)
Kasgenoten agenda_nw.indd 41
Foto’s
„Zorgen dat politici doen wat ze moeten doen: dienstverlenend bezig zijn voor burgers. Dat ze niet achteraf inspraak vragen, maar burgers vooraf betrekken bij plannen. Dat probeer ik via de lokale D66 te bereiken.”
Filmpjes
41
23-04-14 14:40
Roelofarendsveen 071-3313356 • 06-22196960 info@klinkstoom.nl • www.klinkstoom.nl
555789.indd 42
23-4-2014 11:09:09
Treft het ?
Bloemisterij Vakblad voor de
555790.indd 43
Bel 0342 - 49 48 89 voor de advertentie-
een uitgave van
mogelijkheden, wij geven u graag advies.
23-4-2014 11:12:09
555791.indd 44
23-4-2014 10:22:21