| HORTIPOINT MEDIAPRODUCTIES | JULI 2019 |
Voor de één een zorg, voor de ander een kans
Hoveniers adviseren klanten maatregelen te nemen Vitaler gewas dankzij druppelaars in pioenenteelt Stuwen en skippyballen voor hoger grondwaterpeil Dit is een commerciële uitgave van Hortipoint Mediaproducties
Hoe kan je je voorbereiden op droge periodes?
Laat je gewas stralen tijdens de droge zomer
Informatie
Inhoud/colofon
en verder...
4 Uitgaven voor opvangen gevolgen van droogte stijgen gestaag
16 Particulier laat sproei-installatie aanleggen: ’De droogte vorig jaar was de druppel’
20 Praktische oplossingen om het grondwaterpeil te spekken
8
Jane Alblas, Unie van Waterschappen: ’Stijgende temperaturen, dalende waterpeilen’
13
Wilfred Vijverberg, CH2O: ’Alles begint met schoon water’
10
Akkerbouwer Jacques Bergsma: ’Je moet wel de teelttechniek aanpassen aan druppelaars’
15
Edwin Rijpsma, Revaho: ’Geen reden aan te nemen dat Nederland droger wordt’
22
Kwekers reiken zelf oplossing aan: de waterbank
Colofon Concept en projectmanagement Wim du Mortier Managing Director: Mémé Bartels Content marketing specialist: Masja Pit Design: Diseno-vormgeving Tekst: Tuinbouwteksten, Wim du Mortier Foto’s: Robin Britstra, Gerrit Boer, Vidiphoto, Bart van Vliet, Waterschap Brabantse Delta, Delphy
Hortipoint Mediaproducties is gespecialiseerd in content marketing. Wij ontwikkelen specials, beursspecials en bedrijfsmagazines op maat, die bij de toonaangevende vakbladen in de sierteeltsector kunnen worden bijgevoegd. Wij zorgen dat uw boodschap in een interessante redactionele formule aan uw doelgroep wordt overgebracht en een groot bereik heeft in de sierteeltsector. Heeft u zelf een interessant thema of informatie die u over wilt brengen? Neem dan contact op met Masja Pit (071) 5659645, m.pit@hortipoint.nl. In een persoonlijk gesprek bespreken wij de mogelijkheden en wensen.
Drukkerij: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam Uitgever: Hortipoint Mediaproducties Rijnsburgersingel 61, 2316 XX Leiden E-mail: info@hortipoint.nl Website: www.hortipoint.nl
3
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-077-331716
gedrukt
Deze uitgave is gedrukt op FSC®-gecertificeerd papier en klimaatneutraal geproduceerd.
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
KWEKERS ÉN AFNEMERS VAN GROEN INVESTEREN IN MAATREGELEN
Droogte staat hoog op de agenda Veel hoveniers adviseren hun klanten actief om iets te doen tegen de gevolgen van langere perioden van droogte. In tuincentra stijgen de uitgaven voor materialen waarmee planten water kunnen worden gegeven. En ook kwekers zijn zich bewust van deze ontwikkeling van het klimaat en komen in actie. De eindeloze zomer van 2018 heeft iedereen wakker geschud en leidt tot hogere uitgaven voor bijvoorbeeld druppelaars en groeiplaatsvoorzieningen.
D
e zomer van 2018 heeft droogte hoog op de agenda gezet bij professionals in het groen. Klimaatdeskundigen voorspellen dat die perioden van droogte vaker kunnen gaan voor komen. Maken de producenten en afnemers van groen zich hier zorgen over? Om daar een antwoord op te krijgen
4
hebben de vakbladen De Boomkwekerij en Tuin en Landschap hun lezers via internet enkele vragen gesteld om een indruk te krijgen hoe zij tegen deze problematiek aankijken. De antwoorden geven geen representatief beeld voor de hele beroepsgroep van kwekers en groenvoorzieners, maar wel een beeld van hoe het onderwerp leeft.
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Droogte
Waar willen kwekers in investeren? 1. druppelleidingen 2. wateropvang
Veel kwekers maken zich zorgen dat extreme perioden van droogte vaker voorkomen
Particulieren hebben vooral geld over voor droogteresistente planten, bodemverbetering en sproeisystemen
Op de aanlegmarkt wordt vooral geĂŻnvesteerd in groeiplaatsvoorzieningen
De vraag naar preventieve maatregelen op de particuliere markt groeit
De helft van de kwekers wil investeren in preventieve maatregelen; een kwart heeft dat al gedaan
Veel hoveniers adviseren hun klanten op de aanlegmarkt te investeren in preventieve maatregelen
Vrijwel alle hoveniers adviseren actief hun particuliere klanten preventieve maatregelen te nemen
Lees verder op volgende pagina â–ş
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
5
Particulieren trekken de portemonnee Kwekers die zich zorgen maken, hoveniers die hun klanten actief adviseren te investeren in preventieve maatregelen; je zou verwachten dat de uitgaven voor alle mogelijke materialen op dit terrein flink stijgen. Maar inzicht hierin is moeilijk te krijgen. Alleen Tuinbranche Nederland, de organisatie van tuincentra, beschikt over cijfers die een hint kunnen geven. Uit die cijfers blijkt dat de vraag naar tuinbewaterings producten bovengemiddeld groeit. Volgens de GfK
retailmonitor van Tuinbranche Nederland verkochten tuincentra in 2018 voor €18,6 miljoen aan producten in de categorie tuinbewatering (sproeiers, tuinslangen en dergelijke). Dit was een toename van niet minder dan 33% ten opzichte van 2017. De totale omzet aan tuinartikelen bij tuincentra liet een groei zien van 6,5%. De GfK retailmonitor van Tuinbranche Nederland is gebaseerd op de kassaomzetten van een groot aantal tuincentra.
Kwekers investeren LTO heeft haar leden steeds voorgelicht over welke maatregelen mogelijk zijn, vertelt Raaijmakers. „En dat heeft goed navolging gekregen.” Ook publiciteit rond kwekers die met druppelaars niet allen hun bomen in leven hielden maar zelfs goede groei realiseerden, heeft ondernemers aan het denken gezet. Verder wordt gekeken om met de drainage water aan- in plaats van af te voeren, hebben containerteeltbedrijven de wateropvang vergroot en is er werk gemaakt om water te infiltreren in de bodem. Dat laatste moet ertoe leiden dat de grondwaterstand op peil blijft en kwekers bij droogte dat grondwater mogen blijven gebruiken. Regionaal zijn er in de boomkwekerij uiteraard grote verschillen. De investeringen in voorzieningen gebeuren met name bij bedrijven in hoger gelegen gebieden. In waterrijkere regio’s als Boskoop wordt in goed overleg met het waterschap er voor gezorgd dat met toevoer van voldoende zoet water het oppervlaktewater niet te zeer verzilt.
Veel boomkwekers houden rekening met meer perioden van langdurige droogte in de toekomst en maken zich daar serieus zorgen over, zo blijkt uit de antwoorden van lezers van De Boomkwekerij. Het gros dat op de vragen heeft geantwoord, neemt of overweegt dan ook maatregelen om perioden van droogte beter te kunnen opvangen. Vaak is dat een combinatie van maatregelen zoals het gebruik van druppelaars, het aanleggen van wateropvang en het nemen van maatregelen om water beter vast te houden. Spreekbuis van de boomkwekers in Nederland Henk Raaijmakers herkent zich in het beeld uit de antwoorden van lezers. Hij heeft niet de indruk dat het gros van de kwekers zich echt veel zorgen maakt over de droogte, maar ze zijn zich er wel terdege van bewust. Er wordt serieus geïnvesteerd in preventieve maatregelen. „Enerzijds om meer water op te vangen of vast te houden. Maar ook een heel aantal bedrijven neemt serieus maatregelen om efficiënter met water om te gaan. Het onderwerp staat hoog op de agenda.”
Hoveniers adviseren maatregelen De droogte biedt hoveniers kansen, concludeert Rien van der Spek, voorzitter van de branchevereniging VHG. „Het is een uitgelezen kans om het verschil te maken als vakman”, is zijn stelling. En op basis van de antwoorden van lezers van het vakblad Tuin en Landschap lijkt het erop dat hoveniers die kans volop proberen te grijpen. Het overgrote deel van de hoveniers geeft namelijk aan dat ze actief hun klanten adviseren iets te doen tegen de gevolgen van lange perioden van droogte. Lezers van Tuin en Landschap melden dat er een groeiende belangstelling is voor producten en maatregelen om perioden van droogte beter te kunnen opvangen. Dit geldt zowel voor particuliere tuinbezitters als klanten als gemeenten en terreinbeheerders. Tuinbezitters zijn vooral geïnteresseerd in planten die
6
minder droogtegevoelig zijn, sproeisystemen en producten om de bodem te verbeteren. Hoveniers die vooral actief zijn op de aanlegmarkt melden met name meer vraag naar groeiplaatsvoorzieningen voor bomen. Dat verrast Rien van der Spek niet. Met name in de zorg voor goede groeiomstandigheden kan de vakman zich onderscheiden, meent hij. „Daarin wordt het vakmanschap zichtbaar, daar liggen de kansen voor de groenspecialist. Als je geloofwaardig wil zijn op je vakgebied dan kun je hier niet omheen. Maak het verschil als vakman door nu de bodem goed op orde te maken waarmee de planten minder gevoelig zijn voor de klimaatomstandigheden. Hier liggen gewoon kansen voor ons vak.”
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
NIEUW
MAKING WATER WORK FOR YOU
VERSTOPPINGEN, VERVUILING OF UITVAL? ONS RESULTAAT IS
GEGARANDEERD SCHOON!
WIJ ZIJN DE SPECIALIST IN WATERBEHANDELINGEN MET CHLOORDIOXIDE EN WATERSTOFPEROXIDE VOOR: • Eb-vloed systemen • Druppelleidingen
INTERESSE? Bent u benieuwd naar wat wij voor u kunnen betekenen? Neem dan geheel vrijblijvend contact met ons op. Ruim 100 klanten gingen u voor.
• Regenleidingen EN MICRO DOSEEROPLOSSINGEN
T +31 (0) 174 - 50 47 85 E info@ch2o.nl www.ch2o.nl
RootBarrier® Gietrand • Geen boompalen meer nodig • Zeer stevig, duurzaam en herbruikbaar • UV-bestendig, 100% recyclebaar • Makkelijk te snijden en installeren met behulp van onze accessoires • Kan op een talud geplaatst worden • Antivandalisme systeem • Beschermend tegen strooizout en maaischade • Vrij van chemische stoffen
BEWATERING
NIEUW
RootBarrier® Watertapes • Waterbuffer, ca. 40-45 liter per m² • 100% biologisch afbreekbaar • Duurzaam • Voordelig • Verkrijgbaar op rol met een lengte van 25 en 50 meter • Eenvoudig en snel te installeren
BEWATERING KING RootBarrier
•
T +31 (0) 320 215 805
•
sales@rootbarrier.nl
•
kingrootbarrier.com
Jane Alblas, communicatieadviseur bij de Unie van Waterschappen
DE GEVOLGEN VAN DROOG EN WARM WEER VOOR HET WATERBEHEER
Stijgende temperaturen, dalende waterpeilen De temperaturen kruipen langzaam maar zeker omhoog en de zon laat zich steeds vaker zien. De tijd voor dobberen in de lokale zwemplas, schoolvakantie en luchtige kleding is aangebroken. De zomer heeft voor het waterbeheer in Nederland echter ook nadelen. Elk jaar is er sprake van een watertekort.
D
e aanvoer vanuit de rivieren en regenval neemt af, terwijl de watervraag van agrariërs, recreanten en consumenten toeneemt. De waterschappen en Rijkswaterstaat zorgen ervoor dat het water in dit zogenaamde droogteseizoen zo goed mogelijk wordt verdeeld over alle watergebruikers. Meestal lukt het om iedereen van voldoende water te voorzien, maar bij extreme en lange perioden van droogte wordt het steeds moeilijker om schade te voorkomen.
Bellenschermen tegen te zout water Droogte brengt problemen met zich mee die regionaal erg kunnen verschillen. In het westen kunnen problemen ontstaan door verzilting. Doordat de aanvoer vanuit de Rijn en de Maas afneemt, vermindert de tegendruk van zoet water en krijgt het zoute zeewater de kans om Nederland verder in te stromen. Dit kan problematisch zijn voor bollentelers en boomkwekers, want juist die gewassen kunnen slecht tegen te zout water.
8
De waterschappen en Rijkswaterstaat proberen de beschikbaarheid van zoet water op peil te houden. Soms is hiervoor het op strategische plekken plaatsen van bellenschermen, die zout water tegenhouden, voldoende. Bij een uitzonderlijke droge periode zoals afgelopen zomer het geval was, zijn drastischer maatregelen nodig. In 2018 raakte het water in de Hollandse IJssel steeds zouter. Deze rivier is erg belangrijk voor de aanvoer van zoet water naar gebieden met veel bollentelers en boomkwekers. Om die reden besloten de plaatselijke waterschappen en Rijkswaterstaat om de ’Kleinschalige Wateraanvoer (KWA)’ in werking te stellen. Door het gemaal De Aanvoerder aan te zetten, kon de stroomrichting worden aangepast en kon er water worden ingelaten voor veel westelijke gebieden via het minder zoute Amsterdam Rijnkanaal.
Visreddingsacties In het oosten zijn de droogteproblemen heel anders van aard. De hogere zandgronden zijn voor hun
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
De visie van... Advertentie
watervoorziening volledig afhankelijk van regenval. Wanneer deze uitblijft, heeft dit grote gevolgen voor landbouw en natuur. Zo vallen bijvoorbeeld beken en sloten droog. Vorig jaar zijn er visreddingsacties op touw gezet om zeldzame vissen in deze beken en sloten over te brengen naar waterrijkere gebieden. Bij gebrek aan voldoende water wordt het beschikbare water via een wettelijk vastgestelde verdringingsreeks over de verschillende waterverbruikers verdeeld. Dit betekent in de praktijk dat er bij dreiging van onherstelbare schade aan de natuur beregeningsverboden kunnen worden uitgevaardigd voor agrariërs en andere gebruikers van oppervlakte- of zelfs grondwater.
Het dijkleger in actie Verder zijn de waterschappen op veengrond ten tijde van droogte extra druk met het inspecteren van hun dijken. Veendijken en sommige kleidijken moeten nat blijven om niet te scheuren en hun stevigheid te behouden. Waterschappen besproeien dan bijvoorbeeld de dijken en dijklegers inspecteren op zeer regelmatige basis alle dijken om scheurvorming vroeg te signaleren. Daarnaast heeft een langdurige warme en droge periode ook consequenties voor de waterkwaliteit. Doordat de doorstroming lager is en de watertemperatuur hoog is, kan er meer blauwalg en andere bacterievorming optreden.
Wat moet ik met al dat water in de tuin?! ACO RainBloxx 600 is dé makkelijke klimaatadaptieve oplossing voor de opvang van regenwater dat op terras of aanbouw valt. Het toepassen van ACO RainBloxx is
Het Deltaprogramma Willen we schade door droogte binnen de perken houden, dan zullen we manieren moeten verzinnen om water langer vast te houden. In steden kan dit bijvoorbeeld door vergroening van straten en tuinen te stimuleren. In landelijk gebied werken we samen met andere overheden en boeren aan verschillende maatregelen om water langer vast te houden, bijvoorbeeld aangepast peilbeheer en meer waterbergingsgebieden zodat regenwater beter kan worden opgevangen. Maatregelen om als Nederland beter voorbereid te zijn op extremer weer, zijn te vinden in het Deltaprogramma (Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie en Deltaplan Zoetwater). ◄
eenvoudig en minder kostbaar dan het maken van een aansluiting op het riool én je zorgt voor een klimaatbestendige tuin!
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
9
ONDERZOEK NAAR DRUPPELIRRIGATIE IN PIOENROZEN
’Teelttechniek moet je aanpassen aan druppelsysteem’
10
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Droogte
Wat is het effect van druppelirrigatie op de teelt van pioenrozen? Dat onderzoeken Delphy en maatschap Bergsma in een driejarige proef op het akkerbouwbedrijf van Bergsma in Boijl. De ervaringen in het extreme droge jaar 2018 waren positief, zegt Jacques Bergsma. „Het systeem past in de doelstellingen van duurzaam telen, maar het staat nog wel in de kinderschoenen.”
D
ruppelirrigatie in pioenrozen is nieuw, vertelt Sigrid Arends, adviseur akkerbouw bij Delphy. De afgelopen jaren is kennis opgedaan in de techniek van irrigeren, nu moet het systeem worden opgeschaald naar een integraal teeltsysteem voor de landbouwpraktijk. „We hebben geleerd dat je niet zomaar een slang op de grond kunt aanleggen en dan kan gaan irrigeren”, zegt ze. „Reden hiervoor is dat iedere grondsoort anders op het druppelen reageert. Zaken als type slang en driptape en de plek van de slang op het perceel zijn hierbij belangrijke aandachtspunten.” Het systeem is kostbaar en moet in het veld worden terugverdiend, weet Arends. „In het verleden legden we slangen in percelen aan, maar pasten we de teelttechniek daar niet op aan. Daardoor is druppelirrigatie nooit goed van de grond gekomen. We moeten nu een innovatieve sprong in de teelttechniek maken. Pioenen worden op ruggen van 75 cm geteeld. In deze proef hebben we tijdens het planten direct de driptape in de grond aangebracht. Door de slang dichter bij de wortelstokken te leggen, verwachten we een groter effect op de teelt. Ook voorkom je hiermee dat je bovengrondse materialen moet verwijderen tijdens bewerkingen in de teelt.”
Sponsbodem Volgens Arends heeft irrigeren grote voordelen boven beregenen en sproeien. In gebieden waar nu normaal mag worden beregend, kunnen in de toekomst vergunningen verplicht worden, stelt zij. „De verwachting is dat telers straks maar een
bepaalde hoeveelheid water mogen gebruiken in teelten als pioenrozen en lelies. Zolang de huidige beregeningsmogelijkheden onbeperkt zijn, veranderen ondernemers niet zo snel van systeem. Maar als de beschikbaarheid van zoet water aan banden wordt gelegd, moet de teler wel naar andere systemen gaan kijken.” Met haspels wordt 20-25 mm water gegeven en gaat water verloren door af- of uitspoeling. Bij druppelirrigatie wordt 2 tot 4 mm water gegeven, zegt Arends. „We hebben in het droge jaar 2018 gezien dat met druppelirrigatie een soort sponsbodem wordt gecreëerd. Wordt er met een haspel beregend, dan duurt het een tijdje voordat de grond het water opneemt. Met druppelirrigatie maak je de grond steeds een klein beetje nat. De bodem werkt als een spons, die het vocht steeds beter kan opnemen. Er wordt met veel minder water hetzelfde of een beter effect bereikt.”
Minder onkruid en schimmels Akkerbouwer Jacques Bergsma is positief over druppelirrigatie in de pioenen. De maatschap Bergsma heeft een akkerbouwbedrijf van 600 ha in het Friese Boijl, met aardappelen, bieten, graan, maïs, lelies en uitgangsmateriaal voor pioenrozen. Het bedrijf teelt 60 ha pioenen, waarvan dit jaar 35 ha met druppelirrigatie. Het uitgangsmateriaal wordt verkocht aan bloemenbroeiers van over de hele wereld. De aanleg van het systeem met een aangepaste plantmachine verliep voorspoedig, zegt Bergsma. „Druppelirrigatie geeft mij veel meer rust dan haspels en sproeiers. Die kosten veel arbeid en energie en bovendien ligt het
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
►
11
waterverbruik hoog.” Verder ziet hij minder onkruid en schimmels in het gewas. „De plant wordt bij warm weer niet nat gemaakt, waardoor ziekten minder kans hebben. Daardoor hoef je ook weer minder te spuiten. We hebben vorig jaar tijdens de droge zomer één keer per week op basis van RMA-sensoren een gift van circa 6 uur gegeven. Er zit geen watermeter tussen, maar ik schat dat ik de helft aan millimeters heb gegeven ten opzichte van haspel- of sproeiberegening. Dit jaar hebben we het systeem nog niet aangezet. Het land is op dit moment vochtig genoeg.” De teelt van de wortelstokken in pioenen is een twee- tot driejarige teelt, Bergsma kan nog niets over extra groei en dus extra opbrengst zeggen. Het systeem staat nog in de kinderschoenen, aldus de akkerbouwer. „Zo zijn we aan het uitzoeken of de gaatjes in de slang op 40, 30 of 20 cm van elkaar moeten zitten. Ik ben zelf geen voorstander van 40 cm, een afstand van 30 cm werkt bijvoorbeeld beter. Ook willen we bekijken of we via de slangen op een efficiënte manier meststoffen aan de plant kunnen toedienen. Kun je dan met minder meststoffen toe en wat zijn de effecten op de plant? Verder werken we met leidingen die twee tot drie jaar meegaan en daarna worden gerecycled. Dat bevalt tot nu toe goed, we hebben geen last van verstoppingen gehad.”
Vitaler eindproduct
De teelttechniek is aangepast op het gebruik van druppelaars: direct bij het planten zijn de leidingen gelegd. Die liggen zodoende dicht bij de wortelstokken.
12
Sigrid Arends verwacht dit jaar een vitaler eindproduct te oogsten, maar kan daar nog geen harde uitspraken over doen. Ze kan wel een voorbeeld geven van een vergelijkbaar onderzoek in pootaardappelen. „Druppelirrigatie in een gangbaar teeltsysteem in een gemiddeld groeiseizoen levert zo’n €900 tot €1.000 per ha aan hogere pootgoedopbrengsten op. Dat is niet of nauwelijks voldoende om de meerkosten van het systeem mee goed te maken. Om de groeipotentie van poters beter te benutten, zijn we nauwer gaan poten. Dat leverde meer kilo’s duurdere pootgoedmaten op: uitgaande van een prijs van 30 cent per kg tot wel €4.000 per ha. Dat is een winst van €3.000. We hopen dat druppelirrigatie ook voor een kapitaalkrachtig gewas als pioenrozen een interessante aanvulling kan zijn.” ◄
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
De visie van... Waterspecialist Wilfred Vijverberg van CH2O
’Alles begint met schoon water’ Veel teeltproblemen zijn direct of indirect te herleiden naar het waterafgeefsysteem. Wilfred Vijverberg, waterspecialist van CH2O, ervaart dagelijks dat de waterkwaliteit een onderbelicht aspect is in de glastuinbouw en buitenteelten. „Een druppelsysteem moet tien tot twaalf jaar probleemloos kunnen meegaan. Maar dan moet de ondernemer het wel goed onderhouden.”
W
einig kwekers zijn zich ervan bewust hoe belangrijk goed irrigatiewater is voor een optimale groei van het gewas, zegt Vijverberg. Water is een moeilijk product, ervaart hij in de praktijk. „Het moet fris, niet te koud en zuurstofrijk zijn, om voedingsstoffen en biologische preparaten naar de wortel of het blad van de plant te transporteren. Al deze toevoegingen kunnen voor verstoringen en neerslag in de leidingen zorgen. Dat kan leiden tot problemen met druppelaars, regenleidingdoppen en vooral de planten.”
Verstoppingen Een belangrijke oorzaak van verstoppingen zijn anorganische verbindingen: zouten die met elkaar reageren, zoals ijzer met fosfaat of calcium met fosfaat. Ook organische verbindingen als schimmels (draden), bacteriën (kolonies) en algen kunnen problemen veroorzaken evenals mineralen zoals gronddeeltjes en zand. Hoe houdt de ondernemer de leidingen open en schoon? Vijverberg:
„Ik wil elke ondernemer adviseren gedegen onderzoek te doen naar de waterkwaliteit voordat je gaat investeren in druppelsystemen. Bezuinig daarnaast niet op goede filtertechnieken, zoals zandfilters, centrifugaal filters, doekfilters of SAF-filters, én laat die ook voldoende terugspoelen. Spoel ook de leidingen regelmatig door tegen vervuiling van onopgeloste deeltjes. En zorg voor goede waterbehandelingsmiddelen die gedoseerd worden met beveiligde apparatuur.”
Chloordioxide Het waterbehandelingsbedrijf CH2O adviseert kwekers en telers met het voorkomen en oplossen van verstoppingen, vervuiling en uitvalproblemen in irrigatiesystemen. Het bedrijf heeft drie producten op de markt, die naar gelang de oorzaak en de ernst van het probleem worden ingezet. Het bedrijf maakt in de glastuinbouw gebruik van het middel Sure Flow chloordioxide, recentelijk toegelaten door het Ctgb. Vijverberg is ervan overtuigd dat ontsmetten met chloordioxide het meest effectief is. „De methode heeft
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
bewezen dat het watersystemen met lage concentraties grondig kan reinigen. Bovendien blijft het systeem na gebruik continu schoon.” Daarnaast heeft CH2O een microdoseersysteem voor waterstofperoxide op de markt gezet. Hiermee kan standaard of zilvergestabiliseerde waterstofperoxide of andere vloeibare producten gedoseerd worden afgegeven.
Buitenteelten In de buitenteelten wordt veel grondwater gebruikt. In grondwater zit veel ijzer dat in de praktijk snel voor verstoppingen zorgt, aldus de waterspecialist. „Die verstoppingen zijn vaak hardnekkig en soms niet meer op te lossen.” CH2O heeft voor de buitenteelten Agriguard F. Dit product wordt tijdens het water geven toegevoegd aan het irrigatiewater, waardoor neerslag van anorganische vervuiling wordt voorkomen. „Een effectieve en goedkope oplossing, die een goede afgifte van het watergeefsysteem voor lange tijd garandeert”, besluit Vijverberg. ◄
13
The GREEN Solutions Provider
BEWAAR WATER
VOOR TOEKOMSTIGE GENERATIES WATER INFILTRATIE
WATERBUFFER, PUUR NATUUR
BERA Gravel Fix® Pro
BERA Urbanscape®, de natuurlijke waterbuffer
ü Directe regenwater infiltratie ü Stabiel en sterk voor alle verkeer ü Cradle-to-Cradle gecertificeerd
ü ü ü ü
Natuurlijke waterbuffering voor alle vegetatie Geen chemische toevoegingen Bespaar tot 50% water Bevordert groei en bloei Vegetation Fertile layer Urbanscape Green Roll Base ground
Contact: BERA BV | T: +31 33 257 0302 | E: info@bera-bv.com | www.bera-bv.com
Advertorial
Het is hoog tijd om overtollig regenwater op te vangen en te gebruiken!
D
e Nederlander is wel klimaatbewust, maar voelt zich niet zelf verantwoordelijk, Iedereen ervaart de gevolgen van klimaatverandering in de praktijk. Er vallen vaker zware regenbuien, met als gevolg overbelasting van het riool en ander wateroverlast. Aan de andere kant maakten we afgelopen zomer juist een lange periode van droogte mee, met kurkdroge tuinen tot gevolg. Wat moet ik in mijn tuin met al dat water? Een gemiddeld tuinterras (ca. 40 m²) moet bij een zware regenbui al gauw zo’n 1600 liter water per uur afvoeren. Nu stroomt dat weg naar het riool of naar andere ongewenste plekken. Jouw klanten zijn zich er vaak niet van bewust dat water dat in op hun grond valt, hun verantwoordelijkheid is. Hoog tijd dus om overtollig regenwater van terrassen en aanbouwen, zoals veranda of tuinhuis, op te vangen en in drogere periodes terug te geven aan de grond. Maar hoe dan?
Informatie ACO R a i n B l o x x Tu i n p r o f
Als een spons in de grond De RainBloxx is eigenlijk net een grote spons die je in de grond aanbrengt. De elementen zijn gemaakt van stevig drukvast steenwol. De structuur van deze steenwol is zo open dat ze bij een flinke regenbui enorm veel water kan bufferen. Als het weer wat droger is, wordt het geleidelijk in de tuin opgenomen. De RainBloxx 60 en 200 kunnen 36 liter per element bufferen en de RainBloxx Line 600 wel 115 liter per element!
De visie van... Edwin Rijpsma, technisch specialist van Revaho Netafim
’Geen reden aan te nemen dat Nederland droger wordt’ „Waar iedereen in de sector het heeft over de toenemende droogte, die Nederland teistert, wijzen statistieken het tegendeel uit. De totale neerslagsom per jaar neemt juist toe: in 1900 viel 650 mm regen, nu zitten we op 850 mm en die stijgende lijn zet verder door. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat Nederland de komende decennia droger wordt.”
W
el ontstaan er door het beginnende zeeklimaat in het westen en het beginnende „ landklimaat in het oosten, grotere verschillen in Nederland als gevolg van klimaatverandering. In het oosten wordt het mogelijk droger, maar in het westen wordt het juist natter. De simpele verklaring is dat, als gevolg van de opwarming van de aarde, het zeewater makkelijker verdampt en als neerslag een eindje landinwaarts naar beneden komt. Gemiddeld genomen over Nederland valt het dan ook mee met de droogte; alleen als je specifiek inzoomt op een gebied, kom je grote verschillen tegen.
Standaardplossing is er niet Een standaardoplossing tegen droogte is er niet. Het hangt af van de teelt, het gebied en de teeltwijze. En in het kader van droogte, speelt het alleen voor buitenteelten. Overigens is een droge periode niet per definitie schadelijk voor de natuur. Een laanboom die eerder het blad laat vallen, of een struik
die eerder is uitgebloeid, herstelt zich vrij gemakkelijk. Echter, voor boomkwekers is het ook belangrijk dat de sierwaarde behouden blijft, en dan is irrigatie evident. En ook voor potculturen op containervelden is een watergeefsysteem van wezenlijk belang. Want ongeacht of het wel of niet regent, heeft het belangrijke voordelen als je de watergift kunt reguleren. Het resulteert in een betere kwaliteit en een grotere uniformiteit van het gewas.
Drie efficiënte manieren Er zijn grofweg drie manieren om efficiënt water bij de planten te brengen: druppelen, sproeien en eb en vloed. Het meest slimme systeem dat voor veel buitenteelten wordt toegepast, is druppelirrigatie. Er zijn twee varianten van, inline en online, waarbij online het meest wordt gebruikt in substraatteelten en inline voor teelten in het open veld. Voor elk gewas en situatie is een specifieke oplossing en maatwerk mogelijk. De trend is dat telers in verschillende open teelten voorkeur ontwikkelen voor druppelaars met een kleinere afgifte
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
en – om aan de waterbehoefte te blijven voldoen – het aantal druppelbeurten verhogen, verlengen en de tussenafstand verkleinen. Dat heeft als voordeel dat het water efficiënt wordt opgenomen – de meeste gewassen wortelen vrij oppervlakkig – en er geen overtollig water wegzakt in de bodem. Met deze precisie-irrigatie komt alle water beschikbaar voor de plant. En daarmee ook de mestgift, die met het water wordt meegegeven. De technologie om deze precisiedruppel aars te produceren, is sinds tien jaar steeds meer verfijnd. In ons portfolio hebben we druppelaars met een kleinste afgifte van 0,4 liter per uur.
Uniform betere kwaliteit Of ondernemers in druppelirrigatie moeten investeren? Als je spaarzaam wilt zijn met water en meer uniformiteit en een betere kwaliteit wenst, moet je voor druppelirrigatie kiezen. Aan de andere kant, als je gebruik maakt van regenwater dat op je land valt, en je bent er tevreden mee, dan vind ik dat je ook een goed en duurzaam verhaal hebt.” ◄
15
MEER PARTICULIEREN SCHAFFEN BEREGENINGSINSTALLATIE AAN
’De droogte van vorige zomer was de druppel’
Steeds meer particulieren kiezen voor een beregeningsinstallatie in hun tuin. Het automatisch sproeien van gazon, borders en bomen, op regelmatige tijden en uren is, sinds de droge zomer van vorig jaar, extra actueel. Díe droogte was voor Henk en Hannie van Heijningen de druppel om Pronk Beregening in te schakelen voor de aanleg van een volautomatische sproei-installatie.
16
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Droogte
W
ij sproeiden ons hier suf; het water was niet aan te slepen”, blikt Henk van Heijningen terug „ op de laatste zomer. „Om zes uur ‘s ochtends stonden we op om de sproeiers aan te zetten, een uurtje hier, een uurtje daar. En dan het gesleep met de tuinslang en het kraantje met een te lage waterdruk, we bléven aan de gang. Ik hoorde van iemand die een put had laten slaan om grondwater op te pompen, maar ja dan heb je nog steeds dat getrek met tuinslangen over het gazon. Wij wilden gewoon gemak én een mooie tuin.” Vorig najaar al maakte eigenaar Erik Pronk het beregeningsplan voor deze 700 m2 grote bestaande tuin. De plaats van de leidingen in de grond, de lengte van de hoofdleiding, het aantal aftakkingen, het aantal en de plaats van de popup-sproeiers, de ligging van de bovengrondse druppelleidingen en de plaats van de bron, pomp en besturing. „Elk project is uniek en het plan is dan ook maatwerk”, zegt Pronk. Hij heeft al vijftien jaar ervaring in deze gespecialiseerde installatietechniek. Zijn klantenkring bestaat voornamelijk uit particulieren. Veel opdrachten komen binnen via hoveniers. Mensen die houden van hun planten en gazon, moeten een beregeningssysteem op zijn minst overwegen, vindt Pronk. Het zit hem niet vast op de kosten. „Bij het beregeningsplan maken we standaard een raming van de terugverdientijd. Het systeem heeft een lange levensduur; met kleine reparaties en vervanging van kleine onderdeeltjes, wat mij betreft 100 jaar.” De eenmalige investering van €6000,- is het de Van Heijningens in elk geval waard. „Het water uit de grond is gratis, de stroom voor de pomp komt van onze zonnepanelen en bovendien is deze moderne installatie positief voor de waarde van onze woning.” Hij heeft ook getekend voor een onderhoudscontract bij Pronk.
Onzichtbaar „Ik kan haast niet wachten totdat het hier klaar is en het wonder kan geschieden”, wijst Van Heijningen op de leidingen en druppelslangen
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
►
17
Erik Pronk van Pronk Beregening aan het werk in de tuin van Henk en Hannie van Heijningen. „Mensen die houden van hun planten en gazon, moeten een beregeningssysteem op zijn minst overwegen.”
Grondwaterput slaan in je tuin; mag dat?
Voor het boren van een waterput tot 10 meter diepte volstaat een meldingsplicht bij de gemeente door de eigenaar. Een vergunning voor het slaan van een bron is verplicht bij een boring die dieper dan 10 meter gaat. Zo’n diepe boring moet uitgevoerd worden door een daartoe gecertificeerd bedrijf. Die regelt ook de vergunningaanvraag bij het Waterschap. De hoeveelheid water die wordt onttrokken voor beregenen van een particuliere tuin, valt in de meeste gevallen binnen de normen van het Waterschap.
18
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Productnieuws
Natuurlijke waterbuffer
waarmee medewerkers van Pronk Beregening in en op de grond in de weer zijn. Op slechts een paar kleine plaatsen in de tuin is zichtbaar dat er in de grond werkzaamheden worden verricht. Alleen een paar grasplaggen zijn afgestoken om op een diepte van circa 20 cm met een persluchtraket de ondergrondse schachten te kunnen schieten, met een maximale lengte van 15 meter. Hier doorheen worden de polyethyleen slangen geduwd. Het stuk dat blootligt, laat ook een aftakking zien naar een van de sproeiers en naar een bovengrondse druppelleiding in een border. De hoofdleiding heeft een diameter van 32 mm, een aftakking naar een sproeier heeft een doorsnede van 25 mm en naar een druppelslang 20 mm. De druppelslang tussen de planten in de border is, om de 33 mm, voorzien van membraantjes waardoorheen het water wordt geperst. De popup-sproeiers op uitgezette plaatsen, verdelen het water over de tuin. De sproeiers komen door de waterdruk uit de grond. Na gebruik zakken ze weer in de grond en zijn dan onzichtbaar. Op de plaats waar de bron voor het grondwater is geslagen, zijn een dag eerder ook de pomp en de computer geplaatst. De unit is afgetimmerd met een houten kast met deksel, een oplossing voor als er geen garage is om de pomp te kunnen plaatsen.
Niet onnodig beregenen In zijn advisering aan klanten motiveert Pronk altijd zijn voorkeur voor het gebruik van grondwater – leidingwater is duur drinkwater en zonde voor in de tuin–en wijst hij op de voordelen van automatische besturing. „Bij een automatische beregeningsinstallatie plaatsen we een computer. Hierop kunnen we precies instellen wanneer de tuin beregend moet worden. We regelen hem ’s nachts in, als de kans op verdamping minimaal is en het water optimaal beschikbaar is op de plaatsen waar het nodig is. De beregening start en stopt vanzelf. We voorzien het systeem ook van een regensensor. De computer ontvangt dan een signaal als er voldoende neerslag is gevallen, zodat er niet onnodig beregend wordt. En degenen die het leuk vinden, kunnen het systeem ook bedienen of volgen via een app.”
◄
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Nu ook in Nederland de gevolgen van droogte voelbaar zijn, is de aandacht voor waterbesparende oplossingen toegenomen. Het Nederlandse bedrijf Bera BV is al jaren bezig met de ontwikkeling van producten om water te besparen in de buitenruimte. Directeur Rob Addink vindt dat iedereen hierin verantwoordelijkheid moet nemen. Mensen met een tuin bijvoorbeeld moeten nadenken over oplossingen om minder water te verbruiken voor hun beplanting. Hij duidt op de Urbanscape producten, die door hun watervasthoudend vermogen, een waterbesparing garanderen tot soms wel 40%. Dat komt door de waterbuffer waardoor ook gedurende langere periodes van droogte de watervoorziening is verzekerd. Urbanscape is een product van natuurlijk gesteente (steenwol). Door de open structuur is de opnamecapaciteit van water groot: 17 liter per m2. Een Urbanscapemat onder een gazon, houdt het water vast. Het gras wortelt in de mat en neemt het water daar op. Urbanscape cubes worden gebruikt in plantenbakken, soms vermengd met grond om de structuur te verbeteren. De vlokken zijn voor grootschalig professioneel gebruik en worden in de grond gefreesd, in een verhouding van 20 tot 50%. Praktijkervaringen met dit natuurlijke steenwolproduct zijn er te over. In Dubai, ZuidAfrika en in Zuid-Frankrijk zijn gemeentes en particulieren vol lof. Als het aan Rob Addink ligt, zal Nederland spoedig volgen.
19
Waterschap Rijn en IJssel deelt opblaasbare ballen uit waarmee perceelseigenaren duikers tijdelijk kunnen afsluiten.
DROOGTE TE LIJF MET PRAKTISCHE OPLOSSINGEN
Stuwtjes en skippyballen Door de langdurige droogte vorig jaar daalde het grondwaterpeil in verschillende regio’s aanzienlijk. Dat leidde tot verboden op het onttrekken van water. Agrarische ondernemers, waterschappen en belangenorganisaties hebben de handen ineengeslagen om herhaling te voorkomen en bedachten daarvoor enkele opmerkelijke praktische oplossingen.
20
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
Droogte
M
aandenlang hield de droogte de agrarische sector in zijn greep. Want niet alleen in de zomermaanden viel er amper regen, ook in het najaar van 2018 bleef de neerslag ver onder het normale niveau. De droogte had vooral gevolgen voor ondernemers die niet konden beregenen uit grondwater, zo geeft Helma Hoff van de ZLTO aan. „Dit speelde onder meer bij bedrijven zonder vergunning tot grondwateronttrekking. De groep ondernemers die nooit eerder water heeft moeten geven en daarvoor ook geen enkele voorziening had, had de grootste zorgen. Dit was bijvoorbeeld het geval in het bos- en haagplantsoen, regio Zundert.”
Drempel tegen droogte Johan Elshof is Senior Specialist Water & Bodem bij de ZLTO. Gedurende de zomermaanden kreeg ook hij geregeld vragen van ondernemers. Om agrariërs van advies te voorzien, organiseerde de ZLTO samen met de waterschappen meerdere informatiebijeenkomsten. Daar ontstonden tal van ideeën om problemen in de toekomst te voorkomen. Zoals in Noord-Brabant, waar waterschap Brabantse Delta de actie ’Drempel tegen droogte’ startte. Het waterschap stimuleert ondernemers in het gebied om houten stuwtjes in sloten te plaatsen, zodat het aanwezige water wordt vastgehouden en het grondwaterpeil kan worden verhoogd. „Tijdens die bijeenkomsten wilden wij een goed beeld krijgen van de omstandigheden waarmee ondernemers te maken hadden en tegelijkertijd gezamenlijk op zoek gaan naar praktische oplossingen”, vertelt accountmanager Agrarisch René Rijken van Brabantse Delta. Het idee om perceelsloten af te sluiten met houten planken, werd breed omarmd. Daarop is de actie ‘Drempel tegen droogte’ gestart. Het waterschap biedt agrarische ondernemers kosteloos een doe-het-zelf-pakket aan, bestaande uit paaltjes en plankjes. „Het is een laagdrempelige oplossing waarmee we iets concreets doen, zonder dat het veel tijd en geld kost.” Het aanbrengen van drempels in de watergang is enkel toegestaan voor Categorie B-wateren. Dat zijn sloten die niet door het waterschap worden onderhouden, zoals kavelslootjes tussen percelen. In eerste instantie werden 200 pakketten besteld, maar de vraag
overtrof al snel het aanbod. „Door de publiciteit die de actie kreeg, was er direct veel animo. Tot nu toe hebben we 235 pakketten geleverd aan ondernemers, maar de actie loopt nog het hele jaar door, dus mensen kunnen zich nog steeds melden.” En dat gebeurt ook, geeft Rijken aan. „De noodzaak wordt nog steeds gevoeld.”
Noodzaak inzien Marc Lodders van Lodders Boomkwekerijen BV in Wernhout geeft aan dat de zomer van 2018 pittig was voor zijn bedrijf. „We hebben acht tot negen weken lang dag en nacht beregend met diverse haspels. Enorm veel extra werk en dus meer kosten. Normaal is de zomer een rustige periode om op adem te komen voor het seizoen, maar dat zat er niet in. Met moeite hebben we alles in leven gehouden en enigszins laten groeien.” Tijdens een voorlichtingsbijeenkomst van TreePort Zundert, Fruitport en ZLTO werd de samenwerking en het belang van het waterschap besproken. Ondernemers, waaronder Lodders, luidden daar de noodklok. “Als in de periode van september tot april de grondwaterstand niet zienderogen zou stijgen, dan zouden we in het voorjaar van 2019 grote problemen krijgen. Om het grondwaterpeil te laten stijgen, heb je infiltratie in de bodem nodig van zoveel mogelijk regenwater. Lodders kwam op het idee balken in de sloot te plaatsen. Hij vroeg het waterschap eerst om toestemming om de balken te plaatsen en overlegde met aangrenzende ondernemers of zij akkoord waren met het idee. „We hebben balken in de sloot geplaatst als natuurlijke stuw om het water tegen te houden en niet zo snel mogelijk af te voeren, wat normaal wel gebeurt. Zou het veel te nat worden, dan konden we die balken ook weer gewoon weghalen en kon het water weer normaal wegstromen. Door het water tegen te houden, zakt het in de grond op de plaats waar het valt. Op die manier probeerden we zo snel mogelijk het grondwater aan te vullen.” Dat het waterschap op basis van dit idee met ’Drempel tegen droogte’ startte, kan op zijn goedkeuring rekenen. „Het is goed dat dit in een project is opgepakt en dat er veel meer ondernemers zijn ingestapt. Daarmee bewijzen de deelnemers dat ze noodzaak tot actie inzien. Maar ook zonder de hulp van het waterschap moeten ondernemers inzien en bedenken hoe ze in de toekomst met water moeten omgaan.” Of de oplossing ook echt werkt, is nu nog
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
►
21
Waterschap Brabantse Delta roept kwekers op om met een paar planken letterlijk een drempel tegen de droogte op te werpen.
moeilijk te zeggen. „Helaas heeft het gedurende de winter niet voldoende geregend om de werking van de maatregel te kunnen beoordelen. De grondwaterstand is weliswaar verbeterd, maar door het droge voorjaar zal deze snel weer naar een bedreigend niveau zakken. Ik ben geen weerman, maar als het weer de komende weken niet omslaat naar een periode met regelmatig wat water, zullen we zeker weer een tekort hebben deze zomer. Het is aan ons om te bedenken hoe dit probleem opgelost dient te worden.”
Skippybal in de duiker Waterschap Rijn en IJssel bedacht een andere oplossing om de droge periode in het oosten van het land zo goed mogelijk door te komen. Het waterschap bestelde 200 opblaasbare ballen - in de publiciteit al snel ’skippyballen’ genoemd - waarmee perceeleigenaren bij regenval duikers op hun land kunnen afsluiten. Hiermee wordt de neerslag lokaal vastgehouden. „De Achterhoek was vorig jaar een van de
zwaarst getroffen gebieden in Nederland”, geeft woordvoerder Vanya Ginsel van Rijn en IJssel aan. „Ook ver na de zomer bleef het in onze regio extreem droog. Uit onafhankelijk onderzoek bleek dat er in drie maanden tijd bijna evenveel regen moest vallen als normaal gesproken in een jaar om in het voorjaar weer op het normale niveau te zitten. Een onmogelijke opgave.” Het waterschap besloot om de eigen stuwen de hele winter op de hoogste stand te houden, maar een groot deel van het gebied wordt niet door het waterschap beheerd. „Daarom hebben wij perceeleigenaren in de regio opgeroepen om water vast te houden. Onder het mom van ’elke druppel telt en elke druppel moet de grond in’.” Om ondernemers te helpen, bestelde het waterschap dus grote ballonnen waarmee duikers kunnen worden afgesloten. „We bieden die gratis aan, inclusief een slang om de ballonnen op te blazen en weer leeg te laten lopen. Want zo’n instrument moet wel flexibel zijn. Je wilt als agrariër ook weer niet te veel water op je land.” Hoewel de ballonnen de droogte niet volledig compenseren, zijn ondernemers er lokaal wel mee geholpen. Bovendien wilde het waterschap vooral ook een signaal afgeven. „We hebben voor dit project iemand vrijgemaakt, die bij de ondernemers langsgaat om de afsluiters te plaatsen en hen ook kan adviseren. Zo ga je direct ook met elkaar het gesprek aan en ontstaat meer bewustwording over het vasthouden van water.” Inmiddels zijn ruim negentig ballonnen geplaatst en de waardering van ondernemers is volgens Ginsel groot. Hoe effectief deze oplossing is, moet blijken. „Maar het onderwerp blijft nu in ieder geval op de agenda staan.” ◄
Alternatieve oplossing: Grondwaterbank In de regio Hart van Brabant is de beschikbaarheid van water van levensbelang voor de boomkwekerijen en hun kapitaalintensieve meerjarige teelten. Omdat de bedrijven in een natuurgebied liggen, worden echter geen nieuwe vergunningen verstrekt voor het onttrekken van water uit de bodem. Jonge kwekers die nieuwe percelen willen aankopen, komen daardoor behoorlijk in de knel, zo geeft bedrijfsadviseur Erik van den Oord aan. „Een tekort aan neerslag kan immers onvoldoende worden gecompenseerd en waarschijnlijk leidt het hier en daar tot illegale onttrekkingen. Een situatie die voor alle partijen onwenselijk is.” Op initiatief van boomkweker Aad Vermeer uit Haaren is een plan bedacht om een ‘grondwaterbank’ op te richten. Van den Oord, die het plan mede ontwikkelde en het project begeleidt, legt het principe uit: „Op verschillende locaties met goed doorlatende grond wordt gedurende het jaar water op het perceel gebracht, waardoor de grondwaterstand omhoog gaat. In droge tijden worden dan in ruil daarvoor gereguleerd grondwateronttrekkingen toegestaan. Daarmee verschuift de rol van kwekers van uitsluitend watergebruiker als het ware ook naar die van waterbeheerder.” Hoewel het initiatief vanuit de sector door de overheid wordt gewaardeerd, vraagt de innovatie meer tijd dan op voorhand gedacht. Er zitten nogal wat haken en ogen aan en voor de overheid is de nieuwe manier van werken wennen. „Want waar ga je dat water in de grond brengen en waar mag je vervolgens wel en niet onttrekken? En wie draagt bovendien de risico’s?” Er zijn dus nog de nodige stappen te zetten, geeft Van den Oord aan. „En er wordt constructief gewerkt aan een oplossing, omdat alle partijen een win-winsituatie voor ogen hebben.”
22
| Hortipoint Mediaproducties | Juli 2019 |
◄
“Pak uw bodem aan en help uw planten de droogte door.” De droogte heeft afgelopen zomer tot veel extra werk en kosten geleid bij tuinders en hoveniers. Het neerslagtekort drukt inmiddels ook een stempel op dit voorjaar. We vragen aan Bram van Iersel, directeur van Van Iersel Compost uit Noord-Brabant of hij onze lezers tips kan geven hoe zij hun gewassen kunnen beschermen tegen hete en droge zomers. Humus houdt water vast Van Iersel: “De bodemkwaliteit bepaalt hoe goed gewassen bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden. Uit onderzoek is gebleken dat 1% extra humus in de bovenste 30 cm van de bodem resulteert in 6,8 liter per vierkante meter extra waterbuffering op zandgrond en 9,3 liter per vierkante meter op kleigronden (Red: Bron CLM, 2016). Door ook groencompost in het bemestingsplan op te nemen, breng je direct extra humus in de bodem.” Vigro® Bosstrooisel
“Naast het door de grond werken van compost adviseren wij onze klanten ook wel om hun bodem te mulchen,” vertelt van Iersel. “‘Mulchen’ is het natuurlijk bedekken van de bodem door organisch materiaal. Ook mulchen zorgt voor waterbuffering in de toplaag. Hiervoor zou je het product Vigro® Bosstrooisel* toe kunnen passen.
Vigro® Bosstrooisel
BIEZENMORTEL, DEURNE, GILZE, RAVENSTEIN T 0411 - 64 81 00 E info@van-iersel.eu W www.van-iersel.eu
Vigro® Bosstrooisel is een onkruidvrije bodemverbeteraar, het product heeft een hoog organische stof gehalte en een wateropname capaciteit (WOK) van 90%. Hoe hoger dit getal hoe sneller het product water op kan nemen. Van Iersel: “Vigro® Bosstrooisel zorgt ook voor een isolatie laagje op de bodem, waardoor de bodem minder snel opwarmt. Hierdoor verdampt er minder water uit de bodem en blijft er meer water beschikbaar voor de plant.” Vigro® Bosstrooisel wordt in de teelt in een laagdikte van bijv. 1 tot 2 cm toegepast. In borders of plantvakken wordt 6 tot 8 cm Vigro® bosstrooisel toegepast. Van Iersel: “Een bijkomend voordeel is dat deze dikkere strooisellaag opkomend onkruid tegengaat met 80 – 100 %. Tevens brengt het extra organische stof en voeding in de bodem en stimuleert het bodemleven.” Over Van Iersel Compost Van Iersel Compost is één van de grootste groenafvalverwerkers van Nederland, het bedrijf verwerkt groenafval van overheden en bedrijven tot hoogwaardige bodemverbeteraars voor groenvoorzieners, akker- en tuinbouw tot grondstoffen voor de potgrondindustrie. *NB Vigro® Bosstrooisel is vooralsnog alleen verkrijgbaar vanaf de locatie Biezenmortel.
•
RECYCLING GROENAFVAL
•
COMPOST(MENGSELS)
•
BODEMANALYSES
SLAPELOZE NACHTEN DOOR DE DROOGTE? REVAHO HEEFT DE OPLOSSING! Gericht irrigeren met minder water
www.revaho.nl/droogte