Jongeren opleiden voor een onbekende toekomst

HOE DOE JE DAT?

Van de energietransitie tot robotisering; de wereld om ons heen verandert razendsnel. Dat daagt ook vmbo-scholen zoals De Meerwaarde uit. Want hoe blijf je aansluiten bij de arbeidsmarkt en leid je jongeren op voor beroepen die nu nog niet bestaan? Bert (voorzitter College van Bestuur) en Jan (teamleider afdeling Techniek) vertellen.

LEG EENS UIT: VOOR WELKE UITDAGING STA JE ALS VMBO-SCHOOL IN EEN SNEL VERANDERENDE WERELD?

Bert: “Als onderwijsinstelling hebben we drie doelen: Leerlingen helpen bij het ontdekken, ontwikkelen en optimaal inzetten van hun talenten. Leerlingen ondersteunen bij het uitgroeien tot gewilde vakmensen. En leerlingen helpen ontwikkelen tot evenwichtige mensen en actieve burgers.

Dat is een prachtig mooie uitdaging. Maar als je naar het tweede doel kijkt, dan hebben we een grote uitdaging. Want wat hebben onze leerlingen als werknemers van de toekomst straks eigenlijk nodig aan vakkennis? Het liefst zouden we daarom innovaties kunnen voorspellen, zodat we vooruit kunnen lopen op ontwikkelingen. In de praktijk is het echter precies andersom. Je loopt altijd een stukje achter de feiten aan in het onderwijs. De kunst is om dat stukje zo klein mogelijk te houden.”

Jan: “Waar je inhoudelijk tegenaan loopt, is dat je op school te maken hebt met landelijke eindtermen; de minimale kennis, inzichten en vaardigheden die leerlingen na afronding van hun vmbo-opleiding moeten hebben. Die eindtermen veranderen niet zo snel als de markt. Zo zagen we jaren geleden al dat de energietransitie en de elektrische auto eraan kwamen, maar het duurde even voordat de eindterm was aangepast en onze leerlingen ook in het kader van een examenprogramma hier daadwerkelijk mee aan de slag konden.”

HOE BLIJFT DE MEERWAARDE OP DE HOOGTE VAN NIEUWE ONTWIKKELINGEN?

Jan: “Samenwerking met het bedrijfsleven speelt daarin een cruciale rol. Zo geeft een leermeester van Pon Dealer les in onze eigen autowerkplaats en gaan onze docenten naar de Pon Academy om up-to-date te blijven. Om ‘bij te blijven’ is er een goede samenwerking met het bedrijfsleven nodig. Als school vinden we dat cruciaal, daarom investeren we erin. Leerlingen die een profiel in de techniek volgen, krijgen regelmatig les van mensen uit die bedrijven, dikwijls op hun eigen locaties. Zo leren ze precies die vaardigheden die van hen gevraagd worden in deze tijd.”

Bert: “Wij geloven dat leerlingen het meest leren wanneer hun leeromgeving zo ‘echt’ mogelijk is. Om te weten of die leeromgeving en het lesmateriaal aansluit bij wat er anno nu op de werkvloer gebeurt, is het noodzakelijk om steeds in gesprek te zijn met ondernemers.”

Jan: “Daarom organiseren we bijvoorbeeld Samen Broeden. Dat is een jaarlijkse bijeenkomst waarin we met werkgevers sparren over de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.”

Bert: “Verder hebben we binnenringen. Dat zijn bedrijven of instellingen binnen een bepaalde bedrijfstak waarmee we minimaal één of twee keer in het jaar in gesprek gaan. Wat speelt er bij jullie op de werkvloer, hoe ontwikkelt jullie vakgebied zich, wat komt er op ons als school af en wat kunnen we daarin voor elkaar betekenen? Per sector gaat dat om zo’n vijftien bedrijven of instellingen waarmee we jaarlijks structureel contact houden.”

IS EEN STERKE RELATIE TUSSEN ONDERWIJS EN BEDRIJFSLEVEN NOODZAKELIJKER DAN OOIT?

Bert: “Het is altijd belangrijk geweest, maar de vlucht die innovaties nu nemen gaat inderdaad in sneltreinvaart en vraagt veel van ons als school. We mogen trots zijn op alles wat we daarin bereiken. De energietransitie bijvoorbeeld hebben we als school adequaat kunnen bijbenen. We hebben hier een duurzaamheidsstation gebouwd met een warmtepomp, zonnepanelen en warmtepompconnectoren waar menig installateur jaloers op is. Zo kunnen we onze leerlingen op hoog niveau praktijkonderwijs geven en lopen we ver vooruit op de gestelde eindtermen.”

Jan: “We zien ook steeds vaker dat mensen uit het bedrijfsleven bij ons aan de slag gaan als docent, zowel parttime als fulltime.

Vaak hebben ze bij hun werkgever al leerlingen begeleid die stage liepen en zo ontdekt hoe leuk het is om met jonge mensen te werken. Als docent kunnen zij als geen ander de liefde voor het vak overbrengen. Ze zijn vaak ook enorm gemotiveerd om hun kennis over te brengen op een nieuwe generatie. In veel gevallen is dat nieuwe kennis, die enorm veel toevoegt in de kennisoverdracht richting onze leerlingen. Maar ook docenten die hier al jarenlang werken doen veel om hun kennis op peil te houden. Ze gaan bijvoorbeeld zelf op stage of volgen opleidingen en cursussen om upto-date te blijven.”

DENKEN JULLIE OOK NA OVER HOE JE JONGEREN ENTHOUSIAST MAAKT VOOR

BRANCHES WAAR DE KOMENDE DECENNIA

VEEL WERK LIGT?

Bert: “Absoluut. Er moeten de komende jaren honderdduizenden huizen gebouwd worden, maar er zijn ook heel veel vakmensen nodig voor de energietransitie. Aan ons als school de opgave om kinderen, maar ook ouders en verzorgers, te laten zien dat werk in de techniek niet vies en onderbetaald is, maar mooi, complex en uitdagend.”

Jan: “Het nieuwe Techniekcentrum helpt daarbij. Basisschoolleerlingen kunnen hier ontdekken hoe breed de wereld van techniek is. Een andere belangrijke ontwikkeling is dat we steeds meer de stap zetten naar projectonderwijs. Waar we leerlingen voorheen bijvoorbeeld een muurtje lieten metselen en stuken, dat vervolgens weer werd afgebroken, motiveren we hen nu door er één project van te maken. Leerlingen bouwen een (deel van) een huis op, met alles erop en eraan. Levensecht leren dus, één van onze speerpunten voor nu en de toekomst.”

Klaar Om Een Leven Lang Te Leren

Het vmbo zelf verandert ook. De gemengde leerweg en theoretisch leerweg worden op termijn samengevoegd tot één nieuwe leerweg. Het idee is dat deze nieuwe leerweg praktijkgerichter wordt dan het huidige onderwijs, met meer levensechte opdrachten die leerlingen uitvoeren bij bedrijven en organisaties. Daarnaast doen leerlingen 21e-eeuwse, vakoverstijgende vaardigheden op. Denk bijvoorbeeld aan vaardigheden als communiceren, samenwerken en reflecteren. Vaardigheden die ervoor zorgen dat leerlingen zich kunnen blijven ontwikkelen, ook als ze straks van school af zijn. Meer weten? Kijk op www.nieuweleerweg.nl