Bahçeşehir Üniversitesi Üniversitesi IL5805 Yardımcı Ders Notları

öyle de ildir– teknolojinin toplumumuzu nas1l etkiliyor oldu unu ve bununla ilgili ne yapmam1z gerekti ini tart1_1yor olmal1y1z.

The European: Bu tart1_malar1 yapabilmek için do ru kavramsal araçlara sahip miyiz?

Tüfekçi: Arap Bahar1 ve sosyal medya ile ilgili tart1_malar1n yüzeyselli i kar_1s1nda hayal k1r1kl1 1na u ruyordum. Sorular iyi olu_turulmu_ de illerdi; hepimiz internet X ya da Y’yi etkilemi_ midir?’ sorusuna yap1_1p kald1k. Arap Bahar1’nda asl1nda mevcut olmayan _ekilde kirli çama_1rlar1n1 dökme’ ve buna tek ba_1na internet yön’ verdi _eklinde bir dalga halinde yaz1lar yay1nlan1yordu. Zaman zaman yazarlar yanl1_ bir dikotomi kuruyordu ve o Facebook de ildi, o halkt1’ diyor. Sanki birer kutuplarm1_ ve kar_1l1kl1 birer ayr1cal1kl1 gruplarm1_ gibi. Bu gerçekten üzücüydü. Bu bize teknolojinin baz1 durumlarda nas1l rol oynad1 1 hakk1nda nas1l konu_mam1z gerekti ini bilmedi imizi gösteriyor. Birçok kurumumuzu teknolojiye kara kutu _eklinde muamele ederek kaybettik ve _imdi retorik olarak onu geri kazanmaya çal1_1yoruz. Fakat bu yaln1zca basit bir hile... Kurumlar1 geri kazanma teknoljinin önemsiz oldu unun emrinin verilmesini ilan ederek olmaz, fakat aksine tart1_1yor oldu umuz sorunun kavramsal ve deneysel olarak içeri ini anlamakla olur. Bence bizim yeni bir okuma yazma bilgisine ihtiyac1m1z var; insanlar interetle ilgili baz1 basit _eyleri ö renmek zorundad1r: TCP/IP nedir? Google arama sonuçlar1n1 nas1l s1ralar? Programc1lar bu sorular1n yan1tlar1n1 biliyorlar fakat bu, bunlardan anlayan insanlar ve toplumlar ile kombine hale getirilebilir.

The European: Klasik temel bilimlerin dijital ça a yakla_1m1 nedir? 0nsanlar1n bilgi üzerine dü_ünmeleri ve üretmelerindense içerik tüketimine ilgi duymalar1ndan endi_e duyuyorum.

Tüfekçi: 0nsanl1k tarihinde en yüksek kat1l1m oranlar1na sahip devrimler bile -1979 0ran devrimi gibi- en fazla yüzde 10 gibi bir kat1l1m oran1na sahiptir. Beni daha fazla endi_elendiren, insanlar aras1nda karar verici olanlar bile, teknososyal okur yazarl1 a bazen hayret verici biçimde gereksinim duyarlar. Bu konularla ilgili dü_ünen ve yazan pek çok ak1ll1 insan vard1r, fakat onlar bile kar_1l1kl1 konu_malara yöne verme e iliminde de illerdir.

Baz1 tart1_malar1n yüzeyselli i insan1 korkutmaktad1r; çünkü ç1kt1lar çok fazla sonuca yöneliktir. Teknolojik sorularla ili_kili olarak do rudur. Fakat sosyal sorularla da ilgisi vard1r. Ben örne in e er Facebook/ Twitter/ Google/ Ebay/ Amazon/ XXX sevmiyorsan, onlar1 kullanma’ diyen ki_ilerle tart1_maktan yoruldum. Bu insano lu 101’ dersine götürüyor bizi: Baz1 sosyal normlar vard1r ve bu sosyal normlar bir güce sahiptir; bu platformlar sosyal etkile_im için önemlidir ve artan bir biçimde normlar1 yans1t1r; bunlar art1k bizim medenî, sosyal ve siyasî ortak alanlar1m1z vs... Bu insanlar teknolojiden anl1yorlar ancak insanlardan çok iyi anl1yor gözükmüyorlar. Sonra ben yine sosyal ve insani bilimler arka plan1ndan gelen insanlarla konu_uyorum.

Toplum ve tarih konusunda derin bilgilere sahip olmalar1na ragmen teknoloji günlük kullan1mda birço una yabanc1 gibi görünüyor. Bu iki grup insan1n bile_kesinden olu_an ki_i say1s1 oldukça seyrek görünmektedir.

Bizim daha çok, daha sofistike, daha derin bir _ekilde insanlardan, toplumdan ve teknolojiden anlayan insanlara ihtiyac1m1z var. Bu bir geçi_ süreci, biz gelece i in_a ediyoruz. Daha iyisini yapabiliriz, yapmal1y1z.

The European: K1sa süre önce Wired’tan bana _u aç1klamay1 yapan Kevin Kelly ile görü_tüm: “Net kazan1m (ya da teknolojik de i_im), olumsuz yönlerden çok az daha a 1r basacakt1r. Bizim ihtiyac1m1z olan tek _ey biraz daha fazla seçenek ve f1rsat1n her sene geli_ime e_it olmas1d1r’ Sizce hakl1 m1?

Tüfekçi: 0yiyi ve kötüyü ay1rdetme noktas1nda bu tarz dü_ünmekle ilgili problemler var. Bu sonuçlar kolayca ölçülemiyor. Bunlar1 nas1l s1ralayabiliriz? Kazançlar1n ve kay1plar1n say1sal, nicelik yönünden nas1l kar_1la_t1r1labilece i konusunda emin de ilim. 0yi ve kötü ayn1 zamanda gerçekle_ebilir ama ço unlukla ayn1 insanlara olmaz. Teknoloji benim için birçok _eyi yapmam1 sa layan bir_ey olmu_tur ancak ben bir noktada teknolojik elitlerin bir parças1y1m. E er ça r1 merkezlerini demode yapacak bir ses tan1mlama sisteminin programc1s1 isen, büyük ihtimalle oldukça iyisindir. E er bir ça r1 merkezinde çal1_t1ysan, o kadar mutlu olmam1_s1nd1r. Hangisi a 1r basar? Benim için teknolojik de i_imin iyi ya da kötü bir _ey oldu unu tart1_mak faydal1 bir _ey de ildir, aksine bu inan1lmaz de i_imi anlamaya çal1_mak ve daha önemlisi, insani de erler çerçevesinde sonuçlara odaklanmaktansa ona _ekil vermektir. Bu bizi Marx’1n ünlü “Feuerbach Üzerine 11. Tez”ine götürür: Filozoflar böylece dünyay1 yorumlam1_lard1r. Fakat as1l mesele onu de i_tirmektir.’

Ben teknolojinin toplum ile nas1l daha iyi etkile_im içinde olmas1n1 anlamak istiyorum, sadece entelektüel çekicili ini de il, fakat ayn1 zamanda anlayabilmenin onu de i_tirebilme gücüne katk1 yapaca 1n1 umuyorum.

E er biz evrensel ses tan1mlama ve do al ses i_lemesine sahip olursak, ekonomimizi tekrar nas1l yap1land1r1r1z ve eski ça r1 merkezi i_çilerine nas1l i_ verebiliriz? Bu seni derin felsefî sorulara götürür: Bir insan1n de eri 61