De Ideale HU

DE IDEALE HU FMR-editie 24/09/2013, Utrecht

Live Magazine:

De Ideale HU - FMR-editie

BETROKKEN, BEVLOGEN EN VERNIEUWEND

Tijdens een bijeenkomst brainstormen over de nieuwe FMR. Hoe gaan we de faculteit vormgeven in deze tijden vol verandering? En nu er verhuisd moet

Deze dag is georganiseerd door de

worden naar de Daltonlaan? Kan meer professionele ruimte voor docenten en

Faculteit Maatschappij & Recht

meer resultaatverantwoordelijkheid in docententeams, bijdragen aan verbete-

i.s.m. Studium Generale Hogeschool

Utrecht. Dit Live Magazine is een verslag ÂŽ

VOORWOORD DICK DE WOLFF INLEIDING

VERSLAG VAN DE DAG: 24/ 09/ 2013

ring van de onderwijskwaliteit. En hoe dan? Wat verwacht de student van de docent? En wat verwachten zij van het management? En andersom?

van deze bijeenkomst.

Grafisch ontwerp, uitgave en redactie

O.K. PARKING

Teksten

Nynke de Jong

Hanneke Hendrix

Veel vragen om eens met zijn allen de tanden in te zetten. En dat deden we, op 24 september. Met betrokken, bevlogen medewerkers en studenten. Het resultaat van al die gesprekken vindt u in dit Live Magazine. Om nog eens rustig na te lezen. En om te gebruiken als geheugensteuntje bij het zetten van die nieuwe stappen. Op weg naar dat nieuwe onderwijs van die vernieuwde faculteit.

Fotografie

Tom Roelofs

Rechten

Overname teksten alleen in overleg met de uitgever. Aan de inhoud van dit magazine

kunnen geen rechten worden ontleend.

Live Magazines is een geregistreerd merk en concept van O.K. PARKING. www.livemagazines.nl

fmr_lm_0913_okp LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

3

Team 2.0. Een schitterende term,

deed naar hoe de kwaliteit van het

maar waarom zijn we er eigenlijk

onderwijs en de onderwijsorganisatie

De Participatiemaatschappij begint op de FMR

aan begonnen? Een terechte vraag

op de HU verbeterd kan worden. Het

Het is een nationale trend: meer zelf

van Joost de Bruin aan faculteitsdi-

bleek dat het gebrek aan ruimte voor

doen en minder opgelegd krijgen. De

recteur Maarten Hageman.

de professionals het grote probleem

participatiemaatschappij waar onze

is. Men krijgt te weinig vrijheid en

Koning in de Troonrede over sprak.

“Omdat we met steeds minder mid-

er is te weinig binding binnen de

Joost de Bruin is er een beetje scep-

delen steeds meer moeten doen”,

docententeams. “Vandaar dat wij

tisch over: “Is de ruimte voor profes-

steekt Hageman van wal. “Omdat

nu gaan werken in teams. Teams die

sionele teams niet vooral ingegeven

het geld dat we krijgen steeds meer

met elkaar doelen stellen, resultaten

door bezuinigingen?”

wordt gekoppeld aan de resultaten

halen, feedback geven en daardoor

die we halen.” Dat zijn de politieke

meer ruimte geven. En dat alles met

Maar dit spreekt Maarten tegen: “Als

ontwikkelingen van de afgelopen

minder managers. Het geld dat we

het niet had gehoeven, hadden we

jaren, maar Team 2.0 is ook ge-

daarmee vrijspelen gaat allemaal naar

het nog doorgevoerd. We doen dit

stuurd door het onderzoek van de

het primair onderwijs.”

niet alleen omdat er bezuinigd moet

Commissie Gispen, die onderzoek

4

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

VOORWOORD DEEL 1 - DE STAND DICK DE VAN WOLFF ZAKEN

“WE HEBBEN EEN PRACHTIGE WERELD TE BEREIKEN.”

worden. Want we besparen nu geld

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

5

wat meteen naar het onderwijs gaat.”

Work-partners meeneemt bij het ont-

Dat klinkt goed. Maar zo’n verandering

wikkelen van het onderwijscurriculum,

voer je niet door zonder strubbelingen.

juich ik het initiatief alleen maar toe.”

Waar is nu het meeste rumoer over?

Ton van Zuuren van HU Amersfoort “De managementtaken die nu

heeft een vraag over het manage-

overgelaten worden aan het team,

ment: “Om een verandering in

bijvoorbeeld. Dat is wennen voor

werking te zetten heb je wel een

oudere docenten die ineens dingen

specifiek soort management nodig.

moeten doen die ze voorheen aan

Het veranderproces moet wel goed

een manager overlieten.” Daaraan

geleid worden. Maarten beaamt dit:

wennen kost tijd, erkent Maarten.

Daarom hebben we ook gekeken

Maar we moeten er samen even

naar wat voor soort management no-

doorheen: “We hebben een prachti-

dig is om tot optimaal functionerende

ge wereld te bereiken met elkaar. Er

professionele teams te komen. Daar

zijn emoties en onzekerheden en daar

hebben we stevige en vaak moeilijke

moeten we niet aan voorbijgaan. Dit

keuzes in moeten maken en van men-

heeft tijd nodig.”

sen afscheid moeten nemen. Maar we hebben nu een team staan dat dit

Een rondje door de zaal

proces goed gaat begeleiden.”

Want wat vinden de studenten en docenten eigenlijk van deze nieuwe

Het centrale thema hierbij is volgens

ontwikkelingen? Wat zijn hun vragen?

Maarten Hageman ‘Co-creatie’. “We

Hoogste tijd voor een rondje door

slaan samen deze weg in. Wat zijn de

de zaal:

doelen? Wat is de rolverdeling? Daar moeten we samen uitkomen”, drukt

“Wat zijn eigenlijk die resultaten

Hageman ons op het hart.

waar jullie het telkens over hebben?” opleiding CMV zich af. Het antwoord

Zoeken naar onderwijs dat past bij onze tijd

van Hageman is tweeledig: “Het gaat

Team 2.0 leeft onder de studenten en

om de resultaten die de overheid

de medewerkers. Eén voor één gaan

van ons verwacht, bijvoorbeeld op

de handen omhoog. Hoe worden

het gebied van uitval. En het gaat

de overgebleven managers ingezet?

om de resultaten die we als teams

Welke taken gaan er van de managers

verwachten. Waar ligt de ambitie van

over naar de teams? Vragen waar

het team?” Daar kan Van der Maas

Maarten soms snel antwoord op geeft

mee leven. Wel wil hij graag weten of

en die soms worden bewaard voor het

het erg is als teams al begonnen zijn

volgende deel van het programma.

met het in eigen handen nemen van

Marco Verstralen van HU Amersfoort

de regie. “Wij zijn namelijk al bijna

geeft ons in ieder geval nog een

een jaar bezig met het scenario zoals

pluim: “We zijn zoekende, maar ik vind

de faculteit dat graag ziet. Als andere

het goed dat we zoeken naar onder-

teams hiervan willen leren, kan men

wijs dat beter past bij deze tijd.”

vraagt Aart van der Maas van de

“WE SLAAN SAMEN DEZE WEG IN.”

onze casuïstiek gebruiken.” Hageman reageert verheugd: “Zolang jullie team goede afspraken met de onderwijsmanager maakt en de wensen van de buitenwereld en de Social

6

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

7

8

LIVE MAGAZINE: LERAAR 2020 21 JUNI 2013

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

9

IN DE PAUZE

“ZEG! HOE RAAKT U HIER EIGENLIJK VERZEILD?”

Ilona ter Mors (eerstejaars CMV):

Robert Feith (manager Social Work

Francien Bruggink (Docent en su-

Yasmin Essaidi en Safiye Dagdeviren (Studenten Recht): We zijn hier als

Mijn studieloopbaanbegeleider vroeg

te Amersfoort): Ik kom vandaag

pervisor SPH): Ik kom vandaag vooral

klassenvertegenwoordigers, maar ook om te kijken hoe het nu gaat tussen

me of ik mee wilde naar deze bijeen-

voornamelijk om te luisteren, ik ben

om te ontmoeten en om ervaringen

docenten, studenten en management. Soms zijn we wel eens ontevreden

komst, en omdat ik eerstejaars ben

namelijk één van die managers waar

uit te wisselen. Ik zei net tijdens het

over alle regeltjes die er zijn. In de praktijk merken we dat een regel die in

vond ik het interessant om mee te

ze het steeds over hebben (lacht).

broodje, dat het soms voelt alsof we

het leven geroepen is om studenten beter te laten studeren, juist demotive-

gaan. Zo kan ik het systeem aftasten,

En ik hoop dat we vanavond kunnen

willen dat een kind snel volwassen

rend werkt, zoals regels omtrent aanwezigheid. Sommige studenten vallen

kijken hoe de samenwerking onder-

vaststellen wat de issues zijn waar we

wordt. Dat we het daarom bij de

daardoor buiten de boot.”

ling in zijn werk gaat. Leer ik meteen

het over hebben.

ouders weghalen en die dan weer

hoe het een beetje in elkaar steekt.

vervangen door een voogd. De vele veranderingen maken iedereen een beetje onrustig en dat is ook logisch.

Maar dan hoor ik net tijdens het openingsgesprek dat ze in CMV al begonnen zijn met het doorvoeren van veranderingen, en dan ben ik blij om dat te horen.

10

LIVE MAGAZINE: LERAAR 2020 21 JUNI 2013

LIVE MAGAZINE: LERAAR 2020 21 JUNI 2013

11

TEAM 2.0 IN DE PRAKTIJK Hoe kan meer professionele ruimte in docententeams de onderwijskwaliteit verbeteren?

12

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

13

drie weken duurt voordat je je cijfer

Het is duidelijk dat er hier veel

krijgt. “Dan is iedereen ontevreden,”

creatievellingen aan tafel zitten. De

oppert iemand. “Maar dan blijkt later

inwijding van de nieuwe locatie lijkt

dat het pas een week geleden is dat

dus wel goed te komen, maar hoe zit

het tentamen gemaakt is. Ik wil wel

het met de studenten? Vooral voor

verantwoording nemen voor hoe lang

de eerstejaars kan het heel verwar-

het duurt, maar het is er lastig om te-

rend zijn. Ze zijn al niet zo bekend in

gen het spreekwoordelijke geroeze-

Utrecht en op de Uithof. “Laat van

moes op te boksen.” Communicatie

die Bodywarmers rondlopen, net als

vanuit management en docenten is

op de Open Dag, die je de weg kun-

dus belangrijk. Een student merkt op

nen wijzen en kunnen helpen op de

dat de punten bijvoorbeeld ook op

nieuwe locatie,” oppert een student.

vaste tijdstippen vrijgegeven zouden

Bodywarmers, oftewel jongens en

kunnen worden. “Tijd is immers een

meisjes die je precies kunnen vertel-

subjectieve ervaring,” zegt hij erbij.

len waar die ene docent nu zijn lokaal heeft, en waar de technische dienst

Na de toelichting van Maarten Hageman is het tijd om te kijken hoe ‘Team 2.0’ in de onderwijspraktijk werkt. Hiervoor worden de NSE-uitkomsten van afgelopen zomer als uitgangspunt genomen. Welke acties kunnen docenten samen met studenten ondernemen om de waardering van studenten te verhogen? Wat kan men zelf en waar moeten het management en de ondersteunende diensten de teams ondersteunen?

Bij Tafel 5 kletsen de deelnemers

dus een must. “Je kunt de verhuizing

al lekker door elkaar. “Verhuizen is

gewoon ondergaan”, stelt iemand,

normaalgesproken leuk,” wordt er

“maar je kunt er ook iets leuks van

gezegd. “Ja, en stressvol.” Er wordt

maken.” Maarten Hageman, die

geknikt. “Ik ben in ieder geval blij dat

namens het management bij deze

ik het niet hoef te regelen.” Ze heb-

groep zit, beaamt dat: “Dit kan de

ben het dan ook over een onderwerp

leukste tijd worden voor ons. De

dat hen allemaal zeer aan het hart

saamhorigheid die we ervaren, meer

Het systeem

gaat: de verhuizing naar het nieuwe

betrokkenheid bij elkaar, minder pro-

docenten, studenten en managers in

Aan Tafel 2 steekt men meteen van

gebouw aan de Daltonlaan. “Ik weet

cessen. Ik denk dat we hier later met

gesprek over verschillende thema’s.

wal. “Binnenkort hebben wij een ge-

nog helemaal niet wat we eigenlijk

veel plezier op terugkijken.”

Zo heeft tafel 1 docentkwaliteit,

sprek over Osiris aangevraagd, want

gaan doen’, verzucht een docente.

behandelt tafel 2 het wel en wee

het is zó’n dichtgetimmerd systeem.

rondom het bekendmaken van de

Dat is lastig. Als iemand één foutje

cijfers, praten ze aan tafel 3 over de

maakt, is het meteen voor zowel stu-

stagebegeleiding, aan tafel 4 over

dent áls voor docent vervelend.” Er

onderwijsevaluaties en het terugkop-

wordt geknikt. “Een collega vroeg me

pelen daarvan en aan de laatste tafel

of ik alsjeblieft niet meer tijdens les-

wordt gepraat over de aanpak van de

sen de punten wilde invoeren, want

communicatie rond de huisvesting.

dan kregen de studenten een sms en

Per thema wordt gekeken hoe men

dan was er meteen flinke beroering

studenten beter kan bedienen vanuit

in de groep.” Het frustreert soms dat

“De verhuizing is iets van ons alle-

“Terwijl daar soms wel behoefte aan

de opleidingen. In eerste instantie

het systeem leidend lijkt. “Creatief

maal”, zegt een docent. “Studenten

is.” De docenten kunnen zich daarin

krijgen docenten en studenten de

denken en denken in het systeem

en docenten moeten daarom meer

vinden. Graag had iedereen meer tijd

opdracht te bepalen wat men wil ver-

botst nog al eens,” zegt een docent.

verantwoordelijkheid krijgen. Kunnen

en meer geld.

anderen en welke rol zij zelf hebben

“En dan wint het systeem meestal.”

we niet twee weken lang samen met

“HET FRUSTREERT SOMS DAT HET SYSTEEM LEIDEND LIJKT”

Face-to-face Maar wat weet de rest eigenlijk van

Aan Tafel 3 worden veel ervaringen

de verhuizing? De studenten aan tafel

uitgewisseld over hoe de stagebege-

kunnen zich nog geen voorstelling

leiding gaat. Veel misverstanden en

maken van het nieuwe gebouw. Er

onvrede lijken toch voort te komen

zijn wel rondleidingen geweest, maar

uit dingen die net even mis gaan

daar heeft lang niet iedereen aan

in de communicatie. “Een student

meegedaan.

kan niet meer zomaar een heel jaar gevolgd worden,” zegt een student.

elkaar verhuizen? Dan raken we in

“De ideale vraag,” gooit iemand in

tweede gedeelte wordt er juist ge-

Soms is het lastig dat de onvrede

gesprek over waar we naartoe gaan,

de groep. “Wat heb je nodig tij-

praat over wat men nodig heeft van

over hoe lang het duurt gaat rond-

en hoe we ons nieuwe gebouw gaan

dens je stage om de juiste stappen

de managers en de ondersteunende

zingen in de gangen. Dan blijkt

inrichten. Dan wordt de Daltonlaan

te zetten?” “Ik denk dat er meer

diensten.

bijvoorbeeld dat er helemaal niet

iets van ons allemaal.”

gebruik gemaakt moet worden van

duidelijk gecommuniceerd is dat het

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

zit. Duidelijkheid voor de studenten is

Aan vijf volle tafels gaat een mix van

in de kwaliteitsverbetering. In het

14

Verhuisstress

de digitale middelen die we hier

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

15

hebben,” antwoordt een student.

misschien wel kunnen verkleinen

De docent moet ingezet worden op

instrument.” Je persoonlijkheid. Een

student. Het is even stil. Er wordt

“MWD heeft bijvoorbeeld ook een

door borrels te organiseren. “Dan is

zijn excellentie. En die sterke punten

lastig iets om aan te werken. Het geeft

besproken over hoe je mogelijk de

Facebookgroep. Dat is heel handig.

er alleen iemand nodig die iedereen

moeten binnen het team dus ook hel-

wel aan hoe lastig het onderwerp

evaluaties persoonlijker kan maken.

Daar kun je gewoon allerlei dingen

daar enthousiast voor krijgt!” roept

der zijn. “Weet wat de kracht is van je

‘docentkwaliteit’ is.

“Dan vullen ze niet zomaar hap-snap

ingooien. Misschien is dat niet zo

iemand aan tafel. “Of ben ik nou te

teamgenoten.”

officieel, maar het voelt heel bereik-

optimistisch?”Er wordt luid gelachen.

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

direct naar wat ze echt vinden.” Nu

Iets anders wat ook telkens terug-

Ondertussen aan Tafel 4 heeft men

begint iedereen te knikken. Als er tij-

idee omdat stagespecifiek ook te

De kracht van teamgenoten

komt, is het contact tussen docent

het over hoe je nu het onderwijs het

dig en persoonlijk geëvalueerd wordt,

doen. Want zo ben je als docent veel

Ondertussen is Tafel 1 even een stuk-

en student. Een studente, neemt het

beste kunt evalueren.

dan kun je veel gerichter kijken naar

gemakkelijker te bereiken.” Er wordt

je verderop gaan zitten, zodat ze nog

woord: “Ik waardeer het wanneer een

enthousiast geknikt.

beter met elkaar in discussie kunnen

docent me bij naam kent. Dat voelt

“Als je niks hoort dan zal het wel

het ook weer gemakkelijker om alle

gaan. Over docentkwaliteit. Hoe kun

vertrouwd.” De docenten snappen

goed gaan,” zeggen ze vaak. “Maar

feedback concreet te maken en ver-

“Is voor stagebegeleiding wel

je studenten gebruiken om tot een

haar opmerking. Maar hoe zorg je

daar geloof ik niet zo in. Dan worden

volgens weer terug te koppelen.

face-to-face-contact nodig volgens

betere docentenkwaliteit te komen?

ervoor dat je zulk contact hebt met je

die formulieren maar even snel-snel

jullie?” vraagt een docent. De tafel

Een van de docenten neemt het

studenten? Een optie die genoemd

ingevuld, en dan heb je nog geen

Eind goed…

wordt enthousiast. “Vooral voor

woord: “Als docent moet je je blijven

wordt, is hoorcolleges afwisselen met

goed beeld.”

“Uiteindelijk gaat het toch om het

het begin en het eind, ja,” zegt een

ontwikkelen. Dat doe je door jezelf

werkcolleges: in werkcolleges kun je

“Stel dat jij dat aan zou moeten pak-

persoonlijke en om communicatie,”

student. “Maar het middenstuk zou

in wisselende omstandigheden te

meer persoonlijke aandacht geven.

ken?” vraagt een manager. “Vanuit

wordt er later bij de borrel gezegd.

best door een Skype-gesprek kunnen

brengen. Door te experimenteren

In hoorcolleges grote lijnen geven en

de 2.0-gedachte?”

En zo is het ook. Of het nu live is,

worden vervangen.” Iedereen praat

met collegevormen, bijvoorbeeld.

praktijkvoorbeelden.

enthousiast door elkaar. Voor de

Binnen de klas of buiten de klas.

Een docent antwoordt: “Het pro-

tijdens een borrel op de Ideale HU-

studenten die gewoon goed op de

Hoorcolleges voor een paar honderd

“Je kunt al die kwaliteiten hebben”,

bleem zit soms in het ideaal van

sessie.

rit zitten zou dat een ideale oplossing

man en supervisie met maar drie

stelt een docente, “maar ook al zou

zelfsturende teams. Wie gaat wat

kunnen zijn, is de consensus aan de

studenten. Dat prikkelt mij om mezelf

je al die kwaliteiten hebben, weet ik

dan beslissen? Daar ben ik serieus

tafel. Een goed plan dus! Er komen

te ontwikkelen.” Dat zijn mooie woor-

niet of je altijd hoog zou scoren. Je

heel benieuwd naar! Hoe krijg je

nog meer goeie ideeën tijdens het

den, maar, zo stelt zijn collega: “Je

moet ook weten dat je als docent ook

consensus als je met een heel team

gesprek. Zo zou je de afstand tussen

bent als docent geen alleskunner. Kijk

een rolmodel bent. Je persoonlijkheid

iets moet besluiten?” “Maar je leert

docenten, studenten en management

dus ook waar je kwaliteiten liggen.”

telt ook mee. Je persoonlijkheid is je

je studenten dat toch ook?” zegt een

baar. Misschien is dat ook wel een

16

een lijstje in, maar dan vraag je ze

Zelfsturing

wat er waar precies mis is. En zo is

via Skype, op Facebook of, zoals nu,

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

17

Per tafel zijn er uiteindelijk een aantal punten geformu-

Tafel 4 Onderwijsevaluaties

leerd waar zowel docenten, studenten als management

Live feedback regelen. Maak het persoonlijker voor de

zich in kunnen vinden. Er is verwoed gediscussieerd,

studenten.

TOT SLOT

HET AFRONDEN VAN HET TAFELGESPREK

maar nu iedereen met een borrel in de hand zit, is het tijd om eens van elkaar te horen wat er naar boven

Tafel 5 Aanpak communicatie

is gekomen. Uit iedere groep komt een student als

huisvesting

afgevaardigde naar voren om het woord te doen. En

Saamhorigheid binnen de faculteit ook binnen de verhui-

Maarten Hageman sluit de avond af. “Later zal blijken

zing waarborgen. Leuke en creatieve acties organiseren

dat dit onze mooiste tijd is geweest.”

om de verhuizing aangenamer te maken.

De volgende notities werden per tafel geopperd:

Een opvallende conclusie van de avond? De meeste ‘tafelteams’ hebben het management eigenlijk amper nodig

Tafel 1 Docentkwaliteit

om tot onderwijsverbeteringen te komen. Wel is soms

Meer aandacht voor didactiek, praktijkervaring en commu-

hulp van ondersteunende diensten nodig (Sharepoint,

nicatie tussen docent en student.

OSIRIS). En uiteraard is het voor teams ook prettig als bij twijfel of discussie soms iemand het kader aangeeft, een

Tafel 2 Bekendmaking van de cijfers

knoop doorhakt of slecht nieuws-gesprekken voert. Maar

Communicatie naar studenten moet transparanter. Ze

het merendeel van het onderwijsproces en de contacten

weten niet van de drie weken-regel. Als het inleveren van

met studenten kan door de docententeams prima zelf ge-

de cijfers te lang duurt, moeten de teamleden onderling

organiseerd worden. Zo blijkt bij de praktijkoefening Team

elkaar daarop aan kunnen spreken.

2.0 misschien al een stuk dichterbij dan wanneer de deelnemers hier de meer theoretische discussie over voeren.

Tafel 3 Stagebegeleiding Middenevaluatie via skype, communicatie tussen docent en student via sociale media.

En geld voor een borrel vrijmaken misschien?

18

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

LIVE MAGAZINE: DE IDEALE HU. FMR-EDITIE SEPTEMBER 2013

19

WWW.HU.NL