Materiały dydaktyczne - Z matematyką przez świat

Materiaล y dydaktyczne Zadania praktyczne dla uczniรณw

Publikacja została opracowana przez zespół nauczycieli Gimnazjum nr 3 im. porucznika Józefa Sarny w Tarnobrzegu w ramach projektu „Z matematyką przez świat.

W poszukiwaniu nowych metod nauczania matematyki i przedmiotów pokrewnych”, realizowanego przy finansowym wsparciu Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowej Agencji Programu Erasmus+.

Komisja Europejska oraz Narodowa Agencja Programu Erasmus+ nie ponoszą odpowiedzialności za merytoryczną zawartość publikacji.

Autorzy Małgorzata Czepiel Agnieszka Janusz-Szczytyńska Ewelina Kocój-Wójcik Marta Kuś Mariola Rurarz Izabela Serafin-Rabowicz Beata Śnieżek Opracowanie redakcyjne Krystyna Ujda

Wstęp

Na niniejszy tom składa się zestaw różnorodnych wskazówek, instrukcji i poleceń, jakie w trakcie realizacji projektu Erasmus+ „Z matematyką przez świat. W poszukiwaniu nowych metod nauczania matematyki i przedmiotów pokrewnych” przygotowali dla uczniów nauczyciele z Gimnazjum nr 3 w Tarnobrzegu. W oparciu o uzyskane wytyczne młodzież wykonała szereg różnorodnych badań terenowych, stworzyła wiele modeli i prezentacji multimedialnych, jak również albumów tematycznych i wystaw. Konstruując kolejne serie zadań, ich autorzy dbali o to, aby były one różnorodne i prowadziły do lepszego zrozumienia przez uczniów treści programowych, służyły wzbogaceniu oraz zastosowaniu w praktyce zdobytej wiedzy, stymulowały wyobraźnię. Jedne z nich wymagają od uczniów wykorzystania środków wizualnych i graficznych, inne umiejętności manualnych bądź manualnotechnicznych, jeszcze inne stwarzają okazje do wyszukiwania i przetwarzania informacji, a następnie ich słownego czy też ikonicznego przedstawienia. Niektóre zachęcają do działań w otwartej przestrzeni leśnej, inne przeciwnie – do prowadzenia poszukiwań w bibliotecznym zaciszu. Część zadań zaprogramowano do pracy indywidualnej, część – do pracy w zespole. Wszystkie zapisano językiem prostym, zrozumiałym dla gimnazjalisty.

Bez względu na zakres i typ zadania cel w każdym przypadku jest ten sam: chodzi o wywołanie zaciekawienia otaczającym światem, wzbudzenie motywacji uczniów do jego samodzielnego poznawania i coraz głębszego rozumienia.

Autorki wyrażają szczere przeświadczenie, że podjęty przez nie intelektualny wysiłek zmierzający do stworzenia katalogu szkolnych ćwiczeń praktycznych w zakresie przedmiotów matematyczno-przyrodniczych przyczynił do nie tylko do wypełnienia założeń projektu, w którym miały zaszczyt i przyjemność uczestniczyć, ale także na trwale doprowadzi do udoskonalenia własnej praktyki dydaktycznej i poprawy jakości edukacji szkoły.

Autorki

BIOLOGIA

Materiały dydaktyczne

Zadanie 1 Przygotowanie wystawy: Wśród polskich i włoskich uczonych Praca w grupach

Grupa I Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych. ● Zbierzcie informacje o Jędrzeju Śniadeckim, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa II Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych. ● Zbierzcie informacje o Kazimierzu Funku, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa III Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych.

4

Materiały dydaktyczne

● Zbierzcie informacje o Rudolfie Weiglu, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa IV Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych. ● Zbierzcie informacje o Camillo Golgim, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa V Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych. ● Zbierzcie informacje o Giacomo Rizolattim, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa VI Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych.

5

Materiały dydaktyczne

● Zbierzcie informacje o Marcello Malpighim, wykorzystajcie informacje zawarte we wszystkich dostępnych źródłach wiedzy (np. w książkach, albumach, stronach internetowych). ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa VII Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam zorganizować wystawę Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych przedstawicieli nauk biologicznych. ● Zbierzcie informacje o Ricie Levi-Montalcini. ● Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego. ● Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Zadanie 2 Galeria zdjęć porostów z naszego miasta i okolic Praca w grupach Grupa I Bierzecie udział w tworzeniu galerii porostów w naszym mieście i okolicy. W tym celu z aparatem fotograficznym wybierzcie się w teren i zróbcie kilka ciekawych zdjęć.

Wykonajcie następujące czynności: ● przypomnijcie sobie budowę plechy porostów (mutualizm między strzępkami grzybów a komórkami glonów); ● zwróćcie uwagę na miejsce występowania (nadrzewne, naskalne i naziemne); ● uwzględnijcie kształty plech (skorupiaste, listkowate, krzaczkowate) oraz skalę porostową w ocenie stanu atmosfery; ● wykonujcie zdjęcia porostów nadrzewnych w pobliżu ruchliwych ulic; ● zwróćcie uwagę na kształt plechy – skorupiasta; ● opisując zdjęcia, uwzględnijcie: datę, miejsce wykonania fotografii oraz kształt plechy porostu;

6

Materiały dydaktyczne

● zaplanujcie spotkanie wszystkich 3 grup, by ułożyć fotografie porostów od najbardziej odpornych na zanieczyszczenia powietrza, następnie – średniowrażliwych do wymagających najczystszej atmosfery; ● wyjaśnijcie, dlaczego porosty są bioindykatorami czystości powietrza atmosferycznego.

Grupa II Bierzecie udział w tworzeniu galerii porostów w naszym mieście i okolicy.

Bierzecie udział w tworzeniu galerii porostów w naszym mieście i okolicy. W tym celu z aparatem fotograficznym wybierzcie się w teren i zróbcie kilka ciekawych zdjęć.

Wykonajcie następujące czynności: ● przypomnijcie sobie budowę plechy porostów (mutualizm między strzępkami grzybów a komórkami glonów); ● zwróćcie uwagę na miejsce występowania (nadrzewne, naskalne i naziemne); ● uwzględnijcie kształty plech (skorupiaste, listkowate, krzaczkowate) oraz skalę porostową w ocenie stanu atmosfery; ● wykonujcie zdjęcia porostów nadrzewnych w pobliżu miejsca zamieszkania lub parku; ● zwróćcie uwagę na kształt plechy – listkowata; ● opisując zdjęcia, uwzględnijcie: datę, miejsce wykonania fotografii oraz kształt plechy porostu; ● zaplanujcie spotkanie wszystkich 3 grup, by ułożyć fotografie porostów od najbardziej odpornych na zanieczyszczenia powietrza, następnie – średniowrażliwych do wymagających najczystszej atmosfery; ● wyjaśnijcie, dlaczego porosty są bioindykatorami czystości powietrza atmosferycznego.

Grupa III Bierzecie udział w tworzeniu galerii porostów w naszym mieście i okolicy. W tym celu z aparatem fotograficznym wybierzcie się w teren i zróbcie kilka ciekawych zdjęć.

Wykonajcie następujące czynności: ● przypomnijcie sobie budowę plechy porostów (mutualizm między strzępkami grzybów a komórkami glonów); ● zwróćcie uwagę na miejsce występowania (nadrzewne, naskalne i naziemne); ● uwzględnijcie kształty plech (skorupiaste, listkowate, krzaczkowate) oraz skalę porostową w ocenie stanu atmosfery; ● wykonujcie zdjęcia porostów nadrzewnych na terenach leśnych; 7

Materiały dydaktyczne

● zwróćcie uwagę na kształt plechy – listkowata i krzaczkowata; ● opisując zdjęcia, uwzględnijcie: datę, miejsce wykonania fotografii oraz kształt plechy porostu; ● zaplanujcie spotkanie wszystkich 3 grup, by ułożyć fotografie porostów od najbardziej odpornych na zanieczyszczenia powietrza, następnie – średniowrażliwych do wymagających najczystszej atmosfery; ● wyjaśnijcie, dlaczego porosty są bioindykatorami czystości powietrza atmosferycznego.

Przykładowe prace uczniów Przykład I Pustułka pęcherzykowata (Hypogymnia phusodes) Data wykonania zdjęcia: 26.02.2016 r.

Las Zwierzyniecki Plecha: listkowata Strefa czwarta o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji) Złotorost ścienny (Xanthoria parietina) Data wykonania zdjęcia: 16.02.2016 r.

Las Zwierzyniecki Plecha: listkowata Strefa czwarta o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji)

8

Materiały dydaktyczne

Chrobotek strzępiasty (Cladonia fimbriata) Data wykonania zdjęcia: 26.02.2016 r.

Las Zwierzyniecki Plecha: krzaczkowata Strefa czwarta o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji)

Tarczownica skalna (Parmelia saxatilis) Data wykonania zdjęcia: 26.02.2016 r.

Las Zwierzyniecki Plecha: listkowata Strefa czwarta o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji)

Data wykonania zdjęcia: 27.02.2016 r.

Ulica Kopernika o dużym natężeniu ruchu Plecha: skorupiasta Strefa druga o bardzo silnie zanieczyszczonym powietrzu (= względna pustynia porostowa)

Wykonanie: A. Bogacz, A. Czuchara kl. 3 f

9

Materiały dydaktyczne

Przykład II Pierwsze zdjęcie zostało wykonane 24.02.2016 r. przy głównej drodze niedaleko ul. Wyszyńskiego. Przedstawia ono misecznicę bledszą.

Kształt plechy: skorupiasta Stan zanieczyszczenia atmosfery wysoki na podstawie skali porostowej (strefa II)

Drugie zdjęcia zostało wykonane 25.02.2016 r. na obrzeżach lasu, niedaleko drogi.

Znajduje się na nim liszajec szary.

Kształt plechy: skorupiasta Zanieczyszczenie atmosfery silne = II strefa w skali porostowej

Trzecie zdjęcie zrobiliśmy 24.02.2016 r. w Parku Dzikowskim.

Ukazuje ono złotorost ścienny.

Kształt plechy: listkowata Atmosfera silnie zanieczyszczona Skala porostowa: III strefa

10

Materiały dydaktyczne

Czwarte zdjęcie wykonane 25.02.2016 r. w Zwierzyńcu.

Przedstawia ono pustułkę pęcherzykowatą.

Kształt plechy: listkowata

Atmosfera średnio zanieczyszczona, Po ponieważ ten porost znajduje się w I w V strefie skali porostowej.

Na piąt Piąte zdjęcie wykonano w Parku dnia 24.02.2016 r.

Widnieje na nim tarczownica bruzdkowana.

Kształt plechy: listkowata Atmosfera średnio zanieczyszczona, ponieważ ten porost znajduje się w IV strefie skali porostowej.

Wykonanie: Monika Stępińska, Krystian Lis, kl. 3 f

11

Materiały dydaktyczne

Zadanie 3 Przygotowanie prezentacji multimedialnej w programie Microsoft PowerPoint.

Zostałeś zaproszony do wygłoszenia odczytu w Klubie Młodych Biologów. Postanowiłeś uatrakcyjnić swoje wystąpienie i przygotować prezentację multimedialną w programie Microsoft PowerPoint.

Uczeń 1 W świecie ryb ● ● ● ● ●

Zbierz informacje o środowisku, trybie życia i sposobach odżywiania tych zwierząt.

Przedstaw budowę morfologiczną i anatomiczną.

Zwróć uwagę na adaptację do danego środowiska.

Określ miejsce tej grupy w łańcuchach pokarmowych.

Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie tych zwierząt w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

Uczeń 2 Płazy i gady ● ● ● ● ●

Zbierz informacje o środowisku, trybie życia i sposobach odżywiania tych zwierząt.

Przedstaw budowę morfologiczną i anatomiczną.

Zwróć uwagę na adaptację płazów do dwóch środowisk, a gadów – do życia na lądzie.

Określ miejsce tych zwierząt w łańcuchach pokarmowych.

Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie tych zwierząt w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Podaj podobieństwa i różnice między płazami a gadami. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

Uczeń 3 Ptaki – kręgowce latające ● ● ● ● ●

Zbierz informacje o środowisku, trybie życia i sposobach odżywiania tych zwierząt.

Przedstaw budowę morfologiczną i anatomiczną.

Zwróć uwagę na adaptacje do lotu.

Określ miejsce tej grupy w łańcuchach pokarmowych.

Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie tych zwierząt w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

12

Materiały dydaktyczne

Uczeń 4 Mięczaki ● ● ● ● ●

Zbierz informacje o środowisku, trybie życia i sposobach odżywiania tych zwierząt.

Przedstaw budowę morfologiczną i anatomiczną ślimaków, małży i głowonogów.

Zwróć uwagę na adaptacje do środowiska.

Określ miejsce tej grupy łańcuchach pokarmowych.

Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie tych zwierząt w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

Uczeń 5 W świecie bezkręgowców ● Uwzględnij następujące grupy: gąbki, parzydełkowce, płazińce, nicienie, pierścienice, stawonogi, mięczaki. ● Zbierz informacje o środowisku, trybie życia i sposobach odżywiania tych zwierząt. ● Przedstaw budowę morfologiczną i anatomiczną. ● Zwróć uwagę na adaptacje do danego środowiska (uwzględnij przystosowania pasożytów). ● Określ miejsce tych grup łańcuchach pokarmowych. ● Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie tych zwierząt w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

Uczeń 6 W świecie glonów ● Uwzględnij przedstawicieli 3 królestw: roślin, bakterii i protistów roślinopodobnych. ● Zbierz informacje o środowisku życia i sposobie odżywiania tych organizmów. ● Przedstaw komplikacje budowy plechy (jednokomórkowe, kolonijne, wielokomórkowe). ● Zwróć uwagę na adaptacje do środowiska wodnego i piętrowe rozmieszczenie w morzu związanie z rodzajem światła wykorzystywanego do fotosyntezy. ● Określ miejsce tych organizmów w łańcuchach pokarmowych. ● Przedstaw pozytywne i negatywne znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka. ● Zaprezentuj różnorodność gatunkową i ciekawostki.

13

Materiały dydaktyczne

Uczeń 7 Budowa i rola tkanek zwierzęcych ● Przypomnij, co to jest tkanka. ● Uwzględnij następujące grupy tkanek zwierzęcych: nabłonkowe, łączne, mięśniowe i nerwowe. ● Zbierz informacje o miejscach występowania tych tkanek w organizmach zwierząt i określ ich role. ● Przedstaw budowę poszczególnych tkanek i uwzględnij kształty komórek związane z wykonywaną funkcją.

Uczeń 8 Zdrowy świat nastolatków ● Uwzględnij m. in. następujące zagadnienia: odżywianie, krążenie, aparat ruchu, skórę i układ nerwowy. ● Przedstaw krótko budowę i funkcje układów: pokarmowego, krążenia, nerwowego, ruchu i skóry. ● Zwróć szczególną uwagę na higienę w/w układów w okresie dojrzewania. ● Wybierz najczęstsze choroby cywilizacyjne dotyczące nastolatków. ● Zaproponuj sposoby profilaktyki.

Zadanie 4 Publiczne prezentacje internetowe w Prezi.com Tworząc prezentację na Koło Biologiczne, powinieneś: Poznać program Prezi.com (bezpłatna wersja angielska); możesz skorzystać z pomocy nauczycieli jęz. angielskiego.  Przeanalizować ścieżkę prezentacji w postaci mapy mentalnej, dobrać właściwy szablon do prezentowanych treści biologicznych, poznać sposób zamieszczania tekstów i grafik w tworzonej prezentacji.  Wygenerować link do publicznej prezentacji internetowej i przesłać na adres mailowy nauczyciela. 

14

Materiały dydaktyczne

Wskazówki, co powinno znajdować się w prezentacji.

Uczeń 1 Budowa komórki i funkcje poszczególnych organelli  



Przedstaw 4 rodzaje komórek (bakteryjną, grzybową, roślinną, zwierzęcą).

Przedstaw budowę i funkcje poszczególnych organelli (ściany komórkowej, błony, cytozolu, jądra, wodniczek, chloroplastów, mitochondriów, rybosomów, aparatu Golgiego).

Wskaż różnice między poszczególnymi rodzajami komórek.

Uczeń 2 Bakterie i wirusy        

Przedstaw środowisko życia bakterii.

Omów budowę komórki bakteryjnej i zwróć uwagę na barak jądra komórkowego.

Zaprezentuj różnorodność sposobów odżywiania, oddychania i rozmnażania bakterii.

Wskaż pozytywne i negatywne znaczenie bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka.

Porównaj budowę wirusów i bakterii.

Podaj kilka przykładów chorób bakteryjnych i wirusowych.

Określ rolę antybiotyków w zwalczaniu chorób bakteryjnych.

Przedstaw zasady profilaktyki chorób zakaźnych.

Uczeń 3 W królestwie protistów     

Scharakteryzuj sztuczne królestwo Protisty.

Omów podział na 3 grupy – pierwotniaki, protisty roślinopodobne i śluzowce. Podaj przedstawicieli.

Przedstaw różnice w budowie i czynnościach życiowych.

Podaj przykłady chorób zakaźnych wywołanych przez pierwotniaki.

Wskaż znaczenie protistów w przyrodzie.

Uczeń 4 Różnorodność stawonogów  

Wskaż cechy wspólne stawonogów.

Scharakteryzuj 3 grupy – skorupiaki, owady i pajęczaki.

15

Materiały dydaktyczne

  

Omów różne narządy wymiany gazowe – skrzela, tchawki, płucotchawki (płuca książkowe).

Przedstaw cykle rozwojowe owadów z przeobrażeniem zupełnym i niezupełnym.

Zaprezentuj pozytywne i negatywne znaczenie stawonogów w przyrodzie i gospodarce człowieka.

Uczeń 5 Ewolucja – jej dowody i mechanizmy     

Podaj definicję ewolucji.

Wskaż bezpośrednie i pośrednie dowody ewolucji.

Omów mechanizm doboru naturalnego w procesie powstawania nowych gatunków.

Porównaj dobór sztuczny i naturalny.

Przedstaw prawdopodobny przebieg antropogenezy.

Uczeń 6 Najrzadsze zwierzęta świata    

Wskaż kategorie zagrożenia gatunków.

Omów przyczyny i skutki zmniejszania się różnorodności gatunkowej.

Wybierz dowolne przykłady najrzadszych zwierząt.

Wstaw zdjęcia gatunków i krótki opis.

Uczeń 7 Zanieczyszczenia i ochrona środowiska      

Przedstaw źródła zanieczyszczeń środowiska.

Omów globalne zagrożenia atmosfery (nadmierny efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne opady, smog letni i zimowy).

Wskaż rodzaje zanieczyszczeń wód i etapy oczyszczania ścieków.

Przedstaw zagrożenia gleb i omów sposoby rekultywacji.

Zwróć uwagę na konieczność segregacji odpadów oraz sposoby utylizacji, w tym na recykling surowców wtórnych.

Uzasadnij, dlaczego powinniśmy chronić środowisko.

16

Materiały dydaktyczne

Przykładowe prace uczniów

Budowa komórki - Zuzanna Kurzępa, 1e http://prezi.com/zxdlgn7mnuis/?utm_campaign=share&utm_medium=copy

Bakterie i wirusy - Julia Kwiatkowska, 2c https://prezi.com/_yjc_gysjfwr/copy-of-bakterie-i-wirusy/

Protisty - Justyna Kosior, 1e https://prezi.com/hjrgnzuuzer0/untitled-prezi

Najrzadsze zwierzęta świata - Jakub Okoń, 1f https://prezi.com/yxittia7udvn/copy-of-wstep/

Ewolucja - Krystian Lis, 3f http://prezi.com/ljkamlman_ll/present/?auth_key=c2fllu0&follow=rqa3ytvoivb6&kw=presentljkamlman_ll&rc=ref-179731047

Stawonogi - Justyna Gronek, 1h https://prezi.com/1udgjpbfxas_/stawonogi/

Zanieczyszczenie środowiska - Karolina Szczepanik, 3e https://prezi.com/ow_qdmtjirpl/srodowisko/

Zadanie 5 Galeria modeli biologicznych na Piknik Naukowy 2016 r.

Za kilka tygodni odbędzie się piknik naukowy, w którym wezmą uczniowie naszej szkoły oraz zaproszeni goście. Organizatorzy poprosili nas o przygotowanie stanowiska wystawowego i zaprezentowanie ciekawych modeli i makiet. Proponuję, aby wykonać następujące modele biologiczne:  serca,  nerki,  wątroby,  oka, 17

Materiały dydaktyczne

       

kości długich i stawu kulistego, piramidy zdrowego żywienia, komórki zwierzęcej, grzyba kapeluszowego, profilu gleby, plecha porostu, przepony, podwójnej helisy DNA

Wykonany przez siebie model opisz. Podaj także nazwisko wykonawcy.

Uczeń 1 Serce    

Użyj styropianu, kleju, grubego papieru, deseczki na podstawę, cienkiej listewki oraz farb koloru niebieskiego i czerwonego; Sklej model stożka.

Zamocuj naczynia krwionośne w postaci papierowych ruloników (czerwone z krwią natlenioną, niebieskie – z odtlenioną).

Zamocuj na listewce do drewnianej deseczki – koniuszek skieruj w lewą stronę.

Uczeń 2 Nerka     

Użyj styropianu, deseczki na podstawę, cienkiej listewki oraz farb.

Wytnij ze styropianu nerkę (kształt fasoli o wielkości ok 10-12 cm) oraz fragment moczowodu.

Zaznacz w nerce korę, rdzeń, miedniczkę.

Pomaluj poszczególne warstwy.

Zamocuj model na listewce do drewnianej deseczki.

Uczeń 3 Wątroba    

Użyj styropianu, kleju, deseczki na podstawę, cienkiej listewki oraz farb.

Wytnij ze styropianu wątrobę z pęcherzykiem żółciowym, możesz posklejać ze sobą płaty wątroby.

Pomaluj poszczególne elementy;.

Zamocuj model na listewce do drewnianej podstawy.

18

Materiały dydaktyczne

Uczeń 4 Oko    

Użyj styropianu, kleju, deseczki na podstawę oraz farb.

Wytnij półkulę z uwypukleniem przedstawiającą przekrój gałki ocznej, doklej nerw wzrokowy.

Zaznacz: ciało szkliste, soczewkę, twardówkę, rogówkę, naczyniówkę, tęczówkę, siatkówkę; Zamocuj model na drewnianej podstawce.

Uczeń 5 Kości długie i staw kulisty   

Użyj styropianu oraz 2 torebki foliowe.

Wytnij 2 kości – jedna kość ma nasadę w postaci główki, druga – w kształcie panewki.

Torebki foliowe zastępują 2-warstwową torebkę stawową.

Uczeń 6: Piramida zdrowego żywienia    

Użyj styropianu, grubego papieru, farb, kredek.

Sklej model ostrosłupa prawidłowego czworokątnego – powstanie piramida.

Na każdej z 4 ścian zaznacz piętra wg ilustracji z podręcznika do biologii (Puls życia, kl. 2, s. 72).

U podstawy zaznacz aktywność fizyczną i produkty, które powinniśmy jeść najczęściej, na ostatnim piętrze – produkty, których spożycie powinno być przez nas najbardziej ograniczane.

Uczeń 7 Komórka zwierzęca   

Użyj styropianu, kolorowego papieru, kleju, deseczki na podstawę oraz farb.

Wytnij półkulę przedstawiającą przekrój komórki zwierzęcej.

Namaluj lub doklej papierowe elementy odpowiadające poszczególnym organellom: błona komórkową, jądro, mitochondrium, rybosomy, wodniczki, aparat Golgiego.

19

Materiały dydaktyczne

Uczeń 8 Grzyb kapeluszowy     

Użyj styropianu, kleju, grubego papieru, deseczki na podstawę, cienkiej listewki oraz farb.

Wytnij kapelusz i trzon muchomora czerwonego, połącz je cienką listewką lub sklej.

Dołącz blaszki pod kapeluszem i pierścień wokół trzonu (użyj papieru).

Pomaluj elementy.

Zamocuj model na drewnianej sklejce.

Uczeń 9 Profil gleby   

Użyj styropianu, kleju, deseczki na podstawę oraz farb.

Wytnij prostopadłościan, który będzie odpowiadał fragmentowi gleby, przyklej do drewnianej podstawy.

Za pomocą farb zaznacz następujące warstwy w profilu gleby: ściółka, próchnica, poziom wymywania (eluwialny), poziom wmywania (iluwialny), zwietrzlina, skała macierzysta. Na górnej powierzchni możesz nakleić kawałki leżącej kory i liści – to elementy ściółki.

Uczeń 10 Plecha porostu   

Użyj styropianu, kleju, grubego papieru, deseczki na podstawę, cienkiej listewki oraz farb.

Wykonaj przekrój przez plechę porostów (wg ilustracji na s. 65 w podręczniku do biologii Puls życia, kl. 1).

Uwzględnij strzępki grzybów i komórki glonów.

Uczeń 11 Model działania przepony    

Potrzebne materiały: duża 5 l butelka po wodzie mineralnej z korkiem, 2 plastikowe rurki/słomki do napojów, 2 balony, torebka foliowa, mocna taśma klejąca.

Przetnij butelkę w połowie. Wykorzystasz górną część z korkiem, która odpowiada klatce piersiowej.

W korku zrób otwory, zamontuj plastikowe rurki z przywiązanymi balonikami.

Na dole butelki przylej dużą torebkę foliową, która odpowiada przeponie.

20

Materiały dydaktyczne



Ruchy przepony w dół i w górę (wdech, wydech) wyjaśniają mechanizm wentylacji płuc.

Uczeń 12 Podwójna helisa DNA   

Użyj metalowych prętów i kawałka blachy na podstawę.

Poproś tatę lub inną osobę dorosłą o zespawanie drabiny i o jej skręcenie (podwójna helisa) oraz zamocowanie do podstawy.

W miejscach łączenia szczebli z bokami drabiny naklej papierowe pięciokąty odpowiadające deoksyrybozie. Szczeble drabiny oklej do połowy – użyj 4 kolorów: adenina z tyminą (jedna para kolorów), guanina z cytozyną (druga para kolorów).

Zachowaj na każdym szczebelku zasadę komplementarności.

Przykładowe prace uczniów

Model budowy DNA - podwójna helisa

21

Materiały dydaktyczne

Model serca

Model wÄ…troby

Model nerki

Model budowy oka

22

Materiały dydaktyczne

Model piramidy zdrowego żywienia

Model profilu gleby

Model grzyba kapeluszowego

Model działania przepony

23

Materiały dydaktyczne

24

GEOGRAFIA

Zadanie 6 Galeria modeli i plansz przedstawiających zagadnienia geograficzne Budowa wnętrza Ziemi Zadaniem finalnym ww. zagadnienia jest wykonanie modelu przedstawiającego „Przekrój przez kulę ziemską”. Zanim jednak przystąpisz do tworzenia modelu, wyszukaj informacje dotyczące budowy wnętrza Ziemi, abyś umiał odpowiedzieć na poniższe pytania (skorzystaj z różnych źródeł wiedzy, np. Internetu, atlasu geograficznego – mapa geologia/tektonika).  Ile wynosi długość średniego promienia Ziemi?  Do jakiej głębokości sięgają najgłębsze wiercenia?  Na podstawie jakich informacji naukowcy wnioskują o budowie wnętrza Ziemi?  Z ilu koncentrycznych sfer składa się Ziemia? Podaj ich nazwy, krótko scharakteryzuj każdą z nich.  Co dzieje się z temperaturą i ciśnieniem we wnętrzu Ziemi? Co to jest stopień geotermiczny?  Jaka jest różnica między skorupą oceaniczną a kontynentalną i co jest przyczyną tego zróżnicowania?  Co oznacza termin litosfera i które warstwy Ziemi obejmuje?  Co to są płyty litosfery, jakim ruchom podlegają, jakie są konsekwencje tych ruchów?  Biorąc pod uwagę ruch płyt litosfery, oceń, czy miejsce twojego zamieszkania jest bezpieczne?  Ile jest płyt litosfery, jaką nazwę ma płyta, na której położona jest Polska?

Działalność wulkaniczna Zadaniem finalnym ww. zagadnienia jest wykonanie przekroju stożkowej góry wulkanicznej.

Zanim przystąpisz do tworzenia modelu, poszukaj informacji dotyczących zagadnienia wulkanizmu. Odpowiedz na poniższe pytania/ wykonaj polecenia.       

Czy na terytorium naszego kraju znajdują się czynne wulkany? Jaka jest przyczyna tego faktu?

Co świadczy o wygasłej działalności wulkanicznej na terenie Polski? Znajdź te miejsca na mapie?

Gdzie możesz się udać na wycieczkę w obrębie naszego kontynentu, aby móc obserwować działalność wulkaniczną?

Odszukaj, kiedy wystąpił ostatni niebezpieczny wybuch wulkanu na naszym kontynencie?

Gdzie na kuli ziemskiej zlokalizowane są wulkany i dlaczego właśnie tam?

Ile jest czynnych wulkanów na lądach?

Co to jest erupcja i jakie są jej produkty?

Materiały dydaktyczne

 

Jakie niebezpieczeństwa dla człowieka wynikają z działalności wulkanicznej (weź pod uwagę również transport lotniczy)?

Dlaczego w pobliżu wulkanów zlokalizowane są wioski, a na stokach gór wulkanicznych znajdują się pola uprawne?

Klif – przykład niszczenia wysokich brzegów przez morze Tym razem udajemy się oczami wyobraźni na wąski pas lądu, który graniczy z morzem, czyli na wybrzeże. Jest to strefa oddziaływania fal morskich i prądów przybrzeżnych. Praca, jaką wykonuje morze jest zarówno niszcząca, jak i budująca. Twoim zadaniem będzie wykonanie modelu prezentującego schemat cofania się klifu w trzech ujęciach/etapach.

Zanim przystąpisz do pracy, poszerz swoją wiedzę na ten temat, odpowiadając na poniższe pytania/ wykonaj polecenia.       

Jak nazywa się proces, w którego wyniku fale morskie wraz z okruchami skalnymi uderzają o stromy brzeg?

Od czego zależy intensywność cofania się brzegu?

Który typ wybrzeża przeważa nad naszym Bałtykiem: wysokie czy niskie?

Znajdź informację na temat tempa cofania się brzegu morskiego w miejscowości Trzęsacz.

Jakie są metody zabezpieczające/ ograniczające intensywność cofania się brzegu?

Podaj przykłady budującej działalności morza.

Jakie są inne typy wybrzeży na świecie? Naucz się je rozpoznawać na podstawie mapy/ opisu/zdjęcia.

Formy krasu powierzchniowego i podziemnego Skały, czyli naturalne skupiska minerałów podlegają niszczeniu na skutek działania czynników zewnętrznych – proces ten nazywamy wietrzeniem. Jeśli skała nie zmienia składu mineralnego, proces ten określamy jako wietrzenie fizyczne. Jeśli następują zmiany składu chemicznego skały, ten rodzaj wietrzenia nazywamy wietrzeniem chemicznym. W przypadku wietrzenia chemicznego główną rolę odgrywa woda i rozpuszczone w niej związki chemiczne.

Ogół zjawisk związanych z rozpuszczaniem skał przez wodę nazywamy krasem. W wyniku krasowienia powstają różnorodne formy rzeźby na powierzchni i pod powierzchnią ziemi.

Twoim zadanie będzie stworzenie modelu przedstawiającego formy krasu powierzchniowego i podziemnego. Zanim przystąpisz do wykonania ww. pomocy dydaktycznej, rozszerz swoją wiedzę na temat tego zagadnienia, odpowiadając na poniższe pytania/wykonaj polecenia.  Sprawdź, jaka jest geneza pojęcia krasowienie? Zlokalizuj na mapie region geograficzny, od którego wywodzi się termin krasowienie.

29

Materiały dydaktyczne

    

Które skały podlegają krasowieniu i do jakiej grupy (ze względu na genezę) je zaliczamy?

W których regionach geograficznych Polski występuje krajobraz krasowy?

Co ma wpływ na intensywność krasowienia?

Zapoznaj się z rodzajami form krasu powierzchniowego i podziemnego tak, abyś potrafił rozpoznać je po opisie/ na zdjęciach.

Sprawdź, gdzie na świecie występuje największe nagromadzenie form krasowych.

Zlokalizuj te obszary na mapie.

Piętrowość roślinności Klimat górski kształtowany jest w głównej mierze przez wysokość nad poziomem morza i urozmaiconą rzeźbę terenu. W górach wraz ze zmianą warunków klimatycznych zmienia się roślinność. Tworzy ona strefy roślinne ułożone jedna nad drugą. Twoim zadaniem będzie stworzenie modelu przedstawiającego ułożenie pięter roślinnych w Tatrach. Zanim jednak przystąpisz do wykonania tego zadania, rozszerz swoją wiedzę na ten temat, odpowiadając na poniższe pytania/ wykonaj polecenia.  Jakim zmianom podlega temperatura powietrza, ciśnienie atmosferyczne, opady wraz ze wzrostem wysokości n.p.m.?  Od czego zleży długość zalegania pokrywy śnieżnej na wierzchołkach, stokach, w dolinach?  Klimat najniższego piętra roślinnego jest taki sam jak klimat obszaru, na którym położone są góry. Którym strefom klimatycznym odpowiadają wyższe piętra?  Jakie piętra roślinne występują w Tatrach, czym się one charakteryzują?  Porównaj piętra roślinne w Tatrach, Alpach i Himalajach.

Gleby strefowe i astrefowe w Polsce Gleba składa się z cząstek mineralnych, organicznych, wody i powietrza. Cząstki mineralne pochodzą ze skały, na której wytworzyła się gleba, a cząstki organiczne to rozkładające się szczątki organizmów. Każdą glebę charakteryzuje typowy dla niej profil, czyli układ tworzących ją warstw. Twoim zadaniem będzie wykonanie modelu przedstawiającego ogólnie poziomy glebowe oraz modeli przedstawiających profile gleb strefowych i astrefowych występujące w Polsce. Przygotowując się do wykonania ww. zadania, odpowiedz na poniższe pytania/ wykonaj polecenia.    

Wymień najważniejsze czynniki glebotwórcze.

Co to jest żyzność gleby?

Co oznacza termin erozja gleby i jakie mogą być jej przyczyny?

Stwórz zestawienie tabelaryczne, wymieniając nazwy stref klimatycznych, stref roślinnych i gleb.

30

Materiały dydaktyczne

   

Zapoznaj się z profilami gleb strefowych i astrefowych w Polsce tak, abyś potrafił je rozpoznawać.

Pogrupuj ww. gleby, biorąc pod uwagę ich żyzność.

Zlokalizuj na mapie obszary najżyźniejszych gleb w Polsce i na świecie.

Który rodzaj gleb przeważa w okolicy twojego miejsca zamieszkania?

Poznaj nasz Układ Słoneczny Ziemia to tylko maleńka cząstka Wszechświata. Na przestrzeni dziejów bardzo zmieniały się poglądy dotyczące jej miejsca w Kosmosie. Układ, w którym Słońce znajduje się w centrum, a planety krążą wokół niego to heliocentryczny model budowy Wszechświata. Twoim zadaniem będzie przedstawienie w formie modelu budowy naszego Układu Słonecznego.

Jednak zanim przystąpisz do tego działania, proponuję, abyś rozbudował swoją wiedzę na ten temat i odpowiedział na poniższe pytania lub wykonał polecenia.        

Jakie były poglądy starożytnych astronomów na miejsce Ziemi we Wszechświecie?

Kto był twórcą tej teorii?

Kogo uznaje się za twórcę teorii heliocentrycznej?

Jakie są części składowe naszego Układu Słonecznego?

Jakie są różnice między pojęciami: gwiazda, planeta, satelita, planetoida?

Wymień planety US według kolejności ustawienia względem Słońca.

Która z planet jest największa, a która ma najwięcej satelitów?

Jak można określić ruch planet wokół Słońca?

Planety US podzielono na dwie grupy: planety wewnętrzne i zewnętrzne – wyjaśnij ten podział.

Rzeźbotwórcza działalność rzek Dużą rolę w modelowaniu rzeźby terenu odgrywają rzeki. Ich rzeźbotwórcza działalność przejawia się poprzez: erozję, transport i akumulację. Twoim zadaniem będzie stworzenie modelu przedstawiającego przebieg rzeźbotwórczej działalności rzek w jej biegu górnym, środkowym i dolnym. Aby ułatwić sobie to zadanie i w pełni zrozumieć przebieg procesów zachodzących w korycie rzeki, wykonaj poniższe zadania.  

Zastanów się, od czego zależy przebieg rzeźbotwórczej działalności rzek.

Wyszukaj informacje dotyczące przebiegu rzeźbotwórczej działalności rzek i uzupełnij tabelę.

Bieg rzeki

Występujące procesy

Powstałe formy

górny środkowy dolny 31

Materiały dydaktyczne

  

Przyjrzyj się biegowi rzeki Wisły i wskaż trzy etapy jej biegu.

Wyjaśnij, jaka jest przyczyna występowania dwóch rodzajów ujść rzecznych: lejkowych i deltowych.

Posługując się atlasem geograficznym, rozpoznaj i określ rodzaj ujścia, jaki mają następujące rzeki oraz zlewiska, do których należą: Rzeka

Rodzaj ujścia

Zlewisko

Wisła Nil Amazonka Tamiza Wołga Ganges Loara Rodan Missisipi Parana

 

Podaj nazwę najdłuższej rzeki świata i nazwę rzeki, która posiada największe dorzecze.

Uzasadnij podstawy podziału rzek na stałe, okresowe i epizodyczne.

Wiatr lokalny, zmienny – bryza Wiatr to poziomy ruch cząsteczek powietrza. Będąc nad naszym Bałtykiem w upalny dzień, możesz przekonać się, jak jest przyjemny powiew morskiej bryzy. Twoim zadaniem będzie przedstawienie w formie obrazkowej schematu działania bryzy lądowej i morskiej.

Zanim przystąpisz do tego działania, wykonaj poniższe zadania.  Wyjaśnij jaka jest przyczyna poziomego ruchu cząsteczek powietrza, czyli wiatru?  Jakie rodzaje wiatrów występują na naszej Ziemi? Podaj ich cechy charakterystyczne, zlokalizuj na mapie obszary ich występowania, uzupełniając tabelę: Rodzaj wiatru



Cechy charakterystyczne

Obszar występowania

W jaki sposób można wykorzystać w gospodarce działalność wiatru?

32

Materiały dydaktyczne

Parki narodowe w Polsce W naszym kraju, podobnie jak w innych państwach, podejmuje się działania chroniące środowisko. Niełatwo jednak pogodzić dbałość o środowisko ze wzrastającymi potrzebami ludzi oraz koniecznością rozwoju gospodarki. Twoim zadaniem będzie wykonanie planszy ściennej przedstawiającej rozmieszczenie parków narodowych na terenie Polski. Aby twoja wiedza na temat ochrony przyrody nie była powierzchowna, przygotuj się z do wykonania ww. zadania, udzielając odpowiedzi na niżej umieszczone pytania/ wykonaj polecenia. 

Podaj charakterystyczne cechy najważniejszych form ochrony przyrody.

Forma ochrony przyrody

Cechy

park narodowy park krajobrazowy rezerwat przyrody pomnik przyrody

   

Ile jest obecnie parków narodowych na obszarze Polski?

Wyszukaj logo tych parków i umieść je na mapie, którą wykonasz. Do każdego z parków wybierz jedną cechę oddającą charakter parku.

Podaj nazwę największego i najmniejszego parku narodowego w Polsce. Oblicz, ile zajmuje powierzchnia największego parku na mapie wykonanej w skali 1:1000000.

Podaj nazwę najstarszego parku narodowego w Polsce i na świecie.

Fenomen basenu artezyjskiego Woda występuje zarówno na powierzchni ziemi, jak i w skałach podłoża. Wody dzielimy na powierzchniowe i podziemne. Do wód podziemnych zaliczamy m.in. wody artezyjskie.

Twoim zadaniem będzie stworzenie planszy ściennej przedstawiającej schemat basenu artezyjskiego. Warto przy tej okazji poszerzyć swoją wiedzę na ten temat, wykonując poniższe zadania.   

Co zaliczamy do wód powierzchniowych, a co do podziemnych?

Co to jest basen artezyjski?

Duże znaczenie dla Australii mają wody podziemne w basenach artezyjskich.

Sprawdź, pod jaką częścią powierzchni tego kontynentu zalegają wody artezyjskie?

33

Materiały dydaktyczne

   

Na jakiej głębokości występują ww. wody? Czy są to tylko wody słodkie? Jaką mają temperaturę?

Gdzie występuje największy rezerwuar wód artezyjskich w Australii (podaj jego nazwę)? Ile jest mniejszych basenów artezyjskich na tym kontynencie?

Jakie jest znaczenie wód artezyjskich dla gospodarki, np. Australii?

W obrębie którego regionu geograficznego Polski występują wody artezyjskie?

Wskazane wyżej modele i plansze młodzież wykonuje w toku całorocznego procesu nauczania. Pod koniec roku szkolnego prezentuje je na szkolnym festiwalu lub pikniku naukowym. Dobrym materiałem do wykonania prac rzeźbiarsko-malarskich przez uczniów jest styropian.

Przykładowe prace uczniów

Model budowy wnętrza Ziemi

Model działania wulkanu

34

Materiały dydaktyczne

Model przedstawiający rzeźbotwórczą działalność rzek

Model formy krasu powierzchniowego i podziemnego

Model piętrowej roślinności w górach

35

Materiały dydaktyczne

Gleby strefowe i astrefowe w Polsce

Model Układu Słonecznego

Model basenu artezyjskiego

36

Materiały dydaktyczne

Zadanie 7 Przedstaw w formie prezentacji…

Poszukuj i odkrywaj – geografia i matematyka bez tajemnic W dniach 21 marca i 22 czerwca, czyli w czasie równonocy wiosennej i przesilenia letniego, można łatwo wyznaczyć miejscowy południk, dokonać pomiaru wysokości górowania Słońca, obliczyć różnicę między czasem słonecznym i czasem urzędowym. W podanych dniach będziemy prowadzić własne badania. Klasa zostanie podzielona na zespół pracujący na boisku szkolnym oraz dwuosobowe zespoły pracujące w sali lekcyjnej. Wyniki obserwacji/pomiarów przedstawimy w formie prezentacji multimedialnej.

1. W badaniach posłużymy się gnomonem.  Na podstawie dostępnych źródeł wiedzy dowiedzcie się, co to jest gnomon.  Przygotujcie ten najprostszy przyrząd badawczy na boisku szkolnym (zespół pracujący na boisku).  Przygotujcie gnomon, który posłuży do obserwacji w sali lekcyjnej (2 osobowe zespoły uczniów pracujących w sali lekcyjnej):  na tekturze o formacie 30 cm x 30 cm wyznaczcie środkowy punkt,  ze środkowego punktu wykreślcie cyrklem współśrodkowe okręgi o promieniach różniących się o 1 cm – zaczynając od okręgu o promieniu 2 cm, a kończąc na okręgu o promieniu 13 cm,  w punkt środkowy wbijcie gwóźdź o długości 5-6 cm (gnomon).  W dniach prowadzenia badań będziemy co godzinę (między 10:00 a 14:00) w jednym miejscu na boisku szkolnym/ parapecie okiennym o ekspozycji południowej prowadzić obserwacje, a następnie zapisywać wyniki.

2. Prowadzenie badań przy pomocy gnomonu:  Wokół gnomonu w równych odległościach kreślimy kredą współśrodkowe okręgi (zachowując równe odległości między nimi).  O godzinie 10:00 rozpoczynamy obserwację cienia rzucanego przez koniec gnomonu.  Każdy moment, gdy koniec cienia pokrywa się z linią okręgu, zaznaczamy kredą/ołówkiem, odnotowujemy godzinę. Do wyznaczenia linii miejscowego południka wystarczy zaobserwować dwa momenty przejścia cienia przez okręgi o tym samym promieniu.  Rysujemy linie łączące gnomon z zaznaczonymi punktami przejścia cienia przez okręgi.  Wyznaczamy dwusieczną uzyskanego kąta. Ta linia to miejscowy południk, a więc kierunek północ-południe.

37

Materiały dydaktyczne

 



Wyznaczamy prostą prostopadłą do miejscowego południka geograficznego, czyli kreślimy miejscowy równoleżnik, a więc kierunek wschód-zachód.

W drugim dniu obserwacji czekamy na moment, kiedy cień rzucany przez gnomon pokryje się z linią miejscowego południka geograficznego (cień jest najkrótszy, jest 12:00 czasu słonecznego). W tym momencie sprawdzamy czas na naszym zegarku i zapisujemy zaobserwowaną różnicę. W dniu równonocy wiosennej obowiązuje czas zimowy, czyli czas miejscowy południka 15⁰E. W dniu przesilenia letniego mamy czas letni, czyli czas południka 30⁰E. W momencie gdy cień gnomonu jest najkrótszy (Słońce góruje), mierzymy wysokość Słońca oraz długość cienia. Korzystając ze wzorów, obliczamy szerokość geograficzną miejsca obserwacji oraz kąt padania promieni słonecznych.

3. Wyniki pomiarów przedstawimy w formie prezentacji multimedialnej. Odpowiedz w niej na następujące pytania:  Co to jest gnomon?  Jak można wyznaczyć miejscowy południk i równoleżnik?  Co to jest siatka geograficzna/kartograficzna?  Jak można zmierzyć wysokość Słońca podczas górowania w dniu równonocy wiosennej i przesilenia letniego/obliczyć szerokość geograficzną miejsca obserwacji?  Co to jest czas słoneczny (miejscowy)/strefowy/urzędowy?  Jaka jest różnica między czasem urzędowym i miejscowym w miejscu obserwacji?  Jak możemy wyznaczyć szerokość geograficzną, posługując się Gwiazdą Polarną?

A czas płynie...

Zastanówcie się, czy na każdym południku na kuli ziemskiej zegarki wskazują inny czas.

Czy nasz zegar wskazuje czas słoneczny?

Posługiwanie się w praktyce miejscowym czasem słonecznym byłoby bardzo kłopotliwe. Taka rachuba czasu mogła być wystarczająca, dopóki ludzie nie zaczęli się przemieszczać na znaczne odległości. Szczególnie stało się to uciążliwe wraz z rozwojem komunikacji kolejowej.

Wykorzystując zasoby internetowe, przygotuj prezentację zawierającą odpowiedzi na następujące pytania:  W którym roku podpisano międzynarodową umowę, na mocy której podzielono powierzchnię Ziemi na strefy czasowe?

38

Materiały dydaktyczne

      

Ile jest stref czasowych i jaki mają zasięg? Jaki jest południk środkowy początkowej strefy?

Jakie strefy czasowe występują w Europie? Wymień ich nazwy.

W których miejscach na Ziemi czas strefowy wykazuje zgodność z czasem słonecznym?

W których strefach czasu znajduje się obszar Polski?

Co to jest czas urzędowy? Jaki czas urzędowy obowiązuje w Polsce w lecie, a jaki w zimie? Dlaczego wprowadza się te zmiany?

Chcesz obchodzić dwukrotnie w ciągu doby swoje urodziny? Czy jest to możliwe?

Co to jest międzynarodowa linia zmiany daty, gdzie się znajduje i na jakiej zasadzie działa?

Odkrywaj, ujawniaj, wyjaśniaj – sztuka prezentowania danych statystycznych W celu kształcenie umiejętności wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnej w poszukiwaniu, wykorzystaniu i tworzeniu informacji geograficznej lekcja geografii odbędzie się w Informatorium US Oddział Tarnobrzeg. W trakcie tych zajęć pracownik Informatorium zapozna was z niżej wymienionymi zagadnieniami. Będziecie także mieli możliwość praktycznego działania w poszukiwaniu i generowaniu danych statystycznych.

Tematyka zajęć w Informatorium: 1. Udostępnianie danych statystycznych w Informatorium.

2. Publikacje GUS i US (ich dostępność na stronach GUS i US).

3. Budowa strony internetowej GUS i Urzędu Statystycznego w Rzeszowie – omówienie zawartości wybranych zakładek.

4. Bank Danych Lokalnych jako największa w Polsce baza danych prezentowanych na wszystkich szczeblach podziału terytorialnego kraju – generowanie zestawień.

Po lekcji geografii w Informatorium zostaniecie podzieleni na dwie grupy. Każda z grup przygotuje wskazaną prezentację multimedialną.

Grupa I Waszym zadaniem będzie wyszukanie i opracowanie danych statystycznych dotyczących wybranych zagadnień demografii Polski w przedziale czasowym 1995-2014. W prezentacji multimedialnej zamieścicie:   

Zmiany liczby ludności w okresie w ww. okresie w odstępach 5- letnich.

Graficzne przedstawienie zmian liczby ludności – wykres słupkowy.

Zmiany wskaźnika gęstości zaludnienia w ww. okresie.

39

Materiały dydaktyczne

             

Graficzne przedstawienie zmian wskaźnika gęstości zaludnienia (wykres słupkowy).

Zmiany przyrostu naturalnego/ wskaźnika przyrostu naturalnego w odstępach 5-letnich.

Co to jest saldo migracji/ wskaźnik salda migracji.

Graficzne przedstawienie zmian salda migracji – wykres słupkowy.

Przyrost rzeczywisty w odstępach 5-letnich.

Graficzne przedstawienie zmian przyrostu rzeczywistego – wykres słupkowy.

Struktura narodowościowa przed i po II wojnie światowej.

Graficzne przedstawienie ww. struktury narodowościowej – wykresy kołowe.

Struktura wieku i płci w 1995 i 2014 roku.

Graficzne przedstawienie ww. zjawiska – piramida płci i wieku.

Stopa bezrobocia w odstępach 5-letnich.

Graficzne przedstawienie ww. zjawiska – wykres słupkowy.

Struktura zatrudnienia w latach: 1995, 2005, 2012.

Graficzne przedstawienie ww. zjawiska – wykres słupkowy.

Grupa II Waszym zadaniem będzie wyszukanie i opracowanie danych statystycznych dotyczących wybranych zagadnień demograficznych Tarnobrzega w przedziale czasowym 1995-2014.

W prezentacji multimedialnej zamieścicie:          

Zmiany liczby ludności Tarnobrzega w ww. okresie w 5 letnich odstępach czasowych.

Zmiany liczby ludności w ciągu roku dla 2005 r., 2010 r., 2014 r.

Gęstość zaludnienia w 5-letnich odstępach czasowych.

Przyrost naturalny/ współczynnik przyrostu naturalnego w latach 2010-2014.

Graficzne przedstawienie zmian ww. zjawiska – wykres liniowy.

Saldo migracji w 5-letnich odstępach czasowych: ogółem oraz z rozbiciem na kobiety i mężczyzn.

Graficzne przedstawienie ww. zjawiska – wykres słupkowy.

Stopa bezrobocia w 2005, 2010, 2014 roku.

Graficzne przedstawienie ww. zjawiska – wykresy kołowe.

Struktura płci i wieku w 2012 i prognoza na 2020 rok: graficzne przedstawienie zjawiska – piramida wieku i płci.

Zadanie 8 Młodzi kartografowie poznają Czarny Ląd Przygotowanie albumu tematycznego

40

Materiały dydaktyczne

Wykonaliście siatkę walcową kwadratową dla Afryki oraz ćwiczenia bazujące na mapie konturowej kontynentu. Czas więc na bliższe poznanie Czarnego Lądu. Zapoznajcie się z zasobami internetowymi oraz informacjami zawartymi w atlasie na niżej podane tematy.

Na ich podstawie stworzycie album tematyczny. Wyniki pracy przedstawicie w klasie.

Grupa I Afryka bardzo stara i bardzo młoda Afryka pod względem geologicznym jest jednocześnie bardzo stara i bardzo młoda. Stara, gdyż budują ją skały liczące miliony lat, a młoda, bo wciąż jeszcze kształtuje się w wyniku pęknięć i wypływu lawy.  Poszukajcie informacji na temat przebiegu rowu tektonicznego na tym kontynencie, wulkanizmu w strefie ryftowej.  Jakie są najwyższe szczyty tego kontynentu?

Lustrzane odbicie stref klimatyczno-roślinnych Afryka położona jest prawie symetrycznie względem równika, co ma odzwierciedlenie w rozmieszczeniu stref klimatyczno- roślinnych.  Przedstawcie zróżnicowanie klimatyczno-krajobrazowe kontynentu.  Określcie położenie Sahelu i przedstawcie krajobraz tej części Afryki.  Przedstawcie zróżnicowanie krajobrazowe największej pustyni świata – Sahary.

Sieć rzeczna odzwierciedleniem rozkładu opadów Wody powierzchniowe są ściśle uzależnione od warunków klimatycznych.  Znajdźcie informacje na temat rzek stałych, okresowych i epizodycznych.  Pokażcie największe systemy rzeczne kontynentu.  Wyszukajcie, jakie jest pochodzenie największych afrykańskich jezior.

Grupa II Demograficzna młodość Afryki Afryka do niedawna była obszarem wyzysku i rabunkowej gospodarki kolonialnej.  Wyszukajcie mapę przedstawiającą proces dekolonizacji.  Przedstawcie zróżnicowanie i rozmieszczenie odmian człowieka.  Jak zmienia się liczba ludności, jakie jest jej rozmieszczenie?  Jakie są największe miasta kontynentu.

41

Materiały dydaktyczne

Grupa III Najwolniej rozwijający się gospodarczo kontynent świata Afryka jest kontynentem obfitującym w zasoby surowców mineralnych oraz różnorodne bogactwa naturalne.  Poszukajcie, w jakie surowce mineralne obfituje kontynent. Jakie jest ich rozmieszczenie?  Które państwa należą do najbogatszych na tym kontynencie i czemu zawdzięczają to bogactwo.  Jakie są cechy afrykańskiego rolnictwa?  Jakie rośliny uprawiane są na plantacjach?  Poszukajcie informacji na temat najcenniejszych gatunków drzew występujących na tym lądzie.

Przykładowe prace uczniów

http://issuu.com/gim3matematyka/docs/Afryka_cz1 http://issuu.com/gim3matematyka/docs/Afryka_cz2

42

FIZYKA

Materiały dydaktyczne

Zadanie 9 Eksperymentuj, badaj, mierz i przedstaw w formie prezentacji w programie PowerPoint Jak przygotować prezentację? – informacja Prezentacja multimedialna powinna zawierać:  Temat zajęć, logo projektu Erasmus+.  Nazwisko i imię autora prezentacji oraz jego opiekuna.  Opisy wykonanych doświadczeń wraz z dokumentacją w formie zdjęć.  Obliczenia i wyniki związane z przebiegiem wykonanych doświadczeń pomiarowych.  Objaśnienia do wykorzystanych zdjęć.  Wnioski końcowe lub spostrzeżenia wynikające z wykonanych doświadczeń.

Projektując prezentację:      

wybierzcie odpowiedni układ slajdów, kolorystykę i długość wyświetlania slajdów, aby umożliwić odbiorcy odczytanie treści. minimalizujcie efekty specjalne (obracanie, przesuwanie, wirowanie obrazu). starannie wybierajcie treści; podawajcie tylko najważniejsze informacje, które powinny być zapamiętane przez odbiorcę. pamiętajcie o tym, że układ treści powinien obejmować spójną całość; każdy następny slajd ma być kontynuacją zagadnienia. zadbajcie o to, by przekaz informacji był prosty, czytelny i zrozumiały. nie zapomnijcie na koniec podziękować za uwagę.

Optyka geometryczna Grupa I     

Przedstaw opis doświadczeń pokazujących przebieg promieni świetlnych przez soczewki, zwierciadła, płytkę równoległościenną i pryzmat.

Opisz zaobserwowane zjawiska, wykorzystując zdjęcia wykonane na zajęciach.

Opisz miejsce powstawania ogniska w soczewkach i zwierciadłach.

Przedstaw podwójne załamanie w płytce równoległościennej.

Przedstaw zjawisko załamania i całkowitego wewnętrznego odbicia przy przejściu światła przez pryzmat.

Grupa II  

Przedstaw opis doświadczeń mających na celu wyznaczenie ogniskowej soczewki.

Przedstaw zdjęcia i opisz powstałe obrazy uzyskane za pomocą soczewki skupiającej i rozpraszającej.

44

Materiały dydaktyczne

 

Przedstaw wyprowadzenie wzoru na ogniskową soczewki i zastosowane w obliczeniach wzory.

Przedstaw wyniki pomiarów i zapisz wnioski z doświadczeń.

Grupa III     

Przedstaw opis doświadczeń mających na celu wyznaczenie stałej siatki dyfrakcyjnej oraz wyznaczenie odległości między rowkami płyty CD. Przedstaw schematycznie, jak powstają prążki dyfrakcyjne i wyjaśnij zjawisko dyfrakcji.

Do opisu doświadczeń wykorzystaj zdjęcia wykonane na zajęciach.

Przedstaw wyniki i obliczenia.

Zapisz wnioski z obliczeń.

Przykładowe prace uczniów Doświadczenie I

Powstawanie ogniska w soczewce skupiającej

Przejście światła przez płytkę równoległościenną

Wybrane slajdy z prezentacji, oprac. Emil Cymer

45

Materiały dydaktyczne

Doświadczenie II

Otrzymywanie obrazu za pomocą soczewki skupiającej

Wyprowadzenie wzoru na ogniskową soczewki

Wybrane slajdy z prezentacji, oprac. Jagoda Sałdyka

Doświadczenie III

Wykonywanie pomiarów przy wyznaczaniu stałej siatki dyfrakcyjnej

Wyniki i obliczenia związane z wyznaczeniem stałej siatki dyfrakcyjnej

Wybrane slajdy z prezentacji, oprac. Patryk Kobus, Rafał Nowak, Dominika Baran

46

Materiały dydaktyczne

Zadanie 10 Niebo gwiaździste nad nami. Astronomia dla początkujących Obserwacje astronomiczne Prezentacja multimedialna nauczyciela – środek dydaktyczny do zajęć Obserwacje astronomiczne W celu realizacji zadania nauczycielka opracowała prezentację Obserwacje astronomiczne, którą przedstawiła uczniom na zajęciach. W prezentacji zawarte zostały informacje i wskazówki dotyczące opracowania przez uczniów własnej prezentacji multimedialnej z wykorzystaniem programu Stellarium.

Informacje dla ucznia zawarte w prezentacji:     

Definicja astronomii.

Wielkości stosowane w astronomii.

Obserwacje astronomiczne.

Charakterystyka gwiazdozbiorów i powiązanie ich nazewnictwem wywodzącym się z mitologią grecką.

Omówienie poszczególnych funkcji programu Stellarium.

Zmiana lokalizacji w programie Stellarium

Okno wyszukiwania obiektów w programie Stellarium

Wybrane slajdy z prezentacji, oprac. Agnieszka Janusz-Szczytyńska

47

Materiały dydaktyczne

Prezentacja multimedialna ucznia Wskazówki dla ucznia:  Wyjaśnij, czym zajmuje się astronomia.  Przedstaw krótki rys historyczny obserwacji astronomicznych.  Przedstaw gwiazdozbiory nieba zimowego i letniego występujące w Polsce.  Wykorzystując program Stellarium, przedstaw charakterystyczne gwiazdozbiory obserwowane w Polsce.  Wykorzystując program Stellarium, przedstaw rysunki gwiazdozbiorów obserwowanych Polsce.  Korzystając z kalendarza dostępnego na stronie www.astronomia24.com, przedstaw najciekawsze zjawiska astronomiczne występujące w roku 2015.  Opisz wyniki obserwacji astronomicznych przeprowadzonych na zajęciach w szkole.

Rysunek Oriona, program Stellarium

Wyniki obserwacji przeprowadzonych na zajęciach

Wybrane slajdy z prezentacji, oprac. Wiktor Szczuciński, Kacper Grobelski, Filip Łakwa

Zadanie 11 W roli konstruktora Maszyny proste Wskazówki dla ucznia:  Opisz zasadę działania podnośnika hydraulicznego.  Wyjaśnij, jak działa ramię podnośnika hydraulicznego.  Przedstaw opis konstrukcji wykonanego przez siebie podnośnika hydraulicznego.

48

Materiały dydaktyczne



Przedstaw zastosowane w podnośniku elementy maszyn prostych (dźwignie, ramię dźwigni).

Opis dźwigni w modelu podnośnika hydraulicznego

Opis budowy ramienia podnośnika

Przykładowe slajdy z prezentacji, oprac. Tomasz Stypa

Obwody elektryczne Wskazówki dla ucznia:  Wyjaśnij pojęcie prądu elektrycznego.  Opisz sposoby łączenia elementów obwodu elektrycznego.  Przedstaw wyniki doświadczeń, wykorzystując zdjęcia wykonane na zajęciach.  Opisz skutki porażenia prądem elektrycznym.  Przedstaw wykonany przez grupę model obwodu elektrycznego.

Wyniki obserwacji – łączenie szeregowe obwodach elektrycznych

Wyniki obserwacji – łączenie równoległe w obwodach

Przykładowe slajdy z prezentacji, oprac. Karolina Kwoka, Kinga Tworek, Filip Sałek, Łukasz Adamiec, Dawid Panfil 49

Materiały dydaktyczne

Zadanie 12 Z wizytą na wyższej uczelni To nas zaciekawiło podczas pokazów chemicznych na UMCS w Lublinie…

Wskazówki dla ucznia:  Wybierz z galerii zdjęć najciekawsze doświadczenia chemiczne przedstawione na pokazach doświadczeń w Lublinie.  Przedstaw krótki opis prezentowanych doświadczeń.

Pokazy doświadczeń w Lublinie – wskaźniki organiczne

Pokazy doświadczeń w Lublinie – armata

Przykładowe slajdy z prezentacji, oprac. Jakub Mrzygłód, Piotr Brzeziński.

Zadanie 13 Cztery pory roku w obiektywie Galeria zdjęć Wskazówki dla ucznia:  W ciągu całego roku szkolnego wykonuj zdjęcia w poszczególnych porach roku.  Możesz wykonać zdjęcie określonego obiektu w określonych porach roku.  Opracuj galerię zdjęć w programie Word, PowerPoint lub innym na podstawie zgromadzonego materiału.  W swojej galerii przedstaw zmienność przyrody podczas czterech pór roku.

Zadanie 14 Zbuduj model ciekawego zjawiska fizycznego i przedstaw na Pikniku Naukowym W ramach projektu Erasmus + realizowanego w naszej szkole organizowany jest Piknik Naukowy. Nasza szkoła będzie miała możliwość zaprezentowania efektów pracy swoich 50

Materiały dydaktyczne

uczniów. W związku z tym macie możliwość wykonania modeli, które przedstawiają zjawiska fizyczne, zasadę działania maszyn lub urządzeń.

Projektując swój model:  wykorzystajcie wiedzę zdobytą na lekcjach fizyki.  możecie wzorować się na modelach wykonanych przez swoich kolegów dostępnych w pracowni fizycznej.  wykorzystajcie zasoby Internetu w poszukiwaniu inspiracji (przykładowa strona: http://mlodytechnik.pl/zrob-to-sam).  każdy model powinien być opisany i zawierać wyjaśnienie zasady działania.

Proponuję wykonanie następujących modeli: 1. Modele maszyn prostych:  dźwignia dwustronna  dźwignia jednostronna  blok ruchomy  blok nieruchomy  kołowrót  przekładnia zębata  równia pochyła 2. Prasy hydraulicznej/ podnośnika hydraulicznego 3. Rezonans wahadła matematycznego 4. Model wahadła matematycznego.

5. Obwody elektryczne.

Przykładowe prace uczniów

Model dźwigni jednostronnej

51

Materiały dydaktyczne

Obwód elektryczny

Model kołowrotu

Model wahadła matematycznego

52

CHEMIA

Materiały dydaktyczne

Zadanie 15 Przygotowanie wystawy: Wśród polskich i włoskich ucznonych Grupa I Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam przygotować sylwetki i dokonania wybitnych polskich i włoskich chemików na wystawę pt. Wśród polskich i włoskich ucznonych. 

 

Zbierzcie informacje o Marii Curie-Skłodowskiej, wykorzystując informacje zawarte we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy, np. książkach, albumach, stronach internetowych.

Przygotujcie ciekawą graficznie planszę, na której opiszcie najważniejsze odkrycia ucznonej.

Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa II Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam przygotować sylwetki i dokonania wybitnych polskich i włoskich chemików na wystawę pt. Wśród polskich i włoskich ucznonych. 

 

Zbierzcie informacje o Zygmuncie Wróblewskim, wykorzystując informacje zawarte we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy, np. książkach, albumach, stronach internetowych.

Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i opiszcie na niej najważniejsze odkrycia ucznonego.

Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa III Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam przygotować sylwetki i dokonania wybitnych polskich i włoskich chemików na wystawę pt. Wśród polskich i włoskich ucznonych. 



Zbierzcie informacje o Karolu Olszewskim, wykorzystując informacje zawarte we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy, np. książkach, albumach, stronach internetowych.

Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i opiszcie na niej najważniejsze odkrycia ucznonego.

54

Materiały dydaktyczne



Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Grupa IV Bierzecie udział w przygotowaniu Festiwalu Nauki. Polecono Wam przygotować sylwetki i dokonania wybitnych polskich i włoskich chemików na wystawę pt. Wśród polskich i włoskich ucznonych. 

 

Zbierzcie informacje o Amedeo Avogadro, wykorzystując informacje zawarte we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy, np. książkach, albumach, stronach internetowych.

Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i opiszcie na niej najważniejsze odkrycia ucznonego.

Opracujcie wypowiedź przewodnika oprowadzającego uczestników Festiwalu Nauki po przygotowanej przez Was części wystawy.

Przykładowa praca uczniów

Maria Curie-Skłodowska

55

Materiały dydaktyczne

Zadanie 15 Gimnazjum bliżej wyższej uczelni Wyjazd edukacyjny na pokazy chemiczne na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej W ramach projektu Erasmus+ Z matematyką przez świat. W poszukiwaniu nowych metod nauczania matematyki i przedmiotów pokrewnych 30 października 2015 r. uczestniczyliście w pokazach chemicznych na Uniwersytecie im. Marii Curie-Skłodowskiej. Oglądaliście przygotowane przez pracowników uczelni eksperymenty i doświadczenia, ale również sami mogliście w nich uczestniczyć. Napiszcie sprawozdanie z wyjazdu i przedstawcie w nim swoje refleksje. W swej pracy nawiążcie do słów: było kolorowo, wybuchowo, bardzo głośno, zagadkowo, pachnąco i ... śmierdząco.

Przykładowe prace uczniów

Relacje uczniów z udziału w pokazach naukowych na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej

56

Materiały dydaktyczne

Zadanie 16 Młodzi Odkrywcy – pokazy naukowe dla uczniów szkół podstawowych Wprowadzić dzieci w tajniki świata przyrody Przygotowanie modelu wulkanu Uczeń W ramach Festiwalu Nauki 2015 organizujemy zajęcia dla uczniów szkół podstawowych Młodzi Odkrywcy. Będziemy prezentować szereg ciekawych eksperymentów fizycznych i chemicznych. Jednym z nich będzie doświadczenie Wulkan. Proponuję wykonanie modelu wulkanu, który wykorzystamy w jego pokazu.

Do jego wykonania użyj: metalowej brytfanki, styropianu, gipsu, słoika, farb do pomalowania.

Model wulkanu stwórze ze styropianu. W górnej części formy zrób otwór na słoik (model wulkanu ma być interkatywny). Tak wykonaną makietę pokryj gipsem, a po jego wyschnięciu pomaluj farbami i umieść na podstawie (brytfanka).

Przykładowe prace uczniów

Modele wulkanu zbudowane przez gimnazjalistów

Przygotowanie doświadczeń fizycznych i chemicznych Grupa I Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia 57

Materiały dydaktyczne

w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk.   

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Czerwona kapusta – wskaźnik pH. Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

Grupa II Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk.   

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Kolorowe płomienie.

Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

Grupa III Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk.   

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Ryczący niedźwiedź gumowy.

Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

Grupa IV Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk. 

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Fioletowa fontanna.

58

Materiały dydaktyczne

 

Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

Grupa V Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk.   

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Fotobłysk.

Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

Grupa VI Bierzecie udział w przygotowaniu pokazu doświadczeń fizycznych i chemicznych Młodzi Odkrywcy. Zajęcia organizujemy dla uczniów nauczania zintegrowanego w celu pobudzenia w nich chęci poznawania świata przyrody, eksperymentowania i uważnego obserwowania różnorodnych zjawisk.   

Odszukajcie we wszystkich dotępnych źródłach wiedzy (książki, zasoby internetowe) sposób na wykonanie doświadczenia Wulkan.

Przygotujcie instrukcję wykonania tego doświadczenia z zachowaniem zasad BHP. Opracujcie krótkie wyjaśnienie obserwowanego zjawiska w sposób zrozumiały dla innych.

ZAŁĄCZNIK Przykładowe instrukcje opracowane przez uczniów opisujące, jak przeprowadzić doświadczenie wraz z wyjaśnieniem obserwowanych zjawisk.

Doświadczenie 3 CZERWONA KAPUSTA – WSKAŹNIK pH Przyrządy: 3 naczynia z wodą, sok z cytryny, soda oczyszczona, wywar z czerwonej kapusty Przebieg doświadczenia: Do pierwszego naczynia z wodą niczego nie dodajcie. Do drugiego – wyciśnijcie sok z cytryny, a do trzeciego – wsypcie niewielką ilość sody oczyszczonej. Zamieszajcie.

59

Materiały dydaktyczne

Następnie do każdego naczynia dodajcie wywaru z czerwonej kapusty. Przedstawcie swoje spostrzeżenia.

Wyjaśnienie: Aby ustalić, jakie pH ma dana substancja, używa się wskaźników. Wskaźnik zabarwia się na różne kolory w zależności od kwasowości czy zasadowości substancji.

Powszechnie używane są do tego celu papierki uniwersalne czy fenoloftaleina.

Wskaźniki te można kupić w specjalistycznych sklepach. Można jednak sporządzić własny wskaźnik, używając do tego celu liści z czerwonej kapusty.

Woda z cytryną staje się różowoczerwona, woda z sodą oczyszczoną niebieskozielona, a czysta woda pozostaje fioletowa jak sam wskaźnik.

Różowoczerwone zabarwienie wywaru z kapusty wskazuje, że jest on kwasowy, zaś niebieskozielone, że jest zasadowy. Kolor fioletowy wskazuje, że substancja jest obojętna. Znając tę regułę, możemy sprawdzać kwasowość i zasadowość innych substancji znajdujących się w domu, np. pokarmów czy środków myjących, a także wody deszczowej czy śniegu.

60

MATEMATYKA

Zadanie 17 Festiwalowe spotkanie z matematyką Geometria kartki, czyli co można wyczarować z papieru?

Dostaliście zaproszenie na Festiwal Nauki. Powierzono wam przy tym zadanie przygotowania wystawy Geometria kartki. Pokażcie, jak można stworzyć ciekawe przedmioty, wykorzystując geometrię kartki.

Grupa I Przygotujcie własną wystawę prac wykonanych z papieru. Papier możecie składać, opierając się na własnych diagramach. Możecie także skorzystać z pomysłów, jakie znajdziecie na stronie: http://www.origami.art.pl/ bądź w innych dostępnych wydawnictwach, np. w biuletynie Polskiego Towarzystwa Origami.

Przykładowe prace uczniów

Składanie papieru rozwija wyobraźnię i pomaga utrwalić uczniom wiele pojęć matematycznych, np. przekątna, dwusieczna, kąt, krawędź itp.

Materiały dydaktyczne

Grupa II Podczas Festiwalu Nauki odwiedzą nas dzieci z nauczania początkowego. Wszyscy wiemy, że takie maluchy lubią bawić się papierem. Waszym zadaniem będzie zaprezentowanie młodszym kolegom, jak wykonać prosty diagram, np. skaczącą żabkę, tulipanka czy też piekło-niebo. Pamiętajcie o tym, aby w czasie składania posługiwać się prostymi określeniami matematycznymi, np. przekątna, kąt, krawędź. Pomóżcie młodszym kolegom złożyć prezentowane modele, jeśli będą mieć problemy z ich wykonaniem.

Gimnazjaliści w roli przewodników uczących dzieci sztuki origami

Poczet sławnych matematyków Dostaliście zaproszenie do udziału w Festiwalu Nauki. Poproszono was o zorganizowanie wystawy Wśród polskich i włoskich uczonych. W związku z tym postanowiliście zaprezentować sylwetki i dokonania wybitnych matematyków.  Odszukajcie 10 nazwisk znanych matematyków polskich i włoskich.  Dobierzcie się w pary i wybierzcie jedno nazwisko.  Zbierzcie informacje o wybranym przez was matematyku, korzystając z dostępnych źródeł wiedzy.  Przygotujcie ciekawą graficznie planszę i krótko opiszcie najważniejsze odkrycia uczonego.

Festiwalowe kasyno Każdy lubi czasami spróbować swojego szczęścia. Podczas zbliżającego się pikniku naukowego gości odwiedzających nasze stanowisko zaprośmy do matematycznego kasyna.

Grupa I Ruletka Wasze zadanie będzie polegało na wprowadzeniu przybyłych w świat ruletki.

54

Materiały dydaktyczne

   

Przygotujcie informację wprowadzającą, na czym polega gra na waszym stanowisku.

Obliczcie prawdopodobieństwo wylosowania jednej liczby z 36.

Poprowadźcie losowania podczas pikniku.

Przygotujcie dla uczestników gry wyjaśnienia w języku matematycznym, dlaczego nie mieli tym razem szczęścia.

Grupa II

Zabawa w matematyczną ruletkę – prosty wstęp do rachunku prawdopodobieństwa

Karty Wasze zadanie będzie polegało na wprowadzeniu przybyłych w świat gry w karty.  

 

Przygotujcie informację wprowadzającą, na czym polega gra na waszym stanowisku.

Obliczcie prawdopodobieństwo wylosowania wybranej karty z całej talii, 1 figury ze wszystkich figur, koloru z całej talii.

Poprowadźcie losowania podczas pikniku.

Przygotujcie dla uczestników gry wyjaśnienia w języku matematycznym, dlaczego nie mieli tym razem szczęścia.

Wygrana? – zdarzenie o charakterze statystycznym, mające konkretną wartość liczbową

Grupa III Kości Wasze zadanie będzie polegało na wprowadzeniu przybyłych w świat gry w kości.    

Przygotujcie informację wprowadzającą, na czym polega gra na waszym stanowisku.

Obliczcie prawdopodobieństwo wylosowania jednej liczby z 6, 2 liczb z 6, 3 liczb 6, itd.

Poprowadźcie losowania podczas pikniku.

Przygotujcie dla uczestników gry wyjaśnienia w języku matematycznym, dlaczego nie mieli tym razem szczęścia.

Lada chwila kości zostaną rzucone…

55

Materiały dydaktyczne

Grupa IV Lotto Wasze zadanie będzie polegało na wprowadzeniu przybyłych w świat gry w lotto.     

Przygotujcie informację wprowadzającą, na czym polega gra na waszym stanowisku.

Stwórzcie karty do zakreślenia wybranych liczb.

Obliczcie prawdopodobieństwo wylosowania jednej liczby z 90, 2 liczby z 90 i 3 liczb 90.

Poprowadźcie losowania podczas pikniku.

Przygotujcie dla uczestników gry wyjaśnienia w języku matematycznym, dlaczego nie mieli tym razem szczęścia.

W oczekiwaniu na pierwszych graczy i wielkie emocje związane w grą w lotto

Zadanie 18 Matematyka w praktyce Jesteście projektantami budowlanymi. Inwestor zwrócił się do was ze zleceniem przygotowania planu remontu i jego kosztorysu w kwocie nie większej niż 100 000 zł.

Grupa I     

Zaprojektujcie remont łazienki.

Wykonajcie makietę pomieszczenia w skali 1: 10.

Obliczcie powierzchnię ścian.

Wykonajcie kosztorys całego przedsięwzięcia remontowego.

Przedstawcie całość waszych prac za pomocą prezentacji multimedialnej.

Grupa II     

Zaprojektujcie remont kuchni.

Wykonajcie makietę pomieszczenia w skali 1: 10.

Obliczcie powierzchnię ścian.

Wykonajcie kosztorys całego przedsięwzięcia remontowego.

Przedstawcie całość waszych prac za pomocą prezentacji multimedialnej.

56

Materiały dydaktyczne

Grupa III     

Zaprojektujcie remont sypialni.

Wykonajcie makietę pomieszczenia w skali 1: 10.

Obliczcie powierzchnię ścian.

Wykonajcie kosztorys całego przedsięwzięcia remontowego.

Przedstawcie całość waszych prac za pomocą prezentacji multimedialnej.

Grupa IV     

Zaprojektujcie remont salonu (pokoju gościnnego).

Wykonajcie makietę pomieszczenia w skali 1: 10.

Obliczcie powierzchnię ścian.

Wykonajcie kosztorys całego przedsięwzięcia remontowego.

Przedstawcie całość waszych prac za pomocą prezentacji multimedialnej.

Grupa V     

Zaprojektujcie remont pokoju młodzieżowego.

Wykonajcie makietę pomieszczenia w skali 1: 10.

Obliczcie powierzchnię ścian.

Wykonajcie kosztorys całego przedsięwzięcia remontowego.

Przedstawcie całość waszych prac za pomocą prezentacji multimedialnej.

Grupa VI Jesteście inwestorami planującymi remont domu. Waszym zadaniem jest:    

Zebranie wszystkich informacji od poszczególnych grup złożonych z projektantów budowlanych, ze szczególnym uwzględnieniem kosztorysu.

Podliczenie kosztów całej inwestycji (zsumowanie kosztów remontu wszystkich pomieszczeń).

Dokonanie oceny poszczególnych makiet.

Porównanie wszystkich kosztów z zaplanowaną kwotą.

Zadanie 19 Zakupy z VAT-em 

Wyobraźcie sobie, że jesteście osobami pełnoletnimi posiadającymi stały dochód.

Postanowiliście kupić samochód. Wybierzcie model samochodu, który wam najlepiej 57

Materiały dydaktyczne

odpowiada, a następnie zbierzcie informacje dotyczące jego marki, rocznika, pojemności silnika.

Po dokonaniu kupna wymarzonego auta dowiedzieliście się, że należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, czyli PCC. Jak poprawnie należy to zrobić?

W celu zdobycia odpowiedzi na to pytanie wkrótce wybierzemy się Urzędu Skarbowego.

Na miejscu wykonajcie drugą część zadania.   

Wypełnijcie deklarację PCC-3. W razie trudności skorzystajcie z pomocy pracownika Urzędu Skarbowego.

Obliczcie kwotę należnego podatku.

Złóżcie swoją deklarację w odpowiednim miejscu.

Wypełnianie PIT-ów

Zadanie 20 Wirtualne pieniądze Wyobraźcie sobie, że cała klasa miała niebywałe szczęście i każdy z was wygrał po 300 000 zł.

Co zrobicie z tymi pieniędzmi? Włożycie do skarpety? Mówi się, że pieniądze nie lubią tam leżeć. Oczywiście, zainwestujecie! Aby mądrze inwestować, trzeba na ten temat sporo wiedzieć. Pewną wiedzę na ten temat już macie z lekcji, więc nadszedł czas na podjęcie własnej decyzji inwestycyjnej. Możliwości jest wiele. Przypomnijcie je sobie raz jeszcze, oglądając film edukacyjny na YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=bGZh67VRQV0, i do dzieła…  Niech każdy z was zainwestuje swoje 300 000 zł w sposób, jaki uzna za najlepszy.  Wasza inwestycja powinna trwać jeden miesiąc i w tym czasie przynieść możliwie jak największy zysk. W celu jego określenia każdy indywidualnie musi uważnie śledzić sytuację na rynku finansowym i przeglądać różne tabele, np. kursów walutowych, oprocentowania lokat bankowych, kursów giełdowych itp.

58

Materiały dydaktyczne



 

Pamiętajcie, że zanim zaczniecie cieszyć się z zarobku uzyskanego z inwestycji, musicie zapłacić podatek dochodowy. Wyliczcie jego wielkość zgodnie z obowiązującymi w kraju stawkami podatkowymi.

Wyniki eksperymentu oraz szczegółowe obliczenia zapiszcie na osobnych kartkach, po miesiącu każdy z was przedstawi je na forum klasy.

Wyniki każdego w was posłużą na koniec do przeprowadzenia całościowej analizy przebiegu doświadczenia. Dokonają jej z pomocą programu Excel wybrane osoby z klasy. Stworzone komputerowo tabele i diagramy przedstawią następnie w formie prezentacji multimedialnej.

Zapisy uczniów ujawniające przebieg inwestycji mogą przybrać bardzo zróżnicowane formy

Zadanie 21 Wielokąty, wielokąty Macie zaprojektować wzór płytek, jakie chcielibyście mieć na podłodze we własnym domu.

Nie będą to jednak takie płytki, które można kupić w sklepie budowlanym. Wasza podłoga ma być wyłożona wielokątami foremnymi. Możecie łączyć różne wielokąty i używać różnych materiałów. Aby łatwiej było wykonać tę pracę, należy postępować według podanych niżej wskazówek.   

Przygotujcie sobie szablony wielokątów, z których ma być wykonana mozaika.

Pamiętajcie o tym, żeby boki różnych wielokątów były tej samej długości.

Rozmieście wielokąty w taki sposób, aby cała powierzchnia papieru była zapełniona.

 Obliczcie, ile potrzeba każdego rodzaju płytek na wykonanie podłogi w pomieszczeniu o wymiarach waszego własnego pokoju.

59

Materiały dydaktyczne

Przykładowe prace uczniów

Zadanie 22 Wycinanki osiowosymetryczne Weź udział w przygotowaniu wystawy figur osiowosymetrycznych. Wykonaj odpowiednią wycinankę z kolorowego papieru. Twoja praca powinna spełniać następujące wymagania:   

ma tworzyć figurę osiowosymetryczną. ma być przyklejona do białej kartki. ma mieć naniesione osie symetrii.

Przykładowe prace uczniów

60

Materiały dydaktyczne

Zadanie 23 Statystyka wokół nas Rozpoczynamy zadanie badawcze, dzięki któremu sprawdzimy, jakie jest natężenie ruchu ulicznego w wybranych godzinach w naszym mieście. Zastosujemy metodę wykorzystywaną przez zawodowych statystyków. Podzielimy się na pięć grup i będziemy liczyć pojazdy przejeżdżające przez skrzyżowanie obok naszej szkoły. Aby dowiedzieć się, w jakich godzinach ruch jest największy, pomiary zostaną wykonane przez nas w trzech różnych przedziałach czasowych.

Grupa I Waszym zadaniem będzie:  liczenie pojazdów nadjeżdżających od strony Stalowej Woli z podziałem na samochody osobowe, dostawcze, motory, rowery, tiry, autobusy i inne.  zapisywanie wyników obserwacji na karcie pracy.

Grupa I

KARTA PRACY kierunek od strony Stalowej Woli

pojazdy

przedział czasu 13.10 - 13.25

13.25 - 13.40

13.40 - 13.55

13.55 - 13.10

samochody osobowe dostawcze motory rowery tiry autobusy inne

61

Materiały dydaktyczne

Grupa II Waszym zadaniem będzie:  liczenie pojazdów nadjeżdżających od strony Rynku z podziałem na samochody osobowe, dostawcze, motory, rowery, tiry, autobusy i inne.  zapisywanie wyników obserwacji na karcie pracy.

Grupa II

KARTA PRACY kierunek od strony Rynku

pojazdy

przedział czasu 13.10 - 13.25

13.25 - 13.40

13.40 - 13.55

13.55 - 13.10

samochody osobowe dostawcze motory rowery tiry autobusy inne

Grupa III Waszym zadaniem będzie:  liczenie pojazdów nadjeżdżających od strony Sandomierza z podziałem na samochody osobowe, dostawcze, motory, rowery, tiry, autobusy i inne.  zapisywanie wyników obserwacji na karcie pracy.

Grupa III

KARTA PRACY kierunek od strony Sandomierza

pojazdy

przedział czasu 13.10 - 13.25

13.25 - 13.40

13.40 - 13.55

13.55 - 13.10

samochody osobowe dostawcze motory rowery tiry autobusy inne

62

Materiały dydaktyczne

Grupa IV Waszym zadaniem będzie:  liczenie pojazdów nadjeżdżających od strony Mielca z podziałem na samochody osobowe, dostawcze, motory, rowery, tiry, autobusy i inne.  zapisywanie wyników obserwacji na karcie pracy.

Grupa IV

KARTA PRACY kierunek od strony Mielca

pojazdy

przedział czasu 13.10 - 13.25

13.25 - 13.40

13.40 - 13.55

13.55 - 13.10

samochody osobowe dostawcze motory rowery tiry autobusy inne

Grupa V Waszym zadaniem będzie:  zbieranie danych co 15 minut od poszczególnych grup.  gromadzenie pozyskanych informacji na karcie zbiorczej.  fotograficzne dokumentowanie pracy wszystkich uczniów.

Grupa starszych statystyków – wytypowani uczniowie Waszym zadaniem będzie:  zebranie informacji od wszystkich trzech klas, które brały udział w pracach badawczych.  wprowadzenie wyników badań do odpowiedniej tabelki w programie Excel.  opracowanie wyników badań i sporządzenie wykresów.

63

Materiały dydaktyczne

ZAŁĄCZNIK Przykładowe materiały przygotowane przez uczniów opracowujących wyniki badania natężenia ruchu w wybranym punkcie miasta Tarnobrzega.

7.10-8.10

13.10-14.10

15.10-16.10

łącznie

razem

procent

razem

procent

razem

procent

razem

procent

samochody osobowe

1173

4,65%

1001

70,94%

1750

83,02%

3924

77,43%

dostawcze

146

9,43%

191

13,54%

139

6,59%

476

9,39%

motory

4

0,26%

9

0,64%

3

0,14%

16

0,32%

rowery

85

5,49%

47

3,33%

71

3,37%

203

4,01%

tiry

90

5,81%

112

7,94%

92

4,36%

294

5,80%

autobusy

49

3,16%

26

1,84%

51

2,42%

126

2,49%

inne (hulajnoga)

2

0,13%

5

0,35%

2

0,09%

9

0,18%

64

Materiały dydaktyczne

Zadanie 24 Ile waży nasza klasa?

Za kilka dni wybierzecie się na miejski basen. Jednak tym razem nie będzie to wyjście w celu rekreacyjnym, lecz ściśle naukowym. Zostaniecie podzieleni na dwie grupy i wykonacie wyznaczone zadania obliczeniowe. Wcześniej musicie przypomnieć sobie kilka wzorów z fizyki i matematyki, w przeciwnym razie nie uda się wam rozwiązać problemów, z jakimi zostaniecie skonfrontowani na miejscu. Ponieważ na koniec będzie musieli wykonać prezentację z przebiegu doświadczeń, wszystkie spostrzeżenia i obliczenia na bieżąco uważnie notujcie w swoich notesach.

Przed wyjściem na basen przypomnijcie sobie wzory na gęstość substancji, siłę wyporu z prawa Archimedesa, ciężar ciała, pole powierzchni koła i objętość walca.

Grupa I Wyznaczenie masy uczniów w jacuzzi Przyrządy niezbędne do wykonania zadania na basenie: waga, szklana zlewka z podziałką miarową, taśma miernicza.

Czynności prowadzące do wykonania obliczenia:  za pomocą wagi wyznaczcie masę zlewki;  odmierzcie do zlewki 300 ml wody z jacuzzi;  wyznaczcie masę zlewki z wodą i obliczcie masę wody;  powtórzcie pomiary dla 200 ml wody;  obliczcie gęstość wody;  za pomocą taśmy mierniczej wyznaczcie średnicę jacuzzi;  kilkakrotne wykonajcie pomiary średnicy Wyznaczanie średnicy jacuzzi jacuzzi w różnych miejscach i obliczcie jej wartość średnią;  odmierzcie odległość tafli wody od krawędzi jacuzzi przed wejściem uczniów do wody oraz po ich wejściu i całkowitym zanurzeniu w wodzie, a następnie obliczcie wysokość wypartej wody;  obliczcie objętość wypartej wody;  obliczcie wartość siły wyporu;  obliczcie masę uczniów, korzystając z warunku pływania ciał;  ustalcie wnioski i przeanalizujcie błędy pomiaru.

65

Materiały dydaktyczne

Grupa II Badanie zależności czasu zjazdu ze zjeżdżalni od masy ciała Przyrządy niezbędne do wykonania zadania na basenie: zjeżdżalnia na basenie, uczniowie o wyznaczonej masie ciała, stoper.

Czynności prowadzące do wykonania obliczeń:  wyznaczcie za pomocą stopera czas zjazdu uczniów ze zjeżdżalni;  zapiszcie wyniki i porównajcie z masami uczniów;

 przeanalizujcie wyniki pomiarów i wyciągnijcie wnioski.

Badanie zależności czasu zjazdu ze zjeżdżalni od masy ciała

Przykładowe prace uczniów

http://www.projekt-matematyka.eu/pl/wiesci-ze-szkol/21-naukowebadania-na-miejskim-basenie.html

Zadanie 25 Maszyny proste w praktyce Idziesz na siłownię zewnętrzną, szukasz maszyn prostych i wykonujesz na nich ćwiczenia według instrukcji umieszczonej na każdym urządzeniu. Wszyscy wiemy, że dzięki ćwiczeniom fizycznym dotleniamy swój mózg. Jeśli wykonacie ćwiczenia według instrukcji, będziecie mieć świeży umysł i wówczas żadne obliczenia nie będą stanowiły dla was problemu. Każdy z was otrzyma kartę pracy, na której znajdziecie zadanie do wykonania. Podsumowując swój pobyt na siłowni, przygotujcie album tematyczny o tym, jak można wykorzystać maszyny proste dla celów sportowych.

66

Materiały dydaktyczne

Uczeń I Urządzenie: prasa ręczna  Wśród licznych maszyn odszukaj prasę ręczną.  Wykonaj na niej ćwiczenia według instrukcji.  Podaj, jakie mięśnie wzmacnia ta maszyna.  Rozwiąż zadania z karty pracy.  Zapisz wszystkie obliczenia.

Zadanie 1

KARTA PRACY Zadanie W ciągu godzinnego treningu na prasie ręcznej Krzyś spala ok. 500 kalorii w umiarkowanym tempie ćwiczenia. Ile kalorii spali, ćwicząc w tym samym tempie, jeśli trening będzie trwał 40 minut?

Obliczenia:

Odpowiedź:

67

Materiały dydaktyczne

Uczeń II Urządzenie: wyciąg górny  Wśród licznych maszyn odszukaj wyciąg górny.  Wykonaj na maszynie ćwiczenia według instrukcji.  Podaj, jakie mięśnie wzmacnia ta maszyna.  Rozwiąż zadania z karty pracy.  Zapisz wszystkie obliczenia.

Zadanie 2

KARTA PRACY Zadanie Janek od roku regularnie ćwiczy na siłowni. Zwykle spędza tam 1,5 godziny, z czego tego czasu ćwiczy na jeźdźcu , na motylu, a resztę czasu spędza na wyciągu górnym. Ile minut Janek poświęca na ćwiczenia na wyciągu górnym?

Obliczenia:

Odpowiedź:

68

Materiały dydaktyczne

Uczeń III Urządzenie: motyl  Wśród licznych maszyn odszukaj motyla.  Wykonaj na maszynie ćwiczenia według instrukcji.  Podaj, jakie mięśnie wzmacnia ta maszyna.  Rozwiąż zadania z karty pracy.  Zapisz wszystkie obliczenia.

Zadanie 3

KARTA PRACY Zadanie Marcin i Krzysiek wybrali się na siłownię , aby wzmocnić swoje mięśnie.

Postanowili ćwiczyć na maszynach prostych, ponieważ wiedzą, że w ten sposób zyskujemy na sile mięśni. Wybrali motyla, który wzmacnia mięśnie klatki piersiowej i ramion. Marcin w czasie 3 minut wykonał 3 serie składające się z 15 powtórzeń. Ile serii (składającej się z takiej samej liczby powtórzeń) wykona Krzysiek w ciągu 5 minut?

Obliczenia:

Odpowiedź:

69

Materiały dydaktyczne

Uczeń IV Urządzenie: wioślarz     

Wśród licznych maszyn odszukaj wioślarza.

Wykonaj na maszynie ćwiczenia według instrukcji.

Podaj, jakie mięśnie wzmacnia ta maszyna.

Rozwiąż zadania z karty pracy.

Zapisz wszystkie obliczenia.

Zadanie 4

KARTA PRACY Zadanie W ciągu godzinnego treningu na wioślarzu Kuba spala ok. 700 kalorii, ćwicząc w umiarkowanym tempie. Ile kalorii spali Piotrek, jeśli będzie ćwiczył w tym samym tempie przez 40 minut?

Obliczenia:

Odpowiedź:

70

Materiały dydaktyczne

Uczeń V Urządzenie: jeździec  Wśród licznych maszyn odszukaj jeźdźca.  Wykonaj na maszynie ćwiczenia według instrukcji.  Podaj, jakie mięśnie wzmacnia ta maszyna.  Rozwiąż zadania z karty pracy.  Zapisz wszystkie obliczenia.

Zadanie 5

KARTA PRACY Zadanie Janek od roku regularnie ćwiczy na siłowni. Zwykle spędza tam 1,5 godziny. tego czasu ćwiczy na jeźdźcu, na motylu, a w pozostały czas spędza na wyciągu górnym. Ile minut Janek poświęca ćwiczeniom na jeźdźcu?

Obliczenia:

Odpowiedź:

71

Zakończenie Wszystkie zadania, które przygotowałyśmy dla gimnazjalistów i zebrały w prezentowanych materiałach dydaktycznych mają wymiar praktyczny. Wykonując je, nie sposób się nudzić.

Dzięki większości z nich uczniowie mogą jednocześnie uczyć się i dobrze bawić, a przy tym uświadomić sobie, że wiedza zdobyta w szkole na lekcjach matematyki oraz przedmiotów przyrodniczych wymagających posługiwania aparatem matematycznym znajdują szerokie zastosowanie w różnych sytuacjach w życiu codziennym. Prawie zawsze wyniki własnej pracy muszą przedstawić innym bądź w formie sprawozdania badawczego, wystawy, albumu tematycznego, prezentacji multimedialnej, bądź też bezpośredniego wystąpienia ustnego przed audytorium złożonym z rówieśników, a niekiedy nawet gości z zewnątrz. W efekcie mogą rozwijać cały szereg umiejętności, głównie intelektualnych prowadzących do wzrostu orientacji w zakresie nauk ścisłych, ale również sprawności manualnych, technicznych czy komunikacyjnych.

Konstruując poszczególne zadania, dbałyśmy przede wszystkim o to, aby ich treść była podana precyzyjnie, klarownie i nie sprawiała uczniom żadnych trudności ze zrozumieniem.

Po drugie, zawsze odwoływałyśmy się do konkretnych zapisów z podstawy programowej obowiązującej w szkole na poziomie gimnazjum. Dla przykładu, zadanie zachęcające do tworzenia ozdobnych wycinanych z papieru (zadanie 22), chociaż z pozoru wydaje się, że nie ma ono nic wspólnego z matematyką, opiera się na zaleceniach wymagających, aby uczniowie umieli rozpoznawać pary figur symetrycznych względem prostej i rozróżniać formy posiadające oś symetrii. Zabawa z wirtualnymi pieniędzmi (zadanie 20) prowadzi do nauki obliczania procentu danej liczby i odwrotnie – obliczania liczby na podstawie danego jej procentu – przedstawiania części pewnej wielkości jako jej procentu lub promila.

Ze względów praktycznych zadania zostały uporządkowane według tradycyjnego kryterium przedmiotów szkolnych. Warto jednak zaznaczyć, że uprawniony mógłby być także układ oparty na zupełnie innej zasadzie. Wiele zadań wchodzi bowiem w interdyscyplinarny dialog ze sobą, tworzy sieć powiązań. Pewną spójną całość tworzą zadania przygotowane z myślą o festiwalu nauki (między innymi zadania 1, 15, 17). Odrębną grupę stanowią ćwiczenia zaprogramowane tak, by ich wykonawca miał obowiązek sięgnąć do informacji zdobytych na różnych lekcjach, widział potrzebę międzyprzedmiotowego kojarzenia wiedzy: z geografii i matematyki (zadanie 7), z matematyki i fizyki (zadanie 24).

Niniejszy zbiór daje tylko częściowy wgląd w pracę nauczycieli i uczniów Gimnazjum nr 3 w Tarnobrzegu podjętą podczas wdrażania projektu Erasmus+ pt. Z matematyką przez świat.

W poszukiwaniu nowych metod nauczania matematyki i przedmiotów pokrewnych. Aby mieć wgląd w jej całokształt, należy go skonfrontować z innymi materiałami powstałymi w wyniku

Materiały dydaktyczne

realizacji programu. Część opracowań (scenariusze lekcyjne, zbiór z zadaniami tekstowymi dla uczniów, broszura na temat pracy z filmem) powstała w języku polskim i jest opisem doświadczeń uzyskanych wyłącznie na gruncie wewnątrzszkolnym. Z uwagi na to, że program miał charakter europejski i realizowano go we współpracy z Liceo Statale Galileo Galilei z Voghery, szkołą z Włoch, zredagowaliśmy również dwa teksty w języku angielskim.

W jednym z nich przedstawiliśmy rezultaty działania polegającego na przeprowadzeniu w obu naszych szkołach cyklu zajęć w oparciu o zbliżone założenia dydaktyczne (Two schools, one topic). Drugi to wybór scenariuszy lekcyjnych autorstwa nauczycieli z obu placówek, które uznali za warte uwagi innych (The word with mathematics. Our lessons).

Autorki

73

Materiały dydaktyczne

MIEJSCE NA NOTATKI

74

Materiały dydaktyczne

75

Z matematyką przez świat.

W poszukiwaniu nowych metod nauczania matematyki i przedmiotów pokrewnych.

Niniejszy materiał jest udostępniony na licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa 3.0 PL. Pełne postanowienia tej licencji są dostępne pod: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode