25_noemvrios 2009

το γεφύρι της επικοινωνίας μας Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών

Η έκδοση χρηματοδοτήθηκε από τη ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ

25

Τριμηνιαία Έκδοση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009

Τι σκέπτεται ο γυιός για τον πατέρα Στα 7 του χρόνια: Ο μπαμπάς είναι μεγάλος και τα ξέρει όλα! Στα 14 του: Φαίνεται πως και ο μπαμπάς γελιέται σε ορισμένα πράγματα! Στα 20 του: Ο μπαμπάς φαίνεται να ΄ναι λίγο καθυστερημένος στις θεωρίες του. Σίγουρα δεν είναι της εποχής μας! Στα 25 του: Ο γέρος έχει μεσάνυχτα για πολλά πράγματα! Στα 35 του: Με τη δική μου πείρα, ο πατέρας μου σήμερα θα ήταν εκατομμυριούχος Στα 45 του: Δεν ξέρω! Μάλλον πρέπει να συμβουλευτώ το γέρο μου, ίσως θα μπορούσε να με συμβουλεύσει! Στα 55 του: Τι κρίμα που πέθανε ο πατέρας μου! Η αλήθεια είναι πως είχε φωτεινές ιδέες! Στα 60 του: Πτωχέ μου πατέρα! Ήσουν σοφός! Πόσο μετάνιωσα που το αντιλήφθηκα τόσο αργά!

Στις 6 Νοεμβρίου έφυγε από κοντά μας ο Διογένης Γκατζήμας πατέρας του ιατρού και μέλους του Δ.Σ. του συλλόγου μας Χρήστου Γκατζήμα. Το Δ.Σ. του Συλλόγου εκφράζει τα θερμά συλλυπητήριά του στην οικογένεια του εκλιπόντος.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου, εκφράζει τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια του φαρμακοποιού-χημικού Ευθυμίου Γκατζήμα που απεβίωσε στις 16 Αυγούστου. Ο εκλιπών ήταν εξέχων μέλος της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, γνήσιος Γρεβενιώτης, συμπαραστάτης και ενεργό μέλος

Ôï ÃÅÖÕÑÉ ôçò åðéêïéíùíßáò ìáò Τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών Βασ. Ηρακλείου 10, Τ.Κ. 546 25 • Τηλ. / Fax: 2310.548.468, 2310.281.700 gefiri@mail.gr Κωδικός Αποστολής: 7270 ΤΕΥΧΟΣ 25 ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Σύλλογος των εν Θεσσαλονίκη Γρεβενιωτών ΕΚΔΟΤΡΙΑ Ελένη Αδάμου ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΥΛΗΣ Θωμάς Παπανικολάου Μαρία Παπαδοπούλου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Χρήστος Γκατζήμας Ευάγγελος Δρίζης Σάκης Οικονόμου Ιωάννης Πάκας

ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΕΓΡΑΨΑΝ Ελένη Αδάμου, Θωμάς Παπανικολάου, Θάνος Παπανικολάου, Ευάγγελος Δρίζης, Χρήστος Θωμά Τζήρος, Κλειώ Παπαστεργίου, Αντώνιος Γιαννακόπουλος ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Χρήστος Μίμης 2310.933.131 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Σάκης Ράμμος ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ELIMIA GRAPHICS A.E.

Για τα αποστελλόμενα κείμενα, φωτογραφίες, e-mail το περιοδικό παίρνει αυτόματα το δικαίωμα δημοσίευσης, εφ’ όσον ο αποστολέας δεν έχει γράψει το αντίθετο. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μέρους ή όλου του περιοδικού, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Οι συνεργάτες, ιδιώτες ή πολιτιστικοί σύλλογοι, είναι υπεύθυνοι για ό,τι γράφουν. Η δημοσίευση στο «Γεφύρι» δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα. Χειρόγραφα δημοσιευμένα ή μη δεν επιστρέφονται.

ÔÏ ÅÎÙÖÕËËÏ Φωτογραφία: Θάνος Παπανικολάου

Editorial

Με τα γλυκά χρώματα της φθινοπωρινής Γρεβενιώτικης φύσης του εξωφύλλου, σάς καλοσωρίζουμε και σε τούτο το τεύχος μας. Ποικίλες και ενδιαφέρουσες υπήρξαν οι εκδηλώσεις που πραγματοποίησαν το περασμένο καλοκαίρι οι Γρεβενιώτες: ξεκινήσαμε από τον τόπο μας, όπου πλήθος επισκεπτών γεύθηκε εδέσματα μανιταριών και ντόπιων βιολογικών προϊόντων και ταξιδέψαμε σε γειτονική χώρα της Βαλκανικής, όπου η γλυκιά μελωδία του κλαρίνου, σε σκοπό και ρυθμό της τοπικής παραδοσιακής μουσικής μας, συνόδευσε το χορευτικό μας συγκρότημα, που για μια ακόμα φορά μας χάρισε χαμόγελο και περηφάνια με την αξιέπαινη παρουσία του. Με αμείωτο ενδιαφέρον όμως μπήκαμε και στο φθινόπωρο, λόγω των εθνικών εκλογών της 4ης Οκτωβρίου 2009, που ανέδειξαν βουλευτή του Νομού μας τον Κο Αθανάσιο Χαντάβα. Του απευθύνουμε θερμά συγχαρητήρια και δύναμη να αγωνιστεί για το καλό του τόπου μας. Συγχαρητήρια δίνουμε επίσης και στο συμπατριώτη μας, Κώστα Γκιουλέκα, που εκλέχθηκε βουλευτής Ν. Θεσσαλονίκης. Για όλα αυτά και άλλα ενδιαφέροντα, έπεται συνέχεια στις σελίδες που ακολουθούν... Παρακαλούμε τους Δήμους του Ν. Γρεβενών και τους Πολιτιστικούς Συλλόγους να συμμετέχουν στην προσπάθεια επικοινωνίας μεταξύ μας και να μας γνωστοποιούν τις εκδηλώσεις τους και λοιπές δραστηριότητες τους. Ευχόμαστε σε όλους σας καλό χειμώνα, αλλά με ανοιξιάτικη καρδιά, και καλή αντάμωση στον ετήσιο χορό μας, που θα πραγματοποιηθεί στις 28 Φεβρουαρίου 2010, ημέρα Κυριακή, στο Βελλίδειο Συνεδριακό Κέντρο. Θα προηγηθεί το κόψιμο της βασιλόπιτας και η παρουσίαση μανιταροπροϊόντων στις 31 Ιανουαρίου 2010 και ώρα 6:00 μ.μ. στην αίθουσα της Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων. Σας περιμένουμε όλους!

| ΑΠΟΨΕΙΣ |

αποδράσεις Το Φθινόπωρο… ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΩΡΑΙΟΤΕΡΟ ΤΟΠΟ! Πάμε Γρεβενά Φωτογραφίες: Θάνος Παπανικολάου

4 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Θάνος Παπανικολάου Φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, τμήμα Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων. Καταγωγή: Αηδόνια Γρεβενών

Στον δρόμο της ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ, εμπόδιο ο «Χρυσός Αιώνας» του ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ… Αναπόσπαστο κομμάτι από την ζωή του τεχνολογικά σύγχρονου Έλληνα αποτελεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Ανεξαρτήτως ηλικίας, ο υπολογιστής καταλαμβάνει την θέση ενός εξαίρετου βοηθού του ανθρώπου, αφού οι πολλαπλές χρήσεις του, εξοικονομούν χρόνο και διευκολύνουν καθημερινές εργασίες. Στο άλλο άκρο αυτής της ισορροπημένης συνεργασίας ανθρώπου – υπολογιστή, βρίσκεται η εξάρτηση και ο εθισμός που προκαλεί η πολύωρη και αλόγιστη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα ευπαθείς ηλικιακές ομάδες έχουν αποδειχθεί τα παιδιά και οι έφηβοι. Σε αυτή την περίπτωση η χρήση του υπολογιστή μεταφράζεται σε δεκάδες παιχνίδια εικονικής πραγματικότητας αλλά και στο γνωστό μας ''σερφάρισμα'' , δηλαδή η πλοήγηση στο διαδίκτυο. Μέσω της πολύωρης ενασχόλησης με αυτά τα παιχνίδια ή και με τις διάφορες ιστοσελίδες αγνώστου προελεύσεως, οι νέοι και ιδιαίτερα τα παιδία εισχωρούν σε έναν ανεξερεύνητο κόσμο χωρίς όρια. Αναλυτικότερα, δημιουργούν την δική τους πλασματική πραγματικότητα μέσα στις σκηνές των παιχνιδιών με τα οποία ασχολούνται και έρχονται σε επαφή με σκηνές βίας και καταστάσεις που διαστρεβλώνουν υποσυνείδητα την λογική τους. Από την άλλη πλευρά, η απεριόριστη χρήση οποιασδήποτε ιστοσελίδας στον κυβερνοχώρο (internet) σε συνδυασμό με την περιορισμένη ικανότητα ελέγχου της ταυτότητας του χρήστη, παρέχει στους νέους την δυνατότητα να εκτεθούν χωρίς κανένα απολύτως περιορισμό σε site που περιέχουν κακόβουλες πληροφορίες και εικόνες για τις ευαίσθητες ηλικίες.

Ζώντας και επιβιώνοντας λοιπόν σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον από αυτό της καθημερινότητας, παιδιά και έφηβοι εθισμένοι στην χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, οδηγούνται σε περιορισμό των διαπροσωπικών τους σχέσεων αφού αρχικά δεν διαθέτουν τον ανάλογο χρόνο για να συνομιλήσουν με τον περίγυρό τους ή επειδή έχουν αναπτύξει σχέσεις με άτομα μέσω του διαδικτύου, τα οποία φυσικά δεν γνωρίζουν. Πέρα όμως από την πνευματική ατροφία που επέρχεται σιγά-σιγά, αφού δεν αφιερώνεται και ο ανάλογος χρόνος για μάθηση και διάβασμα, ισχυρό πλήγμα προκαλείται και στην υγεία των παιδιών. Τέτοιες προεκτάσεις είναι τα προβλήματα όρασης (αμέτρητες ώρες μπροστά σε μια οθόνη) και η παχυσαρκία (ελάχιστες έως καθόλου ώρες άθλησης). Με απλά λόγια, ο νέος θα προτιμήσει μια οθόνη από μία έξοδο με τους φίλους του, ένα εικονικό παιχνίδι βίας από την ολοκλήρωση των σχολικών του υποχρεώσεων, μία ιστοσελίδα με επικίνδυνο περιεχόμενο από κάποιο αθλητικό χόμπυ και το τραγικότερο θα προτιμήσει κάποιον τελείως άγνωστο διαδικτυακό ''φίλο'' για να μοιραστεί τα διάφορα προβλήματά του από την συνομιλία με κάποιον από τους γονείς του. Ευτυχώς, τα παραπάνω φαινόμενα δεν έχουν λάβει ακόμα μεγάλες διαστάσεις στην χώρα μας. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να ανησυχούμε αφού σε αντίστοιχες χώρες τους εξωτερικού, η κατάχρηση και ο εθισμός στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αποτελεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα. Με τα σημερινά δεδομένα και με την όλο και αυξανόμενη πρόσβαση των νέων σε υπολογιστές δημιουργείται το κατάλληλο κλίμα για να ευδοκιμήσουν και

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 5

| ΙΣΤΟΡΙΚΑ |

Το αρματολίκι της Βόρειας Πίνδου Επιμέλεια κειμένου: Ευάγγελος Δρίζης Το αρματολίκι της Βόρειας Πίνδου (η ευρύτερη περιοχή Γρεβενών - Σμόλικα - Μετσόβου), είναι ένα από τα πλέον αξιόλογα ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου. Στις δύσκολες ώρες της Επανάστασης, και όχι μόνο, λειτούργησε σαν προμαχώνας, αλλά και φράγμα συγκράτησης εχθρικών δυνάμεων που προοριζόταν για το Νότο. Απασχόλησε μόνιμα τον κατακτητή, γύρω στα 300 χρόνια, και έδωσε πολλές μάχες μαζί του. Όπως σε κάθε τόπο, σε κάθε λαό, έτσι και εδώ άλλες ήταν νικηφόρες και άλλες χαμένες. Πολλά είναι τα περιστατικά που ξετυλίχτηκαν και σε αυτό τον τόπο με αίμα, θυσίες, καταστροφές, εξανδραποδισμούς συνειδήσεων και όσα άλλα μπορεί να εφεύρει ο κατακτητής. Ας θυμηθούμε το " Ντης παρασή " δηλ. αφού οι ορδές των πλιατσικολόγων έμπαιναν μέσα στα σπίτια, έτρωγαν, έπιναν, σκότωναν, έκαιγαν και ατίμαζαν, στο τέλος ζητούσαν και αποζημίωση " ντης παρασή " για τη φθορά που είχαν πάθει τα δόντια τους τρώγοντας ή δαγκώνοντας τις όμορφες γυναίκες. Η πόλη των Γρεβενών, μαζί με τα χωριά του κάμπου της, πλήρωσε ένα από τα πιο βαριά τιμήματα στον κατακτητή, που λύσσαζε γιατί δεν μπόρεσε ποτέ να υποδουλώσει τη Βόρεια Πίνδο με τα χωριά της. Εκεί ψηλά ποτέ δεν τον σήκωσε ο αέρας, και όσες φορές κατάφερε να πάει, μόνο περαστικός ήταν. Ονομαστοί πρωτοκαπεταναίοι και καπεταναίοι έδρασαν εκεί, τις περισσότερες φορές πληρώνοντας με τη ζωή τους και τη ζωή των οικογενειών τους, το βαρύ τίμημα της πολυπόθητης ελευθερίας. Πολλές είναι και οι μάχες που δόθηκαν. Θα σταθούμε σε ορισμένους από αυτούς και ορισμένες από αυτές. Την πρώτη επανάσταση την έκαναν οι Μακεδόνες το 1495, όταν ο Κάρολος ο Η΄ της Γαλλίας θέλησε να κυριεύσει την Κων/πολη βαδίζοντας μέσω της Εγνατίας Οδού. Έφτασε μέχρι τη Νάπολη της Ιταλίας. Οι Μακεδόνες παίρνοντας θάρρος επαναστάτησαν εναντίων των Τούρκων, ιδιαίτερα δε, η Δυτική Μακεδονία, πιάνοντας τις διαβάσεις της Βόρειας Πίνδου. Τον Κάρολο όμως φρόντισε να τον "συνετίσει" ο Πάπας και οι Ιταλοί ηγεμόνες. Έτσι οι επαναστατημένοι Μακεδόνες εγκαταλείφθηκαν μόνοι τους. Κατασφάχτηκαν τότε από το Σουλτάνο Βαγιαζήτ τον Β'. Δεύτερη επανάσταση γίνεται το 1571, όταν οι ενωμένοι στόλοι του Πάπα των Ενετών και της Ισπανίας καταναυμάχησαν τον τουρκικό στόλο στη Ναύπακτο. Τότε ξεσηκώθηκε όλη η Ελλάδα, μαζί και οι Μακεδόνες. Μόλις όμως τα κράτη αυτά σταμάτησαν τις επιχειρήσεις τους,

6 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

εγκατέλειψαν τους επαναστατημένους μόνους και αβοήθητους. Πάλι το τίμημα το πλήρωσε ο τόπος μας. Με αυτήν όμως την επανάσταση, οι Έλληνες κέρδισαν αρκετά προνόμια. Η προκοπή, αλλά και η πορεία κάθε τόπου, κάθε λαού εξαρτάται και από το να έχει τη δύναμη να αντλεί γνώση από τα λάθη του, ώστε να μπορεί να χαράζει τον αυριανό του δρόμο καλύτερο από τον χθεσινό. Από τότε οι υπόδουλοι έβαλαν μυαλό. Άρχισαν λοιπόν να εξοπλίζονται και να οργανώνονται κατά τόπους, για την αυτοπροστασία τους, αλλά και με ύστατο δράμα την απελευθέρωσή τους, βασισμένοι πια στις δικές τους δυνάμεις. Λίγο αργότερα, γύρω στα 1600, αρχίζει η συντονισμένη κατά τόπους δράση των αρματολών, με προεξέχοντα στην περιοχή μας ορμητήρια, τον Όλυμπο και την Πίνδο. Η τότε Τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να τους αφοπλίσει, δεν τα κατάφερε όμως. Κάνοντας λοιπόν την ανάγκη φιλότιμο, με σουλτανικό φιρμάνι, τους παραχωρεί στρατιωτικά δικαιώματα με τον όρο να φυλάγουν την ύπαιθρο και να μην ενοχλούν τους Τούρκους. Έτσι κάθε καπετάνιος μπορεί να έχει γύρω στους 100 οπλισμένους άντρες. Πρώτος πρωτοκαπετάνιος της Βόρειας Πίνδου είναι ο γερο Παναγιώτης Ζήδρος ( 1630 - 1750 ). Προερχόταν από παλιά οικογένεια καπεταναίων, ο ίδιος ξεχώρισε με τη διορατικότητα του, τη σύνεσή του, αλλά και τις διοικητικές του ικανότητες: ` ... Ζήδρο μου, σ' ησουν φρόνιμος, ήσουν και παλικάρι εις την κλεφτιά κι αρματολιά, και σ όλα τα πρωτάτα ήσουν και πρώτος έξαρχος σ όλα τα μοναστήρια ... ` λέει το δημοτικό τραγούδι. Όταν αποσύρθηκε σε ηλικία 120 ετών το αρματολίκι της Ελασσόνας, το παραχώρησε στον γαμπρό του Πάνο Τσάρα πατέρα του Νίκου Τσάρα (του θρυλικού Νικοτσάρα ). Το αρματολίκι της Πίνδου το έδωσε στα δυο του πρωτοπαλίκαρα: Ντελή Δήμο και Τότσκα (από το χωριό Τίστα, σημερινό Ζιάκα του Ν. Γρεβενών). Αυτοί έδρασαν γύρω στα ( 1730- 1780 ). Εκείνη την περίοδο το αρματολίκι της Βόρειας Πίνδου είχε δυναμώσει πάρα πολύ και η δραστηριότητά του είχε γίνει αφόρητη για τους Τούρκους. Άρχισαν να εφαρμόζουν λοιπόν πολύ σκληρά μέτρα στον άμαχο πληθυσμό, ιδίως του κάμπου. Την ίδια εποχή (Ορλωφικά κλπ.) αρχίζει και ο

| ΙΣΤΟΡΙΚΑ |

καταναγκαστικός εξισλαμισμός των χριστιανών (Βαλαάδες). Εντείνουν επίσης τις πιέσεις απέναντι στον κλήρο, γιατί τους θεωρούσαν υπεύθυνους για την υποκίνηση των ταραχών. Σε αυτά τα χρόνια τα Γρεβενά αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της τότε Τουρκικής Διοίκησης. Με σουλτανικό φιρμάνι ο Κούρτ-Πασάς, με έδρα το Βεράτι της Αλβανίας, ορίζεται o γενικός επόπτης των διαβάσεων της Πίνδου. Στις συμπλοκές που ξεσπούν σκοτώνεται ο Ντελή-Δήμος «... Σήκου, Δήμο μου, και μη βαρειοκοιμάσαι, * μον μάσε παγανιά, όλο Γρεβενιοπούλια, κι' έβγα στο Βουνό ψηλά στη Βασιλίτσα, τι έχεις πόλεμο μαζί με το Βελιάγα ...» λέει πάλι το ανάλογο δημοτικό τραγούδι. Τη θέση του παίρνει το πρωτοπαλίκαρο του και πρώτος ξάδερφος και συγχωριανός του Τότσκα, ο γερο-Ζιάκας (1730 -1810). Από τότε κάνει την εμφάνισή της η οικογένεια των Ζιακαίων. Ο Ζιάκας σε καιρό ειρήνης διατηρούσε γύρω στους 1700 οπλισμένους άντρες. Στα Ορλωφικά (1770) ο γέρο Ζιάκας ξεσηκώνει σε επανάσταση τα Γρεβενά. Μετά την αποτυχία τους, καταστρέφεται εξ' ολοκλήρου σχεδόν η περιοχή Γρεβενών, ιδίως τα σημερινά χωριά Ζιάκας και Μαυρονόρος. Στην αναφορά του ο Γούλας Ι. Ζιάκας, εγγονός του γέρο Ζιάκα, λέγει: « ... Το συνωμοτικόν πύρ, ζωογονηθέν εις την επαρχίαν Γρεβενών ... έφερε την καταστροφήν της οικογενείας μου και των πέντε αδελφών Ζιακαίων; μόνος δ' εσώθη ο πάππος μου Ζιάκας ...». Την ίδια εποχή (αποτυχία Ορλωφικών) 2.000 Αρβανίτες επέστρεφαν από την Πελοπόννησο έχοντας μαζί τους 1.000 γυναικόπαιδα. Σε σύγκρουση που δίνει ο Τόσκας μαζί τους, στη ράχη που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σμίξη και Φιλιππαίους, μόνο με 160 άντρες, τους νικά και απελευθερώνει τα γυναικόπαιδα. Ήταν τόσος ο πόνος και η δυστυχία σε αυτή την περιοχή, ώστε η Εκκλησία στέλνει εκεί τον Κοσμά τον Αιτωλό, με σκοπό να κηρύξει, να διδάξει, να μαλακώσει τις πονεμένες ψυχές, αλλά ταυτόχρονα να τονώσει το θρησκευτικό και εθνικό αίσθημα. Συλλαμβάνεται όμως από τον Κουρτ-πασά και εξοντώνεται με μαρτυρικό τρόπο, στις 24-08-1779. Τότε έδρασε και ο Σαμαριναίος καπετάνιος Γιάννης Πρίφτης ( 1750-1800 ). Ήταν ένας από τους πλέον σκληρούς πολεμιστές. Πολέμησε εναντίον του Χασάν-Αγά, που ήταν το φόβητρο της περιοχής, τον νίκησε και τον κρέμασε σ' ένα δέντρο στο Κεράσοβο (Αγ. Παρασκεύη). Κατατρόπωσε τον Αρβανίτη αρχιλήσταρχο Ελιού που είχε ρημάξει τις περιοχές στο πλιάτσικο και το σκότωμα και από τα Βλαχοχώρια είχε σηκώσει σχεδόν όλα τα κοπάδια. Σε 3ήμερη συμπλοκή μαζί του στη Σαμαρίνα, τον νίκησε και τον καταδίωξε μέχρι την Αλβανία. Τόσο πολύ είχε γίνει ο φόβος των Αλβανών,... ώστε οι Αρβανίτισσες, όταν ήθελαν να φοβίσουν τα παιδιά τους έλεγαν: " 'Ερδε Γιάννη Πρίφτη δέ τέ πρέϊ κόκκα " δηλ. θα έρθει ο Γιάννης Πρίφτης να σου πάρει το κεφάλι. Το 1800 σκοτώθηκε ύστερα από προδοσία πολεμώντας τον ΧασάνΤοπάτση. Τον διαδέχτηκε ο συντοπίτης του και πρωτοπαλίκαρό του, ο Μίχος. Αυτός δολοφονήθηκε από ένα

συγχωριανό τους τον Ιτρίτζη. Την ίδια εποχή έδρασε επίσης ο Σαμαριναίος καπετάνιος γέρο-Φλώρος, μαζί με το γιό του Γιάννη, αυτός έπεσε πολεμώντας στην Πελοπόννησο. Σχεδόν σύγχρονοι με τους παραπάνω ( 1750-1800 ) είναι και οι: Σκυλλοδημαίοι, Μακραίοι, Κουτσομαναίοι, Μπλαχαβαίοι, Μπουκουβαλαίοι, οι Δημήτριος και Γεώργιος Τσαπόπουλοι, ο Καταραχιάς, ο καπεταν-Γώγος, ο Γιωργάκης Ξηρόμερος, ο καπεταν Σωτήρης από τα Άγραφα, ο Μαλιγκίδης, οι Μήτσος και Κρίζος Χάτσιος, ο Γούσιος Ταρέκος, o Μίσιος από το Περιβόλι, ο Χρήστος Μηλιώνης, ο Μάνταλος, ο Μπαρδέκης. Επίσης ο γιος του ξακουστού οπλαρχηγού γερο-Μπλαχάβα, ο παπα-Ευθύμιος Βλαχάβας, ο ιερομοναχός Δημήτριος από τη Σαμαρίνα (οι δύο τελευταίοι σκοτώθηκαν με μαρτυρικό θάνατο στα Γιάννενα το 1810). Όταν ο Αλή Πασάς δυνάμωσε αρκετά, θέλησε να υποτάξει το αρματολίκι της Πίνδου. Σχεδόν όλοι οι παραπάνω με πρωτοκαπετάνιο το γέρο Ζιάκα πολέμησαν εναντίον τον. Πάνω από τα Γρεβενά, παρέταξαν μέχρι και 15.000 άντρες απέναντι στις δυνάμεις του Αλή. Με την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας και μέσω του απεσταλμένου της Ζαφειράκη, το αρματολίκι της Βόρειας Πίνδου είχε συνεχείς επαφές μαζί της. Ο Μπεχλιβάν Χασάνπασάς τότε ανέλαβε να τιμωρήσει τους μυημένους στην Φιλική Εταιρεία και κατάφερε μεγάλες καταστροφές στην περιφέρεια των Γρεβενών. Ιδίως ξέσπασε στη μεγάλη οικογένεια των Ζιακαίων, πολλά μέλη της οποίας βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Με την έναρξη της επανάστασης του 1821, τα Γρεβενά χρησίμευσαν σαν προπύργιο, γιατί με τους Ζιακαίους και τους άλλους να ελέγχουν συνεχώς όλες τις διαβάσεις της Πίνδου, αποτελούσαν σοβαρό εμπόδιο στις μετακινήσεις μεγάλων όγκων στρατευμάτων των Τούρκων προς το νότο. Πάλι στην ίδια αναφορά του , ο Γούλας Ι. Ζιάκας λέει: " ... Ευρισκόμενος ο πάππος μου εις ακατάπαυστον διαμάχην μετά του ΄Αλή-πασά, ότε μεν επανερχόμενος εις το Βιλαέτι, ότε καταδιωκόμενος, αι πληγαί και αι προσπάθειαι του πολέμου, αφού τον εγήρασαν, τον ηνάγκασαν να φέρη είς την διοίκησιν του καπετανάτου, τον δεκαεξαετή τότε πατέρα μου Γιανούλαν Ζιάκαν.." Αυτό έγινε γύρω στα 1810. Ο Γιάννης Ζιάκας είχε ένα μικρότερο αδερφό, το Θεόδωρο. Ο Γιάννης Ζιάκας είχε σημαντική μόρφωση για την εποχή του. Επίσης ήταν άριστος γνώστης της Ιταλικής γλώσσας. Οι διοικητικές του ικανότητες ξεχώρισαν αμέσως, οι στρατιώτες του τον λάτρευαν και οι Τούρκοι τον αναγνώρισαν δερβέναγα της Πίνδου το 1810. Η Ελληνική κυβέρνηση κατόπιν ονόμασε το Γιάννη Ζιάκα, χιλίαρχο και το Θεόδωρο Ζιάκα, ταγματάρχη. Για τη συγκράτηση των εχθρικών δυνάμεων προς το Νότο μετά την κήρυξη της Επανάστασης, η ίδια αναφορά λέει: " ... Ο πατέρας μου, ίνα ευρύτερον απασχολή τα Αλβανικά στίφη, ίνα μη πλημμυρούν την τότε πολεμούσαν Ελλάδα, όντα επίκεινα 40 χιλιάδων Αλβανών, ιστάμενος κολοσσός απέναντι αυτών, διέθεσε τας επαρχίας Ανασελίτσης και Κονίτσης, εις συγγενείς του, και εκράτησεν εκείνας των Γρεβενών και Βεντζίων, όπως συντελεστικότερον ανταποκρίνεται κατά του χειμάρρου των Αλβανών, οίτινες το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 7

| ΙΣΤΟΡΙΚΑ |

εάν όλοι αθρόοι εκινούντο κατά των ενταύθα αγωνιζομένων Ελλήνων, ο αγών αυτών ίσως ήθελε ματαιωθή ήθελον ίσως τους καταβάλει ...» Ο Γιανούλας Ζιάκας λοιπόν, όταν ξεσηκώθηκε η υπόλοιπη Ελλάδα, ξεσήκωσε την περιοχή των Γρεβενών και έδωσε πολλές και σημαντικές μάχες με το στρατό του Μπεχλιβάν Χασάν-πασά και του Στρόμπολη. Αργότερα με 250 άντρες πολέμησε στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, οι περισσότεροι δε από αυτούς, σκοτώθηκαν στην πολιορκία και στην έξοδο. Γύρισε πίσω, μάζεψε όλη του τη δύναμη και ξανακατέβηκε στη Νότια Ελλάδα. Η απελευθέρωση τον βρήκε στην Λειβαδιά. Από εκεί παρακολουθούσε τα πράματα του τόπου του. Δολοφονήθηκε το 1827, κατόπιν προδοσίας μέσα στα Γρεβενά. Το κεφάλι του οι Τούρκοι το είχαν σε δημόσια θέα για 3 ημέρες. Η εκδίκηση του Θεόδωρου Ζιάκα για το θάνατο του αδελεφού του ήταν φοβερή. Η ίδια αναφορά λέει : «... 'Ενεκα των στρατιωτικών του αρετών - Θεόδωρου Ζιάκα - ... κατέσφαξε τους δολοφόνους του πατρός μου ... και ανεδείχθη δια της λόγχης ο τρομοκράτωρ τωνν Τούρκων... H ευζωία εκείνη, αι ένδοξαι εποχαί της οικογενείας μου, έχουσα το επαναστατικόν σύνθημα από του έτους 1770 μέχρι τον 1821, υπέστη διαφόρους καταδιωγμούς, διαφόρους καταστροφάς, αριθμούσα θύματα οικογενείας σφαγέντα, δηλητηριασθέντα και δολοφονηθέντα επέκεινα των 30. Δεν φέρομεν αποδεικτικά των αγώνων και θυσιών μας. Εστάθημεν Αρχηγοί. Η φήμη, ο τρόμος των Τούρκων, διατηρούμενα ακόμη, είναι τα μόνα πιστοποιητικά μας: Τα μόνα αποδεικτικά μας η φήμη, ο τρόμος, το μεγαλείον...». Η αναφορά αυτή έχει ημερομηνία 16-06-1865, υποβλήθηκε στην Επιτροπή Εκδουλεύσεων και πρωτοκολλήθηκε με αριθ.

28732. Όλα τα στοιχεία που επικαλείται είναι ακριβή. Μέλος της Επιτροπής που απευθύνεται ήταν και ο αντ/ρχης Νικόλαος Ζορμπάς, τον οποίο ο Γιανούλας Ζιάκας τον είχε μαζί του σαν απλό στρατιώτη το 1820. Ο αδελφός του Θεόδωρος Ζιάκας συνέχισε τον αγώνα εναντίον των Τούρκων έχοντας σαν ορμητήριο τώρα πια την Βάλια - Κάλντα. Ο Π. Αραβαντινός λέγει : «Ο Θεόδωρος Ζιάκας, φονευθέντος του Γιαννούλα, κατέστη η μάστιξ των εν Γρεβενοίς Οθωμανών». Έτσι τον Απρίλιο του 1831 εισβάλλει στα Γρεβενά με 1.000 άνδρες, μέρα μεσημέρι. Το 1833 συγκρούεται στο Σπήλαιο Γρεβενών. Κατόπιν, όταν ήταν κυβερνήτης στην Ελλάδα ο Ι. Καποδίστριας, με διαταγές του περιορίστηκε η δράση των αρματολικιών, ώστε να διευκολυνθεί το έργο της διπλωματίας. Τότε πολλοί οπλαρχηγοί πήγαν στην Νότια Ελλάδα μαζί με τις οικογένειές τους, έτσι και οι Ζιακαίοι από το 1835 εγκαταστάθηκαν στην Λαμία. Ένας άλλος περίφημος κλεφταρματωλός ήταν ο ΠαπαΓιώργης "Ντελή-παπας" . Γεννήθηκε στο χωριό Μαυραναίοι Γρεβενών, ήταν συγγενής των Ζιακαίων και έδρασε γύρω στα 1834 - 1854. Ξεχώρισε για τις διοικητικές του ικανότητες, την πολεμική τον πονηριά, το παράτολμο θάρρος του, αλλά και τη σωματική του ρώμη. Τακτικές μάχες με τον Τουρκικό στρατό έδωσε στο Μέτσοβο και το Κουτσελιό. Ήταν άριστος γνώστης όλων των περασμάτων του Σμόλικα, και διακρίθηκε

8 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

για την εξυπνάδα που διέθετε, ώστε να κρατά υπό έλεγχο όλες αυτές τις διαβάσεις της Βόρειας Πίνδου, οπότε αποτελούσε το συνεχές εμπόδιο σ' όλα τα περάσματα των Τουρκαλβανών. Γι' αυτές ακριβώς του τις ιδιότητες, οι Τούρκοι τον ονόμασαν Ντελή-Παπά (τρελλοπαπά). Το 1854 με τους άνδρες του, ενώθηκε με τις δυνάμεις του Θ. ΖΙΑΚΑ που μπήκαν στη Δυτική Μακεδονία και πήρε μέρος στη μάχη του Σπηλαίου Γρεβενών. Ο Θεόδωρος Ζιάκας το 1854 εισβάλει στη Δυτική Μακεδονία από την τότε ελεύθερη Ελλάδα, ξεσηκώνει σε επανάσταση ολόκληρη την περιοχή Γρεβενών, δίνοντας πολλές μάχες με τις δυνάμεις του Αβδή-πασά και τελικά οχυρώνεται στην απόρθητη τοποθεσία του Σπηλαίου Γρεβενών, έχοντας μαζί του 1.000 γυναικόπαιδα (Ιούνιος 1854). Η μάχη κράτησε πολλές μέρες και όταν τους τέλειωσαν τα πυρομαχικά, άδειασαν το κρασί από τα βαρέλια του μοναστηριού τα γέμισαν πέτρες και τα κατρακυλούσαν στις απότομες πλαγιές, ενάντια στις απανωτές εφόδους που έκαναν οι Τούρκοι για να τους καταλάβουν. Μετά τη μεσολάβηση και την εγγύηση των Μεγάλων Δυνάμεων Αγγλίας-Γαλλίας (φαίνεται ότι το γεγονός είχε αντίκτυπο και πέραν του Ελλαδικού χώρου), αποσύρεται με όλα τα γυναικόπαιδα, χωρίς να πειραχθεί κανείς τους στην Καλαμπάκα, όπου και ενώνεται με τις δυνάμεις του Χατζή-Πέτρου. Μια από τις πλέον ξεχωριστές, σεμνές, ανιδιοτελείς, και ικανές μορφές του Αρματολικιού της Βόρειας Πίνδου είναι και ο Αθανάσιος Μπρούφας (1850-1897), ο οποίος διατηρούσε σώμα 160 ανδρών με προσωπικά του έξοδα. Γεννήθηκε στο Παληοκριμίνι Βοΐου αλλά από πολύ μικρός μαζί με τους γονείς του μετανάστευσε στα σημερινά Αηδόνια Γρεβενών, (κανονικά το χωριό έπρεπε να λεγόταν Μπρούφας), όπου μεγάλωσε, παντρεύτηκε και έκανε παιδιά. Έδωσε πολλές μάχες στην Πίνδο, το Βόϊο, τα Χάσια και εξόντωσε το Σαρσή Μπέη που ήταν φόβος και τρόμος της περιοχής. Έσωσε από σίγουρο θάνατο τα αποσπάσματα του Καραγιώργη και Κατσιμήτρου που τα είχαν κυκλώσει οι Τούρκοι κοντά στη Σμίξη. Στα επεισόδια των συνόρων, το 1896, ενίσχυσε το Ευζωνικό Τάγμα Προκάλυψης, τρέποντας σε φυγή τους Τούρκους. Σε συμβούλιο όλων των οπλαρχηγών της Μακεδονίας (Ζέρμας, Αλαμάνας, Νταβέλης, Βλαχάβας, Βέρβερης, Μακρής κ.α), τον ανακύρυξαν Γενικό Αρχηγό (δεν ξέρω κατά πόσο γίνεται σήμερα αντιληπτό αυτό από εμάς, όταν αυτά τα θηρία σε έσφαζαν για ψύλλου πήδημα, να βάζουν λοιπόν άλλο άνθρωπο πάνω από το κεφάλι τους ). Τα κατορθώματά του προκαλούν γενικό ενθουσιασμό στην Αθήνα και η Τουρκική κυβέρνηση τον επικηρύσσει για 2.000 χρυσές λίρες. Το 1897 με σώμα 90 ανδρών αποβιβάζεται σε παραλία της Κατερίνης και ανεβαίνει στα Πιέρια, όπου οι Τούρκοι μαζί με το απόσπασμα Τσάμη, που ήταν όργανο της Ρουμανικής προπαγάνδας, τρομοκρατούσαν την περιοχή. Σκοτώθηκε στις 20-07-1897. Άλλος ένας ικανός καπετάνιος ήταν ο Λεωνίδας Χατζημπύρος από τη Σαμαρίνα, o οποίος αφού τελείωσε αριστούχος το Γυμνάσιο, έμπλεξε στο αρματολίκι.

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | OMOΣΠΟΝΔΙΑ ΔΥΤΙΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ

Από τη δράση της Ομοσπονδίας «ΑΘΗΝΑΙΟΝ» Όπως είναι γνωστό, ο αείμνηστος Λουκάς Παπαναστασίου, άφησε στην Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων Θεσσαλονίκης ως Κληροδότημα, το Κινηματοθέατρο ΑΘΗΝΑΙΟΝ επί της οδού Β. Όλγας στη Θεσσαλονίκη, με μοναδικό σκοπό, από τα έσοδα του να δίνονται υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, σε αριστούχους δυτικοκομακεδόνες μαθητές, και συγκεκριμένα μόνον σε εκείνους που έχουν τελειώσει τα Γυμνάσια (σήμερα Λύκεια), του Τσοτυλίου και των πόλεων, Φλώρινας και Καστοριάς. Το Κληροδότημα το διαχειρίζεται το εκάστοτε Δ.Σ. της Ομοσπονδίας. Το Κινηματοθέατρο, για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν κλειστό και δεν λειτουργούσε. Μετά από 9/μηνη σχεδόν προσπάθεια και μετά από 5 δημοπρασίες, βρέθηκε ο νέος ενοικιαστής και έτσι, αφενός θα αρχίσει και πάλι η κατάθεση εσόδων στον ειδικό λογαριασμό του κληροδοτήματος και αφετέρου, το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας απαλλαγμένο από την επίπονη και χρονοβόρα αυτή ενασχόληση, θα μπορέσει απρόσκοπτα να δραστηριοποιηθεί, προγραμματίζοντας και υλοποιώντας εκδηλώσεις καθαρά πολιτιστικού και παραδοσιακού ενδιαφέροντος, πράγμα το οποίο είναι η βασική του καταστατική αποστολή.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Την ΚΥΡΙΑΚΗ 1 Νοεμβρίου/2009 και ώρα 11 π.μ. στην αίθουσα της Ομοσπονδίας Βενιζέλου 30, πραγματοποιείται η καθιερωμένη δεύτερη ετήσια συνεδρίαση των 70 προέδρων, των ισάριθμων δυτικομακεδονικών σωματείων μελών της Ομοσπονδίας . Η διαδικασία προβλέπει ενημέρωση από πλευράς Προέδρου της Ομοσπονδίας, ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων, γνωστοποίηση των επιμέρους εκδηλώσεων κάθε σωματείου, το συντονισμό των ενεργειών και γενικά την κατάθεση από τους προέδρους, προτάσεων προς την Ομοσπονδία, ως συμβουλευτική συμπαράσταση και συνεργασία με το Δ.Σ. αυτής. Η συνεδρίαση, μετά από απόφαση του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, είναι ανοιχτή και πέραν των προέδρων, καλούνται και μπορούν να πάρουν μέρος ως ακροατήριο αλλά και με παρεμβάσεις, και όσοι από τα λοιπά μέλη των Δ.Σ. των σωματείων το επιθυμούν.

Νέoς ενοικιαστής είναι η θεατρική εταιρεία «ΝΕΦΕΛΕΣ». Καλούνται και παρακαλούνται όλοι οι δυτικομακεδόνες, να προτιμούν και να επισκέπτονται το ΑΘΗΝΑΙΟΝ για τη διασκέδαση τους, ώστε να στηρίξουμε εμείς οι ίδιοι αυτό το κληροδότημα, τα χρήματα του οποίου επιστρέφουν (μέσω των υποτροφιών) πάλι σε εμάς!

Ιατρείο: Τσιμισκή 119 • 546 21 • Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 266.956 • Τηλ. + Fax: 2310 233.724 Kιν.: 6944 275.765 • E-mail: e-drizis@otenet.gr

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 9

| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |

ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ευάγγελος Δρίζης Για πρώτη φορά φέτος, ο Σύλλογός μας συμμετείχε στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας στη Λεωφόρο Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Θεσσαλονίκη. Η απόφαση για τη συμμετοχή μας πάρθηκε ομόφωνα πέρυσι τον Νοέμβριο από το Δ.Σ. του Συλλόγου. Η προετοιμασία του τμήματος που παρήλασε, έγινε από τον κ. Α. Οικονόμου και συμμετείχαν νέοι από το χορευτικό τμήμα του Συλλόγου. Η χαρά και η συγκίνηση όλων των συμπατριωτών μας που παρακολούθησαν την παρέλαση, ήταν πολύ μεγάλη και τα συγχαρητήρια που δεχθήκαμε ήταν δεκάδες. Τα νιάτα των Γρεβενών που ζουν, σπουδάζουν και εργάζονται στη Θεσσαλονίκη, έδειξαν με το παράστημα και την περηφάνια τους, ότι θα συνεχίσουν το έργο των γονιών τους για πρόοδο και προκοπή στη δεύτερη πατρίδα τους, χωρίς να ξεχνούν την καταγωγή τους. Επίσης, με την παρουσία τους στην παρέλαση δήλωσαν ότι, οι απόγονοι αυτών που πολέμησαν στα βουνά της Πίνδου θα είναι πάντα παρόντες σε όλους τους αγώνες της Πατρίδας. Το Δ.Σ. του Συλλόγου συγχαίρει τους νέους που συμμετείχαν και δίνει την υπόσχεση ότι του χρόνου η συμμετοχή μας θα είναι ακόμη πιο μαζική. Θερμά συγχαρητήριa

10 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |

Φεστιβάλ παραδοσιακών χορών Ο σύλλογος ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ για πρώτη φορά μετά την ίδρυση του χορευτικού και με την προσπάθεια μιας ομάδας 30 χορευτών με αγάπη για την παράδοση και τη διάδοση των χορών της περιοχής άλλα και της υπόλοιπης Ελλάδοςκαι με εντυπωσιακή παρουσία έλαβε μέρος στο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στο μακρινό MEDIAS (RUMANIA) κοντά στο SIBIU την πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης του 2006. Ήταν μια καταπληκτική εκδρομή η οποία ξεκίνησε στις 26/8 στις 22:00 με τον πάντα αυστηρό χοροδιδάσκαλο Οικονόμου Σάκη, τους οδηγούς Παναγιώτη και Γιάννη από το SIMOS TRAVEL και τους οργανοπαίχτες Κασιάρα Βαγγέλη και Βασίλη - Ανδρέα Γκαμπράνη και φυσικάτους όλους χαρά χορευτές - τριες. Περάσαμε τον Προμαχώνα - Σόφια Δούναβη - BUGURESTI και συνεχίζοντας έχοντας παρέα τη μουσική και τα ανέκδοτα των παιδιών με τις ωραίες εικόνες

2η μέρα: Γνωριμία με την πόλη MEDIAS και SIBIOU. 3η μέρα: Επίσκεψη στο Δημαρχείο, υποδοχή από τον Δήμαρχο, ανταλλαγή αναμνηστικών, προετοιμασία για την

από τη φύση φτάσαμε στον προορισμό μας. MEDIAS. Μας περίμενε μία καταπληκτική υποδοχή με ένα ωραίο δείπνοκαι στη συνέχεια τακτοποίηση στο ξενοδοχείο.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 11

| ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΡΕΒΕΝΙΩΤΩΝ |

του Σάκη Οικονόμου για την παράσταση. Ακολούθησε γιορτή μόνο για τα ελληνικά συγκροτήματα.

5η μέρα: Ανταλλαγή αναμνηστικών και αναχώρηση.

παρέλαση και μετά την παρέλαση ένα υπέροχο πάρτυ με όλα τα χορευτικά.

4η μέρα: Βόλτα στο MEDIAS και πρόβα υπό την επίβλέψη

12 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Λίγα λόγια πολλές εικόνες. Η παρουσία του συλλόγου ξεχώρισε των άλλων και αποκόμισε πολύ θετικά σχόλια και τελειώνοντας πρέπει να αναφέρουμε ότι ο σύλλογος στοχεύει κυρίως στη δημιουργία ενός θεσμού μέσα από τον οποίο θα δίνουν ένα ετήσιο ραντεβού προκειμένου να συμμετέχουν στα φεστιβάλ που γίνονται σε διάφορες χώρες. Πρόκειται για εξαιρετικά ευαίσθητες και ενδιαφέρουσες παρουσίες που αντανακλούν το πάθος των ανθρώπων για τη διάδοση της παράδοσης.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 13

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

η ελληνική τρούφα Θωμάς Παπανικολάου AESTIVUM (καλοκαιρινή μαύρη), η TUBER BRUMALE, η TUBER UNCINATUM και η TUBER MELANOSPORUM (χειμωνιάτικη μαύρη). Εάν θα σας ενδιέφερε να προμηθευτείτε φυτά τρούφας για να τα καλλιεργήσετε ή και φρέσκια ελληνική άγρια τρούφα μπορείτε να επικοινωνήσετε με το TROUFA.NET.

Από αρχαιοτάτων χρόνων, η ελληνική τρούφα (το θεσπέσιο αυτό, υπόγειο μανιτάρι) θεωρούνταν από τα καλύτερα του κόσμου. Στο πέρασμα των αιώνων, χάθηκαν οι περισσότερες γνώσεις για την καλλιέργεια της τρούφας. Άλλα προϊόντα και καλλιέργειες πήραν τη θέση της και σιγά σιγά το εξαιρετικό αυτό έδεσμα περιθωριοποιήθηκε. Στη Γαλλία και την Ιταλία όμως, επιστήμονες και αγρότες, δουλεύοντας με μεράκι τις τελευταίες δεκαετίες, επανέφεραν την καλλιέργεια αρκετών ποικιλιών τρούφας στο προσκήνιο. Αυτή τη στιγμή μπορείτε να βρείτε στην ελληνική αγορά, φυτά εμβολιασμένα με τις περισσότερες από τις υπάρχουσες ποικιλίες τρούφας. Τα Γαλλικής προέλευσης φυτά μας (AGRI-TRUFFE), διαθέτουν (το καθένα ξεχωριστά) πιστοποιητικό ποιότητας εμβολιασμού, του Γαλλικού Κρατικού Φορέα "INRA". Οι ποικιλίες δένδρων στις οποίες αποδίδει καλύτερα η τρούφα είναι κυρίως τρείς : η QUERCUS ILEX (αριά), ή QUERCUS COCCIFERA (πουρνάρι) και η QUERCUS PUBESCENS (χνοώδης δρύς). Οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες τρούφας είναι η TUBER

14 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Η καλλιέργεια της τρούφας - Μια από τις πιο ανέξοδες και προσοδοφόρες καλλιέργειες Η καλλιέργειά της είναι τελείως φυσική: Δεν είναι υδροβόρα, μιας και απαιτεί το ελάχιστο νερό που θα χρειαζόταν οποιαδήποτε καλλιέργεια. Δεν χρειάζεται λιπάσματα. Απαγορεύεται η χρήση φυτοφαρμάκων και μυκητοκτόνων, αφού αυτό που στην ουσία καλλιεργούμε, είναι ένας μύκητας. Η Πιστοποίηση της ποικιλίας της φρέσκιας τρούφας γίνεται από το ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε (Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Ερευνών). Λίγες πληροφορίες για την τρούφα Η τρούφα είναι ένα μανιτάρι, που μεγαλώνει κάτω από το έδαφος (5-30 cm), συμβιώνοντας με το ριζικό σύστημα ορισμένων δένδρων (αριά, πουρνάρι, βελανιδιά, ρουπάκι, οστρυά, πεύκο, γαύρο κ.λ.π.). Δένδρα δηλαδή της άγριας χλωρίδας της χώρας μας, αλλά και της μεσογειακής λεκάνης γενικότερα, μιας και τα είδη αυτά των δένδρων είναι κοινά σε Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα κ.λ.π. Το άρωμά της είναι θεσπέσιο, όπως και η γεύση που δίνει στα φαγητά, στα οποία χρησιμοποιείται. Η κατανάλωσή της σαν έδεσμα, αλλά και για φαρμακευτικούς σκοπούς, κυρίως όμως για τις αφροδισιακές της ιδιότητες, είναι γνωστή από πολύ παλιά (Σουμέριοι, Θεόφραστος, Διοσκουρίδης κ.λ.π.). Το μέγεθός της ποικίλλει, από αυτό του ρεβιθιού, έως αυτό του πορτοκαλιού, ή και μεγαλύτερο ακόμη και είναι σκληρή

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ Ελένη Αδάμου Στις 23 Αυγούστου, όπως κάθε χρόνο τιμήθηκε στο ύψωμα «Αννίτσα» της κοινότητας Φιλιππαίων , η μνήμη των πεσόντων 1940-41 αξιωματικών και οπλιτών του νομού Γρεβενών που πολέμησαν εναντίων των Ιταλών εισβολέων. Η τελετή ήταν αντάξια της θυσίας τους η οποία είχε ως αποτέλεσμα την οπισθοχώρηση και συντριβή της μεραρχίας ΤΖΟΥΛΙΑ. Στην επιμνημόσυνη δέηση χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Γρεβενών κ.κ. Σέργιος και παρέστησαν όλες οι αρχές του Νομού καθώς και πλήθος κόσμου.

1. Στιγμιότυπο από την εκδήλωση

3. Προσκλητήριο πεσόντων από τους κ.κ. Ι. Πέτρου και Ι. Μπουμπούκα

2. Ο κ. Γεώργιος Σεβίλογλου εκφωνεί τον πανηγυρικό της ημέρας

4. Ο παλαίμαχος του 1940 κ. Κ. Αδάμος 92 ετών, ανάμεσα στο Νομάρχη Γρεβενών κ. Δ. Κουπτσίδη και στον Πρόεδρο της Κοινότητας Φιλιππαίων κ. Κ. Παλάσκα.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 15

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Πέτρινα γεφύρια Θωμάς Παπανικολάου Ο Νομός Γρεβενών έχει γίνει το τελευταία χρόνια γνωστός στο πανελλήνιο για την υπέροχη ορεινή φύση του. Είναι ο κατ' εξοχήν Νομός της Μακεδονικής Πίνδου και χρόνο με το χρόνο, όλο και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται ν' απολαύσουν τα βουνά και το ποτάμια του. Στις περιηγήσεις τους αυτές, οι εκδρομείς διαπιστώνουν με έκπληξη ότι στην γωνιά αυτή της μακεδονικής γης υπάρχει ένα πλήθος από τα μοναδικά μνημεία της παραδοσιακής μας αρχιτεκτονικής : τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, που μόνο στο Νομό Γρεβενών και στην γειτονική επαρχία Βοΐου του Νομού Κοζάνης, απαντούν σε τέτοια έκταση και πυκνότητα. Πρόκειται για τα μεγαλύτερα, εντυπωσιακότερα και ιστορικότερα γεφύρια του μακεδονικού χώρου, ισάξια σε μέγεθος, ομορφιά, αρχιτεκτονική αξία και ιστορικό ενδιαφέρον με τα φημισμένα γεφύρια της Ηπείρου.

τουρκοκρατίας ανήκαν διοικητικά στην επαρχία Ανασελίτσας: Δασύλλιο, Τρίκορφο, Καλλονή, Κυπαρίσσι, Αγ. Κοσμάς, Εκκλησιά, Λείψι, Κυδωνιές, Αηδόνια, Δασάκι, Κριθαράκια, Κληματάκι. Μαστόρους της πέτρας έβγαζαν κι ορισμένα άλλα χωριά, λίγο νοτιότερα από την παραπάνω ομάδα οικισμών, αλλά σε μικρότερη κλίμακα : το Δοτσικό, οι Φιλιππαίοι, η Καληράχη, το Μεσολουρι.

Tα κύρια ποτάμια συστήματα της περιοχής σχηματίζουν o Αλιάκμονας κι ο παραπόταμός του Βενέτικος κατά πρώτο λόγο και κατά δεύτερο λόγο μικρότεροι παραπόταμοι του Αλιάκμονα προς βορρά του Βενέτικου (Βελονιάς, Σταυροπόταμος, Σμιξιώτικος οι μεγαλύτεροι). Τα ποτάμια αυτά τροφοδοτούνται από το μεγαλύτερο ορεινό συγκρότημα της Δυτικής Μακεδονίας που σχηματίζεται από τους ορεινούς όγκους του Σμόλικα, της Βασιλίτσας, του Ορλιακα και της Βαλιακάλντας. Το γεγονός της ύπαρξης του μεγαλύτερου και πολυνδρότερου ποτάμιου δικτύου σ' όλη τη Δυτική Μακεδονία, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική θέση της περιοχής, ανάμεσα σε Μακεδονία και Ήπειρο, άρα και με τη διέλευση σημαντικών δρόμων (χαρακτηριστική η ρωμαϊκή "Βασιλική Στράτα", στον άξονα Μαυραναίοι - Ζιάκα Ορλιακας - Λιάγκουνα - Περιβόλι Βωβουσα), επέβαλε τη ζεύξη των ποταμών με γεφύρια, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.

1. Γεφύρι του Σπανού Στο Βενέτικο ποταμό, ανάμεσα στα χωριά Κηπουριό, Κοσμάτι, Πηγαδίτσα. Είναι το μεγαλύτερο σε μήκος σωζόμενο γεφύρι στην Μακεδονία (84μ.). Χτίστηκε το 1846 με χρηματοδότηση του Αλβανού Μουσταφά Αγά.

Όλα τα υφιστάμενα σήμερα πέτρινα γεφύρια της περιοχής Γρεβενών χρονολογούνται από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, περίοδο κατά την οποία τα ορεινά εδάφη του ελληνικού χώρου κατοικήθηκαν πυκνότερα για την αποφυγή του κινδύνου από τους κατακτητές που κυριαρχούσαν στα πεδινά. Από τα γεφύρια της περιοχής Γρεβενών περνούσαν τα ηπειρώτικα καραβάνια των εμπόρων και ξενιτεμένων προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αλλά και προς την Κωνσταντινούπολη, και ο ίδιος ο ντόπιος πληθυσμός κατά τις εξαμηνιαίες μετακινήσεις των κτηνοτρόφων από τα ορεινά βοσκοτόπια της Πίνδου στα χειμαδιά της Θεσσαλίας. Τα γεφύρια του Νομού χτίστηκαν από τους φημισμένους Ηπειρώτες (κυρίως της περιοχής Κόνιτσας) και Βοϊώτες μαστόρους. Στους τελευταίους πρέπει να εντάξουμε και τους καταγόμενους από τα μαστοροχώρια του βορειοδυτικού άκρου του Νομού Γρεβενών, που επί

5. Γεφύρι στις Πορτίτσες Στο φαράγγι του Σπηλαίου. Χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Το τοπία είναι από τα ωραιότερα της Μακεδονίας.

18 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Τα γεφύρια του Νομού Γρεβενών έχουν ανακηρυχθεί όλα ιστορικά διατηρητέα μνημεία, από την 11η Εφορεία Βυζαντινών Μνημείων της Βέροιας, μετά από ενέργειες της Νομαρχίας Γρεβενών, μέσα στο 1995 (ορισμένα είχαν κηρυχτεί και νωρίτερα). Ακολουθεί μια απαρίθμηση των γεφυριών του Νομού με ορισμένα στοιχεία και τη χρονολόγησή τους.

2. Γεφύρι του Κηπουριού Στο Σταυροπόταμο. Χτίστηκε στα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι πολύ κοντά με το προηγούμενο.

3. Γεφύρι του Αζιζ Aγά Στο Βενέτικο ποταμό, ανάμεσα στα χωριά Τρίκωμο, Κοσμάτι και Κηπουριό. Έχει το μεγαλύτερο σε άνοιγμα και ύψος (15μ.) τόξο, απ' όλα τα υφιστάμενα γεφύρια της Μακεδονίας και χτίστηκε το 1727 απ' τον Αζιζ Αγά.

4. Γεφύρι της Καστανιάς ή στα Καγκέλια Στο Βενέτικο ποταμό, ανάμεσα στο Τρίκωμο και το Μοναχίτι. Πιθανότατα χτίστηκε το 19ο αιώνα.

6. Γεφύρι της Πιοτίσας ή στο Πήδημα Στο Βελονιά ποταμό, κοντά στο Σπήλαιο. Εποχή κτισίματος άγνωστη, μάλλον πριν από τα μέσα του 19ου αιώνα.

7. Γεφύρι στο Μύλο ή του Αγίου Αθανασίου ή του Κατσουγιάννη Στο Βελονιά ποταμό, ανάμεσα το Σπήλαιο, το Σταυρό και τους Μαυραναίους. Σώζονται δύο από τα τρία τόξα. Πιθανότατα των αρχών του 19ου αιώνα.

8. Γεφύρι στο Ζιάκα Στο Βελονιά, ανάμεσα στο Ζιάκα και τους Μαυραναίους. Χτίστηκε περί τα μέσα του 19ου αιώνα.

9. Γεφύρι στο Νιδρούζι

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Στο Δοτσικιώτικο ποτάμι, δυτικά από το βουνό Νιδρουζι, ανάμεσα στην Αλατόπετρα και το Πρόσβορο. Η χρονολογία χτισίματος του τοποθετείται περίπου ανάμεσα στα μέσα του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα.

10. Γεφύρι στο Δοτσικό Είναι το γεφύρι που βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο ( 1060μ) απ' όλα τα αντίστοιχα του μακεδονικού και, ίσως και του ηπειρώτικου και Θεσσαλικού χώρου και το Δοτσικό είναι ο μοναδικός οικισμός της Δυτικής Μακεδονίας, που έχει την τύχη να κοσμείται από ένα πέτρινο γεφύρι.

11. Γεφύρι ανάμεσα στο Μέγαρο και το Κάστρο Στο Γρεβενίτη ποταμό. Η χρονολογία κατασκευής είναι άγνωστη. Πιθανότατα πριν από το 19ο αιώνα. 12. Γεφύρι του Ματσαγκανη Στην ανατολική έξοδο του χωριού Κρανιά.

12. Γεφύρι του Σταμπέκη Στην δυτική έξοδο του χωριού Κρανιά. Και των δυο γεφυριών της Κρανιάς αγνοείται η εποχή κατασκευής.

13. Γεφύρι ανάμεσα στο Κυπαρίσσι και τον Άγιο Κοσμά Σώζεται μόνο ένα τόξο. Χτίστηκε από τον κάλφα Βράγγα περί τα τέλη του 19ου - αρχές του 20ου αιώνα. 15. Γεφύρι ανάμεσα στα χώρια Δασύλλιο, Καλλονή και Τρίκορφο Χτίστηκε το 1910 από Πενταλοφίτες μαστόρους και σώζεται το συμφωνητικό κατασκευής του.

14. Γεφύρι ανάμεσα στα χώρια Ανθοχώρι Βοίου και Κληματάκι Γρεβενών. Στα όρια των Νομών Κοζάνης και Γρεβενών, στην Πραμόρτσα, παραπόταμο του Αλιάκμονα. Χτίστηκε οπωσδήποτε πριν τα μέσα του 19ου αιώνα. Είναι βέβαιο ότι η κατάλληλη προβολή και διαφήμιση της ύπαρξης των γεφυριών αυτών θα συμβάλλει στην τόνωση της περιηγητικής κίνησης στην περιοχή και συνακόλουθα στην οικονομική ανάπτυξη. Πολλά από τα παραπάνω γεφύρια βρίσκονται μακριά από τους ορεινούς όγκους του Νομού και από τα επίκεντρα των αναπτυσσομένων οικοτουριστικών δραστηριοτήτων (Χιονοδρομικό Βασιλίτσας, ΕΘνικός Δρυμός Βαλιακάλντας), περίπου στο κέντρο της έκτασης ανάμεσα στον Αλιάκμονα και τα όρια προς το Νομό Ιωαννίνων. Πρόκειται για μια γεωγραφική ενότητα, η

οποία (εκτός από τις κοινότητες Σπηλαίου και Ζιάκα) δεν προσφέρεται για ορειβασία και σκι, ούτε διαθέτει αξιόλογους οικονομικούς πόρους (εκμεταλλεύσιμα δάση Πεύκης και οξιάς ή εκτεταμένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις), ούτε άλλα ιστορικά μνημεία για τουριστική αξιοποίηση. Είναι μια περιοχή, η οποία προσφέρεται για ορεινή πεζοπορία (trekking) και ποτάμια σπορ (καγιάκ κλπ), τα οποία μπορούν ν' αναπτυχθούν εφ' όσο ο χώρος με τα πολλά γεφύρια (κυρίως κατά μήκος του Βενέτικου) βρίσκεται πάνω στις διαδρομές από τα Γρεβενά προς τις τουριστικά ενδιαφέρουσες περιοχές μεγάλου υψομέτρου (Σμίξη, Σπήλαιο, Σαμαρίνα, Περιβόλι, Αβδέλλα κ.ά.). Η περιήγηση στα γεφύρια, είτε διαπλέοντας τα ποτάμια, είτε περπατώντας σε παραποτάμιες διαδρομές, συνδυάζει την αναψυχή, την άσκηση και την γνωριμία με την τοπική ιστορία και ως τέτοια, προσφέρεται για όλες τις ηλικίες και όλες τις κοινωνικές ομάδες των τουριστών, Ελλήνων και ξένων. Αν αναλογιστεί κανείς την αλματώδη αύξηση της τουριστικής κίνησης στο δυτικό τμήμα του Νομού Γρεβενών κατά την τελευταία δεκαετία, τότε Θ' αντιληφθεί, ότι σκέψεις όπως οι παραπάνω δεν απέχουν από την πραγματικότητα : από την κίνηση στη Σμίξη, στο Σπήλαιο, στο Περιβόλι, μπορούν να επωφεληθούν και το Κηπουριό, το Τρίκωμο, η Αλατόπετρα, το Μέγαρο, αρκεί ν' αξιοποιήσουν τα δικά τους τουριστικά αξιοθέατα: τα γεφύρια. Ενέργειες που μπορούν να γίνουν προς την κατεύθυνση αυτής είναι: 1) η επισκευή και συντήρηση των γεφυριών. Παρόμοιες εργασίες συντήρησης πολύ επιτυχείς έγιναν στα γεφύρια Δοτσικού και Ανθοχωρίου. Αντίθετα υπάρχουν γεφύρια που κινδυνεύουν με μερική καταστροφή κι έχουν ανάγκη άμεσης επισκευής όπως του Μεγάρου και της Αλατόπετρας - Προσβόρου. Σε ορισμένα είναι απαραίτητες εργασίες αποκατάστασης στην παραδοσιακή τους μορφή (λ.χ. αφαίρεση σιδερένιων κιγκλιδωμάτων και αντικατάστασή τους με πέτρινα στηθαία στο γεφύρι στις Πορτίτσες Σπηλαίου).

2) Διάνοιξη ή επισκευή αγροτικών δρόμων (πάντοτε με μέτρο και όχι με βαναυσότητα κατά των μνημείων της φύσης και της ιστορίας, όπως έγινε στο φαράγγι

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 19

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ Κλειώ Παπαστεργίου, Γρεβενά 2009 Ύμνο της μεγάλης Θυσίας του αείμνηστου Ιεράρχη έψαλλε η εκκλησιαστική χορωδία μας. Τους στίχους, με τίτλο «Κι άλλη σφαγή σ' αιμάτων γη» έγραψε ο Γεώργιος Σουρής, όταν έγινε γνωστή η θυσία του Δεσπότη Γρεβενών στην υπόλοιπη Ελεύθερη Ελλάδα! Θυμάμαι σαν παιδί, πως μετά τις παρελάσεις μας στις Εθνικές επετείους, όλα τα παιδιά τρέχαν για μια φωτογραφία με φόντο την ιερή μορφή του Εθνομάρτυρα. Δεν το θέλησα και ούτε τα παιδιά μου άφησα να κάνουν κάτι παρόμοιο. Δεν ξέρω γιατί, ίσως ένοιωθα τόσο βαθύ δέος ατενίζοντας την προτομή του, δίπλα κυμάτιζε πάντα η σημαία μας, που δεν ήθελα να εκδηλώσω με αυτόν τον τρόπο. Ήθελα όμως πάντα να μάθω λεπτομέρειες γι' αυτή την τραγική και άδικη πράξη! Πώς; Γιατί; Ποιοι; έκαναν αυτό το ανοσιούργημα; Οι συνθήκες των καιρών, οι αναγκαίες επιφυλάξεις για πιθανές πολιτικές συνέπειες επέβαλαν τον περιορισμό των λόγων; Όμως ήρθε η μέρα που θα μαθαίναμε αυτά που συνέβησαν τόσα χρόνια πριν! Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ.κ. Σέργιος, παρουσίασε, πριν ένα χρόνο περίπου, σε κατάμεστη αίθουσα της Νομαρχίας, τον 6ο τόμο, αφιερωμένο στον Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανό. Η συγκίνηση ήταν διάχυτη και η ικανοποίηση των πιστών «έκδηλη»! Η εκδήλωση έκλεισε με ποιήματα γραμμένα την εποχή της θυσίας, που απήγγειλαν μαθητές, και τον Ύμνο από μαθητική χορωδία. Ακολούθησε δεξίωση και διάθεση του ιστορικού τόμου. Όλοι φύγαμε συγκινημένοι βαθειά. Έχουν περάσει 98, σχεδόν ένας αιώνας, από τη ζοφερή εκείνη εποχή. Νομίζω πως λίγα έγιναν γνωστά στους Γρεβενιώτες για τη μεγάλη θυσία του Δεσπότη, τον οποίο θρήνησε με αληθινό πόνο ολόκληρη η επαρχία. Άκουγα συχνά από μεγάλους να αναφέρονται επιγραμματικά: ο Μάρτυρας Αιμιλιανός, Μητροπολίτης Γρεβενών. Σφαγιάστηκε από τους Τούρκους το 1911. Κάθε χρόνο, ο λαός των Γρεβενών τιμούσε την ημέρα της μεγάλης θυσίας του! Αρχιερατική λειτουργία, ομιλία και παρουσία αρχών, σχολείων και λαού στο Μητροπολιτικό Ναό με βαθειά κατάνυξη και σεβασμό. Η σεπτή εικόνα του, η μίτρα, τα ιερά άμφια που προσκυνούσαμε όλοι, έκαναν ζωντανή την παρουσία του. Μετά τη λειτουργία κατάθεση στεφάνων στην προτομή που κοσμεί την πλατεία μας! Στρατιωτική μπάντα απέδιδε τον Εθνικό μας Ύμνο, ενώ τον

20 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Μελετώντας το βιβλίο, βρέθηκα σε χρόνους δύσκολους και σκοτεινούς. Ο Μάρτυρας Δεσπότης, πιστός στο καθήκον ήταν κοντά στους φοβισμένους χριστιανούς. Τους μιλούσε για το Χριστό δυναμώνοντας την πίστη τους, για την αγάπη στην Πατρίδα ενισχύοντας το κουράγιο και την ελπίδα! Όμως οι εχθροί καραδοκούσαν. Οι προτροπές προεστών και φίλων να προσέχει δεν άλλαζαν τη θέλησή του! Καθημερινά με το Διάκο του και τον Αγωγιάτη, μετακινούμενοι με ζώα, διέσχιζαν δύσβατα μέρη και επισκέπτονταν και τα πιο απομακρυσμένα χωριά της επαρχίας του. Το μεγάλο κακό δεν άργησε να συμβεί! Σε μια εποχή που οι γειτονικοί λαοί ενεργούσαν ύπουλα στη Μακεδονία, που ο φόβος και η αβεβαιότητα σκέπαζε τα πάντα, ο άδικος,

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

αληθινή ιστορία του τόπου μας! Πρέπει να είναι για όλους μας, πιστεύω, Γνώση και Υποχρέωση να το κατέχουμε! Ταπεινά θα παρακαλούσα τους Πατριώτες μου Γρεβενιώτες, όπου κι αν ζουν, να το διαβάσουν. Κι άλλη σφαγή σ' αιμάτων γη

Τον έσφαξαν των Γρεβενών τον άφοβο Δεσπότη, Τον έσφαξαν τον άξιον του Γένους στρατιώτη. Θρήνησε, μάνα, θρήνησε κι άλλη μεγάλη μίτρα, που την αιματοκύλισαν της λευτεριάς τα φύτρα.

Τυλίξου πάλι, δύστυχη, με μάτια βουρκωμένα σε ράσα ματωμένα Βλέπεις την άτιμη σφαγή, κι εκδίκησις σου μόνη μένουν κάμποσα δάκρυα και βογγητά και πόνοι, και το 'χεις για παρηγοριά στην μαύρη την ορφάνια μαρτυρικός και βάρβαρος θάνατος του τολμηρού Ιεράρχη, πέρασε από τα μικρά Γρεβενά και συγκλόνισε τον κόσμο! Συγκίνησε βαθειά και προκάλεσε δίκαιη αγανάκτηση σε εχθρούς και φίλους.

να πλέκεις με τ' αγκάθια σου μαρτυρικά στεφάνια.

Με σεβασμό, ένα μεγάλο ευχαριστώ προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ.κ. Σέργιο για αυτό το δύσκολο έργο που μας χάρισε, ώστε να γνωρίζουμε την

που να πονή τους μάρτυρες, των ιδεών τα θύματα,

Κι αν ένας είναι σήμερα μ' άλλον καιρών αισθήματα,

εκείνος ας τρανολαλή στα δάκρυα πνιγμένος:

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 21

| ΤΑ ΜΕΛΗ ΜΑΣ ΓΡΑΦΟΥΝ |

Ου…αργουλάβους Χρήστος Θωμάς Τζήρος Απού μ'κρός, ου Τόλιους, βρέθ'κι μι τα τσ*ιουκανάρια, τσιράκ*, σ'ν Καρδίτσα.

-Που μι πααίν'ς μα; Ρώτσι η Τριαναφλιά

'Υστιρα απού δυσκουλίις κι βάσανα πουλλά, σκαλουπάτ', σκαλουπάτ' κ' αγάλια, αγάλια, έφτασι να γέν' προυτονμάστουρας, όνουμα κι πράμα!

Πάτ'σι του κουμπί η Τσιουβούλα κι τσιουπ, στου τρίτου πάτουμα.

Η Τσιουβούλα, στου χουριό, καμάρουνι κι καρτιρούσι, α'κι α ..τ'ν ώρα να τουν στιφανουθεί. Παντρεύτηκαν Χ'μώνα, κι τ' Αϊ-Γιουργιού, έκαμι του κατήφουρου, για τ'Σαλονίκ*, ου Τόλιους. Η Τσιουβιούλα θ'ακουλουθούσι, μόνι αν ου Τόλιους τα κατάφιρνι όπους τ'άχι σφηνώσ' στου μυαλό τ'! Πρους ώρας πιρνούσι τ'ς μέρις παρέα μι τ'ν ακουλτή τ'ς, απ'τα μ'κρά χρόνια, ν'Τριανταφλιά.

-Τσακώσ' απ' τ'ιμένα κι μη φουβάσι!

Ανοίγ' ν'πόρτα απ'του παλάτ', η Τσιουβούλα κι'αρχινάει ν'αραδιάζ' τα πλούτια τ'ς !

-Ιδώ είνι του χωλ.

-Κι τι φκιάν'τι ιδώ; ρώτ'σι η Τριανταφλιά -Να, ιδώ κριμνούμι τα σακάκια, τα παλτά, βάνουμι τα παρασόλια…αυτά.

-Α! η Τριανταφλιά

Ου Τόλιους ως τ'νύχτα στου μιρουκάματου. Πού παραπανίσιους χρόνους γι'…άλλα κ'άλλα….Ούτι φαντάζουνταν πως θα γένουνταν ιργολάβους.

-Ιδώ είνι του σαλόν'. Ιδώ ερ'ντι μηχανικοί τ'Τούλιου, ξιτ'λύγουν κατ'σκέδια ουπάνου στου τραπέζι, κι καθ'ντι κι τα διαβάζ'ν ολ'τ'ν νύχτα.

Η Τσιουβούλα στου χουριό, είχ αστουχήσ' τ'όνουματ'. Αργουλάβου τουν ανέβαζι, αργουλάβου τουν κατέβαζι. Τόλιους καν' π'θινά στα λόιατ'ς. Ου Τόλιους, όμους, δεν ξέφσυγι απ'του πρόγραμμα απού'χει σφηνουμένου στο μυαλό τ'.

-Α!! η Τριαναφλιά!

Σιούκουσι ολόκληρ' πουλυκατικία ψ'λότιρ' απ' τουν Πύργου του Λιυκό, κράτ'σι του καλύτιρου διαμέρισμα, στου τρίτου πάτουμα, του γιόμ'σι μι τ'αναγκαία κι ακάλισι ν' Τσιουβούλα να κατέβ. Μες σ'ν τριλή τ'χαρά, η Τσιουβούλα. Αυτό δεν ήταν σπίτ'! Σιράι ήταν!! Παλάτ' μ'όλις τ'ς βουλές τ'!!!

-Απ' τ'ιδώ είνι του μαγειριό. Μι του πλυσταριό τ' που πλέν'μόναχου τ'άπλυτα κι τα βγαν' τζιάμ, μ' ν' κουζίνα, που άμα βάλ'ς τουν τέντζιαρ ουπάνου τ'ς, κι ν'ανάψεις, έρισι 'λόυρα στον σπίτ' μι τ'ς άλλις τ'ς δ'λειές κι καρτιράς τουν τέντζιαρ' να σιουρίξ' για να καταλάβ'ς ότι του φαΐ είνι έτ'μου.

-Καλά μα Τσιουβούλα, σιουρίζ' ου τέντζιαρ'ς; -Αυτός κι αν σιουρίζ' ! η Τσιουβούλα.

Καντίπουτα δεν έλ'πι, ικτός απ' τ'φιλινάδα τ'ς, π'απόμ'κι στου χουριό.

-Απ' τ'ιδώ είνι οι κριβατουκαμαρις, συνιχίζ' η Τσιουβούλα. Ιδώ κ'μάτι ου Τόλιους. Σφαλνάει ν'πόρτα κ' ανοίγ' τ' διπλανή. Κι'ιδώ κ'μούμι ιγώ.

Μονάχ' πιρνούσι τ'ς μέρις. Κι' ήταν τρανές κι'άσουστις!

-Α!! η τριανταφ'λιά, αλλά κατ' τ' βασάν'ζι.

Ου νους τ'ς, ούλου σ'ν Τριανταφλιά κλώθουνταν! Παρακάλισι τουν Τούλιου, κι αυτός που, ντάιμα τ'ς δ'λειές είχι στου νου τ', κούν'τσι του κιφάλ κι'είπι: κι δεν κ'καλνάς;

Γύρισαν στου καθιστ'κο, έβαλι τουν Τζιτζ'βε στου ματ' απ' ν'κουζίνα για τουν καφέ, η Τσιουβούλα κι'αρχίντσι να λέει για του καθιστ'κο. Τ'ν έκουψι όμους η Τριαντφ'λιά στ' μέσ'.

Μόν' δεν γκραμπατσώθ'κι ουπάνου τ'απ' τ'χαρά τ'ς, η Τσιουβούλα. Τα ουρδίνιασι όλα όπους έπριπι, κι μια κι δυό στου πρακτουρείου να ν'καρτιρέσ'. Κατέφ'κι αγκαλιάσ'καν, φ'λίθ'καν, ανέφ'καν στου ταξί κι νάτις τσουτσουλουτές, τσουτσουλουτες αμπρουστά απ' ν'πόρτα απ'του….παλατ'.

-Καλά μα φιλινάδα, αχώρια κ'μάσι απ'τουν Τόλιου;

Αν'ξι ν'πόρτα η Τσιουβούλα, απού πισ'η Τριανταφλιά σέφκαν στ'ασανσέρ.

-Άμα θελ' ου Τόλιους, σιουρίζ' κι πααίνου…

Τσ*ιουκανάρ': του, πλθ. τα τσ*ιουκανάρια, ουσ. δάν. < βλγ. c*ioka (βλ.λ. τσ*ιό-κους) = ο μάστορας, ο κτίστης, αυτός που χρησιμοποιεί ως βασικό εργαλείο στη δουλειά του, το σφυρί, το σκεπάρι. Ντάιμα: επίρ. χρν. δάν. < τουρ. daima = αείποτε, πάντοτε, κάθε φορά. Φρ. Ντάιμα συτή τη δ'λειά μι φκιάν'ς. Γκραμπατσώνουμι: αόρ. γκραμπατσώθ' κα, ρ. δάν. < ιτλ.Aggrappare = πιάνομαι με τα νύχια, αναρριχώμαι. ομόρρ. του γκραμπάτσουμα. Φρ. Τι μι γκραμπατσώθκις πάν στουν τοίχου, θα γλιστρή'εις κι θα φας τα μούτρα σ'! Ουρδινιάζουμι: πρτ. ουρδίνιαζα, αόρ. ουρδίνιασα, πθτ. αόρ. ουρδινιάσκα. ρ. δάν< λατ. ordinare = εντέλλομαι, διατάσσω, βάζω σε τάξη, τακτοποιώ. Φρ. Ουρδίνιασι τα πράματα

22 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

-Έτσ' τόχουν ιδώ. Είνι τ'ς μόδας να κ'μούντι αχώρια τ'αντρόυνα. Α!! η τριανταφλιά, αλλά δεν απόσουσι. Καλά μα δε μι λες άμα θέλ'ου Τόλιους τι φκιάντι;

σ', κι' ύστιρα έβγα για πιχνίδ'. Παρασόλ: του, πλθ. τα παρασόλια, ουσ. δάν. < ιτλ. parasole = η ομπρέλα για τον ήλιο, το αλεξήλιο. Φρ. Πάρι του παρασόλ'μαζί σ'. Θα σι κάψ'ου ήλιους. Τζ*ιτζ*βές: ου, πλθ. οι τζ*ιτζ*βέδις, ουσ. δάν. < αλβ. xhzve = το μπρίκι, μεταλλικό σκεύος με λαβή για το ψήσιμο του καφέ. Φρ. Βάλι του τζ*ιτζ*βέ στ' χόβουλ' άμα θέλ'ς να φχαριστηθείς καφέ! Μπάριμ: επίρρ. δάν. < τουρ. bari = τουλάχιστο. Φρ.Τα γλύτουσις τα μ'σά; Καλά μπάριμ.

| ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ | ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΜΥΓΔΑΛΙΩΝ

Πραγματοποιήθηκε στις Αμυγδαλιές Γρεβενών την Κυριακή 19 Οκτωβρίου η 8η Εκλογοαπολογιστική Συνέλευση του Πολιτιστικού Συλλόγου Αμυγδαλιών. Στον απολογισμό πεπραγμένων του απερχόμενου Δ.Σ. ο πρόεδρος του Συλλόγου μεταξύ των άλλων τόνισε: Στα δυο χρόνια που πέρασαν από την προηγούμενη ΕΑΣ, πραγματοποιήθηκαν όλες οι καθιερωμένες εκδηλώσεις του Συλλόγου με εξαιρετική ομολογουμένως επιτυχία. Μπορούμε δε να ισχυριστούμε με βεβαιότητα ότι τα μεγαλύτερα επιτεύγματα αυτής της περιόδου ήταν:

Το Δ.Σ. συγκροτήθηκε σε σώμα την Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009, ως εξής: ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αργύριος Γ. Καραλιόλιος ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμμανουήλ Λιάκας ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Ελένη Κ. Παπαζήση ΤΑΜΙΑΣ: Χρήστος Θ. Τσούπας ΜΕΛΟΣ: Δημήτριος Λιάκας ΜΕΛΟΣ: Παναγιώτα Κ. Παπαζήση

1. Η έκδοση και η παρουσίαση του βιβλίου «Αμυγδαλιές Γρεβενών – Πικριβενίτσα» που έγινε με χρηματοδότηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης.

ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

2. Η διενέργεια της 14ης και 15ης Γιορτή Κερασιού που περιλάμβανε 11 και 12 ημέρες εκδηλώσεων αντίστοιχα, τις περισσότερες από κάθε άλλη φορά, εκδηλώσεις που χρηματοδοτήθηκαν και τις δυο χρονιές από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση με 10000€ (5000 + 5000) και το Δήμο Γρεβενών με 8500€ περίπου (4300 + 4200).

Στην Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου εκλέχτηκαν οι:

3. Τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου που και αυτά τα δυο χρόνια τα μέλη τους ξεπερνούν τα 60 και έδωσαν πλήθος παραστάσεων (20 το μικρό, 22 το μεσαίο και 18 οι γυναίκες). Από τις εκλογές που ακολούθησαν, εκλέχτηκε το νέο Δ.Σ του Συλλόγου και η Επιτροπή Οικονομικού Ελέγχου.

ΜΕΛΟΣ: Κων/νος Σίνης Νέστορας Βασίλειος, Κουταλής Αθανάσιος, Ρότσικας Ν. Θωμάς, Λιάκας Α. Βασίλειος, Κων/νος Β. Κιούρκας

Καραλιόλιος Παναγιώτης, Κουταλής Σ. Κων/νος, Ντάλλας Στέφανος Το νέο Διοικητικό Συμβούλιο αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει δημόσια όλα τα μέλη του Συλλόγου για τη μαζική και δυναμική τους παρουσία, εγκρίνουν έτσι όλες μας τις δραστηριότητες και παρεμβάσεις, ενώ μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε στην ίδια κατεύθυνση τις προσπάθειες για τη συνέχιση και βελτίωση της λειτουργίας και δράσης του

32 ΠΥΛΑΙΑΣ 102 2310914712

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

3η Αστρογιορτή

Με ξεναγό το Γρεβενιώτη Αστροφυσικό συνεργάτη της ΝΑΣΑ κ. Οικονόμου στον όμορφο και άγνωστο κόσμο του πλανητικού μας συστήματος, ξεκίνησε η 3η Αστρογιορτή που διοργάνωσε και φέτος η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων «Πέτρος Σιούλης» και στο Πάρκο απέναντι από το Διοικητήριο. Συνεργάτες του κ. Οικονόμου έστησαν στο Πάρκο τηλεσκόπια υψηλής ευκρίνειας με τον απαιτούμενο εξοπλισμό και χάρισαν ένα μοναδικό ταξίδι στα αστέρια σε μικρούς και μεγάλους ενώ νωρίτερα διασκέδασαν με τον Καραγκιόζη Αστροναύτη σε μία πολύ ωραία και προσεγμένη παράσταση όπου ο Καραγκιόζης και η παρέα του άφησαν για λίγο τη παράγκα και ταξίδεψαν στο διάστημα. Η φετινή εκδήλωση ξεκίνησε με ομιλία του κ. Οικονόμου ο οποίος αναφέρθηκε εκτενώς στα ευρήματα των πρόσφατων αποστολών της ΝΑΣΑ στο διάστημα και στο κόκκινο πλανήτη καθώς επίσης και στο Αστεροσκοπείο της ΠΙΝΔΟΥ στο όρος Όρλιακα. «Το 2010 θα ξεκινήσουν οι εργασίες των κτηριακών εγκαταστάσεων του Αστεροσκοπείου της Πίνδου τόνισε ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης στο σύντομο χαιρετισμό του. Μέχρι τέλη Οκτωβρίου τρέχοντος έτους θα έχει ολοκληρωθεί η οριστική μελέτη του έργου από την Εταιρεία «Δίοψις» και προχωρά η διαδικασία ένταξης στο ΕΣΠΑ η οποία πιστεύουμε ότι θα ολοκληρωθεί μέχρι τέλος του έτους, υπάρχουν οι σχετικές διαβεβαιώσεις και έτσι με τη νέα χρονιά θα είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στη δημοπράτηση του έργου και στην ανάδειξη αναδόχου. Ενώ μετά την έγκριση του Υπουργείου Ανάπτυξης προχωράμε στο Διεθνή Διαγωνισμό παραγγελίας των τηλεσκοπίων. Το 2012 θα είμαστε έτοιμοι να στήσουμε τα τηλεσκόπια και να προχωρήσουμε στην υλοποίηση του καινοτόμου

24 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

εγχειρήματος αυτό της κατασκευής ενός σύγχρονου Αστεροσκοπείου. Το Αστεροσκοπείο θα γίνει στο Δ.Δ. Ζιάκα του Δήμου Θ. Ζιάκα, τόπο καταγωγής του κ. Οικονόμου, σε μία περιοχή όπου σύμφωνα με τον ίδιο και την ομάδα των αστροφυσικών του Α.Π.Θ.κ κ. Σειραδάκη και Κάνουρα, είναι η καλύτερη που υπάρχει στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια και τη Νότια Ευρώπη. Έχει την ελάχιστη φωτορρύπανση, είναι σε υψόμετρο 1450 μέτρων και η πρόσβαση είναι άριστη. Έτσι από τον Όρλιακα των Γρεβενών θα Βλέπουμε τον Όρλιακα του Κόκκινου Πλανήτη. Θα τοποθετηθούν τρία Τηλεσκόπια. Το πρώτο θα εξυπηρετεί ερευνητικούς σκοπούς, το δεύτερο εκπαιδευτικούς και το τρίτο θα δίνει τη δυνατότητα να γίνονται κάποιες μετρήσεις. Ένα όραμα που ξεκίνησε στη πρώτη επίσκεψη του κ. Οικονόμου στη Νομαρχία και που ήταν πρόταση του αείμνηστου Γενικού Γραμματέα της Ν.Α. Γρεβενών Πέτρου Σιούλη, το όνομα του οποίου φέρει η Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων, θα γίνει πραγματικότητα και θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στο Νομό Γρεβενών. Το Αστεροσκοπείο, το Κέντρο Παλαιοντολογίας στο Δ.Δ. Μηλιάς και τα Ιαματικά του Δ.Δ. Κιβωτού βάζουν τα Γρεβενά στον αναπτυξιακό χάρτη της χώρας με ποιοτικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν ένα βιώσιμο και αειφόρο τουριστικό αύριο». Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Βουλευτής Γρεβενών κ. Φώλιας, ο Γενικός Γραμματέας και οι Αντινομάρχες της Ν.Α. Γρεβενών κ.κ. Μαρκόπουλος, Μιχαλογιάννης και Παλέγκας, οι Νομαρχιακοί Σύμβουλοι κα. Πέτρου, κα ΤσιώταΜπαλοδήμου, κα Ντάγκα- Μπιρμπίλη, κ.κ. Αρμπάρας ,Λιόλιος,

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

25η Εμποροβιοτεχνική & Γεωργική Έκθεση Δυτικής Μακεδονίας

Έκλεισε με απόλυτη επιτυχία τις πύλες της η 25η Εμποροβιοτεχνική & Γεωργική Έκθεση Δυτικής Μακεδονίας, που πραγματοποιήθηκε από 18 έως 23 Σεπτεμβρίου 2009 στις εγκαταστάσεις του Εκθεσιακού Κέντρου Κοζάνης στα Κοίλα. Σύμφωνα με τους διοργανωτές αυξημένος ήταν ο αριθμός των εκθετών από τους Νομούς της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και ο αριθμός των επισκεπτών. Η φετινή θεματολογία του Περιπτέρου αφορούσε τα δύο καινοτόμα εγχειρήματα της Ν.Α. Γρεβενών τα οποία βρίσκονται στο Στάδιο της υλοποίησης: Το Κέντρο Παλαιοντολογίας στο Δ.Δ. Μηλιάς του Δήμου Ηρακλεωτών και το Διεθνές Αστεροσκοπείο της Πίνδου στο Όρος Όρλιακας στο Δ. Θ.Ζιάκα και το Πρόγραμμα “LIFE” του οποίου φορέας διαχείρισης είναι η ΑνΓρε.

Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος επισκέφθηκε τη Δεσκάτη

Ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης το Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2009 παρέστη στην υποδοχή του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στη Πόλη της Δεσκάτης. Ο Παναγιώτατος επισκέφθηκε τη Πόλη της Δεσκάτης στο πλαίσιο της τετραήμερης επίσημης επίσκεψής του στην Ιερά Μητρόπολη Ελασσόνος. Στη προσφώνηση του ο Νομάρχης τόνισε: «Παναγιώτατε Οικουμενικέ Πατριάρχη Κ. κ. Βαρθολομαίε Καλώς ήρθατε στο Νομό Γρεβενών και στην Ιστορική Πόλη της Δεσκάτης. Όλος ο λαός της περιοχής σας καλωσορίζει με μεγάλη χαρά και ανυπέρβλητο σεβασμό. Η σημερινή ημέρα για τους τοπικούς άρχοντες και τον ευσεβή λαό της Δεσκάτης, θα καταγραφεί ως σημαντικός σταθμός στην ιστορία του τόπου. Ευχαριστούμε για την ιδιαίτερη τιμή και

την ξεχωριστή ευλογία να επισκεφθείτε την περιοχή μας, που με προστάτη και βιγλάτορα τον Άγιο Νικάνορα, ανέδειξε αγίους και μάρτυρες της πίστης και της πατρίδας. Ο Νομάρχης προσέφερε στο Παναγιώτατο ένα χρυσοκέντητο Επιγονάτιο (από Βιοτεχνία Εκκλησιαστικών ειδών της Δεσκάτης και μία σειρά εκδόσεων της Ν.Α., μεταξύ αυτών και το βιβλίο που έγραψε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γρεβενών κ.κ. Σέργιος και χρηματοδότησε η Ν.Α. για τους τρεις Αγίους των Γρεβενών ( Όσιου ΝικάνοραΤου Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου εκ Τσουρχλίου και του Αγίου Δημητρίου εκ Σαμαρίνης) . Τον κ. Νομάρχη συνόδευαν ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου κ. Τόσκας, ο Αντινομάρχης της Ν.Α. Γρεβενών κ. Μιχαλογιάννης, και οι Νομαρχιακοί Σύμβουλοι κ.κ. Αναγνώστου, Χατζηζήσης και

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 25

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Τελετή απονομής του βραβείου Γκίνες για τους μεγαλύτερους παγκοσμίως χαυλιόδοντες σημαντική για το Νομό και αναφέρθηκε στην ομιλία του για τη κατασκευή του Κέντρου Παλαιοντολογίας που δρομολογεί η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών: «Οι συστηματικές παλαιοντολογικές ανασκαφές που πραγματοποιούνται από το τμήμα Γεωλογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης στα Γρεβενά και ιδιαίτερα στο Δ.Δ. Μηλιάς του Δήμου Ηρακλεωτών, έφεραν στο φως απολιθώματα ζώων και προβοσκιδωτών τα οποία παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για το παλαιοντολογικό παρελθόν του Νομού Γρεβενών.

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η τελετή απονομής του βραβείου Γκίνες για τους μεγαλύτερους παγκοσμίως χαυλιόδοντες μήκους 5.02 μέτρων από μαστόδοντα 3 εκατομμυρίων ετών που βρέθηκε στην περιοχή Μηλιά του νομού Γρεβενών. Το νέο ρεκόρ ανέτρεψε το προηγούμενο που έχει καταγραφεί στην περιοχή το 1997, από την ίδια ανασκαφική ομάδα παλαιοντολογικών ανασκαφών του Α.Π.Θ., με χαυλιόδοντα μήκους 4.39 μ. Την εκδήλωση χαιρέτισαν ο Βουλευτής και τ. υπουργός κ. Χ. Φώλιας, ο Δήμαρχος Ηρακλεωτών κ. Αθ. Καραγιάννης, ο εκπρόσωπος του Α.Π.Θ., Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών, κ. Ι. Παπαδογιάννης, ο Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας του Α.Π.Θ., κ. Σπ. Παυλίδης, ο συνεργάτης των παλαιοντολογικών ανασκαφών του 2007 κ. Dick Mol καθώς και η Αν. Καθηγήτρια του Α.Π.Θ. Ευαγγελία Τσουκαλά. Επίσης, αναγνώστηκε μήνυμα του Βουλευτή Καστοριάς κ. Φ. Πετσάλνικου. Το ρεκόρ Γκίνες αποδόθηκε στη «Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών - Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μηλιάς» όπου φυλάσσονται τα ευρήματα. Το βραβείο παρέδωσε η εκπρόσωπος της Guinness World Records στην Ελλάδα, κ. Τζένη Καραμποΐκη στο Νομάρχη Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη. Η ομάδα φοιτητών με τους συνεργάτες και η επικεφαλής της ανασκαφής κ. Τσουκαλά τιμήθηκαν με ειδικό έπαινο από τον Κοσμήτορα κ. Ι. Παπαδογιάννη, τον Πρόεδρο του Τμήματος Γεωλογίας κ. Σπ. Παυλίδη καθώς και από το Νομάρχη Γρεβενών κ. Δ. Κουπτσίδη. Ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης χαρακτήρισε την ημέρα

26 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

Η ανασκαφική έρευνα στη περιοχή έφερε στο φως ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα που αφορούν στη Παλαιοντολογία, τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκόσμια. Πρόκειται για τον ημιτελή σκελετό ενός προϊστορικού προβοσκιδωτού-μαστόδοντα, του Mammut borsoni. Οι εντυπωσιακού μεγέθους χαυλιόδοντές του (μήκους 4,39μ.) είναι οι μεγαλύτεροι του συγκεκριμένου είδους που βρέθηκαν στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και πιθανόν παγκόσμια Το 2007ταλείψανα ενός ακόμα απολιθωμένου ζώου υπερτόνισαν τη σπουδαιότητα της περιοχής της Μηλιάς, αποκαλύφθηκαν τα λείψανα ενός προβοσκιδωτούμαστόδοντα,του Mammut borsoni. Οι χαυλιόδοντες του ζώου, μήκους 5,2 μέτρων 3ων εκατομμυρίων χρόνων, αποτελούν τους μεγαλύτερους που έχουν βρεθεί στο κόσμο μέχρι στιγμής. Στόχος μας είναι η διαφύλαξη, ανάδειξη και αξιοποίηση της παλαιοντολογικής συλλογής, αλλά και της ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας μέσω προσέλκυσης επισκεπτών για αυτό προχωράμε στην δημιουργία ενός σύγχρονου πολυδύναμου Κέντρου Παλαιοντολογίας στον οικισμό του Δ.Δ. Μηλιάς στο Δήμο Ηρακλεωτών. Έχουν ήδη υπογραφεί οι προγραμματικές συμβάσεις του έργου της σύνταξης των Μελετών, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης τόνισε ο Νομάρχης Γρεβενών κ. Δημοσθένης Κουπτσίδης. Το Κέντρο Παλαιοντολογίας προβλέπεται να κατασκευασθεί σε οικόπεδο του Δ.Δ. Μηλιάς πολύ κοντά στο χώρο διεξαγωγής των ανασκαφών. Έτσι θα δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη της εύκολης πρόσβασης ( λόγω του καλού οδικού δικτύου) και την ευκαιρία σύνδεσης του κέντρου με το χώρο ανασκαφής (λόγω της γειτνίασης) με

βασικό στόχο τον εμπλουτισμό της εμπειρίας του επισκέπτη. Σύμφωνα με τους μελετητές το Κέντρο Παλαιοντολογίας θα καλύπτει δύο βασικούς τομείς δραστηριοτήτων: αυτόν της επιστημονικής έρευνας σε θέματα παλαιοντολογίας και αυτόν της έκθεσης και μέσω αυτής την εκπαίδευση. Παράλληλα θα αποτελεί κέντρο ευρύτερης ενημέρωσης για περιβαλλοντικά θέματα καθώς και έδρα ανάπτυξης κοινωνικών δράσεων και δραστηριοτήτων για την αναβάθμιση της περιοχής. Το Μουσείο θα περιλαμβάνει χώρους έρευνας, εργαστήρια συντήρησης, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, βιβλιοθήκη, χώρο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, ξενώνα αφιλοξενίας φοιτητών και ειδικών επιστημόνων, πωλητήριο, αναψυκτήριο, γραφεία και αποθηκευτικούς χώρους. Ο γεωλογικός και παλαιοντολογικός πλούτος της περιοχής θα αποτελέσει τον πυρήνα του Κέντρου. Ως εκ τούτου οι λειτουργίες έκθεσης και εκπαίδευσης θα έχουν τον κυρίαρχο ρόλο στη δομή του ενώ σε μία αμφίδρομη σχέση θα αποτελέσει την υποδομή υποστήριξης της έρευνας, αφενός μεν ως υποδοχή χώρου επιστημονικών συναντήσεων αφετέρου δε την εργαστηριακή υποστήριξη της ανασκαφικής έρευνας. Η ενότητα υποδομή έρευνας-εργαστήρια και αποθήκες αποτελεί την δεύτερη βασική λειτουργική ενότητα του κτηρίου. Η αρχική και βασική εκτίμηση των κτηριακών εγκαταστάσεων του Παλαιοντολογικού Κέντρου είναι 3200 μ2. Ο υπολογισμός έγινε βάσει της εμπειρίας των μελετητών και της γενικής εκτίμησης των απαιτήσεων του εκθεσιακού χώρου και των λοιπών λειτουργιών του για την ανάδειξη των ευρημάτων και την εκπλήρωση των γενικών σκοπών του Κέντρου. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα Κέντρο με μέλλον, λειτουργικό και ωφέλιμο για τον επισκέπτη και όχι ένα ακόμη κτήριο με αβέβαιο αύριο. Ένα κτήριο το οποίο θα στεγάσει όνειρα, ελπίδες και οράματα μιας κοινωνίας που επενδύει στον παλαιοντολογικό πλούτο των 3.000.000 χρόνων που έκρυβε στα σπλάχνα της η γη των Γρεβενών. Έναν πλούτο που μας έκανε γνωστούς παγκόσμια και έστρεψε τα βλέμματα επιστημόνων και πολιτών στον τόπο μας τόνισε ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 27

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΑΓΡΟ ΣΤΕΒΙΑΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ

Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009 από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και την ΕΑΣ Γρεβενών παρουσία του Νομάρχη Γρεβενών κ. Δημοσθένη Κουπτσίδη, ενημερωτική επίσκεψη σε Αποδεικτικό αγρό Στέβιας στη περιοχή της Δεσκάτης. Κατά την επίσκεψη στον Αποδεικτικό Αγρό ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου παρουσίασε τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της έρευνας σχετικά με τη προσαρμοστικότητα και την απόδοση της στέβιας στην ευρύτερη περιοχή για τα έτη 2007-2009. Ο Νομάρχης κ. Κουπτσίδης συνεχάρη τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης Γρεβενών, την ΕΑΣ Γρεβενών και τους παραγωγούς που συμμετέχουν στην εναλλακτική αυτή καλλιέργεια καθώς επίσης και τον καθηγητή του κ. Π.Λόλα.και τόνισε: «Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης καλλιεργειών και στήριξης των αγροτών του Νομού συνεχίζει τη χρηματοδότηση για δεύτερη συνεχή χρονιά του προγράμματος με τίτλο: «Αποδεικτικά πειράματα και οικονομικότητα του είδους Stevia Rebaudiana ως καινοτόμο εναλλακτική καλλιέργεια-τρόφιμο στην Ελλάδα». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά την έρευνα και μελέτη του φυτού Στέβια στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της ευρύτερης περιοχής με σκοπό την αντικατάσταση μη αποδοτικών καλλιεργειών (π.χ. καπνός) και ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος. Η Στέβια αποτελεί πηγή πολύ χρήσιμων φυσικών χημικών ουσιών, όπως στεβιοσίδη, χλωροφύλλη, φυτοστερόλες κλπ. Σπουδαιότερη από αυτές και για την οποία καλλιεργείται σήμερα η στέβια είναι η στεβιοσίδη, μία

28 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

φυσική γλυκαντική ουσία έως και 300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη με μηδενική θερμαντική περιεκτικότητα. Παράλληλα, στο πλαίσιο εκπόνησης της μελέτης, θα δοθεί έμφαση στην ενημέρωση και την εκπαίδευση των ενδιαφερομένων αγροτών καθώς και στη διάδοση, προώθηση και διάχυση των αποτελεσμάτων σχετικά με τη προσαρμοστικότητα και οικονομικότητα του είδους. Η έρευνα πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους αρμόδιους Γεωπόνους της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Ν.Α. Γρεβενών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με επιστημονικό υπεύθυνο του προγράμματος τον καθηγητή κ. Π. Λόλα καθώς και την ΕΑΣ Γρεβενών και αντιπροσωπευτικούς παραγωγούς της περιοχής. Πηγή χρηματοδότησης του προγράμματος είναι οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι ( ΚΑΠ) της Ν.Α. Γρεβενών. Τέλος τόνισε ότι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση του προγράμματος και τη νέα χρονιά, αφού τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της έρευνας είναι ενθαρρυντικά, ενώ δεσμεύτηκε ότι θα καταβληθεί προσπάθεια επέκτασης της έρευνας σε όλο το Νομό». Στην ενημερωτική συνάντηση παρέστησαν ο Δήμαρχος Δεσκάτης κ. Μίγκος, ο Αντινομάρχης Γρεβενών κ. Μιχαλογιάννης, οι Νομαρχιακοί Σύμβουλοι κα Πέτρου, κ.κ. Αναγνώστου και Χατζηζήσης, στελέχη της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης Γρεβενών, εκπρόσωποι της ΕΑΣ, Γεωπόνοι και Παραγωγοί. Ο κ. Νομάρχης αμέσως μετά επισκέφθηκε αγρόκτημα παραγωγής Μήλων στη περιοχή του Αγίου Γεωργίου Δεσκάτης όπου είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί από το Παραγωγό για τις σύγχρονες εγκαταστάσεις του

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Η Γαστρονομία των Γρεβενών στο Τελλόγλειο Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε χτες, 24 Ιουνίου, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ το γευστικό αφιέρωμα στους «θησαυρούς» της γης των Γρεβενών που συνδιοργάνωσαν ο Σύλλογος Φίλων Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών ΑΠΘ και ο Δήμος Γρεβενών με τίτλο “Η Γαστρονομία των Γρεβενών στο Τελλόγλειο”. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης, βουλευτής Γρεβενών Χρήστος Φώλιας, ο δήμαρχος Γρεβενών Γιώργος Νούτσος, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου Φίλων Τελλογλείου, αντιπρύτανης ΑΠΘ Ανδρέας Γιαννακουδάκης, ο Γεν. Γραμματέας του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης Λουκάς Ανανίκας, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο Πρόεδρος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Γρεβενών κ. Ανδρέας Τόσκας, οι αντιδήμαρχοι Γρεβενών Δέσποινα Ασλανίδου και Οδυσσέας Βλάχος, ο Τούρκος πρόξενος Χακάν Αμπατσί, ο επίτιμος πρόξενος Ιταλίας Χρήστος Σαραντόπουλος, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Τελλογλείου και πρύτανης ΑΠΘ Αναστάσιος Μάνθος, η αντιπρύτανης ΑΠΘ Αθανασία Τσατσάκου, η αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου Φίλων Τελλογλείου Αικατερίνη ΔούκαΚαμπίτογλου, η Γεν. Γραμματέας του Δ.Σ. του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Νικόλαος Μουσιόπουλος, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ Γιώργος Σκόδρας, η διευθύντρια του Ιταλικού Ινστιτούτου Maria-Rosa Girace και πολλοί άλλοι. Την εκδήλωση προλόγισε μουσικά ο 23χρονος Γρεβενιώτης πιανίστας Γιώργος Καραγιάννης. Το μενού της βραδιάς επιμελήθηκε ο σεφ του εστιατορίου του Τελλόγλειου Ιδρύματος «ArtO2», Ettore Botrini με γρεβενιώτικα προϊόντα, όπως τα φημισμένα μανιτάρια της περιοχής, τυροκομικά, βιολογικά όσπρια, άλευρα, βιολογικά κρέατα και κρασιά. Η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα των προϊόντων της περιοχής δεν έγκειται μόνο στο ότι τα Γρεβενά έχουν ανακηρυχθεί επίσημα εδώ και περίπου δύο χρόνια «Πόλη του μανιταριού», αλλά και στο ότι στο νομό Γρεβενών το 20% των προϊόντων που παράγονται είναι βιολογικής καλλιέργειας, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα ο μέσος όρος δεν ξεπερνάει το 4% και στην Ευρώπη το 7%, όπως υπογράμμισαν στην χτεσινή εκδήλωση τόσο ο κ. Φώλιας, όσο και δήμαρχος Γρεβενών κ. Νούτσος. Η εκδήλωση εντάσσεται στο πλαίσιο της δράσης των Φίλων του Τελλόγλειου Ιδρύματος για τη σταθερή σχέση των μελών του Συλλόγου με το Ίδρυμα και την ενδυνάμωση των επαφών του με Φορείς και Φίλους και εκτός της πόλης της Θεσσαλονίκης. Ο Δήμος Γρεβενών είναι ένα απτό δείγμα

αυτής της πρωτοβουλίας.

Το μενού της βραδιάς επιμελήθηκε ο Ettore Botrini με γρεβενιώτικα προϊόντα, όπως τα φημισμένα μανιτάρια της περιοχής, τυροκομικά, όσπρια, άλευρα, κρέατα και κρασιά.

Ο δήμαρχος Γρεβενών Γιώργος Νούτσος, ο σεφ του «ArtO2», του εστιατορίου στο Τελλόγλειο, Ettore Botrini και ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Χρήστος Φώλιας.

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος και ο δήμαρχος Γρεβενών Γιώργος Νούτσος.

Την εκδήλωση προλόγισε μουσικά ο ταλαντούχος 23χρονος Γρεβενιώτης πιανίστας Γιώργος Καραγιάννης.

Ο κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ Νικόλαος Μουσιόπουλος, η Γεν. Γραμματέας του Δ.Σ. του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 29

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Μια μοναδική βραδιά: Elisa Monte Dance στο Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Γρεβενών

Γης 2009, ήταν και η πρώτη παρουσία της εκτός Θεσσαλονίκης από τη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντα της.

Μια μοναδική βραδιά πολιτισμού με το Elisa Monte Dance είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν όσοι γέμισαν την αίθουσα του Κέντρου Πολιτισμού του Δήμου Γρεβενών τη Δεύτερα 28-9-2009. Με το αποκορύφωμα των Γιορτών Τυμφαϊκής Γης 2009 του Δήμου Γρεβενών, η πρώην πρώτη χορεύτρια της Martha Graham κ. Elisa Monte και το πολυσυλλεκτικό της συγκρότημα έδωσαν ένα ρεσιτάλ εκφραστικότητας μέσα από ένα μοναδικό πρόγραμμα χορού.

Η Γενική Πρόξενος των Η.Π.Α.

Πρωτοποριακό έργο του Δήμου Γρεβενών: Δωρεάν ίντερνετ για την πόλη των Γρεβενών Υπογράφηκε στο Δήμο Γρεβενών την Πέμπτη 15-10-2009 από τον Δήμαρχο Γρεβενών κ. Γιώργο Νούτσο και τον εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρείας η σύμβαση του πρωτοπόρου έργου που θα δώσει την δυνατότητα στους κατοίκους της πόλης των Γρεβενών αλλά και τους

στον Δήμο Γρεβενών Το Δήμο Γρεβενών επισκέφθηκε η Γενική Πρόξενος των Η.Π.Α. κ. Κάθρην Κέη, το βράδυ της Δευτέρας 28-9-2009. Την κυρία Πρόξενο υποδέχτηκε ο Δήμαρχος Γρεβενών κ. Γιώργος Νούτσος μαζί με τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Γιάννη Χάτσιο και τον Αντιδήμαρχο κ. Κώστα Σιούμπουρα. Η επίσκεψη της Προξένου των ΗΠΑ κατόπιν πρόσκλησης από το Δήμαρχο Γρεβενών στην παράσταση που δόθηκε από το διάσημο συγκρότημα μοντέρνου χορού Elisa Monte Dance από τη Νέα Υόρκη στο Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Γρεβενών κατά τις Γιορτές Τυμφαϊκής

30 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

επισκέπτες να έχουν δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Ανάπλαση πάρκου ΜΕΡΑ Το εντυπωσιακό έργο της ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΠΑΡΚΟΥ ΜΕΡΑ προϋπολογισμού 1.200.000 ευρώ που θα δώσει ένα απτό και όμορφο αποτέλεσμα και θα αρχίσει να κατασκευάζεται συντομότατα, παρουσιάστηκε στο Δήμο

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Γρεβενών από την εταιρεία μελετών, την Παρασκευή 1610-2009. Ο Δήμαρχος Γρεβενών κ. Γιώργος Νούτσος χαρακτήρισε το έργο, που θα αλλάξει την είσοδο της πόλης, εντυπωσιακό και λειτουργικό, ένα πραγματικά έργο σταθμό στην είσοδο της πόλης, ενώ εξήρε τον ρόλο των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου που άμβλυναν όλες τις σχετικές δυσκολίες.

Πρωτιά του Δήμου Γρεβενών στη διαχειριστική επάρκεια του ΕΣΠΑ Πρωτοπορεί ο Δήμος Γρεβενών αφού κατέστη επίσημος πλέον φορέας της διαχείρισης των έργων του ΕΣΠΑ (πρότυπο ΕΛΟΤ 1429:2008), έχοντας την πανελλήνια πρωτιά μαζί με τον Δήμο Νέας Ιωνίας. Η επίδοση του σχετικού πιστοποιητικού έγινε προς τον Δήμαρχο Γρεβενών κ. Γιώργο Νούτσο την Δευτέρα 19-102009 από την Διευθύντρια του φορέα πιστοποίησης LETRINA SA κυρία Μαριαελένα Κανελλοπούλου, παρουσία των

υποδέχτηκε την Ολυμπιακή φλόγα «Βανκούβερ 2010» Τα Γρεβενά υποδέχτηκαν με θέρμη την Ολυμπιακή Φλόγα των 21ων Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Η τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας “ΒΑΝΚΟΥΒΕΡ 2010” πραγματοποιήθηκε στην Πλατεία Αιμιλιανού την Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009 και ώρα 09:36 μ.μ. Συνολικά 6 λαμπαδηδρόμοι μετέφεραν την Φλόγα δια μέσου των οδών 13ης Οκτωβρίου, Κ. Ταλιαδούρη, Πλατεία Ελευθερίας και στην Πλατεία Αιμιλιανού όπου έγινε η αφή του Βωμού από τον παίκτη Καλαθοσφαίρισης Παπανικολάου Κώστα

Φεστιβάλ κλασικής μουσικής Υπό την αιγίδα του Δήμου Γρεβενών, το Πανεπιστήμιο Μουσικής Aix - En - Provence και το Πανεπιστήμιο Reims της Γαλλίας σε συνεργασία με αντιπροσώπους των πανεπιστημίων αυτών σε ρεσιτάλ κλασικής μουσικής που δόθηκε στις 19 Αυγούστου στο Δημοτικό Θέατρο Καστρακίου συνεπήρε το ακροατήριο. Επίσης με την φροντίδα του κ. Νταγκούμα και με την επιμέλεια του κ. Γιώργου Μπιζούρα, Γρεβενιώτη συγγραφέα και σκηνοθέτη που ζεί και εργάζεται στη Γαλλία δόθηκαν και άλλες συναυλίες σε διάφορα χωριά των Γρεβενών.

υπαλλήλων των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου.

Η πόλη των Γρεβενών το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 31

| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΝΕΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Η 7η Πανελλήνια γιορτή Μανιταριού 21-23 Αυγούστου στους Φιλιππαίους Γρεβενών

Για 7η χρονιά μανιταρόφιλοι από την Ελλάδα, τις ελληνόφωνες περιοχές της Grecia Salentina (Ιταλία) και από άλλες χώρες της Ευρώπης, συγκεντρώθηκαν στην 7η Πανελλήνια γιορτή Μανιταριού 21-23 Αυγούστου στους Φιλιππαίους Γρεβενών, για να ανταλλάξουν γνώσεις και εμπειρίες, να δοκιμάσουν μανιταρογεύσεις και να απολαύσουν τα δάση και τις φυσικές ομορφιές της Πίνδου. Πρόκειται για το κορυφαίο γεγονός μανιταροφιλίας και μανιταρογνωσίας στη χώρα μας και αποτελεί κατά κοινή ομολογία ένα τριήμερο εκδηλώσεων με μοναδικό χρώμα. Η Γιορτή χρηματοδοτείται από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Γρεβενών, ενώ παράλληλα βασίζεται στην εθελοντική προσφορά εργασίας των μανιταρόφιλων κυρίως από τη Δυτική Μακεδονία άλλα και από την Ξάνθη, την Αλεξανδρούπολη, τη Νάουσα, τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, τη Λάρισα, τα Τρίκαλα, τα Γιάννενα, το Βόλο, τη Λειβαδιά, την Αθήνα, τη Λέσβο και την Αχαΐα. Την εκδήλωση υποστηρίζουν φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης (Κοινότητα Φιλιππαίων), τοπικοί σύλλογοι (Νέων Έκφρασις- Μ.Ο.Γ.- Χ.Ο.Σ.Γ.) και όλοι οι σύλλογοι μανιταρόφιλων της Ελλάδας. Κάθε βράδυ, περισσότεροι από 5.000 επισκέπτες κατάκλυζαν το χώρο των κατασκηνώσεων και συμμετείχαν στα δρώμενα, σε ένα παραμυθένιο φυσικό περιβάλλον, κάτω από μαυρόπευκα, σε υψόμετρο 1400 μ. Μετά το τέλος των συναυλιών, οι κατασκηνωτές, και όσοι από τους επισκέπτες άντεχαν, έπαιζαν, τραγουδούσαν και χόρευαν παραδοσιακούς ρυθμούς και μελωδίες γύρω απ' τη φωτιά που άναβε στο κέντρο της εκδήλωσης. Πρόκειται για μια «ολονυκτία» που εξελίσσεται κάτω από τα αστέρια και κάνει όλους τους μανιταρόφιλους να νιώθουν μέλη μιας

32 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

μεγάλης παρέας που συμμετέχουν σε αναπαράσταση αρχαίου δράματος. Στο χώρο της Γιορτής λειτουργούσαν ταβέρνες, αναψυκτήριο, παιδότοπος, εργαστήρι μυκητογνωσίας, παζάρι τοπικών προϊόντων με έμφαση στα μανιταροπροϊόντα, τα έργα τέχνης με θέμα το μανιτάρι και τα προϊόντα μικροτεχνίας με θέμα το μανιτάρι, έκθεση φωτογραφίας και το περίπτερο των Μανιταρόφιλων Δυτικής Μακεδονίας. Φέτος, η γιορτή ήταν αφιερωμένη στα τοπικά προϊόντα Στη διάρκεια της μέρας οι επισκέπτες και οι κατασκηνωτές μπορούσαν να απολαύσουν τις φυσικές ομορφιές της περιοχής, να επισκεφτούν τον αρχαιολογικό χώρο "Καστρί", να κάνουν αναρρίχηση, τοξοβολία ή ποδήλατο βουνού, να πάρουν μέρος στην αναζήτηση και συλλογή μανιταριών στα κοντινά δάση, να παρακολουθήσουν επίδειξη ανεύρεσης τρούφας από τρουφοσυλλέκτες με τα εκπαιδευμένα τρουφόσκυλά τους, να παρακολουθήσουν σεμινάρια μανιταρογνωσίας, να πάρουν μέρος σε συζητήσεις μανιταρογνωσίας, να δουν τα μικροσκοπικά χαρακτηριστικά των μανιταριών μέσα από το μικροσκόπιο στο εργαστήρι μυκητογνωσίας, να αγοράσουν τοπικά προϊόντα ή να δοκιμάσουν μοναδικές μανιταρογεύσεις στο περίπτερο του Συλλόγου και στις μανιταροταβέρνες και να παρακολουθήσουν τα απογευματινά μουσικά δρώμενα και τις βραδινές συναυλίες. Οι μικροί επισκέπτες είχαν τη δυνατότητα να γεμίζουν ευχάριστα τη μέρα τους στον παιδότοπο, παίζοντας και δημιουργώντας με χρώματα, πινέλα, πηλό, βιβλία και επιτραπέζια παιχνίδια, να πάρουν μέρος στις δραστηριότητες της παιδαγωγικής ομάδας ή να

| ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ |

ΠΟΝΟΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΑΤΡΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΣ, ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ο πόνος είναι μια παρά πολύ ενοχλητική νοσολογική οντότητα, η οποία είναι μια από τις αιτίες που οδηγούν πολύ γρήγορα τον ασθενή στο γιατρό για την αντιμετώπισή της. Ο πόνος μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα μιας ασθένειας. Το σύμπτωμα οδηγεί το γιατρό στη διάγνωση, π.χ. το κοιλιακό άλγος ανάλογα που εντοπίζεται μπορεί να είναι χολοκυστίτιδα, σκωληκοειδίτιδα, κολικός νεφρού κ.λ.π. Η θεραπεία της νόσου οδηγεί και στην απάλειψη του συγκεκριμένου πόνου. Υπάρχει ο οξύς πόνος (κάταγμα τραυματισμού, εγκαύματα, μετεγχειρητικός πόνος κ.λ.π.) Στις περιπτώσεις αυτές η αντιμετώπισή του είναι απολύτως απαραίτητη, διότι ένα μεγάλο μέρος της κλινικής εικόνας (schok) οφείλεται και στον πόνο. Η μέθοδος αντιμετώπισής του σήμερα γίνεται με μια μεγάλη κατηγορία αναλγητικών, αλλά και με μεθόδους τοπικής αναισθησίας και γίνεται με μεγάλη επιτυχία. Εκεί όμως που η αντιμετώπιση του πόνου είναι σχεδόν μια ολόκληρη ειδικότητα είναι οι χρόνιοι πόνοι. Στις περιπτώσεις αυτές ο πόνος δεν είναι ένα σύμπτωμα, αλλά η ίδια η ασθένεια. Το 25% των ασθενών παθολογικών και νευρολογικών ιατρείων είναι ασθενείς οι οποίοι υποφέρουν από χρόνιους

24 | το γεφύρι της επικοινωνίας μας

πόνους. Οι κατηγορίες αυτών των ασθενών είναι διάφορες και απαιτούν διαφορετική επιστημονική προσέγγιση. Μια μεγάλη και ξεχωριστή κατηγορία είναι οι καρκινοπαθείς. Άλλες κατηγορίες είναι, ασθενείς με κεφαλαλγίες, με πόνους στη σπονδυλική στήλη (χειρουργηθέντες ή μη), με μυοσκελετικούς πόνους κ.λ.π. Όλες αυτές οι κατηγορίες αντιμετωπίζονται χωριστά. Σ' αυτήν την κατηγορία των χρόνιων πόνων, ο στόχος είναι η αντιμετώπιση του πόνου ή η ελάττωσή του σε ανεκτό βαθμό. Όλοι οι ασθενείς με χρόνιους πόνους είναι και ψυχικά επιβαρημένοι. Η ποιότητα ζωής τους δεν είναι καλή λόγου του συνεχούς άλγους. Στους καρκινοπαθείς ιδιαίτερα, η ποιότητα ζωής τους βελτιώνεται σημαντικότατα όταν πάψουν να πονούν. Η ανάγκη λοιπόν αντιμετώπισης όλων αυτών των κατηγοριών του χρόνιου πόνου, οδήγησε στη δημιουργία κέντρων αντιμετώπισης χρόνιων πόνων. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 στο εξωτερικό, δημιουργήθηκαν κλινικές, εξωτερικά ιατρεία καθώς και νοσοκομεία πόνου. Πρωτοπόροι στον τομέα αυτό ήταν και παραμένουν οι αναισθησιολόγοι. Βεβαίως πολλές άλλες ειδικότητες συνεργάζονται για την αντιμετώπιση

του χρόνιου πόνου όπως, νευροχειρουργοί, ορθοπεδικοί, χειρουργοί, νευρολόγοι, φυσιοθεραπευτές κ.λ.π. Στην Ελλάδα υπάρχουν κάποια εξωτερικά ιατρεία πόνου, στα οποία αντιμετωπίζεται κυρίως ο καρκινικός πόνος. Η οργάνωση τους δυστυχώς όμως, είναι ελλιπής. Καλύτερα βέβαια από το τίποτα. Αυτό που πραγματικά είναι όμως παρηγορητικό, είναι το γεγονός ότι, τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει προχωρήσει πάρα πολύ στην ανακάλυψη νέων φαρμάκων και καινούριων τεχνικών. Μοντέρνες μέθοδοι με συνδυασμό εγχύσεων φαρμάκων σε διάφορα όργανα, εμφύτευσης αντλιών με συνεχή έγχυση αναλγητικών στον επισκληρίδιο ή υποσκληρίδιο χώρο, ακόμη και στον εγκέφαλο έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται, σε όλο και περισσότερες περιπτώσεις. Στην φαρέτρα των όπλων χρησιμοποιούνται επίσης και οι εναλλακτικές μορφές ιατρικής, όπως είναι ο βελονισμός, η ηλεκτροδιέγερση, η μαγνητοθεραπεία, η ομοιοπαθητική κ.α. Εκείνο όμως που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι, η θεραπεία δεν γίνεται μόνο με μια μέθοδο, αλλά όλες μαζί και συντονισμένα φέρνουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

το γεφύρι της επικοινωνίας μας | 33

ΤΡΑΧΑΝΟΠΙΤΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ΥΛΙΚΑ • 3 φλιτζάνια τσαγιού τραχανάς σταρένιος

SILVER

JAPAN

• 5 φλιτζάνια τσαγιού νερό • 1 φλιτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο • 2 κουταλάκια κοφτά μπέικιν πάουντερ • 1 αυγό • 300 γραμ. τυρί φέτα χονδροκομμένη • Λίγο αλάτι ΕΚΤΕΛΕΣΗ Βράζουμε το νερό σε μία κατσαρόλα. Στη συνέχεια αποσύρουμε την κατσαρόλα από την φωτιά και προσθέτουμε το αλάτι και τον τραχανά, ανακατεύοντας σιγά, σιγά. Αφήνουμε το μίγμα για μισή ώρα σκεπασμένο, να φουσκώσει. Ακολούθως ρίχνουμε στο μίγμα τη φέτα και το αυγό χτυπημένο. Αφήνουμε το μίγμα για άλλη μισή ώρα. Τέλος, μεταφέρουμε το μίγμα σε ένα πιρέξ και το ψήνουμε στους 180 ο C για μία ώρα περίπου, μέχρι να ροδοκοκκινίσει.

25 Ê. ÊáñáìáíëÞ, 546 39, Èåóóáëïíßêç Ôçë: 2310 942000, Fax: 2310.942432 44 ÓôïõìÜñç, 104 33, ÁèÞíá Ôçë: 210 5231602, Fax: 210 5231603 www.stamos.com.gr • e-mail: stamos@otenet.gr

ÅèíéêÞò Áìýíçò 18 (ÊÝíôñï) - Ôçë.: 2310.277.320 Åë. ÂåíéæÝëïõ 54 (Áìðåëüêçðïé) - Ôçë.: 2310.748.898

ΙΣΧΥΣ

ΠΙ

Σ ΤΟ Π Ο Ι Η Μ

ΦΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ & ΣΙΑ Ε.Ε.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΩΤ. ΠΕΤΡΟΥΛΑ 3, Τ.Κ. 57 001 ΘΕΡΜΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΤΗΛ.: 2310 525 002 - FAX.: 2310 530 061 e-mail: isxys@tee.gr

ΕΝ

Η Α ΠΟ Τ ΗΝ