Content in caravan, camper en tent blz. 37 ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN • MAART 2020
WANDELROUTE VAN HET JAAR 2020
SPECIA L
Duurza reizenam
VOLG DE VOLVO'S
Te voet tussen Durme en Schelde
Gent-Göteborg per vrachtschip
in het spoor v a hoofdredacte n u Koen Driesse r ns
FIETSEN LANGS HANZESTEDEN
Van Zutphen tot Zwolle
Met de nachttrein naar
Wenen
5,95 EURO
P912019 AFGIFTEKANTOOR GENT X
verder: opmerkelijke kampeerplekken | getest: campingkachels | zien: Zele
Pasar heeft het hele jaar door aandacht voor duurzaamheid, maar deze maand steken we nog een tandje bij. We gebruikten voor geen enkele bestemming het vliegtuig, niet voor een citytrip Wenen en zelfs niet voor Zweden. De alternatieven blijken minstens even charmant.
DEZE MAAND
56
Op de cover
Nachttrein naar Wenen Last van vliegschaamte? Twee keer per week kan je met de Nightjet van Brussel naar Wenen. Een groen begin van je citytrip! Hoofdredacteur Koen Driessens stapte de trein op en ontdekte dat Wenen ook op veel andere manieren groen is: letterlijk (53% van de stad is natuur) en figuurlijk (je vindt in Wenen heel wat winkels met een duurzaam aanbod).
16 37
42
Coverfoto Rudi Van Beek
06
Door de lens
16
09
Reis*wijs
Coverstory | Met de nachttrein naar Wenen
27
Kamperen in de buurt | Camping Donaupark Tulln
30
Uitstap | Stappen langs de Streek-GR Waas- en Reynaertland
36
Kamperen in de buurt | Camping Puyenbroeck
14
Een sprekend beeld van onze fotografen Elke maand de laatste nieuwtjes en praktische info
Pleidooi voor vrije tijd | ZeeĂŤn van tijd op een vrachtschip
4 | Pasar | Maart 2020
#campinglife 37
Kamperen | Content in camper, caravan en tent Kampeerders zijn per definitie duurzame vakantiegangers: ze staan dicht bij de natuur en houden hun kampeerplek graag ongerept. Kamperen is ook goed voor je lichaam (de hele dag buiten! de hele dag in beweging!) en het blijkt ook nog eens verslavend. Dat blijkt althans uit onze gesprekken met Stijn, Jitse en Matthias.
Verschijnt tien keer per jaar en is een uitgave van vzw Pasar.
Hoofd Print en Online Koen Driessens
Redactie
Karlien De Vrieze, Chris Van Minnebruggen, Els Van Nieuwenhove
Journalisten
Sara Bosmans, Kristel Bruynseels, Gert Corremans, Mark Dedapper, Jessica de Korte, Steven Durnez, Frederic Eelbode, Guido Elias, Marijn Follebout, Kelly Mortelmans, Stan Verelst, Toon Verlinden
Fotografen
Thomas De Boever, Ann De Wulf, Rudi Van Beek, Siska Vandecasteele, Ellen van den Bouwhuysen
Agenda
30
Veel Van Eyck In maart starten liefst zes tentoonstellingen over Jan Van Eyck, vijf ervan in Gent, waar hij het Lam Gods schilderde. Een overzicht op blz. 72-73.
69 66
Vormgeving & Prepress Nancy Leyssens
Cartografie Dirk Billen
Publiciteit
Advertising toerisme en andere sectoren: Jill Vliegen, tel. 0478 94 32 56, advertising@pasar.be Advertising kamperen: Steven Durnez, tel. 0472 58 46 73 steven.durnez@pasar.be www.pasar.be/advertising
Druk en verzending
Moderna Printing, 3583 Paal. Betapress verdeelt bij een geselecteerd aantal boeken- en krantenwinkels.
Verantwoordelijke uitgever Michel Vandendriessche, Haachtsesteenweg 579, 1030 Brussel.
Vzw Pasar, Postbus 20, 1031 Brussel. Tel. 02 246 36 46, www.pasar.be RPR – 0410.130.351 Nederlandstalige ondernemingsrechtbank Brussel
40 42
5x | Opmerkelijke kampeerplekken
52 56 64 66
Volg de gids | Zele
Reisverhaal | Varen van Gent naar GĂśteborg Reisverhaal | Fietsen langs Hanzesteden Kamperen | Nieuws Getest | Campingkachels
69 78 82
Agenda | Activiteitenkalender
!
+ achteraan in dit nummer: 3 extra wandel- en fietsfiches
Ledenvoordelen | Korting met je PasarPas Volgende maand
2018 Maart 2020 | Pasar | 5
Coverstory | Oostenrijk
De comeback van de nachttrein
16 | Pasar | Maart 2020
Last van vliegschaamte als je een citytrip wil doen? Niet als je naar Wenen trekt zoals hoofdredacteur Koen Driessens deed: met de nachttrein. De comeback van een duurzaam reisalternatief en niet te duur. En zeker een voorbeeld voor nog meer Europese bestemmingen.
Lees verder
Maart 2020 | Pasar | 17
Uitstap | BelgiĂŤ Redacteur Chris Van Minnebruggen werd helemaal uitgeregend tijdens zijn verkenning van de Streek-GR Waas- en Reynaertland, maar dat deed niets af aan de schoonheid van het groteroutepad.
Jan Van Herrewege
schreef mee aan de route
Als voormalig milieuambtenaar van Waasmunster kent Jan de paden en wegels van de gemeente als geen ander. Terecht trots gidst hij redacteur Chris langs een deel van de nieuwe Streek-GR.
30 | Pasar | Maart 2020
Twintig jaar geleden kon je voor het eerst de Streek-GR Reynaertland lopen tussen Hulst en Rupelmonde. Vandaag is het hele groteroutepad hertekend én uitgebreid met het stroomgebied van de Durme, tussen Lokeren en Temse. Pasar volgde een dag lang samen met de ontwerper de geel-rode routetekens van dat nieuwe traject. Streek-GR Waas- en Reynaertland
QUEESTE
om een
CUESTA
Tekst Chris Van Minnebruggen – Foto’s Siska Vandecasteele
M
et De Lijn staan we van bij het station Lokeren in minder dan twintig minuten aan de Pontravelaan in Waasmunster. Daar, bij de brug over de Durme, hebben we afgesproken met Jan Van Herrewege. Een halve loopbaan lang was hij milieuambtenaar van die gemeente. Hij kent er elk pad en elke wegel, alle groendossiers en al wie de natuur van Waasmunster en ver daarbuiten een warm hart toedraagt. Met die bagage schreef hij als vrijwilliger mee aan de Streek-GR Waas- en Reynaertland. Niet de 175 kilometer lange slinger van Lokeren via Beveren naar Hulst, maar toch de kleine 40 kilometer tussen Lokeren en Temse.
Drabbige Durme ZIEN! Kasteel Blauwendael
We hadden net zo goed nabij de kerk van Waasmunster van de bus kunnen stappen, maar nee, over de Durme heeft Jan best wat te vertellen. De rivier ligt er onbewogen bij. Dikke pakken slib dringen van bij de waterrand tot tegen de oever.
Twee bootjes luieren werkloos in de modder. ‘Ik denk niet dat ze ooit nog uitvaren’, zegt Jan. ‘In de middeleeuwen stroomde de Durme tussen Tielt en Schelde, maar later werd ze van haar bovenloop afgesneden. De watertoevoer viel weg en de Durme verzandde. Bij hevige regen kan de rivier het water niet meer kwijt, dus maakt ze nu deel uit van het Sigmaplan. Dat moet het gebied van de Schelde en haar zijrivieren minder kwetsbaar maken voor overstromingen. Een combinatie van gecontroleerd overstromingsgebied, ontpolderingen en wetlands moet tegen 2030 mens, natuur en landbouw terug met elkaar verzoenen. Als we straks door de schorren van Den Bunt en het Groot Broek lopen, krijg je al een voorproefje van die toekomst.’ Te voet de brug over, even langs het jaagpad en dan naar beneden tussen het groen naar de kerk van Waasmunster. Terloops wijst Jan naar een oud industrieel pand in het centrum, straks een complex met appartementen en lofts. ‘Dit is de Mantawijk, van de vroegere Sole Mio-dekens’, vertelt Jan. ‘Een heel succesvol bedrijf, geroemd om de kwaliteit van zijn zuivere scheerwol. Ze hadden zelfs een fabriek in Bujumbura. Maar
MET TREIN EN BUS Bij de Grote Routepaden laten ze geen gelegenheid onbenut om je met het openbaar vervoer van en naar je bestemming te brengen. Op de trajectkaarten staan treinstations aangegeven met het logo van de NMBS. Haltes van De Lijn langs en nabij de route krijgen een busicoontje mee. Achter in de topogids bij elke GR-route vind je een tabel die per deelkaart de gemeente(n), station, halteplaatsen, busnummers, vertrek- en eindstation vermelden. De Streek-GR Waas- en Reynaertland telt wel acht treinstations en een hele reeks bushaltes. Dienstregelingen zijn te veranderlijk, daarvoor verwijzen de samenstellers naar www.delijn.be, www.belgiantrain.be en www.9292.nl voor het stukje Nederland naar Hulst.
Maart 2020 | Pasar | 31
Wandelen || België Kamperen Portret Kampeerreizen Journalist Frederic zijnEelbode een stukstapte duurzamer enkeledan dagen vliegvakanties. langs de grande Bovendien traversée zijn kampeerders door het woudzich vanvaak Chimay. van jongs Hij kampeerde af aan in de vrije bewust sterker natuur van en leefde hun impact er als op eende zeventiende-eeuwse natuur. Je wil je ongerepte pelsjager. kampeerplek Niet dat hij namelijk op pelsenwel joeg, ongerept maar hij houden. kookte wél een potje met wat hij onderweg kon vinden. De beste superfoods staan gewoon in het bos.
Goed voor de ziel én de planeet
CONTENT IN CAMPER, CARAVAN EN TENT
Kamperen maakt je gelukkiger, dat wijst wetenschappelijk onder zoek uit. Maar wat is er nu precies zo bijzonder aan #campinglife? Hoe word je gebeten door de kampeermicrobe, en geef je die dan door aan je kinderen? Jitse, Stijn en Matthias kiezen resoluut voor rust, natuur en vrijheid en trekken er elk jaar opuit met de caravan, tent of camper.
Voor Jitse, haar man Bram en hun drie kinderen gaat er niets boven het #campinglife.
Tekst Kelly Mortelmans Foto’s Ellen van den Bouwhuysen
Maart 2020 | Pasar | 37
Kamperen | Portret
Kaat en Stijn geven allebei les en kunnen dus genieten van heel wat weekjes gezamenlijke vakantie. Met hun kinderen Douwe (11), Loes (8) en Menno (6) kamperen ze in de zomervakantie het liefst in een ingerichte tent.
Jitse is stewardess bij Brussels Airlines en kampeert samen met haar man Bram en drie stoere jongens Arthur (11), Jerom (8) en Gaston (6) elke zomer met de caravan. Tussendoor trekken ze er bij mooi weer ook in het weekend opuit, naar zee of naar de Beekse Bergen.
38 | Pasar | Maart 2020
‘Helemaal jezelf zijn, niks moet en alles kan, zo is het leven op een camping.’ Hoe kreeg de kampeermicrobe jou te pakken? Jitse: ‘Kamperen is niet iets wat ik van thuis uit meekreeg. Toen ik Bram leerde kennen, had die wel al wat kampeerervaring en hij nam me mee op sleeptouw. We trokken met The Stone Rabbit, een omgebouwde camionette, naar Kroatië. We kampeerden toen voornamelijk ‘in het wild’ en douchen deden we onder zo’n door de zon verwarmde water zak. In het begin deed ik dat het liefst zo afgelegen mogelijk, na een tijdje stond ik me gewoon op een parking in het midden van Venetië tussen twee deuren om te kleden. Ook met een tent trokken we met z’n tweetjes een aantal keer naar Frankrijk. Toen we kinderen kregen, vond mijn man dat ook zij de liefde voor kamperen moesten meekrijgen. Hij organiseerde met een vriend de kaboutercamping in onze tuin. Inmiddels is dat uitgegroeid tot een jaarlijks event waarbij al hun
vrienden en klasgenootjes mee komen kamperen.’
Wat vind je de voordelen van kamperen? ‘Op een camping kan je helemaal jezelf zijn, niks moet en alles kan. Wil je tot ’s middags in je pyjama rondlopen, of zelfs zo naar de bakker wandelen? Het maakt niemand wat uit. Je kan ook het weer afwachten en op het laatste nippertje toch nog vertrekken: de prijs van een camping blijft toch hetzelfde. Wil je last minute nog met het vliegtuig weg, dan rijzen de prijzen voor een gezin van vijf de pan uit. Bovendien is het fantastisch om te zien hoe de kin deren ervan genieten. We gaan elk jaar naar dezelfde camping in de Ardèche, heel basic aan een rivier. De jongens gaan vissen, kajakken, spelen de hele dag buiten, ze vervelen zich geen mi nuut. De grotere kinderen nemen de kleintjes mee op sleeptouw en houden een oogje in het zeil.’
Waarom kiezen jullie elk jaar voor dezelfde camping? ‘Ik geef toe, na zoveel jaren ben ik de Ardèche op zich wel wat beu geworden. We gaan nu meestal ook eerst nog naar ergens anders. Toch willen we onze vakantie daar ook niet missen. Het is een echte “terug komcamping”, waar we elk jaar dezelfde mensen ontmoeten. Alle kinderen kennen elkaar, iedereen is er joviaal. Waar krijg je nog van alle mensen ’s ochtends vrolijk een “goeiemorgen!”? We proberen ook elk jaar onze nationale feestdag daar samen te vieren met nog vier andere koppels. Thuis zouden we niks speciaals doen, maar daar worden de vlaggen boven gehaald, zingen we de Brabançonne en wordt er echt gefeest. De Fransen op de cam ping wensen ons ook allemaal proficiat met “onze” feestdag.’
Reisverhaal | Zweden Wist je dat je als passagier mee kan reizen met een vrachtschip? Reporter Frederic Eelbode en fotograaf Thomas De Boever scheepten in bij de maatschappij DFDS Seaways voor een reis van Gent naar Gรถteborg.
42 | Pasar | Maart 2020
Met de camper op een vrachtschip
Helemaal zen naar de Zweedse westkust
GÖTEBORG
Met de Volvo’s mee van de fabriek in Gent naar Zweden, dat kan. Acht keer per week vaart DFDS Seaways met auto’s en onderdelen naar Göteborg. Wij voeren mee en startten onze reis naar de Zweedse westkust met een ontspannend avontuur. Het vrachtschip was maar een van de vele vaartuigen die we de volgende dagen zouden nemen… Tekst Frederic Eelbode - Foto’s Thomas De Boever
Maart 2020 | Pasar | 43
Reisverhaal | Nederland
Brug over het Twentekanaal in Zutphen.
58 | Pasar | Maart 2020
Van Zutphen naar Zwolle
LEVEN ALS EEN BOURGONDIËR De Hanzesteden in Nederland liggen op mooie locaties aan het water. Reporter Jessica de Korte volgde op de fiets de IJssel, waarover de koggen - houten schepen - vroeger vis, bier en tabak vervoerden. Ze ontmoette er een boel bewoners, van een maître pipier tot een aardbeienboer. Tekst en foto’s Jessica de Korte
M
aître Pipier staat op de bordeauxrode luifel. In gouden letters. Achter de chique gevel in Zutphen gaat al een eeuw lang een sigarenspeciaalzaak schuil. Door zijn bevlogenheid mag Willem Schimmel zichzelf maître pipier noemen, een titel die hoort bij een sociëteit uit het Franse Saint-Claude, zo’n beetje de hoofdstad van de pijp. ‘Hier komen bourgondiërs,’ zegt Willem. ‘Die houden van lekker eten, een goed glas wijn of een whisky. De sigaar kan daar picobello bij.’ Even tot rust komen. Dat is de bedoeling als je het historische pand binnenloopt. In de loungekamer kan je neerploffen in een van de leren stoelen, en een sigaar of pijp aansteken. Het donkerhouten meubilair, de zwart-witfoto’s aan de muur, het heeft iets nostalgisch. Willem: ‘Het leven is zo hectisch. Als je het journaal volgt,
weet je dat er van alles aan de hand is. Mensen die geen rust meer kunnen vinden, zijn rijp voor een burn-out.’ Willem knikt naar de twee jongemannen die in de winkel werken. ‘De bedoeling is dat zij de boel straks doorzetten.’ Het is geen toeval dat een van de laatste sigarenwinkels juist op deze plek zit. Zutphen kende als Hanzestad een enorme welvaart. Amsterdam en Rotterdam waren nog dorpen toen kooplieden in meerdere steden een handtekening onder het Hanzeverbond
Zakendoen werd dankzij het Hanzeverbond eenvoudiger en goedkoper.
zetten. Zakendoen werd eenvoudiger en goedkoper. Samen lukte het beter om niet alleen de piraten te slim af te zijn, maar ook de landheren met hun belastingen. In de middeleeuwen werden producten als vis, hout en bier vervoerd. Na de ontdekkingsreizen kwamen daar luxeproducten als specerijen, thee en tabak bij.
Popperige huizen Op de fiets kan je een mooie route maken langs de negen Nederlandse Hanzesteden die aan de Randmeren en de IJssel liggen. Even een tandje terug, net als in de sigarenwinkel van Willem, maar dan op een gezondere manier. Er gaat een LF3 Hanzeroute van Kampen naar Millingen, maar je kan ook zelf een tocht bedenken via het fietsknooppuntennetwerk. Wij fietsen van Zutphen naar Deventer, Hattem, Zwolle, Hasselt en Kampen. Allemaal monumentale steden met pakhuizen en koopmanshuizen, soms ook een stadsmuur.
Maart 2020 | Pasar | 59
Meer ontdekken, reizen en genieten?
Word lid van Pasar en ontvang elke maand het Pasar-magazine Doe mee met de Weekaan vande deSemois Tijd blz.blz. 16 42 In groep kamperen ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN - APRIL 2019 ONDERWEG • ONTDEKKEN • REIZEN • GENIETEN - JANUARI 2018
Onze reporter huurt een glampingpakket blz. 53
LE
VERENS PASA MVAIAblGDAIEEZAINUPWPDR z. 68 E
KAMPEERGIDS
WANDELSPECIAL NATUURFOTOGRAFIE
Beeldig Bulgarije Wandelen in Noord-Hessen Tocht door de Spaanse Leeuwarden Picos de Europa met locals DE GEBROEDERS GRIMM ACHTERNA
KNAPPER DAN DE COSTA’S
Fre der ic bode in Eel op stap
Martine en Pren t tot rust
MET Z’N VIEREN IN EEN BUSCAMPER
reporter lk Noord-Norfo
CULTURELE HOOFDSTAD 2018
ANTWERPEN Antwerpen
Natuur tussen Zeebrugge en Blankenberge 46 km
Tekst en foto Mark Dedapper
Cirkelen rond de poolCirkel
Altijd een avontuur!
T
ussen Zeebrugge en Blankenberge liggen twee mooie, weinig bekende natuurreservaten. Je start de wandeling net buiten het havengebied van Zeebrugge en komt algauw in De Fonteintjes, een smal maar schitterend duingebied. Over een mooi wandelpad loop je langs vijvers en geniet je van een gevarieerde plantengroei met onder meer enkele zeldzame wilde orchideeën. Keerpunt van de wandeling is de pier van Blankenberge, 350 meter lang en gebouwd in 1933. Even over het strand en dan gaan we naar het Zeebos, dat werd aangeplant als groene buffer tussen Blankenberge en de Zeebrugse haven. Aan de ingang van het bos ligt een terrein dat jeugdbewegingen gebruiken.
Met de camper door Noorwegen Half om half door Keerbergen WESTVLAANDEREN
11 km
Veel caravan voor weinig geld
5,95 EURO
Caravantrends
verder:gezinscaravan weekend Hageland | getest: | grotbiken verder: onder de loep | vouwfietsen getest: interactieve horloges 12/01/2018 16:10:33 14/03/2019 15:49:49
P912019 AFGIFTEKANTOOR GENT X
BP
VAN BAsIC TOT LuxE
BP
BP BP BP
Huren voor elk budget P912019 AFGIFTEAFGIFTEKANTOOR KANTOOR GENT GENT X X
+ tenten reisdocumenten met een twist / Garmin-gps uitgetest /| groene gadgets verder: verplichte | pech onderweg huisdier mee op reis
Brussel
Leuven
3
Tekst en foto Chris Van Minnebruggen
kant-en-klare caravanroutes
14/02/18 11:54 17/01/2020 10:33:13
K
oning auto regeert op het Gemeenteplein, maar achter de Sint-Michielskerk duik je het groen in van natuurgebied Broekelei. Knotwilgen, loof- en naaldbos, even over een plankenpad kronkelt de weg een paar kilometer door stilte en groen tot bij de Dijle. Die volg je door open boerenland tot bij de Oude
Hansbrug (foto). Alleen fietsers en voetgangers mogen nog over het Midden-Spanje / polen / Wenen gietijzeren relict uit de industriële revolutie. Daarna trek je door residentiële wijken. Villa’s, fermettes en modernistische architectuur, zelfs de art-decoparel van het vroegere luxehotel Le Grand Veneur pronken er op los, gescheiden door tuinen en dennenbosjes.
+ West-Servië / campings in Vlaanderen / trends & nieuws / kampeerbeurzen 2018 Pasar 2019/1 – Laatste routecontrole 2018/11
C2-01-64 KW-9028.indd 1
Naamloos-10 1 2020 01-37.indd 1 Cover Kampeergids
VLAAMS-BRABANT
12 km
Zelden lopen groen en wonen hand in hand. In Keerbergen lukt dat, zij het met een stevig prijskaartje. Wandel mee door het Hilversum aan de Dijle, biotoop van Vlaamse schermgezichten.
GETEST: LMC SASSINO
DOssIER
5,95 EURO 5,95 EURO
TenTkamperen in heT GroTe neTewoud
Pasar 2019/1 – Laatste routecontrole 2018/11
Bijzondere bomen in Wallonië
83-84 WF 0119.indd 1
15/11/17 09:18
14/12/2018 11:48:03
→ Inspiratie voor uitstappen en vakanties → Reportages over reizen, wandelen, fietsen en kamperen → Gratis wandel- en fietsfiches
www.pasar.be/lidworden
VLAAMS-BRABANT Brussel
12 km
11 km
en daarna langs de pier van Blankenberge. Een perfect recept voor een zonnige dag.
Eilandhoppen in de Kvarnerbaai
Wandelroute | Vlaams-BrabantBrugge
Kies jeen plek Kust &kliff paken je tijd
GR ATIS L SPECIA
Op zo’n 100 meter van de zee ligt natuur-
KAMPEREN MET KINDEREN
3X DICHTBIJ NIEUW ENGELS WANDELPAD
WESTVLAANDEREN
gebied De Fonteintjes, een langgerekt duinBestemmingen & inspiratie 2018 gebied. Deze wandeling voert je er even heen,
KAMPEREN IN KROATIË
WANDELINGEN LANGS EEUWELINGEN
001 Cover 0118.indd 1 01 Cover 0419.indd 1
Brugge
Wandelroute | West-Vlaanderen
PRAKTISCHE GIDS 2018
Roadtrip door Zuidwest-Engeland
kom in Kalmthout
+
g€ 2,50 reisdarag tis boek
ANTWERPEN Antwerpen
46 km
Leuven