heemkundige kring o ostkamp
JAARGANG 21 NUMMER 2 JUNI 2020
VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS REDACTIE: ALEXANDER SOETAERT REACTIES: SEBASTIAN.VANDEGINSTE@SKYNET.BE
V.U.: JAN DEMULDER MACIEBERGSTRAAT 32 8020 OOSTKAMP
AUGUSTUS 1866: CHOLERA IN OOSTKAMP Anno 2020 nemen we heel wat voorzorgen tegen het coronavirus. Maar Covid-19 is natuurlijk niet de eerste epidemie die Oostkamp treft. In 1866 moest het gemeentebestuur bijvoorbeeld maatregelen nemen tegen de verspreiding van cholera. In de 19de eeuw wordt België zeven keer getroffen door een uitbraak van cholera. De zwaarste is die van 1866. Er vallen in ons land meer dan 40 000 doden. In 1865 wordt al gewaarschuwd voor de epidemie. De handen worden in elkaar geslagen en er worden middelen uitgetrokken om de hygiëne te verbeteren. Het is op dat moment nog niet bekend dat de ziekte wordt veroorzaakt door besmet drinkwater. Er gaat daarom veel aandacht naar het verbeteren van buurtwegen, waterlopen, openbare gebouwen en de algemene netheid. De focus ligt vooral op armere wijken. Ook in Oostkamp is er een site die de lokale overheid zorgen baart. Het is een beluik met meer dan dertig kleine woningen waar arme, kroostrijke gezinnen wonen. De site staat bekend als ‘het Fort’ en ligt langs de Kortrijksestraat, ter hoogte van de Larestraat. In dergelijke beluiken zijn meestal slechts enkele gemeenschappelijke toiletten en één waterpomp voorzien. Ook de kwaliteit van de woningen laat, zelfs naar 19de-eeuwse normen, te wensen over. In 1884 brengt dokter d’Olislager een bezoek in opdracht van het gemeentebestuur. Zijn verslag geeft ons een idee van de woonomstandigheden. De huizen hebben slechts één ruimte die voor alle gebruik moet dienen. Elke woning heeft een lengte van 6,50 meter en een breedte die varieert tussen 3,5 en 4,5 meter. De hoogte is 2,30 meter. De huizen hebben één deur en één venster. Er is onvoldoende luchtcirculatie en het is er constant vochtig. Er zijn onvoldoende latrines. In augustus 1866 breekt cholera uit in het Fort. De gemeente probeert de besmetting in te dijken. De wijze waarop dit gebeurt, kunnen we achterhalen via de Rekening ter gedane uitgaven door sieur Petrus Vandeweghe, sekretaris te Oostcamp, over gedane werken en uitdelingen van levensmiddelen gedurende de
Het Fort op een topografische kaart uit 1884. ziekte van de cholera in het Fort te Oostcamp in de maand augustus 1866. Het bestuur zet in op het tegengaan van ondervoeding. Zo wordt er 124 kilogram vlees geleverd. We zien ook een rekening voor sildery, zout, soepebrood en hout voor het koken der soepe en groensel. Jacobus Perquy levert lijnwaad voor bedden. Er wordt meer dan 1 500 kilogram stro bedeeld. Met paard en kar wordt ook zand aangevoerd. 27,38 fr. wordt betaald aan het werkvolk over het delven der grachten, kuisschen cour enz. Brugse apothekers leveren ook chlorure de champ, dat wellicht als ontsmettingsmiddel dient. Opvallend is de kost voor het vervoeren van Jan Deleye naar het hospitaal in Brugge. Oostkamp beschikt op dat moment nog niet over een eigen hospitaal en in Brugge zijn er enkele hospitalen waar alle cholerapatiënten worden samengebracht. Deze aanpak sluit nauw aan bij wat op andere plaatsen gebeurt. Er wordt ingezet op het verhogen van de weerstand en het aansterken door verse voeding met een duidelijk accent op vlees. De tweede focus ligt op het verbeteren van de leefomstandigheden en dit zowel binnenshuis als buiten. sebastian vande ginste BRONNEN J. Demulder, ‘Cholera in Oostkamp in de 19de eeuw’, Tijdschrift HKO, dec. 2011; I. Devos, ‘Gezondheidszorg in tijden van
cholera’, De Standaard, 16 maart 2020.
Als gevolg van de maatregelen tegen het coronavirus gingen de activiteiten van HKO in de voorbije maanden niet door. Tot eind augustus plannen we geen nieuwe activiteiten. Daarna hopen we onze activiteiten te kunnen hervatten. Voor de meest recente informatie neem je best een kijkje op heemkringoostkamp.be of op onze nieuwe Facebookpagina (Heemkring Oostkamp).
Volg HKO nu ook op Facebook! Heemkring Oostkamp