Jaarbericht 2013 kenniscentrum social innovatie

JAARBERICHT 2013 KENNISCENTRUM SOCIALE INNOVATIE

INHOUDSOPGAVE Het Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraten KSI

04 05

Een selectie van de onderzoeken in 2013 ‘Kinderen afhankelijk van voedselbank’ HU-handreiking: zorginnovatie vanaf werkvloer Werken in gedwongen kader Schuldpreventie, voorkomen is beter dan genezen ‘Kwetsbare jongeren raken betrokken bij hun buurt’ Veiligheidsplannen Utrechtse gemeenten onder de loep Wmo-werkplaats Utrecht ‘Andere aanpak nodig bij opsluiten jonge criminelen’ Student meer tevreden door pilots docententeams Hoe problemen rond lidmaatschap aanpakken?

Europees project Radicalisering Hoe geeft gemeente Utrecht toegang tot schuldregeling?

Community support for persons with disabilities De Volkshogeschool in Nederland

06 08 10 14 16 18 22 24 26 30 32 34 38 40

Een selectie van evenementen in 2013 Openbare les Donker en Van Duin 44 Congres Sport en emotie 46 Lof der zichtbaarheid 48 Congres ‘Vakmanschap van reclasseringswerker’ 52 Conferentie Vroegsignalering 54 Lokale professionals praten over beter samenwerken 58 Congres Verlies en conflict 60 Publicaties & media-aandacht in 2013

62

/ HET KENNISCENTRUM SOCIALE INNOVATIE Het Kenniscentrum Sociale Innovatie (KSI) is onderdeel van de Faculteit Maatschappij & Recht van Hogeschool Utrecht. Het omvat momenteel zeven lectoraten, waar tien lectoren aan verbonden zijn.

Het kenniscentrum onderzoekt actuele maatschap足 pelijke vraagstukken op het gebied van hulp- en dienstverlening, sociaal beleid, welzijnswerk, maat足 schappelijke ondersteuning, personeel en arbeid, recht, justitie en veiligheid.

Het is haar missie om een bijdrage te leveren aan de sociale kwaliteit van de samenleving, o.a. door kennis te verzamelen en door te geven aan zowel het onder足 wijs als de sociale beroepspraktijk. De innovaties zijn een verbetering voor beide sectoren. Bij het KSI zijn circa honderd onderzoekers actief; jaarlijks nemen enkele honderden studenten deel aan de onderzoeken.

MEER INFORMATIE

4

/ LECTORATEN KSI

1

Dit kenniscentrum bestaat uit zeven lectoraten, ­namelijk: • Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening • Organisatieconfiguraties en Arbeidsrelaties • Participatie en Maatschappelijke Ontwikkeling • Participatie, Zorg en Ondersteuning • Regie van Veiligheid • Schulden en Incasso • Werken in Justitieel Kader

5

EEN SELECTIE VAN DE ONDERZOEKEN IN 2013

/ ‘KINDEREN AFHANKELIJK VAN VOEDSELBANK’ In de stad Utrecht zijn bijna driehonderd kinderen voor hun maaltijden afhankelijk van de voedselbank, omdat zij opgroeien in armoede. Dit blijkt uit onderzoek van het lectoraat van Lia van Doorn van Hogeschool Utrecht naar de gebruikers van acht voedselbanken in de stad. Het eindrapport is 17 oktober tijdens ‘Wereldarmoededag’ gepresenteerd.

Volgens het rapport kennen de voedselbanken twee typen gebruikers. Zo zijn er klanten die zich schamen om hun hand op te houden. Zij geven aan graag een wederdienst te willen verrichten. De tweede groep ziet de voedselpakketten als een recht, onderdeel van het brede aanbod van sociale voorzieningen.

De voedselbanken in Utrecht draaien op vrijwilligers en dat maakt hen kwetsbaar. Als een coördinator uitvalt, is er niet direct een vervanger gevonden en stagneert de voedselverstrekking.

MEER INFORMATIE 6

2

7

/ HU-HANDREIKING: ZORGINNOVATIE VANAF WERKVLOER Zorgorganisaties in het hele land ontvingen in 2013 van brancheorganisatie ActiZ de handreiking ‘Sociale innovatie in de ouderenzorg’, ontwikkeld door het lectoraat Organisatieconfiguraties en Arbeidsrelaties van de HU. Deze aanpak stelt zorg­­­­­organisaties in staat veranderingen vanaf de werkvloer te ontwikkelen om een kwaliteits­ verbetering van de zorg, het werk en de bedrijfs­ voering te realiseren.

De handreiking is het resultaat van een experiment, waarbij medewerkers van drie afdelingen van zorg­ instelling BrabantZorg de ruimte kregen om zelf de zorg te vernieuwen. Zo wilde één team meer klein­ schalige zorg met een grote rol voor de iPad. Een ander team wilde veel meer de familie van de cliënten bij de zorg betrekken.

8

3 In alle gevallen waren medewerkers en cliĂŤnten enthousiast omdat de gewenste verbeteringen tot stand kwamen.

MEER INFORMATIE

9

10

/ WERKEN IN GEDWONGEN KADER

24

Welke methoden werken om crimineel gedrag te stoppen en om mensen te helpen bij het opbouwen van een delictvrij bestaan? Het boek ‘Werken in gedwongen kader’, onder redactie van HU-lector Anneke Menger en twee HU-onderzoekers, beschrijft diverse mogelijkheden voor sociale professionals in de justitieketen, zoals reclasseringswerkers.

Het goed inschatten van de kans op herhaling van delictgedrag is van belang, evenals het beïnvloeden van sociale relaties van (ex)-delinquenten.

Voor ­specifieke problemen kunnen daarnaast ook gedragstrainingen helpen, zoals trainingen in agressie­ beheersing of probleemoplossing.

De inhoud van deze uitgave is gebaseerd op recente onderzoeksresultaten en zal worden gebruikt bij de minor ‘Werken in gedwongen kader’ bij twaalf hoge­ scholen. Het boek krijgt ook een goed vervolg in het werkveld, de wetenschap en in Europa.

MEER INFORMATIE 11

/ DEBORAH REESINK OUD-STUDENT SOCIAAL JURIDISCHE DIENSTVERLENING Werkte mee aan het onderzoek ‘Jongeren en schulden: een preventieve aanpak’ van het lectoraat van Stijn Verhagen.

“Dit project onderzocht hoe schulden onder jongeren voorkomen kunnen worden. Vanuit mijn stage als Geld­ coach bij het Financieel Spreekuur van ROC Midden Nederland nam ik deel aan verschillende activiteiten.

Zo organiseerde ik preventieactiviteiten zoals de Week van het Geld. En ik hield een open inloopspreekuur.

Daar kon ik studenten vanuit hun eigen kracht weer­ baar maken, zodat zij financieel zelfstandig kunnen meekomen in de samenleving. Ik zet me graag in voor deze kwetsbare doelgroep. Ik vind het mooi daarin een rol te kunnen spelen.”

12

13

/ SCHULDPREVENTIE, VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN Steeds meer huishoudens hebben zulke hoge schulden, dat zij die nauwelijks zelfstandig kunnen oplossen. Onderzoek naar de achtergronden van problematische schulden maakt steeds duidelijker dat er doorgaans meer aan de hand is dan pech in het leven.

14

5

De kans om in de schulden te komen, neemt toe naarmate mensen minder belang hechten aan het op orde hebben van hun financiën of niet beschikken over noodzakelijke financiële vaardigheden. Tegen deze achtergrond is het van belang om te voorzien in schuldpreventie. Steeds meer gemeenten doen dat ook. Maar wat levert die inzet op? Die vraag heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gesteld aan de lectoren Nadja Jungmann (HU) en Roeland van Geuns (HvA).

Het resultaat: een rapport waarin een beeld wordt geschetst van de toegevoegde waarde van schuld­ preventie. De lectoren hebben acht veel ingezette interventies onderzocht. Door in kaart te brengen wat volgens betrokkenen de opbrengsten zijn, hebben zij een eerste beeld geschetst van de effectiviteit van schuldpreventie.

De vraag is: zijn de opbrengsten die betrokkenen schetsen ook realistisch? Dit leidt tot een analyse, die in het rapport van toegevoegde waarde is en verwoordt hoe gemeenten kunnen voorzien in schuld­ preventie. In 2014 voorziet het HU-lectoraat Schulden en Incasso in een vervolgrapport.

MEER INFORMATIE

15

/ ‘KWETSBARE JONGEREN RAKEN BETROKKEN BIJ HUN BUURT’ Kwetsbare jongeren, die eerder voor overlast zorgden in hun buurt, raken in hun rol als zogeheten Citytrainer meer betrokken bij hun leefomgeving. Dit blijkt uit onderzoek van het HU-lectoraat Participatie en Maatschappelijk Ontwikkeling en het Mulier Instituut naar de opbrengsten van het project Citytrainers in ‘s-Hertogenbosch, Tilburg en Dordrecht.

Citytrainers zijn vrijwilligers tussen 14 en 21 jaar die worden opgeleid om sport- en culturele evenementen in hun gemeente te organiseren voor andere jongeren.

Ze worden begeleid door professionals. Deze formule slaat aan omdat jongeren weten wat hun leeftijds­ genoten leuk vinden.

Volgens het onderzoek krijgen de Citytrainers de kans om waardevolle competenties te ontwikkelen en zelf initiatief te nemen. Daardoor krijgen ze meer zelf­ vertrouwen, aldus het eindrapport.

MEER INFORMATIE 16

6

17

VEILIGHEIDSPLANNEN GEMEENTEN SLUITEN NIET ALTIJD GOED AAN BIJ LOKALE VEILIGHEIDS足 PROBLEMEN

18

7

/ VEILIGHEIDSPLANNEN UTRECHTSE GEMEENTEN ONDER DE LOEP

Het lectoraat Regie van Veiligheid van de HU voert een onderzoek uit naar de inhoud en uitvoering van de integrale veiligheidsplannen van gemeenten in de provincie Utrecht. Dit gebeurt in samenwerking met het Bureau Regionale Veiligheidsstrategie en de Veiligheidsregio Utrecht.

De studie wordt uitgevoerd door twee docentonder足 zoekers van het HU-lectoraat en circa negentig studenten van de HU-opleiding Integrale Veiligheids足 kunde. Doel van dit eerste deel van dit onderzoek is het inventariseren van de papieren plannen en de lokale activiteiten rond deze plannen.

Uit een eerste scan blijkt dat de veiligheidsplannen van de gemeenten zeker niet altijd aansluiten bij de veilig足 heidsproblemen die daar lokaal spelen. Dit speelt met name bij kleine gemeenten.

MEER INFORMATIE 19

/ SANDER DE GROOT STUDENT INTEGRALE VEILIGHEIDSKUNDE Werkte mee aan het onderzoek naar schuldhulp­ verlening bij verslaafde delinquenten van de lectoraten van Nadja Jungmann en Anneke Menger.

“Verslaafde delinquenten die kampen met schulden lopen een grotere kans opnieuw in de fout te gaan.

Inmiddels is de relatie tussen schulden en veiligheid mij duidelijk geworden. Mijn aandeel bestond uit het afnemen van telefonische enquêtes bij twintig gemeenten. Dit onderzoek gaf mij inzicht in de complexe dilemma’s waar medewerkers in de schuld­ hulpverlening mee te maken krijgen. En ik besef nu dat het van groot belang is om schuldhulpverlening structureel goed te regelen.”

20

21

/ WMO-WERKPLAATS UTRECHT De Wmo-werkplaats Utrecht startte najaar 2012 met een nieuw driejarig programma. Daarin aandacht voor de gevolgen van de decentralisatie van AWBZ naar Wmo; wat zijn bijvoorbeeld de effecten voor mensen die extramurale begeleiding krijgen?

Ook is er aandacht voor nieuwe vormen van geïnte­ greerd wijkgericht werken, de methodiek van maatschappelijke ondersteuning en de samenwerking tussen professionals en informele zorg. De focus is ook gericht op de maatschappelijke participatie van gebruikers van de voedselbanken en op supportgericht werken bij professionals die de Wmo uitvoeren.

Er is een eerste onderzoek uitgevoerd naar experimen­ ten met sociale teams in Utrecht, Nieuwegein, Wijk bij Duurstede en Zeist. Daaruit blijkt dat deze nieuwe vormen van zorg en ondersteuning veel enthousiasme wekken bij de professionals. De teams bieden moge­ lijkheden voor samenwerking tussen diverse typen zorg- en hulpverleners, dicht bij de dagelijkse leef­ wereld van burgers. Tegelijkertijd moet een aantal 22

DE EXPERIMENTEN MET SOCIALE TEAMS WEKKEN VEEL ENTHOUSIASME BIJ PROFESSIONALS

8

kwesties nader uitgezocht worden, waaronder de aansluiting tussen de generalistische basisvoorziening en meer specialistische hulpverlening.

Een tweede project is gericht op een andere samen­ werking tussen professionals, mantelzorgers en vrijwilligers. Hier zijn drie regionale ‘ontwikkelwerk­ plaatsen’ gevormd rond de zorg van mensen met dementie, niet aangeboren hersenletsel en licht verstandelijke beperkingen. Aan deze werkplaatsen nemen meer dan tien organisaties deel.

MEER INFORMATIE 23

24

/ ‘ANDERE AANPAK NODIG BIJ OPSLUITEN JONGE CRIMINELEN’

9

Onderzoeker Joep Hanrath van het HU-lectoraat Werken in Justitieel Kader pleit voor een andere aanpak omtrent de opsluiting van criminele jongeren.

Nu worden zij opgesloten in Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s). Daar vindt naast opsluiting ook opvoeding en behandeling plaats. Een lastige combinatie, zegt Hanrath na jarenlang onderzoek bij twee JJI’s in het kader van zijn proefschrift. De resultaten van die aanpak zijn namelijk beperkt: de helft van de jongeren gaat binnen twee jaar opnieuw in de fout.

Op 26 september 2013 promoveerde hij op dat proef­ schrift bij de Universiteit Utrecht. Diezelfde dag vond een druk bezocht symposium rond de promotie plaats, waar Jo Hermanns tevens afscheid nam als bijzonder lector Werken in Justitieel Kader.

MEER INFORMATIE

25

/ STUDENT MEER TEVREDEN DOOR PILOTS DOCENTENTEAMS

26

10

Het HU-project ‘Focus op onderwijs in de profes­ sionele ruimte’ heeft bij studenten geleid tot een substantieel grotere tevredenheid. Dit blijkt uit de evaluatierapportage van dit project van het lectoraat Organisatieconfiguraties en Arbeids­ relaties. Doel van dit project, waaraan in totaal negentien HU-teams deelnamen, is om de docenten­ teams op een hoger niveau van professionaliteit en zelfsturing te laten functioneren.

Uit de rapportage blijkt verder dat de teams positief zijn over de gedeelde missie en de richting die dit project biedt voor het werken als team. Positief zijn ze ook over de stimulans die leidinggevenden aan docenten geven om zelf de regie bij het onderwijs te nemen. Maar niet alles loopt even soepel. Zo heeft een deel van de docenten behoefte aan een betere taakverdeling binnen de teams, en aan meer helder­ heid over wat de leidinggevende van de docenten individueel verwacht.

Volgens het lectoraat van Gründemann/Fruytier is bij deze pilots werken in teams vanzelfsprekend ­geworden. Deze werkwijze gaat de komende jaren breder ontwikkeld worden in de organisatie van de HU. MEER INFORMATIE

27

/ MAUREEN STARING OUD-STUDENT SOCIAAL JURIDISCHE DIENSTVERLENING Werkte mee aan het onderzoek naar de leefsituatie van kinderen zonder verblijfsstatus in de vier grote steden in Nederland van het lectoraat van Lia van Doorn.

“Samen met studenten van andere opleidingen heb ik deze kinderen geïnterviewd. Het onderwerp boeide me vanaf de start. Ik wilde weten hoe zij leven en welke problemen zij hebben. Door dit onderzoek kreeg ik letterlijk een kijkje achter de schermen van een doel­ groep, waar ik normaal gesproken niet zo snel mee in aanraking zou komen. Deze kinderen zijn heel kwets­ baar, zeker omdat ze geen papieren hebben. Via dit onderzoek krijgt een aantal van hen de kans om hun stem te laten horen. Hopelijk kan daardoor op termijn hun leefsituatie enigszins worden verbeterd.”

28

29

/ HOE PROBLEMEN ROND LIDMAATSCHAP AANPAKKEN? Het lectoraat van Stijn Verhagen van Hogeschool Utrecht (HU) onderzoekt met welke interventies sportorganisaties problemen bij lidmaatschappen kunnen aanpakken. Dit is onderdeel van een groot, vierjarig onderzoek van de HU en de Universiteit Utrecht, waarvoor de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek een subsidie van een half miljoen euro heeft verstrekt.

In Nederland slaagt een deel van de sportverenigingen erin een groeiend aantal mensen aan zich te binden, terwijl een ander deel klaagt over een toenemend ledenverloop, een vergrijzend kader en een afnemende ledeninzet.

Het lectoraat van Verhagen voert interventies uit bij verenigingen die problemen rond lidmaatschap ­ervaren. Niet eerder is dat gebeurd in deze opzet en omvang. Het lectoraat richt zich op onder meer ­professionalisering van de vereniging en het versterken van de kwaliteit van besturen.

MEER INFORMATIE 30

11

31

32

12

/ EUROPEES PROJECT RADICALISERING

Het lectoraat Regie van Veiligheid van de HU werkt mee aan een Europees onderzoeksproject over radicalisering. Het gaat hierbij om diverse vormen van radicalisering, van links en rechts tot nationalistisch/separatistisch en religieus. Vanuit het lectoraat is met name meegewerkt aan de ethische vragen bij dit onderzoek.

Om het radicaliseringsproces beter te begrijpen, is er is een nieuw model ontwikkeld. Daarin wordt gekeken naar correlaties tussen factoren. Zo is er op globaal niveau bijvoorbeeld een relatie tussen de aanwezige sociale voorzieningen in een land en het aantal aansla足 gen en terroristen.

En waarom willen individuen lid worden van een radi足 cale groep en waarom willen ze die weer verlaten?

De redenen daarvoor zijn meestal niet ideologisch, maar vooral sociaal: mensen willen onderdeel uitmaken van een groep.

MEER INFORMATIE 33

STUDENTEN GAAN IN 2014 EEN JURIDISCHE QUICK SCAN UITVOEREN IN DIVERSE GEMEENTEN

34

13

/ HOE GEEFT GEMEENTE UTRECHT TOEGANG TOT SCHULDREGELING?

Sinds 1 juli 2012 valt de uitvoering van de schuld­ hulp­­verlening onder de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Vanuit het lectoraat Schulden en Incasso is onderzocht hoe de gemeente Utrecht invulling geeft aan de Awb bij de uitvoering van de schuldhulpverlening.

Het onderzoek leverde een beeld op van de wijze waarop de gemeente Utrecht besluit om mensen met schulden al dan niet toe te laten. Het onderzoek droeg ook bij aan praktijkopdrachten in de minor ‘Recht en publieke sector’ bij de HU. De resultaten van dit onderzoek gebruikt het lectoraat in 2014 om een juridische quick scan te ontwerpen voor gemeenten. Studenten gaan die in diverse gemeenten uitvoeren. De quick scan levert een lande­ lijk beeld op van de kwaliteit van de onderbouwing van de toelatingsbesluiten in de schuldhulpverlening.

MEER INFORMATIE 35

/ MANOUK KRAAIJENHAGEN STUDENT HUMAN RESOURCE MANAGEMENT Werkt mee aan het onderzoek Ondernemend Werknemerschap in de VVT-sector (Verpleging, Verzorging, Thuiszorg) van het lectoraat van Ben Fruytier en Rob Gründemann.

“Dit project zoekt nieuwe arbeidsrelaties in de ouderen­ sector die de voordelen van een vast dienstverband combineren met de voordelen van ondernemerschap.

Als student-assistent doe ik diverse dingen, zoals het meewerken aan literatuurstudie, het opstellen van vragen voor interviews en het meewerken aan de analy­ ses. Door dit onderzoek is HR voor mij veel tastbaarder geworden. Ondernemend werknemerschap kwam al aan bod bij een HRM-cursus, maar vanwege de praktijk­ voorbeelden heb ik er een andere kijk op gekregen.

Tevens leer ik hoe complex de ouderenzorg is.”

36

37

/ COMMUNITY SUPPORT FOR PERSONS WITH DISABILITIES

38

14

Met een slotconferentie is eind 2013 in Amersfoort het Europese project Community support for persons with disabilities afgesloten. Dit project verzamelde in vier steden kennis over hoe mensen met psychische en verstandelijke beperkingen beter kunnen participeren in de samenleving. Het ging om de steden Amersfoort, Budapest, Tallinn en Maastricht. Het onderzoek liet het belang zien van een goede afstemming tussen beleid, organisatie en uitvoering.

Het VN-verdrag voor de Rechten van Mensen met een Beperking biedt een belangrijk beleidskader om de maatschappij toegankelijker te maken voor mensen met beperkingen. Professionals kunnen deze mensen helpen een beroep te doen op deze rechten.

Maar ondersteuning bij participatie vraagt meer, zoals de noodzaak om veel meer aandacht te hebben voor de wensen van deze doelgroep op het gebied van werk en vrijetijdsbesteding. En sociale professio­ nals moeten meer oog hebben voor de participatie­mogelijk­­heden die de samenleving al biedt.

MEER INFORMATIE

39

/ DE VOLKSHOGESCHOOL IN NEDERLAND Het boek over de volkshogeschool in Nederland van Maarten van der Linde (bijzonder lector ‘Geschiedenis van het sociaal werk’ bij de HU) en Johan Frieswijk (historicus aan de Fryske Akademy) is 29 november 2013 tijdens een congres bij Hoge­ school Utrecht (HU) gepresenteerd. Paul Schnabel (oud-directeur van het Sociaal en Cultureel Plan­ bureau) nam het eerste exemplaar in ontvangst.

Volgens hem waren de volkshogescholen decennia terug al bezig met de participatiemaatschappij.

In het boek schetsen Van der Linde en Frieswijk voor het eerst het ontstaan en de ontwikkeling van de verschillende volkshogescholen en hun activiteiten.

Honderden jonge werklozen kregen daar in de jaren dertig een nieuw perspectief aangereikt door vak­­ scholing en sociale vorming.

Het boek ‘De Volkshogeschool in Nederland 1925-2010’ ontving lovende recensies in dagbladen.

MEER INFORMATIE 40

15

41

/ FLOOR VERDONK STUDENT CREATIEVE THERAPIE MUZIEK Werkte mee aan een deelonderzoek van project Samenspel Formele en Informele Zorg van het lectoraat van Jean-Pierre Wilken.

“Dit project onderzocht de maatschappelijke participa­ tie van mensen met niet-aangeboren hersenletsel in de muziekgroep de Meijblues. Samen met vrijwilligers en mantelzorgers bereidden we optredens voor. Daardoor ging het onderwerp echt bij mij leven. We zagen hoe zwaar het kan zijn om het maken van muziek weer op te pakken na het hersenletsel, maar vooral ook hoe waardevol het kan zijn dit samen met andere mensen te doen. Deze manier van werken was voor mij als muziektherapeut een enorme verrijking!”

42

43

44

16

EEN SELECTIE VAN EVENEMENTEN IN 2013

/ OPENBARE LES DONKER EN VAN DUIN

Andrea Donker en Menno van Duin hielden op 14 november 2013 hun openbare les, als lectoren Regie van Veiligheid van de HU. Ze benadrukten daarin dat veiligheidsvraagstukken vooral baat hebben bij een pragmatische aanpak.

Leg de regie voor aanpak van deze vraagstukken bij voorkeur daar waar de meeste kennis aanwezig is van zowel het vraagstuk als van de mogelijke oplossingen.

Dus bijvoorbeeld op de werkvloer of – als het kan – bij de burger. Dat biedt de grootste kans op maatwerk.

Bij hun zoektocht naar het juiste niveau van regie werd ook duidelijk dat het niet om een enkelvoudig begrip gaat, maar dat er verschillende soorten regie zijn te onderscheiden. Verder werd het hen steeds duidelijker dat goede informatie en kennis onontbeerlijk is.

Daarom pleitten Donker en Van Duin ook voor een stevigere onderbouwing van de aanpak van veilig­ heidsvraagstukken.

MEER INFORMATIE 45

46

/ CONGRES SPORT EN EMOTIE

17

Het congres ‘Sport en emotie’ bij Hogeschool Utrecht bood op 13 mei 2013 ruimte aan uit­ eenlopende visies over de aanpak van geweld op en rond de voetbalvelden. De bijeenkomst was georganiseerd na de gewelddadige dood van de grensrechter. Het congres stond onder leiding van presentator Tom Egbers.

Lector Van der Torre van de Politieacademie pleitte voor een strenge aanpak. Tijdelijke uitsluitingen van spelers die zich misdragen, maar ook het instellen van voetbalverboden noemde hij effectieve maatregelen.

Volgens hoogleraar Pedagogiek De Winter zijn ouders, coaches en topspelers belangrijk in de sport vanwege hun voorbeeldfunctie. Zorgen voor betrokken leden is beter dan uitsluitingen, zei hij. Edu Jansing van ­stichting ‘Meer dan voetbal’ benadrukte dat problemen voorkomen kunnen worden, als voetbalclubs hun maat­ schappelijke taken oppakken.

MEER INFORMATIE 47

/ LOF DER ZICHTBAARHEID Kunst geeft mensen met een beperking kracht.

Daarover bestond consensus op het symposium/ festival Lof der Zichtbaarheid op 14 juni 2013 bij Hogeschool Utrecht (HU).

Volgens de deelnemers moet de samenleving ervoor zorgen dat mensen met een beperking kunst kunnen beoefenen, door bijvoorbeeld de reguliere kunsten­ centra toegankelijk te maken en te houden. Daarnaast is het belangrijk de kunst van mensen met een beper­ king zichtbaar te maken voor het publiek, dat dan niet alleen kennismaakt met hun handicaps maar ook met hun talent.

Bijzonder lector Doortje Kal (HU) sprak over de helende werking van maatschappelijke deelname, bijvoorbeeld via kunst. Volgens haar moet de samen­ leving meer rekening houden met mensen die ‘anders-zijn’, want ‘als de omgeving raakt afgesteld op het kwetsbare, verdwijnt de afwijking, of doet ze er minder toe’.

MEER INFORMATIE

48

18

49

50

/ LOTTE SERVAAS STUDENT INTEGRALE VEILIGHEIDSKUNDE Werkt mee aan het onderzoek naar het lokale veiligheidsbeleid van gemeenten in de provincie Utrecht van het lectoraat van Andrea Donker en Menno van Duin.

“Ik vind het leuk de verschillen tussen de gemeenten te zien op het gebied van veiligheidsbeleid. Welke maat­ regelen hebben gemeenten wel of niet genomen, en waarom? Erg interessant om te ontdekken! Zeker bij de gemeente Utrecht, waar ik zelf woonachtig ben. Waar liggen daar de problemen en waar gaat het juist beter?

Het werk dat ik doe bij dit onderzoek, zoals het maken van een overkoepelende analyse, beschouw ik als een perfect opstap naar de universiteit, waar ik volgend jaar de opleiding Criminologie wil gaan volgen.”

51

/ CONGRES ‘VAKMANSCHAP VAN RECLASSERINGSWERKER’ Op 1 november vond het jaarcongres ‘Vakmanschap van de reclasseringswerker’ plaats met ruim 270 bezoekers. Het lectoraat Werken in Justitieel Kader van de HU organiseerde dit congres in samenwerking met drie reclasseringsorganisaties en Avans Hogeschool.

Dit keer stond de inhoud van het nieuwe methodiek­boek ‘Werken in gedwongen kader’ centraal. Dit boek beschrijft diverse mogelijkheden voor sociale professionals in de justitieketen om crimineel gedrag te voorkomen.

Aan de hand van dit boek spraken de deelnemers met elkaar over de verdere ontwikkeling van professioneel reclasseringswerk. Dit gebeurde vooral tijdens tien workshops. Eerder op de dag interviewde HU-lector Anneke Menger in een plenaire bijeenkomst diverse reclasseringswerkers, directieleden en medeauteurs van het boek. Aan het eind van de dag werd het initia­ tief gepresenteerd om een beroepsvereniging van reclasseringswerkers op te richten.

MEER INFORMATIE 52

19

53

/ CONFERENTIE VROEGSIGNALERING Problematische schulden leiden in uiterste conse­ quentie tot een huisuitzetting of afsluiting van energie of water. Gemeenten, woningcorporaties en andere organisaties zoeken samenwerking om deze ultieme incassomaatregelen te voorkomen.

Maar hoe organiseer je ‘vroegsignalering’ om escalatie van schulden te voorkomen? En hoe ga je daarbij om met privacy? Deze vragen stonden centraal tijdens de bijeenkomst die het lectoraat Schulden en Incasso op 26 juni 2013 heeft georganiseerd.

Uitgangspunt voor de bijeenkomst was de inventarisatie van diverse manieren waarop gemeenten ‘vroegsignale­ ring’ organiseren. Deze inventarisatie, die het lectoraat in 2012 heeft uitgevoerd, biedt inzicht in de verschillen in organisatie. Deelnemers aan de conferentie waren onder meer medewerkers van gemeenten en woning­ corporaties, deurwaarders en andere schuldeisers.

Het resultaat van de conferentie is dat organisaties meer inzicht kregen in do’s en don’ts bij het organiseren van ‘vroegsignalering’ en de (on)mogelijkheden van de privacywetgeving.

54

20

HOE ORGANISEER JE ‘VROEGSIGNALERING’ OM ESCALATIE VAN SCHULDEN TE VOORKOMEN?

MEER INFORMATIE 55

/ CASPER VAN WOUDENBERG OUD-STUDENT SOCIAAL JURIDISCHE DIENSTVERLENING Werkte mee aan het onderzoek naar de werkalliantie tussen reclasseringswerkers en hun cliënten van het lectoraat van Anneke Menger.

“Ik heb bij diverse reclasseringsbureaus interviews gehouden met (ex)delinquenten, die onder toezicht staan. Deze mensen vertelden mij de reden of de gebeurtenis in hun leven, waardoor zij van het rechte pad waren geraakt. Die verhalen vond ik bijzonder ­interessant. Door die verhalen ontstond bij mij nog meer het besef om ook deze mensen in hun waarde te laten. In de maatschappij leven veel vooroordelen over criminelen, maar de meeste mensen kennen niet de verhalen die achter hen schuilgaan. Het is belangrijk daar rekening mee te houden.”

56

57

/ LOKALE PROFESSIONALS PRATEN OVER BETER SAMENWERKEN De lectoren Fruytier, Gründemann en Wilken en onderzoekers van de Faculteit Gezondheidszorg van Hogeschool Utrecht organiseerden in 2013 twee discussiebijeenkomsten met lokale professionals uit het werkveld van zorg, welzijn en wonen. Die moeten vanaf 2015 meer met elkaar gaan samenwerken.

Doel van deze discussies is zicht te krijgen op de ontwik­ kelingen in de beroepspraktijk en te inventariseren welke kennis nodig is bij alle veranderingen. Tijdens de eerste bijeenkomst bleek dat de aansluiting tussen de professionals in zorg en welzijn niet altijd even goed lukt.

Bij de tweede sessie kwam naar voren dat het lastig is om burgers aan te spreken op gezond gedrag, omdat een grote groep daarover onvoldoende kennis heeft.

Dit vraagt om een andere interactie tussen hulpverleners en cliënten, zo was de conclusie.

MEER INFORMATIE 58

21

59

/ CONGRES VERLIES EN CONFLICT Op 10 september 2013 vond het congres ‘Verlies en conflict: communicerende vaten’ plaats bij Hogeschool Utrecht (HU). Het was georganiseerd door het HU-lectoraat Innovatieve Maatschappelijke Dienstverlening en diverse partners. Er waren 350 deelnemers.

Tijdens het congres werd het boek ‘ Rouwconflict, regie op het HART’ gepresenteerd van rouw- en verliesthera­ peut Tineke Rodenburg en mediator Marion Uitslag.

Dit boek stond centraal bij het congres. Het laat de onderlinge verwevenheid zien tussen rouwen bij verlies en ruziën bij een conflict.

De onderlinge samenhang van verlies en conflict komt duidelijk naar voren bij een groot conflict tussen een arts en ouders, als hun kind overlijdt (verlies) als gevolg van een medische fout. Of bij een conflict als gevolg van het verlies van een baan. Volgens Rodenburg en Uitslag is een samenhangende kijk op beide emoties essentieel voor de betrokken personen, zodat die de regie over hun leven kunnen herpakken.

60

MEER INFORMATIE

22

61

PUBLICATIES & MEDIAAANDACHT IN 2013 In 2013 vonden vele activiteiten plaats vanuit dit kenniscentrum, waarvan enkele hoogtepunten staan vermeld in dit Jaarbericht. De lectoraten brachten ook honderden publicaties voor de beroepspraktijk, het onderwijs en de wetenschap naar buiten.

Onze lectoraten haalden ook geregeld de media.

Bekijk enkele voorbeelden.

62

23

63

www.onderzoek.hu.nl Twitter: @HUKenniscentrum Facebook: Kenniscentrum

ksi@hu.nl Daltonlaan 300 3584 BK Utrecht