Duurzame Buurtinitiatieven - Tuur De Moor

Onlangs nam ik deel aan een begeleide wandeling in Elsene (88.521 inwoners). Thema: vernieuwende voedselinitiatieven. De eerste plek die we aandeden was Pédalo, een soort moderne superette, maar dan coöperatief georganiseerd, door en voor burgers. Pédalo is een (vol) waardig alternatief voor ‘les grandes surfaces’, zoals de supermarktgiganten in ’t Frans onder één noemer worden gevat.

Pedalo is één van de zes (!) coöperatieve en participatieve supermarkten in Brussel en is gevestigd in de voormalige Fritz Toussaintkazerne aan de Kroonlaan, vlakbij de VUB-campus. Momenteel telt de coöperatie zo’n 340 leden, wat neerkomt op zo’n 800 eters (1 lidmaatschap per gezin of huishouden).

Elke coöperant doet om de 4 weken een shift van 3 uur Het principe van zo’n coöperatie is even eenvoudig als geniaal. Als coöperant is je engagement drieledig. Je bent (1) klant van de supermarket. Daarnaast ben je ook (2) mede-eigenaar door minstens voor 100 euro aan aandelen te kopen, en (3) medewerker door om de 4 weken een shift van 3 uur te doen in de winkel, het magazijn of in één van de werkgroepen.

De enige gelijkenis met een klassieke supermarkt is dat ernaar gestreefd wordt om een breed scala aan producten in de rekken te hebben, zodat je er al je voedingsgeraleteerde inkopen kan doen (+ WC-papier, toilet- en kuisgerief en ook hondenen katteneten).

Voorts zijn er enkel verschillen.

Als mede-eigenaar beslis je bij Pédalo mee over de organisatie van de coöperatie, de inrichting van de winkel, het aanbod, nieuwe initiatieven, communicatie en evenementen, de samenstelling van de raad van bestuur, enz. Het spreekt voor zich dat de producten in de winkel worden geselecteerd op basis van een charter, dat de klemtoon legt op lokale en agro-ecologische productie en een eerlijke prijs voor boeren en producenten.

Door mee te werken, leer je je medecoöperanten – bijna iedereen woont in Elsene of Etterbeek – kennen, leer je hoe de coöperatie werkt en zorg je ervoor dat er minder betaald personeel nodig is, waardoor de winstmarges kleiner kunnen worden gehouden. Bijgevolg zijn de prijzen competitief in vergelijking met andere biologische of alternatieve voedingswinkels, en zelfs met gangbare supermarkten, ook al omdat de coöperatie niet als doel heeft om winstgevend te zijn of dividenden uit te betalen.

Gemeenschap vormen door samen te werken

Vorige week was er een (nieuwjaars) drink. Ik sloeg een praatje met één van de initiatiefnemers en kreeg een proefkaart die me toelaat om gedurende één maand klant te zijn en het aanbod en de werking te leren kennen. Nadien kan ik coöperant worden, wat ik zeker van plan ben, ondanks de afstand. (Gelukkig is er om het uur een rechtstreekse trein van Sint-Genesius-Rode naar Etterbeek.)

Ook dit jaar is februari opnieuw Février Sans Supermarché - le défi: het ideale moment om zo’n coöperatieve ‘supermarkt’ uit te testen (of te overwegen om er zelf één op te starten ), lijkt me. In Brussel is er oa ook nog Beescoop (Schaarbeek), Bloum (Vorst), wAnderCoop (Anderlecht),... In Vlaanderen is RICO (Antwerpen) een pionier en referentie. Andere initiatieven, oa in Gent en Oost-Vlaanderen, vind je op de website van Wervel.