muziek heeft nooit grenzen gehad / Jeroen Struys
6
heen en terug GentIstanbul met niets dan muziek Deze herfst reizen filmmaakster Ilknur Cengiz en violist Wouter Vandenabeele met de Istanbul Expres. Voor de een is Turkije vaderland, voor de ander vriend schap, maar voor allebei klinkt het land als muziek in de oren. Een dubbel interview net voor ze hun valiezen pakken. ‘Ieder een zou tenminste even een migrant moeten zijn.’
‘Vijftig jaar Turkse migratie’, glimlacht Ilknur, ‘en nog altijd moet ik me bewijzen.’ Ten onrechte: Ilknur woont misschien nog maar sinds haar 15 jaar in België, maar spreekt mooier Nederlands dan u en ik. Ze zetelt in de Gentse gemeenteraad voor de Sp.a, geeft les aan de Kunsthumaniora in Brussel en maakt documentaires, vaak over migratie. Haar vader kwam als leer kracht naar België: hij kon in Gent aan de slag om kinderen van Turkse migranten Turks te leren. ‘Wie goed zijn moedertaal kan, leert makkelijker nieuwe talen aan.’ Het is niet de enige keer in het gesprek dat taal aan bod komt. Violist Wouter Vanden abeele beschrijft muziek als taal: ‘Waarom leren wij mensen eerst notenleer aan voor ze muziek mogen spelen? Je leert een kind toch ook niet spreken door het eerst het alfabet te laten uit het hoofd leren, maar wel door er gewoon veel tegen te babbelen. Net zo ga ik om met muziek uit een andere cultuur: onbevangen als een kind, gewoon meespelen, op gevoel. En op den duur heb ik het vanzelf in de vingers.’ En als iemand weet hoe dat moet, dan wel Wouter. De aanvoerder van folkgroep Olla Vogala speelde met muzikanten uit de vier windstreken. Deze herfst vertrekt hij samen met de muzikanten Emre Gültekin en Ertan Tekin en zangeres Özlem Taner naar Istanbul. Ze zullen samen terugkeren met de trein om het resultaat van die bevruch
ting voor te stellen op het Istanbul Ekspres Festival (zie kader). Cengiz zal niet hun trip filmen, maar die van een van de andere drie teams die meedoen aan het project. Gültekin en Tekin zijn internationaal de absolute top in hun instrument: de eerste speelt ‘baglama’ en ‘divan saz’, twee Turkse luiten; de andere ‘duduk’, een hou ten blaasinstrument. En het zijn al jaren goede vrienden van Vandenabeele die, als we hem zo bezig horen, in elk werelddeel goede vrienden heeft wonen. Het moge duidelijk zijn: zowel Ilknur als Wouter zijn migranten, ontheemden die niet één stad als hun thuis willen kiezen. ‘Of het moet Gent zijn’, vinden ze allebei.
Istanbul Ekspres 50 jaar geleden kwamen honderden Turken op uitnodiging van de Belgische Staat naar hier en werd Gent een multiculturele smeltkroes vergelijkbaar met die van Istanbul. Istanbul Ekspres geeft gedurende 10 dagen een beeld van wat er in die broeihaard muzikaal gaande is. Turkse pop en rock, oriëntaalse jazz, feestelijke balkan, Otto maanse en Anatolische muziek. Kortom, een rijkdom aan ervaringen. 7-16.11.14