Detecties van REV in commercieel pluimvee in Nederland
Tumoren met onbekende oorzaak/REV
In juli ontving GD leghennen voor pathologisch onderzoek vanwege slechte prestaties. De volwassen leghennen hadden tumoren (lymfomen) in diverse organen. GD toonde het reticuloendotheliosisvirus (REV) aan.
REV behoort tot de familie van de retrovirussen. REV omvat meerdere subtypes die variëren in ziekmakend vermogen, maar wel allemaal tot hetzelfde serotype behoren. REV kan verschillende syndromen bij pluimvee veroorzaken, zoals lymfoïde neoplasie en het runting disease syndrome. Het virus kan zowel verticaal als horizontaal en iatrogeen worden overgebracht en komt wereldwijd voor in wilde vogels waarbij diverse vogelsoorten als natuurlijke gastheer fungeren.
Het besmette koppel leghennen had maligne (kwaadaardige) lymfomen in een aanzienlijk deel van de onderzochte dieren. Middels PCR werd het tumorweefsel getest op Marek serotype 1, aviaire leukosevirus en REV; enkel de REV-PCR was positief. Bekend is dat (een deel van) het REV-genoom (het erfelijk materiaal) is opgenomen in bepaalde veldstammen van het kippenpokkenvirus (fowl pox). Een infectie met deze kippenpokkenveldstammen kan hierdoor leiden tot de ontwikkeling van antistoffen tegen REV en zelfs een positieve REV-PCR, wanneer die wordt uitgevoerd op pokkenlaesies zonder dat de dieren een infectie met REV hebben doorgemaakt. In deze casus werd de rol van pokken echter uitgesloten met een negatieve pokken-PCR op het tumorweefsel. Met een viruskweek op witte bloedcellen van dit koppel werd REV gekweekt, maar geen Marek serotype 1 of aviaire leukosevirus. Alhoewel REV in meerdere Europese landen is gevonden, is dit de eerste keer dat in Nederland in commercieel gehouden pluimvee REV is aangetoond. Het moment van introductie in het koppel en de route van besmetting zijn onbekend.
REV bij legvermeerderingspluimvee
Vanaf december 2024 toonde GD ook bij meerdere legvermeerderingskoppels van verschillende rassen het reticuloendotheliosisvirus aan. Nadat we in juli voor het eerst REV aantoonden bij Nederlandse commerciële leghennen, is de detectie in Nederlandse legvermeerderingskoppels ook een eerste bevinding. Er lijkt geen directe link te zijn tussen de verschillende koppels. Wanneer en hoe de koppels besmet zijn geraakt, is vooralsnog onbekend. Van REV is bekend dat het potentieel kan spreiden naar nakomelingen via het ei. REV kan echter ook optreden bij infecties op latere leeftijd. GD doet, samen met de betrokken partijen, nader onderzoek om na te gaan of de nakomelingen van de besmette legvermeerderingskoppels besmet raakten.
REV-screeningsonderzoek
Naar aanleiding van de besmettingen bij legvermeerderingskoppels zijn alle betrokken partijen in deze sector na gezamenlijk overleg hun koppels serologisch gaan screenen. Hierbij worden ook de nakomelingen van besmette legvermeerderingskoppels meegenomen. Uit dit nakomelingenonderzoek zijn tot nu toe geen besmette nakomelingen gevonden.
>> Lees verder op volgende pagina
Via Veekijkernieuws houden wij u elk kwartaal op de hoogte van nieuws uit de monitoring van diergezondheid bij pluimvee. Mocht er tussendoor iets belangrijks spelen dan sturen wij u daarover een e-mail.
Aanmelden sectiemateriaal
U kunt dieren 24 uur per dag, 7 dagen per week aanmelden voor pathologisch onderzoek via www.gddiergezondheid.nl/ophaaldienst of 088 20 25 500. Wij halen dieren die ’s avonds voor 22.00 uur zijn aangemeld de eerstvolgende werkdag op. Voor een optimaal onderzoek is het belangrijk om een volledige anamnese toe te voegen. Ook is het van belang vers materiaal in te sturen (koel, maar niet bevroren bewaren). Levende dieren moeten worden aangeboden in een doos met voldoende ruimte en voldoende luchtgaten. Selecteer dieren die representatief zijn voor het probleem.
GD toonde begin 2025 ook meerdere besmettingen van REV aan bij volwassen leghennen die werden ingezonden voor sectie-onderzoek. Aannemelijk is dat REV verder verspreidde binnen de Nederlandse pluimveesector. Om dit in kaart te brengen is gestart met een anonieme screening van bloedmonsters die zijn ingestuurd voor regulier bloedonderzoek bij leghennenkoppels (eindlegsector) en vleesvermeerderingskoppels. Het bloed wordt anoniem getest en positieve uitslagen zullen niet naar een specifieke veehouder te herleiden zijn. Door deze screening zal een beter beeld verkregen worden van de prevalentie van REVbesmettingen binnen Nederlands commercieel pluimvee.
Verhoogd aantal gevallen kippenpokken
Doorgaans zijn er elk jaar enkele uitbraken van kippenpokken. In september tot december 2024 ontving GD een ongebruikelijk aantal gevallen voor pathologisch onderzoek (zie figuur). In 2024 had GD 28 bevestigde koppels.
Aantal door GD - bevestigde koppels met pokkendifterie
Bel de Veekijker
Op werkdagen kunt u rechtstreeks contact opnemen met de Veekijker: 088 20 25 555. Via het keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben. Het team Pluimvee is bereikbaar tussen 08.30 en 17.00 uur (spoedgevallen 24/7).
Kippenpokken komen voor in de droge vorm, met korsten en laesies rond ogen en snavel, en de natte vorm, met zweren in mond en keel (zie foto’s). Bij ongeveer de helft van de gevallen was tevens sprake van een productiedaling, waarbij pokken lang niet altijd de enige mogelijke oorzaak was. GD riep begin december op om pluimvee met pokken in te sturen voor genetisch onderzoek vanwege een mogelijk veranderde stam zoals gerapporteerd in andere Europese landen, waarbij het reticuloendotheliosevirus (REV) in het pokkenvirus is ingebouwd. Het belang van REV in het pokkenvirus is onbekend. Resultaten van de genetische analyse worden begin 2025 verwacht.
Figuur. Aantal door GD-bevestigde koppels met pokkendifterie (sectieonderzoek) (Bron: GD)
Foto’s. Droge vorm (links) en natte vorm (rechts) van kippenpokken (Bron: GD)
Anneke Feberwee
Christiaan ter Veen
Willem Dekkers
Jeanine Wiegel
Robert Jan Molenaar
Sjaak de Wit
Fiona Schoemaker-van Kaam
Mirthe de Wit
Het Veekijkerteam Pluimvee
Diergezondheidsbarometer pluimvee
Ziekte/aandoening/ gezondheidskenmerk
Korte omschrijving (aantallen op bedrijfsniveau)
Uitvoeringsverordening (EU) 2018 /1882 van Animal Health Law (AHL) (EU) 2016 /429 (Categorie A-ziekte)
Aviaire influenza (AI) in Nederland (H5/H7) (Bron: GD, WBVR, Rijksoverheid)
NCD in Nederland (Bron: GD, WOAH)
Hoogpathogene AI (H5/H7)*: (eerste detectie in koppel)
* Bij commercieel gevogelte en bij houders van niet-commercieel gevogelte met >50 vogels.
Serologische monitoring GD: (eerste detectie in koppel) (antistoffen tegen H5/H7)
Commercieel pluimvee:
Uitvoeringsverordening (EU) 2018 /1882 van Animal Health Law (AHL) (EU) 2016 /429 (Categorie B t/m E)
Aviaire influenza (AI) in Nederland (H5/H7 (Bron: GD, WBVR, Rijksoverheid)
Laagpathogene AI (H5/H7): (eerste detectie in koppel)
Campylobacteriose Geen data beschikbaar
Aviaire mycoplasmose (Bron: GD)
Mycoplasma gallisepticumA Serologische monitoring GD: Reproductiesector: Opfok-leghennen:
Leghennen: - niet gevaccineerd en besmet: - gevaccineerd en besmet: Kalkoenen:
Meldingen in EWSC op basis van positieve serologie en/of vrijwillig
PCR-onderzoek:
Reproductiesector:
Leghennen: Kalkoenen: Niet-commercieel gevogelte:
M. meleagridis (Bron: GD)
Salmonellose (niet-zoönotische salmonella) (Bron: GD)
Salmonella arizonae
Salmonella Gallinarum (SG) Commercieel pluimvee: Niet-commercieel gevogelte:
Salmonella Pullorum (SP) Commercieel pluimvee: Niet-commercieel gevogelte:
Westnijlkoorts Wordt niet gemonitord
Artikel 2.1 Aanwijzing dierziekten ‘Regeling Diergezondheid’ van Wet Dieren Aviaire chlamydiose (Bron: GD)
Vastgesteld bij GD: Commercieel pluimvee: Niet-commercieel gevogelte:
Ziekte/aandoening/ gezondheidskenmerk
Korte omschrijving (aantallen op bedrijfsniveau)
Artikel 2.2. Aanwijzing zoönosen ‘Regeling Diergezondheid’ van Wet Dieren Salmonellose (zoönotische salmonella) (op koppelniveau) (Bron: NVWA)
Salmonella Enteritidis Reproductie: Opfok-leghennen: Leghennen:
Salmonella Typhimurium Reproductie: Opfok-leghennen: Leghennen:
Overige salmonella’s (S. Hadar, S. Infantis, S. Java, S. Virchow)
Reproductie:
Overige WOAH-lijst-aangifteplichtige pluimveeziekten in Nederland Eendenhepatitis (Bron: GD)
Gumboro (IBD) (Bron: GD; EWS)
Infectieuze bronchitis (IB) (Bron: GD)
Infectieuze laryngotracheïtis (ILT) (Bron: GD; EWS)
Vastgesteld bij GD:
Meldingen in EWSC :
Opfok-vleesvermeerdering: Vleeskuikens:
Opfok-legvermeerdering: Opfok-leghennen: Niet-commercieel gevogelte:
Meest aangetoonde types bij GD:
Vleeskuikens:
Leghennen:
Meldingen in EWSC :
Opfok-leghennen:
Leghennen:
Vleesvermeerdering: Vleeskuikens: Niet-commercieel gevogelte:
Mycoplasma synoviae B (Bron: GD)
Turkey
rhinotracheïtis (TRT) (Bron: GD)
Serologische monitoring en/of dPCR GD:
Opfok-vleesfok: Vleesfok: Opfok-vleesvermeerdering: Vleesvermeerdering:
Opfok-legfok:
Legfok:
Opfok-legvermeerdering
Legvermeerdering: Opfok-leghennen: Leghennen: Kalkoenen:
Vastgesteld bij GD:
Reproductiesector-vlees (incl. opfok):
Reproductiesector-leg (incl. opfok): Vleeskuikens:
Opfok-leghennen:
Leghennen: Vleeskalkoenen:
Vervolg tabel
Royal GD
Arnsbergstraat 7
Postbus 9, 7400 AA Deventer
Ziekte/aandoening/ gezondheidskenmerk
Overige pluimveeziekten
Avibacterium paragallinarum (Bron: GD; EWS)
Histomonosis (Bron: GD)
Pasteurella multocida (Bron: GD)
Vlekziekte (Erysipelothrix rhusiopathiae) (Bron: GD)
T. 088 20 25 500
info@gddiergezondheid.nl www.gddiergezondheid.nl
Korte omschrijving (aantallen op bedrijfsniveau)
Meldingen in EWSC :
Leghennen: Kleine commerciële houderij (<250): Niet-commercieel gevogelte:
Vastgesteld bij GD: Reproductie (vleessector): Reproductie (legsector): Opfok-leghennen:
Leghennen: Vleeskalkoenen:
Niet-commercieel gevogelte:
Aangetoond bij sectie:
Opfok-vleesvermeerdering:
Leghennen: Kalkoenen:
bedrijvend
Vastgesteld bij GD: Leghennen: Aantal bedrijvend
Ç Stijging of sterke stijging
Ç Geringe stijging
- Situatie onveranderd
È Geringe daling
È Daling of sterke daling
A Gebaseerd op serologische monitoring
B Gebaseerd op serologische monitoring en/of de differentiërende M.s.-PCR
C Early Warning Systeem: het betreft vrijwillige meldingen bij GD en dus geen overzicht van alle uitbraken. Vervolg tabel
Monitoring Diergezondheid
Sinds 2002 voert Royal GD de diergezondheidsmonitoring in Nederland uit in nauwe samenwerking met onder andere de diersectoren, het bedrijfsleven, het ministerie van LVVN, dierenartsen en veehouders. De informatie die in de monitoring wordt gebruikt, wordt op verschillende manieren verzameld waarbij het initiatief gedeeltelijk bij dierenartsen en veehouders en gedeeltelijk bij Royal GD ligt. De informatie wordt integraal geïnterpreteerd om de doelstellingen van de monitoring, het snel signaleren van diergezondheidsproblemen enerzijds en het volgen van trends en ontwikkelingen anderzijds, te bereiken. Samen werken we aan diergezondheid in belang van dier, dierhouder en samenleving.