การวิจัยในชัน้ เรียน ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล คณะวิทยาศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ E-mail: numphon@swu.ac.th
สภาพปญหาการเรียนการสอนวิทยาศาสตร
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
2
ความแตกตางในการเรียนรูของแตละบุคคล ผูเรียนแตละคนมี ศักยภาพในการ เรียนรูไดแตกตางกัน มีความถนัดทางการ เรียนแตกตางกัน
Brain shape and structure can be informative about people's abilities Narly Golestani at University College London, UK. ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
3
การเรียนการสอนที่เนนครูเปนศูนยกลาง Teacher- Centered Instruction
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
http://www.onec.go.th
4
การเรียนรูที่เนนผูเรียนเปนสําคัญ Learner- Centered Instruction
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
5
ทักษะ เนื้อหา
การจัดกิจกรรม การเรียนรู
สื่อการเรียนรู
การวัดผลและ ประเมินผล แหลงเรียนรู ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
6
1. การเรียนรูจากกรณีปญหา
2. การเรียนรูเปนรายบุคคล
(Problem-based Learning: PBL)
(Individual study)
6. การเรียนรูที่เนนการวิจัย เพื่อสรางองคความรู
การจัดการเรียนรู
3. การเรียนรูแบบสรรคนิยม (Constructivism)
(Research-based Learning)
5. การเรียนรูจากการทํางาน (Work-based Learning)
4. การเรียนรูแบบแสวง หาความรูไดดว ยตนเอง (Self-Study)
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
7
องคความรูท างวิทยาศาสตรไดมาอยางไร? ปรากฏการณธรรมชาติ
วิธีการทางวิทยาศาสตร
องคความรูท างวิทยาศาสตร
(Natural phenomenon)
(Scientific method)
(Body of scientific knowledge)
อะไร ที่ไหน เมื่อใด ทําไม อยางไร
ทักษะกระบวน การทางวิทยาศาสตร (Scientific process skills)
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
ขอเท็จจริง แนวคิด หรือ ความคิดรวบยอด หลักการ ทฤษฏี และ กฎ 8
การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (Classroom Action Research ; CAR)
การวิจัยในชั้นเรียน (Classroom Research ; CR) ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
9
พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และ ฉบับแกไข พ.ศ. 2545 กําหนดแนวทางการสนับสนุนใหครูผสู อนใชกระบวนการวิจัยเพื่อ
การพัฒนาการเรียนรูของผูเรียน หมวดที่ 4 แนวทางการจัดการศึกษา มาตรา 24 สงเสริมสนับสนุนใหผสู อนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สื่อการเรียน และ อํานวยความสะดวกเพื่อใหผูเรียนเกิดการเรียนรู รวมทั้งสามารถใชการวิจัย เปนสวนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู ทั้งนี้ ผูสอนและผูเรียนอาจเรียนรูไปพรอมกัน จากสื่อการเรียนการ สอนและแหลงวิทยาการประเภทตางๆ ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
10
พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 มาตรา 30 ใหสถานศึกษาพัฒนากระบวนการเรียนการสอนที่มี
ประสิทธิภาพ รวมทั้งการสงเสริมใหผูสอนสามารถ
ใชกระบวนการวิจัย เพื่อพัฒนาการเรียนรูที่เหมาะสมแก ผูเรียนในแตละระดับการศึกษา
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
11
หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2544 การจัดการเรียนรูตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน
มีรูปแบบและวิธีการที่หลากหลาย เพื่อใหสอดคลองกับ ความถนัด ความสนใจและความตองการของผูเรียน โดยใหผูสอนนํากระบวนการวิจัยมาผสมผสานหรือ บูรณาการใชในการจัดการเรียนรูเพื่อพัฒนาคุณภาพ ของผูเรียน และ เพื่อใหผูเรียนเกิดการเรียนรูสามารถ
ใชกระบวนการวิจัย เปนสวนหนึ่งของกระบวนการ เรียนรู ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
12
การวิจัยในชั้นเรียนคืออะไร
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
13
ความหมายของการวิจัยในชั้นเรียน กระบวนการหาความรูหรือวิธีการใหมๆ รวมทั้งการ
ประดิษฐคิดคนสิ่งใหมๆ เพือ่ นํามาใชในการเรียน การสอน เพื่อแกปญหาที่เกิดจากการเรียนการสอน ในชั้นเรียนของตนเอง หรือเพื่อพัฒนาการเรียนรู ของผูเรียน ผลการวิจัยใชไดเฉพาะกลุมที่ทําการศึกษา บางทีเราเรียกวา การวิจัย เชิงปฏิบัติการในชั้นเรียน (Classroom Action Research) หรือการ วิจัยเพือ่ พัฒนาการเรียนรู ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
14
(Action Research) มีองคประกอบที่สําคัญ 3 ประการ ดังนี้ 1. เปนการสืบเสาะอยางเปนระบบ 2. มีการสะทอนผลการปฏิบัติงาน 3. เนนการนําผลการศึกษาไปปรับปรุงการปฏิบัติงาน การสืบเสาะอยางเปนระบบ (Systematic Inquiry) หมายถึง การใชเทคนิคและวิธกี ารที่หลากหลาย รวมถึงการออกแบบการทดลอง การสังเกตอยางเปนระบบ และ กรณีศึกษา (Case Studies) ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
15
ลักษณะของการวิจัยในชั้นเรียน เปนการทดลองใชแนวความคิดไปปฏิบัติงาน ซึ่งเปนวิธีการหนึ่ง
ที่จะทําใหไดความรูเพิ่มขึ้นเพื่อปรับปรุงหลักสูตร การสอนและ การเรียนรู (Kemmis and McTaggart. 1982) เปนการเสาะแสวงหาคําตอบของปญหาและแกปญหาที่เกิดจาก ชีวิตประจําวันในชั้นเรียน และ นําผลการคนพบไปปฏิบัติโดย ทันทีซึ่งการวิจัยนี้ครูนักวิจัยอาจจะศึกษาโดยลําพัง หรือ รวมมือ กับครูคนอื่น นักศึกษา หรือ นักวิจัยในมหาวิทยาลัยก็ได (McKay. 1992, Twine and Martinek.1992) ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
16
ความหมายของการวิจัยในชั้นเรียน กระบวนการแสวงหา และ/หรือสรางความรูที่ครูใน
ฐานะผูปฏิบัตกิ ารในชั้นเรียนดําเนินการขึ้นดวยการใช วิธีการทางวิทยาศาสตรหรือวิธีการอื่นๆที่กระทําอยาง เปนระบบและเชื่อถือได โดยมีจดุ มุงหมายหลักเพื่อรู และเขาใจปญหาที่เกิดขึ้นในชั้นเรียน เพื่อแกไขปญหา การจัดการเรียนการสอนหรือการปฏิบตั ิงานของครูให มีคณ ุ ภาพดียิ่งขึ้น ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
17
การวิจัยในชัน้ เรียน (Classroom Research เปนกระบวนการที่จะชวยใหครูผูสอนสามารถพัฒนา
ระบบการจัดการเรียนรูของตน ใหมีประสิทธิภาพและ เกิดประโยชนสูงสุดแกผูเรียน ทําใหกระบวนการจัดการ เรียนรูของครู มีความเปนวิชาชีพและมีความเปนศาสตร ในวิธวี ิทยาของการจัดการเรียนรูมากขึ้น
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
18
ใครคือผูทํา วิจัยในชั้นเรียน
ครูผูสอน ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
19
ครูผูสอนจะเริม่ ตนทําวิจัยในชั้นเรียนอยางไร ครูผูสอนจะเริ่มตนดวยวิธีงาย ๆ คือ สอนไปสังเกตไป วาผูเรียนคน
ไหนมีจุดเดน จุดดอยตรงไหน แลวพยายามบันทึกไว จากนั้นสรุป ขอมูลที่มีอยู ซึ่งจะทําใหทราบวาเด็กในชัน้ มีกลุมเกงกี่คน กลุมออน กี่คน ใครบางที่เรียนออน ออนในเรื่องอะไร เพื่อจะไดคิดหา นวัตกรรมที่เหมาะสมเพื่อชวยเหลือกลุมออนตอไป
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
20
ครูผูสอนจะเริม่ ตนทําวิจัยในชั้นเรียนอยางไร ปญหาหรือสิ่งที่ตองการพัฒนาตองเปน ดานความรูเทานั้นใชหรือไม
ไมใช ปญหาหรือสิ่งที่ตองการพัฒนาอาจเปนดานความรู ทักษะ และ เจตคติ หรือ ดานความประพฤติ พฤติกรรม หรือ บุคลิกภาพที่ไมพึงประสงคของผูเรียนก็ได ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
21
การวิจัยในชั้นเรียน ครูทําวิจัยและใชผลการวิจัย แกปญหาการเรียนการสอน ขยายองคความรูและพัฒนางาน ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
23
ลักษณะการวิจยั ในชั้นเรียน เปนการวิจัยปฏิบัติการ (Action Research) เกิดขึ้นในชั้นเรียนเกี่ยวกับการเรียนการสอน ผูวิจัยก็คือ ครู ครูเปนผูสะทอนความรูหรือขอคนพบออกมา ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
24
การวิจัยในชัน้ เรียน มีความสําคัญอยางไร
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
25
ประโยชนของการวิจัยในชั้นเรียน
ประโยชนตอผูเรียน ประโยชนตอครูและบุคลากรทางการศึกษา
ประโยชนตอสถานศึกษา ประโยชนตอวงการศึกษา ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
26
กระบวนการวิจัยในชั้นเรียน กระบวนการวิจัย ประกอบดวย การวางแผนวิจัย (Plan) ปฏิบัติตามแผน(Action) เก็บรวมรวมขอมูล (Observation) และ สะทอนความรู ขอคนพบ ขอสังเกต(Reflection) หรือ เรียก ยอๆ วา กระบวนการ PAOR ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
27
PAOR & PDCA การวิจัยในชั้นเรียน การประกันคุณภาพ P A O R
= = = =
PLAN ACTION OBSERVATION REFLECTION
P D C A
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
= = = =
PLAN DO CHECK ACTIONON 28
วงจรการวิจัย
http://celt.ust.hk/ideas/ar/web_images/ARcycle.jpg ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
29
การกําหนดปญหาวิจัย การเผยแพรให นํางานวิจัยไปใช การสรุป การนําไปปฏิบตั ิ
หลักการวิจัย ปฏิบตั ิการที่ดี
การแสวงหาลูทาง แกปญหา การทดลองใช วิธีการแกปญหา
การสังเกต บันทึกผลการทดลอง ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
30
กระบวนการจัดการเรียนรู
กระบวนการวิจัยในชัน้ เรียน
จุดประสงค
การสํารวจปญหาและ หาสาเหตุของปญหา กําหนดวิธีการ หาวิธีการที่เหมาะสมที่สุด
จุดประสงคการเรียนรู พบปญหาการ จัดการเรียนรู การจัดกิจกรรม การเรียนรู
ดําเนินการวิจัย/แกปญหา
การประเมินผล การเรียนรู
สรุปและเขียนรายงาน นําผลการวิจัยไปปรับปรุง/พัฒนา
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
31
ประเภทของการวิจัยในชั้นเรียน การวิจัยเพื่อรู/เขาใจ
การวิจัยเพื่อแกปญหา/พัฒนา
1. การวิจัยเชิงสํารวจในชัน้ เรียน (Classroom Survey) 2. การวิเคราะหพฤติกรรมในชั้นเรียน (Behavior Analysis) 3. การศึกษารายกลุม/บุคคล (Group Individual Study) 4. การศึกษาเชิงความสัมพันธ (Correlational Study)
1. การวิจัยเชิงทดลองใชรปู แบบ การสอน สื่อการเรียนรู นวัตกรรม ชุดฝก ชุดกิจกรรม สื่อสิ่งพิมพ โปรแกรมคอมพิวเตอรฯลฯ (Experimental Research) 2. การทดลองเฉพาะราย/กลุม (Case /Group Experimental Research) ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
32
การวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนรู มีขนั้ ตอนอะไรบาง
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
33
ขั้นตอนการทําวิจัยในชัน้ เรียน 1. วิเคราะหสภาพปญหาที่เกิดขึ้นในชัน้ เรียน 2. ศึกษาหาวิธีการในการแกปญหา 3. พัฒนานวัตกรรมหรือวิธีการแกปญหา 4. นํานวัตกรรมหรือวิธีการแกปญหาไปใช 5. ตรวจสอบและสรุปผล 6. การรายงานผลการเรียนรู/การวิจัย 7. การนําผลการวิจัยไปประยุกตใช/ การเผยแพรผลการวิจัย ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
34
กระบวนการวิจัยในชั้นเรียน มีการดําเนินการเปนขั้นตอนโดยยึดหลักการทางวิทยาศาสตร ดังนี้ 1) การสํารวจและวิเคราะหปญหาการเรียนการสอน 2) การศึกษาแนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวของ 3) การพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอน 4) การสรางและพัฒนาเครื่องมือเพื่อเก็บรวบรวมขอมูล 5) การทดลอง การรวบรวม การวิเคราะห และสรุปผล การวิจัย 6) การเขียนรายงานการวิจัย ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
35
1. วิเคราะหสภาพปญหาที่เกิดขึ้นในชัน้ เรียน ปญหา ปญหา
ปญหา
ปญหา
ปญหา ปญหา ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
36
1. วิเคราะหสภาพปญหาที่เกิดขึ้นในชัน้ เรียน
สํารวจปญหา จัดลําดับความสําคัญของปญหา
เลือกปญหา วิเคราะหปญหา ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
37
1. วิเคราะหสภาพปญหาทีเ่ กิดขึ้นในชั้นเรียน ที่มาของปญหาการวิจัยปฏิบัติการในชัน ้ เรียน สภาพการณในการปฏิบัติงานของครู เชน สภาพการจัดการเรียนการสอน การใชสื่อประกอบการเรียนการสอน วิธีสอนที่ใช พฤติกรรมของนักเรียนที่เปนปญหา การจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตร ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
38
ปญหากับการเรียนรู 3 ดาน ดานพุทธพิสัย (Cognitive Domain) ปญหาเกี่ยวกับผลสัมฤทธิท ์ างการเรียน
ดานจิตพิสัย (Affective Domain) ปญหาเกี่ยวกับการแสดงพฤติกรรม
ดานทักษะพิสัย (Psychomotor Domain) ปญหาเกี่ยวกับความชํานาญในการปฏิบัติ
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
39
การเลือกปญหา ปญหานาสนใจ ปญหามีความสําคัญ ปญหาที่แกไขแลวทําใหเกิดประโยชนอยางแทจริง
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
40
2. ศึกษาหาวิธกี ารในการแกปญหา ศึกษาเอกสารที่เกี่ยวของ แนวคิดทฤษฎีการเรียนรู • ใครศึกษาไวบาง หลักสูตร • ใชวิธีใดในการแกปญหา ตํารา คูม ือ • ผลการแกปญหาเปนอยางไร ผลงานวิจัย
ไดเห็นแนวทางในการแกปญหา ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
41
PLAN วางแผนแกไข
Reflect สะทอนผลกลับ
PAOR
ACT ปฏิบัติ
OBSERVE
สังเกต
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
42
3. พัฒนานวัตกรรมหรือวิธีการแกปญหา นวัตกรรม (Innovation) หมายถึง สิ่งประดิษฐหรือวิธีการใหมๆ หรือปรับปรุงของเกาให
เหมาะสม โดยการใหเหมาะสม โดยการทดลองหรือ พัฒนาจนเปนทีน่ าเชื่อถือไดวาจะมีผลดี ในทางปฏิบัติ สามารถนําไปใชไดอยางมีประสิทธิภาพ
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
43
3. พัฒนานวัตกรรมหรือวิธีการแกปญหา
นวัตกรรม สื่อสิง่ ประดิษฐ
วิธีการหรือเทคนิค
สื่อการเรียนรู ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
44
4. นํานวัตกรรมหรือวิธีการแกปญหาไปใช การดําเนินงาน การเก็บรวบรวมขอมูล (เครื่องมือที่ใชในการวิจัย) แบบสังเกตพฤติกรรม แบบประเมินการปฏิบัตงิ าน แบบทดสอบ/แบบวัด/เครื่องมือวัดผล ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
45
รูปแบบการวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน
การวิจัยเชิงสํารวจ (Survey Research)
การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research)
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
46
5. ตรวจสอบและสรุปผล วิเคราะหขอมูล เขียนสรุปผลการดําเนินงาน
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
47
6. การเขียนรายงานผลการเรียนรู/การวิจัย 1. บทนํา (ความเปนมาและความสําคัญของปญหา คําถาม
วิจัย กรอบความคิดของการวิจัย วัตถุประสงคของการวิจัย ขอบเขตของการวิจัย นิยามศัพทเฉพาะ ขอตกลงเบือ้ งตน ของการวิจัย ประโยชนของการวิจัย) 2. เอกสารที่เกี่ยวของกับการวิจัย 3. วิธีดําเนินการวิจัย (กลุม ตัวอยาง เครื่องมือวิจัย การเก็บรวบรวมขอมูล การวิเคราะหขอมูล) ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
48
6. การเขียนรายงานผลการเรียนรู/การวิจัย 4. ผลการวิเคราะหขอมูล 5. สรุปผลการวิเคราะหขอมูล อภิปรายผล และ
ขอเสนอแนะ 6. บรรณานุกรม 7. ภาคผนวก ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
49
ตัวอยางหัวขอของการวิจัย ดานผูเ รียน เรื่องการเรียน เรื่องพฤติกรรมผูเ รียน
ดานวิธกี ารสอน ดานผูส อน ดานแหลงเรียนรู ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
50
ตัวอยางงานวิจัยในชั้นเรียน การศึกษารายกรณีนักเรียนที่ไมสงงาน วิชาวิทยาศาสตรพื้นฐาน ชั้น
มัธยมศึกษาปที่ 1 โรงเรียน... การศึกษาความพึงพอใจในการเรียนรูวิทยาศาสตร ของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 2 โรงเรียน...... การศึกษาเจตคติทมี่ ตี อวิชาวิทยาศาสตร ระหวางเพศชาติกับเพศ หญิงของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 โรงเรียน.... การศึกษาเจตคติทางวิทยาศาสตรของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 5 โรงเรียน.... ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
51
ตัวอยางงานวิจัยในชั้นเรียน การศึกษาความสนใจใฝรูวชิ าวิทยาศาสตรของนักเรียนชั้น
มัธยมศึกษาปที่ 5 โรงเรียน...... การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตรของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปที่ 1 เรื่อง การสังเคราะหดวยแสง ดวยกระบวนการ จัดการเรียนรูแบบซิปปา การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตรและ ความสามารถในการคิดวิเคราะหของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 ที่ไดรับการสอนโดยใชชุดกิจกรรมเพื่อสงเสริมการคิดวิเคราะห เรื่อง วงจรไฟฟาในบาน ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
52
ตัวอยางงานวิจัยในชั้นเรียน การพัฒนาแบบฝกทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรขั้นบูรณาการ
สําหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 การสรางชุดกิจกรรมการแกปญหาทางวิทยาศาสตร เรื่อง อาหารและ สารอาหาร สําหรับนักเรียนระดับชวงชั้นที่ 3 การสรางบทเรียนสําเร็จรูป เรื่อง ธาตุและสารประกอบเพื่อสงเสริม การคิดอยางมีเหตุผลสําหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 2
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
53
ผศ.ดร.น้ําฝน คูเจริญไพศาล
54