Opzet en implementatie van LIST

Opzet en implementatie van

Lezen IS Top

Thoni Houtveen Anneke Smits December 2011

Lectoraat Geletterdheid

Wat komt aan bod • • • •

Het LIST-programma Vernieuwing Implementatie strategieën Dilemma’s

Lectoraat Geletterdheid

LIST • Leesverbeteringsproject • Bao, S(B)O, VSO

Lectoraat Geletterdheid

Het LIST-project Doel: Ontwikkelen zelfstandige, gemotiveerde lezers die: . lezen om te leren . lezen voor hun plezier

Door middel van verbeteren van leesonderwijs op leerkracht- en schoolniveau vergroten van veranderingsvermogen van scholen

Lectoraat Geletterdheid

Aspecten • Jaar 1: voortgezet lezen • Jaar 2: aanvankelijk lezen, kleuters

Lectoraat Geletterdheid

Wat is vernieuwend

Lectoraat Geletterdheid

Vernieuwend: lezen • Betrokkenheidsperspectief • Van het begin af aan motiverende en functionele lees- en schrijfactiviteiten • Blokkenmodel kleuters en aanvankelijk lezen, kritisch omgaan met methode aanvankelijk lezen • Vloeiend lezen: leeftijdsadequate boeken naar eigen keuze, geen methode voor voortgezet technisch lezen • Rol van stillezen versus hardop lezen • Beperkte groepsdoorbreking • Inzet stilleestoetsen • Realistische doelen • Doelen op het vlak van het leesaanbod, rijk boekenaanbod • Dyslexie geen self fulfilling prophecy Lectoraat Geletterdheid

Vernieuwend • Differentiatiemodel • Basisaanpak voor alle kinderen hetzelfde, geen instructietafel.

• Inplannen groepsbesprekingen en groepsindelingen (verbinden aanbod, toetsgegevens en leerwinst) • Overgang tussen basisaanpakken • Inperking en uitbreiding van de toetsen • Leerkrachtvaardigheden centraal, niet methodes • Koersen op vergroten van het kennisniveau • Benutten van de leesmotivatie van de leraar Lectoraat Geletterdheid

Vernieuwend • Leren omgaan met data • Om het eigen handelen te sturen • Gebruik van data op 3 niveaus: leerling-, leerkracht- en schoolniveau + integratie daarvan • Werkt op alle niveaus van de school (integrale aanpak) Lectoraat Geletterdheid

Implementatiestrategieën •Integrale aanpak (Scheerens & Bosker, 1997) •Gelaagde projectstructuur, de rol van de externe begeleider (Hopkins, 2001) •Datafeedback (Earl, 2003) •Combinatie verandering leerkrachtgedrag en vernieuwing curriculum (Savin, 2009)

Lectoraat Geletterdheid

Integrale aanpak • • • • • •

Gericht op individuele leerkracht, team en schoolleiding Begeleiding van de scholen op locatie Scholing van de begeleiding landelijk Nascholing van ib-er/lkr bij OSO-instituten (MasterSEN) Monitoring door HU Medefinanciering van OCW: scholen betalen uitsluitend de schoolspecifieke begeleiding

Lectoraat Geletterdheid

Kernaspecten vergroten veranderingsvermogen :

• Instellen regiegroep • Coördinatie van het project • Begeleiden van het implementatieproces (intern en extern) • Bevorderen professionalisering van de leerkrachten (kennis over lezen en leesinstructie) • Bevorderen van leescultuur

Lectoraat Geletterdheid

Monitoring 1. Verzamelen toetsgegevens volgens toetskalender van het project 2. Observaties bij leerkrachten 2-jaarlijks 3. Afname schriftelijke vragenlijsten 2-jaarlijks . Leerkrachten . LIST-coรถrdinator . Schoolleider

Lectoraat Geletterdheid

Terugkoppeling • Op de landelijke bijeenkomsten voor begeleiders: - over de resultaten van de gehele groep en - waar mogelijk in vergelijking tot landelijk gemiddelde • Voor elke school afzonderlijk via de begeleider: - afgezet tegen de gegevens van de gehele groep en het landelijk gemiddelde Lectoraat Geletterdheid

Dilemma’s • Scholen zijn zeer methodevast, hoe doorbreek je dat?

• Omgaan met oude opvattingen en oude praktijken binnen de school en in de hoofden van de leerkrachten • Zelfdenkende vakman voor de klas en de mate van uitwerking van het programma • Interpreteren van data en verbinden van data zowel door scholen als begeleiders (moeilijk, kost veel tijd) • Type begeleider (lezen versus proces) • Leesmotivatie van de leerkracht en begeleider als rem

Lectoraat Geletterdheid

Informatie list.fe@hu.nl

Lectoraat Geletterdheid