Inkijkexemplaar juni 2016 - EHBO.NL

JUNI 2016 N U MME R 3

EERSTE HULP Fysioplein helpt sportletsels te voorkomen

EN SPORT

Beter vroeg dan laat

JA A R G A N G 4

voorlichting Blessures bij kinderen

Kwetsbaar

Eerste Hulp.

Je moet het wel écht doen!

Saai is het nooit!

Hoe Jetze Plat Paralympisch sporter werd

De weg naar goud

van de redactie

JUNI 2016 NU MME R 3, JAAR G A N G 4

Colofon Hoofdredacteur A.N. de Voogd Redactie M. Jansen, E.J. van der Steen, M. van der Tang Eindredacteur B.A.J. Jongejan

Respect!

M

ijn mond valt nog net niet open. De snelheid waarmee de pianist zijn vingers over de toetsen laat gaan is bijna niet bij te houden. Het geluid dat uit de vleugel komt, is nog prachtig ook. Het wordt me meteen duidelijk: musiceren op hoog niveau is topsport. Het leren van een muziekstuk kost tijd en energie. Alleen door veel te oefenen word je goed. Een artikel over blessures bij muzikanten kan in dit nummer over sport en eerste hulp dan ook niet ontbreken.

Uiteraard gaat dit nummer ‘Eerste Hulp en Sport’ over meer dan blessures bij muzikanten. Eerste Hulp en Sport gaat over preventie, behandeling, uithoudingsvermogen, motivatie en uiteraard plezier bij sporters.

In Nederland wordt veel gesport, daardoor zijn er helaas ook veel mensen met blessures. Veel initiatieven zijn gestart om hier iets aan te doen.

Een van de initiatieven komt van Fysioplein. Door middel van een speciale warming-up kunnen veel blessures worden voorkomen. Blessures op jonge leeftijd kunnen op latere leeftijd voor veel problemen zorgen en dat wil je voorkomen.

Drukker Drukkerij Tesink, Zutphen

Eerste Hulp Velen van u is het vast niet ontgaan dat de Nederlandse Richtlijnen voor Eerste Hulp (2016) zijn verschenen. Inmiddels zijn ook de nieuwe eindtermen voor het Diploma Eerste Hulp gepubliceerd en binnenkort komt de 27ste druk van het Oranje Kruis boekje uit. Eerstehulpverlening zal er op bepaalde punten anders uit gaan zien.

Het uitgangspunt blijft dat het slachtoffer zo efficiënt mogelijk geholpen wordt, waarbij het voor de eerstehulpverlener niet te ingewikkeld moet zijn. In dit nummer leest u over de belangrijke wijzigingen.

Oké, één tipje van de sluier: de mitella verdwijnt voor de eerstehulpverlener. U leest in Afscheid waarom ik denk dat het helemaal niet zo erg is.

Concluderend kunnen we zeggen dat sport en eerste hulp veel gemeen hebben. Of je nu een podiumplaats wil bemachtigen of dat je een EHBO-diploma wilt behalen, beiden kosten tijd en vergen energie. Oefening baart kunst. Maar dan heb je ook wat. Hopelijk klinkt dat voor velen als muziek in de oren.

Naast het sporten, wordt er ook veel naar sport gekeken. Helaas moeten we deze zomer naar het Europees Kampioenschap voetbal kijken zonder het Nederlands elftal. Gelukkig zijn er nog genoeg andere sportevenementen waar we van kunnen genieten, zoals de Olympische en Paralympische Spelen.

Een sportieve zomer gewenst!

Door het interview met Jetze Plat ben ik anders naar de Paralympische sport gaan kijken. Je beperking je kracht laten zijn. Je niet laten weerhouden, maar juist de beste willen zijn. Dat vergt discipline.

Daar heb ik respect voor. Ik hoop dan ook dat Jetze deze zomer zijn verwachtingen waar mag maken.

Volgend nummer:

Niet iedereen wil mee doen met de ‘gebruikelijke’ sporten. Ooit gehoord van sambo, runratturnen of padel? Waarschijnlijk niet. Na het lezen van het magazine weet u alles van deze onbekende sporten.

Matthijs van der Tang

Eerste Hulp en Hospitality redactie@ehbo.nl foto vlnr: Mark Jansen, Annet de Voogd, Esther van der Steen en Matthijs van der Tang

Vormgever C10 Ontwerp, Gentle Giant Aan dit nummer werkten mee: J. Plat, G. Lavooij, K. Alblas, G. Resche, J. Gal, D. de Jong, L. de Kok, W. Dirven, A. Verburg, N. van As, M. Kadiks, F. Schumans, S. Kol, G. de Vries, A. Meijer, Y. de Frel, K. Abbink, M. Dobbe, J. van Haren, C. Ceton, F. Ningbers, M. Bogaart, K. Hofman, A. Cats, G. van Egmond, K. ten Duis Redactieadres Scheveningseweg 44 2517 KV Den Haag Postbus 16462 2500 BL Den Haag 070 - 338 32 33 redactie@ehbo.nl www.ehbo.nl/magazine #magazineEHBONL Abonnementsprijs 2016 (6 nummers) €17,95 Nieuwe abonnementen 070 -338 32 35 www.ehbo.nl/magazine Magazine niet ontvangen?

070 - 338 32 35 redactie@ehbo.nl Opzeggen Abonnementen dienen schriftelijk te worden opgezegd.

COVERFOTO ISTOCK / KEMTER OVERNAME ARTIKELEN EN FOTO’S ARTIKELEN UIT EHBO.NL MOGEN MET BRONVERMELDING WORDEN OVERGENOMEN. WANNEER ECHTER EEN AUTEUR IS VERMELD, DIENT DEZE APART TOESTEMMING TE VERLENEN. IN BEGINSEL IS ER COPYRIGHT VERSCHULDIGD. DAT GELDT OOK VOOR HET OVERNEMEN VAN FOTO’S BIJ ARTIKELEN. ARTIKELEN IN EHBO.NL BEHOEVEN NIET BIJ VOORBAAT DE OPVATTINGEN VAN HET ORANJE KRUIS WEER TE GEVEN. ZIJ KUNNEN BIJVOORBEELD BEDOELD ZIJN OPVATTINGEN VAN ANDEREN TE TOETSEN OF EEN DISCUSSIE OVER EEN ONDERWERP OP GANG TE BRENGEN. BIJ HET PUBLICEREN VAN DE FOTO’S IS DE GROOTST MOGELIJKE ZORGVULDIGHEID BETRACHT. TOCH BESTAAT DE MOGELIJKHEID DAT ER GEEN TOESTEMMING IS GEVRAAGD AAN EVENTUELE RECHTHEBBENDEN. U KUNT ZICH HIERVOOR WENDEN TOT DE REDACTIE. TWEEMAANDELIJKS MAGAZINE VAN DE STICHTING KONINKLIJKE NATIONALE ORGANISATIE VOOR REDDINGWEZEN EN EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN ‘HET ORANJE KRUIS’.

ISSN: 2214-6792 GEDRUKT OP FSC GECERTIFICEERD PAPIER.

2

inhoud

8

Preventie

HOE JETZE PLAT PARALYMPISCH SPORTER WERD

De weg naar goud

4 FYSIOPLEIN HELPT SPORTLETSELS TE VOORKOMEN

Beter vroeg dan laat

Interview

14 OOK MUSICI KAMPEN MET BLESSURES

16

Musiceren is topsport

Eerste Hulp.

Je moet het wel écht doen!

EERSTE HULP

Interview

UIT DE PRAKTIJK

en verder...

EN SPORT

HELDEN

7 Eindelijk!

NA 60 JAAR UIT HET ORANJE KRUIS BOEKJE

11 Afscheid

4.500.000 SPORTBLESSURES IN 2013

12 Meestal plotseling!

18 Veilig (ver)loop

VRAAG & ANTWOORD

21 Tips om de zomer goed door te komen

VEILIGHEID MEEST BELANGRIJK BIJ EVENEMENTSVERGUNNING

VOORBEREIDEN OP DE NIJMEEGSE VIERDAAGSE

22 The Walk of the World BLESSURES BIJ KINDEREN

24 Kwetsbaar STRAATVRAAG

27 Het belang van sportende kinderen?

Uit de praktijk

26 Vernieuwd

VERNIEUWDE RICHTLIJNEN, EINDTERMEN EN LESMATERIAAL

ONBEKENDE SPORTEN

28 Sambo, padel en rhönradturnen 30 Kort Nieuws / Familie Zorgzaam COLUMN ANDRÉ CATS, CHEF DE MISSION PARALYMPIC TEAMNL

31 Op naar Rio!

N U MME R 3

J U N I 2 0 16

3

onderzoek

4.500.000 sportblessures in 2013

Meestal

VeiligheidNL heeft een landelijk ongevalsregistratiesysteem (LIS) voor het monitoren van ongevallen in Nederland. Het meest recente onderzoek laat zien dat in 2013 sporters in Nederland naar schatting 4,5 miljoen sportblessures opliepen, waarvoor in 1,9 miljoen gevallen (42%) medische behandeling gezocht werd.

TEKST VEILIGHEIDNL | FOTOGRAFIE SHUTTERSTOCK / N. JONGSIRIKUL

D

at betekent dat bijna Meeste blessures bij ‘Tijdens de helft van de jonge sporters en hardlopen was 4 miljoen medisch mannen de kans op een Ruim twee derde (69%) van behandelde onge­ blessure het grootst’ de sportblessures ontstond valsletsels sportletsels betrof­ plotseling. Jonge sporters en fen. Gelukkig zijn deze letsels in mannen liepen de meeste blessu­ verhouding tot andere ongeval­ res op. Tijdens hardlopen was de kans sletsels de minst ernstige: het aantal op een blessure het grootst. Knieblessures doden, ziekenhuisopnamen en Spoed­ kwamen het meeste voor. Sporters met eisende Hulp behandelingen is relatief een blessure aan hand of vinger kwamen klein ten opzichte van andere oorzaken het vaakst voor behandeling naar een van letsel als privé-ongevallen, verkeersSpoedeisende Hulpafdeling (SEH). ongevallen en arbeidsongevallen.

12

Veel blessures door veldvoetbal Blessures door veldvoetbal kwamen ver­ reweg het meeste voor in 2013. Ook op de SEH-afdeling waren blessures door veld­ voetbal veruit in de meerderheid. Op basis van de aantallen per 1.000 sporturen kan geconcludeerd worden dat bovenstaande mede veroorzaakt is door het grote aantal veldvoetballers in Nederland, want de kans op een blessure door hardlopen of volleybal was groter dan voor veldvoetbal. De kans op een blessure met SEH-behandeling was het grootst voor motorsport en schaatsen.

plotseling!

Eerste Hulp tips bij sportongevallen Een slachtoffer is vaak geschrokken en angstig, blijf daarom bij hem.

Verplaats een slachtoffer niet bij ernstig letsel, zoals (open) botbreuken, wervelletsel.

Bij gevaar mag het slachtoffer wel worden verplaatst naar een veilige plek. Draag hem bijvoorbeeld met een aantal personen of trek hem aan de kleding/enkels weg. Wees voorzichtig met de nek en het hoofd.

Spreek/wijs omstanders rechtstreeks aan als u ondersteuning nodig heeft.

‘Een goede warming-up en cooling-down zijn van belang’ Veel hand of vinger blessures op SEH Op de SEH-afdeling staan blessures aan hand of vingers in aantal bovenaan. En­ kelblessures komen op de tweede plaats, polsblessures staan op plaats drie. Vooral knie- en enkelblessures kwamen in 2013 veel voor: 970.000 blessures aan de knie en 680.000 blessures aan de enkel.

Liever voorkomen Natuurlijk is het beter blessures en onge­ vallen te voorkomen. Een goede warmingup en cooling-down zijn van belang.

VeiligheidNL heeft hiervoor programma’s en/of apps ontwikkeld, zoals de Hoofdlet­ sel sport app, de Warming-up app en de Versterk je Enkel app. Verder ontwikkelde VeiligheidNL onder meer het lespakket Fit&Veilig voor veilig paardrijden.

Ernstige blessures Blessures door motorsport, wielrennen, paardensport en mountainbiken zijn vaak ernstig. De beoefenaren van deze sporten worden na een behandeling op de SEH vaak opgenomen in het ziekenhuis. Dit geeft de mate van ernst van het letsel aan. Deze letsels brengen dan ook hogere medische kosten met zich mee.

Meer informatie is te vinden op de website

www.veiligheid.nl

Lees ook het artikel Beter vroeg dan laat op pagina 4.

Is verplaatsing uit een gevaarlijke situatie niet mogelijk, dan kunt u geen hulp verlenen en kunt u niet meer doen dan 1-1-2 bellen als het om een ernstig letsel gaat.

Sporters willen graag verder sporten.

Raad dit af bij hevige pijn en bij mogelijk ernstig letsel.

Zorg voor beschutting: gebruik dekens om de sporter warm te houden of gebruik ze als scherm om de sporter uit de zon te houden Misselijk en hoofdpijn? Dan is de sporter mogelijk oververhit. Zorg voor een koele omgeving en voor drinken (sportdrank). Geef nooit drinken bij stoornissen in het bewustzijn.

Kijk voor meer EHBO-tips op

www.ehbo.nl N U MME R 3

J U N I 2 0 16

13

interview

Ook musici kampen met blessures

Musiceren is Urenlang oefenen, nieuwe technieken aanleren, je tanden stuk bijten op een moeilijk muziekstuk dat je heel graag op je volgende uitvoering wilt laten horen, horen allemaal bij het leven van een musicus. Niet alleen sporters leveren topprestaties, ook musici doen dit. Dat blijkt ook uit het verhaal van musicus Gabrielle Resche (25 jaar).

TEKST ANNET DE VOOGD | FOTOGRAFIE M. LAMMERTS VAN BUEREN

G

abrielle, geboren in Frank­ rijk, is groot geworden met muziek. Haar moeder speelt zelf ook piano en liet haar kinderen hiermee al vroeg kennismaken.

Zij gaf Gabrielle al op haar vijfde jaar haar eerste pianolessen. Maar ook de viool trok de aandacht van Gabrielle. Zij volgde vioollessen. Op haar negende jaar deed zij toelatingsexamen piano op het Conserva­ torium. Daarnaast is zij ook klavecimbel gaan studeren en zelfs een viertal jaren orgel. ‘Ik ben nieuwsgierig naar meerdere instrumenten. Ik wil niet alleen maar één instrument kunnen bespelen,’ legt Gabrielle uit.

Ook niet blessurevrij ‘Normaal gesproken speel ik vijf à zes uur per dag. Helaas kamp ik al vanaf jonge leeftijd met verschillende blessures. Zo had

ik een aantal malen een ontsteking aan mijn handen en aan mijn onderarm. Dan moet ik mij beperken met studeren. Soms kan ik zelfs helemaal niet spelen.’

‘Behalve je lichaams­ houding speelt ook stress mee’

Dat het natuurlijk frustrerend is, beaamt Gabrielle volmondig. Sinds een jaar kampt zij nu ook met een spierontsteking in haar bovenarm. Het was op een gegeven moment zelfs niet mogelijk haar hand te bewegen. Gabrielle vertelt: ‘Er spelen meerdere dingen mee, als je een blessure krijgt. Behalve de houding van lichaam en hoofd die ik aanneem, speelt stress ook mee.’ Zij vervolgt: ‘studeren voor examens, optredens en omdat klavecimbel een begeleidingsinstrument is, werd ik ook veel gevraagd te spelen bij uitvoeringen van anderen. Uiteindelijk is het allemaal bij elkaar te veel geweest en raakte ik gebles­ seerd.’

Specialistische hulp Gabrielle is terechtgekomen bij het Medisch Centrum voor Dansers & Musici (MCDM), polikliniek van het MCH West­ einde in Den Haag. Het MCDM biedt ge­ specialiseerde geneeskunde voor dansers en musici. Het doel is het voorkomen en behandelen van blessures en aandoe­ ningen die veroorzaakt worden door het dansen of musiceren. Maar ook blessures die elders opgelopen zijn en hinderen bij het dansen of musiceren. In het MCDM worden professionals en actieve amateurs behandeld.

14

‘Ik ben zeer te spreken over de behandeling van het MCDM. Ik let er erg op dat mijn houding beter is tijdens het spelen en ik voldoende stretchoefeningen doe.’

Het is Gabrielle opgevallen dat haar medestudenten niet zo vaak over bles­ sures praten. ‘Jammer, want dan zou men ook eerder hulp kunnen krijgen. Ik heb goede ervaringen met fysiotherapie en de behandeling bij het MDCM.’

Omvang Een globale schatting is dat er in Neder­ land 20-25.000 beroepsmusici (inclusief docenten en conservatoriumstudenten) zijn en ongeveer 1 miljoen amateurmusici.

In totaal bespeelt zo’n 12% van de gehele Nederlandse bevolking een muziekinstru­ ment, dus ongeveer 2 miljoen mensen.

De beroepskoren en de ongeveer 70.000 bandjes komen hier nog bij. Veel musici krijgen te maken met blessures, bijvoor­ beeld aan de vingers, handen of polsen.

Dit kan soms zo ernstig zijn dat musiceren voor langere tijd onmogelijk is.

Toekomst Gelukkig gaat het beter met de blessure van Gabrielle en studeert ze al weer bijna op haar oude niveau. Ze is nu nog bezig met haar master fortepiano. Wanneer ze daarmee klaar is, zou Gabrielle graag lesgeven. Ook zou ze graag in een profes­ sioneel ensemble werkzaam willen zijn. In het buitenland musiceren en verder leren is zeker ook een optie en wellicht weer terug naar Frankrijk, haar vaderland.

topsport

‘Ernstige blessures maken soms dat musiceren voor langer tijd onmogelijk is’ N U MME R 3

J U N I 2 0 16

15