8 minute read
De maker
Hulde aan Humboldt
Over hoe een idee een boek werd. En een boek een muzikale theatervoorstelling.
Advertisement
Beeld: Joris Ceuppens (links: Benjamin Boutreur, midden: Barbara Rottiers, rechts: Lot Vandekeybus)
Begin juli neemt schrijver-illustrator-verteller Barbara Rottiers haar toeschouwers mee over oceanen, naar oerwouden en toppen van vulkanen. En dat allemaal om de grote 18de-eeuwse Duitse ontdekkingsreiziger en natuurkundige Alexander von Humboldt te bedanken. Wij spraken met haar toen ze samen met muzikale kompanen Benjamin Boutreur en Lot Vandekeybus de vertelling in elkaar bokste in de schaduw van kasteel d’Ursel.
De liefde en eeuwig respect voor Humboldt kreeg Barbara toen ze enkele jaren geleden zijn lijvige biografie door Andrea Wulf las. Vooral zijn passie, genialiteit en zijn historische pioniersfunctie om alles in de natuur met elkaar te gaan verbinden, bleven haar bij.
Het standbeeld van Humboldt in Berlijn een zoen geven was haar eerste daad van dank, maar bleek haar honger niet te stillen. Eind 2020 bracht ze daarom de biografie op kindermaat De H van Humboldt uit, deze zomer volgt de ultieme bedanking met de start van een muzikale tournee met dezelfde titel.
Wat Humboldt deed met de wereld, doet Barbara met Humboldt. Zowel in het boek als in de voorstelling doorspit ze elk detail van zijn leven, doorgrondt ze en legt ze linken. Én belangrijker: wil ze al haar opgedane kennis – net als Humboldt – schrijvend en vertellend verder verspreiden.
Barbara: Op mijn manier hommage brengen aan deze man was het minste wat ik kon doen. Ik raakte helemaal in de ban van zijn verhaal tijdens het lezen van zijn biografie, die ik - als ik eerlijk ben – eigenlijk puur had gekocht omdat hij een mooie cover had. Ik begon in het boek en ik kon niet stoppen. Zijn leven leest bijna als een avonturenroman. Wat die man allemaal meemaakte, wie hij allemaal ontmoette, hoe hij in het leven stond…
Herken je jezelf in Humboldt?
Humboldt heeft Hoewel Hum- mijn wereld boldt volgens mij geopend en eens helemaal geen aangename man was, zijn er sowieso zaken in onze goed gerammeld aan dingen. levens die overlappen waardoor ik mij door hem aangesproken voelde. Eerst en vooral zijn drive en ongedurigheid. Toen ik las dat hij sprak over zijn rondtolziekte, herkende ik dat meteen. Ik had mezelf ook al eens omschreven als een houten speeltol, die niet tot stilstand kon komen. Dus lezen dat hij zich op dezelfde manier beschreef, creëerde meteen een band. Daarnaast hebben we ook de reisdrang gemeenschappelijk, ik heb bijvoorbeeld een enorme fascinatie voor Afrika, en de constante motivatie om bij te leren. Over hem lezen en leren heeft mij tot inzichten gebracht en dat heeft me sindsdien anders naar de natuur doen kijken. Humboldt heeft mijn wereld geopend en eens goed gerammeld aan dingen. Ik kon
In april kregen Barbara, Benjamin en Lot de kans om een volledige week samen te werken aan de voorstelling, inclusief een eerste try-out, in residentie bij kasteel d’Ursel in Hingene. Barbara Rottiers: ‘De steun en het enthousiasme van Ter Dilft en kasteel d’Ursel voelen we enorm. We merken oprecht geloof in het project. En dat is super waardevol geweest.’
dus niet anders dan die mens bedanken door zijn boodschap te gaan verspreiden.
En de plek van de natuur in zijn leven?
Daar overlappen we misschien wat minder. Uiteraard ben ik net als iedereen bezorgd om het klimaat en maak ik groene keuzes in de mate van het mogelijke. Maar met plantjes heb ik bijvoorbeeld niets. Daar zijn Benjamin en Lot veel meer in thuis dan ik.
De inzichten van Humboldt zijn niet hapklaar, hij heeft niets uitgevonden waarvoor hij bekend staat, zoals bijvoorbeeld Einstein met zijn relativiteitstheorie of Darwin met de evolutietheorie. Het zit erin dat hij als eerste moderne westerling heeft opgeschreven dat de natuur kwetsbaar is en dat als mensen erop inbreken, dat gevolgen heeft. Wanneer milieustrijders zich dus afvragen wie de pionier in hun vak was: Humboldt is jullie man.
Humboldt was geen doemdenker, maar was iemand die vooral niet bij de pakken bleef zitten en vooruit keek, uit liefde voor de natuur. En daarin volg ik volledig. Wat je graag ziet, verzorg je. Als we dankzij deze vertelling een sprankeltje van die liefde voor de natuur kunnen meegeven, is onze missie geslaagd.
Van boek tot voorstelling
Hoe kwam de samenwerking tussen jullie drie tot stand?
Lot en ik werkten vroeger allebei voor VRT en toen ik enkele jaren geleden muzikale ondersteuning zocht voor een boekvoorstelling, belandden we voor het eerst samen op een podium. Samenwerken met Lot ging vanzelf. Toen ik haar over Humboldt sprak en haar vertelde dat ik met het idee speelde om een voorstelling rond hem te maken, wist Lot meteen dat ze Benjamin moest betrekken. Die zou flippen op het thema.
En dat heeft gemarcheerd. Gelukkig. Ik ben erin geslaagd om mijn kompanen even verliefd op Humboldt te krijgen als ikzelf, zo weet je dat het goed zit. En als zo’n samenwerking goed gaat, dan is dat uniek. Iets om te koesteren.
Barbara Rottiers
°1976 Afkomstig uit Bornem, woont nu in Borgerhout Maakte 17 jaar lang radio voor Radio 1 Trok voor Iedereen Beroemd met een vertelmachine door Afrika Schreef in 2019 Het drama van een doodgewone jeugd, een literair prentenboek voor volwassenen De H van Humboldt is het eerste kinderboek dat ze volledig zelf schreef en illustreerde. Het boek is genomineerd voor de Leesjury 2021-2022, de belangrijkste kinderjury van Vlaanderen Werkt momenteel aan een biografie in woord en beeld over een andere heldin van haar, Astrid Lindgren Maakte voor deze zomer ook een familieparcours rond Humboldt op kasteeldomein d’Ursel
Kinderen die nu hun spreekbeurt over Humboldt geven, dat is exáct waar ik het voor doe.
Maar niet altijd evident?
Samenwerken met drie is spannend. Zeker omdat ik Benjamin niet kende en hij mij nog nooit op een podium had bezig gezien. Ik kan me inbeelden dat hij tijdens de voorbereiding wel eens getwijfeld zal hebben of die samenwerking wel zou werken. Maar het is nooit in mij opgekomen om de voorstelling zelf in elkaar te boksen en dan pas op zoek te gaan naar de geschikte muzikanten. Het boek was mijn ding, maar de vertelling moest en zou een gezamenlijk project worden.
Het was in de eerste fase een bewuste keuze om te werken zonder regisseur. En niet alleen omdat we met ons drie plus het volledige decor in een auto moesten passen, maar vooral om er echt een project van onszelf van te maken. Ik heb het boek gemaakt en bracht de kennis over de persoon van Humboldt naar de werktafel, maar doordat ik er al jarenlang zo dicht op zit, kwam de frisheid in ideeën ook vaak van de andere twee. Benjamin heeft een grote passie voor de natuur en een enorme plantenkennis, maar heeft daarnaast ook zoveel ervaring met kindertheater, die weet wat werkt. Idem voor Lot, die los van haar muzikale input haar natuurkennis gebruikte om decor-ideeën uit te werken. In de laatste rechte lijn namen we wel nog een coach onder de arm om alles tot in de puntjes in orde te krijgen.
Ik zoek altijd naar projecten die kloppen. Van zodra het ergens wringt, is het een nee voor mij. Daar waak ik streng over. En dit klopte.
Net zoals het klopte om dit voor kinderen te maken.
Sowieso. Ik ben heel graag bij kinderen en de kinderboekenwereld is een segment in de literatuur waar ik me veilig voel. En ook bij onze vertelling willen we echt tégen hen praten en niet kinderachtig doen of het tegenovergestelde: over hun hoofden praten. We maken de zaken toegankelijk en nemen ons publiek serieus. Als nadien een kind of een volwassene iets gaat opzoeken omdat ze geprikkeld waren door iets wat ze hoorden in onze voorstelling, dan zal me dat blij maken.
Ik hoorde ondertussen al van 4 kinderen die na het horen of lezen over Humboldt een spreekbeurt over hem hielden op school. Dat is exáct waar ik het voor doe: een klein legertje Humboldt-ambassadeurs oprichten.
Zou hij daar zelf trots op zijn geweest?
Absoluut. En het is hem geraden ook! Mocht hij nu nog geleefd hebben, zou hij trouwens heel hard op tafel kloppen als hij zag wat er in het klimaat allemaal gaande is. Maar als hij dan zou horen dat kinderen zijn visie volgen en dat zijn levenswerk zo nog steeds verder leeft, kan hij dat alleen maar leuk vinden, toch?
Misschien moeten we op elke voorstelling toch maar een extra VIP-stoel voorzien, zodat hij zelf altijd een ereplaatsje heeft in het geval hij zou willen terugkomen. Dat zullen we nog eens bekijken.
Alexander von Humboldt in de bib
De uitvinder van de natuur: het avontuurlijke leven van Alexander von Humboldt – Andrea Wulf
De H van Humboldt – Barbara Rottiers
De H van Humboldt
Muzikale vertelling in openlucht (9+) van en door Barbara Rottiers, Benjamin Boutreur & Lot Vandekeybus
Za 03.07.21 om 15 uur
Kasteeldomein d’Ursel
theater
