GoiBerri 91. zenbakia

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria Imanol Urrestarazu 3 Iritzia 4-5 Merkatariak elkarlanean 8-9 Maialen Akizu 10 Gabiriarrak 1951. urtean 12 Joxe Mari Mujika 13 BKL 15

91. zenbakia. 2014ko otsailaren 14a

Maria Zabala Sukaldaria

ÂŤHiru lagunek afaltzeko arrautza bakarra jartzen nuenÂť 6-7

GOI B ERRI Jakitea elkarteak saria eman berri dio Maria Zabalari, betiko sukaldaritzan aritu izanaren aitortza gisa. GOTZON ARANBURU

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

IMANOL URRESTARAZU

Imanol Urrestarazu Kirolaria

«Gaintzako ermitatik Aralar, Aizkorri eta itsasoa ikusi daitezke» Mikel Albisu Ordizia Ordizian bizi da Imanol Urrestarazu (Lazkao, 1966), CAFeko langilea, gaur egun ordezkari sindikala da. Kirolaria, mendizalea, parapentearekin hegan egiten du eta bere bideoak sarean ikus daitezke.

Egin duzun hegaldirik onena.

Lanetik atera eta 15 minutuko kuluxkatxoa egitea sofan.

Pirinioak.

Amets bat.

Justizia sozialean oinarritu, eta bere buruaren jabe izango den Euskal Herri euskalduna. Airetik ikusten den bezain ederra.

Pelikula bat.

Azkena El Hobbit alabekin.

Liburu bat.

Koldo Saratxagaren Experiencias ner 2012 irakurtzen ari naiz.

Musika talde bat.

Jaso duzun oparirik bereziena.

Gutxien espero duzunean jasotzen duzun detailetxo hori.

80 hamarkadako edozein, a ze kasta! Adibidez, Ramones.

Jon lagunarekin gure hastapenetan (orain 25 bat urte) egiten genituen hegaldi prekarioak.

Abesti bat.

Mikel Laboaren Lili bat.

Zurikeria, inkoherentzia, bat esan eta besta egiten duena.

Igo duzun mendirik politena.

Janari bat.

Goierriko txoko bat.

Lozorroan zegoen Tungurahua sumendia, Ekuadorren. Handik gutxira aktibatu zen berriro.

Arroz integrala berdura salteatu ugarirekin.

Edari bat.

Belaguako bailara hegaldirako benetan leku ederra da.

Ahal den guzietan mendiko ura, batzuetan sagardoa eta okasio berezietan Habana 7 txupitoa.

Zaletasun bat.

Oporretarako leku bat.

Paisajerik dotorena.

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Itsasondo, Lazkao, Olaberria, Urretxu, Zerain, Segura eta Zumarraga

GOI B ERRI

Gorroto duzuna.

«Lozorroan zegoen Tungurahua sumendia igo, eta handik gutxira aktibatu zen»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Eskeine Legorburu Kudeatzailea: Lierni Ormazabal Koordinatzailea: Loinaz Agirre Produkzio arduraduna: Mikel Albisu Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Gaintzako ermita, Aralar, Aizkorri eta itsasoa ikusi daitezke.

Herriko alkate bazina...

A ze marroia!

Ordizian biziko ez bazina...

Borda koxkor batean lasai...

Beno, Lazkaon ere bai.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.hitza.info

Urretxu:

goiberri@hitza.info

Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

607 530 424 – publi@goiberri.info 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.info

04 GOIBERRI

IRITZIA

Joseba Imaz Gantzarain Kazetaria

Zumalakarregi bizirik da areta ahaztu eta zikinena ere alaitu dezake graffiti batek. Abesti eder batek zoritxarreko momentuak ahazteko balio duen bezala. Eguneroko bizitzako horma grisak, gure gizarteko izkina itsusienak, guztiak margotzeko gai delako sormena. Kolorez, gogoetaz, kritikaz edo umorez margotu ere. Kreatibitatearen ahalmen sorgin horren adibide berri bat izan dut joan diren egunotan. Gazte talde baten imajinazioak eta lanerako gogoak irribarrez zipriztindu baitu beste behin Euskal Herriko panorama eta historia sozio-politikoa.

Ataun of the dead izeneko zinema-trilogia abiarazi eta gauzatzen ari diren lagun horietaz ari naiz. Joan den ostiralean, hilaren 7an, Beasaingo Usurbe antzokian bota zituzten hiru film horietan lehenengo biak.

Astean zehar pilatutako nekea eta haserreak alde batera utzi, eta barre-algara terapeutiko batzuk egiteko parada polita, gau hartakoa.

Kasu honetan ere errealitate grisari txispa atera diote film horien sortzaileek, Xabier Padinek eta Beñat Iturriozek. Patxi Lopezek lehendakari-makila jaso zuenean otu zitzaien trilogiaren abiapuntua: bi zientifiko karlistak, Ajuria-Eneko maizter berriaren aditzera izanda, Zumalakarregi jenerala berpizteko plana martxan jarriko dute.

Esperimentuetan buru-belarri

P

dabiltzala, Idiazabalgo gazta lote bat kutsatuko dute ustekabean eta, ondorioz, Ataungo herritarrak zonbi edo ez-hildako bilakatzen hasiko dira, gazta lote hori dastatu ondoren. Bi karlista aldartetsuek egoera probestu eta Zumalakarregi berpiztea lortuko dute: osaba Tomas Euskal Herrian izango da berriro.

Bigarren filma ere estreinatu berria dute, Joxean's Hil Eben izenburupean. Ormaiztegin jaiotako jeneral karlista eta bere zonbi txapelgorriak Patxi Lopezen aurka altxatzen diren bitartean, Partido Nacional Vampirico (PNV) alderdiko buruzagiek beren hegemonia arriskuan ikusiko dute eta erabaki serio bat hartuko dute.

Agirre lehendakaria berpiztea.

Horrela sortuko da karlisten eta jeltzale banpiroen arteko norgehiagoka bortitz eta odoltsua.

Dudarik ez dago disparate hutsa dela lerro hauen gainean kontatutakoa. Disparate ederra inondik ere! Bigarren filma gauzatu ahal izateko 700 euroko aurrekontua soilik izan dute eskura. Grabaketak larunbat goizez egin dituzte, aktoreen jai-egunetan eta kamera bakar bat erabiliz. Mikrofonoak erratz-makila batean zintzilikatuta, asmamenari esker produktu fresko eta dibertigarri bat egiteko gai izan dira. Oso baliabide urriekin produktu deigarri bat egin dute eta, batez ere, ikusleoi gogotik barre eginarazi.

Zinematik etxera bidean nindoala, nire golkorako barrez, poza eman zidan pentsatzeak

«Zinematik etxera bidean nindoala, nire golkorako barrez, poza eman zidan pentsatzeak badagoela oraindik ametsak gauzatzeko indarrik»

badagoela oraindik ametsak gauzatzeko indarrik. Badagoela erokeriak gauzatzeko adorea duen jende burutsurik. Baliabide gutxi izanagatik –garai zail hauetan– sormenari hesirik jartzen ez dioten idazle, musikari, margolari eta eskultore ugari dagoela, alegia. Haiei esker jasaten ditugu errazago bizitzaren gazi-gozoak. Batzuetan gogoeta eta kritika sakonei esker, beste batzuetan edertasunaren eta estetikaren distira hutsarekin eta, sarritan, inguruan daukagun errealitate gordinari burla eginez.

Beharrezkoa baita hori ere, norbere buruaz barre egitea.

Herri honetan traszendentzia handiz bizi izan dugu gure historia, hizkuntza eta eguneroko bizitza. Batzutan gure buruari adarra jotzea zer den ahazteraino. Bizitzak ezin du izan fribolitate hutsa eta arinkeria zabarra, baina oso sanoa ere bada bromarako eta auto-zirikatzeko zirrikituak bilatzea.

Hori erakutsi digute beste behin Zumalakarregi eta Agirreren zonbiek.

Argi ibili, gainera, oraindik Ataun of the dead trilogiaren hirugarren kapitulua iristeko dago eta. Hurrengo filme horretan, ezker abertzaleko militanteek Nafarroako errege zahar bat berpiztuko dute aidanez, Zumalakarregi jeneralaren hegemoniari aurre egiteko. Aurreko zonbiak sortzeko kutsatutako Idiazabal gazta erabili badute, oraingo honetan Lodosako piperrak erabili beharko dituzte agian...

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

San Valentin Alde komertzialetik begiratu edo ez... San Valentin egun zoriontsu bat opa dizuet denoi!

Buru makiaveliko batek bakarrik asmatu dezakeen istorio bat kontatuko dizut Azkarate. Baziren behin, bi bertsolari gazte.

Uda zen. Auzoan jai herrikoiak zirela eta preso eta iheslarien senideen omenezko kalejiran kantatzeko gonbidapena jaso zuten bi gazteek. Bertsolariek ohi dutenez, egin zuten euren bertso saioa.

Igaro ziren udazkena eta negua. Udaberri usainik gabe iritsi zitzaien bi gazteei epailearen aurrera joateko ÂŤgonbidapenaÂť. Kalejira batean bertsotan aritzea delitua omen eta Audientzia Nazionalak inputatu zituen.

Ohartu zara honezkero, ez dela istorio bat. Bertsotan egitea (ere) delitu da gurean! Jagoba Apaolaza gasteiztarra eta Iker Pastor Zalduondokoa dira inputatuak. Hil honen 24an eta 25ean, neguan, epaiketa dute Madrilen.

Protagonistak ez gara gu, baina izan gintezkeen. Etorkizuna gure esku dagoela sinesten ari garen uneotan, hemen nork agintzen duen erakutsi nahiaren erakustaldi zentzugabe bat gehiago.

Jagobari eta Ikerri elkartasuna adierazteko, Bertsolariak Libre egitasmoa jarri dute abian. Ekintza ugari ari dira burutzen, baina

bihar zortzi (otsailaren 22an) bertso-agerraldi masibo bat egingo da Gasteizko Matxete plazan. Bertsozaleak eta bertsolariak, denak gaude gonbidatuta agerpenean parte hartzera. Zenbat kamiseta eskatu behar ditugu?

Nerea Elustondo

bat eta

Bertsotan egitea delitu gurean, diozu. Eta zer ez da, bada, gaur egun, delitu? Ia ezerk ez gaitu harritzen honez gero, eta hori da, zalantzarik gabe, kezkagarriena. Komunikabideak itxi, hainbat eta hainbat elkarte klandestinitatera kondenatu, eta makina bat herritar atxilotzen dituzte inguruotan, gaur bai eta bihar ere bai. Beste inon gertatzen al da horrelakorik? Noiz arte iraungo du zentzugabekeria honek guztiak?

Bertsolariak inputatu izana, gainera, larria iruditzen zait oso.

Bertsolari bat ezin baita kantatzen duenagatik epaitu, kanta baitezake guardia zibil erretiratu baten paperetik zein auto-bonba bat jartzera doan norbaiten paperetik. Hala ikusten dut nik behintzat.

Jagobak eta Ikerrek euren pentsaera politikoa izango dute, baina ezeren gainetik bertsolariak dira, euren bertso jardunean ariko zirenak kalejira hartan... Zenbat bertso ez genituen, bada, kantatuko gutako bakoitzak, ÂŤinputagarriakÂť! Hitzak neurtzen hasi behar al

bat Gorka Azkarate

dugu, bada? Badirudi baietz...

Ez dakit noraino helduko garen gurpil ero honetan, baina Euskal Herrian gertatzen ari denak ez dauka izenik. Egoerak hobera egingo duen itxaropena badaukagu, baina...

06 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

GOTZON ARANBURU

Maria Zabala Sukaldaria

«Gaur egun jendea ez dago ohituta larre motzean bizitzen»

GOIBERRI 07

ELKARRIZKETA

Miriam Luki Legazpi Jakitea elkarteak saria eman berri dio Maria Zabalari (Goizueta-Nafarroa, 1925), betiko sukaldaritzan aritu izanaren aitortza gisa. Zabala 50eko hamarkada hasieran iritsi zen Legazpira, San Sebastian egun batean, herria «xenda» bat baino ez zenean, ume bat besoetan eta bestea eskutik ezin eramanda, eta elurretan aldapan gora egin zuela biziki gogoan du. Azken 30 urteetan Zabala Legazpiko Gizarte Zentroko sukaldean aritu da lanean, musu truk. Egun egunero joaten da gizarte zentrora kartetan jokatzera; zentimo bat jokatzen dute partidako, «gure mahaia zentroko onena da».

Jakiteak saria emango zizula jakin zenuenean zer sentitu zenuen?

Poza eta emozioa. Legazpin Olaria eman zidatenean ere halaxe sentitu nintzen, nori eman eta niri... Korosti dantza taldekoek ere omenaldi bat egin zidaten. Urtean beste dantza talde batzuekin hiru truke egin ohi dituzte, eta dantzari gonbidatuei neuk eman izan diet gosaltzen, bazkaltzen eta afaltzen urterik urte.

Sukaldaritza zaletasuna ala ogibidea izan da zuretzat?

Beharrak eraman ninduen sukaldeko sutegira. Goizuetatik atera eta Donostiara joan nintzen neskame, baina nire eginkizun nagusia umeak zaintzea zen eta sukaldean ez nintzen gehiegi aritu.

Goizuetara itzuli zinen eta meategietako kantina hartu zenuen; hango sukaldean hasi al zinen?

Bai. Langile asko zegoen barrakoietan, eta gu etxe batean geunden. Ez nuen soldatarik, baina etxea, argia eta egurra debalde genituen. Gizona meategietako guardia zen.

Zein menu jartzen zenien meatzariei?

Potajea urdai pixka batekin, garai hartan babarrun asko jaten zen. Afaltzeko arrautza bakarra

ipintzen nuen hiru lagunentzat, ilar gutxi batzuekin eta patatekin; horrekin nahikoa behar zuen, halabeharrez. Herriko langileak kamioietan etortzen ziren eta haiek beren jana ekartzen zuten; nik kanpokoei ematen nien jaten. Ordurako Extremadurako (Espainia) langileak zeuden, bat baino gehiago Esako urtegia eraikitzera etorritakoa.

Zerk ekarri zintuen Legazpira?

Gure aita 33 urte zituela hil zen, anaia soldadu nuen eta ea Goizuetan geratuko ginen galdetu zigun, han aterabide handirik ez baitzegoen. Gure beste anaia Legazpin bizi zen, San Inazio auzoan. Brinkolako harrobian hasi zen lanean eta ondoren Patrizio Etxeberriaren lantegian; haren atzetik etorri ginen senarra eta biok.

nuen bertan. Handik goiko pentsiora bidali ninduten, eta beste 5 urte egin nituen. Goikoan sukaldean egin nuen lan, 44 lagunei jaten ematen nien eta garbiketak egitera bi emakume etortzen ziren. Guztira, 26 urte egin nituen Etxeberriarentzat lanean.

Zure umeak non geratzen ziren zu lanean ari zinen bitartean?

Nahikoa koskortuta zeuden, eta beren kasa moldatzen ziren. Hori bai, eguerdian etxera etorri eta bazkaltzen ematen nien aurreko gauean prestatutakoarekin. Umeez gain, guk apopiloak ere izan genituen.

Nolako tratua zen apopiloekin egiten zenuena?

Nafarrak ziren eta eurek urdaia zein babarrunak ekartzen zituzten eta nik ardoa nahiz ogia

Nolakoa zen Legazpi 50eko hamarkadaren hasieran?

Patrizio Etxeberriaren lantegia txikitxoa zen, eta Legazpi xenda bat. Muruko behiak San Inazio ondoan bazkatzen ziren eta guk egurra pinudietatik hartzen genuen. San Juan eta San Inazio auzoak zeuden, beste auzorik ez zegoen. Gizarte zentroa dagoen tokian ez zegoen ezer, eta kultur etxearen atzealdean etxe bat zegoen, dentistaren etxea.

Pentsioan hasi zinen lanean, baina ez sukaldeko lanetan.

Pentsioan lan egiten zuenak besoa hautsi zuen, eta bere tokia betetzeko deitu ninduten, garai hartan seguruak eta horrelakoak ez zeuden. Alaba zaharrena Arrasaten nuen (Gipuzkoa), izebaren tabernan lanean, eta nirekin ekarri nuen.

Handik gutxira Patrizio Etxeberriaren etxean hasi zen lanean.

Zeintzuk ziren zure eginbeharrak pentsioan?

Lantegian ari zen jendea zegoen pentsioan. Egunean 60 ohe egiten nituen, 60 logela eta hiru korridore. Komunak ez nituen zenbatu, baina atera kontuak.

Sukaldeko arduraduna ez zegoenean bakarrik lan egiten

«Meatzetako kantinan ez nuen soldatarik; etxea, argia eta egurra debalde genituen» «Afaltzeko arrautza bakarra jartzen nuen hiru lagunentzat, ilar gutxi batzurekin»

erosten nuen. Nik erositakoa kobratzen nien loarekin batera, baina asko ere ez zen. Etxekoak ziren. Pentsa, behin Fatimara (Portugal) joatea otu zitzaigun eta apopilo batek etxera eraman zituen gure umeak, Nafarrora.

Bizitza zati bat Patrizio Etxeberriaren etxeari lotuta egin duzue. Nolako gizona zen?

Gure alaba bere etxera lanera eraman zutenean, alabari galdera bat egin zion: gure fabrikatik zein da zure aitak gogokoen duen erreminta? Sega zela eta ordubetean aitari eramateko sega ekarri zion. Nik ez daukat Patrizio Etxeberriaren kexarik.

Gizarte zentroko sukaldean 30 urte egin dituzu.

Bai, senarraren bitartez hasi nintzen, eta orain arte. Gauza gutxi zegoen hemen, gizarte zentroan, eta pentsiotik ekartzen genituen zopa-ontziak, kazoak eta lapikoak. Gerora erosi genituen hemen edukitzeko tresna guztiak; orduan aldundiak dirua ematen zuen, orain ez. Ospakizunak zeudenean bazkariak edo afariak egiten genituen, 300 lagunentzat ere bai.

Nola kalkulatzen dira kantitateak 300 lagunentzat?

Litro bat hiru lagunentzat, oilasko bat lau lagunentzat... Eta lehenengoek errepikatzen badute faltan izango duzu.

Eta menu bat, adibidez?

Haragi zopa, entsalada, oilaskoa, melokotoia eta anana.

Inoiz ez duzu kobratu, ezta?

«Pentsioan 60 ohe, 60 logela eta hiru korridore egiten nituen egunero» «Gizarte zentroko ospakizunetan bazkariak eta afariak egiten genituen»

Ez, urteak egin ditugu hemen musu truk lanean. Inoiz mahaikoei zertxobait gehiago eskatu diete eta eman egin digute.

Egun ez dirudi oso modan dagoenik ezeren truke lan egitea.

Zer deritzozu?

Bada horregatik ari dela dena galtzen. Jendeak orain dantzan baino ez du egin nahi.

Gutxirekin bizi izan zara zu.

Guztia edukitzea hain ona dela uste al duzu?

Gaur egun jendea ez dago ohituta larre motzean bizitzen.

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Merkatariak elkarlanean Txartel bakarra eta ‘Marketplace’ egitasmoa lantzen ari dira Goierriko merkatariak, lehiakide izateari utzita.

Janire Arrondo Goierri Poltsa bete egitasmo eman diote hasiera Goierriko merkatariek 2014ari. Garai zailak bizi dituen sektorea den arren; geldirik geratzeko asmorik gabe, ekintza berriak sortu eta ideia berriak garatzen dabiltza lanean. Elkarren lehiakide izan beharrean, elkarlanean aritzea dute helburu.

Herrien bizkarrezur dira dendak, azokak eta ostatuak; auzoei eta kaleei bizia ematen dienak. Aberastasuna sortzen dute; lana ere bai. Egoera ekonomikoaren okertzeak eta erosketa ohituren aldatzeak zaildu egin du merkatarien egoera. Internet bidezko salmeta-

kedo ordutegiak luzatzeak aldaketak eragin ditu sektorean.

Bailaran Beasaingo (Bareak), Ordiziako (Ordizian) edo Lazkaoko (Lazkaon)merkatariak, esate baterako, elkarteetan antolatuta daude. Segura da herri txikietan elkartea duen bakarra, Maduragain.

Handiek zein txikiek, laguntza eta babesa izan dezaten lanean dabiltza Goierriko Merkataritzaren Dinamizaziorako Bulegoan. Urtebete pasatxo darama bulegoaren arduradun Gorka Goikoetxea donostiarrak. Fisikoki Goikoetxeak berak Beasaingo Bareaken bulegoan lan egiten badu ere, izenak dioen bezala, Goierri osoko merka-

Elkarteen aritzea onuragarria dela uste dute Goierri garaian ere rretxu-Zumarragan Bi-Tartean eta Legazpin Ilinti elkartea ere bizilagunek erosketak herrian bertan egin ditzaten sustatzeko lanean dabiltza. Ilinti elkarteko lehendakaria da Albon Retegi. Saltokiak eta ostalariak elkarteetan biltzea «onuragarria» dela dio berak. Dendetan hobariak izateko edo hainbat kanpainetan parte hartzeko erosketa txartela martxan dute Legazpin; «azkenean helburua jandeak bertan erostea da, hortaz erakargarri egin behar dugu», dio lehendakariak. Aurreko urteetako dinamika berarekin jarraituko dute kanpainak eta ekintzak egiten. 1991z geroztik hasi ziren elkartzen eta lanean Urretxuko eta Zumarragako merkatariak ere Bi-Tartean elkartean. Saltokien arteko koordinazio lanak egin eta topagune izatea dute helburu. Erosketa txartela indartzeaz gain, urtean zehar erosketak sustatzeko kanpainak egingo dituzte.

U

taritza dinamizatzeaz arduratzen da. Urtarrilaren amaieran bildu ziren Beasaingo Igartza jauregian herrietako merkatari elkarteetako ordezkariak; udal zinegotziak zein teknikariak; eta, Goitur eta Goiekiko arduradunak. Bertan, Goikoetxeak 2014rako egitasmoen berri eman zien.

Landu beharreko lehentasunen artean «elkarlanarena» azpimarrazen du Goikoetxeak.

Herri bakoitzean udalak eta merkatal elkarteek (elkartea duten herrietan behintzat) elkarrekin egiten dute lan. Ez da gauza bera gertatzen herrien artean, ordea: «Elkarren konpotentzia gisa ikusi beharrean, saltoki edo elkarteen artean kooperatu beharra dago. Indarrak batu behar ditugu, lana elkarrekin egin eta ondoren bakoitzak berea egin dezala».

«Lehia» inguruneen arteakoa dela dio Goikoetxeak, ez eskualde barruko herrien artekoa. «Goierriren lehiakideak Donostialdea edo Tolosaldea izan daitezke; baina, Beasain eta Ordizia ez dira lehiakide, elkarren osagarri baizik», dio dinamizatzaileak.

Egitasmo berritzaileak Merkatarien zein erosleen baldintzak hobetzeko asmoarekin, Goikoetxeak Goierriko Merkatal Txartela sortzea proposatu zien Igartzako batzarrean.

Ordizian, Beasainen eta Lazkaon, badute berea; baina gero eta gutxiago erabiltzen dela eta ez duela jende berria erakartzen ikusi dute. Helburua, herri

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Beasainen, Ordizian zen Lazkaon egiten diren stock azoketan hainbat herritako saltokietakoak elkatzen dira.

IÑAKI GURRUTXAGA

Konpetentzia gisa ikusi beharrean, saltokien artean kooperatu beharra nabarmendu dute.

2015erako Goierriko Merkataritza Txartela prest eduki nahi dute Kanpora begira, sarean produktuak saltzeko ataria sortu nahi dute: ‘Goierri Marketplace’ gunea

guztietarako balioko lukeen txartela erabiltzea da. «Erabiltzaileentzat abantaila ugari izango ditu. Herri guztietan erabili ahal izango da, udal baliabideak erabiltzeko aukera ere bultzatu daiteke. Visa txartela izango da, dirua ateratzeko ere balioko du, eta horrek balio gehiago emango dio», esan du Goikoetxeak. Hala ere, horrek ez du oztopatuko elkarte bakoitzak bere saltokietarako kanpainak egitea. Dinamizatzailearen asmoa eskualdeko merkataritzaren irudia indartzea da. Oraindik, txartel berria martxan jarri aurretik, merkatariekin eta banketxeekin lanketa egiteko dago; dena ondo joanez gero, 2015erako prest edukitzea espero dute.

Internet aukera gisa Interneteko salerosketarako aukera arrisku gisa ikusi beharrean, aukera indartsua dela nabarmendu nahi du Goikoetxeak. Horregatik proposatu du Goierri Marketplace denda birtualaren ideia. Oraindik ideia hutsean dagoen arren, bailarako enpresak web atari batean biltzea da helburua, euren produktuak online sal ditzaten.

Sarea enpresentzat erakuslehio garrantzitsua dela uste du. Garai berrietara egokitzea ezinbestekoa izango da merkataritza txikiari eusteko.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

ÂŤBertsolari gazteok abesteko gogoa dugu, baina ez dugu plazarikÂť Maialen Akizuk Mikel Laboaren omenezko bertsolari sariketa irabazi du eta Bertso Egunean parte hartu du.

Asier Zaldua Urretxu Maialen Akizu (Urretxu, 1996) bost urterekin hasi zen Zumarragako eta Urretxuko bertso eskolan. Ordutik, hamaika sari lortu ditu.

Nolatan bertsolari?

Duela 13 urte haurren bertso eskola berreskuratu zen eta orduan hasi nintzen. Bost urte nituen. Gainontzekoak zaharragoak ziren, baina gogo handia nuen eta utzi egin behar izan zidaten.

Giro ona aurkitu al zenuen bertan?

Bai. Adin eta ikastetxe ezberdinetako haurrak elkartu ginen.

Egun, bertso eskolako irakaslea naiz, Manex Mantxolarekin eta Amaia eta Mikel Iturriotzekin batera.

Beraiekin entrenatzen al duzu?

Gabiriara ere joaten naiz. Izan ere, ama bertakoa da. Kanpoko lagunekin abesten ere saiatzen naiz.

ASIER ZALDUA

Babeslea

Ba al dago alderik Urretxuko eta Zumarragako eta Gabiriako eskolen artean?

Bai. Estiloa, gaiak, kantatzeko era, umorea... erabat ezberdinak dira. Bi iturri ezberdinetatik edatea oso aberasgarria da.

Aurten azkenekoz parte hartuko duzu Eskolarteko Bertsolari Txapelketan.

Hala da. Berriro irabaztea gus-

tatuko litzaidake. Aurten ezberdina izan behar da: afari giroan egin behar dugu.

Zeintzuk dira zure erronkak 2014rako?

Gogotsu nago. Eskolartekoari bukaera polita eman nahi diot.

Nahi adina plaza al dituzue?

Nahi baino gutxiago. Umetan plaza batzuetara gogo txarrez joaten ginen. Egun, abesteko gogoa dugu eta ez dugu plazarik. Bertsolari asko gara, eta plaza gehienak BECeko zortzi finalistentzat dira. Normala da.

Nolako bertsolaria zara?

Zaila da erantzutea... Orain arte bakarkako lanetan erosoago sentitu naiz, baina egun ofiziotan aritzea nahiago dut. Gainera, natural abesten saiatzen ari naiz. Lehen potolokeriak botatzeko ohitura nuen. Umoreari lehen baino garrantzia handiagoa ematen diot. Bestalde, bertsoa saltzen dakidala esaten didate.

Hori ona da!

Ona botatzea, hobea!

Nola ikusten duzu emakumeen papera bertso munduan?

Nik ez dut Maialen Lujanbiok edo Nerea Elustondok sentitu zuten bakardadea sentitu. Beti beste neska batzuk izan ditut ondoan. Hori dela eta, ez dut asko hausnartu gai horren inguruan.

GOIBERRI 11

MOTZEAN

GOIBERRI

Maitasun erromantikoaz San Valentin egunean ospatzen den maitasun mota da maitasun erromantikoa.

Maitasun mota hau, ordea, «emakumeen kalterako» izateaz gain, «gizarte eredu patriarkala mantentzeko» ere badela uste du Nerea Elias antropologoak.

Ane Arrieta Beasain Gaurko eguna, otsailaren 14a, maitasunaren gorazarre egiteko eguna da askorentzat. Batez ere maitasun erromantikoa ospatzekoa eta indartzekoa. Telebista piztu besterik ez dago maitasuna zer den nola azaltzen duten ikusteko edo, behintzat, maitasun eredugarria nolakoa izan beharko lukeen barnerarazi nahi duten ikusteko.

Baina, zer eragin du maitasun erromantikoak pertsonengan?

Nerea Elias antropologo ataundarraren ustez, «maitasun erromantikoak mesede gutxi» egiten die emakumeei. Bikote harremanetan «menpe-

ko» egiten ditu emakumeak; «biolentzia matxistaren jomugan jartzen gaitu», dio. Bere ustez, gizon-emakumeok «ezberdin sozialitzatzen gaituzte» maitasun kontuetarako.

Umetatik barneratuta

«Maitasun honek menpeko egiten gaitu, biolentzia matxistaren jomugan jarriz» Nerea Elias

Antropologoa

Emakumeei txiki-txikitatik erakusten diete bikote maitasuna (esan gabe doa bikote heterosexual-monogamoa) ezinbestekoa dela zoriontsu izateko: «Maitasunak asebeteko gaituela eta maitasunaren izenean gure askatasuna sakrifikatzea beharrezkoa dela».

Maitasun mota horrek, ordea, ez du bikote mailan soilik

eragiten. Gizarte oso baten eredua mantentzen laguntzen du.

«Maitasun erromantikoa inguratzen duten ideia eta balore multzoak ezinbestekoak dira egungo gizarte eredu patriarkala mantzentzeko eta bersortzeko. Gizonen eta emakumeen arteko desoreka sozialak luzaroan iraunarazteko eta familiaren ideia tradizionalenari eusteko», dio antropologo ataundarral.

Bere ustez,«maitasun erromantikoaren eraikuntza sozialak bikotearekiko menpeko egiten ditu emakumeak» eta bikote harreman «desorekatuak» sortzen ditu.

12 GOIBERRI

ARGAZKI ZAHARRA

Gabiriako eskolako mutikoak ageri dira argazkian; 1951. urteko argazkia da. ANDER IURRITA

Gabiriako eskolako mutikoak

Erredakzioa Gabiria 1951ko ekainaren 9an ateratako argazkia da goikoa. Gabiriako eskolako mutikoak ageri dira bertan, Juan Mujika maisuaren inguruan.

Goiko ilaran, ezkerretik eskuinera: Juan Joxe Ormazabal (Urkiztegi), Jokin O単atibia (Aranetxiki), Joxe Luis Galdos (Etxeberritxo), Jabier Lasa (Elizalde), Andres Zubizarreta (Ugarketa), Pako Elosegi (O単atibitxiki), Estanis Andola (Errotaberri), Juan Mujika (maisua), Agapito Azarola (Mandiola) eta Joxe Mari Antia (Altolagirregarakoa).

Erdiko ilaran, ezkerretik eskuinera: Pedro Joxe Lasa (Elizalde), Pako Ormazabal (Landarregi), Pedro Izagirre (Zuazolazpikoa), Juan Goia (Gaztelu), Migel Igarzabal (Merkategi), Josu Arzelus (Kalebarren), Joxe Luis Lizarazu (Zentagoitigoikoa) eta Antonio Goia (Sanesteban).

Beheko ilaran, ezkerretik eskuinera: Joxe Egiguren (Errotaetxe), Asensio Soraluze (Zuazolazpikoa), Ramon Otegi (Bekoetxe), Migel Agirre (Bekoetxe), Pedro Mari Ormazabal (Urkiztegi) eta Jabier Elosegi (O単atibitxiki).

GOIBERRI 13

GURE LURRA

Joxe Mari Mujika

Duela urte batzuk Zumarragan erakustaldiak egiten zenituen.

Ahari-jokoan aritzen den gabiriarra

«Aurrezten ari naiz, udaberrian ahariek sei bat jokotan parte hartuko baitute» Asier Zaldua Gabiria Joxe Mari Mujikari (Gabiria, 1946) ahari-jokoa asko gustatzen zaio. Azpeitiko zezen-plazako saioetan parte hartzen du, eta lehia asko irabazi ditu.

Ahariei izenik jartzen al diezu?

Bai. Aitona hark, adibidez, Tyson zuen izena. Izan ere, hankamotza zen, Tyson bezala. Beste bati Turbo izena jarri nion. Izan ere, hankaluzea eta oso azkarra zen. Akerrek bezain azkar egiten zuen korrika.

Aita zenak ahariak zituen eta berarekin zaletu nintzen. Ahari onak zituen arren, ez zuen asko jokatzen. Onenak saltzen zituenean haserretu egiten nintzen.

Mundu honetan aritzeko apur bat jokatu beharra dago. Ni dagoeneko ohituta nago.

Zein dohain behar ditu ahari on batek?

Zenbat ahari dituzu?

Joxe Mari Mujika, bere ahariekin. ASIER ZALDUA

Zer jaten dute?

Artirina, pulpa, babak, ardotan bustitako ogia...

Non ibili zara ahariekin?

Eibarko eta Tolosako zezen plazetan asko jokatzen zen.

Egun, Azpeitiakoa da plaza nagusia. Dena den, ez da lehen bezainbeste jokatzen. Diru gutxiago dago eta... Asko kostatzen da jendeak dirua jokatzea.

Zenbaten behin egoten dira ahari-joko saioak Azpeitian?

Denboraldia apirilean hasiko da. Apirilean, maiatzean eta ekainean, igande arratsaldero jokatuko dugu. Urrian, azaroan eta abenduan berriro jokatuko dugu. Arratsaldero lauzpabost joko egoten dira eta ahariek elkarri lau kolpe ematen ez badizkiote, nagusiek ez dute sarrerengatik lortutako dirutik

Nondik ekartzen dituzu ahariak?

Denak etxekoak dira. Mufloi mestizoak dira. Egungoen aitona oso ona zen.

Nolatan halako zaletasuna?

Hamabost bat.

Agiña auzoan egiten genituen.

Baina egun dena bekatu dute eta... Dena den, ez dut sekula animalien babesleekin arazorik izan. Azpeitin udalaren babesa dugu.

ezer kobratzen. Bestalde, egun ahariek ihes egiteko aukera dute. Ez da galdutzat ematen.

Hori bai, bi minututan kolperik jotzen ez badu, galtzailetzat jotzen da. Udan jai egiten dugu, plaza okupatuta egoten baita.

Nola lotzen dituzu saioak?

Saio batean lotzen dugu hurrengoa.

Ahari onak al dituzu?

Jokatu gabeko bat dut, eta horrek sustoren bat emango du.

Sekula ezagutu dudan onenetakoa da. Datorren udaberrian nire ahariek sei bat jokotan parte hartuko dute, eta orain dirua aurrezten ari naiz.

Jende asko joaten al da ahari-jokoak ikustera?

150 bat lagun. Mendizabalen aurka jokatu nuen batean, due-

la 20 bat urte, 2.000 lagun elkartu ziren Azpeitiako zezenplazan. Jendea sartu ezinik gelditu zen. Historikoa izan zen.

Ahari-jokoez batere ez dakien jendea ere joan zen.

Nork irabazi zuen?

Mendizabalek. Berea akerra zen eta nirea ahari garbi-garbia.

Akerrak adar bihurriak zituen eta hark aurkariari aurpegia ebakitzen zion. Plazara sartu baino apur bat lehenago jakin nuen.

«Duela 20 bat urte, 2.000 lagun elkartu ziren Azpeitiako zezen plazan»

Garrantzitsuena, buru ona izatea da. Bestalde, hanka luze samarrak edukitzea ere garrantzitsua da. Hankamotzek gutxiago korritzen dute. Abiadura hartzerako, besteek sekulako kolpea ematen diete.

Dopinik ez al da egoten?

Hauei oraindik ez diete kontrolik egiten. Paperak zuzen edukitzea eskatzen digute.

Nola entrenatzen dituzu ahariak?

Batzuek korrika egiteko makinan jartzen dituzte. Nik ez. Nik traktorean eramaten ditut.

Traktoreak atzealdean kaiola bat du eta bi jartzen ditut aldiko. Batzuek ez dute korrika egin nahi, baina atzeko egurrak ipurdian jotzen dienean korrika egitea beste aukerarik ez dute. Bi egunean behin ateratzen ditut korrika egitera. Lau bat kilometro egiten dute aldiro: Gabiriara, Zumarragako ospitale aldera... eramaten ditut.

14 GOIBERRI

INTERNET

saretik bertsomovieda.com

Sarean ikusia

Bertsomovieda lehia hirugarren urtez dator

Telegram APPa euskaraz dago

Interneteko 3.600 iruzur ikertu dituzte ertsolaritza teknologia berriekin lotuz sarean arrakasta handia lortu eta gero, hirugarren edizioarekin dator Bertsomovieda lehiaketa. Antolatzaileen arabera, ÂŤindarberritutaÂť dator, gainera, ÂŤaurreko urteetako milaka bisitek eta bozkekÂť emandako babesari esker.

Bertsozale gehienek izango dute dagoeneko haren berri, baina ez dakitenentzat, bertsoa oinarri duen bideo lanak egin behar dira. Hau da, bertsoren bat agertzen den eta gu-

B

txienez zazpi segundoko iraupena duten bideoak.

Sari potoloak banatuko dituzte aurten ere parte-hartzaileen artean; guztira, 2.500 euro. Lau sari nagusi izango dira: helduen mailakoa (1.000 euro), gazteena (330), ikusleen saria (500) eta bertsorik onenak dituen bideoarena (250).

Oinarri guztiak, lehiaketaren webgunean ikus daitezke.

Lehiaketa iragartzen duen bideoa ikusteko:

Klik

Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Sailak emandako datuen arabera, Internet bidez egindako 3.600 iruzur inguru ikertu ditu Ertzaintzak 2013. urtean. Horietatik gehienak, partikularren banku-kontuetan egindako zorpetzeak eta webguneen bidez egindako gezurrezko erosketak dira.

Iruzur mota honek azken urteetan gora egin du gainera; izan ere, 2012an, 2.591 izan ziren, 2013an baino mila kasu gutxiago. Kasurik gehienetan, banku edo internet bidezko denden izenean jartzen dira harremanetan, e-mailez edo sms bidez, dirua eskatzeko.

Adituen ustez WathsApp mezularitza zerbitzuaren lehiakide nagusia izango da Telegram; zerbitzu berbera eskaintzen duelako, doakoa delako, eta pribatutasun aldetik aukera gehiago eskaintzen dituelako.

Euskal erabiltzaileentzat beste abantaila bat ere badu, gainera, izan ere, Bitarlanek eta Gaueko Kooperatibak euskarazko bertsioa egokitu dute. gaueko.com

Facebook sare sozialak 10 urte Gaur gaurkoz munduko sare sozialik ezagunenetakoa den Facebook-ek 10 urte bete ditu.

Unibertsitateko ikasleentzako komunitate moduan hasi zen, eta hasieran gora-behera ugari izan bazituen ere, Mark Zuckerbergek sortutako atariak 1.230 milioi erabiltzaile lortu ditu. facebook.com

GOIBERRI 15

ELKARTE LAGUNAK

Saskibaloiak harrobi garrantzitsua du Beasainen BKLren hamabi taldetan eta Saski Eskolan 180 neska-mutilek entrenatzen eta jokatzen dute.

Ane Arrieta Beasain Hamabi talde ezberdinetan banatuta, 155 neska-mutilek osatzen dute Beasaingo BKL saskibaloi taldea. Horrez gain, Saski Eskola izeneko talde bat ere badute. Bertan 2002 urtean jaiotako 12 neskak eta 13 mutilek saskibaloi-jokoaz gozatzen dute, gerora begira, oinarria egin eta pixkanaka ikasten joateko.

Rafa Barahonak, Jose Mari Garmendia kirol zuzendariak, Mikel de las Herasek, Felix de las Herasek eta Pablo Martinezek osatzen duten zuzendaritza taldeak gidatzen ditu neska-mutilak, eta talde bakoitzeko dauden bi entrenatzaileak, 24 guztira. Azken hiru urteetan egin duten lanak, aurrez zau-

den zazpi talde egotetik hamabi talde egotera pasa arazi du BKL. Mikel de las Herasen esanetan «eguneroko lana ikusi du jendeak; ondo ari garela lanean. Eta, gutxika, geroz eta jende gehiago apuntatu da». Hori gutxi balitz, datorren urtean bi talde berri sortzeko aukera ere ikusten dute.

Hala ere, «beste herri batzuetako jendea erakartzeko zailtasunak» dituztela dio De

Orain 3 urte aldatu zen Zuzendaritza Taldea. Aurrez, zazpi talde zeuden; orain, hamabi

las Herasek. «Lazkaoko jokalari batzuk baditugu, eta Idiazabalgo bakarren bat ere bai, baina beste herrietatik ez dugu lortzen inor inguratzerik».

Entrenamenduak Beasain Institutuan, Alkartasuna Lizeoan eta Antzizar kiroldegian egiten badituzte ere, partidak Antzizar kiroldegian bakarrik jokatzen dituzte.

Urtean zeharreko partidez gain, joan den urteko gabonetan, munduko saskibaloi txapelketarako puntuagarria zen partidak jokatu zituzten Euskadiko, Madrilgo, Galiziako eta Gaztela-Leongo taldeen artean. Horrez gain, urtarrilean, 4x4ko Goierri mailako saskibaloi txapelketa antolatu zuten.

Azken honetan, Goierriko herri ezberdinetako 41 taldek parte hartu zuten. Gainera, denboraldi amaieran, ekainean, 4X4ko beste txapelketa bat egiten dute. Iaz antolatu zuten lehen aldiz, eta haur bakoitzari elasti-

Oina argazki oina argazkientzat argazki oina oina argazkki oina argazkki oina. ARGAZKILARIA

Senior mailako mutilak punta-puntan dabiltza KLko hamabi taldeetako bat da senior muytilena (18 urtetik gorako mutilak). Gipuzkoako bigarren mailan jokatzen ari dira une honetan, eta sailkapeneko lehen postuan daude azken asteetan. Mikel de las Herasen esanetan «oso-oso onak dira: «Jokalari batzuk aurrez lehen mailan jokatutakoak dira». Datorren urtera begira, «lehen mailara igotzeko helburua» dute.

B

koa eman zioten opari. «Gaztetxoei hemen gaudela esan nahi diegu, ikusteko, probatzeko eta etortzeko, gure web orrialdean ere sar daitezke nahi badute:

www.bklsaskibaloia.com».