Veterinair november 2025

Veterinair

Westnijlvirus vastgesteld in Zuid-Holland

Op 9 oktober 2025 werd bij een paard in Zuid-Holland westnijlvirus (WNV) vastgesteld. Het dier vertoonde neurologische verschijnselen die pasten bij een infectie met het virus. De diagnose werd gesteld op basis van onderzoek door GD en WBVR, na inzending van een bloedmonster door een private dierenarts. Het monster werd vervolgens ter bevestiging doorgestuurd naar het Europees referentielaboratorium in Frankrijk, waar de besmetting met WNV werd bevestigd. Omdat bij dit dier geen monster volgens de officiële richtlijnen kon worden afgenomen, is geen melding gedaan bij de Wereldorganisatie voor diergezondheid (WOAH).

Op 14 oktober 2025 volgde de eerste officiële bevestiging van een WNV­infectie bij een ander paard in Zuid ­Holland. Ook dit dier vertoonde neurologische symptomen, waaronder ataxie en spierzwakte. De infectie werd vastgesteld door GD en WBVR op basis van een bloedmonster, ingezonden door een private dierenarts. Ditmaal werd de diagnose officieel bevestigd na monsterneming door de NVWA, waarna een WOAH­ melding is gedaan. Deze recente bevindingen onderstrepen het belang van alertheid bij het herkennen van mogelijke WNV­infecties. Van paarden met neurologische verschijnselen kan middels een speciaal inzendformulier nog tot en met november kosteloos uitsluitingsdiagnostiek worden uitgevoerd.

Eva Dieterman MSc , dierenarts

NAAR HET DOSSIER

Gerhard de Ruiter Managing Director GD

Gerhard de Ruiter is sinds 1 november de Managing Director van GD. Hij volgt Ynte Schukken op, die zich volledig gaat richten op zijn rol als CEO van de GD Group.

Sinds 2016 bekleedde Gerhard leidinggevende functies bij Wageningen University & Research (WUR), waar hij verantwoordelijk was voor Wageningen Food & Biobased Research. Dit instituut behoort tot de meest toonaangevende onafhankelijke onderzoeksorganisaties in Europa op het gebied van voeding, ingrediënten, kwaliteit, biobased materialen en water, met meer dan 200 interdisciplinaire wetenschappers.

Voor zijn aanstelling bij WUR werkte Gerhard in diverse internationale R&D ­, kwaliteits­ en business development­functies bij onder meer SD Guthrie Bhd in Kuala Lumpur (wereldmarktleider in duurzame palmolieproducten) en NIZO, een contractresearch organisatie voor de zuivel­ en voedingsmiddelenindustrie. Gerhard promoveerde cum laude in de biochemie (1993). Zijn promotieonderzoek legde de basis voor een nieuwe generatie snelle diagnostische ELISA’s voor het aantonen van micro ­ organismen in voedingsmiddelen en voor humaan en veterinair gebruik.

Gerhard: “Ik kijk ernaar uit om met het gedreven team van Royal GD verder te bouwen aan een toekomstbestendige organisatie die al meer dan een eeuw boeren, dierenartsen en veterinaire ondernemers ondersteunt. Samen versterken we onze positie als dé partner voor diergezondheid en dragen we bij aan een gezonde planeet én een gezonde samenleving.” NIEUWSBRIEF

Ophaaldiensten

De ophaaldienst voor monstermateriaal is een dienst voor nachtdistributie van diagnostische monsters van klanten naar GD. De ophaaldienst rijdt niet op kerstavond (24 december), eerste en tweede kerstdag (25, 26 december) en oudjaarsavond (31 december). De ophaaldienst voor sectiemateriaal rijdt niet op eerste en tweede kerstdag (25, 26 december).

De Veekijker: voor alle veterinaire vragen

Voor veterinaire vragen is de Veekijker rechtstreeks te bereiken op 088 20 25 555. Via een keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben.

Voor de verschillende dier soorten gelden andere openingstijden:

Rund

08.30 – 17.00 uur

Rund uiergezondheid 15.00 – 17.00 uur

Kleine Herkauwers 15.00 – 17.00 uur

Varken 08.30 – 17.00 uur

Pluimvee 08.30 – 17.00 uur

Helpdesk Paard (alleen voor infectieuze aan doeningen) 15.00 – 17.00 uur

Jeroen Leus, manager afdeling Pluimvee

Transferperiode

Deadline day: voetbalclubs maken net voor 1 september hun teams rond met allerlei in ­ en uitgaande transfers. Ik ben geen bekende voetballer, maar heb wel 1 september een grote overstap gemaakt vanuit een dierenartspraktijk naar GD.

Als dierenarts heb je op allerlei manieren te maken met GD. Ik heb GD 28 jaar van ‘de buitenkant’ mogen zien. Sinds 1 september mag ik het bedrijf van binnen leren kennen. Nu zie ik hoe een labuitslag of sectie tot veel meer leidt dan alleen een advies naar een veehouder. GD kijkt verder: komt een bepaalde aandoening meer of minder voor? Helaas, ILT hebben we op dit moment meer. Waarom? Dat vragen we ons dan af. Heeft het vaccinatieschema een rol in het aantal ILT­ gevallen? Is er misschien een seizoenstrend (gebeurt er in 2025 hetzelfde als in 2024)?

Het is mooi om als manager van de afdeling Pluimvee de afdeling te begeleiden, kundige mensen bezig te zien die laben sectieuitslagen vertalen in kwartaalrapportages en sectoradviezen. Hopelijk scoren we als afdeling Pluimvee met bruikbare trendanalyses.

En als we genoeg scoren, wie weet, maak ik dan nog eens een transfer naar Go Ahead Eagles. Het veteranenteam welteverstaan.

Gezondheid van importkalveren in relatie tot leeftijd bij opzet

In Nederland worden elk jaar vleeskalveren geïmporteerd. GD onderzocht in het kader van de diergezondheidsmonitoring of de gezondheid van geïmporteerde vleeskalveren verschilt van die van in Nederland geboren vleeskalveren, én of hierin een relatie is met de leeftijd waarop ze aankomen op het vleeskalverbedrijf.

Van de vleeskalveren die in 2020 ­2024 in Nederland werden opgezet, had ruim de helft de Nederlandse nationaliteit, een derde de Duitse nationaliteit en de rest was voornamelijk afkomstig uit België, Denemarken, Estland of Ierland. Geïmporteerde kalveren kunnen een ander risico op introductie van pathogenen geven, doordat er andere pathogenen een rol kunnen spelen in de herkomstlanden. Uit analyse van uitvalcijfers, antibioticumgebruik en pathologiebevindingen bij sectie kwam naar voren dat er verschillen zijn in de gezondheid van vleeskalveren van verschillende nationaliteiten. Zo hebben Ierse kalveren die naar blankvleesbedrijven gaan een lagere kans op uitval en minder antibioticumgebruik dan in Nederland geboren kalveren. Duitse kalveren bleken qua uitval en antibioticumgebruik minder te presteren dan Nederlandse kalveren. Ook was de kans op infectieuze longaandoeningen bij sectie op Duitse kalveren hoger.

In Duitsland is het sinds januari 2023 verplicht om kalveren tot een leeftijd van 28 dagen op het bedrijf te houden voordat ze afgevoerd mogen worden. Sindsdien zijn er van meerdere lichtingen Duitse kalveren gegevens bekend over hoe zij gepresteerd hebben in Nederland. De resultaten lieten zien dat geïmporteerde Duitse kalveren, sinds de verhoging van minimale afvoerleeftijd, een lagere kans op uitval hebben in de eerste maanden na opzet op het vleeskalverbedrijf. Echter, over de hele mestperiode waren de uitvalcijfers van Duitse blankvlees­/rosé ­ kalveren niet beter dan die van in Nederland geboren kalveren. Opvallend was dat het antibioticumgebruik bij Duitse blankvleeskoppels niet lager is geworden sinds 2023. Om deze redenen werd geconcludeerd dat Duitse vleeskalveren sinds de verhoging van de minimale afvoerleeftijd het niet eenduidig beter zijn gaan doen dan voorheen.

Aangepaste PCR-pakketten

GD introduceert aangepaste PCR-pakketten en nieuwe uitslagen. Met de aangepaste pakketten kunnen wij meerdere ziekteverwekkers tegelijk onderzoeken. U krijgt hierdoor een breder inzicht in de gezondheid van de varkens.

De uitslag die u ontvangt, is vernieuwd. De aanpassingen zijn:

• Een nieuwe lay ­ out en zo een beter overzicht. Afwijkende testuitslagen kleuren rood.

• Bij de PCR­testen geven we de Ct­ waarde aan op de uitslag. Er wordt per bepaling een afkapwaarde gehanteerd; monsters met waarden boven deze afkapwaarden rapporteren we als negatief.

• U ontvangt geen deeluitslagen meer via e ­ mail of post. De deelresultaten zijn wel inzichtelijk via VeeOnline.

U krijgt nog niet voor alle uitslagen de nieuwe lay-out; we zitten in de overgangsfase. Voor alle PCR-onderzoeken van materiaal van varkens ontvangt u de nieuwe uitslagen. Van andere onderzoeken krijgt u nog de huidige (deel)uitslagen.

BEKIJK ALLE WIJZIGINGEN

Keurmerk Zoönosen 2026 online

De digitale checklist voor het Keurmerk Zoönosen voor 2026 is weer in te vullen in VeeOnline. Hiervoor logt u in op VeeOnline, gaat naar het betreffende UBN en klikt via het tabblad ‘Registratie’ op ‘Keurmerk Zoönosen’. De checklist opent. Dit betekent dat u vanaf nu de checklist van 2025 niet meer digitaal kunt invullen. Heeft u toch klanten voor wie de checklist van 2025 nog ingevuld moet worden? Neem dan contact met ons op via 088 20 25 500, optie 3.

Ieder jaar wordt de checklist door GD ­ dierenartsen herzien en beoordeeld op actualiteit en relevantie. In de checklist van 2026 betreft dit de splitsing van één vraag in het onderdeel ‘Algemeen’ (over toegang tot de mestopslag en kadaverplaats) en daarnaast een aantal tekstuele wijzigingen. Heeft u een klant die deelnemer wil worden? Vraag of deze zich al heeft aangemeld. Hoewel de checklist al wel open staat in VeeOnline, verzoeken wij nieuwe deelnemers zich eerst aan te melden via de website van het Keurmerk Zoönosen voordat de checklist wordt ingevuld.

Cornea-erosie of -ulceratie bij postmortaal

onderzoek

GD ontving eerder dit jaar leghennen voor pathologisch onderzoek. In de anamnese werd vermeld dat de hennen krabden naar de ogen, ze leken blind en de eiproductie was verlaagd.

Tijdens sectie hadden de hennen beiderzijds een geringe oppervlakkige erosie van de cornea. De erosie was steeds centraal in het oog. Microscopisch vervolgonderzoek op de ogen toonde een erosie van de cornea aan. Een aanvullende histologische kleuring (Von Kossa) toonde aan dat er mineralisatie was van de basaalmembraan, wat bekend staat als ‘calcific band keratopathy’. Bij pluimvee is dit beeld suggestief voor cornea ­ erosie door blootstelling aan hoge gehaltes ammoniakdampen.

Ammoniakgas wordt geproduceerd bij de afbraak van urinezuur door bacteriën. De bacteriën die deze omzetting veroorzaken, gedijen goed in vochtige pluimveemest. Met name bij koude periodes, wanneer de ventilatie wordt beperkt om warmte binnen de stal te houden of de afstelling van de ventilatie niet goed staat vanwege bijvoorbeeld een groot verschil tussen dag­ en nachttemperatuur, kunnen hoge concentraties ammoniak aanwezig zijn. Als dit bijvoorbeeld enkel in de nacht plaatsvindt, dan kan het gebeuren dat de pluimveehouder, die de stallen overdag bezoekt, niet doorheeft dat het stalklimaat niet op orde is. Verhoogde ammoniakconcentraties van 25 ­30 ppm kunnen al schade toebrengen aan het mucociliaire apparaat van de bovenste luchtwegen en worden in verband gebracht met lagere prestaties van het koppel. Bij concentraties boven de 50 ppm zal de voeropname afnemen. Pas bij zeer hoge concentraties (meer dan 75 of zelfs 100 ppm) ontstaan de oogletsels. Dit gaat gepaard met conjunctivitis en in ernstige gevallen kunnen soms geringe bloedingen in de luchtpijp en bronchiaalboom worden gezien. De aandoening is pijnlijk en hennen proberen hun cornea te beschermen door de ogen zoveel mogelijk te sluiten. Hierdoor wordt enkel het centrale stuk van de cornea, dat niet bedekt is door de oogleden, aangetast. Als de dieren lange tijd aan hoge concentraties worden blootgesteld, kan de cornea ­ erosie overgaan in een cornea ­ ulceratie.

drs. Robert Jan Molenaar, dierenarts

Voorkom onnodig verlies van BVD-status

Het bewaken van de BVD-situatie in Nederland gaat goed, al zijn er nog steeds risico’s die de BVD-status van een bedrijf kunnen beïnvloeden. Vooral als dieren zijn aangevoerd van niet-BVD-vrije bedrijven of vanuit het buitenland. Daarbij is er altijd risico op insleep van infectieziektes zoals BVD.

Van elk aangevoerd rund van een niet­BVD ­vrij bedrijf is binnen acht weken na aanvoerdatum een BVDvirusuitslag nodig. Voor vrouwelijke runderen van 12 maanden en ouder moet ook een bloedonderzoek op BVD ­antistoffen plaatsvinden. Onverwachte sterfte of afvoer van aangevoerde runderen zonder BVDuitslag kan grote gevolgen hebben voor de gezondheidsstatus van een bedrijf en extra kosten met zich meebrengen. Een ontbrekende virusuitslag leidt tot minimaal tien maanden BVD ­virusonderzoek via oorbiopten van álle kalveren die op het bedrijf worden geboren. Help veehouders eraan denken dat ze tijdig na aanvoer een bloedmonster laten nemen: vóórdat een rund het erf verlaat of onverhoopt sterft.

Ruim 90 procent van de melkveebedrijven in Nederland heeft voor BVD ondertussen de status ‘vrij’. Adviseer veehouders bij voorkeur geen runderen aan te voeren (anders liefst van BVD ­vrije bedrijven) en adviseer voor screening op het bedrijf van herkomst. Daarnaast kun je veehouders wijzen op de Risicocheck op de website van GD.

Samen houden we de bedrijven gezond en vrij van BVD!

Tim Florax , dierenarts

Tara de Haan MSc , projectleider

NAAR DE CHECKLIST

Nieuws en mededelingen

Vogelgriepuitbraken

Sinds begin oktober hebben er meerdere uitbraken met vogelgriep (hoogpathogene aviaire influenza) verspreid door Nederland plaatsgevonden in zowel commercieel gehouden pluimvee als hobbygevogelte.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur stelde een landelijke ophok­ en afschermplicht in vanwege vogelgriep. De ophokplicht is van toepassing op commercieel gehouden vogels (met uitzondering van fazanten en loopvogels).

De afschermplicht geldt voor commercieel gehouden fazanten en loopvogels en tevens voor alle hobbyhouders, kinderboerderijen en dierentuinen waar zich risicovogels bevinden (hoenderachtigen, watervogels en loopvogels).

BEKIJK ONS DOSSIER OVER VOLGEGRIEP MET DE MEEST ACTUELE INFORMATIE

Veterinair is een uitgave van Royal GD

Redactie: Marian Aalberts, Tara de Haan, Daphne de Leeuw, Mirthe de Wit, Margreet Pasman, Annemieke Medema, Klaas Peperkamp

Eindredactie: Jessica Fiks

Vormgeving: Dock35 Media

Druk: Senefelder Misset Doetinchem B.V. Uitgever: GD

Overname van artikelen is toegestaan na schriftelijke toestemming van GD.

ISSN 1388 ­ 4042

Postbus 9, 7400 AA Deventer T. 088 20 25 500 www.gddiergezondheid.nl info@gddiergezondheid.nl

Alle genoemde tarieven zijn exclusief btw en basiskosten.

Multiplex-PCR luchtweginfecties tijdelijk 75 euro

Via uw relatiebeheerder ontvangt u een flyer over de resultaten van GD ­ labonderzoek op luchtwegpathogenen bij runderen. Deze resultaten zijn niet zonder meer representatief voor de hele veestapel, maar geven wel inzicht in de mate waarin verschillende pathogenen voorkomen bij de geteste dieren. Een van de hierin uitgelichte onderzoeken is het ‘Pakket Luchtweginfecties PCR’ (artikelnummers 12140 (E)swab en 12141 longspoeling). Tot en met februari 2026 bieden we deze multiplex­PCR aan voor 75 euro in plaats van 91,55 euro (tarief 2025).

Eendaagse cursussen

Voor dierenartsen, paraveterinairen en laboranten houden we binnenkort twee eendaagse cursussen. Op 20 november ‘Bacteriologie en Antibiogram Melk’. Onder deskundige begeleiding leren deelnemers de basistechnieken voor bacteriologisch onderzoek en het maken van antibiogrammen. Na deze cursus kunnen deelnemers bacteriologisch onderzoek correct uitvoeren, resultaten interpreteren en gevoeligheidstesten uitvoeren. De kosten bedragen 899 euro en accreditatiepunten zijn aangevraagd bij het CKRD.

MEER INFORMATIE

Op 2 december is de cursus ‘Basiscursus parasitologie rund ’ Deelnemers leren alles over de levens cyclus van verschillende wormen, besmetting op het weiland, resistentie en diagnostiek. Tijdens deze cursus ontdekken ze de nieuwste methoden en technieken voor kwantitatief parasitologisch faecesonderzoek en kunnen aan de slag in onze praktijkruimte. Deelnemers kunnen een mestmonster uit de eigen praktijk meenemen. Accreditatiepunten zijn aangevraagd bij het CKRD.

MEER INFORMATIE

Doorlooptijden productie autovaccin rond de feestdagen

Zoals ieder jaar moet er weer geschoven worden in onze planning op het lab rondom de feestdagen. Voor de bestelling van ons bacteriële autovaccin geldt de volgende planning.

Bestellingen geplaatst tussen 5 december 12.00 uur en 12 december 12.00 uur. Deze bestellingen worden uitgeleverd in de week van 5 januari 2026.

Bestellingen geplaatst vanaf 12 december 12.00 uur.

Deze bestellingen worden vanaf 5 januari 2026 opgestart en in de week van 19 januari 2026 verstuurd.

Dit alles is uiteraard onder voorbehoud van een succesvolle kweek.

Nieuwe

ELISA voor detectie pokkendifterie-antistoffen

GD heeft een nieuwe ELISA voor de detectie van pokkendifterie (PD) ­antistoffen in serum. Deze test (artikelnummer 12664) is speciaal ontwikkeld voor de detectie van antistoffen die ontstaan na vaccinatie en bij veldinfecties. Dit maakt de test uitermate geschikt voor het beoordelen van de vaccinatiestatus van koppels en voor de diagnostiek van (vermeende) uitbraken. De test is gevalideerd op diverse serum ­panels en heeft een hoge specificiteit van 97 procent. Bij gevaccineerde koppels scoorde 92 tot 100 procent van de dieren positief, meestal met een titergroep van 1 of 2. De meeste gegevens betreffen sera van dieren ongeveer vier weken na vaccinatie. Op basis van eerder onderzoek verwachten wij dat antistoffen langdurig aantoonbaar blijven. Dit wordt nog verder onderzocht. Voor een betrouwbare beoordeling van de vaccinatiestatus adviseren wij minimaal 24 monsters per koppel te nemen. Bij minder monsters is er een grotere onzekerheid, vooral als één of meerdere monsters negatief zijn. Neem bij vragen contact op met onze centrale pluimveedierenarts via cdpluimvee@ gddiergezondheid.nl of 088 202 5555.