Tijdschrift PopArt 2.0 - Next generation

pl aar m e x e f e 2 Pro 1 0 2 I N JU

5 PRIJS €

,45

Next Generation Pop Art 2.0 is kunst met de computer

Helga Keulen

Een nieuwkomer in de nieuwe Pop Art

Special

Pop Art 2.0

6 Kunstenaars uit USA, UK en België

introductie in de nieuwe generatie

foto: “Classic pair of glasses 2.0“ Helga Keulen Foto voorpagina: “Zelfportret“ Helga Keulen

inhoud 1 SPECIAL: UITNEEMBOEKJE OM TE BEWAREN Acht pagina’s over Pop Art kunstenaars van toen:

COLOFON Jaargang 1, nummer 0 - 2012

2 Amerikanen - Roy Lichtenstein en Andy Warhol 2 Britten - Eduardo Paolozzi en Richard Hamilton

op Art 2.0 Next Generation

2 Belgen - Roger Raveel en Pol Mara

Postbus 123, 6336 BB Hulsberg

2

PAGINA 8

E-mail: info@popart2.0.eu

UITGEVER UITGELICHT

www.popart2.0.eu

Extra aandacht voor een aankomend

REDACTIE - DESIGN

Pop Art 2.0 Next Generation Artiest: Helga Keulen

Helga Keulen, Paul Boelen .

3 POP ART CLASSIC

PAGINA 15

ADVERTENTIE Helga Keulen.

ABONNEMENTEN

De Pop Art wordt uitgebreid onder de loep genomen

Jaarabonnement € 24,95

Kenmerken van de Pop Art

6 nummers (2 maandelijks).

4

PAGINA 4

LOSSE VERKOOP Prijs losse nummers € 5,45

POP ART 2.0

verkrijgbaar in boek- en tijdschriftenhandel, warenhuis, supermarkten en kiosken.

Het brein achter Pop Art 2.0 wat houdt de next generation in?

PAGINA 8

DRUK Drukkerij “Weet ik nog niet” Pop Art 2.0 verschijnt 6x per jaar. Volgend nummer verschijnt in augustus 2012.

|

3

classic pop art classi EEN FEL GESCHILDERDE VUILNISBAK, FOTO VAN EEN ROTTENDE BANAAN, EEN STRATEN KAART EN STRIPFIGUREN. IS DIT KUNST? JA, HET HEET POP ART EN IS NOG STEEDS HOT! Pop Art (afkorting van popular art) is de naam van

De Pop-Art toonde fragmenten uit het dagelijks

een stroming in de moderne beeldende kunst uit de

leven waar je eigenlijk nooit bewust naar kijkt. Nooit

vijftiger jaren. Verschillende figuratieve Pop Art stijlen

eerder had iemand de beeldende kwaliteiten van een

ontwikkelden zich gelijktijdig in Groot-Brittannië en

schuursponsje gezien. De eerste Pop-Art kunstenaars

in de Verenigde Staten. In Frankrijk ontstond een

waren billboard-schilders voor reclamebedrijven, en

verwante stroming: het Nouveau Réalisme. Maar in alle

moesten niks hebben van een interpretatie van hun werk

landen waar industrialisatie en commercie een grote

of een theoretische onderbouwing.

ontwikkeling doormaakten, is er wel sprake van een vorm van Pop Art, gekleurd door de traditie van de

Pop Art is het bekendst geworden door een groep

eigen cultuur.

kunstenaars uit de Verenigde Staten, met name uit New York. Hier veroorzaakte het een schok (‘pop’ betekent

De popkunstenaar vond inspiratie in de media; strips,

ook ‘knal’). Die schok, veroorzaakt door de bad taste van

advertenties, pin-up’s, beelden van beroemde personen

de kunstenaars, kreeg een tweeledige reactie: enerzijds

en filmsterren uit kranten en tijdschriften. Artikelen

verbijstering, anderzijds bewondering. In de toenmalige

uit de supermarkt en massaproducten zoals kleding,

kritieken werd de Pop Art afgedaan als: “een kleine kliek

huishoudelijke apparaten, voedsel in blik, of etenswaren

kunstenaars, verzamelaars en handelaars die met deze

zoals hamburgers en sandwiches dienden tot voorbeeld.

nieuwe kunstbeweging hun slag willen slaan.”

Of de autocultus en de modelwoning met moderne badkamer, wc en keuken. Kunstenaars brachten ze

De moderne kunstwereld vond dat de Pop Art verraad

in reusachtige afmetingen in beeld, herhaalden ze

pleegde aan de moderne kunst, die met zoveel moeite

eindeloos of gaven ze in ongewoon perspectief weer. Al

het imago van intellectuele, emotionele en serieuze

die anonieme producten leverden een nieuwe beeldende

bezigheid had verworven. Pop Art was verdacht

taal op, waarin een relatief klein aantal symbolen de

omdat ze ogenschijnlijk de wereld van het alledaagse,

kunst herkenbaarheid maakte.

banale, profane en vulgaire scheen te verheerlijken, en daarmee de trivialiteit en zinloosheid van de

Pop Art beelden kwamen uit de

consumptiemaatschappij in beeld leek te brengen. Maar

consumptiemaatschappij; in deze maatschappij was de

alleen de geschiedenis kan een definitief oordeel over

levensstandaard zo verhoogd dat mensen allerlei nieuwe

eigentijdse uitdrukkingsvormen van kunst uitgespreken.

producten konden aanschaffen.

En Pop Art is een internationale stijl geworden; sindsdien zijn kunst en commercie onlosmakelijk verbonden.

4|

RIC

HA

R RO D H A YL ICH M I LT ON TEN AN S DY WA TEIN RH OL

ED

van

UA RD RO OP GE R R AOLO PO AV EEL ZZ LM AR A

toe

Foto: “Marcel Duchamp“ door Jacques Deshaies http://www.jacquesdeshaies.com/indexa.html

special: 6 kunstenaars uit USA - UK - België | 5

ROY LICHTENSTEIN (1923-1997) Foto: “Whaam“ (1963) - Roy Lichtenstein Bron: http://www.cultuurarchief.nl

AMERIKAANSE POPARTKUNSTENAAR De Amerikaanse popart-kunstenaar Roy Lichtenstein werd in New York geboren. Van 1939 tot 1940 studeerde hij aan de Arts Students League in New York. Van 1940 tot 1949 studeerde hij aan de Ohio State University in Columbus.

RECLAME EN STRIPVERHALEN Na zijn studietijd was Lichtenstein tot 1951 docent aan de universiteit

hij Claes Oldenburg en begon te experimenteren

van Ohio. In 1951 had

met stijlelementen uit reclame en stripverhalen. In

hij ook zijn eerste

deze tijd introduceerde hij de rasters, stippen, zwarte

solotentoonstelling in

contourlijnen en felle kleuren, waarmee hij beroemd

York. Tot 1957 werkte Roy

werd.

Lichtenstein als ontwerper en etaleur. In zijn vrije

POPART

werk maakte hij parodieën

Roy Lichtenstein is een van de bekende schilders uit

op de Amerikaanse kunst

de populaire stroming pop-art. Hij werd vooral bekend

van de jaren twintig.

met zijn schilderijen van stripfiguren, maar voor deze

Van 1957 tot 1960

periode gebruikte hij ook basistechnieken uit het

doceerde hij aan de New

abstract expressionisme. Toch zal iedereen zich zijn werk

York State University in

herinneren als uitvergrote stripfiguren.

Oswego. In deze periode maakte hij korte tijd

KENMERK

abstracte schilderijen,

Scènes uit cartoons sterk navergroten.

maar in 1960 ontmoette

6| 6|

Bekende werken zijn o.a.

- Drowning Girl - Kiss - Girl with hair ribbon - M-maybe

Foto: “Zelfportret“ (1968) - Andy Warhol Bron: http://www.cultuurarchief.nl

ANDY WARHOL (1928-1987) AMERIKAANSE KUNSTSCHILDER, GRAFICUS, FOTOGRAAF EN FILMER Hoewel Andy Warhol (eigenlijk Andrej Warhola) de popart niet heeft uitgevonden en zelfs geen voorloper was van deze invloedrijke kunststroming, werd hij toch de belangrijkste kunstenaar van de popart.

KUNSTENAAR Aan het begin van de zestiger jaren begon zijn loopbaan als kunstenaar.

Onder invloed van de “ready-mades” van Duchamp introduceerde Warhol alledaagse consumentenproducten in zijn kunstwerken. Hiervoor

POPART

gebruikte hij bv. de

Met behulp van de zeefdruktechniek onstonden grote

bekende soepblikken van

series werken waarbij de onderwerpkeuze bestond

Campbell, het merkbeeld

uit sterren, zoals Marilyn Monroe en Elvis Presley of

van Coca-Cola of het

controversiële thema’s. Andy Warhol gebruikte veelal

Amerikaanse dollarbiljet.

bestaande foto’s, die hij al manipulerend dikwijls talloze

Warhol gebruikte veel

keren op het doek vermenigvuldigde.

Bekende werken zijn o.a.

- De coca-cola flesjes - Het cambells soup blik - De brillo dozen - De Marylin Monroe’s - De Elvis Presley’s - De zelfportretten

ideeën van de mensen die hem omringden.

KENMERK Zeefdruk en vermenigvuldiging. Zijn eigen persoon is zijn handelsmerk.

|

7

EDUARDO PAOLOZZI (1924-2005) Foto: “Newton“ Sculpture - Eduardo Paolozzi Bron: http://www.cultuurarchief.nl

BRITSE POPARTBEELDHOUWER De Britse popartbeeldhouwer Eduardo Paolozzi werd in het Schotse plaatsje Leith geboren uit Italiaanse ouders. Hij had in 1944 een jaar gestudeerd aan het Edinburgh College of Art. Hierna studeerde hij aan de St. Martin’s School of Art en de Slade School.

VARIATIE IN STIJL EN TECHNIEK De kunstwerken van Paolozzi variëren erg in stijl en techniek. Soms haakt hij in op bestaande stromingen binnen de kunst en op andere

(vormgevers, architecten, fotografen en kunstcritici).

momenten is zijn werk

Deze groep organiseerde in 1953 de expositie “Parallel

zeer persoonlijk van aard,

of Life and Art”. De thema’s van deze tentoonstelling

maar de invloed van de

waren de massamedia, wetenschap en technologie.

massamedia blijft een

Hierdoor staat Eduardo Paolozzi samen met Richard

belangrijk thema in zijn

Hamilton aan het begin van de Britse pop art. Deze

werk.

eerste fase van de pop art in Engeland richt zich op de maatschappelijke veranderingen en de invloed die deze

INDEPENDENT GROUP

hebben op de persoonlijkheid van de mensen.

In 1952 behoorde hij

KENMERK

tot de oprichters van

Collages van stripverhalen, tijdschriftartikelen en

de Independent Group

reclame-beelden over massamedia.

8| 8|

Bekende werken zijn o.a.

- Paris Bird (painting) - Cover for a Journal (abstract) - The realy race (collage)

Foto: ““Just What Is It that Makes Today’s Homes so Different, so Appealing?“ - Richard Hamilton Bron: http://www.cultuurarchief.nl

RICHARD HAMILTON (1922-2011) BRITSE KUNSTENAAR Richard Hamilton behoorde tot de belangrijkste epigonen van de Engelse popart.

In 1953 werd hij docent aan de universiteit van Durham. Hamilton organiseerde in 1956 met de kunstenaarsgroep “Independent” de beroemde tentoonstelling “This is Tomorrow”. Deze expositie wordt als de geboorte van de Engelse popart beschouwd. Op deze tentoonstelling exposeerde Richard Hamilton zijn invloedrijke collage “Just What Is

massacultuur en daar ook vaak aan bijdroeg.

It that Makes Today’s Homes so Different, so

TECHNIEKEN

Appealing?”.

Richard Hamilton gebruikte allerlei technieken om zijn

Bekende werken zijn o.a.

- Love you with my Ford - Oogkleppen

ideeën te verwezenlijken. Naast olieverfschilderijen,

MASSACULTUUR

maakte Hamilton fotocollages en grafiek, maar hij

In zijn essay “For the

gebruikte de verfspuit en metaal om zijn kunst te

finest art try pop”

verwezenlijken. Het belangrijkste thema in het werk

(1961) beweerde

is erotiek, reclame en het leven in een moderne

Richard Hamilton,

samenleving met zoveel aandacht van de mens voor

dat de kunstenaar in

de media. Vanaf 1980 richtte Richard Hamilton zich op

het stadsleven van de

Computerkunst.

twintigste eeuw niets anders kon zijn dan

KENMERK

een consument van de

Erotiek, reclame en het leven. Later computerkunst.

|

9

Foto: “Een sacraal vierkant“ - Roger Raveel Bron: http://www.cultuurarchief.nl

ROGER RAVEEL (1921) BELGISCHE KUNSTENAAR De Belgische kunstenaar Roger Raveel werd geboren in Machelenaan-de-Leie., studeerde aan de Stedelijke Academie te Deinze en de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent.

ONTWIKKELING Na de Tweede Wereldoorlog schilderde Roger Raveel stillevens met allerlei voorwerpen uit de keuken. In de jaren vijftig raakte hij in de ban van de natuur. In zijn

OBJECTEN EN RECHTHOEKEN

landschappen toonde hij

Opvallend in het werk van Roger Raveel zijn de

de wisselingen van de

toevoegingen in de vorm van objecten en rechthoeken.

seizoenen en de grillige

Zilverpapier diende als spiegel. De natuur werd letterlijk

weersomstandigheden.

tot leven gewekt door een vogelkooitje met levende

Ook schilderde Raveel

vogels. Daarnaast verschenen verschillende andere

veel zelfportretten en

voorwerpen op, tegen en naast zijn schilderijen.

portretten van zijn

Ook keerden figuratieve elementen terug in zijn werk,

vrouw. Halverwege de

maar het vierkant – volgens Raveel een unieke door de

jaren vijftig begon hij

mens bedachte vorm, die in de natuur niet voorkomt

de vormen steeds meer

– bleef regelmatig in zijn werk terugkeren. Zijn directe

te stileren tot tenslotte

leefomgeving vormde zijn grootste inspiratiebron.

geheel abstracte kunstwerken ontstonden.

KENMERK

Het werk van Mondriaan

Benadrukken van de oersymboliek van bepaalde vormen

trok hem bijzonder aan.

en kleuren

10 | 10 |

Bekende werken zijn o.a.

- Vogelkooi met levende duif - Schilderijenoptocht Machelen

Foto: “Mara Elsene“ - Pol Mara Bron: http://www.artxs.nl/polmara.htm

POL MARA (1920-1998) BELGISCHE KUNSTENAAR Het werk van de Vlaamse schilder Pol Mara (19201998) geniet over de hele wereld bekendheid.

POP ART Na een vroege periode van neoexpressionistische en symbolische figuratie, gevolgd door een periode met uitsluitend abstract werk in de vijftiger jaren, introduceerde Pol Mara, begin jaren zestig, fotorealistische elementen in zijn werk, waarbij hij qua thematiek aansluit bij de opkomende

van zijn werk heen en ontving hij vele officiële

massacommunicatie

onderscheidingen. Pol Mara vertegenwoordigde zijn

door “appropriations”

land als Vlaams Cultureel Ambassadeur.

direct uit andere

Bij recente beschouwing van zijn werk valt op hoe Pol

media zoals televisie,

Mara zijn tijd vooruit was. De optimistische toets, het

film en geïllustreerde

onverhulde erotisme, de modernistische transparanties

tijdschriften. Hij komt

en de niet aflatende experimenten met de meest

hiermee wel in de buurt

uiteenlopende materialen en technieken, weerspiegelen

van bijv. de Amerikaanse

het euforische levensgevoel van deze jaren rond de

Rauschenberg, maar in

eeuwwisseling.

Bekende werken zijn o.a.

- En s’echappant - Lithanie II - Messara en Grece

het Vlaamse was hij een vreemde eend in de bijt.

KENMERK

Desalniettemin kon men

Samenvoegen van combinepaintings, foto’s uit kranten

niet om de kwaliteiten

en tijdschriften met echte voorwerpen.

|

11

next generation

12 |

Jaren zestig inspireert en

wordt. Daar denkt Otto Hamer

het blijft inspireren. Onze

ook dezelfde over. Hij is een van

maatschappij is sindsdien

de Nederlandse kunstenaars

veel veranderd, maar de jaren

die zijn werk baseert op de

zestig waren misschien ook

jaren zestig. Behalve tekenaar

wel het begin geweest van die

is Otto Hamer ook een schilder

veranderingen. Kijk maar naar

en beeldhouwer. Hoewel

de jongerenbeweging toen en

hij inmiddels vierenzestig is

nu. Iets wat toen ongewoon,

houden zijn dromen hem nog

ongepast of ook wel taboe was

steeds jong.

Door: Sebelan Kilic http://www.freewomensfoundation.org/dutch/nieuws/cultuur.htm

pop art 2.0

is vandaag ‘normaal’. Zo zit het ook met de kunst. Pop-art was

Langzaam maar zeker kreeg

een revolutie in de kunstwereld.

pop-art de waardering van

Het doorbrak alle regels, ging

kunstcritici en is nu nog

tegen het verkeer in rijden

steeds een zeer populaire

en creëerde daarmee een

kunststroming. Tegenwoordig

realistische werkelijkheid.

zijn er overal galerieën te vinden waar de werken van

Schrijver Ben Okri zegt “ Een

jonge pop art-kunstenaars te

kunstenaar is een dromer, een

zien is. Het leukste hiervan is

onruststoker een vragensteller”.

dat pop-art de mogelijkheid

Daar heeft hij inderdaad gelijk

biedt om jezelf helemaal uit te

in. Een kunstenaar is de grootste

leven in je kunstwerken. Er zijn

dromer, hoe groter de droom

geen grenzen, het is jou verhaal

hoe realistischer het resultaat

en jij bepaalt hoe je het vertelt.

|

13

KENMERKEN VAN POP ART Door de komst van

• Figuratief

de massamedia

• Speels gebruik van de symbolen van de Westerse

en een intensiever

consumptiecultuur.

gebruik van moderne

• Ironie en humor.

communicatiemiddelen

• Gebruik van commerciële materialen en voorwerpen,

kan de informatie over

producten uit het leven van alledag.

nieuwe ontwikkelingen

• De beeldende middelen worden net zo gebruikt als bij

zich snel verspreiden.

reclame, film, televisie, affiches en strips.

De traditionele waarden

• Vervreemding door vergroting

en normen verdwijnen

• Vervreemding door herhaling

langzaam. De generatie die

• Vervreemding door gebruik van ongebruikelijke materialen.

in de jaren ´60 opgroeit zet

• Een collage-achtig uiterlijk, zowel in twee- als

zich af tegen de oudere

driedimensionale beelden.

generatie. De jongeren

• Geen persoonlijk handschrift van de kunstenaar. Soms laat

willen meer vrijheid,

hij werk zelfs door anderen uitvoeren.

hebben idealistische

• De kunstenaar gebruikt vaak ‘ready mades’: kant-en-klare,

standpunten. Er wordt

bestaande voorwerpen.

veel geëxperimenteerd

• De identiteit van de kunstenaar, zijn imago, wordt soms

met drugs, de Pil zorgt

zorgvuldig opgebouwd.

voor een sexuele revolutie, Jazz en Beatmuziek wordt gedraaid: kortom de jongeren beschikken over een eigen cultuur.

“Het mooiste van Amerika is dat de rijkste consumenten in feite dezelfde dingen kunnen kopen als de armsten. Als je TV zit te kijken en Coca Cola ziet, weet je dat de president cola drinkt, Liz Taylor cola drinkt en; kijk eens aan, jij zelf kunt ook cola drinken.” (Andy Warhol)

14 |

uitgelicht 2.0 HELGA KEULEN (1961) NEDERLANDSE POP ARTIST 2.O Helga keulen is een van de vele pop artiesten van de “next generation”. De inspiratie haalt ze uit de werken van de klassieke artiesten. Haar werken worden geheel digitaal vervaardigd, vandaar dat zij in de stroming van “pop art 2.0“ past.

Foto: “Zelfportret”

Foto: “my eyes“

TENTOONSTELLING Op 1 juni 2012 zal Helga Keulen haar eerste tentoonstelling geven met

Foto: “free time“

Foto: “music“

nog 13 andere Pop Art 2.0 “Next Generation“ artiesten in het kunstmuseum “Z33“ te Hasselt.

KENMERK Gepixelde afbeeldingen welke gevuld worden met cijfers en letters die al dan niet de schaduwen weergeven.

|

15

PopArt2.0.eu