Nasza Gmina Pabianice - Nr 1/2019 (10) - czerwiec 2019

Nasza Gmina Pabianice Nr 1/2019 (10)

Czerwiec 2019 r.

Czasopismo samorządu Gminy Pabianice

Egzemplarz bezpłatny

ISSN 2450-0542

Będzie bezpieczniej na skrzyżowaniu w Petrykozach W numerze:

Projekt ADELE w Gminie Pabianice – str. 3

Piknik charytatywny w SP Petrykozy – str. 5

45-lecie ZPiT Bychlewianka – str. 6

Historia cmentarza w Rydzynach – str. 7

Rajd rowerowy z Konina do Konina – str. 10

Po serii niebezpiecznych wypadków na skrzyżowaniu przy ośrodku zdrowia w Petrykozach, zapadła decyzja o zmianie organizacji ruchu w tym miejscu.

Najważniejsza z planowanych zmian to ustalenie pierwszeństwa przejazdu drogą powiatową Szynkielew – Petry-

kozy – Kudrowice na wprost. Kierowcy jadący od strony Górki Pabianickiej, podobnie jak Ci nadjeżdżający od Piątkowiska napotkają znak STOP. Dodatkowo zmniejszenie prędkości zostanie wymuszone przez progi spowalniające, tzw. „poduszki berlińskie” poprzedzone pasami wibracyjnymi.

Pasy wibracyjne zostaną umieszczone również na drodze powiatowej przed dojazdem do skrzyżowania.

Wykonanie prac planowane jest na przełom lipca i sierpnia bieżącego roku. Prosimy o zachowanie szczególnej ostrożności na tym skrzyżowaniu.

Str. 2

Nasza Gmina Pabianice

Gmina Pabianice atrakcyjna dla inwestorów Szkoła w Petrykozach już wkrótce będzie większa Zbliża się ku końcowi budowa hali magazynowej w Pawlikowicach, przy węźle z drogą ekspresową S-8.

Budowę realizuję spółka Panattoni Europe a docelowo obiekt ma służyć światowemu gigantowi, jeśli chodzi o branże e-comerce, firmie Amazon.

Na hali o powierzchni 41 tys. metrów kwadratowych powstanie już szóste centrum logistyczne tej firmy w Polsce.

Obecnie trwa rekrutacja na takie stanowiska jak: menadżerowie operacyjni, specjaliści IT czy pracownicy magazynów. Aktualne oferty pracy dostępne są na stronie www. amazon.jobs/pl.

W powstającym centrum stałe zatrudnienie znajdzie ponad 1000 osób, a okresowo w sezonach świątecznych, liczba ta może rosnąć nawet do dwóch tysięcy, Zgodnie z koncepcją zagospodarowania tere-

nu, powierzchnia inwestycji wynosi 18,58 ha, w tym 5,86 ha powierzchni zabudowy, 6,41 ha utwardzonej powierzchni oraz 6,31 powierzchni biologicznie czynnej. Planowane przedsięwzięcie jest realizowane etapowo, przy czym w pierwszym etapie zostanie wykonana hala o powierzchni ok. 4,15 ha, drogi, parkingi dla samochodów osobowych, ciężarowych i autobusów, a także cała infrastruktura towarzysząca.

Drugim etapem będzie budowa hali o powierzchni ok 1,71 ha wraz z dokami i miejscami parkingowymi dla samochodów ciężarowych.

Inwestycja ta nie tylko przyniesie nowe miejsca pracy i wpływy z podatków do budżetu gminy, ale będzie również magnesem przyciągającym kolejnych inwestorów, którzy szukają dogodnych lokalizacji pod swoje przedsięwzięcia.

Trwa rozbudowa szkoły Podstawowej w Petrykozach, dzięki której powiększy się ona o salę gimnastyczną, przebieralnie, sanitariaty i magazyn sprzętu sportowego.

Powstaną też nowe sale lekcyjne, pomieszczenia sanitarne dla uczniów i nauczycieli, pokój logopedy, szkolna wypożyczalnia książek oraz pomieszczenie porządkowe.

Inwestycja obejmuje również rozbudowę ciągów pieszych i pieszo-jezdnych łączących starą część szkoły z nową budowę zewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej, zbiornika szczelnego na ścieki (szamba), zewnętrznej i wewnętrznej instalacji gazu wraz ze

zbiornikiem podziemnym na gaz o pojemności 6400 l, instalację wewnętrznej wentylacji mechanicznej z rekuperacją, instalacje wewnętrzne elektryczne, co, cwu, wody i kanalizacji oraz parking na 21 miejsc.

Koszt tej inwestycji to 6.686.521,94 zł a planowany termin zakończenia robót 20 października 2019 r.

Planowana jest również rozbudowa istniejącego budynku szkolnego w Pawlikowicach o salę gimnastyczną wraz z zapleczem socjalnym i węzłem sanitarnym.

Powierzchnia nowych pomieszczeń zgodnie z projektem architektonicznym wyniesie 769,77 m2.

Plany gazyfikacji gminy na najbliższe lata

Przebudowa drogi w Pawlikowicach Trwa przebudowa drogi gminnej w Pawlikowicach na odcinku, o długości 354 m, od drogi powiatowej w kierunku lasu do granicy z gminą Dłutów. W projekcie przewidziano ułożenie nowej nawierzchni asfaltowej na całym odcinku wraz z budową chodnika oraz budowę wjaz-

dów do posesji. Wykonany zostanie również nowy system odwodnienia w postaci kanalizacji deszczowej.

Wartość tej inwestycji to 878 220,00 zł. Na jej dofinansowanie Gmina Pabianice pozyskała 433956,00 zł z Funduszu Dróg Samorządowych na lata 2019-2028.

Budowa hali firmy Amazon otworzyła drogę do rozbudowy sieci dystrybucji gazu ziemnego na terenie naszej gminy. Pojawienie się tak dużego odbiorcy spowodowało, że inwestycje postrzegane przez Polską Spółkę Gazownictwa dotychczas jako nieopłacalne w krótkim czasie zostały opracowane i rozpoczęto ich realizację. Główna nitka zasilająca Amazon ma biec od Pabianic przez Hermanów (przez wieś), następnie wzdłuż drogi gminnej do Pawlikowic I i drogą powiatową do hali magazynowej przy drodze wojewódzkiej nr 485.

Po zakończeniu tej inwestycji i jej odebraniu, co nastąpi na przełomie roku 2019/2020, mieszkańcy posesji położonych bezpośrednio przy wybudowanym gazociągu, zyskają możliwość składania wniosków o przyłączenie do sieci. Od tego momentu będzie można planować dalszą rozbudowę sieci tak aby w przyszłości móc podłączyć kolejnych odbiorców, jednak nie stanie się to wcześniej niż w 2021 r.

W ciągu najbliższych 2 – 3 lat możliwość przyłączenia się do gazu ma zyskać również część mieszkańców Szynkielewa, Petrykoz i Kudrowic.

Czerwiec 2019

Str. 3

Projekt ADELE w Gminie Pabianice W dniach 18 – 25 maja br. w ramach Międzynarodowego projektu „ADELE – Dziedzictwo kulturowe Europy: kobiety w literaturze”, trwającego od września 2018 r. do czerwca 2020 r., młodzież klas szóstych i siódmych Zespołu Szkolno – Przedszkolnego w Piątkowisku podejmowała swoich rówieśników z Finlandii, Austrii, Włoch i Hiszpanii. Uczestnicy projektu w czasie kilku dni trwania jego polskiej edycji uczestniczyli w zabawach integracyjnych, warsztatach Impro, warsztatach aktorskich prowadzonych przez aktorów Teatru Powszechnego w Łodzi, a także zajęciach w Muzeum Polin, zatytułowanych „Dziecko w czasie zagłady”, poznali historię Manufaktury oraz Szkoły Filmowej w Łodzi, zwiedzili Łódź, Pabianice i Warszawę. 21 maja w Sali widowiskowej pabianickiego MOK -u odbył się przegląd przedstawień teatralnych przygotowanych przez zespoły młodych aktorów i ich nauczycieli. Spektakle przedstawiały różne postawy bohaterek literackich i ich role w społeczeństwie. Można było zobaczyć kobiety bardzo uległe, spełniające oczekiwania stawiane

im przez otoczenie (Dona Francisca z utworu Zgoda Panieńska dziewiętnastowiecznego, hiszpańskiego autora Leandro Fernández de Moratína), ale także buntujące się, przekraczające wyznaczane im przez najbliższych granice (Aino – fińska bohaterka z Kalevali Eliasa Lönnrota), kobiety przebiegłe, sprytne, nie dające się zwieść ani bogactwu, ani pochlebstwom mężczyzn (piękna włoska karczmarka Mirandolina z La Locandiery Carlo Goldoni), czarne charaktery, postacie płytkie i powierzchowne (trzy wdowy z utworu wiedeńskiego dramatopisarza Johann Nestroy), prześladujące dobrą, mądrą, pracowitą i niezależną Salome. Polska grupa zaprezentowała postać Ireny Sendlerowej, której poświęcono wiele opracowań oraz utworów literackich, bohaterki, która podczas II wojny światowej ocaliła od zagłady wiele istnień ludzkich, kobiety odważnej, ryzykującej własnym życiem ratowanie żydowskich dzieci z getta.

Przedostatni dzień pobytu zagranicznych gości w Polsce obfitował w liczne atrakcje. W szkole w Piątkowisku Finowie, Włosi, Hiszpanie

oraz Austriacy przybliżyli historię i kulturę swoich państw kolegom z Polski. Wzięli także udział w przygotowanym przez uczennice, uczniów i panią Małgorzatę Śmiałkowską z ZSP w Piątkowisku koncercie galowym, podczas którego polskie dzieci wykonały znane światowe przeboje w językach włoskim, niemieckim, hiszpańskim i fińskim. Na zakończenie z wszystkimi uczestnikami projektu pani Gabriela Fogel z Zespołu Pieśni i Tańca Dobroń poprowadziła warsztaty polskich tańców ludowych.

Spotkanie międzynarodowych grup teatralnych było doskonałą okazją nie tylko do poznania nowych przyjaciół, ale także do przybliżenia jego uczestnikom europejskiego dziedzictwa kulturowego, zapoznanie z wybranymi dziełami literackimi, poznanie sylwetek twórców literatury, wywodzących się z krajów, uświadomienia sobie różnych ról przypisywanych kobietom w społeczeństwach europejskich na przestrzeni dziejów, doskonalenie umiejętności komunikacyjnych, przede wszystkim

posługiwania się językami obcymi oraz doskonalenia warsztatu aktorskiego.

Koordynatorką ADELE w Zespole Szkolono – Przedszkolnym w Piątkowisku jest pani Bogusława Groblewska – Durajska. W skład zespołu pracującego nad projektem wchodzą: pan Dyrektor Jakub Olejnik, pani Beata Jaksa, pani Anna Krawczuk, pani Magdalena Mądrakowska, pani Marzena Muszyńska i pani Beata Błońska.

Projekt finansowany jest ze środków Programu Erasmus +.

Magdalena Mądrakowska

Str. 4

Nasza Gmina Pabianice

Czerwiec 2019

Str. 5

Piknik w Szkole Podstawowej w Petrykozach Po raz kolejny uczniowie ze swoimi rodzinami licznie zebrali się na Pikniku Rodzinnym zorganizowanym przez Szkołę Podstawową im. H. Ch. Andersena w Petrykozach. W tym roku organizatorkami wydarzenia były nauczycielki mgr Martyna Sobczyk oraz mgr Katarzyna Mleczek, które przygotowały moc atrakcji zarówno dla młodszych, jak i starszych uczestników. Wśród nich znalazły się dmuchańce z firmy Events4all, które ponownie cieszyły się niesłabnącym zainteresowaniem i do samego końca gromadziły amatorów szaleństwa. Nie mogło zabraknąć również stanowiska, przy którym wolontariusze z Grupy Wolontarystycznej „Agrafka” oferowali malowanie twarzy oraz chodzenie na szczudłach dla śmiałków. Nad przebiegiem całej imprezy czuwali animatorzy ze Strefy Ruchu, którzy od początku do końca wypełniali czas zabawami, pląsami i swoją niegasnącą energią.

Jak co roku został zorganizowany „słodki stół”, który uginał się pod przepysznymi wypiekami rodziców uczniów szkoły, a także kącik, przy którym można było zjeść grillowaną kiełbasę i kaszankę. Na deser wszystkie dzieci otrzymały kolorową watę cukrową oraz przepyszne

lody. Już przed rozpoczęciem pikniku osoby chętne mogły oddać krew w specjalnie zorganizowanym do tego punkcie w szkole.

Po raz kolejny odbyła się również loteria fantowa, na którą fanty w postaci zabawek, gier i innych upominków przynosiły dzieci z naszej szkoły.

Dwa tygodnie przed Piknikiem odbył się konkurs z nagrodami dla grup przedszkolnych i klas, których zadaniem było zgromadzenie jak największej liczby fantów. To dzięki dzieciom i rodzicom oraz ich zaangażowaniu loteria pobiła rekord w kwocie, jaką udało się zebrać. Kolejnym punktem programu była licytacja pięknej srebrnej biżuterii, w której uczestnicy zacięcie licytowali srebrne kolczyki z kryształkami Swarovskiego, łańcuszki z niepowtarzalnymi zawieszkami oraz bransoletki z hematytu lub kolorowych sznureczków.

Piknik Rodzinny w Szkole Podstawowej w Petrykozach to wyjątkowe wydarzenie nie tylko ze względu na okazję do integracji społeczności szkolnej, lecz także z uwagi na cel charytatywny, który szkoła wspiera od dawna. Dochód zebrany podczas całego pikniku został przekazany na wsparcie Hani Goss, siostry naszego ucznia, która tuż po urodzeniu

przeszła udar i wymaga stałej rehabilitacji oraz wsparcia specjalistów.

W tym roku dzięki zaangażowaniu rodziców, uczniów, firm oraz nauczycieli udało się zebrać 10182 złotych.

Tegoroczny Piknik Rodzinny wsparło wiele firm, dzięki którym był on niezapomnianym wydarzeniem dla dzieci: OlmatFresh, Gillette, Aflofarm, Centrum Ogrodnicze SEMER, Placówki Opiekuńczo-Wychowawcze im. Aleksandra Kamińskiego w Porszewicach, Zakłady Mięsne „Pamso”, Zakład Mięsno-Wędliniarski „Rzeźnik”, Strefa Ruchu,

Hollywood Smile, Włodan, Scorpio Poland Krzysztof Sinkiewicz, Castorama, kino „TOMI”, BSH Sprzęt Gospodarstwa Domowego, Gastropak, piekarnia Grabowski, Szkółka Drzew i Krzewów Marcin Kazimierczak, ABM Jędraszek, Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, Zarząd Powiatu Pabianickiego „Wyjątkowy Sklep”, „Odnaleźć Siebie” Urszula Bakus, drukarnia GenesisArt, Intermarche w Pabianicach, sklep spożywczy w Kudrowicach, Komendant Powiatowy PSP w Pabianicach, Medicaltlen Joanna Jarocka.

IV edycja Gminnego Konkursu Recytatorskiego 9 maja 2019 odbyła się IV edycja Gminnego Konkursu Recytatorskiego dla klas 1-3 szkół Gminy Pabianice, pt. „W świecie wierszy dla dzieci”.

Recytowane wiersze miały tematykę dowolną. Dzieci miały dowolność wyboru i każdy mógł wybrać utwór, który najlepiej mu odpowiadał. Cele konkursu to: rozwijanie zdolności recytatorskich; zachęcanie do występów na scenie; uczenie rywalizacji w przyjaznej atmosferze; odkrywanie i rozwijanie uzdolnień artystycznych dzieci.

Do konkursu przystąpiło 30 uczniów szkół podstawowych, kl. 1-3 Gminy Pabianice.

W jury zasiedli: Pani Gabriela Fogel – nauczyciel Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Pabianicach; Pani Maria Tum – kierownik Referatu Oświaty, Kultury i Sporty

w Gminie Pabianice; Pani Marzena Madej – kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobroniu.

Jury miało trudne zadanie wyłonienia najlepszych, ponieważ uczniowie zaprezentowali wysoki poziom recytacji, wiersze były dopracowane i pięknie wyrecytowane.

Dzieci zostały nagrodzone dyplomami, książkami oraz upominkami. Dla wszystkich był słodki poczęstunek.

Konkurs został zorganizowany przez Gminny Dom Kultury w Bychlewie we współpracy z Zespołem Szkolno – Przedszkolnym w Piątkowisku oraz Gminną Biblioteką Publiczną – filia w Żytowicach. Za przebieg imprezy odpowiedzialne były Urszula Kaczmarek, Bogumiła Trzeszczak, Malwina Rzepkowska.

Uroczystość odbyła się w Sali OSP w Górce Pabianickiej.

Laureci IV Gminnego Konkursu Recytatorskiego Miejsca I Martyna Szprync - ,,Ptasie plotki” (SP Bychlew) Natasza Szatan - ,,Zosia Samosia” (SP Pawlikowice) Miejsce II Amelia Knop - ,,Leń’’ (ZSP Piątkowisko) Aleksandra Dobiech - ,,Zły humorek” (ZSP Piątkowisko) Miejsce III Mateusz Obolewicz - ,,Prot i Filip’’ (ZSP Piątkowisko) Zofia Bajer - ,,Lokomotywa” (SP Bychlew) Wyróżnienia Karolina Kurlapska – „Staszek w lesie” (SP Petrykozy) Kinga Reliszka - ,,Kwiecień’’ Kazimierczak (ZSP Piątkowisko) Lena Tomala - ,,Pstro’’ (SP Pawlikowice) Olga Świątek - ,,Sama w domu’’ (SP Petrykozy)

Str. 6

Nasza Gmina Pabianice

Jubileusz 45 lecia Zespołu Pieśni i Tańca Bychlewianka

7 i 8 czerwca Zespół Pieśni i Tańca „Bychlewianka” świętował jubileusz 45-lecia swego istnienia. Z tej okazji artyści wystąpili w trzech specjalnych koncertach. Obchody rozpoczął koncert pt. „Bychlewianka Dzieciom – Wielka Podróż!” skierowany do dzieci i młodzieży. Kolejny koncert odbył się wieczorem 7 czerwca a całość zwieńczył koncert galowy 8 czerwca na który przybyli przedstawiciele władz gminy Pabianice, gminy Ksawerów, gminy Lutomiersk, Miasta Pabianice, powiatu Pabianickiego, członkowie zaprzyjaźnionych zespołów ludowych oraz liczni przyjaciele i fani zespołu.

Zespół Pieśni i Tańca „Bychlewianka” to ludowy zespół amatorski kultywujący tradycje ludowe oraz prezentujący w swoich programach folklor regionów Polski. Sukcesywnie poszerza swój repertuar sięgając do źródeł, m.in. folkloru krakowskiego, rzeszowskiego, sieradzkiego, rozbarskiego, łowickiego, lubelskiego, opoczyńskiego, górali żywieckich, mieszczan żywieckich. W swoim programie tańczy m.in. widowiska: pt. „Karczma”, „Sobótki”, „Wesele Łowickie”.

Początki zespołu sięgają 1974, powstał on na na skutek starań członkiń prężnie działającego Koła Gospodyń Wiejskich w Bychlewie ze Ś.P. Józefą Plutą na czele. W początkach swojej działalności Zespół propagował głównie folklor śpiewając.

Pierwszym kierownikiem zespołu, była jego założycielka, Józefa Pluta, pełniła tę funkcję nieprzerwanie do 1995 r. Za oprawę artystyczną od początku istnienia zespołu odpowiadał Wiktor Dębiński do 1980 r, kiedy to choreografem zespołu, na kolejne dwadzieścia lat, została Zdzisława Kotulska-Hofmokl.

W 2000 r. stanowisko choreografa przejmuje Ilona Grzanka-Osińska, wprowadza nowe układy taneczne i rozwija zespół. Pełni te funkcję do 2016 r. kiedy to na stanowisko choreografa powraca Zdzisława Kotulska-Hofmokl, pracuje ona z Bychlewianką do dnia dzisiejszego.

Zespół od zawsze posiadał własną kapelę. Pierwszym kierownikiem był Tadeusz Ziółkowski grający na akordeonie. Obecnie kapelę prowadzi Krzysztof Jagiełło. Przygotowaniem wokalnym przez lata zajmował się Tadeusz Ziółkowski.

Można powiedzieć, że pod wpływem Zespołu Pieśni i Tańca „Bychlewianka” nastąpił renesans folkloru w gminie Pabianice. W 2000 r. utworzono 3 grupy dziecięce, które istnieją do dziś.

Najmłodszą stanowią dzieci w wieku 5 - 7 lat, średnia grupa pierwsza to dzieci w wieku 8 – 10 lat, grupa średnia starsza to młodzież w wieku 11-15 lat, grupa reprezentacyjna to młodzież licealna, studenci oraz osoby pracujące.

Różnorodność układów tanecznych

oraz ciekawe kompozycje muzyczne powodują że Bychlewianka występuje często podczas imprez i uroczystości okolicznościowych w Pabianicach, Łodzi oraz innych miastach regionu, ciesząc się bardzo dużym uznaniem publiczności, której liczebność ciągle się powiększa.

Zespół otrzymuje również liczne zaproszenia do udziału w festiwalach za granicą, gdzie reprezentuje i promuje Gminę Pabianice i Województwo Łódzkie. Uczestniczyła w przeglądach i festiwalach folklorystycznych, m.in. w: Austrii, Belgii, Bułgarii, Grecji, Litwie, Niemczech, Mołdawii, Rumunii, Hiszpanii, Portugalii, Holandii, Czechach, Serbii, Turcji, Włoszech i na Węgrzech, zdobywając nagrody i wyróżnienia.

Działania artystyczne Bychlewnianki adresowane są do bardzo szerokiego grona odbiorców, zarówno do tych, którym folklor jest bliski, ale także do tych, których interesują działania nowatorskie wywodzące się z folkloru. Poprzez swoją działalność pełni ona rolę popularyzatorską folkloru Ziemi Łódzkiej, ale także edukacyjną (liczne spotkania w przedszkolach, szkołach oraz działania w plenerze informujące o obrządkach i tradycjach).

Bez wątpienia Bychlewianka od chwili swego powstania przez całe 45 lat istnienia swoją działalnością artystyczną oraz społeczną nieustannie wzbogaca historię gminy Pabianice i tym samym regionu.

Str. 7

Czerwiec 2019

Cmentarz rodzinny w Rydzynach Wieś Rydzyny, leżąca nieopodal Pabianic, rozległa i ciążąca w kierunku miejskiego sąsiada, ma bogatą choć nie wszystkim znaną historię. Jej kronikę stanowi niezwykłe miejsce położone na północnym skraju...

Działkę nr 140, położoną przy drodze do Woli Zaradzyńskiej w odległości około 150 metrów od zabudowań zajmuje cmentarz ewangelicki. Na niewielkim wniesieniu, na które wiodą zniszczone stopnie, wśród krzewów i drzew, widać nagrobki. Po lewej stronie, tuż przy nieistniejącym ogrodzeniu, po którym pozostały jedynie betonowe słupki, spotykamy dwa wtulone w siebie nagrobki dziecięce. Zwietrzały kamień, pokryty mchem, pozwala dostrzec jedynie zarys nazwiska – w obu mogiłach spoczywają osoby o nazwisku Pudrycki. To nazwisko pojawia się jeszcze wielokrotnie. Ten cmentarz, choć mocno zarośnięty i nieogrodzony, nie jest podobny do innych. Nie jest opuszczony. I ma swoją niezwykłą historię...

Z „Dziejów Pabianic. Kalendarium do 1939 roku”1 dowiadujemy się, że kolonia Rydzyny została założona przez administratora generalnego

dóbr pabianickich z ramienia kapituły krakowskiej, Pawła Olechowskiego, około 1790 roku. Profesor K.P. Woźniak w swojej pracy „Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat siedemdziesiątych XVIII wieku do 1866 roku” uściśla tę datę na 1791 rok, przytaczając szczegóły kontraktu osadnicznego2.

Napływ osadników z zachodniej części Europy związany był z dwoma ważnymi wydarzeniami. W 1768 roku Sejm Rzeczypospolitej przyjął swobodę kultu religijnego i zagwarantował prawa publiczne dla innowierców, zaś traktat warszawski z tego samego roku gwarantował innowiercom możliwość zakładania parafii, budowania kościołów, domów modlitw i szkół. Kiedy w tym samym czasie prawa innowierców w całej Europie ulegają ograniczaniu, Polska wydaje się być jedynym miejscem do swobodnego życia w umiłowaniu swojej religii. Gdy więc pojawiają się zachęty ze strony zarówno państwa, jak i prywatnych osób, coraz liczniejsi chłopi postanawiają wyruszyć na poszukiwanie nowej ojczyzny. Muszą spełniać kryteria finansowe – opłacają swój przyjazd do

nowego kraju i tylko ci, których stać na długą i niebezpieczną podróż oraz wpłacenie wkupnego, dotrą na polskie ziemie. Często decyzję o zmianie miejsca zamieszkania podejmują całe wsie. Przenosząc się do nowej ojczyzny osiadają znowu blisko siebie, nierzadko nadając nowej osadzie nazwę miejscowości, z której przybyli.

Warunki pobytu w Polsce regulują tzw. kontrakty osadnicze, które szczegółowo omawiają kto i ile ziemi dostanie, w jakim czasie musi postawić swój dom, z jakiego materiału ma on powstać i jakiej być wielkości.

W przypadku Rydzyn kontrakt zapewniał 1 łan gruntu każdemu osadnikowi. Na tym obszarze dom mógł zająć 6 prętów kwadratowych (1200 m kw.), a na jego budowę osadnikowi musiało wystarczyć 3 lata. Był w tym czasie zwolniony od świadczeń na rzecz właściciela ziemi, ale przeżycie trzech lat w niezwykle surowych warunkach nie było łatwe.

Mapa hrabstwa pabianickiego z roku 1784 pokazuje w niezwykle obrazowy sposób, jak wyglądały okolice Pabianic na kilka lat przed przybyciem osadników. Tam, gdzie już wkrótce zamieszkają nowi przybysze,

rośnie gęsty las. Muszą go wykarczować, by puszczy wydrzeć zarówno miejsce pod zabudowania, jak i pod zasiew, by ziemia ich żywiła. Pierwsi (najprawdopodobniej) pojawiają się osadnicy, którzy założą Pawlikowice.

Plan tej wsi nosi datę 1798. Widać na nim dokładnie, że działki dla osadników wyznaczane są na zalesionym terenie.

Plan wsi Rydzyny, który udało się odnaleźć w AGAD, obrazuje stan z roku 1804. Możemy zobaczyć na nim, że wieś miała być zasiedlana trzema „rzutami”, poczynając od strony Czyżemina. Na granicy części wsi zasiedlanej w pierwszym etapie możemy wypatrzeć maleńką działkę o numerze 32a – to cmentarz. Ewangelicy zakładali cmentarze praktycznie przy każdej osadzie, nie były to zatem duże powierzchnie. Jeśli przyjrzymy się planowi wsi Pawlikowice również wypatrzymy działkę o takim przeznaczeniu. Zazwyczaj miejsca grzebalne planowano na obrzeżach wsi, na skraju lasu, jednak rozbudowa Rydzyn poprzez kolejne zasiedlenia sprawiła, że cmentarz znalazł się w środku osady. Był miejscem spoczynku dla jej mieszkańców i stał

Kopia z Oryginalney Mappy Geometryczney Hrabstwa Pabianickiego Dziedzicznego Prześw: Kapituły Katedr: Krakowskiey; w Roku 1750 przez Macieja Teütsch Geometrę Przysięgłego Narysowaney; ZROBIONA przez Macieja Dębskiego w Roku 1784.”, AGAD, sygn. Zb. Kart. 222-14

Str. 8

się kroniką wsi. Najprawdopodobniej pierwsze pochówki znajdują się w części, którą obecnie porasta już las.

Wśród drzew trudno wypatrzeć choćby wzgórki mogił, ale wydaje się to być oczywiste. Pierwsze księgi metrykalne, w których pojawiają się zapisy dotyczące mieszkańców Rydzyn (czasami: Rydzyn Kolloni) to akta parafii rzymskokatolickiej św. Mateusza w Pabianicach z roku 1817. Co prawda osadnicy są wyznania ewangelickiego, ale minie jeszcze sporo czasu, zanim otrzymają możliwość sprawowania swojego kultu. W 1803 roku ludność ewangelicka miasta i okolic wystosowała prośbę o budowę kościoła ewangelickiego w Pabianicach, jednak z uwagi na wojny napoleońskie plan ten nie doczekał się realizacji. Parafia ewangelicko-augsburska w Pabianicach została erygowana w r. 1818. Pomimo spełnienia formalności administracyjnych parafia nie zaczęła jednak funkcjonować.

Dopiero w 1827 r. została reerygowana i zapadła decyzja o wybudowaniu kościoła parafialnego. O założenie parafii wnioskowali również osadnicy z Rydzyn. 27. września 1818 r. odbyło się zebranie ewangelickich delegatów miasta Pabianic oraz osad wiejskich. W piśmie wiernych do Komisji Kaliskiej z prośbą o założenie w Pabianicach parafii możemy odnaleźć nazwiska pierwszych mieszkańców Rydzyn - 21 ewangelickich kolonistów pochodzenia niemieckiego, którzy obrabiali łączny areał 742 mórg magdeburskich3: 1. Gottlob Moritz Nr. 1 – 35 Morgen 2. Johann Schreier Nr. 2 – 35 Morgen 3. Johann Klause Nr. 3 – 35 Morgen 4. Adalbert Kruschel Nr. 4 – 35 Morgen 5. Christian Klatt Nr. 5 – 35 Morgen 6. Christian Heck Nr. 6 – 35 Morgen 7. Christian Birke Nr. 7 – 35 Morgen 8. Gottlieb Beyer Nr. 8 – 35 Morgen 9. Adalbert Schultz Nr. 9 – 42 Morgen

Nasza Gmina Pabianice 10. Martin Schiffler Nr. 10 – 35 Morgen 11. Johann Moritz Nr. 11 – 35 Morgen 12. Gottlieb Schultz Nr. 12 – 35 Morgen 13. Christoph Passein Nr. 13 – 35 Morgen 14. Johann Mund Nr. 14 – 35 Morgen 15. Johann Bentsch Nr. 15 – 35 Morgen 16. Christian Pudrycki Nr. 16 – 35 Morgen 17. Samuel Giehl Nr. 17 – 36 Morgen 18. Michael Bentsch Nr. 18 – 35 Morgen 19. Johann Schwaneberg Nr. 19 – 35 Morgen 20. Johann Heckert Nr. 20 – 35 Morgen 21. Johann Kruschel Nr. 21 – 34 Morgen Warto poznać te nazwiska, by zobaczyć, że pomimo dwóch wojen światowych i exodusu potomków niemieckich osadników po 1945 roku, nazwiska założycieli Rydzyn przetrwały. Oczywiście w wielu przypadkach spolszczone lub przekręcone.

Niepiśmienni osadnicy niemieckojęzyczni z pewnością często narażeni byli na niepoprawne zapisanie ich nazwisk w dokumentach kościelnych. Analizując akta metrykalne na przestrzeni lat można zaobserwować, jakim zmianom ulegają. Bez jakichkolwiek podtekstów politycznych, o czym wspomina w liście otwartym do czasopisma „Dziennik Łódzki” ksiądz Zimmer, pastor pabianicki.

W numerze 32 z 30 stycznia (11 lutego) 18874 roku szeroko omawia sytuację, gdy dawny pisarz gminny, a obecnie dziennikarz, próbował udowodnić, że polskie nazwisko „Pudrycki” zostało zniemczone przez zastosowanie zapisu „Pudritz”. No cóż, współczesna analiza dokumentów, na które powołał się pastor potwierdziła: od początku zapis nazwiska brzmiał „Pudrycki”, tyle, że choć brzmiało z polska, było nazwiskiem osadnika przybyłego z miejscowości Blug.

W naszej opowieści znowu pojawia się nazwisko Pudrycki. Nie przypadkowo. Historia Rydzyn jest z rodziną Pudryckich nierozerwalnie związana.

Pierwszym osadnikiem o tym nazwisku był Krystian (Chrystian). Kiedy 8

marca 1818 zgłaszał w parafii w Pabianicach narodziny swego syna, Jana Bogumiła, miał lat 44. Analiza kolejnych akt, np. aktu urodzenia następnego syna, pokazują jednak, że wiek dorosłych mieszkańców osady był podawany „na oko” - na przykład w 1823 roku miał lat 45. Inaczej rzecz się miała z matką, Anną Rozyną: w 1818 miała 30 lat, a w 1823 już 40.

Musimy więc spekulować i domniemywać. Jeśli słusznie przypuszczamy, Krystian przybył do Rydzyn jako kawaler (mógł mieć wówczas około 23 lat). Prowadzenie akt rozpoczęto dopiero w 1817 roku, nie posiadamy aktu ślubu Krystiana z Anną Rosyną z Lucyuszów, ani aktu urodzenia ich pierwszego dziecka. Z późniejszych dokumentów wynika, że pierwszy był syn, któremu nadano tradycyjnie imię ojca – Krystian. Narodziny Jana Bogumiła (Johanna Gottlieba) zgłosił ojciec w obecności dwóch świadków, Jana Terżyńskiego i Szymona Czekalskiego. Wszyscy trzej panowie byli włościanami zamiesz-

Plan von der in dem Konigl: Amte Pabianice, Petrikauschen Kammer Departements und Sizadekschen Creises belegenen, im Jahr 1796 neuangelegten Colonie Pawlikowice so wie selbige auf den Grund des Privilegii eingetheilet im Monath Juny & July 1798 durch Grapow, AGAD sygn. Zb.Kart. 402-285-15

kałymi w Rydzynach. Ciekawostką jest, że towarzyszący ojcu sąsiedzi noszą polsko brzmiące nazwiska.

Analiza ksiąg metrykalnych wskazuje na zasadę, że rodziny niemieckich osadników, powiązane ze sobą językiem i wyznaniem, zamykały się we własnym kręgu. Do Polski sprowadziła ich możliwość swobodnego wyznawania swojej wiary i w jej obrębie żyli. Zawierali śluby, towarzyszyli narodzinom i zgonom. W trosce o zapewnienie właściwej opieki duchowej dążyli do założenia szkoły dla swoich dzieci. Szkoły, w której kantor prowadził lekcje w języku ojczystym i obok czytania i pisania uczył religii. Był upoważniony do przewodzenia modlitwom, czytania Biblii oraz intonowania śpiewów.

Mógł w ograniczony sposób celebrować chrzty i pogrzeby. Szkoła była równocześnie domem modlitwy.

W mniejszych osadach zbierano się na modlitwy w domu jednego z gospodarzy. Jeszcze w latach 30. XX wieku nabożeństwa domowe odbywały się w Rydzynach w domach rodzin Gerstendorf, Stürzbecher, Lietke, Klingert, Pudrycki5. A przecież już w 1800 roku mieszkańcy Rydzyn apelowali o założenie szkoły6.

Wróćmy do rodziny Pudryckich. Znaczącą postacią w naszej historii jest właśnie Johann Gottlieb Pudrycki, bo to za sprawą jego potomków cmentarz ewangelicki, ta księga pamiątkowa Rydzyn, wciąż trwa. Podczas spaceru po rydzyńskim cmentarzu nie spotkamy już niestety śladów po najwcześniejszych mieszkańcach.

Nie znajdziemy zmarłych w 1817 roku Wojciecha Faukta czy Anny Maryjanny Szeflerowej, nie natrafimy na ślad zmarłej w 1818 rocznej Anny Louizy Baierówny. Nie odszukamy grobu samego Krystiana Pudryckiego, który zmarł w 1853 roku. Cmentarz jest niewielki, a pierwsze pochówki zapewne musiały ustąpić miejsca następnym. Prawdopodobnie były to groby w postaci ziemnych kopców i z tej również przyczyny nie przetrwały. Najstarszym zachowanym jest piękny nagrobek Johanna Gottlieba Pudryckiego. Zmarł on

Czerwiec 2019

Str. 9

Plan kolonii Rydzyny 1804, AGAD, sygn. Zb. Kart. 402-358-50

w lutym 1886 roku. Niestety nie wyznacza miejsca pochówku: pęknięty na pół został przeniesiony troskliwą bezimienną ręką w bezpieczne miejsce i stoi wsparty o pień drzewa... Na cmentarzu zachowały się dwa inne stare nagrobki. Spoczywają pod nimi: kolejny potomek Krystiana i Anny Rosiny, Samuel Pudrycki, który swego brata Jana Bogumiła przeżył o 13 lat i jego żona, Karolina z domu Arudl (lub Arlt – dokumenty w różnych miejscach podają różną pisownię).

Johann Gottlieb ożenił się w 1837 roku z Anną Katarzyną Szulc. Dla obojga było to pierwsze małżeństwo, a stając na ślubnym kobiercu mieli odpowiednio lat 18 i 19. Z tego związku w 1862 roku rodzi się Emanuel Pudrycki, który w 1885 roku poślubia Amalię z domu Krause. Oboje spoczną na cmentarzu w Rydzynach, a ich grób również przetrwa wojenną

zawieruchę. Zanim się to jednak stanie urodzi się im syn, Rudolf. Ma to miejsce w roku 1893.

Rudolf Pudrycki jest już współczesną nam postacią. W 1914 roku zawiera związek małżeński z Lindą z domu Hemmer, urodzoną w Markówce.

Z tego małżeństwa przychodzi na świat kilkoro dzieci. Jednym z nich jest pani Marta Błońska. Mieszka z rodzicami i rodzeństwem w Rydzynach do końca II wojny światowej.

Cała rodzina, choć zachowała wiarę przodków oraz ich język, jest zasymilowana. Brat pani Marty, Arno, przed wojną zostaje powołany do wojska polskiego. Młodszego brata, Emila, do wojska powołuje już Wehrmacht. To prawda o wielu rodzinach osadników. Spotykamy w archiwach wykazy żołnierzy o niemieckich nazwiskach, ewangelickiego wyznania, ginących po obu liniach frontu. Tutaj

brat nie stanął przeciw bratu. Arno zaginął podczas kampanii wrześniowej, rodzina nigdy nie poznała okoliczności jego śmierci. Emilowi udało się przetrwać wojnę, śmierć przyniosło mu wyzwoleńcza Armia Czerwona. Zginął na swoim podwórku, w Pawlikowicach, 21.01.1945 roku.

Po zakończeniu wojny potomkowie osadników, którzy zbudowali Rydzyny, zostali z nich wypędzeni.

Odebrano im dorobek czterech pokoleń, uznano, że jako winnych wojny należy ich ukarać. Może głosowali w wyborach 1933 roku za partią Hitlera? Może zgłaszali się na ochotnika do wojska niemieckiego? Nie mamy takich dokumentów. Ale władze powojenne też ich nie miały – decyzja o wysiedleniu zapadła równa dla wszystkich. Szacuje się, że 3,5 mln Niemców opuściło swoje miejsce zamieszkania lub zostało przymusowo

wysiedlonych, 200 tys. z nich zginęło podczas deportacji do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, 40 tys. umarło w obozach radzieckich, a 60 tys. w polskich, 120 tys. osób padło natomiast ofiarą aktów przemocy, najczęściej z rąk czerwonoarmistów7. Wśród nich właśnie był brat pani Marty.

Część rodziny Pudryckich wyjechała do Niemiec. Jednak nie wszyscy.

Pani Marta zamieszkała w Pabianicach, osiadła tam, jak sama mówi, po latach tułaczki. W tym czasie w Rydzynach pochowała swojego ojca, Rudolfa. Ta decyzja spowodowała, że mały cmentarz znów stał się czynny.

Prawo polskie przewiduje, że użycie terenu cmentarnego po zamknięciu cmentarza na inny cel nie może nastąpić przed upływem 40 lat od dnia ostatniego pochówku8. Rudolf spoczął wśród swych przodków w 1961 roku. Żona Linda przeżyła go o 13 lat. I choć pani Marta była już wówczas od wielu lat mieszkanką Pabianic, dojazd do Rydzyn zaczął sprawiać jej kłopot, to i tak zdecydowała, że matka spocznie obok ojca. Udało się również dokonać przeniesienia szczątków brata do rodzinnego grobu. W ten sposób rodzina Pudryckich ratuje to miejsce od zapomnienia.

Hanna Szurczak 1. A. Gramsz „Dzieje Pabianic. Kalendarium do 1939 roku”, Łódź 2005, s.26 2. K.P. Woźniak „Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70.XVIII wieku do 1866 roku. Proces i jego interpretacje.”, WUŁ, Łódź 2013, s.47 3. A. Hoefig, Das Pabianicer Deutschtum vor 120 Jahren, [w:] Neue Lodzer Zeitung 08.11.1936 4. http://bc.wimbp.lodz.pl/ 5. Kirchenkollegium der Gemeinde Pabjanice, Hundert Jahre göttlicher Gnade und Arbeit an der ev. luth.

Gemeinde zu Pabjanice. Sind sie auch Dir zum Segen geworden? Kurze Geschichte der ev. luth. Gemeinde zu Pabjanice zum 100-jährigen Jubiläum am 12. Juni 1927, Łódź 1927 6. AGAD, GDPPP, sygn. VII 433, k.nlb 7. http://www.polska-niemcy-interakcje.pl/articles/ show/13 (dostęp: 9.10.2018) 8. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf[PDF] (dostęp: 12.10.2018)

Str. 10

Nasza Gmina Pabianice

Rajd rowerowy z Konina do Konina, przez Konin W dniach 14 – 16 czerwca mieliśmy przyjemność gościć w naszej Gminie grupę 19 cyklistów zrzeszonych w Sekcji Turystyki Rowerowej Klubu Turystycznego PTTK „CIKLO” Konin.

Pomysł tej wizyty powstał w listopadzie ubiegłego roku, kiedy to u ówczesnego sołtysa wsi Konin Pana Wiktora Komorowskiego pojawił się Kierownik grupy „CIKLO” Konin Władysław Wojtulewicz. Opowiedział o projekcie realizowanym przez grupę w 2018 r. to jest o cyklu rajdów rowerowych mających na celu dotarcie do innych miejscowości Konin.

Początkowo były to miejscowości w województwie Wielkopolskim, ale w 2019 r. w planach znalazł się również Konin w gminie Pabianice.

Propozycja ta spotkała się z życzliwym przyjęciem społeczności sołectwa Konin-Majówka, a patronat nad rajdem objeli prezydent Miasta Konin Piotr Korytkowski oraz wójt gminy Pabianice Marcin Wieczorek.

Grupa rowerowa rozpoczęła rajd w dniu 14 czerwca o godz. 8.00 spod

Nasza Gmina Pabianice Czasopismo samorządu Gminy Pabianice Nr ISSN 2450-0542 Nakład 1200 egz.

Pabianice, Czerwiec 2019

siedziby Urzędu Miasta (Ratusz w Koninie). Do granic powiatu cyklistom towarzyszył Zastępca Prezydenta Konina Pan Witold Nowak.

Po pokonaniu 120 km, o godz. 16.00 nasi goście dotarli do Konina, gdzie w świetlicy wiejskiej powitała ich obecna Pani sołtys Renata Bednarska wraz z przedstawicielami Rady Gminy Pabianice, Panem przewodniczącym Jerzym Błochem oraz radną Panią Marią Lubowicką. Po powitaniu grupa CIKLO została ugoszczona pysznym obiadem, przygotowanym przez członkinie Koła Gospodyń Wiejskich Konin-Majówka.

Tak w miłej atmosferze grupa spędziła czas do wieczora, a następnie udała się do świetlicy w Woli Żytowskiej. Z pewnością na długo naszym gościom w pamięci pozostanie również i pobyt w tym sołectwie, gdzie zostali ugoszczeni przez Koło Gospodyń z tej miejscowości. Panie z KGW zadbały o zorganizowanie noclegu oraz przygotowanie śniadania w sobotni poranek.

Redaktor naczelny: Marcin Wieczorek

W sobotę grupa CIKLO Konin wyruszyła wspólnie z grupą mieszkańców oraz pracowników Urzędu Gminy w rajd, podczas którego rowerzyści mieli okazję zwiedzić Pabianice oraz najbliższą okolicę.

Przewodnikiem na trasie był Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Pabianickiego Arkadiusz Jaksa, prywatnie również miłośnik wycieczek rowerowych i członek grupy „Rowerowe Pabianice”.

Grupa wystartowała o godz. 9:00 z obiektu sportowego w Piątkowisku. O 9:30 rowerzyści dotarli na Stary Rynek w Pabianicach, gdzie przyłączyli się do rajdu rowerowego zorganizowanego z okazji Dni Pabianic.

Po Zakończeniu Rajdu miejskiego na stadionie MOSIR w Pabianicach, grupa zwiedziła jeszcze zmodernizowany „Lewityn” i skierowała się w stronę Bychlewa. Tam zostali przywitani przez mieszkańców oraz radę sołecką na właśnie trwającym pikniku rodzinnym. Wszyscy biorący

Wydawca: Gmina Pabianice z siedzibą w Pabianicach ul. Torowa 21, 95-200 Pabianice

udział w rajdzie mieli możliwość skorzystania z bufetu, był czas na wspólne zdjęcia, rozmowy, dłuższą chwile wytchnienia przed dalszą trasą.

Około 12:30 przyszedł czas aby ruszyć dalej w trasę, przez Bychlew, Władysławów i Terenin, odwiedzając rezerwat „Duża Woda” a następnie powrót do Woli Żytowskiej.

Wieczorem przyszedł czas na bliższą integrację podczas pikniku zorganizowanego z okazji przyjazdu naszych gości zorganizowanego wspólnie przez sołectwa Konin-Majówka oraz Wola Żytowska.

Były wspólne gry i zabawy (w przeciąganiu liny wygrał Konin) pokazy ratownictwa drogowego zorganizowane przez OSP w Koninie. Nie zabrakło również pysznego poczęstunku oraz tańców na parkiecie do późnej nocy.

16 czerwca niestety nadszedł czas aby pożegnać się z grupą CIKLO Konin, rano wyruszyli oni w drogę powrotną, do swojego Konina, po drodze zwiedzając jeszcze Łódź.

Siedziba redakcji: Urząd Gminy w Pabianicach ul. Torowa 21, 95-200 Pabianice tel./fax: 42 213 96 60, 42 213 96 76 e-mail: gmina@pabianice.gmina.pl

Druk: SilverPrint Adam Dąbrowski ul. Gliniana 13, 91-336 Łódź

Czerwiec 2019

Str. 11

Gmina Pabianice Wielozadaniowa aplikacja mobilna dla mieszkańców: -

aktualności powiadomienia kalendarze odbioru odpadów moduł zgłaszania problemów

Pobierz już dziś!

Str. 12

Nasza Gmina Pabianice