Escamoteur 88

Page 1


Jaargang 21 - editie 1 jan. - feb. 2025 - nr. 88

verschijnt tweemaandelijks - afgiftekantoor Stabroek

PB 8/5414 - erkenning P003525

Escamoteur Inhoud

Editoriaal

Da(kan)ni

Coverstory: Dani DaOrtiz

Hij is meer dan een goochelaar, hij is een waar fenomeen. Hij roept steevast: “I don’t care, it doesn’t matter”, maar toch loopt alles exact zoals hij het wil en wij het niet verwachten. Eerder dit jaar – tijdens FISM Europe in Saint Vincent (Italië) - had Marcel Verbakel de kans hem te interviewen. Lees en geniet.

The Gathering

Op zaterdag 5 oktober organiseerden de leden van de Magische Cirkel Gent in het House of Mysteries “The Gathering”: zeven verschillende voorstellingen, enkele straffe close-upacts en allerlei spannende randanimatie.

Niek & Guy winnen de Grand prix Uitgebreid verslag in woord en vele beelden van het Nederlands kampioenschap Stage & Close-up Magic op 5 en 6 oktober in het Figi Theater in Zeist

Fria-Ned, de goochelaar achter de affiche

Het indrukwekkende verhaal van de man op de beroemde affiche, over wie doorheen de jaren nog maar weinig is geschreven.

License to Steal, to Amaze, to…Refrigerator (Kostya Kimlat)

Een waanzinnige routine met de nummerplaat van de wagen van één van uw toeschouwers.

50 jaar goochelclub Lucky Ring

Een verjaardag die gevierd werd met een Koninklijke titel én een schitterende show.

Hans Klok: Face The Future

Verslag van de nieuwe show/tour van the Fastest Magician on the Planet

Luis De Matos’ Impossible On Stage

Even op en neer naar de Folies Bergère in Parijs voor een topshow met enkele grote namen.

Thumper

Voelt u de trilling al? Een artikel met hier en daar een ondeugend kantje...

Gewikt en gewogen

Nieuwe producten en publicaties op de korrel genomen

...is meer dan een vakblad. Op de website www.escamoteur.be vindt u een agenda met leuke activiteiten in de goochelwereld en kunt u zich ook aanmelden voor de gratis e-mail nieuwsbrief Escadigital. Vergeet ook niet onze Facebook pagina te bezoeken en te liken om op de hoogte te blijven van al het leuke en spannende nieuws.

Escamoteur

VAKBLAD VOOR DE GOOCHELAAR

Redactieadres

Gunther Guinée

Antwerpsesteenweg 271 bus 7 2950 Kapellen

tel.: 03/888.27.33 info@escamoteur.be www.escamoteur.be

Abonnementen:

Een jaarabonnement telt 6 nummers

Prijs België: 45 € - Prijs Nederland: 50 €

Rek.: KBC 733-0273181-59

BIC: KREDBEBB

IBAN: BE 84733027318159

Lay-out en vormgeving

Gunther Guinée

Corrector: Mario Fernández

Verantwoordelijke uitgever en hoofdredactie:

Gunther Guinée

Antwerpsesteenweg 271 bus 7 2950 Kapellen

Copyright

De meningen en standpunten van de teksten in deze uitgave zijn die van de respectievelijke auteurs en worden niet noodzakelijk gedeeld door de uitgever. Niets uit deze uitgave mag - noch geheel, noch gedeeltelijk - worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Op de cover

Hij is meer dan een goochelaar, hij is een waar fenomeen. Hij roept steevast: “I don’t care, it doesn’t matter”, maar toch loopt alles exact zoals hij het wil en wij het niet verwachten. Dani DaOrtiz moet je aan het werk gezien hebben om het te kunnen geloven. En dat geluk hadden de lezers van de Escamoteur al op 9 mei 2022 tijdens een waanzinnige ESCA-lezing en meer recent ook nog op het NMU congres in Zeist. Eerder dit jaar – tijdens FISM Europe in Saint Vincent (Italië) - had Marcel Verbakel de kans hem te interviewen. Lees mee en geniet vanaf pagina 6.

Inhoud

Da(kan)ni

De eerste editie van 2025 alweer, wat vliegt de tijd! Door de drukte met optredens is het afwerken van het magazine eind vorig jaar me niet meer gelukt, maar ik kan jullie nu dit mooie blad aanbieden en meteen ook een fantastisch gezond, succesvol en gelukkig nieuwjaar wensen! En voor je het weet zien we elkaar in Blackpool!

Maar zover is het nog niet! In deze uitgave bundelen we weer toffe reviews, een boeiend stukje geschiedenis, leuke trucs en heel wat info voor de goochelliefhebber. We blikken met u graag nog even terug op een paar hoogtepunten van het najaar van 2024. De tour van onze eigen Hans Klok, ‘Impossible sur scène’ in Parijs, 50 jaar Lucky Ring en natuurlijk het Nederlands Kampioenschap Close-up en Toneelgoochelen in het Figi-theater in Zeist. Heel wat grote namen kwamen we daar tegen, waaronder ook onze cover-artiest, Dani DaOrtiz, wiens boeiend interview dit blad opent op de volgende pagina’s.

We zijn het erover eens, deze man is ‘another level’. We hadden hem al te gast bij de Escamoteur voor een lezing en ook nu weer bij de NMU bracht hij het publiek in extase…en dan hebben we het hier niet over een lekenpubliek, maar over doorwinterde goochelaars wiens kin met een luide klap meermaals op de grond viel. Wat Dani doet grenst aan het onmogelijke. En ook al deelt hij zijn kennis en ervaring graag live en via diverse media, niemand evenaart zijn kunnen. Het lijkt extreem nonchalant en alsof het hem allemaal niets kan schelen, maar telkens opnieuw sta je aan de grond genageld.

Een waanzinnige anekdote wil ik toch nog even met u delen. Onze vrienden van Bicycle Cards Benelux hadden een ludieke actie op hun dealerstand, waarbij je kon proberen speelkaarten in een schietschijf te werpen. De kunst van het kaartgooien is niet iedereen gegeven, maar wie erin slaagde een kaart in de schijf te werpen, kreeg naast roem en eer ook een Bicycle deck cadeau. Toen Dani DaOrtiz de stand passeerde werd ook hem gevraagd een poging te wagen. Na wat aarzeling besloot hij het toch te proberen en de hoop kaarten die hem werd overhandigd werd zo goed en zo kwaad mogelijk naar de schietschijf gesmeten. En met succes! Want Dani kreeg zowaar twee speelkaarten in de wand die mooi op hun plaats bleven zitten! Hij kreeg dus een deck mee naar huis. “Can I open them?” Natuurlijk mocht hij ze openmaken. Even schudden. “Touch any card!” Iemand raakt een kaart aan en dat was de klaveren vier. “Now have a look at the cards in the board…”

Het waren twee klaveren vieren!!

Ik wens jullie allemaal een fantastisch 2025 met heel veel magisch plezier! Graag tot ziens in Blackpool of misschien nog wel eerder, op de occasiebeurs van De Kleine Joker in Leuven op 8 febuari of het NMU Nieuwjaarstreffen op 3 februari in het prachtige theater Peeriscoop georganiseerd door JAMM (waarover later meer)! Scan de QR-code, reserveer uw ticket en mis deze avond niet!

Hij is meer dan een goochelaar, hij is een waar fenomeen. Hij roept steevast: “I don’t care, it doesn’t matter”, maar toch loopt alles exact zoals hij het wil en wij het niet verwachten. Dani DaOrtiz moet je aan het werk gezien hebben om het te kunnen geloven. En dat geluk hadden de lezers van de Escamoteur al op 9 mei 2022 tijdens een waanzinnige ESCA-lezing en meer recent ook nog op het NMU congres in Zeist. Eerder dit jaar – tijdens FISM Europe in Saint Vincent (Italië) - had Marcel Verbakel de kans hem te interviewen. Lees en geniet.

“Ja natuurlijk mag je mij interviewen, het klinkt allemaal leuk en maakt me nieuwsgierig wat je wil doen” zei Dani toen ik hem ‘onverwachts’ tegenkwam na zijn lezing.

We zochten naar een geschikt moment in zijn volle agenda. Een lecture, een close- up show, een workshop en verschillende Zoom sessies met goochelaars uit heel de wereld. Voor mij is het FISM-ontspanning maar voor Dani “gewoon” werk realiseer ik mij. Hij is schrijver van heel wat boeken (o.a. Freedom of Expression, FIVE) maar ook heel veel Dvd’s en tegenwoordig downloads worden wereldwijd van hem verkocht.

Dani was ook één van de headliners op het afgelopen Dutch Championship of Magic en inspirator voor heel veel (kaart)goochelaars dus met dit interview een mooie gelegenheid om meer over zijn achtergrond en visie te horen.

Zoals altijd bedacht ik ook voor dit interview weer een creatieve insteek. Scan de code voor de video van de eerste vraag...

Een Bicycle jumbo deck maar dan anders.

Ik overhandig Dani een Bicycle jumbo deck maar met ansichtkaarten van afbeeldingen en quotes. Dat verrast hem. Ik leg uit dat op de achterkant de vragen staan. Ik schud de kaarten op tafel maar Dani corrigeert mij. Op zijn bekende manier “roffelt” hij op de tafel met zijn handen en doe ik met hem mee. “Dat geeft extra energie” vult hij aan. Dani begint er erg om te lachen en pakt een stapel kaarten. “I shuffle, I shuffle, I shuffle” zingt hij. “Het ziet eruit als de Lennart Green shuffle” voegt hij toe. Dani pakt de eerste ansichtkaart.

Deze lijkt op een spiegel met de tekst: ‘You achieved the MR. PERFECT award’. De vraag: Is oefenen voor een spiegel tijdsverlies?

De spiegel is je vriend en kan je zien als toeschouwer, maar de spiegel is niet goed voor magie. Hij kan je misschien ‘vertellen’ of een top-change goed is uitgevoerd

maar niet of die op het juiste moment werd uitgevoerd. De spiegel is slechts de referentie van één toeschouwer. Eén toeschouwer die voor je staat of zit en die je ‘onder jouw controle hebt’. Maar als je gaat optreden dan heb je te maken met één of meerdere échte toeschouwers en gaat het om de timing, je reactie en geheugen en dus om heel veel dingen die je niet in de spiegel terugvindt. Als ik een top-change wil doen dan moet ik daar het goede moment voor afwachten, dat goed timen. Wat is dan het nut van de spiegel? Een spiegel praat niet, kent geen emotie. Als ik zeg dat je moet oefenen met échte toeschouwers klinkt dat misschien gek, maar ik doe niet anders. Op een andere manier is voor mij niet mogelijk omdat mijn magie samen met de toeschouwers gebeurt, niet in mijn handen. Dus het is voor mij niet mogelijk om met een spiegel te oefenen.

“Een spiegel laat geen emotie zien”.

Maar helpt de spiegel je dan niet om aan je techniek te werken?

Toch wel, de spiegel is erg goed maar het is een referentie voor de toeschouwer, dus om daar nu acht uur voor te zitten oefenen… De toeschouwer ziet ‘what you put in his mind’ niet wat je in je spiegel ziet. Het gaat om ‘de film’ die hij/zij afdraait door wat je vertelt en doet. Magic is feeling. Maar een spiegel heeft geen hersenen, geen hart. Een spiegel is goed, net als een video-opname, maar lang niet voor alles en altijd. Ik ben nu 44 jaar en heb nog nooit voor een spiegel geoefend. Ik weet eigenlijk ook niet of ik wel of niet aantrekkelijk ben omdat ik geen spiegel in huis hebn

Dani DaOrtiz

Escamoteur 2025 - 1

(lacht). Dat geldt ook voor video, ook prima voor anderen misschien, maar voor mij niet zinvol gezien mijn stijl.

“Lennart

Green was vroeger mijn tweede magische vader”

Dani pakt een volgende kleurrijke kaart met de tekst ‘Let new adventures begin’. De vraag:

El Manuscrito, DSchool, lectures, workshops, Masterclasses at VillaKaps. Een documentaire over de invloed van Spaanse goochelaars op de goochelkunst – zit dat in de planning?

Voor mij zijn Spaanse goochelaars echt ongelooflijk. Het is mijn familie en ik had veel geluk toen ik jong was. Mijn grote voorbeeld op dat moment was Juan Tamariz, een soort van magische vader. Ik ontmoette Juan voor het eerst toen ik 10 jaar oud was en vanaf dat moment bijna elke week. Ik had dus heel veel geluk, maar toen besefte ik dat nog niet. Later keek ik over de Spaanse grens heen en ontdekte Lennart Green uit Zwe-

den. Ik werd op slag groot fan van hem en beschouwde hem als mijn tweede magische vader. Dus mijn magie heeft Spaanse roots, maar het is geen Spaanse stijl, waarin je de invloed van Arturo de Ascanio of later van Gabi Pareras of Juan Tamariz kunt zien. Ik kom niet van de Spaanse school van Arturo Ascanio, maar ik heb natuurlijk veel van Arturo geleerd en meegenomen in mijn concepten, trucs, enz. Maar mijn grootste invloed komt dus uit Spanje door Tamariz en later van Green uit Zweden.

Als je het aan ‘mijn broer”

David Williamson vraagt dan zegt hij “Dani DaOrtiz is Lennart Green die Juan Tamariz eet”. Ik ben daar heel blij mee, want ik heb heel goed gekeken naar Lennart. En wat je nu ziet is mijn studie van 20 jaar van twee totaal verschillende stijlen, Juan en Lennart. En het resultaat daarvan ben ik. Dus of er een

documentaire in de maak is over de invloed van Spaanse goochelaars op de goochelkunst, dat denk ik niet, maar ik ben wel met een nieuw groot project bezig over al mijn werk. Twee goede vrienden van mij - Cristobal Dila uit Colombia en Giancarlo Scalia uit Italië - maken een index van al mijn werk. Op een platform publiceer ik zo’n 1.000 trucs en bij elke truc praat ik o.a. over de theorie, over de techniek en wat daarbij komt kijken. Het bijzondere is dat het zoeksysteem van “My World” gebruik maakt van artificial intelligence. Zo geef je

o.a. je niveau aan, wat voor soort show het is die je wilt geven, hoeveel publiek er komt, of je optreden staand of zittend is en dan komt er een soort van playlist uit. Ik ben daar vijf jaar geleden mee begonnen, maar eind september werd het officieel gelanceerd.

Interessant, kan je nog iets meer vertellen over ‘My World’?

We hebben meer dan twee jaar gewerkt om de inhoud van meer dan 30 jaar aan publicaties in verschillende formaten te indexeren. En aan al die content hebben we kunstmatige intelligentie toegevoegd. DVD-producties, streaming, magazines, boeken, seminars, speciale evenementen... allemaal op één platform, slechts één klik verwijderd en volledig verbonden. Verder hebben we een speciale sectie geopend waar applicaties worden toegevoegd die exclusief voor gebruikers van dit platform zijn ontworpen. Zo kunnen zij niet alleen plezier beleven, maar ook leren.

Van begin mei tot eind augustus heb ik meer dan acht uur per dag in de opnamestudio doorgebracht om een groot deel van deze content voor te bereiden. Vanaf mijn eerste publicaties in 1997 tot nu is al mijn werk in elk formaat verzameld. De technieken en concepten van elke truc zijn geregistreerd en opnieuw opgenomen, zodat er een immense bibliotheek is gecreëerd, verdeeld in categorieën die alle trucs delen.

De gebruiker geniet van al die content op de best mogelijke manier. Dit platform is van de grond af opgebouwd, code voor code, regel voor regel, zonder templates. Het heeft bijna een jaar geduurd om de website aan te passen aan de content en de gebruikerservaring tot een ware belevenis te maken. Een slimme videoviewer, interactie met de PDF-viewer, de koppeling van trucs met hun afzonderlijke video’s over technieken en concepten... en de implementatie van AI, in een prettig, intuïtief en multi-device grafisch ontwerp.

Een paar voorbeelden van opdrachten die je kan geven of vragen die je kan stellen?

- Maak een script voor deze truc.

- Vind twee trucs uit dezelfde categorie en combineer ze.

- Vertaal deze PDF-uitleg naar het Italiaans.

- Maak een show gebaseerd op de theorie uit het boek ‘Working at Home.’

Het platform combineert twee verschillende AI-engines: Conjurors - is gemaakt en getraind om auditieve, visuele en tekstuele elementen over de magische wereld te verwerken - en ChatGPT van OpenAI.

“Mijn moeder steunde mij in alles”.

Ik pak een kaart waarop staat: ‘I love mama’(in de vorm van een rood hartje). De vraag:

‘No mama like yours, no magic?’

Ja, dit is waar. Ik kom uit een artiestenfamilie. Mijn moeder en zus waren zangeres en danseres, mijn vader en broer speelden gitaar. Mijn hele familie komt uit het Zuiden van Spanje waar het altijd feest is en de flamenco is ontstaan. Mijn moeder begreep dus heel goed dat ik bijv. geen architect wilde worden maar stimuleerde juist te doen wat ik graag wilde. Dus toen ik met goochelen begon en dat erg leuk vond, zocht ze naar een club. En die was in Sevilla, zo’n 200 kilometer van Estepona, waar ik woon. Ik was 9 jaar en mijn moeder bracht mij met de auto of we namen de bus. Toen ik een jaar of 16 was vertelde ik haar dat ik niet meer naar school

wilde of studeren aan de universiteit. Ik wilde leren op straat en zij sprak de legendarische woorden:

“Als je gaat studeren dan vermoord ik je, omdat ik weet wat je wilt.” Het is aardig dat ouders dat zeggen. Vaak willen ze dat je een opleiding volgt omdat ze dat zelf ook gedaan hebben.

Het is goed dat je mijn familie en mijn achtergrond begrijpt. In mijn huis komen soms mensen die ik niet ken, allemaal goochelaars. Iedereen is welkom. Het leven gaat om vriendschap, het delen van de magie en niet om geld. Welk niveau je hebt maakt mij niet uit. We zijn allemaal hetzelfde, we spreken dezelfde taal. Mijn vader stierf toen ik 8 jaar was en mijn moeder vertelde me dat mijn vader precies hetzelfde was als ik nu ben. Met Kerstmis stond de deur ook altijd voor iedereen open.

“Mijn stijl lijkt op improviseren”.

Op de volgende kaart staat: “It’s your life and you can do what you want”. De quote refereert aan zijn teksten tijdens zijn shows en lectures: “It’s your life, it doesn’t matter me.. You say it, not me...”

De vraag: “Het lijkt allemaal improvisatie, hoe ga je tewerk voor je ‘outs’?”

Het is geen improviseren wat ik doe! Misschien de eerste minuten om mijn publiek te leren kennen of degene die ik aan tafel uitnodig, maar verder is niets geïmproviseerd. Want wat ik doe heb ik bij wijze van spreken al 100 keer

eerder gedaan. Alleen door mijn losse en spontane stijl lijkt het improvisatie maar dat is het niet… alles heb ik onder controle, alles. Improviseren doe ik enkel bij een nieuw effect of een nieuwe techniek bijvoorbeeld. Dan weet ik soms niet waar het eindigt en heb ik daar geen controle over.

De volgende kaart: ‘More fiësta, less siësta’. De vraag: Hoe ziet je werkdag eruit?

Dat is lastig aan te geven. In de maanden juli, augustus en december werk ik niet zo veel en dan wil ik graag thuis zijn bij mijn twee dochters en familie. Ik reis veel buiten Spanje naar evenementen en congressen, maar écht verre bestemmingen - zoals bijvoorbeeld Amerika – doe ik maximaal drie keer per jaar. Maar als ik in Spanje ben, dan zijn er vaak goochelaars in mijn huis. Daarnaast geef ik veel masterclasses in Villacaps. Een vast dag- en werkritme heb ik dus niet echt.

“René Lavand was een grote inspiratiebron”.

De volgende kaart pak ik snel want de tijd tikt door: ‘Today You Inspired me’ staat er in verschillende kunstige typografieën op gedrukt. De vraag: Wat zijn je

voornaamste inspiratiebronnen?

Dat is een beetje lastig, omdat ik mijn eigen stijl heb. Uit de literatuur haal ik veel van Hofzinser en Robert Houdin en later Dai Vernon natuurlijk. Maar ik heb gelukkig ook mensen ontmoet die heel belangrijk voor mij zijn en die me gebracht hebben waar ik nu sta. Dat zijn Lennart Green, Juan Tamariz, David Williamson en de helaas overleden René Lavand uit Argentinië. Echte inspiratiebronnen. Van René heb ik veel geleerd over toneel, camera, communicatie, drama, structuur, mensen. Dus ik heb veel geluk omdat ik alle meesters ken. Tamariz is al best oud maar nog steeds slim en bij de tijd dus ik kan de telefoon pakken en hem bellen. Dat is toch ongelofelijk!

“Ta ta ta ta ta ta ta ta ta...” Dani begint spontaan te ‘zingen’ dus ik pak de kaart waar dat op staat met de vraag: “Ta ta...! maakt deel uit van je huisstijl, je personage en je presentatie. Hoe belangrijk is die aanpak voor je magie?”

Echte magie is emotie, mijn emotie… en als ik dat “ta ta, ta ta” roep dan is dat omdat ik blij ben. Het geeft mij energie en ook mijn publiek of iemand die naast me zit. Het geeft ook een hele andere wat ongedwongen sfeer en daar hou ik van. Volgens mij komt het

10 Escamoteur 2025 - 1

oorspronkelijk van Lennart. Maar ik doe het op mijn manier met mijn eigen stijl dat maakt het wel onderscheidend en herkenbaar.

“Ik bepaal de voorwaarden bij een tv opname”.

“From practice and step by step to confidence.” Is dat hoe je Penn and Teller ‘gefooled’ hebt?

Voor mij is dat foolen heel gemakkelijk omdat ik dat altijd bij goochelaars doe, dat is mijn werk. Ik weet hoe magicians denken dus daar hou ik rekening mee. Bij Penn & Teller vertelde ik Michael Close, de producer, wat ik zou doen maar echt volgen deed hij mij niet. In de show zie je routines die ik al lange tijd doe en eerder gepubliceerd heb. Ze probeerden mij al 10 jaar lang uit te nodigen voor de show, maar ik heb het altijd afgehouden. Dat is 14 uur reizen, dagen in de studio voor 4 minuten tv. Ik hou ook niet zo van tv-optredens. Veel wordt eruit gesneden dus wat blijft over van je act? Je hebt er ook geen regie op. Om mijn eigen stijl goed voor het voetlicht te krijgen eis ik bij tv opnames dat ze mijn hele act opnemen, ook als er maar 3 - 4 minuten zendtijd is en in het draaiboek staat. Juist die eerste minuten

zijn nodig om tempo te maken, emotie te voelen, show te maken, wat zal resulteren in een betere act. Want na die 4 minuten doe ik pas ‘any card at any number’. Als ze dan alsnog gaan snijden dan zal het resultaat altijd mijn stijl blijven. En zo niet, dan doe ik het gewoon voor mezelf. Ik bepaal de condities en voorwaarden. Ik ben trouwens naar Amerika gegaan voor Michael Close omdat het misschien zijn laatste jaar is bij Penn & Teller en hij ermee stopt.

“Ik heb niks met veel volgers”.

“Het gevolg van je optreden was heel veel likes en reacties op je YouTube kanaal. Dat is toch geweldig” zeg ik iets enthousiast.

Nee hoor, daar word ik niet zo blij van. De meesten zijn geen goochelaar en ook vooral wat familie en vrienden. Ik heb een aantal vrienden, grote YouTubers met veel volgers, maar die vraag ik specifiek om niets over mij te zeggen. Ik heb liever alleen goochelaars op mijn kanaal anders lees ik berichtjes van “je doet het zo of zo”.

Op de voorlaatste kaart staat een villa met daarboven ‘dreamhouse’. De vraag: VillaKaps is alweer compleet volgeboekt. Welke niet-magiegerelateerde boeken lees je zelf?

Ik lees niet graag. Bijna elk boek dat ik lees gaat over magie. In mijn bibliotheek staan meer dan 3.000 boeken en als ik bezig ben met een nieuwe routine dan pak ik die boeken erbij of koop er nieuwe.

Een goede vriend van mij - ‘mijn broer’, William Kalush uit New York – zoekt wat de referenties zijn bij een bepaald effect of methode. En dat ga ik dan verder lezen. De autobiografie van Steve Jobs is een goede referentie voor mijn magie. Ik volgde hem al van lang voor de introductie van de iPhone. Ik weet wat de geschiedenis is van Apple, de Macintosh. Steve Jobs stond voor communicatie van een persoon naar zijn toeschouwers, zijn klanten. Het ging niet om technologie bij de Macintosh, maar om het feit dat iedereen artiest kon zijn, creatief, zijn passie kon volgen. Apple maakt goede computers en dat weet iedereen, maar de vraag aan de designers was om ze er bijzonder te laten uitzien. Het ging dus niet alleen om de binnenkant met al zijn technologie, maar evenzeer om de buitenkant. Zijn boek zou je moeten lezen met de bril op van een magician. Dat geeft inspiratie. De persconferentie van Steve Jobs

van de iPhone was ook ongelooflijk, toen hij zei: “Vandaag introduceer ik drie dingen. Ik introduceer een telefoon, ik introduceer een communicatiesysteem en ik introduceer een iPod.” Het gaat om verwachtingen, alles is ongelooflijk. Gebracht op een emotionele manier, net als in de magie.

Helden dragen geen cape.

Op een laatste kaart staan een aantal illustraties van poppetjes met een masker en cape op. ‘Real heroes don’t wear capes they teach’. De vraag is wie Dani’s helden zijn, maar daar hebben we het eerder al over gehad. Voor mij is één ding duidelijk, Dani DaOrtiz is voor mij een held. Een warme persoonlijkheid die leeft van en voor de magie en een verbinder wil zijn voor de nieuwe generatie om de goochelkunst door te geven en nog mooier en magischer te maken.

Dit artikel is een bewerking van “De weg naar het podium met...”, een serie interviews die ook worden gepubliceerd in de Informagie op nmumagic.nl. Daarop ook interviews met o.a. Laurent Piron, Lance Burton, Léa Kyle, Hans Klok, Mortenn Christiansen, Hans Kazan, Christian Farla en Wayne Dobson

Foto’s: Karin Claessen, Masters of Magic, Facebook pagina Dani DaOrtiz.

Optreden van Dani bij Penn & Teller

een betoverende hoogdag van de Magische Cirkel Gent

Gent, zaterdag 5 oktober 2024. Vanuit de ochtendnevel glippen de tovenaars, oplichters en heksjes van de Magische Cirkel Gent binnen in het House of Mysteries voor “The Gathering”. Tot heel laat die avond zullen ze er een 160-tal bevoorrechte vrienden en familieleden vakkundig betoveren met zeven verschillende voorstellingen, enkele straffe close-upacts en allerlei spannende randanimatie. Een totale overdosis magie, waar de clubleden achteraf nog dagen van op wolkjes zweven in de stijl van Magritte. Kortom: het was zalig!

Gezien de 80 tickets voor de avondvoorstelling al na twee dagen uitverkocht waren, besliste de MCG om er ook een namiddagvoorstelling bij te spelen. Ook die tickets verdwenen even snel en elegant als het een goochelclub betaamt in een wolkje rook. Puf.

De nietsvermoedende genodigden die zaterdag het steegje inliepen, kregen ter verwelkoming meteen

een echte slang in hun handen gedrukt door een mysterieus heerschap (Mikki Moon) dat toezicht hield op de aanwezigheid van magische huisdieren. Een eerste test voor de zenuwen en het incasseringsvermogen van de gasten. Wat verderop onderwierp een vreemde veiligheidsagent met een onzichtbare hond (Filip De Pessemier) hen aan een strenge veiligheidscontrole alvorens ze binnen mochten treden in het majestueuze House of Mysteries.

In de spiegeltent verdeelden ceremoniemeester Mario Fernández en Mikki Moon de genodigden in vier groepen. Aarde en Water bleven beneden bij Mikki en Thomas, terwijl Lieselotte de vurige mensen meevoerde naar de close-upruimte op de eerste verdieping. De gasten van Lucht stegen met Bob in kringetjes en wolkjes op naar de zolder.

Joris Verbrugge

In de spiegeltent mocht Joris Verbrugge als eerste zijn magische charme op het publiek loslaten. Hij liet iemand aan een speelkaart denken en toverde die dan te voorschijn uit een ballon, een

Ceremoniemeester Mario Fernández en Mikki Moon verdeelden de genodigden in vier groepen.

Mikki Moon met zijn slang

opener met een knal. Vervolgens trakteerde hij op een zeer elegante kaartroutine. En als afsluiter nam hij een jongedame uit het publiek mee op een magische blind date.

Een memorabele act was ongetwijfeld deze van Giovanni di Capelli en zijn hond Norberto “die naar school is geweest en niet meer recht kan lopen” (aldus de samenvatting van de dag door mijn zesjarige zoontje). Giovanni bracht zijn befaamde dobbelsteenact en hij demonstreerde dat hij in staat is om de sensitiviteit van een man uit het publiek psychokinetisch te verbinden met deze van zijn hond. Voodoo!

Nog bevreemdender werd het toen Roger Van Hecke (OGE) in een Matrix-achtige zwarte soutane ten tonele verscheen. Een “ruimdenkend koppel” uit het publiek werd uitgenodigd om deel te nemen aan een bizar ritueel waarbij hij een deel van hun persoonlijkheid uitwisselde. En dat rond een wel heel erg mysterieuze zwarte doos, die enorm tot de verbeelding spreekt binnen de MCG. Vraag gerust eens om een demonstratie. Als u durft …

Na al dat moois was het tijd voor een verfrissing.

Wie er maar niet genoeg van kreeg, kon ook tijdens de pauze magisch vermaakt worden aan de Suzy Wandas Bar, waar Kristof Limbo het beste van zichzelf gaf als close-upmeester. Kristof is nog één van de stichtende leden van de MCG en onnavolgbaar met zowel kaarten, munten en elastiekjes, als boektesten en andere mentale effecten. Gezien zijn veeleisende beroep als chirurg, treedt hij minder vaak op en het was dan ook een echt voorrecht om deze meester eens aan het werk te mogen zien.

Hetzelfde mag gezegd worden van Max Vanden Eynden die langsging aan de tafeltjes in de spiegeltent om er de gasten te betoveren met zijn kaartspel. In het rariteitenkabinet legde Heleen Chow – Van ‘tveld (Morgane La Fey) ondertussen haar tarotkaarten voor de nieuwsgierige genodigden. En ook Roger Van Hecke dook nog eens op uit de schaduwen om de hersenen van de gasten te laten knarsen met de meest onmogelijke goocheltrucs met elastiekjes.

Na de pauze mochten de genodigden van Aarde en Water naar boven en bleven Vuur en Lucht voor de show in de spiegeltent. Boven werden de twee groepen verdeeld over de close-upruimte en de zolder voor een show van telkens 20 minuten, waarna van ruimte gewisseld werd.

Voor wie snel kan rekenen, ja inderdaad, dat wil zeggen dat wie boven speelde in totaal acht keer moest optreden: vier keer in de namiddag en vier keer ‘s avonds. Wie beneden op het podium stond, speelde die dag vier keer. Puf, puf,

bijna bandwerk, maar wel heel leerrijk. Snel resetten, jongens, en daar gaan we alweer!

Op de eerste verdieping ontving Frédéric Feys de genodigden met een weergaloze eigen kaartroutine waarbij hij “olie en water” naar een hoger niveau tilde. “Push it to the next level!”

Vervolgens vermaakte Guy Piret de gasten met zijn kurkdroge humor. Wat zeg ik “zijn”? Was het niet “de mijne” of “de uwe”? Was het “iets” of was het “niets”? Vast staat alleszins dat u zijn geld lekker niet gewonnen heeft en dat Fanta eigenlijk een gedaanteverwisseling is van Cola.

Op een steeds heter wordende zolder wijdde Roger Buyle de gasten vervolgens in in de geheimen van het bekerspel. Na een kleine waarschuwing voor criminele oplichters die er niet voor terugdeinzen om vingers te breken, toverde hij een dobbelsteen met een indrukwekkende vingervlugheid steeds vanop een andere plaats te voorschijn, en niet enkel een dobbelsteen, maar zelfs een hele citroen.

Giovanni di Capelli en zijn hond Norberto
Roger Van Hecke (OGE)
Frédéric Feys
Guy Piret

Daarna teletransporteerden de gasten op magische wijze naar de salons van jonkvrouw Lucy (Kristel Cuvelier) en haar butler Igor (Mike De Bruyn, aka Inno Krell). Jonkvrouw Lucy is ervan overtuigd dat ze “magisch begaafd” is. In werkelijkheid is het haar arme butler Igor die ervoor moet zorgen dat al haar toverkunsten bewerkstelligd worden. Of toch niet? Kunnen vrouwen echt toveren?

Roger Buyle met het bekerspel

Je zou voor minder beginnen drinken. Bovendien heeft Lucy haar echtgenoot, wijlen baron Gustaaf, “per ongeluk” omver gereden, waarbij de baron haar een fortuin heeft nagelaten. En dan gaat plots het licht uit en komt de baron spoken … Boe! En zo sluiten we The Gathering af met magisch spooktheater en nog een laatste, theatrale “Adieu, lieveling!” en “Santé!”.

Euh...iemand een slang kwijt?

Kristof Limbo in de Suzy Wandas bar
Morgane La Fay met de Tarot-kaarten
Mario Fernández in actie

Jonkvrouw Lucy & butler Igor

MCG-voorzitter Pol De Meester, die het verloop van de dag coördineerde, blikt tevreden terug:

“Als club mogen we fier zijn dat we een dergelijk evenement samen kunnen creëren en dit met de medewerking van iedereen, van de jongste leden tot de anciens, voor en achter de schermen. Dat is de echte teamspirit waar het in een goochelclub om draait.”

De voorzitter voegt er nog een warme dankbetuiging aan toe voor alle andere mensen die ook nog meegeholpen hebben: Vera, Katharine, Hilde en Guy die bijsprongen aan de kassa en die fantastische broodjes te voorschijn toverden, Luc De Smet voor de video-opnames, een

wel heel erg geheimzinnige fotograaf en tot slot Luc Poppe en zijn crew van het prachtige House of Mysteries, een droomlocatie in het hart van onze thuisstad. Als stichtend voorzitter van de Magische Cirkel Gent was Luc Poppe heel tevreden dat hij het tweejaarlijkse evenement terug kon ontvangen. “Tweemaal een uitverkochte zaal moet je verdienen!

Dankzij het enthousiasme van de groep was dit mogelijk. Geloven in je talent en de kans krijgen dit te demonstreren in een unieke setting was het doel van de MCG. Missie geslaagd zou ik zeggen” aldus Luc Poppe.

“The Gathering is opnieuw een hoogtepunt in de annalen van de Magische Cirkel Gent” besluit Pol De Meester. En voor wie het deze keer gemist heeft … zijn laatste woorden waren: “Dit smaakt naar meer ...”

Kristel Cuvelier (tekst) en Mario Fernández (fotoselectie)

MCG-voorzitter Pol De Meester blikt tevreden terug

Het publiek in het House of Mysteries genoot met volle teugen

Grand Prix voor Niek & Guy

5 en 6 oktober werd het Figi Theater in het Nederlandse Zeist weer twee dagen lang het kloppend hart van de goochelwereld der lage landen waar Belgische maar vooral Nederlandse goochelaars het tegen elkaar opnamen in de strijd om te titel van Nederlands kampioen of het in de wacht slepen van de Grand Prix. Het werd een onvergetelijk weekend met sfeer, gezelligheid en heel wat magie, maar ook enkele puntjes die tot nadenken stemmen.

Voor het eerst na Corona durfde de organisatie het weer voorzichtig aan om het congres over twee dagen te spreiden, hetzij dan gedeeltelijk. Op zaterdagavond was er de ‘Close-up Magic Night Before show’ die meteen al de toon zette voor het zondagprogramma waar dan de dealers, lezingen, wedstrijden en de gala-show zouden plaatsvinden.

Zaterdag

Hoewel het programma pas vanaf 19:00 effectief van start ging waren er al best wat aanwezigen die in de late namiddag kwamen inchecken en al voor de nodige sfeer en

gezelligheid zorgden. Want dat is toch iedere keer iets waar we allen erg naar uitkijken: elkaar terugzien, bijkletsen, van gedachten wisselen. Iets waar door het drukke weekendprogramma soms te weinig ruimte voor werd gelaten. Maar daarover later meer.

Bij het registeren kreeg iedereen een goodiebag met onder meer een gratis Escamoteur en dit jaar voor het eerst ook naambadges, zodat we altijd wisten wie er voor ons stond.

Om 19:00 namen de iets meer dan 100 vroege vogels plaats in de zaal voor een welkomstlezing door de sympathieke Ernesto Planas uit Italië, maar geboren in Cuba. Zijn verhaal was even straf als ontwapenend. Afkomstig uit een crimineel milieu werd hij als jonge kerel ingeschakeld als een soort van bodyguard voor een goochelaar die in een onveilige buurt moest gaan optreden. Daar werd hij zo gebeten door de goochelmicrobe dat hij de goochelaar vroeg om hem dat te leren. Die stuurde hem op zijn beurt naar zijn leraar en die wou hem

Ernesto Planas
Tekst: Gunther Guinée
Foto’s: Bert Speelman en Marcel Leën

wel helpen…op voorwaarde dat hij uit het gangstermilieu zou stappen, beleefd zou worden en niet meer zou vechten. Op die manier begon hij deel uit te maken van de ‘beschaafde’ wereld en steeds meer op te treden. Aanvankelijk zelfs met duiven en eenden, maar aangezien dat te veel last en onderhoud met zich meebracht zocht hij ander podium vullend materiaal. Zo begon hij met gekleurde parasols te werken, een act die hem uiteindelijk over heel de wereld zou doen rondreizen en in diverse televisieshows doen belanden.

Ernesto begon met een vrolijke close-up show met verrassende effecten, waaronder een muntenroutine die eindigde met grote munten en een act met edelstenen. Eigenlijk werd hij geacht zijn lezing te doen, maar die gaf hij aansluitend aan zijn act. Persoonlijk vind ik dat we misschien best eerst zijn podium-act hadden kunnen zien om deze lezing helemaal naar waarde te kunnen schatten, of dat hij een stukje video had kunnen tonen van zijn act. Maar hij begon meteen met het demonstreren en uitleggen

van diverse routines en trucs met parasols van verschillende kleur en grootte. Aangezien ik zijn act al online had gezien was ik meteen enthousiast, bij anderen duurde het even voor ze mee waren, tot hij bij momenten een waterval aan parasols wist te produceren en mooie color-changes demonstreerde. Niet voor iedereen weggelegd, maar wie iets extra kleurrijk of spectaculair aan zijn podiumact wil toevoegen heeft hier vast wat leuke ideetjes opgedaan. Ernesto is een echte autoriteit geworden op dit vlak.

Na een korte pauze kwam iedereen opnieuw in de zaal en werd gastheer Gunther Guinée met een letterlijk spectaculaire videoclip - met flitsen uit de vorige editie van het congres - van de hand van JeanPaul Broekhuizen geïntroduceerd. Nadat Bert Speelman en Hilbert Geerling door NMU-president René Laurant werden bedankt voor al hun werk aan de website, NMUnieuwsbrieven en alle Informagie’s die de afgelopen 25 jaar zijn verstuurd, werd door Gunther de aftrap gegeven voor de ‘Close-up Magic Night Before show’.

Een heel aparte en originele setting waar drie grote namen uit de close-up wereld eerst bij Gunther letterlijk op de sofa gingen voor een boeiend gesprek en interview over hun leven en carrière om nadien elk een optreden te verzorgen.

Eerste in rij was de Spaanse Joaquin Matas die eerder ook al bij de Escamoteur een lezing had gegeven. Na een grappige touwroutine presenteerde hij onder meer McDonald’s Aces, een hele strakke muntenact om ten slotte te eindigen met zijn Cups and Balls.

Daarna was het de beurt aan Ernesto Planas, die zijn optreden dus eigenlijk al had gedaan tijdens zijn lezing en geen kaarten wou bovenhalen met grootmeesters als Dani Da Ortiz en Joaquin Matas in de zaal. Tijdens zijn interview over zijn werk en vroeger leven in Cuba veranderde hij echter van gedacht en vertoonde totaal geïmproviseerd toch nog enkele korte effecten.

De avond werd afgesloten met het ‘fenomeen’ Dani DaOrtiz, ik kan

Joaquin Matas
Gunther Guinée op de sofa met Dani DaOrtiz

deze man moeilijk anders omschrijven. Ook hij was al een lezing komen geven bij de Escamoteur maar naar hem kan je blijven kijken, dit is echt ‘another level’. Het interview met hem verliep vlot, tot Gunther begon over het ‘talent’ van de Spaanse goochelaars en hij het gesprek overnam…. “Talent? Nee hoor, ik heb altijd gewoon geluk. Ik doe eigenlijk niks, alles gebeurt vanzelf.”

Wat er vanaf dan gebeurde is een rollercoaster van gebeurtenissen waar geen verklaring voor te verzinnen is. Niet te snappen, niet te geloven, niet te volgen. Wat er ook gebeurt, wordt gekozen of wordt gedaan…het blijkt altijd te kloppen en goed te komen.

Een waanzinnige avond die werd afgerond met een verdiende staande ovatie en gezellig nagenieten tussen pot en pint. De dag nadien zou het feest weer van start gaan met nog eens dubbel zoveel goochelaars. Dus op tijd naar bed, met uitzondering van de ‘die hards’ die tot laat in de nacht in de foyer bleven ‘toveren’ met de schijnbaar onvermoeibare Joaquin Matas.

In de Efteling

Zondag

Al van vroeg in de ochtend was het gezellig druk, de deuren zwaaiden open en de dealers konden de eer-

ste gasten verwelkomen met hun nieuwste trucs en producten, maar niet voor lang, want al snel was het drummen richting de theaterzaal voor de officiële opening van het congres.

Met een even indrukwekkende video-introductie als de dag voordien gaf gastheer Gunther Guinée het woord aan de president die op zijn beurt Marlies Greve van Stichting Magic Care de microfoon gaf om haar fantastisch werk even toe te lichten met onder meer een erg mooie videoclip van een optreden van één van haar medewerkers bij een patiëntje op de kamer.

De openingsact werd verzorgd door de Italiaanse mentalist Luca Volpe, waarna de zaal in twee groepen werd verdeeld. De ene groep ging om te beginnen de lezing van Dani DaOrtiz bijwonen, de andere groep die van Joaquin Matas. In de namiddag werden de groepen omgekeerd zodat iedereen alle lezingen kon bijwonen.

De wedstrijden

Close-up

Voor de (relatief late) middagpauze werd eerst de close-up wedstrijd afgewerkt. De eerste deelnemer was Alain Guérant uit België, die voor zijn optreden geen prijs ont-

ving maar wel voor zijn eerder aan de jury vertoonde uitvinding. Een keurig verzorgd optreden met onder meer een Magisch Vierkant én een heel magisch sfeertje.

Alain Guérant

Wessel Kort

Wessel bracht een verzorgde act zonder veel materiaal maar viel dit jaar helaas niet in de prijzen. Ook Flip deed een gooi naar een prijs voor een uitvinding, maar wist de jury daar niet van te overtuigen en

ook zijn kaarten-act zelf viel niet genoeg in de smaak om met een prijs naar huis te gaan.

Geheel in Hollywood thema, compleet met James Bond pak, zonnebril en zelfs een echte dinosaurus maakte Janse Heijn een show die eindigde met een rode paprika die met een rubber hamer werd stukgeslagen om een kaart terug te vinden. Een grote bende, de jury heeft Janse naar de categorie Komisch Goochelen verplaatst en daar het optreden een derde prijs toegekend.

Toen was het de beurt aan Peter Pellikaan, een virtuoos met originele kaartroutines die – terwijl hij bezig was – iemand een ei liet pellen. Mij ontging de essentie hiervan compleet, maar het zal wel een inside joke of zo zijn. Zijn nonchalance lijkt gespeeld maar soms twijfel ik eraan of hij niet gewoon zo is. Hoe dan ook, effecten en een act die sterk genoeg waren om van de jury de derde prijs cartomagie te ontvangen, overigens de enige prijs die in deze categorie werd uitgereikt.

Jewannes Franse ontvang een 3e prijs Parlour met een hele mooie verhalende act die onverwachts eindigde met de productie van een duif. Tot mijn grote verbazing viel meervoudig Fool Us winnaar Jo de Rijck uit België samen met zijn Kip Curry niet in de prijzen, er werd overigens geen enkele prijs uitgereikt in de categorie mentale magie.

De aandachtige jury

Wist de jury hier meer dan Penn & Teller? Ik begrijp nog steeds niet hoe hij het doet (of hoe de kip het doet) en qua originaliteit kan dit toch best tellen, maar wellicht kwam het tekort aan entertainmentwaarde? Voor mij een raadsel.

Lucas Roberts, 2e prijs Parlour, liet met een touwroutine zien dat je ook zonder veel tekst wel degelijk ‘contact’ kan maken met het publiek, heel mooi. In de categorie Micro magie werden wél genoeg punten gescoord om een eerste prijs te behalen en die was weggelegd voor Robin Matrix, die met een mooie act als inbreker – die een gouden kaartspel moest zien te stelen - met heel mooie effecten zowel jury als publiek wist te boeien, een verdiende 1e prijs. Jammer genoeg liet zijn belichting een beetje te wensen over, maar laat dat een klein minpuntje zijn, anders had hij wellicht nóg hoger gescoord.

Jo de Rijck met Kip Curry
Janse Heijn
Robin Matrix

Escamoteur 2025 - 1

Stage

De opening van de toneelwedstrijd was voor Roy & Justin, The Magic Brothers, die een aantal best originele illusies ten tonele brachten. Zoals een ladder waar één van de broers zijn hoofd doorstak en vervolgens enkele sporten van de ladder ‘penetreerde’. Verder glimmende outfits, veel vuurwerk en een grote kist als slotillusie waarvan het effect mij een beetje ontging. Volgens mij kwam één van de illusionisten telkens doorheen een (plexi)glazen plaat in die kist, maar van op afstand was het amper te zien of hij ervoor of erachter stond. Deed me meteen denken aan Dani Lary die doorheen de wand van een aquarium kwam en plots voor het aquarium lag. Maar daar was meteen duidelijk wat het effect was. Kan ook aan mij liggen natuurlijk, maar ik heb zelfs even moeten rondvragen wat er nu juist gebeurd was. Desondanks voor de jury toch goed voor een derde prijs in de categorie illusies, dus geen twijfel… het lag aan mij.

Zippo Guo kennen we vooral van zijn hyperkinetische CD-act waarmee hij jaren aan wedstrijden heeft deelgenomen, maar dit keer verraste hij met een elegante, stijlvolle en indrukwekkende manipulatieact waar duidelijk hard was aan gewerkt en dat wel eens een act van wereldniveau zou kunnen worden. Een verdiende eerste prijs.

En nu zou ik diplomatisch moeten zijn, maar dat is moeilijk. Als iemand zich aanmeldt in de categorie ‘Komisch Goochelen’ voelt het een beetje als kijken naar een komische film die als zodoende wordt aangekondigd. Humor is immers heel persoonlijk en relatief, maar de act van Elmar Hofstee hoorde gewoonweg niet thuis op dit podium. Ik had bij momenten plaatsvervangende schaamte en was blij dat het over was. Erg om te zeggen en misschien dat hij het me kwalijk neemt als hij dit leest, maar ik kan me niet voorstellen die iemand hem vooraf heeft gezegd: knap kerel, hiermee kan je Nederlands kampioen worden. De details zal ik u besparen, maar dit was een rare zet/poging van een ongetwijfeld goede artiest.

Melvin Wijkhuisen had zichtbaar hard gewerkt aan zijn Pinokkio act en was na afloop zelf wat aangedaan omdat er iets mis was gegaan. Ik zou niet kunnen zeggen wat dan wel en de jury ook niet, want hij werd terecht beloond met een derde prijs in de categorie Manipulatie, dus dit jaar niet in de G-klasse. Nigel Otermans is van geen podia weg te slaan dezer dagen: optredens in Toverland, een vaste stek in The Harbour Club in de

De Grand Prix winnaars aan het werk
Roy & Justin, The Magic Brothers
Een ronduit meesterlijke Zippo Guo
Olivier Henning
Elmar Hofstee

voetsporen van Hans Klok, maar hier pakte hij met zijn team en knappe assistentes ook nog even de 2e prijs Illusies mee. Knap werk, alles klopte.

Ook Olivier Henning deed wat van hem werd verwacht en zijn vernieuwde manipulatie-act was goed voor een welverdiende 2e prijs.

Na de deelname van Niek & Guy was er in feite niemand die nog twijfelde dat zij dit jaar met de Grand Prix naar huis zouden gaan. Wat een knappe gecoördineerde act en wat een mooi samenspel tussen deze twee artiesten. Verrassend, komisch, magisch! Ze wonnen de 1e prijs Algemeen Goochelen, de Henk Vermeyden wisselprijs (dus Nederlands Kampioen) én behaalden het hoogste aantal punten van alle deelnemers uit binnen- en buitenland, met andere woorden, de Grand Prix.

Na de prijsuitreiking werden de bezoekers nog getrakteerd op een internationale galashow die gepresenteerd werd door - de zoals steeds fenomenale - Rob & Emiel. Ze brachten geniale acts, waarbij de ballon act en de act met de bellen mijn absolute favorieten waren. Ze kondigden grote namen aan zoals Europees kampioen manipulatie Maurice Grange, de Orange Magician Jimmy Delp met een heel bijzondere act met heel aparte illusies, jongleur Ouka die speciaal voor dit congres werd overgevlogen uit Japan, Ernesto Planas met zijn aanstekelijk vrolijke parasolact, onze Spaanse vriend Joaquín Matas, mentalist Luca Volpe met een vrij lange routine met héél veel vrijwilligers maar een verrassend einde en Doble Mandoble uit België met een hoogst originele en aparte illusieshow. Tijdens deze show werd ook Tel Smit nog toegevoegd aan het prominente rijtje van Gouden Speld dragers.

Een groot deel van dit mooie congres werd gesteund en mee gedragen door Bicycle Benelux, sinds 2 jaar partner van de NMU en overal heel visueel aanwezig. Heel leuk was ook de de Bicycle Benelux Card Throw competitie die heel wat bekijks had en voor heel wat plezier zorgde. Wie gooide de meeste kaarten in de roos en maakte daarmee kans op een Bicycle pakket met bijzondere decks?

De enige commentaren die ik hoorde waren dat er voor deze ludieke wedstrijd maar ook voor het bezoeken van de andere dealers en voor het gezellig bijpraten onder elkaar amper of geen tijd was aangezien haast iedereen alle wedstrijden wou bijwonen en niets van de lezingen en shows wilde missen…en dat programma/ aanbod was echt overvol. Ook het lasagnebuffet bleek opnieuw geen succes. De organisatoren wilden zondagavond graag iedereen snel en betaalbaar van avondeten laten genieten, maar in de prakrijk bleek de keuken dit niet te kunnen bolwerken.

Een kleine schaduw op een voor de rest ‘zonovergoten’ weekend, met fantastische herinneringen, een mooie line-up, gedreven wedstrijddeelnemers en een NMUteam dat zich andermaal uit de naad heeft gewerkt om er een onvergetelijk congres van te maken en dat is glansrijk gelukt. De afwezigen hadden ongelijk.

Een polonaise op het podium? Enkel op het NK! Topcongres!

Full house voor de gala-show
Rob & Emiel
Ernesto Planas

DE GOOCHELAAR ACHTER DE AFFICHE

Fria

-Ned, het genie van Bagdad

Elke affiche draagt een verhaal met zich mee. Zo ook de gekende affiche van Fria-Ned uit 1949, gedrukt door een plaatselijke drukkerij in Valencia: Graficas. Op zich al merkwaardig. Want waarom wordt een affiche van een Belgische goochelaar gedrukt in Spanje? En misschien nog vreemder; waarom verhult de magiër zijn ware identiteit door zich als het ‘genie van Bagdad’ aan te prijzen? De hoogste tijd om onderzoek te voeren naar een man waar doorheen de jaren nog maar weinig over geschreven is. Om dat verhaal aan te vatten moeten we beginnen in Leuven.

Daar wordt op 21 september 1911 François Jean Immerechts geboren. In zijn geboorteacte lezen we dat zijn moeder werkloos en zijn vader meubelmaker is. Veel informatie over zijn jeugdjaren hebben we niet, want hoe groots zijn carrière ook zal worden, lokale goochelmagazines geven hem doorheen de jaren slechts weinig aandacht. Een spijtige zaak voor onderzoekers zoals wij maar misschien wel een bewuste keuze van Fria-Ned zelf. In plaats van de goochelwereld van zijn successen op de hoogte te brengen, onderhoudt hij liever zijn contacten met bookers, circussen en programmatoren om zo zijn agenda jaar na jaar gevuld te krijgen. In juni 1949 geeft hij uitzonderlijk een interview aan het Spaanse goochelmagazine ‘Illusionismo’. De rest van zijn leven moeten we reconstrueren door krantenartikels, circustournees, zijn persboeken en kleine puzzelstukjes die we hier en daar terugvinden.

1927, één van de eerste foto’s van Fria Ned als artiest. Hij is de clown rechts vooraan.

DE VROEGE JAREN

Het weinige wat we weten over de jeugd van de toekomstige magiër, komt via de herinneringen van nabestaanden. Zij hebben altijd gehoord dat François op jonge leeftijd een plaatselijke goochelaar aan het werk zag. Er zo van in de ban, is zijn toekomst voor hem een uitgemaakte zaak. Het valt niet in goede aarde bij

zijn ouders die een meer traditioneel beroep voor ogen hebben. Het leven van een artiest biedt in die periode immers alles behalve financiële zekerheid.

Toch kan hij op de schoolbanken het goochelen niet laten. Hij is meer bezig met het oefenen van de laatste nieuwe kaartentruc dan met zijn huiswerk. Rond zijn 12de begint hij als gymnast acrobatische toeren uit te halen. Vergezeld door twee kompanen lijkt een acrobatisch circustrio geboren, een zware val maakt hier echter abrupt een einde aan. Op zoek naar een andere manier om voor het voetlicht te treden, sluit hij zich aan bij een lokale toneelvereniging waar hij zijn eerste echte stappen als goochelaar zet.

Zo schittert hij op zijn 16de mee in een circusvoorstelling van deze vereniging. Verrassend genoeg niet als goochelaar, maar wel als clown. Foto’s van Fria-Ned als goochelaar in deze periode zijn schaars. Het lijkt er vooral op dat hij die periode het liefst de clown uithangt. Zijn neef speelt de August ‘Troff’, hijzelf de witte Pierrot ‘Fria-Ned’. Of deze artiestennaam oorspronkelijk gecreëerd is voor zijn clownspersonage of het reeds dienst deed als goochelaarspseudoniem zal voor eeuwig een mysterie blijven. Wel nemen we met vrij grote zekerheid aan dat het eerste deel van zijn artiestenaam ‘Fria’ gebaseerd is op zijn echte naam: François.

1936, ook als witte clown voorziet hij hun act van de nodige magie.
Fria Ned in 1939 uiterst rechts op de parade van Circus Hanssens.

Met zijn eerste assistente

Rose Vanvoorden.

In 1933 trouwt de ambitieuze artiest met Rosalie Van Wynsberghe. In tegenstelling tot veel andere goochelduo’s, zal zij niet de rol van vaste assistente op zich nemen. Gedurende zijn eerste jaren als goochelaar vinden we voornamelijk een zekere Rose Vanvoorden aan zijn zijde terug. Met een meubelmaker als vader is het vrij vanzelfsprekend dat deze voor zijn act enkele illusies maakt, waaronder een grootse guillotine. De rest van zijn nummer vult hij aan met het magische biervaatje en enkele kleinere salon trucs. Hun kostuums naait de jonge goochelaar eigenhandig in elkaar. François is immers inmiddels als kleermaker afgestudeerd. Alle kaarten zijn gelegd om het publiek met zijn kunsten te verwonderen. Op 24 januari 1938 vinden we één van zijn eerste officiële optredens in de krant terug. ‘de gekende goochelaar Fria-Ned’ treedt op in zijn geboortestad Leuven. Opvallend is dat hij meteen tweetalig het publiek te woord weet te staan.

CIRCUS IN OORLOGSTIJD

Amper een jaar later, in 1939, wordt hij geëngageerd door Circus Hanssens. In dit kleine familiecircus heeft elk familielid zijn aandeel in het programma. Om hun voorstelling verder op te smukken, doen ze jaarlijks beroep op enkele losse artiesten. De kunsten van FriaNed vallen in de smaak waardoor hij ook voor het daaropvolgende seizoen wordt gevraagd. De circuspiste is voor een goochelaar echter geen natuurlijke habitat. Helemaal omringd door het publiek dient hij effecten te vertonen die rondom rond vertoonbaar zijn, hetgeen alles behalve een sinecure is. Toch voelt Fria-Ned zich in de piste als een vis in het water. Zo presenteert hij als hoogtepunt van zijn act zijn eigen creatie: ‘de levende guillotine’. Een spannende ontsnapping waarbij hij net op tijd aan het vallend blad van de guillotine kan ontsnappen.

Zijn tweede speelseizoen bij Circus Hanssens is van korte duur. Door het uitbreken van de tweede Wereld Oorlog gooit het circus al snel de handdoek in de ring. Gebeten om het publiek met zijn kunsten te verwonderen, richt Fria-Ned die periode dan maar zijn pijlen op het revue en variété circuit. Daar experimenteert hij volop met zijn nieuwe routine waarmee hij later internationaal succes zal oogsten: ‘de Magische Bar’. Een act waarbij hij uit een karaf water alle dranken giet die door het publiek gevraagd worden. Warm én koud. Hoe verschrikkelijk de oorlogsjaren ook zijn, het volk smacht naar vermaak en amusement om aan de gruwel van het dagelijks bestaan te ontsnappen. Zo reizen sommige circussen nog steeds van dorp naar dorp om aan de vraag van het volk te voldoen. Circus Capri is er één van. In 1941 staan Fria-Ned en zijn assistente

De foto met ‘The Barrel Botania’ die als basis zal dienen voor zijn gekende affiche.

De originele affiche van Circo Americano.

Rose bij hen op de affiche. Naast zijn goochelact is hij er ook als witte Pierrot ‘Ned’ terug te vinden. Als ‘le renovateur de la prestidigitation’ krijgt hij in België langzaam aan steeds meer voet aan grond. De twee daaropvolgende jaren (1942 en 1943) is hij bij Circus Tondeurs terug te vinden. Niet enkel brengt hij er het publiek met zijn ‘levende guillotine’ in vervoering, hij is ook de regisseur van het geheel. Wanneer hij niet in de piste staat, draagt hij zijn steentje bij aan de oorlogsrealiteit van het dagelijkse bestaan: gewonde en revaliderende soldaten hun zorgen doen vergeten door het vertonen van enkele magische effecten bij de Welfare. Perfectionistisch ingesteld, schaaft Fria-Ned na elk optreden zijn routines bij. Zijn paradepaartje ‘de Magische Bar’ is zo ondertussen tot in het kleinste detail uitgewerkt en ideaal voor de circuspiste; omringd te vertonen en boordevol interactie met het publiek.

Achter de schermen bij Circo Americano in 1949.

Tegen 1944 staat zijn routine helemaal op punt. Zijn nieuwe bijnaam ‘De Duivelse Barman’ is geboren. Fria-Ned gaat er prat op meer dan honderd verschillende dranken uit te kunnen gieten. En met succes. De uitvinder van dit mirakel kent hij in een interview toe aan goochelaar Ryss ( Georges Gay 1880-1932). Deze Fransman reisde in 1930 mee met Circus De Jonghe, waar de jonge Fria-Ned hem misschien aan het werk geeft gezien. Naar eigen zeggen verbetert hij diens effect door ook Coca-Cola, melk en koffie tevoorschijn te toveren.

Aan het werk bij Circo Americano in 1949.

Het talent van de jonge goochelaar ontgaat ook de anderen niet. In 1944 staat Fria-Ned op het programma van één van de voornaamste Belgische circussen van dat moment: Circus Demuynck. Helaas slaat niet veel later het noodlot bij de jonge artiest toe. Op doorreis in Luik verwoesten enkele Duitse V-bommen al zijn materiaal. Tot overmaat van ramp overlijdt op 9 juni 1946 zijn vaste assistente Rose Vanvoorden. Het magazine ‘Music-Hall Théâtre Cirque’ bericht foutief dat ze de levenspartner is van Fria-Ned. Dé reden waardoor ze doorheen de jaren foutievelijk als zijn eerste vrouw wordt aanzien.

Het materiaal van Fria Ned en Colette.

EEN NIEUWE START

Gebeten om sterker dan ooit terug voor het voetlicht te treden investeert Fria-Ned in nieuw materiaal en gaat hij op zoek naar een nieuwe assistente. Deze loopt hij in 1946 tegen het lijf wanneer hij op een kermis zijn kunsten staat te vertonen. Niet ver van hem staat het goocheltheater van Noël Watrin opgesteld, alles

Escamoteur 2025 - 1 25

behalve een onbekende op de kermis. Zijn vader, Jean Baptiste Watrin, is al vanaf 1884 op de Belgische kermissen terug te vinden met verschillende entresorts en goochelbarakken. Aangezien de dochter van Noël zwanger is en ze niet kan meedoen met de voorstelling wordt er beroep gedaan op de 23-jarige Colette Ghislaine om haar te vervangen.

1955, the Misers Dream tijdens zijn tournee in Congo.

Het talent van de jonge Colette valt Fria-Ned meteen op. Niet veel later staan ze als duo op het podium. Samen wagen ze zich deze periode voor het eerst aan een nieuwe illusie; ‘The Barrel Botania’ of zoals hij het zelf aanprijst: ‘Grande Fantaisie Orientale’. In januari 1948 vinden we in hun promomateriaal er de eerste vermelding van terug “Apotheose; 75 vlaggen van alle landen die een overvloed aan zijde vertegenwoordigen van meer dan 800 meter.” Na het vullen van een grote ton met water, verschijnen er vlaggen uit totdat de ton openbreekt en Colette te midden van een bloementapijt het publiek toe lacht. Het publiek is er dol op. Ook naast het podium is het duo al snel onafscheidelijk. De liefde voor elkaar is zelfs zo groot dat het zijn eerste huwelijk zal kosten. In juli 1948 scheidt Fria-Ned officieel van zijn eerste vrouw Rosalie Van Wynsberghe. Tot aan zijn dood zal Colette alles voor hem betekenen. Wanneer hij met zijn nieuwe illusie in 1948 wordt opgenomen in het programma van het Belgische Circus Minnaert, brengt hij ondertussen niet één maar twee goochelacts in de voorstelling. Voor de pauze serveert hij het publiek met zijn ‘Magische Bar’ elke gekozen drank, na de pauze presenteert hij zijn illusie act. Zijn grote guillotine heeft inmiddels plaatsgemaakt voor een beenguilotine. Het hoogtepunt van dit kleurrijke visuele festijn: zijn ‘Magische Ton’. De kiem van zijn internationale succes is gelegd. Uitvoerig laat hij zijn nieuwe act fotograferen, niet wetende dat de foto waarbij hij water in de ton giet exact een jaar later zal dienen als basis voor de affiche die de aanzet vormt van dit artikel.

HET GENIE VAN BAGDAD

In het najaar van 1949 reizen Fria-Ned en Colette naar het buitenland. In Spanje is hij geboekt als de grote ster voor het nieuwe programma van het Gran Circo Americano. Om hun internationale artiest nog exotischer te maken, voorziet de circusdirectie hem van een fez en de bijnaam: ‘het genie van Bagdad’. De legende is geboren! Als hoofdattractie siert hij in het groots op de nieuwe kleurrijke affiche van het circus. Het ontwerp valt bij de Belg zo in de smaak, dat hij deze laat herdrukken met enkel zijn eigen naam erop. Niets doet hem op dat moment vermoeden dat dit kleurrijke beeld hem visueel onsterfelijk zou maken.

Net als in België presenteert hij in de circusvoorstelling zowel zijn illusie act als zijn ‘Magische Bar’, hetgeen in Spanje om enkele aanpassingen vraagt. In elke stad die ze met het circus aandoen gaat hij op zoek naar de lokale dranken om deze tijdens zijn act tevoorschijn te toveren. Toch blijken de meest gevraagde dranken in het zuiden uiteindelijk whisky en cognac te zijn. Zijn act kent zo’n succes dat hij soms tot wel twintig minuten lang het publiek dranken blijft voorschotelen, waarbij zijn moeilijkste creaties bier en Orangina zijn.

Al snel wordt Fria-Ned in Spanje een echte ster. Hij prijkt op de cover van het Spaanse goochelmagazine ‘Illiusionismo’ en tekent zelf het gulden boek van de ‘Sociedad Espanola de Illusionismo’. Maar het geluk en vreugde van de artiest staan in schril contrast met het verschrikkelijke ongeluk tijdens hun voorstelling in Bilbao in september 1949. Te midden van hun opvoering scheurt een windvlaag de gehele tent aan stukken. Vijf toeschouwers laten het leven, 36 anderen zijn geblesseerd. Veel tijd om bij de pakken te blijven zitten is er echter niet, al snel treden de artiesten op in de plaatselijke arena voor meer dan 15.000 toeschouwers. Zoals steeds is Fria-Ned de ster van de show. Het publiek is zo onder de indruk van zijn kunnen dat hij het daaropvolgende jaar wederom met het circus zal rondreizen. Begin 1951 staat hij in Circo Price te Madrid om de twee daaropvolgende jaren opeenvolgend met Circo Americano, Circo London of Circo Amores Spanje, Marokko, Egypte en Senegal aan te doen.

Achter de schermen, de voorbereiding van de Magische Bar in 1960.

Maar zoals het spreekwoord luidt: there is no place like home. In 1953 ruilen Fria-Ned en Colette de vertrouwde Spaanse zon in voor het grillige Belgische weer om elkaar het ja woord te geven omringd door vrienden en familie. Het is de bekroning van hun geluk. Snel heeft hij terug een vast engagement bij Circus Minnaert te pakken. De weinige tijd die hij daarbuiten heeft is hij onder andere jurylid bij een goochelwedstrijd van de Antwerpse goochelclub de V.G.B. Dat de vereniging zijn kunnen naar waarde weet te schatten wordt het jaar nadien eens zo duidelijk wanneer ze hem de titel ‘Meester in de Illusie’ toekennen.

HET AFRIKAANSE CONTINENT

Avontuurlijk ingesteld waagt het prille getrouwde koppel zich in 1955 aan een nieuw avontuur; een circustournee doorheen Congo. Reeds in 1952 was Circus De Jonghe begonnen met tournees door deze Belgische Kolonie. Zonder tent, maar wel met piste en tribunes, reizen ze met hun wagenpark van het ene dorp naar het andere. Door het primitieve wegennet is de rondreis een groots avontuur, maar toch slagen ze erin in om 25 verschillende steden aan te doen. Op de affiche staan enkele Belgische artiesten, aangevuld met een lokale clown die de nodige populariteit geniet. Zowel in 1955 als 1957 gaan Fria-Ned en Colette mee op deze bijzondere expeditie.

Al enige tijd heeft de illusionist zichzelf als amateur cinematograaf bijgeschoold en filmt hij dan ook voortdurend alle fauna en flora die ze op hun rondreis tegenkomen. Bij het bekijken van de originele 8 mm films is het opmerkelijk hoe kleurrijk het goochelmateriaal van Fria-Ned is. Zijn acts zijn een streling voor het oog, alles in tot in detail afgewerkt. Te midden van de jungle staat de goochelaar keurig in paarsgekleurde pitteleer zijn ‘Magische Ton’ te presenteren, kleurrijke pluimenbloemen verschijnen te midden van tropische bomen en planten. Een surrealistisch beeld. Tijdens zijn tweede tournee doorheen Congo ruilt hij voor het hoogtepunt van zijn programma de ‘Magische Ton’ in voor de ‘zwaardenkist’.

Hoe avontuurlijk zijn reizen door Afrika ook zijn, eens terug in België doemt het heimwee naar het zonnige Spanje steeds op. Achtereenvolgens is hij samen met Colette in Spanje terug te vinden bij Circo Royal (1955), Circo Belga (1956), Circo Britanic (1956), Circo Canada (1960), Circo Amoros (1960) en Circo Price (1961). Toch zal hij telkens terug naar zijn thuisland terugkeren waar hij inmiddels in de hoofdstad Brussel woont en lid is van de Belgian Ring 86. Circus Salomon (1965) in Nederland en Circus Johny (1965) in België zijn de twee laatste circussen waar hij nog in de piste is terug te vinden. Immers, door zijn leeftijd wordt het nomadische circusleven en het sleuren met illusies zo zwaar, dat hij dit bestaan vaarwel moet zeggen.

CRAZY HEADS

Afscheid genomen van zijn illusies, creëert Fria-Ned een nieuwe act: the Crazy Heads. Een poppenact waarbij grote en kleine poppen op een muziekband het publiek met hun ‘zangkunsten’ aan het lachen brengt. De act is perfect om vanaf 1968 in combinatie met de ‘Magische Bar’ verschillende café chantants en revues in en rondom België aan te doen. De zonnige Spaanse zon maakt plaats voor het koude Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. In geen tijd zit de agenda weer aar-

dig vol. Artiesten met twee verschillende acts hebben bij de programmatoren nu eenmaal een streepje voor. Dankzij het goochelen de wereld kunnen ontdekken en er ook van kunnen leven, het is weinigen gegeven. François Jean Immerechts slaagt erin dit te doen totdat hij op 20 juni 1985 in zijn appartement te Anderlecht onverwacht overlijdt aan een hartaderbreuk. Aangezien er op dat moment in onze contreien amper goochelmagazines zijn, sterft het ‘Genie van Bagdad’ een stille dood.

Toch leeft zijn artiestennaam nog enige jaren verder. Na zijn dood blijft zijn weduwe Colette verder optreden vergezeld door Viviane Bertrand. Als ‘Les Fria-Ned’ vertonen ze enkele eenvoudige salon trucs en blijven ze de Crazy Heads act opvoeren. Maar de grote succes blijven voortaan uit. Om het geheim van ‘de Magische Bar’ te bewaren ontmantelt Colette de gehele act en gooit ze alles weg. De ‘zwaardenkist’ verkoopt ze aan Rene Stevens die deze vandaag de dag nog steeds tentoonstelt in zijn magisch museum te Namen. Wat er met de ‘Magische Ton’ is gebeurd, is (tot nu toe) nog niet achterhaald.

Op 5 juni 2015 overlijdt ook Colette Ghislaine. Het betekent het definitieve einde van het populaire goochelduo dat dankzij hun passie een groot deel van de wereld heeft kunnen bewonderen en mogen verwonderen.

© Kobe en Christ Van Herwegen

Met dan aan: Stefan Laenen, Caroline Verhoeven, André De Poorter, Tommy Stevens & Christiaan Verbraeken, Rafael, Willem Van de Vijver.

Fria Ned en Colette.

License to Steal, to Amaze, to…Refrigerator (Kostya Kimlat)

Dit effect is puur plezier, en het moeilijkste deel is jezelf ervan weerhouden om tijdens de routine in de lach te schieten. Ik heb het idee in 2007 opgepikt toen Kostya Kimlat een lezing kwam geven bij ons en het effect vertoonde met mijn kenteken/nummerplaat. Ik ben het sindsdien nooit vergeten en vertoon het regelmatig. Te mooi om niet met jullie te delen, ook al heb ik er bijna 17 jaar overheen laten gaan :-) De stapel papiertjes die je voor dit effect nodig hebt, samen met een schroevendraaier, kan altijd in je dashboardkastje worden bewaard. Alles wat ik kan zeggen is: Veel plezier!

Effect

De goochelaar praat met zijn publiek over toeval, waarschijnlijkheid, codes en cijfers, en het idee dat willekeurig gekozen letters en cijfers altijd wel iets te betekenen hebben, maar het moeilijkste is om te achterhalen… wat precies. De goochelaar haalt een stapeltje kleine blaadjes papier tevoorschijn en schrijft daarop het alfabet en de tien cijfers. Als hij dat gedaan heeft, geeft hij de pen en de stapel papiertjes aan een toeschouwer en instrueert hem om ze achter zijn rug te houden en willekeurig tien lijnen ergens op het papier te maken met de pen. Zodra dit is gedaan, geeft de toeschouwer het papier aan de goochelaar, en samen proberen ze uit te vinden wat hij heeft gedaan. Ze zien dat van de tien markeringen op het papier slechts zeven door letters of cijfers zijn gegaan. Ze schrijven die letters en cijfers op een apart papiertje en spelen er dan mee, als een puzzel, om te achterhalen welke combinatie ze kunnen maken. Plots springt de toeschouwer op en roept: “Dat is mijn kenteken!” En inderdaad, wanneer de letters en cijfers in een bepaalde volgorde worden gerangschikt, komen ze overeen met het kenteken van de toeschouwer. “Dit moet wel een gek toeval zijn,” roept de goochelaar, “maar misschien is het een waarschuwing: we moeten heel voorzichtig zijn in dit nieuwe technologische tijdperk, want informatie kan gemakkelijk worden gestolen.” Terwijl hij dit zegt, haalt de goochelaar het daadwerkelijke kenteken van de toeschouwer tevoorschijn en geeft het aan hem terug om weer op zijn auto te schroeven.

Als het effect voor iemand thuis wordt uitgevoerd, wordt het kenteken pas veel later tevoorschijn gehaald, wanneer de nietsvermoedende persoon zijn koelkast opent en zijn kenteken daar ziet liggen, naast een verzuurd pak melk. (Vandaar de titel van dit effect) De toeschouwer lacht en rent dan snel naar buiten om te kijken of zijn auto intussen niet is weggesleept.

Methode

Alles wat je nodig hebt is een stapel kartonpapier dat niet gemakkelijk doorschijnt, zodat je aan beide zijden kunt schrijven zonder dat het doordrukt. De stukken moeten worden gesneden in vierkantjes van ongeveer een tiental centimeter of kleiner. Om je voor te bereiden, teken je alle letters van het alfabet en de tien cijfers verspreid over het papier. Hoewel het er willekeurig moet uitzien, moet je de exacte plaats van elke letter en elk cijfer onthouden en in staat zijn het uit je hoofd opnieuw op een ander kaartje te tekenen. Zodra je een kaart hebt voorbereid, leg je de stapel met een elastiek eromheen, een pen en een schroevendraaier in het dashboardkastje van je auto. (Kostya Kimlat heeft dit effect alleen uitgevoerd voor vrienden bij hen thuis. Hij had het toen nog niet gedaan in een betaalde show, omdat hij van mening was dat het stelen van het kenteken van een onbekende niet goed zou komen. Daarom wordt het effect verder beschreven zoals je het voor vrienden zou vertonen. Ik daarentegen…gebruik het wel soms in grotere corporate-shows. G.)

Rijd naar het huis van je vriend en parkeer. Pak de stapel papier waarop je het alfabet en de cijfers hebt getekend. Gebruik de pen om willekeurige strepen over het papier te maken. Zorg ervoor dat ze er niet netjes uitzien; ze moeten lijken alsof iemand ze achter zijn rug heeft gemaakt. Zorg er alleen voor dat zes of zeven van de strepen (afhankelijk van de kentekenstijl in jouw land) door de cijfers en letters gaan die overeenkomen met het kenteken dat je wil gaan gebruiken. Als er cijfers of letters herhaald worden, teken die dan mee, samen met een paar extra letters, zodat het er niet te opvallend uitziet. Plaats het papier boven op de stapel met de markeringen naar beneden.

Pak nu de schroevendraaier, loop naar de gekozen auto en schroef zijn kentekenplaat los. Om ervoor te zorgen dat niemand de politie belt, probeer er niet verdacht uit te zien. Als iemand je ziet of er goede

buren zijn, bellen ze misschien de politie, dus handel natuurlijk en zelfverzekerd, alsof je de plaat om een reden weghaalt (en dat doe je ook!). Belangrijk: begin niet voortijdig te lachen.

Nadat je de kentekenplaat hebt losgeschroefd, bewaar je de schroeven, zodat die zeker niet kwijtraken. Plaats de schroevendraaier terug in je auto, pak de stapel papier en de pen, en klop op de deur van je vriend. Verberg voor die tijd natuurlijk de kentekenplaat. Je hebt verschillende opties, het is een kwestie van creatief zijn. Ik heb de plaat weleens verstopt in een tas met boodschappen, tussen twee grote boeken, onder mijn shirt, in een rugzak, enzovoort. Zodra je in het huis van je vriend bent, blijf rustig en natuurlijk.

Wacht op het perfecte moment, bijvoorbeeld als je vriend even naar het toilet gaat of de telefoon opneemt. Verstop dan de kentekenplaat ergens in huis waar deze even verborgen blijft, maar zodra hij wordt gezien, belachelijk duidelijk wordt. Mijn favoriete plekken zijn de koelkast en de magnetron. Voor de onthulling op het eind kun je je vriend vertellen dat je honger hebt. Als hij beleefd is, opent hij de koelkast om te kijken of hij iets voor je heeft. Of vraag hem om popcorn op te warmen. Je kunt de kentekenplaat ook onder het tafellaken leggen waar je het effect uitvoert. Of als je minder moedig bent, laat je de plaat gewoon in zijn auto liggen, op zijn dashboard of buiten bij zijn voordeur. Wees creatief en denk na over wat je vriend echt zou laten schrikken!

Zodra de plaat verstopt is, stuur je het gesprek richting codes en cijfers. Meestal voer ik eerst een ander effect uit met cijfers en getallen uit en begin dan na een paar minuten met deze truc. Pak de stapel papieren en de pen. Haal het elastiekje eraf en leg het op tafel. Terwijl je met je vriend praat over codes, teken je het alfabet en de cijfers zo goed mogelijk op dezelfde manier als buiten zijn huis. Als je buiten extra cijfers of letters had toegevoegd, zorg dan dat je die nu ook toevoegt. Laat je vriend zien wat je tekent, zodat hij later het patroon herkent, maar zorg ervoor dat hij niet de exacte posities onthoudt.

Als je klaar bent met tekenen, geef je de pen en de hele stapel papier aan je vriend. Zeg hem de stapel achter zijn rug te houden en een aantal willekeurige strepen op het papier te maken. Voeg toe: “Tien ongeveer is perfect.” Terwijl hij dit doet, vraag je hem om daarna de pen en het papier terug te geven en ondertussen het elastiekje weer om de rest van de papieren te doen. Terwijl hij zich op het elastiek concentreert, wissel je stiekem het papier om.

De kant die nu zichtbaar is, is diegene die je eerder had voorbereid. Het enige wat je nu hoeft te doen, is plezier hebben. Kijk naar het papier en wijs erop hoe vier van de tien strepen niets geraakt hebben en de andere zes strepen een aantal letters en cijfers doorstrepen. Laat je vriend de letters en cijfers opschrijven die “hij” heeft doorstreept. Houd je gezicht in de plooi. Laat hem de cijfers bekijken en vraag of hij weet waar ze voor staan. Of hij / zij er iets in ziet…Als hij het niet meteen ziet, moedig hem aan verschillende combinaties te proberen. Doe alsof je zelf ook geen idee hebt

wat de code betekent. Het moment is sterker als je vriend uiteindelijk zelf opstaat en uitroept dat het overeenkomt met zijn kenteken.

Als dat gebeurt, reageer dan sceptisch en vraag of hij een grap maakt. Zodra hij je heeft overtuigd dat de code klopt, verzin je er een verhaal bij. Daarna is het moment aangebroken om de kentekenplaat tevoorschijn te halen. Je kunt het meteen doen of even wachten. Vraag hem bijvoorbeeld om wat popcorn te maken of een drankje voor je klaar te zetten en geniet van zijn reactie wanneer hij zijn kentekenplaat ontdekt. Nu mag je eindelijk zelf ook lachen. Het beste moment is wanneer hij naar buiten rent om te kijken of het echt zijn kenteken is!

Tweede Methode: Als je de kaart met de markeringen aan het eind aan de toeschouwer wilt geven, kun je een aparte kaart voorbereiden en deze als tweede van boven plaatsen met de markeringen naar boven. Na het tekenen van de letters en cijfers op de blanco bovenste kaart, houd je de stapel papieren ondersteboven en vraag je je vriend om er strepen op te maken met de pen rechtop gehouden. Als hij klaar is, vraag je hem de dop op de pen te doen, en terwijl hij dat doet, verruil je ongemerkt de kaart voor de tweede, voorbereide kaart.

Stop de overige papieren in je zak en ga verder met de rest van de routine.

**Nabeschouwing (vijf jaar na het oorspronkelijke idee): na deze routine tientallen keren te hebben uitgevoerd, zowel informeel als in professionele optredens, kan ik nu zeggen dat de tweede methode hier beter en strakker werkt, omdat deze het papier bij de toeschouwer achterlaat. Ik begon het professioneel op te voeren omdat het gewoon te leuk was om te laten liggen…en het publiek heeft ervan genoten.

Extra nabeschouwing (Gunther Guinée):

1) Ik stop de nummerplaat niet in de koelkast of microgolfoven, maar stop ze gewoon in een omslag of – in mijn geval – een jutten zakje. Dat overhandig ik van tevoren aan de toeschouwer of hang / leg ik ergens op het podium.

2) Wie mijn interview zal horen in de ‘Dood Konijn’ Podcast zal daar ook het verhaal horen van die keer dat de bewuste toeschouwer en eigenaar van de nummerplaat vroegtijdig besloot om naar huis te gaan en weg te rijden… zonder nummerplaat. Sindsdien laat ik altijd een briefje achter tussen de deur of onder de ruitenwisser met de tekst: “Bedankt voor je deelname aan de goochelshow. Hopelijk heb je ervan genoten! Als je dit briefje vroeg hebt gevonden en de goochelshow nog niet hebt gezien - rij nog niet weg!”

50 jaar goochelclub

Koninklijke titel en spetterende jubileumshow

Goochelclub Lucky Ring uit Vilvoorde vierde haar vijftigste verjaardag met een welverdiende Koninklijke titel. Als enige Nederlandstalige goochelclub in de Brusselse rand is de Lucky Ring al vijf decennia een begrip voor goochelliefhebbers van alle leeftijden. De club, opgericht in 1974 door Boudewijn Spittaels (Bodo Spalty) en Lucky Ulens, biedt een unieke plek waar de kunst van het goochelen kan bloeien en waar zowel beginners als gevorderde magiërs hun talenten kunnen ontwikkelen. Onder leiding van de huidige voorzitter, Erik Arfeuille, blijft de vereniging zich inzetten om de magie levendig te houden, met als bijzonder hoogtepunt een goed draaiende jeugdwerking.

Een halve eeuw passie en magie

Toen oprichters Bodo Spalty en Lucky Ulens vijftig jaar geleden Lucky Ring in het leven riepen, hadden ze een duidelijke droom: een Nederlandstalige club creëren die goochelaars samenbrengt en waar de kunst van het goochelen in de regio toegankelijk zou worden. Vandaag is die droom nog springlevend. Lucky Ring organiseert tal van optredens en evenementen in Vilvoorde en omstreken, waarbij het publiek telkens weer in verwondering achterblijft.

“Goochelen is de theatrale kunst van de verwondering. Het is een volwaardige kunst, maar er bestaan geen officiële opleidingen aan academiën of conservatoria. Goochelaars moeten dus van elkaar leren en vandaar het grote succes van de goochelverenigingen. Dat hebben Bodo en Lucky goed begrepen en het is fantastisch om te zien dat de visie van onze oprichters nog steeds de basis vormt van wat wij doen,” zegt Erik Arfeuille, voorzitter van de club. “De Koninklijke titel is

Escamoteur 2025 - 1

een prachtige erkenning voor iedereen die heeft bijgedragen aan het succes van de club, en zeker ook voor Bodo en Lucky, die ons deze magische gemeenschap hebben nagelaten.”

Jeugdwerking: Een kweekvijver voor jong talent

Eén van de pijlers van Lucky Ring is de bloeiende jeugdwerking, waarmee de club een nieuwe generatie goochelaars opleidt en inspireert. De jeugdwerking o.l.v. Xander Balanck en Alfred Vander Auwera biedt jonge goochelaars niet alleen de kans om technieken aan te leren, maar ook om zelfvertrouwen en creativiteit te ontwikkelen. Onder begeleiding van ervaren leden krijgen jongeren de kans om deel te nemen aan workshops, optredens en wedstrijden. Dit zorgt voor een constante instroom van jong talent dat de kunst van het goochelen levendig houdt.

“Onze jeugdwerking is iets waar we ontzettend trots op zijn,” vertelt Arfeuille. “Het gaat niet alleen om het aanleren van trucjes en technieken, maar ook om het verwerven van theatrale vaardigheden. We zien hoe

Bodo Spalty was in 1974 één van de oprichters

jongeren groeien in de beheersing van goocheltechnieken, maar ook in hun zelfvertrouwen en het hebben van plezier in het goochelen. Het is belangrijk voor ons om deze rijke traditie door te geven en jong talent te koesteren.”

Toekomst vol magie en ambitie

De Koninklijke titel en het jubileum geven Lucky Ring nieuwe energie om de club nog verder uit te bouwen en haar culturele waarde te versterken. Met haar unieke positie als enige Nederlandstalige goochelclub in de Brusselse rand blijft de club streven naar inclusiviteit en toegankelijkheid. Door in te zetten op zowel ervaren leden als de jeugdwerking, hoopt Lucky Ring de komende decennia een nog grotere rol te spelen in de goochelwereld van Vlaanderen.

“Albert Einstein zei al: ‘Het mooiste dat we kunnen ervaren is het mysterie. Het is de bron van alle kunst en wetenschap’. Goochelen gaat dus niet zomaar over bedriegen en bij de neus nemen. Het brengt de toeschouwer in verbinding met een primordiale behoefte: verwondering,” besluit Arfeuille. “Met de steun van onze leden en de jonge generatie goochelaars kijken we uit naar nog eens vijftig jaar magie en verwondering voor Vilvoorde en ver daarbuiten.”

Met een sterke traditie, vernieuwde ambitie en een goed draaiende jeugdwerking zet Lucky Ring zich in om Vilvoorde en de Brusselse rand te blijven betoveren. De club blijft zo een belangrijke spil in het culturele leven van de regio en een thuis voor elke goochelaar die de wereld een beetje magischer wil maken.

www.luckyring.be info@luckyring.be Artikel: Erik Arfeuille voorzitter Lucky Ring

Presentator Kim Dèrvan
Alfredo Lorenzo
Alfred & Trix

The Fastest Illusionist on Tour

Hans Klok Face The Future

Hans Klok, onze wereldberoemde Nederlandse illusionist, bracht onlangs zijn nieuwste show ‘Face the Future’ naar België met optredens in zowel Gent als Antwerpen. Op zaterdag 16 en zondag 17 november 2024 stond hij in Capitole Gent, gevolgd door twee voorstellingen op zaterdag 23 en zondag 24 november 2024 in de Stadsschouwburg te Antwerpen. Maar ook heel wat Nederlandse steden werden aangedaan tijdens deze tour die nog liep tot eind januari 2025. Als ‘insiders’ zagen we geen nieuwe illusies, maar wel een Hans in topvorm met zijn oogverblindende Diva’s of Magic, die met een ietwat vergezochte verhaallijn maar vooral erg indrukwekkende videoprojecties en achtergrondbeelden weer een kanjer van een show op het podium bracht.

Hans zei het al zelf tijdens de show: in plaats van ‘Face The Future’ had de show net zo goed ‘Forever Young’ kunnen heten, want de intussen 55-jarige Hans (exact mijn leeftijd en ik zie mezelf dit écht niet meer doen) brengt met zijn team een meer dan twee uur durend spektakel op het podium om duimen en vingers af te likken.

In tegenstelling tot de shows van Hans die we kenden, waarbij de ene na de andere knappe illusie in sneltreintempo werd afgewerkt, heeft hij nu samen met regisseur Stanley Burleson het tempo wat aangepast en de voor ons bekende illusies in een verhaallijn gegoten, ondersteund door beelden en visuals op het podiumbreed LED-scherm die je bij momenten naar adem doen happen. Op die manier krijg je het gevoel toch weer naar een geheel nieuwe productie te kijken, terwijl al zijn klassiekers op het vlak van illusies de revue passeren.

‘Face the Future’ is geïnspireerd door de snelle ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie (AI) en virtual reality (VR). In deze show creëert Hans Klok een digitale avatar die al snel een eigen wil ontwikkelt en de wereld van de illusionist begint over te nemen. Om deze digitale dubbelganger te stoppen, onderneemt Klok een magische tijdreis, waarbij hij verschillende tijdperken bezoekt om zijn alter ego te achtervolgen en uiteindelijk te verslaan.

Laten we eerlijk zijn, de rode draad is niet de reden om de show te gaan bekijken, hoewel hij wel de illusies op een mooie manier met elkaar verbindt. Wat wel opvalt is het betere presenteerwerk van Hans die opmerkelijk meer praat tijdens de show en zo een mooie band creëert met het publiek in plaats van daar gewoon ‘zijn ding’ te staan doen. Kwam erg sympathiek en toegankelijk over.

De show barst van de hoogtepunten en de snelle illusies, maar de zwevende lamp van Harry Blackstone en de kartonnen doos van Moretti blijven natuurlijk tot de verbeelding spreken.

Wanneer Hans de beroemde gloeilamp over het podium en kort door de zaal laat vliegen voel je je weer in het variété van weleer en als hij vertelt hoe hij als kleine jongen Hans Moretti die kartonnen doos zag vertonen in het circus, jarenlang achter het geheim heeft zitten hengelen en uiteindelijk deze onbegrijpelijke act zélf ten tonele brengt, dan doet dat toch wel iets. Maar er wordt tussen alle grote illusies ook tijd gemaakt voor kaartmanipulaties en zelfs een muntenroutine die op de gigantische video wall perfect in beeld wordt gebracht.

En het is natuurlijk een show van Hans Klok, maar de ludieke bijrol van clown Kevinski – de artiestennaam van Kevin Gorczyński – is zeker het vermelden waard. Deze getalenteerde mimespeler en komiek speelt Hans’ assistent in het verhaal en blijkt als stilzwijgende mimespeler opeens toch te kunnen praten om Hans Klok de les te lezen. In een mooie en indrukwekkende solo-performance laat hij nog even zien wat hij in zijn mars heeft.

Hans sloot in Antwerpen af met een minutenlange staande ovatie en met de boodschap dat hij optreden in België zo leuk vindt dat hij vastbesloten is hier opnieuw wat meer promotie te gaan maken zodat de zalen allemaal vol zitten. Hij liet met zijn brede glimlach, vlotte babbel, schitterende illusies en leuke grapjes zien dat zijn ‘future’ er nog veelbelovend uitziet. Wat mij betreft toonde hij nog maar even aan dat hij de absolute top is in zijn genre, vaak geïmiteerd maar nooit geëvenaard.

Beelden Roy Beusker

Luis De Matos’ Impossible On Stage

De Portugese goochelaar/illusionist Luis De Matos brengt geregeld enkele grote namen uit de goochelwereld samen in een theaterproductie waarmee hij dan het land rondtrekt of een goochelfestival op poten zet. Dit keer verzamelde hij naar zijn eigen gevoel ‘zowat de best mogelijke cast denkbaar’ voor een kleine maand shows in de iconische Folies Bergère in Parijs. Wij waren erbij en genoten met volle teugen.

Half november besloot ik in de auto te springen voor een dagje heen en weer naar Parijs, in eerste instantie om mijn goede vriend Aaron Crow nog eens (aan het werk) te zien. Hij maakte op dat moment deel uit van ‘Impossible on Stage’, een show met 5 gerenommeerde performers/illusionisten in de Folies Bergère die liep van 8 november tot 1 december 2024.

De imposante foyer

Iconische locatie

De Folies Bergère, gelegen aan de Rue Richer 32 in het 9e arrondissement van Parijs, opende haar deuren op 2 mei 1869. Oorspronkelijk ontworpen als operahuis door architect Plumeret, evolueerde het theater tot een van de meest prestigieuze muziekzalen van Parijs. Het gebouw staat bekend om zijn prachtige art-decoarchitectuur en heeft door de jaren heen talloze legendarische artiesten gehost. Alleen al de inkomhal is de moeite waard, maar ook de theaterzaal zelf ademt sfeer en variété uit.

Luis De Matos (Portugal) staat bekend om zijn innovatieve benadering van magie en won al meerdere internationale prijzen. In zijn eigen land wordt hij – geheel terecht – aanzien als de lokale David Copperfield, gezien de grootschalige illusies en indrukwekkende shows die hij al gegeven én georganiseerd heeft. Voor deze productie koos hij Parijs als droomlocatie en tijdens ons gesprek na de voorstelling gaf hij aan dat dit wel eens de beste cast zou kunnen zijn die hij kan samenbrengen voor een dergelijks show en dat het niet ondenkbaar is dat dit verhaal nog een vervolg zal krijgen.

Naast Luis zelf zagen we ook nog:

- Aaron Crow (België): onze eigen superster uit België, gespecialiseerd in gevaarlijke acts en onder meer bekend van zijn optredens in ‘Britain’s Got Talent’ en ‘America’s Got Talent’.

- FISM-wereldkampioen en Grand-Prix winnaar Yu Hojin (Zuid-Korea), ook succesvol deelnemer aan ‘America’s Got Talent’ in 2022, geroemd om zijn elegante en verfijnde stijl.

Topcast

- Dan Sperry (Verenigde Staten): staat ook bekend als de ‘Anti-Conjuror’ en combineert shockelementen met traditionele magie.

- Norbert Ferré (Frankrijk): meervoudig kampioen goochelen en eveneens FISM-wereldkampioen (Grand Prix – 2003), bekend om zijn humoristische en technische vaardigheden.

Ideale mix van stijlen en effecten

Een volledige samenvatting geven van de show is onbegonnen werk, maar elke artiest bracht zijn signature acts én vaak nog wat extra materiaal, een perfecte blend van intieme close-up, perfect zichtbaar op het grote scherm, tot spectaculaire illusies en ontsnappingen. Yu Hojin bracht met zijn FISM-act de zaal in extase maar ook zijn close-up act en zijn nieuwe act met papieren vliegtuigjes kregen de handen van het publiek vlot op elkaar. Het komisch typetje dat Norbert Ferré neerzet is voor sommigen iets moeilijker te pruimen, maar zijn ballenmanipulatie, de voorspelling van het aantal balletjes dat hij laat vallen en zijn verdwijnende schoenen blijven legendarisch. Dan Sperry brengt explosieve effecten met duiven, doeken, messen, stokken en andere objecten op pompende rockmuziek en doorbreekt zo het goochelcliché. Ook zijn Gillette-mesjes-act is perfect en sterk uitgevoerd. Over Aaron Crow kunnen we kort zijn, goede wijn behoeft geen krans. Zijn persoonlijkheid on stage brengt de mensen al op het puntje van hun stoel. Hij bracht zijn onnavolgbare blinddoek-act (met de kaars) en zijn boogact, waarbij een geleende ring uit een appel wordt geschoten op spectaculaire manier. Ook Luis de Matos nam heel wat acts voor zijn rekening waaronder de productie van goudvissen, een intiem kaarteffect met de camera over de schouder (érg sterk), een double levitation, een spectaculaire onderwaterontsnapping en een onbegrijpelijk mentaal effect met een hoop toeschouwers uit de zaal en evenveel kaartspellen.

Ook de manier waarop de 5 sterren samen op het podium kwamen was telkens erg origineel en spectaculair, eerst uit een leeg frame, dan uit zwevende hoepels met LED’s. En als bisnummer iets wat u de meeste van deze artiesten wellicht nog nooit hebt zien vertonen: een simultane snowstorm met alle 5 samen, die zorgde voor héél wat sneeuw maar minstens zoveel applaus. Wellicht één van de beste shows die ik in lange tijd heb gezien. Respect!

Luis De Matos
Dan Sperry
Norbert Ferré
Aaron Crow
Yu Hojin

BOOM

GOOCHELCLUB

BLUE MAGIC BOOM

ORGANISEERT:

5 e Kampioenschap

Goochelen voor kinderen

Bekers en geldprijzen te winnen, welke gegarandeerd worden uitgereikt!

WANNEER: zaterdag 29 maart 2025 start om 13u30

WAAR: Klein-Mechelen 13, 2880 Bornem

VOOR WIE: Al wie graag goochelt voor kinderen en minstens 16j is. Bij een te groot aantal inschrijvingen, zal een videofragment gevraagd worden, waaruit een selectie wordt gemaakt.

INSCHRIJVEN: zo snel mogelijk via mail naar: info@bluemagicboom.be

Uiterste inschrijvingsdatum: 1 maart 2025

Goochelen Variétéshow

WANNEER: zaterdag 29 maart 2025 start om 20u00

DOOR DE LEDEN VAN BMB

Een ‘thumper’ is een klein trilapparaatje dat goochelaars en mentalisten toelaat op een geheime manier ‘gecued’ te worden of informatie te ontvangen onder de vorm van trilsignalen. Er bestaan heel wat dure elektronische systemen die dit mogelijk maken, maar Werner Moonens dook wat dieper in de materie en ontdekte dat heel wat van die systemen gebaseerd zijn op eenvoudige en goedkope technologie maar disproportioneel duur op de markt worden gebracht. Nu een aantal van die gimmicks zelfs niet meer gemaakt worden, laat hij ons via dit artikel meegenieten (pun intended) van een aantal betaalbare oplossingen uit een bijzondere hoek.

In 2007 ontstond er een bitsige rel binnen de wereld van het mentalisme, tussen de Canadees James Biss (auteur van twee zeer lezenswaardige boeken, Messing with Minds – overigens het best verkochte boek van 2005 in die branche – en Mind Blowing) toen die een product op de markt bracht dat hij TESLA VISION titelde enerzijds en anderzijds Shrink die samen met James T. Cheung een gelijkaardig product verkocht, eerst onder de naam 7th SENSE, later een licht verbeterde versie, 8th Sense en die Biss van plagiaat beschuldigde. Tesla Vision kostte 300 dollar, 8Th Sense 1.000 dollar. Op de website van Penguin Magic staat het eerste thans aan 225 dollar en het andere aan 750 dollar geprijsd, maar beide producten zijn al jaren ‘out of stock’/’This product has been discontinued’. Ze worden dus niet meer gemaakt.

Maak kennis met de ‘thumper’

Bovenstaande producten staan bekend als ‘thumpers’. Het principe van de ‘thumper’ is niet nieuw. Het is een toestel dat in goochel-, maar vooral mentalismeacts gebruikt werd en wordt. Het bestaat uit een klein vibrerend element dat op het lichaam van de performer gedragen wordt (samen met een ontvanger) + een afstandsbediening die een geheime medewerker vanuit de zaal of achter de coulissen gebruikt om op het juiste moment een signaal door te zenden, of via een afgesproken code (lang, kort en het aantal keer trillen) informatie doorspeelt.

Het grote voordeel van een thumper is dat je er mirakels mee kan vertonen, het nadeel dat je beroep moet doen op een meereizende geheime metgezel die je (weliswaar ongemerkt) info doorspeelt via een vooraf overeengekomen/afgesproken en uit het hoofd geleerde code. Goochelverdelers bieden al jaren ‘professionele thumpers’ aan die meestal overdreven hoog geprijsd zijn.

Hedendaagse magische varianten

Vandaag kan je Christopher Taylors Pro Thumper bij Vanishing Inc. kopen voor om en bij de 200 $. Zijn bedrijf Taylor Imagineering besloot, na 15 jaar elektronica voor de goochelaar en mentalist op de markt te brengen, hun shop (en website) te sluiten op 1 augustus 2022.

I.Q. van Craig Filcetti’s Pro Mystic stond enkele jaren geleden in de vitrine voor een kleine 300 dollar. En voorheen bracht deze dealer al gelijkaardige producten op de markt, Multi Dimensional en Cue.

Werner Moonens

Thumpers (trilelementen) worden ook gebruikt los van een medewerker die je gegevens doorseint. Bv. voor which hand routines waar de door de toeschouwer hetzij in zijn linker- hetzij in zijn rechterhand verborgen munt magnetisch is, wat door een in de nabijheid gehouden ontvanger geregistreerd wordt en via trillen van een op het lichaam van de performer bevestigd apparaatje doorgeseind wordt. Bijvoorbeeld Espionage van Iarvel Magic en Flux van Pro Mystic (respectievelijk 150 en 200 dollar). Of via RFID-tags, chips die in bv. vijf verschillende voorwerpen (kaarten, viltstiften, doosjes, poppetjes, …) verborgen zijn en elk bij het scannen een specifiek aantal trilsessies opleveren.

Wie in dergelijke elektronische hoogstandjes geïnteresseerd is kan zijn licht opsteken bij Labco Magic (UFO) en bij Illuminati Magic (Second Sight). The Bat System (750 $) is van Carpenter Wong, Insight van Hugo Shelley en er zijn nog andere producten die van deze moderne technologie gebruik maken. Informeer je ook over de Hall effect sensor, die veel sterker zou zijn om magnetische velden op te vangen dan een reed switch.

Betaalbare alternatieven voor het dure spul

In mijn boek Mentalismus uit 2009 (heruitgegeven in een fors aangedikte versie in 2022 – het telde eerst 800, nu 1000 bladzijden – het is voorlopig ook ‘out of stock’) beschreef ik een product dat hetzelfde doet als de in de inleiding genoemde en ‘overpriced’ spullen van Shrink en Biss. Dat kostte toen welgeteld 50 Britse pond! Ik had enkele exemplaren besteld bij de Britse verdeler, eentje voor mezelf en enkele voor de collega’s van de goochelclub … en de toestelletjes kweten zich wonderwel perfect van hun taak.

Het ding deed of kon niet alleen hetzelfde, meer nog, later napluiswerk leerde me dat beide heerschappen datzelfde, jawel, identiek datzelfde toestelletje gebruikten en commercialiseerden onder de genoemde goochelnamen, als ik had ontdekt. Meer nog, ze bevoorraadden zich bij diezelfde Britse producent (daar ging een deel van de rel over: Shrink beweerde dat hij niche-exclusiviteit bedongen had voor doorverkoop in de goochelwereld van de ‘oyster duo plus’). Want daar ging het om: de Oyster Duo Plus, een sexspeeltje, toen verdeeld door Buttontoys. Inderdaad, een product uit die branche van de consumergoods.

Aangezien beide heerschappen hun product niet langer te koop aanbieden, houdt niets ons tegen zelf op zoek te gaan naar dit ‘speeltje voor hem en haar’. De

oyster had één, de oyster duo twee trilelementen (één dat vaginaal in- of aangebracht kon worden en één anaal), met afstandsbediening, zodat hij (of zij) vanop afstand genot kon opwekken bij zijn/haar partner, op alle denkbare en spannende locaties – denk Meg Ryans legendarische scène in de romantische komedie ‘When Harry Met Sally’, een film uit 1989 van Rob Reiner met verder Billy Crystal en Carrie ‘Star Wars’ Fisher (als dat je niet meteen iets zegt, verwijs ik je graag naar YouTube).

Gouden tip

En bij deze dus een gouden tip die ik graag meegeef: verspil je zuurverdiende centen niet aan hoog geprijsde (en zogezegd speciaal voor de mentalist ontwikkelde) toestelletjes. Rep je naar de dichtstbije sexshop en kijk eens wat ze daar in stock hebben dat meer dan voldoet aan jouw thumper-noden (op goochelgebied !!). Het kan je wat gênant lijken met een seks-speeltje in je ondergoed rond te lopen of voor een publiek te gaan staan, maar dat weten alleen jij (en je geheime medewerker) en je kan er echt straffe, verbazingwekkende en onverklaarbare mentale of magische stunts mee vertonen.

Er zijn voldoende afstandsbediende modellen die geen in te brengen phallusvorm hebben en vergeet ook niet te kijken in de ‘vibrating panties’ afdeling. Trouwens je kan de toestellen ook elders op je lichaam kleven, zolang ze maar niet opvallen doorheen je kledij.

Voor wie dit een stap te ver is of niet oud genoeg om in genoemde winkels binnen te mogen (en voor alle anderen ook natuurlijk) deze tip. Hondentrainers gebruiken soms een speciale halsband voor hun trainee,

waarmee ze van op afstand een elektroshock en/of een trillen kunnen toedienen om bepaalde bevelen kracht bij te zetten. (Niet verwarren met anti-blafhalsbanden!)

Als ik de verkoper van de dierenspeciaalzaak mag geloven, waar ik mij zo’n trainingshalsband aanschafte om zijn effectiviteit en toepasbaarheid in een mentale act uit te testen, is de verkoop van die dingen voor particulieren enkele jaren geleden strenger geworden. Electroshockhalsbanden mogen niet meer (uitgezonderd voor professionele hondentrainers). Trillen nog wel. Maar er is natuurlijk nog steeds het internationale internet. Pruts het trilelement (vergeet de elektroshockmodellen!) van de halsband en je hebt meteen een handige en goedwerkende thumper die tot op vele tientallen meters afstand (sommigen tot 400 meter) de signalen van de afstandsbediening opvangt en duidelijk voelbaar weergeeft en die je makkelijk op je lichaam kwijt kan, inzonderheid in je slip (ik heb mij laten vertellen dat het daar zeer gevoelig is en de minste ‘beweging’ opgevangen wordt).

Wel even de geluidsloosheid van jouw keuze checken voor je je euro’s op de toonbank legt.

Toepassingsmogelijkheden

Het enige voordeel van een aankoop van dergelijke gimmick via het goocheldealercircuit is dat de meesten er een boek(je) bij leveren – alhoewel slechts een handvol bladzijden met enkele mogelijke routines. Maar daarvoor alleen moet je natuurlijk geen honderden euro’s uitgeven.

Zonder in detail te treden of ze uit te werken, hieronder enkele voorbeelden. Enne … bij een dergelijk apparaat is de tot in den treure toe gebruikte uitdrukking ‘je bent enkel begrensd door je eigen creativiteit’ voor de verandering wél van toepassing.

Wij houden het hier bij de tweepersoons-codemethode, die dus gebruikt maakt van een onverdachte helper die zich onder het publiek mengt of vanuit de coulissen

voldoende info kan verzamelen om de stunt of demonstratie van het onvermoede kunnen van de menselijke geest te laten slagen.

- Je kan in je stamkroeg herhaaldelijk geblinddoekt vertellen waar een vrijwilliger een pijltje in een dartsbord gooide. Straf en gegarandeerd een pint waard.

- Je vindt een in de performanceruimte verstopt voorwerp terug (door gedachtenlezen, muscle-reading, clairvoyance – op welke gave je zogezegd beroep doet, kies je zelf). Een dergelijke routine was de afsluiter van vele shows van The Amazing Kreskin: als hij de cheque niet vond met zijn gage die de opdrachtgever ergens verborgen had, trad hij die avond gratis op.

- Psychometriedemonstraties (achter je rug of geblinddoekt).

- Je vindt dankzij een leugendetectorvraagstelling of ‘aura-voelen’ (het is maar hoe je het verkocht krijgt) het ene bekertje of doosje waaronder of –in een toeschouwer een persoonlijk voorwerp verborg. Of vijf voorwerpen van vijf deelnemers.

- Stabs en andere ‘danger’stunts.

- Een Kurotsuke (Max Maven) of Oddball-achtige routine (Mark Oberon).

Zoals al aangehaald: de mogelijkheden zijn legio. Sommigen gebruiken de thumper niet in een routine van hun reguliere playlist, maar houden hem achter de hand als ‘emergency out’ (als je andere methode niet gewerkt heeft of je echt niet meer weet wie of wat of waar) of voor het geval een publieksvrijwilliger je een kl**t wil aftrekken (om in de sfeer te blijven). Je helper kan je dat dan doorseinen, zodat je daarop kan inspelen en extra sterk uit de hoek komen.

Tot slot

Heel veel inspiratie kan je vinden in het boek van Angelo Stagnaro “Conspiracy”, waarin de auteur dozijnen visuele, auditieve en andere methodes van tweepersoonscodes omschrijft en die toepast in voorbeeldroutines. Die je dus ook (en extra goed verborgen) kan vertonen met een thumper.

Extra tip: spreek met de helper, die de afstandsbediening bedient, een teken af (aan je linker wenkbrauw krabben, bv.) dat hem te kennen geeft: “info ontvangen” en een ander teken dat zegt: “was onduidelijk, herhalen, graag”.

Laatste tip: denk aan de ‘Too perfect theory”, t.t.z. geef de werkwijze niet prijs, omdat de truc zo ‘perfect’ (onverklaarbaar) is, dat de toeschouwer het echte ge-

heim ontdekt bij gebrek aan mogelijke ‘alternatieven’. M.a.w. zorg ervoor dat de toeschouwer nooit aan het denken gaat (in die gevallen dat hij zich in een analytische gedachtenmodus bevindt), in de richting van stooge of geheime seingever.

P.S. er zijn thans ook apps te verkrijgen voor je iPhones en voor android-toestellen die thumper-signalen kunnen doorseinen dankzij bluetooth. Maar omdat ik persoonlijk in die branche niet echt thuis ben en er geen ervaring mee heb, ga ik er ook geen ideeën of tips over geven. Geïnteresseerden kunnen op eigen houtje op zoek gaan. Vergeet in casu de mogelijkheden niet voor het doorseinen naar een smartwatch (die je bv. van kleur kan laten veranderen via ‘color thumping’).

Succes en veel inspiratie voor het uitwerken van een sterke thumper-act.

Toch nog een allerlaatste tip: werk één sterke routine uit die beroep doet op deze werkwijze. Weersta de verleiding om je thumper herhaaldelijk (als methode voor verschillende effecten) te gebruiken in je show.

Tot later, Werner

Gewikt & gewogen

Music Madness (Mariano Goni)

Dit keer best wat beoordelingen van apps, ook al weet ik dat sommige mensen daar niet voor te vinden zijn. Maar tegenwoordig kan je er niet omheen, iedereen heeft een mobiele telefoon op zak en velen hebben hem ook in handen terwijl je aan het werk bent tijdens je close-up opdracht. Je kan dat dan negeren of er iets leuks mee doen. Dat kan in sommige gevallen op de telefoon van de toeschouwer, maar natuurlijk ook op je eigen telefoon en daar is deze nieuwe van Mariano Goni een heel mooi voorbeeld van.

Je hebt een mooi kaartspel op zak, met daarop jaartallen en telkens 3 bekende liedjes van dat bewuste jaar. Ze zijn mooi gedecoreerd en zien er absoluut niet uit als speelkaarten, dus weer eens iets anders! Iemand kiest een kaart, onthoudt één van de songs en dan haal je je telefoon boven. Je legt hem open op tafel en vraagt de toeschouwer aan het liedje te denken en plots verandert je scherm van je GSM in een cassettebandje dat draait en HOOR JE DAT LIEDJE SPELEN!

Deze app kost bijna 80 euro, dus voor sommigen geen impulsieve aankoop waard, daarom enkele zaken die je toch moet weten. De app is zijn geld waard, punt, andere lijn! Wanneer het liedje dat nooit werd opgeschreven of genoemd begint te spelen zijn de reacties heel sterk en het is een effect dat aanspreekt en met weinig te vergelijken valt. Je moet natuurlijk wél zien dat je toeschouwers je telefoon kunnen horen. Je kan het volume helemaal opschroeven, maar in discotheekomstandigheden kan je het beter niet vertonen.

Maar de routine wordt pas écht leuk en bruikbaar wanneer je enkele add-ons koopt, elk aan de prijs van 10 euro. Die zijn in principe niet nodig om het effect te vertonen, maar ze maken het gebruik eenvoudiger, het effect sterker en zullen er wellicht voor zorgen dat je het gaat gebruiken in plaats van het gewoon op je GSM te hebben zitten als miskoop.

Zo geeft één extra een alternatieve invoermethode van de geheime info (want natuurlijk weet die GSM niet aan welk liedje de toeschouwer denkt). De originele methode was slim bedacht maar riep bij mij meteen wat twijfels op qua bruikbaarheid en betrouwbaarheid ‘in the real world’. De alternatieve methode lost dat helemaal op. Een tweede extra laat de naam van de song en de artiest ook in handschrift op het etiket van het cassettebandje verschijnen, wat erg interessant is wanneer de muziek niet perfect hoorbaar is of wanneer het gekozen liedje bijvoorbeeld een hele lange intro heeft. Een derde add-on zorgt voor een ‘glitch’ vooraleer het cassettebandje tevoorschijn komt en dat is erg cool en maakt het een pak indrukwekkender. Het telefoonbeeld begint raar te doen en geeft rare geluiden voor de onthulling. Een vierde en meest recente extra is de manier om zonder langs het menu te moeten passeren meteen in de juiste modus te starten bij het opstarten van het effect. Op zich vond ik dat niet zo’n groot probleem, want ik heb het al heel vaak op de oude manier gedaan en zonder problemen, maar dit is toch wel handig.

Conclusie: ik had liever gehad dat de ontwerper alle extra features gewoon meteen mee had opgenomen en misschien nog iets meer had gevraagd voor de app, want wie er 80 voor over heeft zal best ook iets meer willen betalen. Maar blijkbaar heeft hij die extra zaken pas nadien bedacht en toegevoegd. Los van dat: een erg commercieel effect, anders dan anders en super leuk om te doen.

REPO (Tobias Dostal)

Dit is wellicht één van de meest gehypete effecten van de laatste tijd. Repo van Tobias Dostal – de bedenker van juweeltjes als Liquify, Optix en Silhouette – is even geniaal en bijzonder als zijn voorgaande creaties. Ik doe dat niet vaak, maar ik kocht dit product zodra ik zag dat het beschikbaar was, omdat ik het effect prachtig vind. Het is een uniek effect dat anders aanvoelt dan elke andere truc die ik ooit heb gezien. Bekijk de trailer en geef toe, het lijkt wel echte magie, te mooi om waar te zijn.

Het is moeilijk om de truc te beschrijven en het wordt dan ook niet voor niets ‘A chain of unusual events’ genoemd als ondertitel. Maar in essentie kan je met Repo het volgende doen:

1. Een ketting laten verschijnen of verdwijnen aan je vingertoppen.

2. De ketting transformeren in een sleutel, of omgekeerd.

3. De sleutel magisch aan de ketting laten koppelen of losmaken.

4. De sleutel laten verdwijnen of verschijnen.

Dit zijn de vier basiselementen die in de routines voorkomen. Je ontvangt twee kettingen, drie sleutels (één gimmick, één normale sleutel, en één die al aan één van de kettingen vastzit) en de ‘speciale gimmick’ die alles mogelijk maakt.

Ik had absoluut geen idee hoe het allemaal in zijn werk zou gaan en was dan ook verrast om de methode te ontdekken. Met heel wat verbazing maar ook een kleine teleurstelling, want gezien de sterkte van wat ik had gezien, had ik gehoopt dit aan mijn walk-around gamma te kunnen toevoegen, maar dat is niet echt mogelijk.

Daarvoor zijn meerdere redenen. Je moet om te beginnen goed op je hoeken letten tijdens het uitvoeren, ook al geeft je lichaam best wat dekking aangezien je de routine kort tegen je lichaam aan uitvoert. Maar het is niet iets dat je aan grote tafels of op drukke feesten zal vertonen. Het beste is one-on-one of voor een kleine groep. Als je besluit om het voor een grotere groep te doen, moet je rekening houden met de verschillende hoogtes van de toeschouwers en hoe breed de groep is. Het is waarschijnlijk het beste om een paar stappen achteruit te doen voor betere hoeken.

Zonder het geheim weg te geven kan ik zeggen dat de ketting en sleutel nét in hun verstopplek passen, dus als je je hand iets te hoog houdt of iets te ver kantelt, dan ‘flash’ je wellicht de ketting of sleutel. De grootte van je hand speelt ook een rol, iemand met kleine handen en fijne vingers zal hier meer moeite mee hebben.

Deze truc al gezien?

Verder zal je de gimmick – want die is er inderdaad –willen ‘ditchen’ zodra je klaar bent. Dus je kan hier best mee openen als je nadien nog andere zaken wil vertonen. Het is dus eerder een effect voor een eretafel, een speciale gelegenheid en zeker voor social media en televisiewerk.

Iets anders om te vermelden is dat het materiaal heel klein is…héél klein. Dat viel me op de video niet zo meteen op, maar zowel het sleuteltje als het kettinkje zijn minuscuul en fijn. Als je de werking kent dan weet je dat dat ook nodig is, maar alles past in een héél klein juwelendoosje, terwijl je alles ontvangt in een mooie, maar relatief grote verpakking.

Er zijn een paar verschillende routines inbegrepen en een paar aanvullende ideeën die geen volledige routines zijn. De hoofdroutine is denk ik de “mystery room”routine die je in de trailer ziet. De routine waarbij de sleutel door de ketting rond de pols van de toeschouwer gaat, vereist een switch van de ketting, en hoewel de switch die wordt uitgelegd erg slim is, is deze wat onpraktisch.

Wat betreft de algehele bruikbaarheid: het is niet iets dat ik naar elk optreden zou meenemen, vooral omdat dit het beste werkt voor een één-op-één-situatie of een kleine groep. Neemt niet weg dat ik het bijzonder knap vind en het met plezier heb ingeoefend – want ook al is het eenvoudig op zich, het VRAAGT oefening – maar ik denk dat deze routine beter werkt in een informele setting dan tijdens een professioneel optreden.

Als je alleen het effect wil doen waarbij de sleutel aan en van de ketting koppelt, dan is dat inderdaad het meest praktische effect dat mogelijk is met deze set. Maar laten we eerlijk zijn: de meeste mensen kopen dit voor de visuele verschijningen, verdwijningen en transformaties, niet voor het koppelen van de sleutel aan de ketting.

AKRONYM (Conjuring Lab)

Dit effect circuleert al sinds Blackpool en zowel makers als gebruikers hadden al geprobeerd me te overtuigen om het aan te schaffen. Wat me tegenhield was het feit dat het (toen) nog niet beschikbaar was in het Nederlands – ook al werk ik vaak internationaal en in andere talen – maar vooral ook omdat ik het aanvoelde als iets ‘langdradig’, terwijl ik voorstander ben van fast & hard hitting magic. Kort en krachtig en niet te veel blabla.

Boy…was I wrong!

Toen de Nederlandstalige versie beschikbaar werd heb ik het toch aangeschaft en ben er beginnen mee spelen en ik zou op dit moment minstens tien keer de prijs betalen die ervoor wordt gevraagd. Dit is echt geniaal. Even een impressie van wat er gebeurt.

Iemand gooit met een (onzichtbare) dobbelsteen en vertelt hoeveel hij gegooid heeft. Laat ons zeggen ‘4’. Je vertelt dat hij/zij dat mag onthouden voor later.

Dan leen je een gsm van een toeschouwer en opent Wikipedia. De persoon in kwestie mag op enkele Wikipedia-pagina’s telkens een woord kiezen en die woorden schrijf je op. Op elke Wikipedia pagina staat namelijk tekst, met daarin heel wat blauwe woorden die doorlinken naar nieuwe pagina’s met uitleg over dat bewuste woord. De toeschouwer in kwestie mag op een aantal van deze woorden klikken en al die vrijwillig gekozen woorden schrijf je onder elkaar op een stuk papier, een groot bord of flip-over.

Maar dan herinner je de toeschouwers eraan dat er van tevoren een nummer werd gegooid met de dobbelsteen…vier.

Wanneer we dan elke vierde letter van de vrijwillig gekozen woorden omcirkelen vormen die samen V-O-L-V-O (Het merk waarvoor je optreedt, de naam van een aanwezige, een korte boodschap, of wat dan ook)

Geloof me, dit effect is diabolisch sterk en al mijn vooroordelen waren ongegrond. OK, het duurt even, maar de onthulling is gigantisch knap en de methode niet te achterhalen. In de eerste plaats omdat je dit op een willekeurige telefoon doet en je eigen GSM zelfs helemaal niet bij hoeft te hebben. Voor maatwerk is dit bijzonder interessant want je kan letterlijk ELK woord of merk zo bekendmaken. Als je het van tevoren weet, dan kan je dat van tevoren al ‘programmeren’, maar je kan het net

zo goed ‘on the spot’ doen, je hebt de info dus niet van tevoren nodig. En best van al: 20 seconden na de laatste actie is er op de GSM geen verdacht spoor meer te vinden of niets te achterhalen. De ideale methode om zomaar ‘eens iets’ te doen, op café, restaurant, of waar dan ook. Het is geen app, geen NFC-tags nodig, niets van dat.

Je kan werkelijk onthullen wat je wil, maar ik probeer de lengte van het woord of de naam toch enigszins te beperken en zal eerder ‘Tom’ gebruiken dan ‘Alessandro’, hoewel dat in principe best kan. Door er wat mee aan de slag te gaan en er wat mee te spelen kom je snel op leuke extra ideetjes. Ik gebruik het momenteel zelfs in mijn salon/stage-show waarbij ik iemand een willekeurig woord / naam / stad op een papiertje laat noteren en iemand met een echte dobbelsteen laat rollen, waarvan

het publiek noch ik het resultaat kennen. Wanneer dan – als alle gekozen woorden al op de flipchart staan – het gerold aantal ogen wordt bekeken en alle letters op die positie samen het woord vormen dat net stiekem werd opgeschreven (en niemand dus kan kennen)… kan het goed zijn dat het publiek een sekte opricht met jou als leider. Een reputatiemaker die praktisch, clean en heel sterk is maar wel een goede en vlotte presentatie vereist. Heel sterk aanbevolen. ***************************************************

Below (Les French Twins)

Bij het schrijven van deze review is deze app nog maar enkele dagen te koop, maar ik ben er zeker van dat dit voor velen de app van het jaar – of van diverse jaren zal worden. Ik zat er al op te wachten sinds David Blaine hem gebruikte in een TV-show. Na wat onderzoek kwam ik erachter dat het een idee was van Les French Twins die onder meer met hun Hacker ook al serieus hebben gescoord, een ander item dat sinds de release permanent in mijn repertoire zit.

Hier vertel je (bijvoorbeeld) dat je als goochelaar soms de GSM’s die op tafel liggen gebruikt om trucs te doen. Door met een kaart eroverheen te gaan gebruik je de beeldschermen en camera’s soms als ‘spiegel’ om te zien welke kaart het is. Je besluit dat te demonstreren met een klein experimentje. Je laat iemand een willekeurige kaart kiezen en die van een handtekening voorzien. Dan verlies je de kaart opnieuw in het spel. Je opent de camera van je telefoon en zet die in selfiestand. Je

toont een willekeurige kaart en beweegt die over de telefoon heen en op het camerabeeld zien de toeschouwers duidelijk de beeldzijde van die kaart. Maar wanneer je er opnieuw overheen gaat lijkt die kaart plots wel de gehandtekende kaart te zijn! En wanneer je de kaart omdraait dan IS dat ook zo! In het begin moet je een paar zaken regelen en instellen, maar daarna werkt het als kinderspel. Je kan een aantal zaken personaliseren, zoals welke kaart je wil gebruiken en welke bewegingen je ermee gaat maken, maar het ziet er erg sterk en ongelooflijk uit en kan een grote meerwaarde betekenen voor je commerciële kaarteffecten. Technologie heeft zijn intrede gedaan, er zijn heel wat apps beschikbaar, maar deze is wel erg innovatief en sterk. Als David Blaine ervoor valt dan zou ik toch de trailer (QR-code) eens bekijken. Met een paar eenvoudige kaartmanipulaties en deze app kan je mirakels vertonen.

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.