HAS Beats Business Edition - Okt 2012

BUSINESS EDITION

Peter Mook

Inge Meijs

Ideeëngenerator in de food Snackgedrag kinderen

Relatiemagazine van HAS Hogeschool Jaargang 3 Nummer 1 Oktober 2012

Fieldmanager van het jaar

Event ‘Delen en doen’

4 Nieuws over HAS Hogeschool

Op de hoogte van al

het laatste nieuws!

7 Agenda

Alle activiteiten van

HAS Hogeschool

22 HAS Hogeschool in beeld

16 Internationaal HAS Hogeschool ambieert

kennispartnerschap in Vietnamese tuinbouwsector

HAS Awards 2011

33 Column Eric Alink over herkenbaarheid Colofon HAS Beats business edition Jaargang 3 Nummer 1 Oktober 2012

8 Layar

HAS Beats komt tot leven met Layar

HAS Beats business edition is het relatiemagazine van HAS Hogeschool.

Het verschijnt drie keer per jaar.

20 Fieldmanager van het jaar

Redactie: Florieke Koers en Marloes Bakker Aan dit nummer werkten mee: Eric Alink, Marieke Ellenbroek en Margarita Millenaar Fotografie: Margriet Hoffmans Tekstcorrectie: Marijke Wolfs Online: Erik WeijschedĂŠ Vormgeving: Bureau PonjĂŠe Drukwerk: Drukkerij Tielen Vragen en/ of opmerkingen? hasbeats@hasdb.nl www.hasdenbosch.nl/hasbeats

Peter Mook

FSC LOGO HIER PLAATSEN door Tielen

10 25 onder 25

25 Samenwerken

ondernemer onder de 25

en platteland verbinden

Inge Meijs veelbelovende

Lokale knooppunten die stad

hasbeats BUSINESS EDITION

2

Editorial

Studiejaar 2012-2013 De zomer is weer voorbij en dat betekent voor HAS Hogeschool het einde van een relatief rustige periode.

Het studiejaar 2012-2013 is begonnen en we gaan er weer vol tegenaan met in totaal inmiddels ruim 2400 studenten. Voor u ligt het eerste nummer van dit studiejaar. Door het jaar heen is er van alles te doen bij HAS Hogeschool, het gonst van de activiteiten. Zo zijn er dit najaar twee inaugurele redes: van het lectoraat AfgroFoodMarketing en Duurzame Veehouderijketens. In de rubriek Facts & Figures op de pagina hierna meer informatie over de lectoraten van de HAS. We hebben dit najaar ook weer een HAS Ondernemend Café en naast de open dag in Den Bosch wordt op 10 november voor de eerste keer

30 Opleiding

36 Delen en doen

je staande in de milieuwereld

op event ‘Delen en Doen!’

Juiste mix kennis en knowhow houden

Snackgedrag van kinderen centraal

Rubrieken

18 Op stage Daan Heurkens ging op stage naar Canada

34 BO uitgelicht

een open dag gehouden in Limburg: voor onze vestiging in Venlo, die in 2013 officieel open gaat. In deze HAS Beats staat een uitgebreid artikel over het evenement ‘Lekker in je vel’, waar MKB’ers het snackgedrag van kinderen bespraken. Ook kunt u in deze uitgave interviews lezen met twee innovatieve, creatieve dames

Gealtine-applicaties

die beiden een eigen bedrijf startten

ontwikkelen

tijdens en na hun studie aan HAS Hogeschool. En wie hebben de HAS Awards 2011 gewonnen? Nieuw is dat we voor het eerst gebruik maken van Layar, waarmee artikelen via een smartphone of tablet tot leven kunnen worden gebracht. Meer informatie over hoe Layar te gebruiken is, kunt u lezen op pagina 8-9.

14 BO uitgelicht

Businessplan Nederlandse tuinbouw

18 Topklas Ondernemen Evelien veilt agrarische overschotten

Vragen en/of opmerkingen?

Mail naar hasbeats@hasdb.nl

Florieke Koers en Marloes Bakker

3

hasbeats BUSINESS EDITION

1 Nieuws

Nieuws over HAS Den Bosch

Wil je op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om HAS Hogeschool?

Kijk regelmatig op de website en lees het nieuws als eerste! Of hou ons in de gaten op Twitter en Facebook: @HAShogeschool en Facebook.com/hashogeschool.

HAS eerste hogeschool met weather forecast control Binnenkort is HAS Hogeschool de eerste hogeschool in Nederland met een zogenaamde weather forecast control (WFC): een nieuwe applicatie in het gebouwbeheerssysteem dat een gezonder binnenklimaat creëert met beduidend lagere energiekosten. In bestaande bouw zoals bij HAS Hogeschool voert de WFC een permanente energetische bedrijfsoptimalisatie van het gebouw en zijn klimaatinstallatie door. Deze optimalisatie richt zich op energiekosten, gebruikscomfort en efficiënt gebouwbeheer. Het grijpt in op alle belangrijke terreinen van gebouwgebruik: van effectief energiemanagement, het verhelpen van technische mankementen tot communiceren met en instrueren van gebruikers. De terugverdientijd is ongeveer drie jaar. Met de subsidie die HAS Hogeschool voor het systeem ontvangt, wordt dit nog teruggebracht tot twee jaar.

HAS-afgestudeerde doet het goed volgens HBO-Monitor Ondanks de huidige economische omstandigheden zijn afgestudeerde hbo’ers populair. Dat staat in de HBO-Monitor 2011, die begin juli uitkwam.

De Universiteit van Maastricht doet dit onderzoek jaarlijks in opdracht van de HBO-raad. Ruim 20.000 afgestudeerden vulden eind 2011, anderhalf jaar na hun afstuderen, een enquête in. In 2011 steeg de werkloosheid onder hbo-studenten die net van de opleiding kwamen van 5,2% naar 6%.

HAS Hogeschool zit met 5% onder het landelijk gemiddelde.

De werkloosheid onder hbo’ers is relatief laag: afgestudeerden vinden snel een baan, veelal binnen het eigen vakgebied en ook op minimaal hboniveau. De minder gunstige arbeidsmarktsituatie wordt zichtbaar doordat afgestudeerde hbo’ers minder snel een vaste aanstelling bemachtigen. www.hbo-raad.nl

Facts & Figures over… de lectoraten van HAS Hogeschool

HAS Hogeschool heeft meerdere lectoraten. Lectoraten zijn kennisgroepen binnen hogescholen die verbinding leggen tussen het onderwijs, de beroepspraktijk en praktijkgericht onderzoek.

Lectoraten hebben meerdere algemene doelen: versterking van de externe oriëntatie, onderwijsvernieuwing, professionalisering van docenten en versterking van kennisontwikkeling en kenniscirculatie.

HAS Hogeschool heeft tien lectoraten.

Duurzame wereldvoedselvoorziening met lector Frederike Praasterink.

Het lectoraat richt zich op de verduurzaming van voedselketens in internationaal perspectief.

De pijlers zijn duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking in de food- en agrosector.

hasbeats BUSINESS EDITION

4

Student Hans Kroon ‘Topper van het jaar 2011-2012’ Hans Kroon, student Bedrijfskunde en agribusiness, is de Topper van het jaar 2011-2012. Hans deed het afstudeertraject Topklas Ondernemen en startte aan het begin van 2012 met zijn eigen onderneming: KROON Organic Residues. Het is een bedrijf dat zich bezighoudt met het recyclen van organisch restafval dat afkomstig is uit de groene energiesector. Topklas Ondernemen is een jaartraject waarbij afstuderende studenten hun eigen onderneming opzetten. Ze worden hierbij intensief gecoacht door docenten en mensen uit het werkveld. Docent en Topklas-coach Patrick Sengers: “Hans had aan het begin van de rit nog geen concreet idee over hoe zijn bedrijf eruit moest zien. Hij heeft echter snel knopen doorgehakt en heeft nu een lopend bedrijf. Velen ‘zweven’ nog aan het eind van het jaar, maar dat is bij Hans niet het geval en dat maakt hem een echte Topper.” www.kroon-or.nl

Goede resultaten in de Nationale Studentenenquête 2012 Begin juli werden de resultaten van de jaarlijkse Nationale Studentenenquête 2012 (NSE) bekend. De NSE is een grootschalig onderzoek onder studenten in Nederland naar de kwaliteit van opleidingen aan hogescholen en universiteiten. HAS Hogeschool kwam net zoals de afgelopen jaren goed uit de bus. De instelling scoort onder meer hoog op ‘aansluiting van inhoud bij actuele ontwikkelingen’, ‘probleemoplossend vermogen’, ‘betrokkenheid van docenten bij studenten’ en ‘de praktijkgerichtheid van de opleiding’.

Twee zaken waaraan nog gewerkt moet worden zijn de ‘beschikbaarheid van werkplekken’ en ‘ICT-faciliteiten’. De HAS is hier actief mee bezig: zo werd recent binnen het gebouw 100% dekking van draadloos internet gerealiseerd en wordt er deze zomer intern verbouwd om meer werkplekken mogelijk te maken. De resultaten van de NSE worden onder andere gebruikt voor de onafhankelijke vergelijkingssite Studiekeuze123, een initiatief van de Nederlandse overheid en alle universiteiten en hogescholen. www.studiekeuze123.nl

Voeding en gezondheid met lector Annet Roodenburg.

In dit lectoraat staat de hoogwaardige productie van voeding en de daarop aansluitende kwaliteitsbewuste consumptie centraal.

5

AgroFood Marketing met lector Harry van Delft. Binnen het lectoraat staan enerzijds de hoogwaardige productie van voeding en anderzijds de kwaliteitsbewuste consument centraal.

hasbeats BUSINESS EDITION

Technologie en Ingrediënten met lector Albert Zwijgers.

Dit lectoraat richt zich op proceskunde, chemie en microbiologie. Technologie wordt daarbij gezien als een multidisciplinaire wetenschap met uitdagende mogelijkheden voor de creatieve mens.

Duurzame wereldvoedselvoorziening met lector Frederike Praasterink.

Het lectoraat richt zich op de verduurzaming van voedselketens in internationaal perspectief. De pijlers zijn duurzame ontwikkeling en internationale samenwerking in de food- en agrosector.

1 Nieuws

Aardappelen telen op water Een groep tweedejaars akkerbouwstudenten heeft met hun teeltproject bewezen dat het mogelijk is om aardappelen te telen op water. Op 30 mei hebben zij hun bevindingen gepresenteerd tijdens de miniknolleninfodag.

In Nederland is veel kennis en ervaring op het gebied van pootgoed, maar pootgoedproducten in buurlanden worden steeds beter. Om hen voor te blijven is het nodig om een oplossing vinden tegen de bacterie Erwinia en de schadelijke wormensoort Nematoden. De akkerbouwstudenten hebben hier iets op verzonnen. Ze teelden de knollen niet in de grond, maar op het water. Op deze manier telen staat nog in de kinderschoenen, maar er is zeker potentie. Niek Sloetjes, een van de studenten: “Het lijkt een beetje raar om als akkerbouwer de kas in te gaan. Maar het is interessant omdat je op deze manier andere inzichten krijgt.”

Bedrijfsopdracht wint hbo-scriptieprijs Anne van Son en Dennis van Schaijk hebben de NVVL-jaarprijs voor hboscripties gewonnen voor hun onderzoek naar de verhitting van groente en fruit.

Hun opdrachtgever wilde de sterilisatie van groenten en de pasteurisatie van fruit optimaliseren. De NVVL reikt de prijzen jaarlijks uit om goed, praktisch onderzoek te stimuleren. De jury is deskundig en afkomstig vanuit verschillende disciplines in onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven.

De scripties worden onder meer beoordeeld op toegevoegde waarde, eigen inbreng, niveau en originaliteit. Docent Henk-Jan Meijer van HAS Hogeschool: “Voor studenten is het een leuke kans om zichzelf te profileren en een mooie opsteker voor hun cv.” Anne en Dennis hebben hun opleiding Voedingsmiddelentechnologie inmiddels met succes afgerond en volgen nu een master Food Technologie aan de WUR.

Diergezondheid en Welzijn met lector Paul Overgaauw.

Het lectoraat Diergezondheid en Welzijn richt zich op het ontwikkelen van methoden voor toegepast onderzoek naar diergezondheid.

Nieuwe Teeltsystemen met lector Jasper den Besten.

Dit lectoraat richt zich op de toepassing van innovatieve technologie bij teelten om op termijn duurzame (zero emission) productie te realiseren.

Biobased Productontwikkeling met lector Gert-Jan van Delft. Het lectoraat richt zich op de ontwikkeling van biobased producten uit plantaardige secundaire metabolieten.

Netwerk- en Ketenkunde met lector Nic Douben. Het lectoraat richt zich voornamelijk op systeeminnovaties, ketenmanagement en netwerksturing in de food en agribusiness.

hasbeats BUSINESS EDITION 6

Kwartiermaker Van Hall Larenstein Hogeschool Van Hall Larenstein (VHL) in Velp heeft een externe bestuurder ingehuurd om de afscheiding van de Universiteit van Wageningen in goede banen te leiden. De manager gaat een nieuwe Raad van Toezicht zoeken, zodat de hogeschool zelfstandig verder kan gaan. De hogeschool en de universiteit stoppen met hun samenwerking. Sinds 2004 werkten de hogeschool en de universiteit samen onder de naam Wageningen University & Research Centre. Jeroen Naaijkens is door de Raad van Toezicht gevraagd om ‘kwartiermaker’ voor VHL te zijn. Jeroen Naaijkens was tot 2010 elf jaar collegevoorzitter van de HAS Hogeschool.

Bezoek de Floriade nu het nog kan!

De Floriade 2012 in Venlo is in volle gang.

Dit unieke evenement wordt één keer in de tien jaar georganiseerd en is inmiddels al door ruim een miljoen mensen van over de hele wereld bezocht. Ook HAS Hogeschool is aanwezig op de Floriade 2012. HAS Hogeschool participeert in het Nederland Bloeit Paviljoen waar je letterlijk en figuurlijk kunt proeven van de Nederlandse land- en tuinbouw. Op een lopende band ontvouwt zich het Rijk der Amuses: zinnenprikkelende producten die een bijzonder verhaal in zich hebben en pas ontsloten worden door eigen initiatief van jou als bezoeker. De verhalen laten zien hoe de land- en tuinbouw bijdraagt aan je kwaliteit van leven. HAS Hogeschool profileert zich door middel van een filmpje over de (inmiddels afgestudeerde) student Horticulture & Business Management Peter Meinhardt. Hij vertelt hierin over zijn studie bij HAS Hogeschool en de vraagstukken waar de tuinbouwsector mee te maken heeft.

Duurzame veehouderijketens met lector Han Swinkels. Dit lectoraat gaat bijdragen aan een gezonde, veilige en gewaardeerde veehouderij.

7

Recent is er nog een elfde lectoraat bijgekomen: Innovatie en ontwikkeling met lector Evert-Jan Ulrich. Het nieuwe lectoraat is gericht op innovatie en creativiteit en heeft twee belangrijke speerpunten: innovatie in het onderwijs en organisatieinnovatie.

hasbeats BUSINESS EDITION

Agenda

25 sept 11 okt 28-29 sept 15-20 okt 10 nov 15 nov 17 nov

Inaugurele rede Harry van Delft Inaugurele rede Han Swinkels Onderwijsbeurs Zuid Herfstvakantie Open dag vestiging Venlo HAS Ondernemend Café Open dag vestiging Den Bosch

Marloes Bakker (links) en

Tap to

Florieke Koers van de redactie van

view

de HAS Beats business edition.

hasbeats BUSINESS EDITION 8

s .

HAS Beats komt tot leven met Layar

Dit nummer van HAS Beats business edition is onze eerste uitgave die is voorzien van digitale extra’s door middel van Layar, een nieuwe augmented reality technologie.

Anders gezegd: met Layar komt de HAS Beats tot leven.

Wat is Layar?

Layar is een app voor uw smartphone of tablet. Deze app bevat verschillende lagen (layers) die de artikelen via uw telefoon of tablet tot leven brengen. Dat betekent dat u bij sommige pagina’s extra informatie zoals video’s kunt zien.

U herkent deze pagina’s aan de toevoeging van het Layarlogo in de foto.

1

2

3 view this page

:

4

with

Tap to view

Stap 1: Download de gratis Stap 2: Vind pagina’s met het Hoe werkt het? of Layar-app voor Android Layar logo. iPhone, of update naar de Download de gratis Layar-app in de Android laatste versie Layar Store. al Market ofals deje App Heeft u de Layar-app al hebt.

op uw smartphone of tablet, zorg dan dat u de laatste versie hebt (check updates).

Probeer Layar meteen door pagina 8 te scannen en bekijk het filmpje van HAS Beats-redacteuren Marloes Bakker en Florieke Koers.

9

hasbeats BUSINESS EDITION

Stap 3: Open Layar, houd de Layar, boven stap de voor stap: telefoon pagina en 'Tap to view' om de actie te Download de Layar-app starten.

Open de Layar-app

Stap 4: Houd de telefoon boven de pagina, 'luister', 'bekijk' en 'zie' meer!

Klik op het scanicoon links naast de zoekbalk Houd uw smartphone boven de foto Klik op de scan knop onderin het scherm Nu opent de digitale laag vanzelf. Veel plezier!

2 25 onder 25

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

Inge Meijs veelbelovende ondernemer onder de 25 Ieder jaar stelt ondernemersblad Sprout een lijst samen van de 25 meest veelbelovende ondernemers onder de 25 jaar. Dit jaar staat Inge Meijs, afgestudeerde Food Design & Innovation, in deze lijst met haar bedrijf Culiversum en online ideeĂŤngenerator Gastronomixs. Tijd voor een gesprek met deze creatieve foodie uit Waspik. hasbeats BUSINESS EDITION

10

“Dat out of the box koken lag me wel”

11

hasbeats BUSINESS EDITION

Inge was altijd al de creatieveling thuis. Ze wilde na de havo

Met verschillende producten werken

een creatieve opleiding gaan doen, maar wist nog niet zo

Na haar afstuderen vatte Inge het plan op om een eigen

goed wat. Omdat zij bij haar thuis een boerderij hadden,

bedrijf te starten. “Dat leek me interessanter en veelzijdiger

vond haar moeder dat ze niet alleen bij creatieve opleidingen

dan een baan bij een vaste werkgever. Ik wil graag

moest gaan kijken, maar ook bij HAS Hogeschool. Daar

innovatieve concepten bedenken en ben er van overtuigd

zag ze de opleiding Food Design & Innovation en dát was

dat je creatiever bent wanneer je constant met verschillende

het. “Mijn moeder heeft een enorme voorraadkast in huis

producten en klanten werkt. Beetje bij beetje kreeg ik eigen

waarmee ze altijd iets lekkers op tafel kan toveren”, legt Inge

projecten, naast het werk dat ik deed voor Culiversum.”

uit. “Dat out of the box koken lag me wel.” Aan wedstrijden

Samen met Jeroen maakte Inge het Culinary Toolbook voor

meedoen lag haar ook, want in het begin van haar tweede

verschillende klanten waar ze een succesvol project voor

studiejaar won ze de Bunzl Food Design Packaging Award

hadden afgerond. “In dit boek staan geen gerechten, maar

met een langwerpig theezakje om koud water een smaakje te

componenten voor gerechten, bijvoorbeeld kroepoek van

geven. Ze liep stage bij Shoot My Food en Oil & Vinegar. “Na

aardbei of een komkommermatje. Het is een verzameling van

mijn stage bij Shoot My Food in Wageningen wilde ik eigenlijk alle gastronomische kennis die Culiversum bezit. De chefs weer dichtbij huis stage gaan lopen”, zegt ze. “Daarom belde

die het boek zagen, waren razend enthousiast en wilden het

ik met Jeroen van Oijen van Culiversum. Culiversum is een

hebben. Maar gezien de inhoud zou het boek al geschiedenis

bedrijf dat food professionals wil inspireren en voorzien in

zijn wanneer het gedrukt werd... Zo ontstond het idee voor

de behoefte om vanuit creatieve invalshoeken te innoveren,

Gastronomixs.com, een online ideeëngenerator waar de

waarbij nieuwe kansen in de markt centraal staan. Culiversum honderden componenten online beschikbaar zijn voor chefs is een ideeëngenerator voor de industrie en heeft klanten

en food-professionals. Ik ben samen met Jeroen een jaar

als Aviko, Stegeman en Paturain. “Jeroen bleek echter net

bezig geweest hier een businessplan voor te schrijven.

voor zichzelf te zijn begonnen en kon me nog geen stage

In november 2011 hebben Jeroen en ik besloten om onze

aanbieden. Hij zei dat ik over een half jaartje nog maar eens

krachten definitief te bundelen en ben ik mede-eigenaar

moest bellen. En dat heb ik gedaan. Het klikte en ik deed

geworden van Culiversum. Jeroen is kok van oorsprong en

tijdens mijn studie al regelmatig klussen voor hem.”

kookt nog steeds veel. Ik ben voornamelijk zaken aan het regelen en ben verantwoordelijk voor de communicatie.

En we communiceren veel: praten met mensen is de belangrijkste manier om ons bedrijf en het nieuwe Gastronomixs bekendheid te geven en projecten binnen te halen.”

Gastronomixs Sinds 10 april van dit jaar is Gastronomixs.nl online: de digitale versie van het Culinary Toolbook. Inge is daar haast fulltime mee bezig. “De bedoeling is chefs van middenklasse restaurants met deze componenten te

“Ze vinden me een carrièremeisje”

inspireren. Gastronomixs werkt als een brainstormpartner en geeft constant nieuwe suggesties. Met alle componenten kan de chef zelf een gerecht in elkaar puzzelen. Een klein deel van de componenten is gratis beschikbaar. Op de

hasbeats BUSINESS EDITION 12

rest kunnen chefs een abonnement nemen. We hebben nu

de European Creative Business Cup. “We zitten nu bij de

ruim zeshonderd leden. Daarnaast werken we met product

laatste tien. Als we bij de laatste vijf zitten, mogen we ons

placements: we gebruiken producten van foodservice-

businessplan pitchen en kunnen we misschien Nederland

bedrijven en laten zien wat daarmee mogelijk is. Bedrijven

vertegenwoordigen in Kopenhagen. Meedoen aan dit soort

kunnen een gift box bestellen die ze als relatiegeschenk

wedstrijden is een perfecte manier om in de publiciteit te

aan klanten kunnen geven.” Inge heeft contacten bij scholen

komen en bovendien erg leerzaam.”

zoals de Rooi Pannen en de Cas Spijkers Academie. De Rooi Pannen gebruikt de website in haar onderwijsprogramma.

Carrièremeisje

Studenten van de Cas Spijkers Academie gaan de website

Inge heeft een drukke agenda en werkt vaak ’s avonds.

mee vullen. Inge is hier heel enthousiast over. “Die jongens

Soms zit ze veel op kantoor en dan weer rijdt ze het hele

en meiden kunnen zo laten zien wat ze in hun mars hebben,

land door. Binnenkort gaat ze een aantal beurzen bezoeken,

het is voor het eerst dat leerlingkoks die mogelijkheid online

dat zijn perfecte plekken om veel mensen te ontmoeten. “Ik

krijgen.”

heb weinig vrije tijd, maar omdat ik het zo leuk vind, voelt het niet als werk. Ik heb dat van huis uit meegekregen. En het

25 onder 25

moet wel, want het is geen buiten spelen meer wat ik doe.

Sprout magazine is een ondernemersmagazine dat Inge

Er moet gepresteerd worden. Vriendinnen begrijpen het,

regelmatig leest. “Ieder jaar stellen zij een lijst samen van

maar grappen soms ook dat ze me echt een carrièremeisje

25 meest veelbelovende ondernemers die jonger zijn dan

vinden.” En wat de toekomst brengt? “In ieder geval keihard

25. Ook dit jaar zochten ze weer jongeren en toen heb

werken. Ik wil graag mooie projecten blijven doen, het liefst

ik me aangemeld. Ik had helemaal niet verwacht dat ik

voor grote bedrijven. Eerst moet Gastronomixs in Nederland

geselecteerd zou worden. Ik mocht naar Amsterdam voor

hard groeien. Maar Nederland is een klein land, dus willen we

een fotoshoot, een interview en het maken van een filmpje.

de website in 2013 gaan vertalen naar onder andere Engels

Op de filmpjes van alle deelnemers kon gestemd worden en

en Duits. Culiversum is voor Jeroen en mij voor de lange

daar kwam vervolgens een publiekswinnaar uit. Ik wist wel

termijn. Gastronomixs mag ons levenswerk worden, gestoeld

dat ik niet zou winnen omdat wij geen consumentenproduct

op een beetje idealisme: het verbeteren van de horeca en

hebben, maar alleen al het meedoen vond ik een eer.

eetcultuur. Voorlopig zijn we daar dus wel zoet mee.”

Ik heb mijn netwerk er flink door kunnen uitbreiden.”

Dankzij Sprout is Culiversum nu ook genomineerd voor

13

hasbeats BUSINESS EDITION

3 BO uitgelicht

Tekst: Margarita Millenaar

Businessplan voor Expertise centrum Nederlandse tuinbouw

hasbeats BUSINESS EDITION

14

Roel van Erp is 22 jaar en in juli afgestudeerd aan de opleiding Bedrijfskunde en agribusiness. Voor zijn

Bedrijfsopdracht via HAS KennisTransfer

bedrijfsopdracht deed Roel samen met medestudent Stijn Voets een bedrijfsopdracht (BO) voor HAS Hogeschool.

De opdracht omvatte het schrijven van een businessplan met betrekking tot het opstarten van een expertisecentrum voor de Nederlandse tuinbouw: het Centre of Expertise Greenports.

Ieder jaar studeren ruim 300 studenten af bij HAS Hogeschool.

Dit doen ze door het uitvoeren van een bedrijfsopdracht (BO) bij HAS KennisTransfer. HAS KennisTransfer richt zich op bedrijven in de sector.

Die zijn ze van dienst met onderzoek, advies en opleidingen voor

“De opdracht was gericht op de

machines om het land te bewerken,

professionals. Bedrijfsopdrachten zijn

Nederlandse tuinbouw, een sector

grondstoffen te besparen, enzovoorts.

betaalde opdrachten die via acquisitie

die ik totaal niet kende”, vertelt Roel.

Het gaat dan niet over de ontwikkeling

worden binnengehaald. Het netwerk

“Dat maakte het erg interessant.

van deze technieken, maar juist

van bedrijven die zich hebben

Uit het onderzoek bleek dat er in

de implementatie hiervan en de

verbonden aan HAS KennisTransfer

deze sector volop kansen zijn. Zeker

gevolgen voor de bedrijfsvoering bij

is inmiddels heel groot, maar de

op het gebied van techniek.” Het

ondernemers. Innovatie staat hierbij

organisatie blijft altijd op zoek naar

expertisecentrum wil samenwerkingen

centraal.”

nieuwe bedrijven om mee samen te

smeden tussen verschillende groene

werken.

onderwijsstellingen, bijvoorbeeld

Battle of Greenhouses

tussen HAS Hogeschool en

In de eerste weken heeft het

Hogeschool Inholland. Binnen deze

studententeam veel onderzoek

samenwerkingen worden projecten

gedaan naar een aantal pilots bedoeld

prijs was een kennisvoucher ter waarde

opgestart om praktische problemen

om het bedrijfsleven aan te zetten

van €7.500 euro. Na het onderzoeken

van tuinbouwondernemers op te lossen

tot innoveren. Deze pilots werden

van verschillende pilots ging Roel met

en studenten op te leiden aan de hand

gehouden in het kader van de opstart

zijn medestudent aan de slag met

van concrete praktijkvraagstukken.

van het Centre of Expertise Greenports.

het uitschrijven van het businessplan.

Het doel is onderwijs en innovatie

Een voorbeeld van zo’n pilot is de

Het complete plan leverden zij aan

in de greenportsector versterken.

‘Battle of Greenhouses’. Deze wedstrijd

het einde van de afstudeerperiode op

Het centrum is de brug tussen de

werd eind juni gehouden. Veertien

aan het Ministerie van Economische

onderwijsinstellingen onderling en

ondernemers uit de Nederlandse

zaken, Landbouw en Innovatie, die het

de onderwijsinstellingen en het

tuinbouw presenteerden innovatieve

zullen beoordelen op uitvoerbaarheid.

bedrijfsleven. De opdracht sloot

ideeën en oplossingen om de sector

Nu Roel klaar is met zijn opleiding, wil

naadloos aan bij het interesseveld van

te helpen met actuele vraagstukken.

hij graag aan het werk bij een bedrijf

Roel. “Ik ben altijd erg geïnteresseerd

Deze ideeën werden door een vak- en

waarbij netwerken en klantcontacten

geweest in techniek en dan met

publieksjury beoordeeld. De drie beste

centraal staan. En niet verassend: een

name in agrotechniek. Dat zijn

initiatieven wonnen een kennisvoucher

baan waarbij agrotechniek centraal

nieuwe technieken voor apparaten en

ter waarde van €22.500 euro, de vierde

staat en innovatie een voorwaarde is.

15

hasbeats BUSINESS EDITION

www.haskennistransfer.nl

4 Internationaal

Tekst: Esther Mauriks Foto’s: Jean Phillipse

HAS Hogeschool ambieert kennispartnerschap in Vietnamese tuinbouwsector Onlangs heeft HAS Hogeschool een intentieverklaring ondertekend voor deelname in een zogenaamd Living Lab Horticulture in Vietnam. Het Living Lab-concept werd ontwikkeld door de NESO (Netherlands Education Support Office), dat zich onder andere sterk maakt voor een generieke positionering van het Nederlandse hbo in tien landen waar de NESO actief is.

hasbeats BUSINESS EDITION

16

‘Vietnam is een interessant land, dat ons ook niet geheel onbekend is’ tuinbouwsector vooral voor binnenlandse consumptie: slechts 15% van de productie wordt geëxporteerd naar het buitenland. De sector kent in Vietnam een aantal grote uitdagingen, zoals het inperken van grootschalige gebruik van pesticiden, die nu de export naar Europa nog belemmert en ook de eigen, groeiende middenklasse geen producten meer wil afnemen waarbij pesticiden zijn gebruikt. Food security, food safety en gebrek aan goed opgeleid personeel zijn enkele belangrijke redenen voor de Vietnamese vraag naar andere productietechnologieën, know how en kennisoverdracht. Hier ligt een mooie kans voor de HAS, waar expertise en ervaring met de genoemde thema’s ruimschoots aanwezig zijn.

Vietnam: scala aan mogelijkheden Vietnam is een interessant land, dat ons ook niet geheel onbekend is. Met de studiereis in 2010 en deelname in een meerjarig project voor duurzame cacaoteelt (samen met Mars en Solidaridad) is de basis voor een intensievere band met het land gelegd. Ook voor IFA-studenten biedt Vietnam een breed scala aan mogelijkheden op het gebied van onderwijs, onderzoek en stage. HAS Hogeschool zal als onderaannemer fungeren in het consortium dat geleid wordt door het Haags-Vietnamese VCT (Vietnam Consult & Trading). VCT is een onafhankelijk consultancy bureau dat economische relaties en samenwerking tussen Vietnam en Nederland stimuleert en daarbij nauw samenwerkt met Met de Living Labs wil het NESO de ‘BV Nederland’ en

overheid en bedrijfsleven in beide landen. Het consortium

‘Nederland Kennisland’ breder en dieper positioneren

bestaat verder uit diverse bedrijven en - naast de HAS -

door per NESO-land één Living Lab op één geselecteerde

ook Van Hall Larenstein als onderwijspartner. Voor deze

Nederlandse topsector te ontwikkelen. Binnen een Living

instelling is Vietnam al jarenlang een focusland en met een

Lab werken onderzoekers, docenten, studenten en

tweetal Vietnamese universiteiten hebben zij een structurele

professionals samen met de Nederlandse beroepspraktijk

samenwerkingsrelatie. Van Hall Larenstein heeft er twee

en het betrokken NESO-land aan uiteenlopende producten

nieuwe beroepsgerichte curricula ontwikkeld op het gebied

en projecten. Living Labs fungeren als groeimodel,

van horticulture, die aansluiten op de vraag vanuit de

broedplaats en incubator voor allerlei andere vormen

beroepspraktijk. Indien het project, dat nu ter goedkeuring

van institutionele samenwerking, zoals studenten- en

bij het Ministerie van EL&I ligt, het consortium gegund

stafmobiliteit, stages, projecten, onderwijsontwikkeling,

wordt, dan zullen alle consortiumleden in een volgende

toegepast onderzoek, trainingsprogramma’s, gastcolleges en

fase gezamenlijk aan een concreet projectvoorstel gaan

kennisoverdracht. Vietnam is ’s werelds grootste exporteur

werken. Zeker is alvast, dat in eerste instantie de focus

van rijst, cashewnoten en pepers, en de tweede grootste

zal liggen op het ontwikkelen en verzorgen van train-de-

exporteur van koffie. Desondanks produceert de Vietnamese

trainerprogramma’s voor Vietnamese tuinbouwprofessionals.

17

hasbeats BUSINESS EDITION

5 Topklas Ondernemen

Tekst: Florieke Koers Foto’s: Margriet Hoffmans

Evelien van Gijzen veilt agrarische overschotten Ieder jaar studeert een groep studenten af in de richting Topklas Ondernemen, een afstudeerrichting binnen HAS Hogeschool, gericht op het ondernemerschap. Deze groep studenten wil een eigen bedrijf opzetten en onderzoekt met hulp van docenten en coaches uit het bedrijfsleven of hun businessplan levensvatbaar is. Evelien van Gijzen (26) deed afgelopen studiejaar het Topklas-jaar en is in juni afgestudeerd. Ze zette een veilingwebsite op voor ruitersportartikelen en agrarische producten.

Evelien had altijd al een grote passie voor paarden en

voor het veilen van overschotten ruitersportartikelen.

honden. Dat was vier jaar geleden motivatie genoeg om te starten met de opleiding Dier- en veehouderij aan HAS

Agro en paarden

Hogeschool. Omdat ze eigenlijk niet helemaal het goede

Het eerste half jaar van haar afstudeerjaar besteedde ze

vakkenpakket had, raadden ze het haar op de middelbare

aan het schrijven van een businessplan. Haar vader wilde

school af om iets met dieren te gaan doen. Dit hield Evelien

wel in haar bedrijf investeren en zo kon ze het daadwerkelijk

echter niet tegen. Ze deed de opleiding dierenartsassistente

opstarten. Ze stuitte daarbij op een grote leverancier voor

als tussenstap en vertrok daarna naar de HAS, want daar zat

de veehouderij die zijn overschotten via haar website wilde

dierhouderij in het pakket. Ze heeft nooit spijt van die keuze

veilen. En daarom breidde ze de site uit en veilt ze nu

gehad. De liefde voor dieren zit bij haar nu eenmaal diep,

zowel spullen voor de ruitersport als voor de veehouderij.

daar krijg je nog geen spijker tussen. Ze kreeg wel meer

Ze bedient daarbij zowel bedrijven en particulieren. Vooral

les over veehouderij dan ze had verwacht. Logisch, want er

wat betreft de promotie van haar site is ze nog een beetje

is minder werk in de paarden- en kleine huisdierenwereld

zoekende, maar langzaam krijgt ze meer bekendheid. Op

dan in de agrarische sector. Maar ze vond het prima, want

een speciale website staat alle informatie voor bedrijven die

overal is iets uit te halen en het gaf haar de kans een brede

interesse hebben om hun overschotten via haar veilingsite

ervaring op te doen. Via haar projecten specialiseerde ze

te verkopen. Ze plaatst alles op haar veilingsite, zolang het

zich in de richting van paarden. En ze ging op stage in Zuid-

maar gerelateerd is aan de agrarische sector. Ze werkt op

Afrika.

provisiebasis waardoor de drempel om met haar in zee te gaan laag is. De verkoper stuurt zijn spullen rechtstreeks

Veilingsite

naar de koper, agrodeals.eu fungeert als tussenschakel. Het

In het derde jaar verdiepte ze zich in de afstudeerrichting

is een duurzame manier van werken vindt ze zelf, want door

Topklas Ondernemen en langzaam groeide het idee om zich

overschotten te veilen, wordt verspilling zo veel mogelijk

hiervoor in te schrijven. Ze was altijd al iemand die graag

voorkomen.

buiten de gebaande paden trad en ze vond dat deze richting wel eens goed bij haar zou kunnen passen. Bij Topklas

Groeien

Ondernemen word je vrijgelaten om te doen waar je goed in

Het bevalt Evelien tot nu toe heel goed, eigen baas zijn.

bent en dat trok Evelien wel. En dus deed ze ‘auditie’ en werd

Haar bedrijf moet nog groeien, maar ze heeft er vertrouwen

geselecteerd. Het plan om een veilingwebsite op te zetten

in dat dit ook zal gebeuren. Evelien is een doorzetter. Ze

begon toen al wat vorm te krijgen. Ze had namelijk een

moet nu nog zelf acquisitie doen, maar hoopt dat bedrijven

bijbaantje in een winkel en ze constateerde dat in bedrijven

háár in de toekomst vinden. Ze kijkt positief terug op Topklas

het inkoopbeleid niet altijd optimaal is. Overschotten

Ondernemen. Het is volgens haar een uniek programma waar

worden voor lage prijzen door inkopers opgekocht, wat een

studenten de kans krijgen hun eigen ding te doen, maar

bedrijf geld kost. Dit probleem combineerde Evelien met de

tegelijkertijd stevig gecoacht worden en bij andere bedrijven

online veilingen die op dit moment een hype zijn. Sites als

binnen kunnen kijken. Het is een goede basis om nu zelf

vakantieveilingen.nl kennen we allemaal wel. Ze wilde iets

verder aan de weg te kunnen timmeren.

met ruitersport doen en besloot een veilingsite op te zetten

hasbeats BUSINESS EDITION 18

“Het is een duurzame manier van werken”

Meer weten? www.agrodeals.eu www.stocksolutions.nl

19

hasbeats BUSINESS EDITION

6 Fieldmanager van het jaar

Tekst: Marieke Ellenbroek Foto: Peter Mook

Peter Mook is fieldmanager en deed twee opleidingen bij HAS KennisTransfer Peter Mook is werkzaam als senior medewerker sportaccommodaties bij gemeente Leidschendam-Voorburg.

Hij werd in november vorig jaar gekozen tot Fieldmanager van het jaar 2012. Op 22 november wordt de Fieldmanager van het jaar 2013 gekozen. Hoog tijd dus voor een gesprek met Peter over zijn functie, het werkveld en de rol van de opleidingen Management Sportaccomodaties en Expert Natuurgras van HAS KennisTransfer in zijn werk.

Wat doet een fieldmanager eigenlijk precies?

Hoe lang ben je al werkzaam als fieldmanager en welke

“Een fieldmanager is verantwoordelijk voor al het

opleidingen heb je gevolgd?

cultuurtechnisch werk op de buitensportaccomodaties

“Ik ben sinds 2006 werkzaam als fieldmanager. In 2004 heb

binnen een gemeente. Mijn werkzaamheden bestaan

ik de opleiding Terreinmeester gevolgd bij IPC de Groene

onder andere uit het aansturen van de terreinmeesters

Ruimte. Vervolgens heb ik in 2007 de opleiding Management

die samen met mij het werk uitvoeren, het doen van

Sportaccomodaties en daarna de opleiding Expert

uitbestedingen aan aannemers (maken van bestek en

Natuurgras gevolgd bij HAS KennisTransfer. De opleidingen

vaststellen van de eisen) en het onderhouden en voeren

zijn me uitstekend bevallen. Eigenlijk vind ik dat iedereen

van contacten met verenigingen, stichtingen en andere

die met buitensport accomodaties te maken heeft, deze

belanghebbende organisaties. Ik ben in dienst van de

kennis nodig heeft om zijn vak goed te doen. Het is een vak

gemeente Leidschendam-Voorburg en samen met een team

dat niet zomaar iedereen kan uitoefenen. Als je kwaliteit wilt

van vijf terreinmeesters hebben wij vijf grote sportparken en

leveren is het van belang dat je kennis op voldoende niveau

een tennispark onder ons beheer. In totaal hebben we het

is en je dit ook later op pijl houdt. Dergelijke opleidingen zijn

over zestien kunstgrasvelden en achttien natuurgrasvelden,

daarvoor prima geschikt.”

waarvoor wij het dagelijks onderhoud zelf uitvoeren voor zover wij daartoe in staat zijn. De overige werkzaamheden

Wat heb je geleerd tijdens de opleidingen en in hoeverre

worden uitgevoerd door aannemers.”

was dit toepasbaar op je werkplek?

“In de opleiding ‘Expert Natuurgras’ vond ik met name de bodemkundige kennis erg nuttig. Een goed sportveld begint bij de de bodem. Tijdens de opleiding werden allerlei biologische, chemische en granulaire processen

hasbeats BUSINESS EDITION 20

“Het is een prestatie van ons hele team” die van invloed zijn op de kwaliteit van de bodem uitvoerig

kan niet door iedereen worden uitgevoerd. De opleidingen

behandeld. Het is soms wat taaie stof om te leren, maar

van HAS KennisTransfer zijn er dus niet voor niets. Bij ons

het is wel belangrijke kennis omdat het direct betrekking

staat het oordeel van de eindgebruiker (de sporter) steeds

heeft op bijvoorbeeld het maken van een bestek of de

voorop. Hij moet uiteindelijk tevreden zijn.”

keuze voor de meststoffen die je gebruikt. Je kunt de uitvoering wel aan een ander overlaten, maar uiteindelijk

Wat betekent de titel ‘Fieldmanager van het Jaar 2011’ voor

ben jij verantwoordelijk. Tijdens de opleiding Management

jou persoonlijk?

Sportaccomodaties werd veel aandacht besteed aan

“Deze verkiezing heeft tot doel de kwaliteiten van de

je managementvaardigheden en de communicatie met

fieldmanagers bij een breder publiek bekend te maken. En

verschillende partijen zoals aannemers, verenigingen en

dus ben ik heel blij en trots op deze erkenning! Maar ik heb

stichtingen.”

‘m niet alleen verdiend. Het is een prestatie van ons hele team, een prijs waar we allemaal hard voor gewerkt hebben.

Welke ontwikkelingen zijn er gaande in het werkveld en in

Ook de erkenning en waardering voor het vak vind ik erg

hoeverre speelt de opleiding hierop in?

belangrijk. Er is veel te doen in onze branche, maar je ziet

“Ons werkveld is momenteel aardig in beweging. De

helaas nog maar weinig jongeren die voor deze richting

regering bepaalt dat steeds meer taken van gemeentes

kiezen. En dat moet veranderen, want het is echt ontzettend

moeten worden uitbesteed. In ons geval gaat het om kleine

leuk werk!”

uitvoerende taken die worden overgedragen aan stichtingen en verenigingen, die op hun beurt ook meer inspraak eisen.

Meer informatie:

De kwaliteit van de velden moet echter wel op peil blijven.

www.jeanheybroek.com/groentechniek/nieuws

Een terreinmeester is een gekwalificeerd vakman, zijn taak

21

hasbeats BUSINESS EDITION

7 HAS Year Event

Wie wonnen de

Op 1 juni 2012 vond het HAS Year Event plaats. Om 13.30 uur

Tijdens het Year Event worden de HAS Awards 2011 uitgereikt

’s middags werden zo’n 200 gasten hartelijk ontvangen.

in drie categorieën: Jong Talent, Praktijkonderwijs en Bedrijfsopdracht.

De sprekers wachten geduldig op hun beurt. V.l.n.r.

Er is veel techniek aanwezig om alles op de gevoelige plaat

Bert Pauli, Chris Buijnk, Ruud Huirne en Jos Nelissen.

te zetten. Een registratie van de dag verscheen kort na het event op jaarverslag.hasdenbosch.nl

Maurice van Esbroeck van Marel Stork Poultry Processing

Jos Borghans van FrieslandCampina wint met het project

ontvangt uit handen van Dick Pouwels het Award in de

Foqus Planet de Award in de categorie Bedrijfsopdracht.

categorie Praktijkonderwijs.

hasbeats BUSINESS EDITION 22

HAS Awards 2011?

De presentatie is in handen van de Tilburge cabaretière

Collegevoorzitter Dick Pouwels opent het event met een

Karin Bruers. Deze pittige dame knoopt met veel humor alle

speech vergezeld van mooie animaties.

programmaonderdelen aan elkaar.

Het is muisstil in de zaal‌

Na de pauze gaan de sprekers in discussie met het publiek.

In de categorie Jong Talent is het heel spannend! Winnares is Ilse van Rijsingen, studente Stad en streekontwikkeling.

En nu alle spanning weg is, is het tijd voor de borrel!

Alle genomineerden tijdens de uitreiking van de HAS Awards 2011.

23

hasbeats BUSINESS EDITION

t a w t e o d e j Als , t d n i v k u e je l r e e m t i o o n e hoef j te werken

Tegeltjeswijsheid of realiteit?

Ben jij op zoek naar de volgende stap in je carrière en wil je doorgroeien naar hbo-niveau?

HAS KennisTransfer biedt als enig opleidingsinstituut een bedrijfskundig hbo-traject aan gericht op doeners in de food & agribusiness! De theorie kan direct worden ingezet in de praktijk en levert dus onmiddellijk toegevoegde waarde aan de organisatie.

Bachelor bedrijfskunde voor food & agribusiness.

• Erkend deeltijd hbo bedrijfskunde-traject volledig gericht op food & agribusiness.

• Praktijkgericht leren: iedere module bevat als rode draad een opdracht toegepast op jouw directe werkomgeving. Je wordt daarin begeleid door vakdocenten vanuit jouw eigen sector.

• Lestijden in de middag- en avonduren, je reist buiten de spitstijden om.

• 85% van onze oud-cursisten geeft aan promotie te hebben gemaakt tijdens of na het afstuderen.

Startdatum: februari 2013

VRAAG N U DE OPLEIDIN AAN ENGSBROCHURE EEN TEG ONTVANG ELTJE M EIG ET HASHEONGLIJFSPREUKJE E CHOO /STUDS IEGIDS L.NL

Schrijf je nu in of vraag meer informatie aan via haskennistransfer.nl, of mail direct naar de projectmanager Management & Bedrijf via GF@hasdb.nl

HAS KennisTransfer Postbus 90108 5200 MA ‘s-Hertogenbosch

T (073) 692 36 37 F (073) 692 36 40 W www.hashogeschool.nl/studiegids

hasbeats BUSINESS EDITION 24

8

Samenwerken

Tekst en portretfoto: Florieke Koers

Lokale knooppunten die stad en platteland verbinden

Verbinden is het toverwoord als het aan de initiators van PURE Hubs ligt. Zeventien partners in vier landen nemen deel aan het project dat de stad en het platteland aan elkaar wil knopen. Dit omdat de afstand tussen die twee steeds groter wordt nu ruim 50% van de wereldbevolking in de stad woont. HAS Hogeschool is een van de onderwijsinstellingen die deelneemt aan het project.

21

hasbeats BUSINESS EDITION

V.l.n.r. Ruud Verhofstadt, Marjolein Vereijken, Marjon Krol en Tom van Muijlwijk

Initiators van het project zijn ZTLO, de Belgische

in elkaar zetten, waar ook andere partijen zo mee aan de slag

Boerenbond, Provincie Noord-Brabant en de Stuurgroep

kunnen.” Het project PURE Hubs krijgt ondersteuning vanuit

Landbouw Innovatie Brabant. HAS Hogeschool is niet de

het interreg IVb-programma voor Noord–West Europa.

enige deelnemende onderwijsinstelling: ook Wageningen en Liverpool University zijn van de partij. Marjon Krol

PURE Hubs interessant voor opleidingen

vertegenwoordigt ZLTO in het project. “De afstand tussen

Tom van Muijlwijk is vanuit HAS Hogeschool betrokken

stad en platteland wordt steeds groter. Veel mensen weten

bij het project en denkt niet alleen mee in de organisatie,

niet meer waar hun eten vandaan komt. Aan de andere

maar begeleidt ook studenten in het project. “Studenten

kant is het nu juist een trend om wel te willen weten waar

van de opleiding Stad en streekontwikkeling zijn al actief

je voedsel vandaan komt. Deze tegengestelde bewegingen

in het project en ik zie ook mogelijkheden voor andere

hebben we aangegrepen om PURE Hubs te initiëren.

We proberen burgers te betrekken bij het platteland en tegelijkertijd de lokale agrarische economie te stimuleren.

En een bijkomend voordeel: boeren leren hun klanten weer kennen.” PURE Hubs richt zich op het ontwikkelen van zogenaamde knooppunten: locaties aan de rand van stedelijke gebieden. Het gaat om knooppunten als de Philips Fruittuin of Groendomein Wasven in Eindhoven.

Het doel is om over drie jaar vijftien PURE Hubs ( = stadplattelandknooppunten) opgeleverd te hebben die zowel leef- als ondernemerskwaliteit bevorderen. “Daarnaast willen we een goede methodiek om zo’n knooppunt te ontwikkelen

”Studenten fungeren als kruisbestuivers tussen lokale projecten” hasbeats BUSINESS EDITION

26

Studenten werken aan Nieuwe Warande De Nieuwe Warande is zo’n lokale PURE Hub. Marjolein Vereijken en Ruud Verhofstad werkten afgelopen half jaar voor hun afstudeeropdracht aan dit project. “De Nieuwe Warande is een open landbouwgebied aan de rand van Tilburg”, legt Ruud uit. “Daar zit een ondernemersgroep ondersteund door ZLTO die deze omgeving graag in de breedte wil ontwikkelen op onder meer recreatief en educatief gebied. Wij zijn gevraagd om een verkennend onderzoek te doen om te peilen wat de verschillende doelgroepen uit de stad willen en of er geïnteresseerden zijn die in een vervolgtraject open staan voor samenwerking.” Ook analyseerden zij de methodiek die ze in hun opdracht toepasten. Marjolein: “We hebben in kaart gebracht welke procesmodellen we hebben gebruikt, zodat deze in andere PURE Hubs ook ingezet kunnen worden.” Het uiteindelijke doel van dit alles? “Laten zien wat er werkelijk in een gebied gebeurt en mensen daarbij betrekken. Een thema dat steeds belangrijker wordt in onze maatschappij en wat voor nieuwe kansen zorgt voor alle partijen.”

Meer weten? www.purehubs.eu

opleidingen, bijvoorbeeld Landscape Design, Geo Media & Design en Food Design & Innovation. Studenten fungeren als kruisbestuivers tussen lokale projecten. Ze kunnen zich binnen een stage of bedrijfsopdracht op een lokaal project storten en hun motivatie zorgt voor goede resultaten.

Daarnaast is het, ook voor docenten, leuk samen te werken met andere instellingen: het zorgt voor kennisoverdracht en inspiratie. Dit project financiert wat extra middelen voor externe activiteiten.”

27

hasbeats BUSINESS EDITION

9 Op stage

Tekst: Margarita Millenaar Foto’s: Daan Heurkens

Student Daan Heurkens ging op stage naar Canada Het bedrijfsleven wordt steeds internationaler. Ook binnen HAS Hogeschool ervaren we dat van toekomstige werknemers wordt verwacht dat ze zich in een internationale omgeving kunnen handhaven. Door een internationale stage leren studenten een andere cultuur kennen en leren ze om te gaan met de manier van werken in een ander land. Daan Heurkens is 20 jaar en studeert aan de opleiding Dier- en veehouderij.

Hij reisde naar Canada af om stage te gaan lopen en werkte mee op het melkveebedrijf Claynook Farms in New Hamburg, Ontario.

hasbeats BUSINESS EDITION 28

“Het verschil in mentaliteit tussen Canada en Nederland vond ik goed merkbaar” “Het melkveebedrijf Claynook Farms wordt gerund door

Theorie toepassen in de praktijk

twee broers. Op het bedrijf worden ongeveer 180 melkkoeien

Daan is erg tevreden met zijn stage in Canada. “Ik heb

gehouden op de ‘grupstal’. Dit is een (voor Nederland) oud

voor een stage in Canada gekozen, omdat het land me

type stal waarbij de dieren naast elkaar staan vastgebonden.

erg aansprak. Het is een prachtig land, waar de boeren in

Achter de koeien loopt een mestgoot, een zogenoemde

de melkveesector veel verdienen. Ik heb bewust gekozen

‘grup’. Dit type stal was in de jaren negentig erg gebruikelijk

voor een stage bij een Canadese boer, omdat het me zeer

in Nederland, nu gebruikt minder dan 10% van de

leerzaam leek. Vooral op het gebied van taal en cultuur.

Nederlandse melkveehouderijen dit systeem. Een reden

Ik heb er erg veel van geleerd en heb het gevoel dat ik

voor het verdwijnen van dit soort stallen is dat het systeem

de theorie die ik op HAS Hogeschool heb gehad, nu kon

zeer arbeidsintensief is. In Canada wordt het systeem wel

toepassen in het werkveld.” Zijn ervaringen in de praktijk,

nog gebruikt, omdat het daar financieel rendabel is om

niet alleen de stage in Canada maar ook de stages die Daan

extra arbeidskrachten in te huren om met een dergelijk

in Nederland heeft gelopen, hebben ervoor gezorgd dat hij

systeem te werken. Het verschil in mentaliteit tussen Canada

een beter beeld heeft op de toekomst. “Ik kom het liefst zo

en Nederland vond ik goed merkbaar. De Nederlandse

veel mogelijk in aanraking met de praktijk. Een kantoorbaan

melkveehouder richt zich voornamelijk op arbeidsefficiëntie,

past niet zo goed bij mij. Ik wil zeker iets gaan doen met

omdat arbeid duur is om in te kopen. In Canada kun je met

melkkoeien, omdat daar mijn interesse naar uitgaat. Het

een kleinschalig bedrijf een goede boterham verdienen. De

adviseren van melkveehouders spreekt mij wel aan.”

melkprijs ligt hoger en extra arbeid is relatief goedkoop.”

29

hasbeats BUSINESS EDITION

10 Opleidingstraject Milieu & Duurzaamheid

Tekst: Marieke Ellenbroek

hasbeats BUSINESS EDITION

30

Juiste mix kennis en knowhow houden je staande in de milieuwereld

Opleidingstraject Milieu & Duurzaamheid Het opleidingstraject Milieu & Duurzaamheid richt zich specifiek op werkenden in de milieuwereld. Het totale traject duurt twee jaar waarna je de mogelijkheid hebt om af te studeren en je hbo-diploma Milieukunde aan HAS Hogeschool te behalen. Hiervoor moet je de opleidingen Duurzaam Ruimtegebruik en Duurzaam produceren met goed gevolg doorlopen hebben.

De opleiding Duurzaam Ruimtegebruik richt zich op milieubeleid vanuit de overheid. Hierbij komen o.a. water, lucht, bodem, ruimtelijke ordening en GIS aan de orde.

Duurzaam Produceren is gericht op het bedrijfsleven.

Hierbij worden management, cradle to cradle, vergunningen, handhaving en duurzame energie behandeld.

Alle onderwerpen van het opleidingstraject Milieu & Duurzaamheid worden behandeld in twaalf cursussen die ook los te volgen zijn.

Per cursus werk je individueel of met je medecursisten aan een opdracht of casus, die vaak direct is toegepast op je

Het opleidingstraject Milieu & Duurzaamheid is in september 2012 weer van start gegaan. Mede vanwege de toegenomen belangstelling voor maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheidsbeleid bij bedrijven, zagen we de belangstelling voor deze bedrijfsopleiding de afgelopen jaren flink toenemen. Het traject bestaat uit twee opleidingen (Duurzaam Ruimtegebruik en Duurzaam Produceren), die op hun beurt weer bestaan uit twaalf cursussen. Deze zijn ook los te volgen.

werksituatie. Die toepassing van kennis en vaardigheden in de praktijk is erg belangrijk. Daarom kiezen we ook niet voor een afronding door middel van een toets of examen. In plaats daarvan moet je in de praktijk kunnen aantonen dat je de theorie op de juiste manier kunt toepassen.

De lessen worden gegeven in de middag en de avond.

Per cursus ben je wekelijks twee dagdelen (middag en avond, aaneengesloten) aanwezig op de HAS Hogeschool.

Daarnaast besteed je nog 10 tot 15 uur aan zelfstudie. Op 11 september is het opleidingstraject Milieu en Duurzaamheid weer van start gegaan. In november en december 2012 starten nog losse cursussen. www.haskennistransfer.nl

De lessen worden gegeven door docenten van HAS

is een absolute meerwaarde. Ze kunnen veel van elkaars

Hogeschool en gastdocenten uit het werkveld. “We houden

kennis en ervaringen leren.”

theorie en praktijk stevig aan elkaar gekoppeld en op die manier levert de opleiding direct toegevoegde waarde voor

Praktijkgericht en actueel

zowel cursist als werkgever,” aldus cursusleider Andor van

Felix Veurink, jurist en milieuplanoloog voor de Provincie

Dijk. Lotte Stoppelenburg, docente van de cursus Milieu en

Noord-Brabant directie Ruimtelijke ontwikkeling, is

Duurzaamheidsmanagement, kan dit beamen. “De cursus

gastdocent en geeft de cursus Milieu en Ruimtelijke

die ik geef, is zeer dynamisch want de inhoud wordt op maat

Ordening. Ook hij is enthousiast over de inhoud de

ontwikkeld op basis van achtergrond en behoeften van de

opleiding. “De lessen zijn praktijkgericht en actueel. Zo

cursisten. Het feit dat alle cursisten uit het werkveld komen,

bieden we cursisten de mogelijkheid om in korte tijd hun

31

hasbeats BUSINESS EDITION

kennis bij te spijkeren en op de hoogte te zijn van de

om projecten mee te draaien was voor mij dan ook geen

laatste ontwikkelingen in het vakgebied. Door het verzorgen

enkel probleem. Bij steeds meer milieuzaken die de revue

van de cursus ben ik op een andere manier met mijn vak

passeerden, wist ik waarover men het had. Dat viel ook op bij

bezig, in een andere omgeving en met andere mensen. Die

mijn collega’s en werd, voornamelijk tijdens mijn afstuderen,

afwisseling vind ik leuk.” De cursus Milieu en Ruimtelijke

regelmatig geventileerd. Dat geeft de burger moed! Ondanks

Ordening is onderdeel van de opleiding Duurzaam

alle lange dagen (en nachten), die ik gemaakt heb om mijn

Ruimtegebruik en gaat weer van start in maart 2013.

diploma te behalen, kan ik zeggen dat ik het zo weer zou doen.”

Staande houden Patrick van Haren, adviseur Milieu bij de Dienst Vastgoed Defensie, studeerde onlangs af en behaalde zijn hbo-diploma aan de HAS Hogeschool. “De begeleiding en manier van lesgeven sloten naadloos aan op de praktijk. De afwisseling van oude rotten in het vak met mensen uit het werkveld geeft de juiste mix aan kennis en knowhow die nodig is om jezelf staande te kunnen houden in het huidige milieuwereldje.”

“We houden theorie en praktijk stevig aan elkaar gekoppeld”

Over de toepassing van de lesstof op zijn werkplek is Patrick ook positief: “Door het brede werkveld van de vastgoedorganisatie van defensie heb ik bij iedere module direct profijt gehad van de opgedane kennis. Het zoeken naar en toepassen van de kennis op praktijkvoorbeelden

hasbeats BUSINESS EDITION

32

11 Column Eric Alink is geboren in ’s-Hertogenbosch, waar hij ook woont en werkt. Hij studeerde Nederlands MO-A en journalistiek. Als zelfstandig gevestigd journalist en tekstschrijver werkt hij voor dagbladen, overheden, non-profitorganisaties en bedrijfsleven. Daarnaast vervult hij sinds mei 2010 in ’s-Hertogenbosch de functie van stadschroniqueur. Hij bekijkt HAS Hogeschool en de agrofoodsector vanuit zijn eigen, bijzondere oogpunt.

Servetnotities Is de mens een alleseter? Wie reist, ontdekt tegenstrijdige antwoorden. Vorige week las ik in de Bangkok Post dat de politie op Papoea Nieuw-Guinea 29 leden van een stam heeft aangehouden op beschuldiging van kannibalisme. Ze zouden zeven hulpverleners hebben opgegeten. Volgens justitie hoopten de peuzelaars dat het orgaanvlees hen gezond en weerbaar zou maken. Kortom: op het snijvlak – excuus voor die term – van Food & Health speurt niet alleen HAS Hogeschool naar innovaties.

Twee jaar geleden ondervond ik in New Delhi dat niet

Onze slotavond was in Dalanzagad, een

iedereen alleseter is. In de tempel van de Jaïns – een

mijnwerkersstadje in de Gobi-woestijn dat sterk op

Indiase religie – vertelde een volgeling dat zij geen

Desperado City uit Lucky Luke leek. “My home”,

aardappels of wortelen eten, uit angst dat ze een

glunderde Pontchak en stopte bij een optrekje tussen

bodeminsect tussen hun tanden zouden vermorzelen.

bordelen en garages. Mama Pontchak verwelkomde ons

Die dierenliefde gaat zo ver dat ze een mondkapje

met zoute yak-thee. Toen verdween ze. “Wife make food

dragen. Dat voorkomt het inslikken van onoplettende

for you”, glimlachte onze chauffeur. Dat had echt niet

muggen of vliegen.

gehoeven, riepen wij ruimhartig. Te laat. Trots tilde Mama Pontchak het deksel op: in een plas geitenmelk met

Toch doet Azië sterk vermoeden dat de mens een

brokjes dreef een grijze kamelenlever. Voor mij was er

omnivoor is. Overtuigend bewijs levert China, waar ze

een vegetarische dis. Niet eerder zag ik tafelgenoten zo

– op tafels en stoelen na – alles eten wat poten heeft.

afgunstig loensen naar een bordje rauwe wortelen met

Ook hond? Ja, bewees die ene grote pan in Hangzhou, al

ui en ei.

kon de kok me niet verduidelijken of ik een pekinees of

33

chiwawa zijn kookpunt zag naderen. Een andere culinaire

Nog altijd weet ik niet of ons omnivorisme grenzen kent.

climax vormde Mongolië. Met chauffeur Pontchak en

In Laos kreeg ik gebakken pad opgediend, in Noord-

enkele westerlingen kriskraste ik ooit negen dagen

India curry van schapenhersens, op Lombok zag ik

in een roestig busje over de steppen. In de snikhete

gewokte waterslang en in gastvrij Birma gefrituurde

kofferbak lilde het avondeten: een verse schapenpoot,

reepjes buffelsnuit. Zijn er culturele of ethische grenzen

waarop de vliegen dankzij de kuilige wegen amper stil

aan wat eetbaar is? Die vraag is voedsel voor elke

konden blijven zitten. “Sorry, but I’m a vegetarian”, loog

hongerige geest. Schuif aan. Knoop je servet om.

ik die avond lafhartig.

En denk smakelijk!

hasbeats BUSINESS EDITION

12 BO uitgelicht

Tekst: Maragrita Millenaar Foto’s: Lianne Jansen

Gelatine-applicaties ontwikkelen voor de voedingsmiddelenindustrie

Lianne Jansen, 21 jaar, is recent afgestudeerd aan de opleiding Voedingsmiddelentechnologie aan HAS Hogeschool. Haar interesse ligt voornamelijk op het gebied van productontwikkeling, wat ook haar afstudeerrichting was. Voor haar bedrijfsopdracht (BO) voerde ze samen met medestudente Vera van Wezel een opdracht uit voor Rousselot. De ambitieuze vraag van Rousselot aan de beide studentes was: ontwikkel twee nieuwe gelatine-applicaties voor de voedingsmiddelenindustrie.

Rousselot, een onderdeel van VION Food Group, is een bedrijf dat zich bezighoudt met gelatine. De organisatie richt zich op de samenstelling van voedsel en het modificeren hiervan om dit te verbeteren tegen een lage kostprijs, zonder daarop in te hoeven boeten op textuur en smaak.

Innovaties en het ontwikkelen van nieuwe applicaties zijn daarom erg belangrijk voor het bedrijf. Zij richtingen zich vooral op de sectoren food en farma. Voor het ontwikkelen van de nieuwe gelatine-applicaties, was Lianne vier dagen per week bij Rousselot in Gent (BelgiĂŤ), waar ze op de afdeling R&D Applicatie Technologie werkte. Daar hield ze zich voornamelijk bezig met het ontwikkelen van de nieuwe gelatine-applicatie en deed daarvoor onderzoek met behulp van een aantal gelatines met verschillende bloom(gel)sterktes. Lianne ontwikkelde een testproduct

hasbeats BUSINESS EDITION 34

en voerde daarna verschillende textuurmetingen uit. Dit heeft ze onder andere gedaan met een texture analyser: een apparaat dat tests doet met betrekking tot de textuur van de applicatie, waaronder de hardheid en de elasticiteit ervan.

Bedrijfsopdracht via HAS KennisTransfer

”Als eindresultaat van de opdracht is er een geheel nieuwe applicatie ontwikkeld”, vertelt Lianne dan ook trots.

Ieder jaar studeren ruim 300 studenten af bij HAS Hogeschool. Dit doen ze door het uitvoeren van een

Leerzame opdracht Ze is erg positief over Rousselot als bedrijf. “Ik heb het erg naar mijn zin gehad en ik kreeg de gelegenheid om tal

bedrijfsopdracht (BO) bij HAS KennisTransfer. HAS KennisTransfer richt zich op bedrijven in de sector.

van apparaten te gebruiken om mijn applicatie te testen.

Die zijn ze van dienst met onderzoek, advies en

Daarnaast kreeg ik te maken met mensen met verschillende

opleidingen voor professionals. Bedrijfsopdrachten

nationaliteiten en achtergronden, die veel kennis van

zijn betaalde opdrachten die via acquisitie worden

zaken hadden. Dat was enorm leerzaam!” Ook is ze erg

binnengehaald. Het netwerk van bedrijven die

positief over de begeleiding, zowel bij Rousselot als bij HAS hogeschool. Ze had geregeld contact met haar begeleiders

zich hebben verbonden aan HAS KennisTransfer is

die haar verder hielpen om haar opdracht met goed gevolg

inmiddels heel groot, maar de organisatie blijft altijd

te kunnen afronden. Lianne is vooral geïnteresseerd in

op zoek naar nieuwe bedrijven om mee samen te

productontwikkeling binnen de sectoren bakkerij of zuivel

werken.

en zou graag bij een afdeling research & development komen te werken. Echter, ze gaat eerst een master Food Technology aan Wageningen University te volgen voordat ze het bedrijfsleven instapt.

35

hasbeats BUSINESS EDITION

www.haskennistransfer.nl

13 Lekker in je vel

Tekst: Marieke Ellenbroek Foto’s: Annemarie Kerkhof

Wat kiezen kinderen als tussendoortje? Gaan ze voor snoep en snacks of nemen ze ook wel eens iets gezonds? En welke rol hebben ouders en omgeving op hun eetpatroon? Daar deden Wageningen UR, HAS Hogeschool en Helicon Opleidingen onderzoek naar in het KIGO-project: ‘Lekker in je Vel’. De resultaten werden op 14 juni gepresenteerd aan het MKB tijdens het event ‘Delen en Doen!’

Snackgedrag van kinderen centraal op event ‘Delen en Doen!’

hasbeats BUSINESS EDITION 36

37

hasbeats BUSINESS EDITION

Voor bittere en zure smaken hebben kinderen een aangeboren aversie” In Nederland heeft 15% van alle kinderen last van

mogelijkheden eindeloos. Maar ook de generatie die denkt

overgewicht. Als een kind eenmaal te zwaar is, heeft

dat melk uit de supermarkt komt en thee uit een zakje.

het vaak ook op latere leeftijd nog te kampen met

Wat weet generatie Z eigenlijk nog van de oorsprong van

gewichtsproblemen. Met bewust en gezond eten kunnen ze

voedsel? En hoe interesseren we hen weer voor puur en

dus niet vroeg genoeg beginnen. De opzet van het event

gezond? Neem ze mee het erf op en vertel het verhaal van

van ‘Lekker in je Vel’ was anders dan anders. Studenten

de boer of laat ze eens meekoken. Dit waren suggesties die

Food Desing & Innovation Kiki Cornelissen en Eva Loeffen,

genoemd werden tijdens de discussie over dit onderwerp.

de organisatoren van de dag, bedachten het programma in

Kinderen vinden het meestal leuk om iets te ontdekken.

het kader van hun bedrijfsopdracht voor HAS KennisTransfer.

Dat ook marketing een rol kan spelen bij het beïnvloeden

Beleving was hierbij het sleutelwoord. Bij aankomst kregen

van kinderen om gezonder te gaan eten maakten Harry

alle bezoekers een gekleurde badge. De kleur van de

van Delft (lector AgroFoodMarketing HAS Hogeschool en

badge bepaalde in welke groep ze zaten. De groepen, die

Angela Weghorst (expert op het gebied van Kids Marketing)

waren samengesteld uit deelnemers van het onderwijs

duidelijk. “Kinderen zijn soms te verleiden door een product

en bedrijfsleven, doorliepen afzonderlijk de verschillende

een extra beleving te geven, denk bijvoorbeeld aan Captain

programmaonderdelen. Door de kleine groepsgrootte

Iglo,” vertelt Angela. “Maar vergis je niet: kinderen laten zich

van maximaal vijftien mensen, konden ze gemakkelijk

niet snel foppen en vinden al snel iets kinderachtig. Onder

met elkaar kennismaken en hun mening delen. Ook was

hun klasgenootjes drinken ze niet graag appelsap met een

er een flinke groep basisschoolleerlingen die één van de

plaatje van Kabouter Plop.”

programmaonderdelen begeleidden.

Hier en nu Ontdekken

In de presentatie van Prof. Hans van Trijp van Wageningen

Op een bankje in de zon omgeven door bomen met kleurrijke

UR stond de vraag centraal waarom zou een kind ervoor zou

lampionnen, werd de ‘Silent Disco’ gehouden. Hier luisterden

kiezen om gezond te eten. “Bedenk goed dat argumenten

de deelnemers naar het verhaal van generatie Z: jongeren

die wij misschien heel belangrijk vinden, voor een kind vaak

die zijn opgegroeid met internet, mobiele telefoons en social

totaal niet interessant zijn”, legt van Trijp uit. “Wij zeggen

media. De generatie voor wie de wereld klein lijkt en de

bijvoorbeeld eet gezond, dan word je later niet dik. In de

hasbeats BUSINESS EDITION

38

“Wat weet generatie Z eigenlijk nog van de oorsprong van hun voedsel?”

beleving van een kind bestaat er helemaal geen later.

een Mars). Al die theorie is natuurlijk erg interessant, maar

Daar denkt hij niet aan. Hij leeft in het hier en nu. Gezonde

wat vonden de kinderen zelf? Dat konden de deelnemers

producten, bijvoorbeeld groenten, smaken bovendien vaak

gewoon aan ze vragen. Aan het eind van het programma

bitter of zuur. Voor bittere en zure smaken hebben kinderen

presenteerden de studenten Voeding van Helicon en Food

een aangeboren aversie. Belangrijk is dus de beloning

Design & Innovation van HAS Hogeschool hun eigen gezonde

voor het eten van gezonde voeding. Ouders moeten hierop

snackconcepten. Van de Groentedummmies (een soort

alert zijn.” Bij een bijzonder event hoort ook een bijzondere

gekleurde, kleine snoepjes voor over de groente) tot Galaxy

lunch, moeten de organisatoren hebben gedacht, want bij

Cookies (koekje dat 35% groente bevat en vezels en yoghurt)

aankomst in de lunchruimte waren de tafels én het eten

en de FAR (Fruit Adrenaline Rush: poeder met gedroogd

volledig opgemaakt in de groepskleuren. Zo kon de groene

fruit en druivesuiker, een echte oppepper): er was creativiteit

groep genieten van een heerlijke broccolisoep en de gele

genoeg. ‘Delen en doen!’ was absoluut een kleurrijk event

van paprikamaïssoep. Van het voorgerecht tot aan de

dat de gasten nog lang bij zal blijven. Het doel, informeren

bijgerechtjes: al het eten was in stijl en uiteraard gezond

en inspireren, werd zeker bereikt: dat bleek wel uit de vele

bereid. Tijdens de lunch ondervroeg gastheer en vierdejaars

enthousiaste tweets.

student Luite Snijder de groep aanwezige basisscholieren naar hun snackgedrag. Ook mochten de kinderen de

E-Flyer voor het MKB

verschillende kleuren soepen proeven, beoordelen en met

Ter gelegenheid van het event ‘Lekker in je Vel’ is een

elkaar mengen. Dat leidde tot hilarische reacties.

speciale flyer gemaakt voor het MKB. In deze overzichtelijke flyer staat aan de hand van de woorden adviseren,

Kinderen

bedenken, maken en verkopen uitgelegd op welke manier

Pierre Wind liet zien hoe je met simpele ideeën (bloemkool

de kennisinstellingen Wageningen UR, HAS Hogeschool en

in een pastinaak bijvoorbeeld wordt een groente-ijsje) al

Helicon opleidingen ondernemers kunnen ondersteunen met

nieuwe concepten kan maken. Daarnaast lijken sommige

hun kennis en vaardigheden.

voedingsmiddelen in de winkel vaak gezond, maar bevatten ze nog verraderlijk veel suiker. Vijftien klontjes in een ontbijtkoek, acht in een gedroogde banaan (net zoveel als in

39

hasbeats BUSINESS EDITION

Meer weten? Kijk op www.hashogeschool.nl/mkbloketfood

DUURZAME VEEHOUDERIJKETENS: VERBONDEN VERNIEUWEN Inaugurele rede Han Swinkels lector Duurzame Veehouderijketens 11 oktober 2012 vanaf 14.30