DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - JAARGANG 4 - NUMMER 13 - AUG-SEPT-OKT 2012
75,0(675,((/ 7,-'6&+5,)7
13
2
BEELD: Monique Donckers • FOTOGRAFIE: Marc Schoeters
WELKOMWOORD AA N LEZE RS EN DENKE RS
W
De kunst, om alles beter te doorgronden
aarachtig doorleefde kunst, die aan innerlijke noodzaken beantwoordt, beoefent filosofie met praktische middelen. Want de creatieve daad ontregelt zekerheden en schept reflecties. Toch blijft het zeer de vraag of kunstuitingen volle identiteit kunnen verwerven zonder hulp van het gesproken of geschreven woord, dat het verbeelde helpt vervolledigen en tot wisseling van gedachten en versmelting van perspectieven kan bijdragen. Zoals de liefde tussen mensen zich ontwikkelt door het woord en de spraak, kan het doorleefde woord aan een kunstwerk intiemere dimensies geven. Dieptes van verbondenheid. Schurende gevoelens. Sferen van confrontatie. Het bijzondere aan kunst is dat het een esthetische betrachting is, schijnbaar vrij van functie. Immanuel Kant toonde zich waarlijk een idealistische filosoof toen hij stelde dat we kunst moeten kunnen appreciëren los van alle praktische voordelen. Voor Arthur Schopenhauer geeft kunst ons minstens de kans om tijdelijk aan de algemene ‘wil’ te ontsnappen en vrij te reflecteren. In bepaalde kringen nochtans blijkt het moeilijk om kunst te ‘waarderen’ zonder er geld of gebruikswaarde aan te verbinden. Ook durven bepaalde politieke regimes aan kunstenaars mogelijkheden ontnemen door ze financieel te ondermijnen, overdreven fiscaal te belasten of zelfs hun vrijheid te vernietigen. Kunstuitingen kunnen ons menselijk tekort uitlichten. Maar ze kunnen ons ook attent maken op heel persoonlijke pijnpunten. Evengoed zijn ze in staat limieten op te heffen – voor korte of langere duur – en nieuwe harmonie tussen wezens of dingen te realiseren. Zoals oprechte filosofen kunnen ook kunstenaars geen sluitende antwoorden geven. Maar het behoort tot hun mogelijkheden ogen te openen. Ons inzicht te geven in wat werkelijk waarde heeft. Wat we niet uit het oog mogen verliezen. Wat we dreigen te missen. Wat we nog niet hebben ontdekt, doorzien of ontvouwd. Soms is wat in kunst tot uiting komt moeilijk vertaalbaar of uitlegbaar. Maar kunst maakt het mogelijk zelfs met een onbestemd zwijgen een breuk te maken. De kier die zo in ons bewustzijn ontstaat, geeft dan nieuw inzicht in het onzegbare dat verbinden kan. Zo worden we gebeurlijk op deugddoende wijze nader tot elkaar gebracht. Al moeten we er toch altijd voor waken dat een burgerlijke kunstreligie ons kritisch inzicht niet zoetjesaan vertroebelt. Eddy Strauven Gastheer en coördinator
Voor meer informatie: www.hetzoekendhert.be 3
FILOSOFISCHE SEIZOENSOPENING - IN HET CENTRUM VAN DE NEDERLANDEN
Bedachtzaam op (be)zoek in De seizoensopening van Het zoekend hert ° The searching deer voltrekt zich dit jaar op verplaatsing. En wel in het aloude bestuurscentrum der Nederlanden, de kunststad Mechelen. Alle ware denkers en zoekers worden hier uitgenodigd voor een filosofische speurtocht door de internationale kunstmanifestatie Newtopia: de staat van de mensenrechten. Voor de ronde deelnameprijs van ! 8 krijgt u een filosofische gids, een extra infopakket én een gratis drink. Of het nu het recht op leven, vrijheid, veiligheid en onderwijs is, of het recht op vrij denken, een vrij geweten en vrije meningsuiting, dan wel het recht niet gemarteld, niet ontmenselijkt of vernederd te worden – er is nauwelijks een ander onderwerp dat zo'n sterke invloed heeft op het publieke debat als de mensenrechten. Meer dan zestig jaar na de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wint de kwestie nog altijd aan belang. Newtopia: de staat van de mensenrechten is een essentiële internationale tentoonstelling van hedendaagse kunst. Dit unieke project bouwt voort op de lange relatie tussen kunst en mensenrechten en verkent de vele aspecten ervan. Het brengt de naoorlogse evolutie van de mensenrechtenbeweging en van het debat rond mensenrechten in kaart. Newtopia vindt plaats op verschillende locaties, in de historische stad Mechelen, die geworteld is in de humanistische traditie van Erasmus en Thomas More. Newtopia bevat werk van meer dan 70 kunstenaars uit verschillende generaties, die met diverse media werken, en onderzoekt hun posities ten opzichte van de basisprincipes van de mensenrechten. Veel van deze kunstenaars komen uit regio's waar mensenrechten een nijpende kwestie zijn, zoals de Arabische wereld, China, India, Latijns-Amerika, Zuid-Afrika, Rusland en enkele oude Sovjetrepublieken. De tentoonstelling onderzoekt echter ook de situatie in het westerse tijdperk na 1989 en 9/11 – nu mensenrechten, hard bevochten vrijheden en sociale rechten zeer bedreigd worden. Gids is Stijn Maes, assistent-curator van Newtopia en studiomanager van Fabrice Samyn. Voordien coördinator van Studio Hans Op de Beeck en staflid in Museum Felix De Boeck. Studeerde filosofie aan de Université Paris X Nanterre en de KUL, cultuurmanagement aan de Universiteit Antwerpen.
Newtopia: de staat van de mensenrechten loopt van 01-09 tot 10-12-2012. De exclusieve expeditie van Het zoekend hert ° The searching deer vindt plaats op zondag 2 september 2012. Samenkomst om 14 uur aan het Cultuurcentrum in Mechelen. Duur: 2.30 uur. Prijs per persoon: ! 8. Reserveren verplicht: hetzoekendhert@gmail.com. Voor meer informatie: www.newtopia.be. 4
FILOSOFISCHE WALK-IN-PROGRESS - IN HET MIDDELHEIMMUSEUM
Het lichaam in beeld Op zondag 30 september 2012 organiseert Het zoekend hert, samen met het Vlaams-Nederlands Huis deBuren, een eerste filosofische wandeling in het vernieuwde beeldenpark Middelheimmuseum, in de onmiddellijke nabijheid van het filosofiehuis. Inleider en begeleider is de Nederlandse filosoof Maarten Doorman, ook coauteur van een catalogus van het Middelheimmuseum. Beelden, sculpturen, installaties. Het vermaarde Middelheimmuseum in Antwerpen bezit een uitnemende verzameling moderne en hedendaagse meesterwerken van onder meer Henry Moore, Bernd Lohaus, Per Kirkeby, Guillaume Bijl, Juan Muñoz, Panamarenko en vele anderen. EXPOSITIES VAN MODEONTWERPERS EN VAN ANTONY GORMLEY Zopas werd het Middelheimmuseum vernieuwd en uitgebreid. Bij die gelegenheid selecteerden de Duitse modeontwerpers Bernhard Willhelm en Jutta Kraus (beiden °1972) internationaal bekende stukken uit het depot van Middelheimmuseum voor een verrassende opstelling in het Braempaviljoen, die nog te bekijken is tot begin 2013. Dit unieke project bevat onder meer contrasterende werken van Hans Arp, Medardo Rosso, Alberto Giacometti, Auguste Rodin en Paul Van Hoeydonck. In het nieuwe expopaviljoen Het Huis, een halfopen bouwwerk van de Belgische architecten Robbrecht en Daem, loopt vanaf 29 september 2012 een exclusieve tentoonstelling met werk van de Britse kunstenaar, archeoloog en antropoloog Antony Gormley (°1950). Onderweg passeert onze filosofische wandeling onder meer langs de Pegasus van Carl Milles, de nieuwe vijverfontein van de Belgische minimalist Philippe Van Snick en het intrigerende houten bruggetje van de Chinese totaalkunstenaar, filosoof en dissident Ai Weiwei (°1957). > 5
RICHTING BRAEMPAVILJOEN EN ‘HET HUIS’ > Filosoof en auteur Maarten Doorman leidt deze filosofische wandeling in met een beknopte lezing in Het zoekend hert, waar enkele beelden van de Belgische kunstenares Monique Donckers worden gepresenteerd. De filosofische kunstkenner begeleidt vervolgens de deelnemers op een wandeling door het beeldenpark, richting Braempaviljoen en vervolgens naar Het Huis, om dan in het nieuwe museumcafé MIKA, in het gerenoveerde kasteel, te besluiten met een gratis drink en een laatste vragenronde.
© Stadsgedicht Antwerpen 2012-www.antwerpenboekenstad.be
Bedoeling van deze wandeling is filosofisch te reflecteren over het menselijke lichaam en het beeld (ervan). De nieuw uitgestippelde wandeling wordt een ‘walkin-progress’. Tijdens volgende edities wordt de wandeling stelselmatig verfijnd tot een ‘voorlopig definitief’ parcours, waarbij aspecten van het traject in de toekomst aan nieuwe thema’s kunnen worden aangepast. OP STAP MET MAARTEN DOORMAN, FILOSOOF EN DICHTER Prof. Maarten Doorman (1957), onze gids van dienst, is filosoof, dichter en essayist. Hij is hoogleraar Journalistieke Kritiek van Kunst en Cultuur aan de Universiteit Amsterdam en doceert Cultuurfilosofie aan de Universiteit Maastricht. Recente boeken zijn Art in Progress. A Philosophical Response to the End of the Avant-Garde (2003), De romantische orde (2004), Steeds mooier. Over vooruitgang in de kunst (2005), Paralipomena. Opstellen over kunst, filosofie en literatuur (2007), Denkers in de grond. Een homerun langs 40 graven (2010) en Rousseau en ik (2012). Daarnaast was hij redacteur van de literaire bladen De Tweede Ronde en Hollands Maandblad en van het filosofietijdschrift KRISIS. Hij schreef voor NRC Handelsblad (1987-2005) en Vrij Nederland (19881990). Nu opnieuw voor de Volkskrant. Hij is columnist voor HUMAN, draagt bij aan Filosofie Magazine, is lid van de Museumcommissie in Utrecht, bestuurslid van de Pierre Bayle Stichting en de Stichting P.C. Hooftprijs. Voor het Middelheimmuseum droeg Doorman bij aan het boek Lang Leve Beeldhouwkunst! Long Live Sculpture! (2006), samen met Sara Weyns, curator van Middelheimmuseum.
De nieuwe filosofische wandeling Het lichaam in beeld wordt ingehuldigd op zondag 30 september 2012, vanaf 13 uur in Het zoekend hert ° The searching deer, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem-Antwerpen. Duur: 2.30 uur. Prijs: ! 8. Reserveren: hetzoekendhert@gmail.com. Meer informatie: www.hetzoekendhert.be - www.deburen.eu - www.middelheimmuseum.be. 6
TEKSTEN: Agnès Van Emelen en Eddy Strauven • FOTOGRAFIE: Marc Schoeters e.a.
HET Z!EKEND HERT
THE SEARCHING DEER
Eros en de kwetsbare mens FILOSOFISCHE LEZINGENCYCLUS OVER GEPASSIONEERD DEN KEN & GEPERVERTEERD VERLANGEN Bij de 100 ste geboortedagen van Leopold Flam e n Lo uis Pa ul Boon
In de eerste twee lezingen over Eros en de kwetsbare mens werd de impact van eros op het werk van filosoof Leopold Flam en schrijver Louis Paul Boon doorgrond. Vervolgens werd een historisch parcours ingezet met Søren Kierkegaard. Voor Leopold Flam is het existentiële en subjectieve inzicht van de Deense denker enig in zijn soort omdat het op moderne wijze een individuele positie uitklaart ‘zoals vóór hem door de Griekse filosofen gedaan werd’. Het was de Weense neuroloog Sigmund Freud die vervolgens de deur naar de 20ste eeuw definitief en compromisloos opende. Filosofe Dr. Tinneke Beeckman volgde zijn unieke denkspoor in de krochten van ons zijn. Het verslag van haar lezing vindt u op de volgende bladzijde. I N HECHTE SAMENWERKING MET HET VLAAMS-NEDERLANDS HUIS
deBUREN www.deburen.eu
7
4 - SIGMUND FREUD EN HET PRIMAIRE DRIFTLEVEN - DR. TINNEKE BEECKMAN
De mens is fundamenteel gedetermineerd én gekwetst Filosofen grijpen veelal de redelijkheid of de taal aan als startpunt van hun antropologische reflectie. Seksualiteit associëren ze met het dierlijke in de mens. Voor de Weense zenuwarts Sigmund Freud is de seksualiteit evenwel het uitgelezen vertrekpunt voor een wijsgerige antropologie, zegt Dr. Tinneke Beeckman. Aanvankelijk bestudeert Sigmund Freud (1856-1939) ziektes van het menselijke zenuwstelsel vanuit de neurologie. Later brengt de Franse arts Jean-Martin Charcot (1825-1893) hem op het spoor van een meer psychologische interpretatie van de psychopathologie. Onder invloed van de Weense arts en filosoof Joseph Breuer (1842-1925) gaat Freud na experimenten met hypnose en cocaïne over tot de talking cure, waarbij de patiënt wordt verzocht vrij te associëren. Symptomen, aldus Freud, houden verband met verdrongen herinneringen aan pijnlijke gebeurtenissen. Het oprakelen van die reminiscenties maakt deel uit van de therapie omdat de gevoelens die ermee gepaard gaan, doorleefd en besproken worden. Een elementair principe van Freuds antropologie is dat er maar een gradueel verschil is tussen pathologie en normaliteit. De psychopathologie toont een uitvergrote vorm van de fundamentele structuurmomenten van het menselijke bestaan, in de variëteit aan antwoorden op culturele, existentiële en sociale vragen. In Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie (1905) benadert Sigmund Freud daarom de normale seksualiteit vanuit abnormale gevallen. Vernieuwend is zijn belangstelling voor de infantiele seksualiteit, die op zich voor het kind niet problematisch is, maar toch pathogeen kan worden door de interpretatie die het er later aan geeft. Hoewel de beleving van de seksualiteit bij de mens anders dan bij dieren tot het pathologische kan neigen, koppelt Freud die vatbaarheid voor neurose ook aan de culturele vermogens van de mens. In Die Traumdeutung (1900) stelt Sigmund Freud dat ons psychische apparaat wordt overheerst door het lustprincipe. Wordt een drift door de confrontatie met de realiteit gefrustreerd, dan reageert het psychisme daar hallucinatorisch op. Dromen zijn wensvervullingen, zegt Freud. Ze zijn de koninklijke weg naar het onbewuste. In Zur Psychopathologie des Alltagslebens (1901) breidt hij het domein van de betekenisvolle activiteiten uit tot schijnbaar onbenullige gebeurtenissen, zoals versprekingen of verschrijvingen. Freud betwijfelt het toevallige karakter hiervan en poneert een determinisme bij de mens: alle psychische inhouden hangen door associaties aan elkaar vast. Ze zijn dan ook zinvol en duidbaar. Vanaf 1920 neemt de freudiaanse theorie een andere wending. Tegenover de levensdrift, eros, plaatst Freud de doodsdrift, thanatos. Het probleem van geweld en trauma staat nu centraal. Agressie, meent Sigmund Freud, is niet louter een reactief verschijnsel tegen een uitwendige vijand. Verschillende psychopathologische fenomenen tonen aan dat er bij de mens ook een verinnerlijkte destructieve drang actief is die het gelukkig zijn en het omgaan met de onvermijdelijke pijnpunten in het leven tegengaat. Uit Freuds cultuurfilosofische teksten komt een weinig optimistisch beeld van mens en maatschappij naar voren. Zijn theorie staat haaks op de idee van een mogelijk geweldloze mens waar het toen opkomende pacifisme zozeer voor ijverde. Voor de vader van de psychoanalyse is de mens fundamenteel gedetermineerd én gekwetst. 8
9
EERSTE BESPIEGELING DOOR MARC SCHOETERS, FILOSOOF EN FOTOGRAAF
Monique Donckers en de strijd tegen het stervende licht In de rand van de lezingencyclus Eros en de kwetsbare mens presenteert Het zoekend hert ook een wisselende beeldententoonstelling met werken van de Belgische kunstenares Monique Donckers. Tijdens een openingsmoment reflecteerde Marc Schoeters, filosoof en fotograaf, over wezen en werk van de beeldhouwster. Later in de cyclus volgen andere beelden van Monique Donckers en wellicht ook nieuwe bespiegelingen. Maar eerst de visie van de dichterlijke fotograaf, door wiens focus het werk van Donckers nieuw leven kreeg. “Het werk van Monique Donckers komt men moeilijk nabij. Je kan het natuurlijk aanraken. Dat heb ik al enkele heren en dames stiekem zien doen, de werken betasten. Maar dat leert ons meer over die heren en dames dan over de kunstwerken. Kijk naar die betonnen man buiten, in de tuin. Dat beeld heet The Touch. Zelden heb ik iemand gezien die zo onaanraakbaar is. De man steekt zijn hand uit en is tegelijk heel afwerend. En die hand is rood. Is het bloed? Heeft hij een misdaad gepleegd? Of zegt zijn hand alleen maar: ik ben het rode gevaar? Wie om het beeld loopt, ziet dezelfde rode kleur op het geslacht van de man. Wat betekent dat, zo’n bloedrode roede? Alles wat je zegt over de beelden van Monique Donckers zit er naast. Een beetje of helemaal. In mijn eerste gesprek met haar zei ik dat haar werken onaanraakbaar leken. Enkele weken geleden bezocht ik de Kruidtuin in Antwerpen. Daar zag ik hoe mensen bij haar beelden hun handen gewoon niet thuis konden houden. Het was alsof een onweerstaanbare drang hen daartoe dreef. Ze raakten de beelden aan. Ze drukten zich er tegen aan. Steen werd lichaam en lichaam kunst. Wat blijft er over van mijn stelling dat de beelden van Monique Donckers niet uitnodigen tot aanraking?” “Ergens in een interview zei de beeldhouwster: ‘Kunst raakt je alleen als je erdoor aangesproken wordt, het is 10
in the eye of the beholder!’ Een kunstwerk moet je aanspreken. Rechtstreeks. Los van elke kunstideologie. Je kijkt er de eerste keer misschien maar even naar. Maar dan kijk je weer, langer. Opnieuw en opnieuw. Zoals je naar het gelaat van je geliefde kijkt. Het laat je niet los. Dat heet Eros. In zijn lezing in dit filosofiehuis maakte professor Hubert Dethier een scherp onderscheid tussen erotiek en pornografie. We leven in een pornografische wereld. Alles ligt open en bloot te grabbel. En plots verschijnt in dat pornografische universum dat ene gelaat. Dat kunstwerk dat ons aanspreekt. Eros. Het gelaat dat niet liegt. Een ander beeld in dit filosofiehuis heet niet voor niets – I cannot hide inside my face.” “Leopold Flam schrijft in De kunstenaar: ’De esthetische belevenis betreft steeds de betrokkenheid van de kunstenaar (en de kunstbeschouwer) op de dood.’ En even verder: ‘De opheffing van de eindigheid en de sublimatie van de dood is het eigenlijke pathos van de kunstenaar in zijn werkzaamheid. Door het werk verzoent hij zich met de eigen dood. Juist daarom kan het eigenlijke kunstwerk zomaar niet tot een voortbrengsel van de cultuurindustrie worden herleid.’ De beelden van Monique Donckers passen niet in het plaatje van de kunstindustrie. Ze zijn ongepast. Ze vallen buiten het ‘discours’ van de zogenaamde avant-garde. Een avant-gardist is iemand die alléén vandaag niet van gisteren is. Authentieke kunst is altijd-nu.” “Donckers’ werk herinnert ons ook aan de andere kant van Eros. Aan de kwetsbare wederhelft. Om Leopold Flam opnieuw te citeren: ‘De eigenlijke en enige esthetische belevenis is de dood en zijn sublimatie, zijn opheffing. De dood wordt nooit onmiddellijk gezien… Inderdaad is de voorstelling van de dood geslaagd, dan bekoort ons het werk en bemerken wij de dood niet.’ Een van haar meest beklijvende beelden noemde Monique Donckers Rage, rage, against the dying of the light.” “Haar beelden zoeken elkaar. Ze zoeken ons. Nu. Maar ze laten ook de kwetsbaarheid van dat zoeken zien. Ze stellen de vraag naar de vergeefsheid van menselijke contacten. Waarom verwordt Eros tot erosie? Hoe bevrijdt erosie het lichaam van Eros en drift? De kunstenares verwoordt het als volgt: ‘Mijn zoeken heeft zich heel lang gesitueerd rond relaties tussen mensen, vooral de manier waarop mensen steeds op zoek zijn naar contact met elkaar, en hoe moeilijk dat is, hoe vaak het niet compleet is. Ik maakte groepen, contactloze figuren. Ten slotte heb ik begrepen dat ik het steeds over mezelf had, ik realiseerde me dat ik mijzelf zie als het resultaat van invloeden en contacten, en ging de confrontatie met het zelfportret aan.’ Haar zelfportretten zijn portretten van ieder. Ze dragen de wereld in zich. Particulier wordt universeel en omgekeerd. Zoals alle ware kunst.” Marc Schoeters is wie hij niet is. Flierefluiter volgens zijn familie. Charlatan volgens vriend en vijand. Maakt al een leven lang foto’s van het leven. Begrijpt er hoe langer hoe minder van. Schrijft gedichten. Publiceert niets. Geeft gewoonweg. Is weg van mensen die op weg zijn. Schaap in wolfsvacht. Onverlaat op weg naar het einde. LED IT BLEED | LEED IN BEELD is maandenlang te beleven in Het zoekend hert ° The searching deer, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem, voor en na de lezingen, tijdens avondactiviteiten of op afspraak: hetzoekendhert@gmail.com. 11
FILOSOFISCHE LEZINGENCYCLUS OVER GEPASSIONEERD DENKEN & GEPERVERTEERD VERLANGEN TIEN LEZINGEN – VAN ZON DAG 18 MAART 2012 TOT ZONDA G 17 FEBRUARI 2013 1 - Leopold Flam en de roeping van de eros - Prof. Hubert Dethier | Zo 18 maart 2012 2 - Louis Paul Bo on en de eenzame kunstenaar - Marja Pruis | Zo 22 april 2012 3 - Søren Kierkegaard en de onmogelijke liefde - Prof. Else Walravens | Zo 20 mei 2012 4 - Sigmund Freud en het primaire driftleven – Dr. Tinneke Beeckman | Zo 24 juni 2012 5 - Martin Heidegger en de verborgen relaties - Mark Wildschut | Zo 16 september 2012 6 - Hannah Arendt en het gepassioneerde denken - Peter Venmans | Zo 21 oktober 2012 7 - Georges Bataille en de liefde tot de dood - Dr. Marc De Kesel | Zo 18 november 2012 8 - Jean-Paul Sartre en het andere lichaam - Prof. Ger Groot | Zo 16 december 2012 9 - Simone de Beauvoir en de tweede sekse - Prof. Veronica Vasterling | Zo 20 januari 2013 10 - Eros en de wetten van de liefde - Dr. Connie Palmen (o.v.) | Zo 17 februari 2013 Het zoekend hert ° The searching deer – Koninklijkelaan 43 – 2600 Berchem-Antwerpen Prijs per lezing: !7 - Reserveren verplicht: hetzoekendhert@gmail.com Voor meerdere lezingen zijn bijna alle plaatsen al volzet. Spoedig reageren, dus!
‘Blame it or praise it, there is no denying the wild horse in us.’ – Virginia Woolf (1882-1941) 12
ONTHAAL EN DAGCOÖRDINATIE: Christel Kersemans - Agnès Van Emelen - Martine De Coster
Eros en de kwetsbare mens
BIJZONDERE BOEKPRESENTATIE I Meesters in de Nederlandse filosofie
Over 20 jaar publieksfilosofie in de Lage Landen Bij het 20-jarige jubileum van Filosofie Magazine publiceren uitgeverij VBKU en Veen Magazines een bijzonder gelegenheidsboek van Frank en Maarten Meester over ‘20 jaar publieksfilosofie in de Lage Landen’. Het zoekend hert en deBuren presenteren dit werk in primeur voor België, met een lezing door de beide auteurs. Frank Meester (°1970) en Maarten Meester (°1966) verwierven de jongste jaren brede bekendheid en ook een kwaliteitsvolle reputatie als het filosofische auteursduo ‘Gebroeders Meester’. Samen publiceerden zij onder meer Meesters in de filosofie (2005), Meesters in religie (2006), Descartes’ dochter (2007) en tal van columns in dag- en maandbladen, zoals De Volkskrant, dagblad Trouw en het feestvierende Filosofie Magazine. In hun nieuwe boek over Nederlandse filosofie reflecteren de Gebroeders Meester op pittige wijze over twee decennia publieksgerichte filosofie. Zo onder meer over populaire filosofische tijdschriften, academische denkers, filosofische romanciers, vrouwelijke filosofen en een aantal publieksgerichte organisaties of manifestaties. Hun doordachte twistgesprekken zijn afwisselend vriendelijk en kritisch, ernstig en komisch. Nu en dan wordt een geheimpje publiek gemaakt of worden al te populistische uitingen scherpzinnig ontleed. Met andere woorden: fijne breinvoeding voor sfeerbeluste doordenkers. De boekpresentatie van Meesters in de Nederlandse filosofie vindt plaats op zondag 7 oktober om 11 uur in Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem. De inkom bedraagt ! 7, het boek kost ! 19,95. Bezoekers die het boek kopen, krijgen meteen hun entreegeld terug. Reserveren is wel verplicht: hetzoekendhert@gmail. Voor meer informatie: www.deburen.eu en www.hetzoekendhert@gmail.com. 13
BIJZONDERE BOEKPRESENTATIE II Het vertaalde werk van Jules Evans
Philosophy for life - and other dangerous situations Op vrijdag 2 november 2012 presenteren Het zoekend hert en uitgeverij Ten Have de Nederlandse editie van een bijzonder werk over praktische filosofie: Filosofie voor het leven. En andere gevaarlijke situaties. De Britse auteur Jules Evans wordt daarbij vriendelijk bevraagd door Dr. Robrecht Vandemeulebroecke van de VUB. Tijdens zijn middelbare schooltijd gebruikte Jules Evans behoorlijk wat partydrugs. Hij werd er steeds angstiger van. Als student kreeg hij een burn-out. Hij besefte dat zijn studie Engelse literatuur hem niet op het leven voorbereidde. Uiteindelijk was het de filosofie die hem uit zijn emotionele crisis redde. Jules Evans raakte gefascineerd door de filosofen uit de Oudheid, vooral door hoe ze ons nog altijd kunnen helpen denken. Door zijn persoonlijke studie leerde Evans omgaan met zijn emoties en reflecteren op wat het doel in een leven zou kunnen zijn. Met zijn boek Philosophy for Life. And other dangerous situations werd de jonge filosoof de nieuwe ster van de filosofie in GrootBrittanniĂŤ. In dit intelligente werk onderzoekt hij ten gronde hoe we de kennis van antieke filosofie kunnen benutten. Wat kunnen we gebruiken? Wat kunnen we achterwege laten? Om zich op het moderne bestaan te oriĂŤnteren, voerde hij gesprekken met psychologen, gangsters, soldaten, astronauten en anarchisten. Zo toont hij aan hoe mensen in uiteenlopende situaties met filosofie hun levenshouding verbeteren. Filosoof en letterkundige Jules Evans is momenteel onderzoeker aan het Centre for the History of Emotions van de Queen Mary University. Hij bestudeert de verhouding tussen filosofie van de Oudheid en moderne psychologie. Hij schrijft voor The Wall Street Journal, The Times, The Spectator, Prospect, Psychologies, de New Statesman en The Guardian. Zijn blog www.politicsofwellbeing.com trekt maandelijks 12.000 bezoekers. Hij is verbonden aan The School of Life en medeorganisator van de London Philosophy Club. De boekpresentatie van Filosofie voor het leven. En andere gevaarlijke situaties vindt plaats op vrijdag 2 november om 20 uur in Het zoekend hert, Koninklijkelaan 43, 2600 Berchem. De inkom bedraagt ! 7, het boek kost ! 19,95. Bezoekers die ter plaatse het boek kopen, krijgen meteen hun entreegeld terug. Reserveren is wel verplicht: hetzoekendhert@gmail.com 14
KERNTEAM HZH/TSD: EDDY STRAUVEN - CHRISTEL KERSEMANS - AGNES VAN EMELEN - HELLA VAN DEN ELSHOUT
HET ZOEKEND HERT – en het mysterie HET CONCEPT Het zoekend hert ° The searching deer bevindt zich in een premodernistisch pand uit 1924, met art-deco-elementen en halfronde erkerkamers. Tijdens een doordachte modernisering werd het pand omgebouwd tot een kleinschalig filosofiehuis met bescheiden ruimtes voor lezingen en dialoog, en ook met een bijzondere gastenkamer, waar filosofen, schrijvers of kunstenaars welkom zijn. HET STREVEN Het zoekend hert ° The searching deer besteedt kwaliteitsvolle aandacht aan belangrijke tradities en nieuwe ontwikkelingen in de filosofische levenshouding, maar ook aan de grensgebieden tussen filosofie en meer artistieke disciplines. Het gaat hier vooral om aspecten van filosofie die elders onderbelicht blijven en die baat hebben bij een indringende dialoog. HET DENKEN Nogal wat mensen jagen kennis na voor the fun of the hunt, om het plezier van de jacht. In Het zoekend hert ° The searching deer komen enkelingen samen voor een verademend denken, onderzoeken en overleggen. In een huiselijke en beschuttende omgeving. Het is hier toegelaten oude waarheden en zekerheden in vraag te stellen. Ook om bepaalde hersenkronkels gaandeweg te ontwarren. Daarbij mag er ruimte blijven voor raadsels, twijfels, of een vleugje ironie. Het mysterie achter de dingen zal er wel niet door geschaad worden. HET DOEL Een filosofische levenshouding heeft geen vast einddoel. Bij de kunst van leven hoort een open einde. Het zoekend hert ° The searching deer heeft geenszins de bedoeling de wereld te verbeteren, maar een bescheiden, inspirerend en ietwat feestelijk universum te creëren. Zorgvuldig en zorgzaam maar vastbesloten – met een stevig gewei op het hoofd.
EEN BEETJE GIFT KAN GEEN KWAAD Bepaalde denkende lieden, die recht van spreken menen te hebben, omschrijven Het zoekend hert ° The searching deer als een origineel en waardevol project. En misschien bent ook ù telkens blij als ons filosofisch minimagazine weer gratis in uw brievenbus valt? Welaan, u hoeft ons hiervoor niet buitensporig te bedanken. Maar wilt u aan ons ideële project eens een kleine of zelfs meer beduidende bijdrage leveren? Dan mag u altijd uw goedbedoelde donatie op onze rekening laten druppelen: IBAN: BE32 0015 8917 0602 – BIC: GEBABEBB. Graag met vermelding: Gift! 15
Al gem ene r edac ti e + v era n tw o ord eli j ke uitg ever : Eddy S tr auv en, G em eentes traa t 237, B-3 010 K ess el- Lo | Tel ef oon: + 32 ( 0)4 73 68 66 65 | Ma ilad res: hetzoekend her t@ gm ail .c om | W ebs it e : www . h et zo e ke nd h er t.b e |
P910603
REDACTIE & bereikbaarheid
BC 31257
Het zoekend hert ° The searching deer is het tijdschrift van het gelijknamige filosofiehuis, waar denkende enkelingen welkom zijn voor zingevende ontmoetingen. Onze programma’s besteden aandacht aan ontwikkelingen in de filosofische levenshouding en aan kruisverbanden met artistieke disciplines. Naast de cyclus Eros en de kwetsbare mens presenteert Het zoekend hert weldra filosofische excursies in Newtopia in Mechelen en het Middelheimmuseum in Antwerpen, alsook nieuwe boeken over publieksgerichte filosofie, van de Britse denker Jules Evans en de Gebroeders Meester.
HET Z!EKEND HERT
THE SEARCHING DEER
Philosophy & overnight sensations – Koninklijkelaan 43, B-2600 Berchem (Antwerp)