Sociale moestuin bij het Peperkoekenhuis - Karen Remans

In de stad Geraardsbergen is er een samenwerking tussen vzw De knoop Ninove (een vereniging waar armen het woord nemen), het Peperkoekenhuis vzw, en de dienst activering van Stad Geraardsbergen.

Barbara werkt voor vzw De knoop en is moestuinbegeleider in de tuin bij het Peperkoekenhuis en in de volkstuin van het Sint-Martensstraatje. Elke week op maandagnamiddag en vrijdagvoormiddag gaat team moestuin aan de slag. In de sociale moestuin kunnen mensen samen groenten telen op een ecologische manier. Iedereen draagt zijn steentje bij volgens zijn mogelijkheden. Het samen zijn en het delen van ervaringen zijn minstens even belangrijk als het tuinieren zelf. Mensen kunnen hier tot rust komen, gelijkgezinden ontmoeten en zo terug aansluiting vinden in de samenleving. De oogst is voor de tuiniers en de sociale kruidenier.

Je kiest bewust voor ecologisch tuinieren, je past vruchtwisseling toe en gebruikt geen chemische pesticiden. Waarom maak je die keuze?

Ik ben overtuigd van het nut van zowel biologische landbouw als duurzame landbouw. Het is belangrijk om zorg te dragen voor het milieu. Wij voeden de bodem zonder deze te verstoren en op zijn beurt voedt deze de planten. In een gezonde bodem krioelt het van leven, wat zorgt voor een betere beschikbaarheid en opname van voedingsstoffen en water door de plant. Bovendien wordt de plant op deze wijze beschermd tegen ziekten en plagen. Alleen maar win win dus en dat smaak je!

Je leeft mee met de seizoenen. Wat is jouw favoriete bezigheid in de tuin in de lente?

De lente is sowieso mijn favoriete seizoen. Alles komt weer tot leven, de eerste bloemetjes, bijtjes... En dan kriebelt het om in de aarde te beginnen wroeten, zaaien en planten. Met je handen werken in de aarde vind ik heel rustgevend.

Wat is de grootse uitdaging in jouw job als moestuinbegeleider?

Het draait hier vooral om de mensen. Iedereen de gepaste aandacht en begeleiding geven is soms moeilijk.

De groep mensen in Geraardsbergen verandert continu in samenstelling door de doorstroom naar andere tewerkstelling, en dat is het voornaamste doel van dit project.

De grote verscheidenheid aan talen vormt een grote uitdaging in de tuin. Tegelijk is dit ook een enorme verrijking. Zo konden we verschillende keren proeven van Oekraïense gerechten, die de deelnemers ons graag aanbieden.

Geef eens een voorbeeld van hoe mensen kunnen groeien en openbloeien in de tuin.

Het werk in de tuin geeft rust waardoor mensen vaak ook rust vinden in hun hoofd. Anderzijds zijn er ook sociale contacten, mensen ontmoeten gelijkgezinden, waardoor ze niet meer alleen staan met hun problemen. Doordat mensen zich beter leren uitdrukken in het Nederlands, is de drempel naar ander werk ook kleiner.

Vzw De knoop vzw (vroeger Teledienst) in Ninove is een vereniging waar armen het woord nemen. Wat is volgens jou nodig om armoede structureel te bestrijden?

Armoede gaat veel verder dan de financiële situatie. Armoede neemt kansen weg en heeft gevolgen op het vlak van gezondheid, wonen, opleiding, werk, vrije tijd, … en heeft zo een invloed op alle levensdomeinen, je zijn en je welzijn.

De noden van mensen in armoede moeten kenbaar gemaakt worden aan poli- tici en beleidvoerders. Het is belangrijk dat er echt naar hen geluisterd wordt en dat ze serieus genomen worden. Er moet veel meer begrip zijn voor de situatie waar mensen in zitten, zonder oordelen. Het vergt heel veel moed, vertrouwen en energie om uit een diep dal te geraken. Zij moeten zich dus gesteund voelen en hebben structurele begeleiding nodig. Zich telkens weer moeten verantwoorden is nefast voor hun eigenwaarde.

Structureel armoede bestrijden doe je best vanuit de ervaring van mensen in armoede, zij kennen de noden en weten als geen ander wat wel werkt en wat niet als je oplossingen zoekt. Armoede kan iedereen overkomen.

De groenten uit de tuin worden meegegeven aan de tuiniers en gaan naar de voedselherverdeelwinkel ‘t Komisjken. Wat is jouw favoriete groente? Hebben jullie daarvan een grote oogst?

Vruchtgewassen geven mij het meeste voldoening om te telen. Meloenen, paprika’s, tomaten, aubergines, courgetten... Het met veel zorg opkweken van het kleine plantje, de plantjes omhoog leiden, de bloemetjes die verschijnen en dan de mooie vruchten. Er gebeurt zoveel en dat is mooi om te zien. De geur van tomatenplanten en het verwijderen van okselscheuten vind ik heel rustgevend. Vooral onze kerstomaatjes geven een mooie opbrengst. De meeste mensen hier in de tuin vinden dit ook een heerlijke groente om te eten en dat maakt het extra fijn.

Als je kijkt naar de Sustainable Development Goals, dan draag jij daar jouw steentje toe bij! Op welk actiepunt zou deze samenleving meer moeten inzetten? Hoe zou dat dan kunnen?

Er zou veel meer moeten ingezet worden op welzijn en mentale gezondheid. Dat is onze fundering. Heel veel maatschappelijke problemen vinden daar hun oorsprong. Daarom is de emotionele ontwikkeling bij kinderen zo belangrijk. Het opgroeien en het welzijn van kinderen hoort helemaal bovenaan de ladder te staan, want van daaruit wordt de toekomstige maatschappij gevormd.

Jullie hebben geholpen bij de aanleg van ‘t labyrint in de stadsboerderij in Hunnegem. Komen jullie misschien ook eens langs bij de plechtige opening op zaterdag 18 mei op het feest van de Korte Keten? Van harte welkom!

Het was een toffe ervaring om te komen helpen. Wij zijn er graag bij op 18 mei.

Barbara en Het Peperkoekenhuis - Foto’s © Diederik De Mezel